Regionaal formularium Zwolle

Regionaal formularium Zwolle
Delier januari 2014
Indicatie

Bij delier is sprake van een stoornis in het bewustzijn dat veelal in korte tijd ontstaat met een
verminderd vermogen de aandacht ergens op te richten, vast te houden of te wisselen, en van
een verandering in cognitie (incoherent denken, geheugenstoornis, onsamenhangende spraak
en desoriëntatie), soms met hallucinaties en wanen. Bepaalde medicatie kan een delier
induceren, zoals opiaten, antidepressiva en anti-parkinsonmiddelen, maar ook een infectie
kan een delier uitlokken.
Algemeen


De onderliggende oorzaak van delier dient behandeld te worden indien bekend. Bij onrust kan
er gestart worden met behandelding van het delier.
Stop met therapie zodra het delier voorbij is.
Niet-Medicamenteuze adviezen









Creëer een rustige vertrouwde omgeving
Bied een herkenningspunt
Continue kamerverlichting
Gebruik bril en gehoorapparaat
Begrip tonen voor angst
Niet meegaan in waanideeën
Voldoende vochtinname
Adequate voeding
Geen vrijheidsbeperkende maatregelen
Medicamenteuze adviezen
Delier


Start met haloperidol
In crisissituatie: kortdurend hoge dosis haloperidol. Ter sedering kan lorazepam of eventueel
1
diazepam gegeven worden
Delier bij alcohol-of benzodiazepineonttrekking
 Start met lorazepam
Delier bij ziekte van Parkinson
 Optimaliseer anti-Parkinsonmedicatie
2
 Start met quetiapine
 Tweede keus is clozapine
 Houd bij clozapine rekening met de verplichte bloedbeeldcontrole i.v.m. risico op
granulocytopenie en agranulocytose (treedt op bij resp. 3 en 0,8% van de patienten)
Geneesmiddelen
Antipsychotica
Haloperidol
D 0,5-1,5 mg 2dd oraal. Crisis: Maximaal 10 mg/24 uur oraal of 2,5 mg i.m.
B Extrapiramidale stoornissen, sufheid, tardieve dyskinesie. Bij hoge doses: Verlenging QTinterval, ventriculaire tachycardie en aritmie.
CI Overgevoeligheid, ziekte van Parkinson, QT-intervalsyndroom
O Let op bij gelijktijdig gebruik met middelen die tevens QT-interval verlengen. De werking
van dopamine-antagonisten kan worden verminderd. Effect van centraal dempende stoffen
(antihistaminica, antidepressiva, anxiolytica, barbituraten, slaapmiddelen, analgetica,
opiaten of alcohol) kan worden versterkt.
Quetiapine
D
B
CI
O
1-2 dd 12,5-50 mg oraal
Sedatie, afname Hb, toename eetlust, verhoging van triglyceriden en LDL
Lang-QT-intervalsyndroom
Voorzichtigheid is geboden bij aspiratiepneumonie, QT-verlenging, bij cardio- of
cerebrovasculaire aandoeningen of andere voor hypotensie predisponerende factoren,
risicofactoren voor veneuze trombo-embolie, bij convulsies in de anamnese en bij diabetes
mellitus.
Clozapine
D 2 dd 12,5 mg oraal
B Granulocytopenie en agranulocytose voornamelijk in eerste 18 weken, slaperigheid, droge
mond, bloedbeeldafwijkingen, tachycardie
CI Bestaande granulocytopenie of agranulocytose, gestoorde beenmergfunctie,
leverfunctiestoornis
O Het witte bloedbeeld dient wekelijks te worden onderzocht voorafgaand aan en tijdens de
behandeling de eerste 4–5 maanden. Voorzichtigheid is geboden bij epilepsie, koorts, QTverlenging in de familieanamnese, risicofactoren voor een beroerte of veneuze tromboembolie.
Benzodiazepinen
Diazepam
D
B
CI
O
0,1-0,2 mg/kg lichaamsgewicht intraveneus
Slaperigheid, vermoeidheid, spierzwakte, maag-darmstoornissen, anterograde amnesie
Myasthenia gravis, Slaap-apneusyndroom
Gebruik van benzodiazepinen kan leiden tot fysieke afhankelijkheid. Het effect van alcohol
en centraal werkende stoffen kan worden versterkt door diazepam.
Lorazepam
D
B
CI
O
2 mg per 2 uur oraal of parenteraal
Slaperigheid, vermoeidheid, spierzwakte, maag-darmstoornissen, anterograde amnesie
Myasthenia gravis, Slaap-apneusyndroom
Gebruik van benzodiazepinen kan leiden tot fysieke afhankelijkheid. Het effect van alcohol
en centraal werkende stoffen kan worden versterkt door lorazepam.
Verantwoording
De richtlijn delier is gebaseerd op de richtlijn ‘Delier’ van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie
(NVvP) uit 2005 en de NHG-Standaard ‘Delier’ uit 2003.
Afwijkingen van bovenstaande bronnen:
1
In verband met assortiment dokterstas is naast lorazepam tevens diazepam opgenomen.
2
Voor zowel clozapine als quetiapine is weinig evidentie voor de behandeling van delier bij de ziekte
van Parkinson. Clozapine heeft als nadeel de verplichte bloedbeeldcontroles vanwege het risico op
agranulocytose. Er is daarom gekozen om quetiapine als eerste keus aan te wijzen.
Werkgroep
Vanuit de stuurgroep
Lucie van Iersel (specialist ouderengeneeskunde, voorzitter werkgroep)
Anton Franken (internist endocrinoloog, voorzitter project)
Douwe van der Meer (projectapotheker, secretaris werkgroep)
Leden
Jose Geerling (sociaal geriater)
Ad Kamper (internist ouderengeneeskunde)
Marc van der Loos (psychiater)
Grace Hanssen (huisarts)
André Wieringa (ziekenhuisapotheker)
Arianna Pranger (ziekenhuisapotheker i.o.)
Lous Kluin (openbaar apotheker)