Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Een delier (acute verwardheid) zz Uw partner of familielid heeft een delier (acute verwardheid) of loopt het risico om een delier te krijgen. In deze brochure leest u wat een delier is, hoe het behandeld wordt en wat u zelf kunt doen in het contact met de patiënt. Een delier Een delier is een vorm van verwardheid die plotseling optreedt en over het algemeen na enige tijd weer verdwijnt. De periode van verwardheid kan variëren van een paar uur tot een paar dagen of een paar weken. Als de lichamelijke toestand van de patiënt verbetert, neemt de verwardheid meestal af. Iemand met een delier is vaak ongeconcentreerd, moeilijk te bereiken, vergeetachtig, onrustig, angstig en soms agressief en gedesoriënteerd. Een patiënt weet niet waar hij is en ziet, hoort vaak dingen die er niet zijn en heeft moeite met het herkennen van personen. Meestal wordt de verwardheid ’s avonds en ’s nachts erger. Oorzaken Een delier kan ontstaan door een aandoening van de hersenen, bijvoorbeeld een herseninfarct, maar ook door invloeden van buitenaf, zoals een operatie, bepaalde medicijnen, ontstekingen, een hart- of longziekte, stoornissen in de stofwisseling, obstipatie of door het vasthouden van urine. Ook is de een gevoeliger voor een delier dan de ander. Oudere patiënten lopen bijvoorbeeld een groter risico dan jongere. Ook treedt een delier eerder op bij patiënten die gewend zijn om veel alcohol of drugs te gebruiken of die veel stress hebben, Behandeling Als vaststaat wat de oorzaak is van het delier, kan worden gestart met een behandeling. Bijvoorbeeld door het medicijngebruik aan te passen of eventuele ontstekingen te bestrijden. Daarnaast krijgt een patiënt vaak medicijnen om de verwardheidsverschijnselen tegen te gaan. Dit gebeurt in overleg met een geriater of psychiater. Beschermende maatregelen Soms is een patiënt zo onrustig en in de war dat het nodig is om beschermende maatregelen te treffen. Bijvoorbeeld om te voorkomen dat een patiënt uit bed valt, eventuele infuusslangen of katheters lostrekt, wegloopt of zichzelf en andere patiënten letsel toebrengt. Een voorbeeld van een beschermende maatregel is ‘fixeren’ (vastbinden). Dit gebeurt met pols- en enkelbandjes of een speciaal laken. Als het nodig is om beschermende maatregel te treffen, wordt dit in principe altijd eerst besproken met de contactpersoon van de patiënt. Wat kunt u zelf doen? Om het contact met de patiënt zo goed mogelijk te laten verlopen, kunt u zelf een aantal dingen doen: Als iemand gedesoriënteerd is, zeg dan duidelijk wie u bent, waar de patiënt op dat moment is en wat voor dag het is. Het kan helpen als er oriëntatiepunten zijn, zoals een klokje en foto’s. Spreek rustig en in eenvoudige zinnen. Bijvoorbeeld: ‘Heb je lekker geslapen?’ en niet ’Heb je lekker geslapen of ben je vaak wakker geweest?’ Als iemand dingen ziet of hoort die er niet zijn, ga daar dan niet in mee, maar ga ook niet in discussie. U hoeft niet steeds te praten. Uw aanwezigheid is vaak al voldoende. Ga op ooghoogte zitten. Het kan prettig zijn voor de patiënt als u zijn hand vasthoudt. Als u tegelijk met een ander op bezoek bent, ga dan aan dezelfde kant van het bed zitten. Kon niet met meer dan twee personen tegelijk en blijf ook niet te lang op bezoek. Als de patiënt een bril heeft of een gehoorapparaat, wilt u er dan op letten dat hij daar ook gebruik van maakt? Als de patiënt een kunstgebit heeft, kan het vanwege inslikgevaar verstandig zijn om dit uit te laten. Als een patiënt erg onrustig is, kan het wenselijk zijn dat er voortdurend een vertrouwd iemand aanwezig is. Ook wordt het op prijs gesteld als verpleegkundigen een beroep mogen doen op de partner, familie of mantelzorger voor hulp bij het eten of het bewegen. Wilhelmina Ziekenhuis Assen Europaweg-Zuid 1 Postbus 30.001 9400 RA Assen Telefoon (0592) 32 55 55 www.wza.nl © 2015 WZA geria04 – mei 2015 Vragen? Een delier is voor de naaste omgeving vaak een schokkende ervaring. Iemand die u heel goed kent, gedraagt zich opeens totaal anders dan u gewend bent en is in zekere zin onbereikbaar geworden. Het is daarom heel begrijpelijk als u zich zorgen maakt en onzeker bent. Als u vragen hebt, kunt u tijdens de opname altijd terecht bij een van de verpleegkundigen.