3: Verkiezingen en kiesstelsels

§3: Verkiezingen en kiesstelsels:
Deelvraag:
Hoe worden verkiezingen gehouden en wat
zijn de belangrijkste kiesstelsels?
§3: Verkiezingen en kiesstelsels:
Eens per 4 jaar stemmen voor:
- Tweede kamer
- Provinciale Staten
- Gemeenteraad
- Deelgemeenteraden
Eens per 5 jaar stemmen voor:
- Europees Parlement
§3: Verkiezingen en kiesstelsels:
Passief kiesrecht:
- Gekozen kunnen worden als lid van de
Tweede Kamer en de andere
volksvertegen-woordigende lichamen
Actief kiesrecht:
- Nederlanders van 18 jaar en ouder mogen
hun stem uitbrengen
Wie mogen in Nederland kiezen?
“Volgens de grondwet mag iedere
Nederlander kiezen en gekozen worden.
Het begrip 'Nederlander' wordt uitgelegd
als 'Nederlandse staatsburger'. Kiesrecht
is dus gebonden aan staatsburgerschap,
in tegenstelling tot veel andere
grondrechten”.
Toch mogen niet alle Nederlandse staatsburgers stemmen.
Want bij wet zijn uitgezonderd de Nederlanders:
• die op de dag van stemming jonger dan 18 jaar
zijn
• die van het kiesrecht zijn ontzet bij een
rechterlijke uitspraak
• Nederlanders die niet in Nederland wonen
hebben wel stemrecht voor de Europese en
Tweede Kamerverkiezingen.
Kiesrecht voor ‘niet - Nederlanders’
•
Bij gemeenteraads- en deelraadverkiezingen komt onder voorwaarden aan
niet-Nederlanders het actief en passief kiesrecht toe. Niet-Nederlanders die
op de dag van de kandidaatstelling ten minste vijf jaar onafgebroken legaal
in Nederland verblijven, hebben onder dezelfde voorwaarden als
Nederlanders kiesrecht voor de gemeenteraadsverkiezingen.
•
Niet-Nederlanders die onderdaan zijn van een lidstaat van de Europese Unie hebben
onder dezelfde voorwaarden als Nederlanders kiesrecht voor de
gemeenteraadsverkiezingen.
•
Sinds 2009 mogen Nederlanders gevestigd op de Nederlandse Antillen of Aruba
stemmen voor het Europees parlement. Zij moeten zich wel laten registeren.
§3: Verkiezingen en kiesstelsels:
• Evenredige
vertegenwoordiging
• In het hele land
dezelfde kieslijst
• Alle stemmen tellen
even zwaar
• Het % aantal zetels
is evenredig aan
het % stemmen
§3: Verkiezingen en kiesstelsels:
Kiesdeler
- Aantal geldig uitgebrachte
stemmen
150
zetels
-
Voorbeeld:
10.000.000 geldig
uitgebrachte stemmen
dan is de kiesdeler:
10.000.000/150
= 66.667 stemmen
voor 1 zetel nodig.
1 zetel
§3: Verkiezingen en kiesstelsels:
Districtenstelsel:
- Land verdeeld in districten
- Ieder district kiest één afgevaardigde in
het parlement
- 2 soorten:
- met 1 ronde (alleen als absolute meerderheid
had)
- 2 rondes (de beste 2 gaan door, in de 2e
ronde)
§3: Verkiezingen en kiesstelsels: