Geintegreerde Richtlijn in Persoonlijkheidstoornissen GRiP Geïntegreerde Richtlijn in Persoonlijkheid De Geïntegreerde Richtlijnbehandeling bestaat uit een coherent kader van competenties, processen en generieke en specifieke behandelstrategieën. Deze worden ontleend aan gemeenschappelijke strategieën van alle specialistische behandelingen voor persoonlijkheidsproblematiek. GRiP biedt een toegankelijk kader voor kwalitatief goede en kosteneffectieve zorg voor mensen met persoonlijkheidsstoornissen. Wetenschappelijke evidentie voor GRiP (Cochrane review PS; Stoffers, 2012). Er bestaat substantiële evidentie dat psychotherapie helpt om de kenmerken van een persoonlijkheidsstoornis te verminderen. Nagenoeg alle specialistische behandelprogramma’s (DGT, SFT, MBT, TFP) halen vergelijkbare behandelresultaten, zonder een duidelijk systematisch voordeel voor het ene programma ten aanzien van een ander. Actieve controlebehandelingen, zoals ‘General Psychiatric Management’, ‘Structured Clinical management’ en ‘Good Clinical Care’, behalen gemiddeld genomen resultaten die te vergelijken zijn met de effecten van specialistische behandelingen, met name in het geval van matig ernstige PS. Achtergrond voor de ontwikkeling van GRiP De reguliere behandeling van persoonlijkheidsstoornissen heeft een lage effectiviteit en is soms zelfs schadelijk voor het individu, bijvoorbeeld ten gevolge van de vele breuken in de ketenzorg of ten gevolge van een onproductieve attitude van de hulpverleners (Bateman & Fonagy, 2004). Slechts een kleine minderheid (2025%) van patiënten met een PS krijgt een behandeling conform de multidisciplinaire richtlijnen (Hermens et al., 2011), mede door de geringe beschikbaarheid van specialistische behandelvormen. Daarnaast blijkt dat het systematisch structureren van de zorg volgens een psychologisch model tot een aanzienlijke kwaliteitsverbetering leidt (o.m. Chanen et al., 2009). Algemene behandelprincipes van GRiP - GRiP is een gestructureerde en geïntegreerde behandeling, er is voortdurende samenwerking en afstemming tussen alle betrokken hulpverleners. De behandeling biedt een consistente aanpak: het team hanteert consistent eenzelfde behandelvisie. De behandeling is zoveel als mogelijk afgestemd op de persoonlijke behoeften, wensen, doelen en verwachtingen van de cliënt. De behandeling is doelgericht, en de vooruitgang in de behandeling wordt continu geëvalueerd. - - - - “Vivamus porta Er wordt actief samengewerkt met familie est sed est.” en andere naastbetrokkenen van cliënt. Er is sprake van continuïteit van zorg, zowel binnen de instelling als met ketenpartners. Indicaties specialistische behandeling vs GRiP Ernst PS GRiP Basishouding therapeuten De therapeutische relatie vormt een belangrijk onderdeel in de behandeling. De basishouding van de behandelaars vormt hierin een essentieel onderdeel. Deze houding wordt gekenmerkt door: • • Competenties behandelaren Alle GRiP behandelaren kennen de theoretische basisprincipes, en kunnen omgaan met de specifieke kwetsbaarheden waarmee mensen met een persoonlijkheidsstoornis kampen en de impact daarvan op de behandeling en behandelrelatie: o o o o o Interpersoonlijke sensitiviteit Problemen in emotieregulatie Impulsiviteit of overmatige remming Problemen in identiteit en gevoelens van eigenwaarde. Trauma • • • • • • • 2 Specialistische Psychotherapie (SFT, MBT, DGT, TFP) Onderzoekende, nieuwsgierige en enthousiaste houding. Focus op de subjectieve ervaring van de cliënt, reflectie op de eigen gedachten, gevoelens en intenties van de cliënt worden bevorderd. Authenticiteit , openheid en empathie. Validering: actief observerend, reflectief en directe validering van de beleving van de cliënt. Positieve houding. Actief steunend in zowel emotioneel als praktisch opzicht. De therapeutische relatie wordt voortdurend gemonitord om breuken te detecteren en via zelfreflectie, supervisie en teambespreking te herstellen. Een collaboratieve, gelijkwaardige houding die de autonomie van de cliënt respecteert. Een actieve en outreachende benadering. Generieke strategieën GRiP: individueel uitgevoerd Aanmelding • • Cliënten krijgen informatie over de behandelopties en kunnen zelf keuzes maken in behandelmodules binnen de GRiP (shared decision making). Er is continuïteit tussen verwijzing en intake. Diagnose en psycho-educatie • Cliënt en naastbetrokkenen krijgen duidelijke informatie over diagnose en het behandelkader. Assessment en behandelplan • • byline Tijdens het assessment vindt systematische diagnostiek van kernproblemen van de PS plaats. Lorem Ipsum Het behandelplan omvat een integratieve formulering, waarin de kernprobleemgebieden in samenhang beschreven worden. Engageren van de cliënt in de behandeling • • Cliënten worden in de beginfase actief betrokken en gecommitteerd met de behandeling. Behandelaars werken actief aan motivatie. Crisisplan en monitoring / managen van risico’s • Alle cliënten maken een crisisplan. Het behandelteam maakt risico- inschattingen van alle cliënten, crisissen worden gehanteerd. Evalueren en bijstellen behandelplan met alle betrokkenen • Het behandelplan wordt 3 maandelijks samen met betrokken behandelaars en de cliënt geëvalueerd. Monitoren en herstellen van breuken in de therapeutische relatie • De therapeutisch relatie wordt gemonitord en breuken in deze relatie worden hersteld. Beëindiging van therapie • Verandering in het behandeltraject – en dan in het bijzonder bij het beëindigen van het behandeltraject– worden tijdig aangekondigd, besproken en afgestemd met cliënt. Specifieke klinische strategieën GRIP: in groepsverband uitgevoerd Voor het realiseren van de behandelprincipes kan de behandelaar gebruik maken van een aantal specifieke strategieën. De behandel strategieën worden in groepsverband uitgevoerd, behalve trauma behandeling. • • • • • • 3 • Module voor emotieregulatie. Module voor impulscontrole. Module voor zelfverwonding. Module voor interpersoonlijke sensitiviteit. Module voor eigenwaarde/identiteit. Module voor het bevorderen van de probleemoplossende vaardigheden. Module voor traumabehandeling.