THEMA KOUDE OORLOG | PDF-versie

THEMA KOUDE OORLOG
Auteur
Thessa Donders
Laatst gewijzigd
26 januari 2017
Licentie
CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie
Webadres
https://maken.wikiwijs.nl/95173
Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is
hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.
Inhoudsopgave
Start
Berlijn
Korea
Vietnam
Literatuur
Over dit lesmateriaal
Pagina 1
THEMA KOUDE OORLOG
Start
COMMUNISME VS. KAPITALISME
HOE DE KOUDE OORLOG HEEFT KUNNEN GEBEUREN
Welkom! In dit leergebied kun je alles vinden over de strijd tussen de Verenigde Staten en de
Sovjet- Unie tijdens de Koude Oorlog. We zijn in het Tijdvak van Wereldoorlogen en het Tijdvak
van Televisie en Computers. Na de Tweede Wereldoorlog liepen de spanningen tussen de VS
en de Sovjet- Unie snel op. Hoe heeft dat kunnen gebeuren, en waarom? Was de Koude Oorlog
wel een echte oorlog? En waar stond Nederland in de Koude Oorlog? Op al deze vragen krijg je
antwoord. Ook worden 3 belangrijke onderwerpen besproken waarbij de spanning tussen de VS
en de Sovjet- Unie erg hoog was: de Berlijnse Muur, De Vietnamoorlog en de Korea- oorlog.
Deze drie onderwerpen vind je in het menu. Succes!
COMMUNISTEN EN KAPITALISTEN
Nadat in de Tweede Wereldoorlog Nazi- Duitsland was verslagen, waren er twee belangrijke
grootmachten die het oneens waren over op welke manier de wereld in elkaar moest zitten en
hoe de mensen moesten leven. Aan de ene kant was er de Verenigde Staten en de belangrijke
bondgenoten Frankrijk en Engeland. Aan de andere kant was er de Sovjet- Unie en hun
bondgenoot China. De VS vond namelijk dat het kapitalisme de beste manier was voor de
wereld, en de Sovjet- Unie vond het communisme de beste manier. Wat betekenen deze twee
begrippen nu eigenlijk?
Het communisme is een ideologie gebaseerd op de gemeenschappelijke eigendom van bedrijven
en goederen. Bij het communisme is de staat eigenaar van de productie en de goederen. Ook zorgt
zij voor de verdeling hiervan onder de bevolking, zodat alles eerlijk wordt verdeeld. Aanhangers van
het communisme noemen we communisten. Joseph Stalin is de leider van de Sovjet- Unie, en was
een belangrijke communist.
Het kapitalisme is een economisch systeem, waarin bedrijven en goederen eigendom zijn van
individuen. Ondernemers bezitten grond en bedrijven proberen hier winst mee te maken voor
persoonlijk gewin. Aanhangers van het kapitalisme noemen we kapitalisten. Omdat het kapitalisme
gericht is op individuele winst en bezit, is het precies het tegenovergestelde van het communisme.
Omdat beide kanten het niet met elkaar eens konden worden over de beste manier om Europa te
besturen besloten zij het continent te verdelen in een Oost- en Westzijde. De Oostzijde kwam onder
de invloes van de Sovjet- Unie en werd communistisch gemaakt, terwijl het Westen onder de invloed
kwam van de VS, en werd kapitalistisch. De grens tussen deze gebieden liep door Duitsland, dat was
Pagina 2
THEMA KOUDE OORLOG
verdeeld in het kapitalistische BRD en de communistische DDR.
Toch bleven de partijen bang dat de ander zijn manier van besturen wilde opdringen aan de rest van
Europa. Deze angst zorgde ervoor dat de VS en de Sovjet- Unie elkaar zo wantrouwden, dat ze
heel voorbereid waren op een oorlog. Deze periode, waarin de wereld wel de constante dreiging van
oorlog merkte, maar deze nooit echt uitbrak, noemen we de Koude Oorlog.
Hier zie je een propaganda poster. Onderaan staat 'Amerika onder het communisme'. Veel mensen
werden bang van het communisme.
EEN 'KOUDE' OORLOG
De Sovjet- Unie en de Verenigde Staten zaten in een gewapende vrede. Dat betekent dat de landen
nooit echt tegen elkaar hebben gevochten, maar wel voorbereid waren op een oorlog. Die kans was
wel groot. Beide landen namen bijvoorbeeld veel bondgenoten, om zichzelf te beschermen. De
Sovjet- Unie kreeg veel bondgenoten in het oosten van Europa, terwijl de Verenigde Staten veel
bondgenoten kreeg in het westen van Europa. Daarom noemen we de Koude Oorlog ook wel de
strijd tussen het Westen en het Oosten. De Sovjet- Unie en de Verenigde Staten hebben dus nooit
direct tegen elkaar gevochten. Wel maakten ze over verschillende zaken ruzie, waardoor het
wantrouwen tegen elkaar toenam. Zo maakten ze ruzie over de verdeling van Duitsland en Berlijn
tijdens de Tweede Wereldoorlog. Daarnaast steunde tijdens de Korea- oorlog tussen 1950 en 1953
de Verenigde Staten het zuidelijke deel van Korea, en de Sovjet- Unie het noordelijke,
communistische deel van Korea. Ook tijdens de Vietnam- oorlog tussen 1955 en 1975, was Vietnam
verdeeld in twee kampen: een communistisch Noord- Vietnam wat gesteund werd door de SovjetUnie en een Zuid- Vietnam dat gesteund werd door de VS. Op deze manier vochten de twee
supermachten indirect tegen elkaar.
Oorlog?
Hoe vochten de twee supermachten en hun bondgenoten dan wel tegen elkaar? De Koude Oorlog
heet ten slotte een oorlog en niet een ruzie of conflict. Dat komt omdat de twee supermachten wel
vochten, maar niet tegen elkaar, maar via steun aan andere landen. Het heet de Koude Oorlog
omdat de oorlog ‘koud’ was, kil en wantrouwend, maar niet ‘heet’, zoals een echte oorlog met legers
die tegen elkaar vochten.
Propaganda
Pagina 3
THEMA KOUDE OORLOG
Daarnaast vochten de twee supermachten en hun bondgenoten op een andere manier tegen elkaar:
via propaganda. Propaganda is een manier om reclame te maken voor bepaalde denkbeelden. Zo
wilden de kapitalisten veel reclame maken voor het kapitalisme, en de communisten voor het
communisme. Het ging wel wat verder dan reclame: het werd je eigenlijk opgedrongen. Je moest er
wel aan mee doen. Ook gebruikten de twee supermachten propaganda om elkaar zwart te maken en
slechte kanten van elkaar zichtbaar te maken. Dit zou het wantrouwen en de tegenstellingen
vergroten. Propaganda werd verspreid via afbeeldingen, de radio, de TV, en via kranten. Je kon het
overal tegenkomen. Op die manier kregen veel mensen deze propaganda te zien.
Nederlanders protesteren tegen de kernwapens.
DE KOUDE OORLOG IN NEDERLAND
Hoe zit het nu met Nederland in deze strijd tussen het communisme (de Sovjet-Unie) en het
kapitalisme (De Verenigde Staten)? Deze strijd heeft namelijk een grote invloed gehad op
Nederland tijdens de Koude Oorlog. Tijdens de Koude Oorlog koos Nederland voor de kant van de
Verenigde Staten. De VS bood vlak na de Tweede Wereldoorlog veel hulp en geld voor de
wederopbouw van Nederland en veel andere landen in Europa. Deze hulp heet de Marshallhulp. De
oorlog had veel verwoesting achtergelaten, en Nederland had het geld nodig om het land weer op te
bouwen. Ook kon een enorm machtig land als de Verenigde Staten bescherming bieden aan
Nederland tegen het leger en de invloed van de Sovjet- Unie. Ook kon de VS zorgen voor een
stabiel Europa, want na de Tweede Wereldoorlog was er nog veel chaos en onrust. De Sovjet- Unie
heeft het Westen nooit aangevallen, maar in die tijd leek de kans wel groot dat er oorlog zou komen
tussen Westen en het Oosten.
Nederland en de kapitalisten
Nederland stond tijdens de Koude Oorlog aan de kant van de Verenigde Staten, die ook de
kapitalisten worden genoemd. Dit deden zij vanwege de financiële hulp (Marshallhulp) en vanwege
de bescherming. Maar dat betekent niet dat Nederland de Verenigde Staten erg mocht. Nederland
was het soms niet eens met hoe de Verenigde Staten bepaalde zaken aanpakte. Zo dwong de VS
Nederland om Indonesië, wat toen een kolonie van Nederland was, onafhankelijk te maken. Dit
betekent dat Nederland alle invloed in dat land verliest en het land zelf mocht regeren. Daar was
Nederland het toen niet mee eens. Nederland vond dat de VS hen in de steek had gelaten.
Nederland was dan in de Koude Oorlog niet zoveel bezig met het steunen van de VS in de strijd
tegen het communisme. Ze waren nog steeds gefrustreerd over het verliezen van Indonesië als
kolonie door de VS.
Pagina 4
THEMA KOUDE OORLOG
Anti- communisme propaganda poster uit Nederland.
Nederland en de communisten
De Sovjet- Unie en het communisme was in Nederland niet populair. Veel Nederlanders
wantrouwden het communisme en de russen. Vlak na de Tweede Wereldoorlog werd de Sovjet- Unie
weer wat populairder, omdat zij hebben geholpen met het winnen van de oorlog. Daarna werd het
communisme al snel weer gewantrouwd, en moesten de meeste Nederlanders er niets van hebben.
Toen de Koude Oorlog net begonnen was, nam Nederland zelfs maatregelen om ervoor te zorgen
dat het communisme geen invloed zou hebben in Nederland. Zo was er de Bescherming Bevolking
, een organisatie dat was opgericht om de bevolking te beschermen als de Sovjet- Unie Nederland
ooit binnen zou vallen en om verzet te kunnen plegen tegen de aanvallers. Er waren wel
communisten in Nederland, en zelfs een politieke partij, genaamd CPN (Communistische Partij van
Nederland). Door het toenemen van het wantrouwen tegen de communisten en de Sovjet- Unie,
werden Nederlandse communisten vaak buitengesloten en soms zelfs gehaat. Het was dus niet
prettig om communist te zijn in Nederland.
Heeft Nederland gekozen?
Heeft Nederland echt partij gekozen voor het kapitalisme of het communisme? Eigenlijk niet. Het
communisme werd gewantrouwd, maar Nederland koos niet voor de kant van de VS omdat
Nederland het zo met hen eens was, maar omdat de VS financiële steun, bescherming en een
stabiel land kon bieden. Nederland vond dat de VS hen in de steek gelaten had omdat ze hun
kolonie moesten opgeven.
Pagina 5
THEMA KOUDE OORLOG
Berlijn
Het grote plaatje is de verdeling van Duitsland. Het kleine plaatje is de verdeling van Berlijn.
DE BERLIJNCRISIS
Na de Tweede Wereldoorlog werd Berlijn opgedeeld in vier stukken: één voor de Amerikanen, één
voor de Engelsen, één voor de Fransen en één voor de Sovjet- Unie. Ook Duitsland werd in vier
zones verdeeld. Dit zie je goed in de afbeelding hiernaast. Het westerse deel van Duitsland werd de
BRD genoemd, en het Sovjet- deel de DDR. Zo waren er eigenlijk 2 Duitslanden. Toen de spanning
tussen de VS en de Sovjet- Unie steeds meer toenam, besloot de Sovjet- Unie om een muur te
bouwen, dwars door Berlijn heen. Zo was het Sovjet- deel gescheiden van de Westerse delen. De
muur zorgde ervoor dat mensen geen contact meer hadden met vrienden of familieleden aan de
andere kant van de muur. Je mocht er niet langs. In het Sovjet- deel werden de omstandigheden
steeds slechter en slechter. De Westerse landen besloten om de mensen aan de andere kant van de
muur te helpen door over te vliegen en voorraden aan eten en kleding te laten vallen in het Sovjetdeel. Dat heette de luchtbrug. Dit was heel gevaarlijk, omdat de Sovjet- Unie het kon zien als een
luchtaanval! in 1991 werd de muur eindelijk opgeheven. Veel mensen waren dolblij dat de blokkade
voorbij was en vierden feest op de muur. Hieronder leer je meer over hoe kritiek werd geuit op de
Berlijnse Muur.
Pagina 6
THEMA KOUDE OORLOG
Bron: Cartoon by Lang on the Berlin wall. (1961, 16 augustus).
PROPAGANDA IN WEST BERLIJN
In 1961 is de Berlijnse Muur gebouwd door de DDR. De inwoners van West-Berlijn waren daar heel
verbaasd over. De leider van de DDR had namelijk eerder in een toespraak gezegd dat de DDR
geen muur zou bouwen. Bron één is een spotprent uit 1961. Hier staat de leider van de DDR
afgebeeld met een sikkel. De sikkel staat voor de muur die hij heeft laten bouwen tussen Oost- en
West-Berlijn. De sikkel zit ook in het symbool van de DDR. De sikkel staat dus ook voor de
onderdrukking van de burgers door de overheid. De muur is gebouwd om de uitstroom van
migranten van de DDR naar West-Berlijn te stoppen. Met de sikkel houdt de leider van de DDR dus
de mensen tegen. Dit is propaganda vanuit van het Westen. Volgens de tekenaar onderdrukt de
leider van de DDR het volk om in de DDR te blijven. ‘Met het mes op de keel’ dwingt hij de burgers te
blijven.
Pagina 7
THEMA KOUDE OORLOG
Egon Schultz.
PROPAGANDA IN OOST BERLIJN
Drie jaar na het bouwen van de muur werd de Oost-Duitse grenswachter Egon Schultz
doodgeschoten. Volgens de Oost-Duitse media zou hij zijn doodgeschoten door een West-Duitse
agent. Volgens de media was Egon ‘verraderlijk vermoord’. Bij de begrafenis van Egon waren heel
veel belangrijke mensen van de DDR aanwezig. De kist waarin Egon lag werd overgebracht naar zijn
geboorteplaats, waar de mensen hem onthaalde als een held. Als eerbetoon aan Egon Schultz zijn
er in de DDR heel veel scholen en gebouwen van de overheid naar hem vernoemd. Later werd de
dood van Egon nog een keer onderzocht en Egon zou doodgeschoten zijn door eigen vuur. Dit is ook
een vorm van propaganda, omdat hij wordt afgebeeld als een held, terwijl het Westen wordt
afgebeeld als de slechterik.
Pagina 8
THEMA KOUDE OORLOG
Korea
Noord en Zuid- Korea.
DE KOREA- OORLOG
De Korea Oorlog was een oorlog tussen de landen Noord- en Zuid-Korea tussen de jaren 19501953. Korea was voor de Tweede Wereldoorlog nog een land, er was geen Noord- of Zuid-Korea,
maar gewoon Korea. Na de Tweede Wereldoorlog werd Korea verdeeld door Amerika en de SovjetUnie in 1945. Amerika kreeg zuid en de Sovjet-Unie noord. Omdat de Sovjet-Unie communistisch
was kwam er in Noord-Korea ook een communistische leider aan de macht. Amerika was
kapitalistisch, en in Zuid-Korea kwam daarom een leider aan de macht die het eens was met de
ideeën van Amerika. Dit zorgde voor spanning tussen de twee landen die voor de Tweede
Wereldoorlog nog één land waren geweest. In 1950 kwam het tot escalatie en begon de oorlog. Een
typisch voorbeeld van de clash tussen het communisme en het kapitalisme.
In juli 1953 werd er een staakt-het-vuren getekend, maar dit wil nog niet zeggen dat de Koreaoorlog is afgelopen. Tussen Noord- en Zuid-Korea is nooit vrede gesloten. Dit betekent dat
beide landen officieel nog met elkaar in oorlog zijn. Op dit moment zijn er nog veel spanningen
tussen Noord-Korea en Zuid-Korea. Beide landen proberen elkaar dwars te zitten met
propaganda. Er gaan geregeld ballonnen de lucht in waaraan flyers, dvd’s en usb-sticks hangen
waarop Westerse films en negatieve informatie staan over de Noord-Koreaanse leider. Tussen
de landen gaat het soms een stap verder dan alleen propaganda en worden er ook schoten
gelost. Zo gebeurde dat in 2010 toen het Noord-Koreaanse leger een schip van het ZuidKoreaanse leger beschoot en er 46 militairen omkwamen.
Pagina 9
THEMA KOUDE OORLOG
Deze spanningen zijn bedoeld om de huidige situatie zoals hij nu is te behouden. En ook al lijkt
het uitvoeren van een kernproef of het beschieten van een Zuid-Koreaanse doel niet meteen het
beste idee, maar wanneer de wereld reageert op de ‘agressieve’ acties van Noord-Korea kan
Kim Jong-Un naar voren stappen als de redder van het Noord-Koreaanse volk, die het volk
beschermt tegen de buitenstaanders. De Noord-Koreaanse leider wil geen oorlog beginnen met
zijn acties, maar probeert voordelen te halen uit de gespannen situatie tussen Noord-Korea en
de rest van de wereld. De Noord-Koreaanse leider heeft dreiging van buitenaf nodig om te
kunnen blijven bestaan. Zo zal zijn volk denken dat hij nodig is om het volk te beschermen.
Pagina 10
THEMA KOUDE OORLOG
Vietnam
Kaart van Vietnam. Kaart, University of Texas, Austin, 1992
NEDERLAND EN DE VIETNAM OORLOG
Vietnam is een land dat in Azië ligt. In de jaren 1955 tot 1975 was daar oorlog. Door de verspreiding
van de televisie was deze oorlog ook in Nederland goed te volgen door veel mensen. Via de televisie
zagen mensen beelden van wat er in Vietnam aan de hand was. In dit deel van de site, wordt
uitgelegd hoe het in Nederland ging in de periode van de Vietnamoorlog. Hoe ging het met de
mensen, waren ze rijk of arm? Hoe keek de politiek naar de Vietnamoorlog? En was er vanuit het
Nederlandse volk kritiek op de oorlog? Deze vragen zullen beantwoord worden als je verder leest.
Gezin voor de TV, jaren 60.
Pagina 11
THEMA KOUDE OORLOG
NEDERLAND IN DE JAREN ZESTIG
Tijdens de jaren zestig van de vorige eeuw maakte Nederland op cultureel en economisch gebied
positieve ontwikkelingen door. Doordat de lonen van de mensen stegen, kregen de mensen een
steeds comfortabeler en beter leven. De mensen kregen meer geld en konden dus meer producten
kopen. Producten als televisies, koelkasten en wasmachines werden steeds meer gemaakt in
fabrieken omdat er meer vraag naar was. Op het gebied van de cultuur kwamen er grotere
verschillen tussen twee generaties: de vooroorlogse generatie en de naoorlogse generatie. De
vooroorlogse generatie was gewend hard te moeten werken voor het geld en dat ze zuinig moesten
zijn op hun spullen. Ook vonden zij het belangrijk autoriteiten, zoals de politie of de kerk, te
gehoorzamen. De naoorlogse generatie had het een stuk beter doordat zij meer geld verdienden. Zij
waren een verwende generatie zonder grote zorgen en zij kregen goed onderwijs. Ook gingen steeds
minder mensen in God geloven en waren zij tegen autoriteiten, zoals de politie. Dit verschil tussen de
generaties zorgden vaak voor ruzies en conflicten. De televisie werd in deze tijd erg belangrijk.
Hierdoor konden de mensen volgen wat er in de wereld aan de hand was. Mensen gingen zich ook
bemoeien met gebeurtenissen in bijvoorbeeld de Verenigde Staten. Zo kwamen er protesten tegen
de Vietnamoorlog. Hier wordt verderop meer over verteld.
Joseph Luns.
STEUNEN OF NIET?
Joseph Luns was minister van Buitenlandse zaken tijdens de Vietnamoorlog. Hij bepaalde hoe
Nederland reageerde op de gebeurtenissen daar. Bijvoorbeeld: zou Nederland de Verenigde Staten
steunen of zou Nederland de oorlog in Vietnam afkeuren?
Pagina 12
THEMA KOUDE OORLOG
In het begin was Luns niet van plan om de Verenigde Staten te steunen. De Verenigde Staten
hadden er namelijk voor gezorgd dat Nederland haar laatste kolonie in Zuidoost-Azië, Nieuw-Guinea,
was kwijtgeraakt. De Verenigde Staten zouden hierbij ‘anti-Nederlands’ zijn geweest en hierdoor
stonden de landen niet op goede voet met elkaar. Toen de Verenigde Staten Nederland om hulp
vroeg, zei Luns daarom ook nee. De Verenigde Staten wilden namelijk in ruil voor de bescherming
die zij aan de Europese landen gaven, dat de Europese landen troepen zouden sturen naar Vietnam.
Toen gebeurde op 2 augustus 1964 het Tonkinincident in Vietnam. Een patrouilleboot van de
Verenigde Staten, de USS Maddox, werd beschoten door een torpedoboot van Noord-Vietnam.
Hierna ging Luns over op onvoorwaardelijke steun aan de Verenigde Staten. Hij vond het namelijk
heel erg wat er in Vietnam was gebeurd. Toch bleef de hulp van Luns voornamelijk verbaal, dus met
woorden. Tot daden, oftewel materiële hulp, kwam het bijna niet. Troepen werden namelijk nooit
gestuurd.
Demonstratie in Amsterdam.
PROTESTEREN
Tijdens de Tweede Wereldoorlog begon er eigenlijk weer een soort van oorlog, maar dan tussen de
Verenigde Staten en de Sovjet-Unie (tegenwoordig heet dit land Rusland) genaamd de Koude
Oorlog. Tussen de twee landen was er nogal spanning over wie het grootste en sterkste land zou
zijn. Maar de wereld was hier niet aan toe. De Tweede Wereldoorlog (1939-1945) had een grote
impact gehad. Rotterdam lag aan puin, er heerste een hongersnood, mensen waren arm geworden
door de oorlog en er waren heel veel gewonden en doden gevallen. De Amerikanen, die Nederland,
en eigenlijk ook heel Europa, hadden bevrijd van de Nazi’s, wilden de landen in Europa helpen weer
op te bouwen. Hiervoor gaven zij een hele hoop geld. Dit heette het Marshall Plan. Door dit geld dat
vrij gemaakt werd kon de Nederlandse regering meer geld investeren in de bouw en in de industrie.
Mensen gingen weer meer geld verdienen in de jaren ’60, waardoor zij meer geld konden gaan
uitgeven. Radio’s, televisies, koelkasten en auto’s werden massaal gekocht. Doordat nu steeds meer
gezinnen radio’s en tv’s hadden, kon men heel veel verschillende kanalen kijken. Vóór de Tweede
Wereldoorlog was het heel gewoon om alleen maar te luisteren naar je eigen groep mensen. dit
houdt in dat als je bijvoorbeeld katholiek was, ook alleen maar omging met mensen die katholiek
waren, naar een katholieke school ging, boodschappen deed in een katholieke supermarkt, naar de
katholieke kerk ging en stemde op de katholieke politieke partij. En dit gold voor elke groep, waarvan
er in Nederland vier waren. Maar door de komst van de televisie en radio werd het dus mogelijk om
te kijken en te luisteren naar andere zenders van andere zuilen. Zo kreeg men een, vaak positiever,
beeld van de ander. Mensen hoorden nu ook andere meningen en argumenten in plaats van alleen
maar te luisteren naar wat de pastoor zegt. Maar dit gold eigenlijk vooral voor de jongeren.
De jongeren voor de oorlog waren namelijk opgegroeid in een tijd vol met geweld en armoede. Ook
verdienden de jongeren veel meer geld dan de mensen voor de oorlog en net vlak na de oorlog. Zo
konden zij radio's betalen, en luisterde zij naar verhalen en liederen over de Vietnamoorlog. Op
Pagina 13
THEMA KOUDE OORLOG
televisie zag je ook beelden van de oorlog. Veel jongeren hadden een hekel aan geweld gekregen,
en vonden dat de Vietnamoorlog belachelijk was. Geweld was niet de oplossing. De Vietnamezen
werden gemarteld, vernederd, er werden bommen gegooid met hele nare gassen zoals Agent
Orange en Napalm, en soms werden mensen zelfs dood geschoten. Vooral de jeugd was het hier
niet mee eens. Zij vonden dat de Amerikanen in Vietnam niets te zoeken hadden, en dus al helemaal
geen oorlog hoefden te voeren. De jongeren gingen massaal de straat op om te protesteren tegen de
Amerikanen en wilden ook dat de Nederlandse politiek niet langer Amerika zouden steunen. De
jongeren werden gesteund door Het Nationaal Comité Vietnam, een organisatie die zorgde voor
demonstraties en het uitdelen van folders om tegen Amerika te protesteren.
Pagina 14
THEMA KOUDE OORLOG
Literatuur
Berg, N. van der (2014). Nederland in 1968. Een studie naar de Nederlandse houding ten opzichte
van het Amerikaanse optreden in Vietnam en het optreden van de Sovjet-Unie in Tsjecho-Slowakije.
Geraadpleegd via: dspace.library.uu.nl/bitstream/handle/1874/297094/Nederland%20in%201968.pdf?
Berghe, Y Vanden. (2008). De Koude Oorlog: Een nieuwe geschiedenis (2e druk). Leuven: Acco.
Gaddis, J. L. (2005). The Cold War. London, England: Penguin Books.
Havenaar, R. (1993). Van Koude Oorlog naar nieuwe chaos (2e ed.). Amsterdam, Nederland: G.A.
van Oorschot.
Heer, A. de (2015). Europees anti-Amerikanisme. De invloed van protestbewegingen op het
buitenlandse beleid van de Nederlandse regering met betrekking tot de Vietnamoorlog.
Geraadpleegd via: https://thesis.eur.nl/pub/32824/De-Heer-Ancella.pdf
Hellema, D. (2011, mei). De Koude Oorlog in Nederland. In Historisch Nieuwsblad. Geraadpleegd op
10 januari 2017, via https://www.historischnieuwsblad.nl/nl/artikel/27608/de-koude-oorlog-innederland.html
Jowett, S., O’Donnell, V. (2008). Propaganda and Persuasion (5e ed.). Los Angeles | London | New
Delhi | Singapore | Washington DC: SAGE Publications.
Kromhout, B., Historisch Nieuwsblad, (editie 5, 2007). De wederopbouw van Nederland,
Geraadpleegd via: https://www.historischnieuwsblad.nl/nl/artikel/6934/de-wederopbouw-vannederland.html
Maar, R. van der (2007). Welterusten mijnheer de president. Amsterdam: Boom Uitgevers
Nak, P, Nationaal Comité Vietnam, (1968), geraadpleegd via:
http://www.inlichtingendiensten.nl/groepen/nationaal-comit%C3%A9-vietnam
Veen, D. v. (2015, augustus 21). Waarom wordt er in de Koreaanse propagandaoorlog nu echt
geschoten? Opgeroepen op januari 3, 2017, van oneworld: https://www.oneworld.nl/vredeveiligheid/de-koreaanse-propagandaoorlog-waarom-wordt-er-bij-de-grens-nu-echt-geschoten
Pagina 15
THEMA KOUDE OORLOG
Over dit lesmateriaal
Colofon
Auteur
Thessa Donders
Laatst gewijzigd
26 januari 2017 om 20:08
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons
Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de
voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk
medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken
te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie
Aanvullende informatie over dit lesmateriaal
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Leerniveau
VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO basisberoepsgerichte leerweg,
2;
Leerinhoud en
Blokvorming tussen Oost en West en de Koude Oorlog; De tijd van televisie en
doelen
computer (vanaf 1950); Geschiedenis; Koude Oorlog;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad gemiddeld
Pagina 16
THEMA KOUDE OORLOG