OPNIEUW IN NEDERLAND:

Syncoop_66_maart_2010 DEF
11-03-2010
15:47
Pagina 1
www.syncoopnieuws.nl
MAART 2010
Toernee Januari 2011
pagina: 1
22e JAARGANG NR.66
Het instrument de doedelzak
pagina: 11
Waar komt die dans vandaan
pagina: 3
Folkcamps Eerde
pagina: 3
Doe Dans Festival
3, 4 en 5 september 2010, Biddinghuizen
SYNCOOPNIEUWS
OPNIEUW IN NEDERLAND:
CRISTIAN FLORESCU EN SONIA DION, DOCENTEN ROEMEENS
Na succesvolle tour vorig jaar
terug in januari 2011
In maart 2009 waren Cristian Florescu & Sonia
Dion voor het eerst twee weken in Nederland.
Verschillende groepen konden met deze, toen
nog onbekende maar sprankelende Roemeense
volksdansdocenten kennismaken. Een veel
gehoorde reactie was: “we dachten aanvankelijk 'Roemeense docenten? Ach, we kennen al
zoveel Roemeens.', maar tijdens de workshop
bleek wat een feest het is om van deze mensen
les te krijgen”. Andere reacties waren: “de mensen die niet op deze dansdag gekomen zijn
weten niet wat voor geweldige workshop ze
missen!”, en: “Alsjeblieft, als ze nog een keer
komen willen we ze weer bij ons uitnodigen.”
Nou, die mogelijkheid is er nu, want ze komen
in januari 2011 weer voor een tour naar
Nederland.
Cristian Florescu
Cristian Florescu komt uit Roemenië waar hij
sinds 1982 bij veel volksdansensembles gedanst
heeft. Zo was hij eerste en solo danser bij het
ç
ensemble Cununa Carpatilor
dat meerdere
malen in Nederland is geweest, onder andere
op Doe Dans. Ook heeft hij voor veel ensembles
in Roemenië en daarbuiten choreografieën
gemaakt, waaronder het staatsensemble Joc in
Chisinău,
Moldavië. Hij is in het bezit van het
ç
choreografencertificaat van het Roemeense
Ministerie voor Cultuur en van de Vereniging
van Roemeense Volksdans Choreografen. Hij
heeft samengewerkt met veel specialisten,
waaronder Theodor Vasilescu, en het was
Theodor die hem enkele jaren geleden
gevraagd heeft het werk als Roemeense volksdansspecialist in Amerika van hem over te
nemen, een groot compliment van de 'meester'.
In 1993 emigreerde Cristian naar Montréal,
Canada, waar hij ging werken als danser, solist,
repetitor en choreograaf bij het professionele
volksdansensemble Les Sortilèges (het
Canadese equivalent van ons Internationaal
Danstheater). Hij heeft zich, naast in
Roemeense volksdans, verder gespecialiseerd
in o.a. moderne dans, stijldans, jazz, tapdans,
en Ierse en Frans-Canadese step-dancing.
Sonia Dion
Cristian geeft de workshops Roemeense volksdans samen met zijn Canadese vrouw Sonia
Dion. Zij was bij Les Sortilèges danseres, solist,
choreografe en artistiek leidster. Naast
(Roemeense) volksdansen is zij expert op het
gebied van Schotse Highland Dances, FransCanadese step-dance en stijldansen. Samen
hebben ze bij verschillende ensembles in
Noord-Amerika gedanst en gechoreografeerd
en hebben ze o.a. deelgenomen aan een door
het Ministerie van Onderwijs van Québec georganiseerd dansprogramma voor scholen onder
de naam “Artiesten in School”.
Sinds enkele jaren geven ze samen volksdansworkshops voor recreatieve dansers over heel de
wereld. Ze hebben al lesgegeven in o.a. Canada,
de VS, Noorwegen, Taiwan, Duitsland en
Japan. Een greep uit de reacties (brieven en
emails) op hun lessen: open, aardige en toegankelijke mensen, veel lol, goede inschatting van
niveau voor zowel beginners als gevorderden,
uitstekende uitleg, prachtige danskeuze, charmant, analytisch sterk, inspirerend.
Dansprogramma
Hun dansprogramma is opwindend, energiek
en afwisselend, en kenmerkt zich door de
prachtige muziekkeuze, een afwisseling van
oude- en nieuwe-stijl dansen en muziek, en
aandacht voor dansen van minderheidsgroepen
uit Roemenië zoals de Roma. Ze doen dansen
uit alle etnografische delen van Roemenië
(Transilvania, Moldova, Oltenia, Muntenia,
Dobrogea en Banat) en uit de republiek
Moldavië (dit land heeft etnisch en cultureel
een sterk Roemeens´ karakter). In 2009 hebben
ze in Nederland het dansprogramma van hun
eerste en tweede CD gepresenteerd. Populaire
dansen daarvan waren bijvoorbeeld Opinca,
Dana (moderne Munteense Romadans), Hora
de la Soroca, Te aven baxtale (Transsylvaanse
Romadans). Dit jaar (2010) brengen ze hun vijfde programma op CD uit, dat ze voor het eerst
op het Stockton Folk Dance Camp in de VS in
juli zullen presenteren. Volgend jaar zullen ze
hier waarschijnlijk ook met dat vijfde programma gaan werken, net zoals ze dat over de hele
wereld doen, zodat de Nederlandse volksdanser weer helemaal bij is.
V
Tournee
Cristian & Sonia starten de tournee in januari
2011 op de Driekoningencursus. In de periode
van 10 januari 2011 t/m 28 januari 2011 zijn ze
beschikbaar voor workshops (dansavonden,
dansdagen) overdag en 's avonds in het hele
OPROEP
Of het echt mijn eerste herinnering aan Doe Dans is weet ik niet maar het is wel mijn leukste. Met Panta
Rhei onder leiding van Peter Bloks (†1995) zouden we optreden in de voorstelling op zaterdagavond.
De serie die we gingen dansen heette Jemenites in Space en een deel van de groep, waaronder ikzelf,
was gekleed als wat we tegenwoordige gothics of punkers zouden noemen. Door de gemiddelde
bezoeker van Doe Dans werden we toch wel wat
vreemd aangekeken totdat duidelijk werd dat
het hier om een kunstzinnige invulling van een
traditionele dans ging.
Hebt u ook een leuke of bijzondere herinnering
aan Doe Dans? Deel deze dan met ons. Stuur uw
bijdrage bij voorkeur voorzien van foto aan [email protected]. Wij proberen hiervan dan voor het
augustus/september nummer een fraaie compilatie te maken.
Jeannette Snier
land. Voor reserveren en informatie neem contact op met Marius Korpel [email protected] of 010-4702720. Ze hebben ook
ervaring in het lesgeven op scholen aan jongeren en kinderen, dus als je een onderwijsactiviteit hebt kun je ook contact opnemen. Denk je
aan een aanvraag voor een choreografie, neem
dan ook even contact op. De voertaal van hun
lessen is Engels (Frans kan ook), maar de sterkste manier van communiceren van Cristian &
Sonia is door hun persoonlijkheid en hun danstaal! Hun lessen zijn een klein feestje, met veel
gevoel, beleving, humor en ontspanning. Een
ware happening!
Radboud Koop
R E D A C T I O N E E L
Na het enorm dikke decembernummer van
Syncoopnieuws dit keer een wat handzamere krant.
Het lijkt erop dat het wat rustiger is in volksdansland. Gelukkig hebben veel groepen wel weer de
nodige zomeractiviteiten georganiseerd die u volop
in het groepsnieuws aantreft. Verder zijn we blij aan
te kunnen kondigen dat Cristian Florescu en Sonia
Dion volgend jaar weer in Nederland zullen zijn voor
het geven van danslessen. U leest er veel, zo niet
alles, over elders in deze krant.
Verder heeft onze oproep voor informatie over de
Tarantella helaas geen reacties opgeleverd. Betekent
dit dat de herkomst van deze dans voorgoed in nevelen gehuld zal blijven? Heeft u ook maar een snippertje informatie, een dansleider van wie u de dans
geleerd heeft, een dansdag waarop u aanwezig was
met een (bekende) dansleider, laat het ons weten.
Zelfs deze kleine snippertjes kunnen de speurders
van onze redactie soms combineren om tot een groter
geheel te komen.
Uiteraard treft u bij dit nummer ook weer veel informatie aan over het op handen zijnde Doe Dans
Festival. Zoals het zich nu laat aanzien zal deze Doe
Dans beslist de laatste in de serie zijn. De subsidiekraan gaat nu echt dicht en sponsoren en organisatoren die de financiële risico's willen en kunnen dragen
zijn moeilijk te vinden. Grijp dus deze keer nog uw
kans en kom meegenieten van alles wat dit festival
ons, helaas voor de laatste keer, te bieden zal hebben.
Namens de redactie wens ik u behalve veel leesplezier ook een fijne zomer toe met veel mooi weer en
wie weet (buitenlandse) danservaringen en ik hoop u
na de zomer op Doe Dans tegen te komen!
Jeannette Snier
Syncoop_66_maart_2010 DEF
11-03-2010
15:47
Pagina 2
MAART 2010 - PAGINA 2
TOPPERS VAN SYNCOOP
SPEELTIJD - AMERANT / Syncoop 5762 CD 259
Tussen de vele uitgaven van het label Syncoop zitten enkele ´evergreens´. Cd´s
die voor volksmuziekbegrippen ongekend hoge verkopen halen, cd´s waar ook
na jaren nog altijd vraag naar is. In deze rubriek bespreken we elke keer zo´n
topper. Deze keer: Speeltijd van Amerant.
´Dit is van het beste wat de folk heeft voortgebracht in de Lage Landen-´Was
getekend, Wim Bosmans van het Muziekinstrumentenmuseum in Brussel.
De cd Speeltijd dateert van 2002, en was de eerste en enige cd van de Nederlandse folkgroep
Amerant. Helaas is de groep een jaar na de cd
uiteen gevallen. De groep was opgebouwd rond
de familie Sarolea: Grigori en zijn zussen Irina en
Nadja. Een muzikale familie, die veel inspiratie
en kennis heeft opgedaan tijdens de volksmuziekcursussen in Galmaarden (later Gooik) in
België. Die Belgische invloed is hoorbaar in de
zang (in de jaren ´70 zongen bijna alle
Nederlandse folkmuzikanten Nederlandse teksten met Vlaamse tongval, omdat zangers en
groepen als Wannes van der Velde, ´t Kliekske en
Rum veel invloed hadden). En er staan een paar
liederen op uit de collectie van Willems, Oude
Vlaamse Liederen, uitgegeven in 1848. Uit deze
bundel zijn ook bekende liedjes als ´Wel
Annemariken` en ´Als de grote klokke luidt (het
Reuzenlied)´. Maar het aardige van Amerant is
dat zij juist voor onbekend repertoire kiest, zoals
het prachtig meerstemmige ´Verholen liefde`, en
het ritmisch verrassende ´Wanhoop`. Ook twee
Waalse handschriften zijn als bron gebruikt.
Verder put de groep uit de ook door andere folkgroepen ontdekte Oude en Nieuwe Hollantse
Boerenlieties en Contredansen (ca. 1700) en een
achttiende-eeuws speelmansboek uit Maastricht.
Daarnaast zijn er nummers van eigen hand,
zoals het prachtige ´Foar lytse hannen` van
Wijtze Pieter Kikstra, geschreven voor Irina
Sarolea. Die heeft inderdaad kleine handen,
maar dat is in haar harmonicaspel kennelijk geen
enkele handicap.
De trekharmonica´s van Irina en Wijtze Pieter
spelen een belangrijke rol in de groep, net als de
violen van Maud Vanderheijden en Grigori
Sarolea. Het openingsnummer Contredanse nr. 6
is een even krachtig als dansant gespeelde melodie die gedragen wordt door de violen. Ook de
doedelzak van Grigori is dominant. Wijtze Pieter
speelt ook piano, contrabas, basgitaar, accordeon,
nyckelharpa (een Zweeds strijkinstrument). Paul
Groenewegen speelt gitaar, verder maakt de
groep veel gebruik van percussie, van Galicische
tamboerijnachtige trommels tot schelpen.
De cd biedt een prettige afwisseling van liederen
en instrumentale muziek. Dat is bijna altijd pure
dansmuziek, en ook daarbij is de Vlaamse
invloed merkbaar: de familie Sarolea danste daar
al Bal Folk toen het in Nederland nog niet eens als
woord bekend was. De bourrees, mazurka´s, scottisches en polka´s vliegen je om de oren. Door de
aansprekende melodieën en knappe arrangementen zijn ze prettig om gewoon naar te luisteren,
maar eigenlijk moet je er natuurlijk op dansen. De
stuwing achter deze dansen komt vaak van de
piano van Wijtze Pieter, die in Noorwegen heeft
geleerd hoe je de zaak op gang kunt houden. La
Chasse d´Apollon is een aanstekelijke 6/8 uit het
Maastrichtse speelmansboek. Kennelijk was de
kracht van deze melodie zo sterk dat deze ook de
Noordzee over is gestoken: de melodie komt
onder de naam The Four Seasons ook voor in het
200 jaar oude handschrift van Thomas Watts in
Lincolnshire. Je kunt je natuurlijk afvragen in
welke richting de melodie is overgestoken.
De cd Speeltijd is acht jaar oud, maar wat is nu
acht jaar op muziek die soms al eeuwen oud is?
Eerlijk gezegd kunnen veel van de huidige
Nederlandse Bal Folk groepen nog een puntje
zuigen aan de cd van Amerant. Misschien houdt
de huidige generatie iets meer van moderne,
avontuurlijke arrangementen (al gaan de
Belgische groepen daarin veel verder met elektrische gitaren, saxen e.d.), maar qua puur muzikaal
vakmanschap, overtuiging en repertoirekeus zou
ik Amerant nog steeds hoog op de ranglijst zetten.
Misschien is dat alleen al een reden waarom de cd
Speeltijd nog steeds verkocht wordt: als inspira-
tiebron voor Bal Folk groepen en andere dansmuzikanten. En die liederen, zoals de Hulde aan
Bacchus of het Dronk en Kus, verdienen het om
nog vaak gezongen te worden, op Doe Dans of
waar dan ook. Gelukkig is Grigori Sarolea nog
altijd actief, ook als workshopleider…. Zoals
Wijtze Pieter en Irina ook nog volop te horen zijn,
vooral in de trekharmonicawereld.
Mark Benjamin
C O L U M N
EMIGREREN!
THE GONNAGLES,
CD II Ten Bal
Vorig jaar kon u, helaas te kort, op Doe Dans in het
folkcafé genieten van een optreden van de
Gonnagles. Of zij dit jaar weer van de partij zullen
zijn is nog onzeker. Wat wel zeker is, is dat zij
onlangs hun tweede CD uitbrachten. Waar op de
eerste CD nog een mix te horen was van wat zij zelf
Europese Folk noemen, is deze CD meer georiënteerd op Vlaamse en Franse dansmuziek. Dit moet
overigens wel met een korreltje zout genomen worden want af en toe krijg ik toch wel erge Samba neigingen zoals bijvoorbeeld in de Bourrée de las
Hojas del Otoño. Wel bijzonder, zeker voor een CD
die zijn achtergrond kent in de balfolk is dat alle
composities van eigen hand zijn. In de balfolk is het
vrij gebruikelijk om traditionele melodieën over te
nemen of eventueel te bewerken. De Gonnagles
gingen echter voor eigen composities en dat heeft
een aantal fraaie melodieën en liedjes opgeleverd.
Hoewel de Gonnagles hun naam hebben ontleend
aan de slechtste Engelse dichter ooit namelijk
William McGonagall, zijn de songteksten van
Moes Wagenaar op deze CD absoluut de moeite
van het beluisteren waard. Poëzie op dansmuziek,
kunt u zich een mooiere combinatie voorstellen?
Overigens is het expliciet niet de bedoeling alleen
naar de CD te luisteren. Niet voor niets is de titel
van de CD Ten Bal. Gedanst moet er dus worden, bij
voorkeur op de live muziek van de Gonnagles maar
als je ze nou net even niet bij de hand hebt is de CD
een goede tweede. Jammer is dat Mazurka
Middernacht wat aan de snelle kant is en het onregelmatige walsje Spiegelbos vormt absoluut een uitdaging voor alle kenners van vreemde maatsoorten.
Een muzikaal wat minder interessant nummer vind
ik de Loopbaan Scottish. Hoewel geprobeerd wordt
een zekere variatie aan te brengen blijft het nummer
een beetje hangen in een wat lijzige accordeon. De
humor ontbreekt een beetje. Hopelijk is dit nummer
niet representatief voor de loopbaan van de
Gonnagles! De Minimal Hanterdro is een fraaie
afsluiting van deze CD. Bijzonder wel voor een
nummer dat inderdaad minimaal is van instrumentarium, melodie en tekst en waar eigenlijk een dansant grapje bij hoort. Een nummer dat al de hele
week door mijn hoofd spookt!
De cd is te bestellen op de website van de
Gonnagles: www.gonnagles.nl
Jeanette Snier
Ik was vandaag begonnen aan het schrijven
van een column over 'aardig of niet'. Uit
onderzoek blijkt namelijk dat vier van de vijf
Nederlanders (tachtig procent) zichzelf aardig
vindt naar andere mensen toe. Uit datzelfde
onderzoek blijkt echter ook dat de
Nederlander tachtig procent van andere
Nederlanders niet zo aardig vindt.
Helaas liep ik halverwege de column vast in dit
onderwerp. Zelf ben ik eigenlijk niet zo'n aardig
persoon en dan anderen de les lezen dat ze wellicht wat socialer moeten zijn, mwah, dat
wringt. Verder grepen de gebeurtenissen rond
de afgelopen gemeenteraadsverkiezingen me
steeds meer bij de keel. Naarmate ik de kranten
las, de opinies op radio en tv hoorde, het vertrek van Agnes Kant beter begreep en de
opkomst van Geert Wilders met zijn PVV bezag
kreeg ik het steeds benauwder. Een deel van de
Nederlanders wordt steeds minder aardig,
steeds minder tolerant en heeft steeds meer
begrip voor en behoefte aan mensen als
Wilders. Persoonlijk vind ik dat een angstige
ontwikkeling. Als je het verkiezingspamflet van
de PVV eens goed doorleest dan staan daar een
heleboel punten waarvan je op het eerste
gezicht denkt dat er wel wat in zit, tót je over de
consequenties gaat nadenken. Geen geld meer
voor softe cultuurclubjes bijvoorbeeld. Tja, laten
we daar als volksdansers nou net bij horen.
Geen geld meer voor onzinnige projecten. Tja,
ook daar vallen we met de volksdans wel eens
onder alleen ervaren wij ze niet als onzinnig.
Het Doe Dans Festival is daar natuurlijk een
mooi voorbeeld van.
Terwijl Nederland in het verleden als een tolerante natie bekend stond, wil Wilders nu allerlei
voorwaarden aan die tolerantie gaan stellen.
Natuurlijk heb ik ook wel eens het gevoel dat er
in Nederland geld uitgegeven wordt aan onzinnige dingen maar aan de andere kant, wat ik
onzinnig vind kan best heel belangrijk zijn voor
iemand anders. Zo houd ik bijvoorbeeld echt niet
van voetbal maar als ik dan bedenk dat sommige van die straatschoffies nergens anders heen
kunnen en dat ze daar tenminste een beetje
Nederlandse opvoedkunde kunnen krijgen dan
denk ik dat ze maar lekker moeten blijven voetballen. Desnoods van mijn belastingcenten.
En dan betrap ik mezelf erop dat ik bij Google
het woord emigratie aan het intypen ben. Het
maakt niet zo heel veel uit waarheen maar een
land met een beetje ruimte (letterlijk en figuurlijk), géén Geert Wilders-achtige figuren en een
beetje toegankelijke cultuur dat lijkt me toch
wel prettig. Wellicht één van de landen waar we
hier de dansen van leren? Canada? Spanje? Ik
weet het nog niet maar één ding weet ik wel.
Als Geert Wilders het hier voor het zeggen gaat
krijgen en u en ik daardoor niet meer naar ons
volksdansclubje kunnen, dan ga ik me thuis zitten schamen dat ik een Nederlander ben en heel
hard werk maken van die emigratie!
Jeannette Snier
Syncoop_66_maart_2010 DEF
11-03-2010
15:47
Pagina 3
MAART 2010 - PAGINA 3
FOLKCAMPS EERDE KAMPEN MET VERGROENING
Sinds de start van de Folkcamps in 1977 is de
formule eigenlijk nog altijd de zelfde: ca. 120
deelnemers, de meeste in tenten, de anderen in
kamers in een bijgebouw van het kasteel. Een
vrijwillige staf voor dans, muziek en zang,
voor kinderactiviteiten, voor techniek, voor
huishouding en algemene zaken. En een kookploeg. ´s Morgens zijn er workshops door de
staf en kinderprogramma, ´s middags is er tijd
voor workshops door deelnemers, andere activiteiten of gewoon lekker luieren. ´s Avonds is
er eerst familieprogramma (zang, dans, acts) en
daarna bal in de sporthal.
Beeldarchief Interdans
The choice of a new generation, zo was enkele
jaren geleden de reclamekreet van Pepsi. De
colafabriek zette zich met die slogan af tegen
de grote concurrent Coca Cola, die dus kennelijk meer iets voor de oudere generaties was.
Zumba en Salsa zouden met dezelfde leuze
kunnen werken, met een zekere sneer richting
Volksdans als keuze van een oude generatie
(kijk maar eens om je heen in een gemiddelde
volksdanskring). Gelukkig zijn er ook nog
volksdansactiviteiten die wel een (zeer) jong
publiek trekken. De Bulgaarse kinderdansgroep Zarowe maakt nu in Dordrecht al net
zo´n bloei mee als destijds in Nijmegen, en de
Stichting Folkcamps Eerde moet soms een ´kinderstop` hanteren.
Er komen namelijk zoveel gezinnen met jonge
kinderen op deze dans-, zang- en muziekweken af, dat het moeilijk wordt om de corveetaken te verdelen onder de resterende deelnemers. En het kan zelfs een beperking inhouden
van het avondprogramma, als er te veel papa´s
en mama´s op het kampeerveld blijven om bij
de tent te waken in plaats van mee te doen met
het bal in de sporthal. Al wordt dat vraagstuk
meestal wel opgelost met een ´oppasdienst`.
De Folkcamps maken op deze manier nog
steeds de reputatie van familie-activiteit waar.
De leeftijd bij de kampen loopt uiteen van
zeven maanden tot zeventig jaar, met vaak een
opvallend grote groep jongeren tussen de 12 en
20 jaar. Een paar jaar geleden heeft het bestuur
eens overwogen een speciaal jongerenfolkcamp te houden, maar de jongeren zelf schoten
dat idee af: het is juist veel gezelliger met alle
leeftijden door elkaar. Op de bals leidt dat tot
prachtige taferelen. Teije van vier die de
Baonopstekker tussen twee volwassenen danst,
en die bij het ´pannenkoek, pannenkoek`
gewoon wordt opgetild, zodat hij zweeft. Met
stralende ogen vertelt hij later dat dat de leukste dans was, als je met zijn allen ging rennen.
Het kinderprogramma ´s morgens wordt verzorgd door de kinderstaf, bijna altijd jongvolwassenen die zelf ook als kind de Folkcamps
hebben meegemaakt.
Natuurmonumenten
Nu heeft het terrein zulke grote pluspunten,
dat zelfs mensen die niets met volksdans of
muziek hebben nog een leuke week in Eerde
kunnen beleven. Het achttiende eeuwse kasteel
is sfeerbepalend, met die mooie slotgracht
waarin de karpers elk jaar vetter lijken te worden (wel doorvoed door al die broodresten).
Maar ook het landgoed er om heen is prachtig,
en wordt eigenlijk steeds mooier sinds
Natuurmonumenten eigenaar is. De hooilanden, het bos, de statige oprijlaan, het is van
grote schoonheid. Als deelnemer voel je je
bevoorrecht dat je van zo´n terrein gebruik
mag maken. Voor kinderen is een speurtocht in
dat bos al prachtig, maar er zijn ook wel eens
activiteiten in de iets verderop gelegen Sahara
(een mooie zandverstuiving). En voor de oudere kinderen en jongeren is een dropping in dit
gebied ook een hoogtepunt van de week, zelfs
als ze het al tien keer hebben meegemaakt.
Dat is namelijk ook één van de kenmerken van
Eerde: veel mensen komen jaarlijks terug. Er
zijn mensen die al 25 kampen hebben meegemaakt en zich elk jaar direct inschrijven zodra
ze het aanmeldformulier ontvangen hebben.
Nieuwkomers hebben dan ook soms het idee
dat iedereen elkaar al kent. Toch wil de
Stichting juist graag ook nieuwe mensen kennis laten maken met de Folkcamps. Sinds kort
is er een eigen website www.folkcampeerde.nl.
Ook is er een t-shirt ontworpen door Hanke
Nijman, ook weer iemand die al vanaf jonge
leeftijd meeging op Folkcamp.
Onvermoede talenten
Deelnemers hoeven dus zelf geen boodschappen te doen of te koken, ze hoeven alleen maar
een dagelijkse corveetaak te doen en verder
vooral te genieten van alles wat er op het kamp
mogelijk is. Veel mensen ontdekken tijdens
zo´n folkcamp onvermoede talenten bij elkaar
of bij zichzelf. Er zijn mensen door een
Folkcamp enthousiast geworden om een
(ander) instrument te bespelen, er zijn dansinitiatieven uit ontstaan, kortom: je kunt er veel
inspiratie opdoen. Sommige dansen en liederen zijn mede door de folkcamps populair
geworden.
Zoals veel deelnemers vaak terugkeren, zo gaat
dat ook met de staf. Ook professionele dans- en
muziekdocenten vinden de sfeer en entourage
van de folkcamps zo bijzonder, dat ze graag
een week vrijwillig meewerken. Ook bij de staf
streeft het bestuur naar een mix van oudgedienden en nieuw bloed. Veel stafleden zijn
ooit als talent gespot toen ze nog gewoon deelnemer waren. En ook hier geldt dat het van
generatie op generatie gaat: na de kinderen zijn
binnenkort al de eerste kleinkinderen aan de
beurt om Folkcamps te leiden. In het bestuur is
het al zover: Janka Kahlman is de kleindochter
van Koos en Femke van Doorn, die in 1977 het
initiatief namen voor het eerste Folkcamp.
Wie somber is over de toekomst van volksdansen in Nederland, moet maar eens een weekje
Eerde doen. Het kan alleen geen kwaad een
waarschuwing op het inschrijfformulier te zetten: Folkcamps zijn lichamelijk en geestelijk
verslavend. Maar ik geloof niet dat de minister
van volksgezondheid zich over deze verslaving zorgen hoeft te maken.
Mark Benjamin
ER ZIJN DIT JAAR DRIE
FOLKCAMPS IN EERDE.
Kamp 1 van zondag 18 juli tot en met
zaterdag 24 juli
• Algemene staf:
Karin Bellaart en Martin
Rodermans
• Technische staf: André Vingerhoed
• Dans staf: Kobie Kuhn en Andrea van der Reijden
• Muziek staf: Rob Zuiver en Wouter Verkerke
• Zang staf: Saskia Michels
• Kinder staf: Jan Hootsman en Jolien Woortman
• Huishoud staf.: Reinout Kuhn en Carey Woortman
• Kook staf: Dennis Dolleman, Erik van Schelven en
Cees Lesage
Kamp 2 van zondag 25 juli tot en met
zaterdag 31 juli
• Algemene staf: Kees Koek en Bob van Putten
• Technische staf: Caspar van Sliedregt
• Dans staf: Liedewijde Mars en Jedidja Witmer
• Muziek staf: Monique Hermans en Jorina van
Bergen
• Zang staf.: Eva de Rijk
• Kinder staf: Esther van den Heuvel en Sara Damen
• Huishoud staf: Joop van der Voet en Monika van
Zonnenveld
• Kook staf: Hannes Mulder, Carola Schols en
Anne-Minke Mulder
Kamp 3 van zondag 1 augustus tot en
met zaterdag 8 augustus.
• Algemene staf: Jos van Buuren en Leon Kuijpers
• Techniek staf: Rob Kerkhoven
• Dans staf: Mischa Teensma en Hanke Bloksma
• Zang staf: Rosalie Krijger
• Muziek staf: Jan Mars en Kathy van Prooijen
• Kinder staf: Elske Koek en Marit de Jong
• Huishoud staf: Hanny Max en Marlies Kortenoever
• Kook staf: Ronald Wessels, Hennie Bokhove,
Wietse Minnema en Nel van der Laan (stagiaire)
Voor meer informatie:
www.folkcampeerde.nl
[email protected]
Secretariaat: Nel van der Laan
De Hoek 24
8381 BL Vledder
0521-381343
C O L O F O N
REDACTIE:
MARK BENJAMIN
HENK JONKER
RADBOUD KOOP
MARIUS KORPEL
JEANNETTE SNIER
TEL.:
010-4707439
FAX:
010-4716701
ADRES:
SLOT ASSUMBURGPAD 54
3123 RR SCHIEDAM
INTERNET:
WWW.SYNCOOPNIEUWS.NL
MAIL:
[email protected]
POSTBANK:
141694
DRUK:
DRUKKERIJ DE GROOT,
MAASSLUIS
VORMGEVING:
DANIËL KERKMANS,
ROTTERDAM
OPLAGE:
2500
VERSCHIJNT:
15 MAART, 1 SEPTEMBER,
15 DECEMBER
Beeldarchief Interdans
^
WAAR KOMT DIE DANS VANDAAN (12): SETNJA
met dansen als Vranjanka, Makazice, Ersko kolo
en Krici krici ticek. In 1958 leerde Dick de Setnja
aan op het Stockton Folk Dance Camp. Hijzelf en
verschillende andere dansleiders, verspreidden
de dans vanaf die tijd verder over de hele
Verenigde Staten en de rest van de wereld.
Setnja is een dans uit het traditionele standaardprogramma van Sumadija. Het is heel wel mogelijk dat anderen de dans, of soortgelijke varianten,
daar geobserveerd en beschreven hebben en op
andere plekken hebben aangeleerd. Zo komt de
dans ook voor in het repertoire van de beroemde
Servische
volksdansonderzoekster
Desa
(Desanka) Djordjević. Zij heeft de dans gepubliceerd in haar in 1988 in Beograd uitgegeven boek
Narodne
Igre
Sumadije
i
Pomoravlja
(Volksdansen uit Sumadija en Pomoravlje). Ik
vermoed dat de dans ook wel zal staan in een van
de delen van het standaardwerk van de
Joegoslavische volksdans van de gezusters
Janković, maar dat deel heb ik zelf niet.
^
^
^
^
^
^
^
^
^
1954 in Servië geleerd van de volksdanser
Miodrag Vuković uit Belgrado. Ook zou hij de
dans gedanst hebben zien worden tijdens verschillende bijeenkomsten in Sumadija in datzelfde jaar. De naam en de bladmuziek van de dans
publiceerde Dick in 1954 in het boek Vranjanka
and Other Jugoslav Songs and Dances, samen
Wandeling
Het woord Setnja betekent wandeling. Je zou
kunnen zeggen dat dat zowel op de vorm van de
dans slaat, als op de functie.
^
^
Dick Crum
^
Dick Crum
Veel van de dansen die Stig Sundholm in
Nederland instrueerde had hij in Amerika
geleerd. De Setnja werd daar in 1955 door Dick
Crum geïntroduceerd. Dick Crum (1928-2005)
was een van de meest toonaangevende
Balkanvolksdansleiders in Amerika. Volgens de
schriftelijke bronnen had Dick Crum de dans in
^
Er is denk ik geen volksdanser in de westerse
wereld die de Setnja (spreek uit: sjet-nja) niet
kent. De dans komt uit de streek Sumadija in
Centraal-Servië, ten zuiden van de hoofdstad
Beograd. In Nederland vinden we een vroege vermelding van deze dans in een boekje dat al in
1961 is uitgegeven door de Rotterdamse
Volksdans Kring. In het boekje staan 32 dansen
aangeleerd door Stig Sundholm tijdens cursussen
in Amsterdam en Rotterdam in oktober-november van dat jaar. Vanaf eind 60er jaren kreeg de
dans in Nederland grotere bekendheid toen hij
werd opgenomen in het Jeugdleidersprogramma
A2, later voortgezet in het programma '20 dansen
uit instruktieprogramma internationale dans A2'.
Zowat iedereen die als beginner in de 70er en 80er
jaren met volksdansen begon leerde de Setnja. De
dans staat nog steeds op het programma van bals
en balorkesten.
Vervolg op pagina 5
KOPIJ VOOR HET SYNCOOPNIEUWS TENMINSTE
4 WEKEN VOOR VERSCHIJNINGSDATUM MAILEN
NAAR [email protected]
ABONNEMENT: 6 EURO PER JAAR. ABONNEREN
DOOR OVERMAKEN VAN DIT BEDRAG OP GIRONUMMER 141694 O.V.V. UW NAAM, ADRES EN
“ABONNEMENT SYNCOOPNIEUWS”. U KRIJGT
VOOR VOLGENDE JAREN STEEDS EEN ACCEPTGIRO. OPZEGGING PER E-MAIL NAAR:
[email protected]
^
Syncoop_66_maart_2010 DEF
11-03-2010
15:47
Pagina 4
MAART 2010 - PAGINA 4
GROEPSNIEUWS
GRONINGEN
VOLKSDANSVERENIGING NVS
Website
E-mail
Secr.
WERELDDANSVERENIGING TEU
WORKSHOP IERSE DANS
Docente : Anne Wietske Enequist
Niveau
: midden en gevorderden
Datum
: 20 maart
Tijd
: 13.00 - 17.00 uur
Plaats
: Preadinius College, Kruitlaan 1 (naast cafe
de Soufleur), Groningen
(met parkeergelegenheid)
Kosten
: 15,00 euro bij betaling voor 13 maart of
17,50 euro contaant aan de zaal
Opgave
: [email protected] of
Moniek Jacobs, Voorstraat 43,
9693 EE Bad Nieuweschans of
Betaling op gironummer 9070593, t.n.v.
Volksdansvereniging Teu te Eelde, o.v.v. de
namen van de deelnemers en workshop Iers
FRIESLAND
: www.nvs-dance.nl
: [email protected]
: Jan Koster, tel. 040 - 25 17 429
ZOMERKAMP
Docenten : Simone Verheyen en Nicolas Broadbridge
(Engels Contra), Erik Pluylaar (American square),
Liesbeth Krijgsman (dansen voor jongeren).
Data
: 24 t/m 31 juli
Tijd
: zaterdag vanaf uur tot zaterdag 10.00 uur.
Progr.
: Engels Contra, American Square,
kinderdans-activiteiten, zang, muziek.
Plaats:
: Kampeerboerderij “De Haverkamp”,
Vierblokkenweg 3 te Hengelo (Gld.)
Kosten
: vanaf 27 jaar: 238,00 euro
(met warme maaltijden); 175,00 euro (zonder
maaltijden) 16 t/m 26 jaar: 223,00 euro (met warme
maaltijden), 160,00 euro (zonder maaltijden)
13 t/m 15 jaar: 168,00 euro (met warme
maaltijden), 105,00 euro (zonder maaltijden)
4 t/m 12 jaar: 148,00 euro (met warme
maaltijden), 85 euro (zonder maaltijden)
2 en 3 jaar: 60 euro (zonder maaltijden)
Info/opg. : Gerrie de Wim en Alex Bezemer,
tel. 040 - 204 77 40
E-mail
: [email protected]
VOLKSDANSVERENIGING KAROEN - ALMERE
SAMEN GEZELLIG DANSEN
Leiding
: Angela Reutlinger
Datum
: zaterdag 29 mei
Tijd
: 20.00 - ca. 23.00 uur
Plaats
: Buurtcentrum de Inloop,
's-Hertogenboschplein, Almere-Stad
Kosten
: 5,00 euro,
2,50 euro, kijkers en kleine kinderen
Info
: Rietje Stokvis, tel. 036 - 5371203 of
Website
: www.karoen.nl
LEDEN VOOR DEMONSTRATIEGROEP GEZOCHT
Volksdansvereniging KAROEN uit Almere zoekt leden voor de
gezellige demon¬stratie¬groep, die momenteel uit 8 dames en 1
heer bestaat. We zoeken enthou¬siaste heren en dames, die het
leuk vinden om optredens te verzorgen. Onder de professionele en
enthousiaste leiding van Tanja Jager repeteren we op donderdagavond in het speellokaal van Basisschool de Ark in Almere- Haven.
De gemiddelde leeftijd van 50+ is niet terug te zien in ons dansprogramma. Ook jongere leden zijn van harte welkom.
Als je interesse hebt, neem dan even contact op met één van
onderstaande personen. Wij vertellen je graag het e.e.a. en
natuurlijk kun je dan ook vrijblijvend een keertje komen kijken
op één van onze oefenavonden.
Thea Schaap 036-5470060
Meta Klaus 036-8486175
UTRECHT
FFS FRIESLAND
Docente
Datum
Tijd
Plaats
Kosten
Opgave
: Hannelore Duynstee
: 24 april
: 13.00 - 17.00 uur
: Gymzaal de Wester, Telemanstraat 13,
8915 CC Leeuwarden
: 20,00 euro
: minimaal 1 week van te voren bij:
[email protected] of tel. 0651202422
BALKANZANG te Leeuwarden bij “Zaedno”
Leiding
: Johanna Andonovski
Data
: 7 maart;11 april;9 mei en 13 juni
Tijd
: 10.00 - 13.00 uur
Plaats
: Wijkcentrum van Connectinghands,
De Schrans 92 te Leeuwarden
Kosten
: voor deze periode 50,00 euro
Opgave
: minimaal 1 week van te voren bij:
[email protected] of tel. 0651202422
KADERDAG MBVO-DOCENTEN - DVO 12
Docente : Marian Truijens
Datum
: 6 maart (Joure) en 27 maart (Leeuwarden)
Tijd
: 11.00 - 16.00 uur
Plaats
: 1e; Sporthal de Stuit, E. A. Borgerstraat 25,
8501 NC Joure
2e ;Gymzaal de Wester, Telemanstraat 13,
8915 CC Leeuwarden
Kosten
: 40,00 (voor een dag 25,00 euro)
Opgave
: minimaal 1 week van te voren bij
[email protected] of tel. 0651202422
GELDERLAND
INTERNATIONALE DANSVERENIGING DEBKA
E-mail
VOLKSDANSGROEP NIJMEGEN
Website
: www.vgn-nijmegen.nl
E-mail
: [email protected]
Info/opg. : Thea van Hest, tel. 024 - 3778003
DANS-IN
Datum
Tijd
Plaats
Kosten
: woensdag 12 mei
: 20.00 - 22.30 uur
; Wijkcentrum de Schakel , Nijmegen
: gratis toegang
ZOMERBAL
Datum
: zaterdag 19 juni
Tijd
: 19.00 - 22.30 uur
Plaats
: Wijkcentrum Hatert, Nijmegen
Kosten
: gratis toegang
DANS-IN
Datum
Tijd
Plaats
Kosten
DANS-IN
Datum
Tijd
Plaats
Kosten
: woensdag 18 augustus
: 20.00 - 22.30 uur
: Wijkcentrum de Schakel, Nijmegen
: gratis toegang
: woensdag 25 augustus
: 20.00 - 22.30 uur
: Wijkcentrum de Schakel, Nijmegen
: gratis toegang
OPENINGSBAL SEIZOEN 2010 - 2011
Datum
: zaterdag 11 september
Tijd
: 19.00 - 22.30 uur
Plaats
: Wijkcentrum Hatert, Nijmegen
Kosten
: gratis toegang
DANSCURSUSSEN 2010 - 2011
Het dansprogramma van het nieuwe seizoen gaat in de
laatste week van augustus van start !
: www.debka.nl
FLEVOLAND
GEVRAAGD: DANSLEIDER M/V
Internationale dansvereniging Debka te Zwolle zoekt voor haar
groep half-gevorderde en gevorderde dansers een nieuwe dansleider per september 2010.
We zoeken:
- een enthousiast iemand
- een dansleider met diploma kaderopleiding of
studerend daarvoor
Wij bieden:
- een zeer trouwe groep half-gevorderden van
ongeveer 35 mensen
een enthousiaste groep gevorderden van ongeveer
20 mensen
- 30 lessen per kalenderjaar
- lestijden op dinsdagavond van 20.00 uur tot 21.00
uur en van 21.15 - 22.15 uur
- salaris volgens de richtlijnen van Stichting
Interdans
- reiskostenvergoeding
Inlichtingen en sollicitatie met cv:
Willy Schalkwijk
Achterweg 32
8281AT Genemuiden
[email protected]
tel: 0639228834
SYNCOOP
STERK IN EIGEN MERK
www.syncoop.com
NEDERLANDS DANSHUIS PIEREMACHOCHEL
Datum
: 10 april
Tijd
: 20.00 uur
Plaats
: Buurthuis 't Bokkie, Elandplein 25, Utrecht
Leiding
: de dansgroep Akkoord uit Nieuwegein
verzorgt een kort optreden en zal enige
dansen aanleren
Kosten
: 6,00 euro
NEDERLANDS DANSHUIS PIEREMACHOCHEL
Datum
: 8 mei
Tijd
: 20.00 uur
Plaats
: Buurthuis 't Bokkie, Elandplein 25, Utrecht
Leiding
: Dansen uit Auvergne en Limousin worden
aangeleerd olv Pascale en Augustin, de
muzikale begeleiding wordt verzorgd door
Drieerlei
Kosten
: 6,00 euro
NEDERLANDS DANSHUIS PIEREMACHOCHEL
Datum
: 12 juni
Tijd
: 20.00 uur
Plaats
: Buurthuis 't Bokkie, Elandplein 25, Utrecht
Leiding
: programma nog niet bekend
Kosten
: 6,00 euro
NOORD-HOLLAND
VOLKSDANSVERENIGING TERPSICHORE
AMERSFOORT
INSTUIF
Leiding
Datum
Aanvang
Kosten
Zaal
INSTUIF
Leiding
Datum
Aanvang
Kosten
Plaats
: Hanke Bloksma
: Vrijdag 9 april
: 20.00 uur
: 4,50 euro
: Gymzaal achter het gezondheidscentrum
Zielhorst,Spinetpad 2, 3822 DT., Amersfoort
: Bert Fledderus
: vrijdag 11 juni
: 20.00 uur
: 4,50 euro
: Gymzaal achter het gezondheidscentrum
Zielhorst,Spinetpad 2, 3822 DT., Amersfoort
Voor informatie: Herma Bosch, tel: 033-4619800 of mail naar:
[email protected]
Website
: http://home.tiscali.nl/terpsichore
SCHOTS DANSNIEUWS
SCHOTSE DANSEN VOOR GEVORDERDEN
Docente : Margaret Lambourne
Thema
: “something old, something new”
Datum
: 13 maart
Tijd
: 10.30 - 16.00 uur
Plaats
: Gymzaal, Teun de Jagerdreef 3, 3561 JK Utrecht
Kosten
: 16,50 euro
SCHOTSE DANSEN VOOR GEVORDERDEN
Docent
: Sjoerd van Leersum
Thema
: dansen uit de “Dunedin Books'
Muziek
: Edwin Werner (piano)
Datum
: 10 april
Tijd
: 10.30 - 16.30 uur
Plaats
: Gymzaal, Teun de Jagerdreef 3, 3561 JK Utrecht
Kosten
: 16,50 euro
VOLKSDANSVERENIGINGEN KAROEN
& HINKY DINKY - ALMERE
DANSMIDDAG
INTERNATIONAAL
Datum
: zondagmiddag 25 april
Tijd
: 13.00 - 17.00 uur
Kosten
: 6,50 euro
Dansleiding : Sybille Helmer
Plaats
: Basisschool de Hasselbraam,
Iepenstraat 1-2, 1326 DB AlmereParkwijk, nabij station NS Parkwijk
Informatie op : www.karoen.nl of
: Rietje Stokvis, tel. 036-5371203
Website
: www.hinkydinky.nl
Anja Luijcx, tel. 036-5379148
NEDERLANDS DANSHUIS PIEREMACHOCHEL
Datum
: 13 maart
Tijd
: 20.00 uur
Plaats
: Let op, gewijzigde lokatie: Houtzaagmolen
de Ster, Molenpark 3 Utrecht . De Ster is op
loopafstand van het Centraal Station. N.B.
Er is weinig parkeergelegenheid in deze
buurt en betaald parkeren
Leiding
: Op 18e eeuwse dansmelodieën heeft Ben
Franke een aantal nieuwe Nederlandse
dansen gemaakt en worden op die avond
aangeleerd. De begeleiding wordt verzorgd
door het Groot Nederlands Danshuisorkest,
dat is samengesteld uit cursisten van een
vierdelige muziekworkshop.
Kosten
: 6,00 euro
RIKUDEY-AM - ISRAELISCH DANSEN
Info
E-mail
Website
: tel. 020 - 6719632
: [email protected]
: http://home.tiscali.nl/rikudey.am
CURSUS ISRAELISCHE DANS
Docente : Angela Reutlinger
Datum
: elke dinsdagavond t/m juni
Tijd
: vanaf 19.30 uur - beginners
vanaf 20.40 uur - middenniveau
vanaf 21,40 uur - gevorderden
Plaats
: Gymzaal, Basisschool De Ark, ZuidHollandstraat 7, Amsterdam-Buitenveldert
Kosten
: 9,00 euro - losse les 106, 00 euro 6 april t/m 29 juni studenten: reductie
ISRAELISCHE INSTUIVEN
Leiding
: Angela Reutlinger
Data
: elke 2e zaterdag
13/3 (niet moeilijk is ook leuk)
10/4 (veel paardansen
8/5; 12/6 (veel dansen van Dani Dassa)
Aanvang : 20.00 uur
DANSDAG ISRAELISCHE PAARDANSEN
Docente : Angela Reutlinger
Datum
: 10 april
Tijd
: 13.00 - 17.00 uur
Kosten
: 14,00 euro
Plaats
: zie boven
MARATHON AVIV
Leiding
: Mariette van Gelder, Wim Feddes, Avivit
van Ouwerkerk, Karin Plaisir, Angela
Reutlinger, Annette van der Steen,
Jacqueline v. Steenbrugge, Maryan Ernst,
Ilona van Dam
Datum
: 20 maart
Plaats
: zie boven
VOLKSDANSVERENIGING TUINDORP
40-JARIG JUBILEUMBAL MET KALEB
Leiding
: Liedewijde Mars
Datum
: 9 juni
Tijd
: 19.30 - 23.30 uur
Plaats
: UTTC, Duurstedelaan 18-20, 3525 Utrecht
Kosten
: 7,50 euro; t/m 18 jaar 1,00 euro korting
AVC CENTRUM VOOR WERELDDANS
TERPSICHORE
James Wattstraat 58 c, 1097 DM Amsterdam
Tel.
: 020-6260193 (tijdens cursussen of spreek de
voice-mail in)
E-mail
: [email protected]
Website
: http://avc.terpsichore.nl
DANSGROEP PIEREMACHOCHEL - UTRECHT
Voor alle activiteiten:
Info./opg. : Marion 020-6373024,
E-mail
: [email protected],
Website
: www.dansgroeppieremachochel.nl
JAARCURSUSSEN
WERELDDANS BEGINNERS
Datum
: maandag 07/09/09 t/m 28/06/10
Tijd
: 19.30 - 20.30 uur
Dansleiding : Carry van Bokhoven
Kosten
: 17,50 euro p.m.
Syncoop_66_maart_2010 DEF
11-03-2010
15:47
Pagina 5
MAART 2010 - PAGINA 5
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
^
Inhaken
De kenmerkende houding voor de Setnja is ingehaakt. Niet alleen vrouwen bij mannen inhaken,
maar ook mannen (en vrouwen) bij elkaar. De
mannen, die de dans beginnen, hebben de linkerhand met de duim aan de riem en de rechterhand
ingehaakt in de linkerarm van de buurman die
Passen
In het boek van Desa staat de dans beschreven
onder de naam Seta (Setnja of Povoz). Het woord
Seta, als zelfstandig naamwoord, is net zomin als
povoz goed te vertalen, mogelijk is het een
archaïsch woord of een dialect of verbastering
van Setnja (= wandeling) of Setac (= wandelaar).
De basisvorm van Seta bestaat uit één vierkwartsmaat met vier passen: twee passen R.L. voorwaarts in dansrichting, nog een stap L. in dansrichting waarbij je naar het centrum draait, en een
stap L. iets achteruit of naast R. Dit herhaalt zich
steeds.
De Setnja van Dick Crum staat bij Desa als derde
variant beschreven. Hierbij doe je per vierkwartsmaat steeds twee langzame wandelpassen (tel 12) gevolgd door een driepas in het ritme kort-
Sneller
In Dick Crum's versie wordt vermeld dat, als de
muziek sneller gaat, de passen meer gehopt
(gesprongen) worden. De handen gaan dan vast
in V-houding. Elke wandelpas wordt een staphop pas, en elke driepas een 1-2-3-hop. De achterwaartse passen in maat 2 worden iets achtergekruist, waardoor er een soort riel-pas ontstaat. In
het boek van Desa wordt die versnelling niet aangegeven, de hele dans is langzaam. Maar de
gesprongen variant staat er wel in maar dan als
andere dans, nl. Devojacko kolo. Eigenlijk is de
grondvorm van de Setnja, of die nu gewandeld
wordt of gesprongen, een heel algemene en veel
voorkomende dansvorm in heel Servië, trouwens
ook in veel landen en gebieden in de hele Balkan.
Dat is die vorm waarbij je twee enkele passen
doet (twee simples) gevolgd door een dubbele
pas (de double, hier de driepas). Afhankelijk van
het tempo of de richtingen worden aan de dans
^
(Het met je vriend of vriendin hand-in-hand of
gearmd flaneren langs de boulevard heet trouwens ook Setnja, net zoals overigens het uitlaten
van je hond…) Volgens Dick Crum: als een jongeman op het dorpsplein aankomt, waar op dat
moment een festiviteit plaatsvindt, betaalt hij een
zigeuner, die als muzikant bijverdienste zoekt,
een bepaalde hoeveelheid geld om voor hem te
spelen. Met een soort rondwandeling slingerend
over het plein, begeleid door de muzikant, haalt
hij een voor een zijn vrienden op die links van
hem in de rij aansluiten. Ze dansen dan de Setnja.
Hierbij is de functie dus rondwandelen en mensen ophalen, terwijl de vorm simpel en rustig is,
niet veel meer dan een soort wandeling op
muziek. Als de slinger lang genoeg is, kan de
muziek wat sneller worden en de passen wat
springeriger. Setnja heeft dan ook het karakter
van een openingsdans van het feest, een soort uitnodiging om te gaan dansen. Na de Setnja volgen
andere dansen uit het standaard dorpsrepertoire,
zoals Moravac of andere dansen.
rechts van hen staat. De voorste danser, of kolovoda (leider van de dans), heeft de duim van zijn
rechterhand in het mouwgat van zijn vestje, zijn
hand aan de rand van dat vestje, of de rechterhand op zijn rug. Overigens wijst Desa erop dat,
zolang alleen de mannen meedansen, de handen
ook wel op de schouders gelegd worden (T-houding). Vrouwen mogen niet eerder mee gaan dansen dan nadat de kolovoda een vrouw heeft uitgenodigd om mee te doen. Desa geeft een andere
naam van de dans, nl. Povoz, een niet goed te vertalen woord dat waarschijnlijk refereert aan het
uitnodigen en meenemen van mensen of het aanhaken van steeds nieuwe mensen die mee gaan
wandelen, net als de wagonnetjes van een treintje.
^
Vervolg pagina 3, Waar komt die dans
vandaan (12) - Setnja
Muziek
De Setnja is bij ons bekend geworden op de melodie van het lied Dodi Mile, u nas kraj. De melodie
die in het boek van Desa wordt gegeven is echter
een hele andere. In de VS zijn in het verleden verschillende platen uitgegeven met - meestal nagespeelde - opnames van Setnja, de meest gebruikte
waren Folk Dancer MH-3029, met het orkest van
Michael Herman, en Folkraft F-1490. Op de LP
van A2 stond een nagespeelde opname (orkest
Tim de Wijs, later orkest Gerdan op de CD). In
Nederland is ook de vocale opname van het
Folkraft plaatje (later nog eens uitgegeven door
Walter Kögler in Duitsland) heel bekend geworden. Op beide plaatjes staat als orkest
'Volksorkest Beograd' aangegeven, zonder verdere naamsaanduiding. Vermoedelijk gaat het hier
om het Belgradose orkest o.l.v. Zarko Milanović,
met als zanggroep het uit louter vrouwen
bestaande volkszangensemble 'Sumadija'. Deze
opname is ook te vinden op de Syncoop-Folkraft
CD 2904. Later heeft dit orkest i.s.m. Desa
Djordjević een nieuwe opname gemaakt en in
Joegoslavië uitgegeven op de LP Muzika narodnih igara SR Srbije 1, Narodne igre centralne
Srbije (Sumadija i Pomoravlje), RTB 2114127. Dit
is ook dezelfde melodie als uit Desa's boek.
RTB had overigens al eerder een Setnja kolo uitgegeven, wederom gespeeld door het orkest o.l.v. Zarko
Milanović, op de LP Narodna kola, RTB LPV 1280,
maar dit is een totaal andere melodie, wel mooi trouwens, als je eens iets anders wilt. Dennis Boxell, een
Amerikaan die volksdansen van de Balkan onderzocht en aanleerde, heeft de dans onder de naam
Povoz op de CD Serbian Folk Dances FA-3 opgenomen (originele opname uit Joegoslavië, andere melodie), later onder de naam Setnja op nog een CD FA30 (nu wel de melodie van Desa). Ook vindt je hier
een versie van Seta met weer een andere melodie.
Tenslotte, op het Frans label Unidisc (zie ook de vorige aflevering van deze serie over Kulsko horo) is de
Setnja uitgegeven op het plaatje EX 45 216 gespeeld
door orkest Plovka. Geen idee wie achter deze bijzondere orkestnaam schuil gaat… Er bestaan vast
nog meerdere opnames, dus zoek maar een mooie
uit. Een rustige 'wandeling' of Setnja op een mooi
muziekje blijft na al die jaren een mooie manier om
je volksdansles of -bal mee te beginnen.
^
kostuum Sumadija
Andere richting?
In het Jeugdleidersprogramma A2 is deze vorm
enigszins veranderd omdat daar maat 2 op de
kringlijn achterwaarts (tegen dansrichting)
gedanst wordt (met de laatste stap weer voorwaarts). Zo is de dans in Nederland bekend
geraakt, maar dat is dus eigenlijk een onzorgvuldige weergave van het origineel. In het origineel
krijg je wel te maken met het effect dat de kring
steeds groter dreigt te worden, zodat maat 1 gaandeweg steeds schuin rechts naar binnen gedanst
wordt, waardoor er een soort zaagtandpatroon
ontstaat. In het boekje met de dansen van Stig
Sundholm is de notatie overigens correct, dus de
verandering is pas bij de Nederlandse uitgave
van A2 ontstaan. Hoewel? In een uitgave uit 1966
uit Engeland, met als auteur ene Henry Morris,
behorende bij een door EMI uitgegeven LP, staat
de S̆etnja net zo beschreven als in het A2-programma, dus voorwaarts en achterwaarts op de
kringlijn. Een bron wordt hierbij niet vermeld (net
zomin als in A2) en de dansbeschrijving is zeer
beknopt (net zoals A2). Zo zie je maar hoe waterig (hoe weinig exact) een dans kan worden als je
te beknopte beschrijvingen maakt….
verschillende namen gegeven. De bekende dans
Sarajevka bijvoorbeeld, heeft precies dezelfde
grondvorm. Net zoals Servische dansen als
Biserka, Bojerka, Radikalka, of Gruzanka.
^
kort-lang (tel 3-4). De eerste keer (maat 1) doe je
de passen voorwaarts in dansrichting waarbij je
op de laatste stap naar het centrum draait. Tel 1-2
van maat 2 doe je dan iets achterwaarts naar buiten (weg van het centrum van de kring) en de
driepas van tel 3-4 gebruik je om weer in dansrichting te draaien (de laatste stap van die driepas
gaat alweer voorwaarts in dansrichting).
Radboud Koop
^
CD’S VAN HET LABEL MUSIC & WORDS
MICHAEL MCGOLDRICK
AURORA
MCCALMANS
THE GREENTRAX YEARS
SHIRA U'TFILE
BIVIENDO EN KANTANDO
LIFE AS A SONG
(FOLK/SCHOTLAND * VERTCD 90)
(FOLK/SCHOTLAND * 2CD: CDTRAX 350)
Michael McGoldrick is een meester op fluit en doedelzak. Hij verlegt al jaren de grenzen van
Keltische muziek door zijn samenwerking met Jim
Kerr, Youssou N'Dour en John Cale en de vernieuwende folkgroep Capercaillie. Met een lange lijst
gastmuzikanten, die zich laat lezen als een who’s
who van de Schotse folk, jazzy blazers en een tablaspeler is Aurora een bijzonder afwisselende plaat
geworden die de nodige verrassingen oplevert!
The McCalmans, het bekendste en populairste
trio in de Schotse folkscene, tekende in 1986 bij
het toen net opgerichte label Greentrax. Deze
samenwerking duurt nog tot vandaag - het is vrij
zeldzaam dat artiest en label 24 jaar blijven
samenwerken! Ter ere hiervan, en ook een beetje
omdat grondlegger Ian McCalman de groep gaat
verlaten, is deze overzichts-cd samengesteld.
MASSIMO FERRANTE
JAMU
MAZZELTOV
MAYN UMRU
GRÁDA
NATURAL ANGLE
MOSA & THE GIPSY EXPRESS
ROMANI JAG, GYPSY FIRE
(WORLD/ITALIË * FY 8158)
(KLEZMER/JIDDISCH * MWCD 4065)
(FOLK/IERLAND * COM 4528)
(WORLD/GYPSY * EXCD 723)
In de afgelopen jaren heeft Massimo Ferrante
met zijn karakteristieke zangstijl en zijn 12-snarige gitaar een centrale plaats in de Italiaanse
wereldmuziekscene verworven. Op deze nieuwe cd laat hij zich van zijn veelzijdigste kant
zien. Hij brengt (protest)liederen uit Calabrië en
Sicilië, soms sober begeleid, soms bijtend met
veel percussie en de scheurende elektrische
gitaar van Lutte Berg. Ingetogen wiegeliedjes en
prikkelende tarantella’s ontbreken evenmin.
In 2008 brak de Nederlandse groep Mazzeltov
door met de cd Amsterdam (MWCD 4058), waarop ze bekende hits als 'Opzij opzij opzij' een swingende Jiddische uitvoering meegaven. Ondanks
deze succesvolle werkwijze heeft de groep besloten weer een heel nieuwe weg in te slaan.
Op zoek naar nieuwe inspiratie kwam de groep
uit bij Willy Brill, die een prachtige bloemlezing
publiceerde met gedichten van moderne jiddische schrijvers. Een aantal van deze gedichten
zijn door de groep op muziek gezet.
De Ierse band Gráda heeft al enkele sterke platen
op haar naam staan. Daar is nu een nieuwe bijgekomen, want ook Natural Angle is een prima
album. Energieke traditionele Ierse folk met een
‘twist’, want geproduceerd door Tim O’Brien, die
wat Amerikaanse invloeden inbracht. Daardoor
zijn er nu ook enkele Amerikaanse traditionals
opgenomen en wordt er een voorzichtige brug
geslagen naar Americana met drie eigen songs.
Opvallend: een bijzondere folky versie van ‘Louis
Collins’, bekend van Mississippi John Hurt.
Mosa Sisic stamt uit een muzikale dynastie en
speelt al van jongs af aan viool. De muziek van de
Roma zit hem dus in het bloed en zijn eigen composities klinken alsof ze al jaren tot het vaste zigeunerrepertoire behoren. Temidden van zijn Gipsy
Express leeft Sisic zich uit met warmbloedig en virtuoos vioolspel, waarbij thema’s van Paganini, klezmer- en jazzinvloeden naadloos ingepast worden.
(JOODS/SEFARDISCH • 2-CD MWCD4063)
De Servische groep Shira u'tfila legt zich toe op
Sefardische muziek van de Balkan. Onder leiding van ud-speler Stefan Sablic hebben ze zich
voor deze cd toegelegd op het bewerken van
oude 78-toerenplaatjes die rond de vorige eeuwwisseling zijn uitgebracht in o.a. Turkije en USA.
KAPELUSH
KAPELUSH
(KLEZMER * EXCD 881)
Kapelush is Pools voor ‘hoed’. Dat kan leiden
tot allerlei woordgrappen, maar waar het
natuurlijk om gaat is de muziek. Klezmer, funk,
jazz, Gustav Mahler en balkanmuziek zijn de
ingrediënten waar de groep gebruik van maakt.
Het is geen klezmer met ‘shtetl-romantiek’
maar wel expressieve en virtuoze muziek die
stevig geworteld is in klezmer-roots.
Syncoop_66_maart_2010 DEF
11-03-2010
15:47
Pagina 6
Syncoop_66_maart_2010 DEF
11-03-2010
15:47
Pagina 7
Syncoop_66_maart_2010 DEF
11-03-2010
15:47
Pagina 8
MAART 2010 - PAGINA 8
WERELDDANS HALFGEVORDERDEN
Datum
: maandag 07/09/09 t/m 28/06/10
Tijd
: 20.30 - 21.45 uur
Dansleiding : Carry van Bokhoven
Kosten
: 20,00 p.m.
INTERNATIONAAL /BALKAN GEVORDERDEN
Datum
: dinsdag 05/01/10 t/m 22/06/10
Tijd
: 20.00 - 22.00 uur
Dansleiding : Sara Damen
Kosten
: 135,00 euro
WERELDDANS OVERDAG
Datum
: woensdag 02/09/09 t/m 30/06/10
Tijd
: 13.00 - 14.30 uur
Dansleiding : Loes Eijssens
Kosten
: 20,00 euro p.m.
ISRAELISCH BEGINNERS EN GEVORDERDEN
Datum
: woensdag 02/09/09 t/m16/06/10
Tijd
: 20.00 - 23.00 uur
Dansleiding : Miryam Koifman
Kosten
: 8,00 euro per avond
INTERNATIONAAL OVERDAG
Datum
: donderdag 07/01/10 t/m 24/06/10
Tijd
: 13.30 - 15.00 uur
Dansleiding : Wim van Vliet
Kosten
: 100,00 euro
WERELDDANS GEVORDERDEN NIVEAU 1
Datum
: donderdag 03/09/09 t/m 24/06/10
Tijd
: 20.00 - 21.30 uur
Dansleiding : Axel Falkeisen
Kosten
: 20,00 euro p.m.
WERELDDANS GEVORDERDEN NIVEAU 2
Datum
: donderdag 03/09/09 t/m 24/06/10
Tijd
: 21.30 - 23.00 uur
Dansleiding : Axel Falkeisen
Kosten
: 20,00 euro p.m.
10% korting bij vooruitbetaling totale cursusbedrag. Extra kortingen: studenten met geldige collegekaart 25% en stadspasbezitters/65-plussers 10%.
KORTE CURSUSSEN
MACEDONISCH *
Datum
: vrijdag 05/03/10 t/m 23/04/10
Tijd
: 20.30 - 22.30 uur
Dansleiding : Jacqueline Bossink
Kosten
: 70,00 euro
ROEMEENS *
Datum
: vrijdag 28/05/10 t/m 25/06/10
Tijd
: 20.00 - 22.00 uur
Dansleiding : Erik Veenstra
Kosten
: 50,00 euro
10% korting bij vooruitbetaling totale cursusbedrag
(uiterlijk 2 weken voor aanvang v.d. cursus).
Extra kortingen: zie jaarcursussen. Cursus gaat door bij
10 vooraanmeldingen !
OVERIGE ACTIVITEITEN
WORKSHOP BULGAARS *
Datum
: zondag 11/04/10
Tijd
: 13.00 - 17.00 uur
Dansleiding : Ester Willems en Wim Zuiderwijk
(begeleiding op slagwerk)
Kosten
: 20,00 euro
SLOTSOOS MET CONCERT DOOR ZIGEUNERORKEST MALJAKI LULUDJI
Datum
: zaterdag 19/06/10
Concert
: 20:00 - 21:00 uur
Soos
: 21.00 - 24.00 uur
Dansleiding : Axel Falkeisen
Kosten
: 7,50 euro
INTERRNATIONAAL HALFGEVORDERDEN
Leiding
: Angela Reutlinger
Datum
: 1 september - 29 juni
Tijd
: 13.30 - 15.00 uur
Plaats
: Buurthuis Straat en Dijk, Haarlemmerstraat,
Amsterdam
Kosten
: 160,00 euro, overige prijzen op aanvraag
INTERNATIONAAL BEGINNERS
Leiding
: Loes Eijssens
Datum
: 1 september - 29 juni
Tijd
: 19.00 - 20.00 uur
Kosten
: 105,00 euro, overige prijzen op aanvraag
INTERNATIONAAL HALFGEVORDERDEN
Leiding
: Loes Eijssens
Datum
: 1 september - 29 juni
Tijd
: 20.00 - 21.30 uur
Kosten
: 160,00 euro, overige prijzen op aanvraag
INTERNATIONAAL BEGINNERS
Leiding
: Angela Reutlinger
Datum
: 2 september - 30 juni
Tijd
: 18.30 - 19.30 uur
Kosten
: 105,00 euro, overige prijzen op aanvraag
INTERNATIONAAL HALFGEVORDERDEN
Leiding
: Angela Reutlinger
Datum
: 2 september - 30 juni
Tijd
: 19.30 - 21.00 uur
Kosten
: 160,00 euro, overige prijzen op aanvraag
INTERNATIONAAL GEVORDERDEN
Leiding
: Angela Reutlinger
Datum
: 2 september - 30 juni
Tijd
: 18.30 - 19.30 uur
Kosten
: 160,00 euro, overige prijzen op aanvraag
BULGAARS
Leiding
: Jaap Leegwater
Datum
: 27 mei - 17 juni
Tijd
: 20.00 - 22.30 uur
Kosten
: 40,00 euro, overige prijzen op aanvraag
DANSDAG INTERNATIONAAL VAN NIEUWE CD
Leiding
: Sybille Helmer
Datum
: 24 april
Tijd
: 13.00 - 18.00 uur
Kosten
: 21,00 euro (betaald parkeren)
TIS BIJNA ZOMERBAL
Leiding
: Loes Eijssens en Angala Reutlinger
met optreden van Mali Igraci
Datum
: zondag 11 april
Tijd
: 13.00 - 16.00 uur
Kosten
: 5,00 euro
BULGAARSE DANSTAVERNE
Leiding
: Jaap Leegwater met Sultan
Tijd
: 20.00 - 24.00 uur
Kosten
: 12,00 euro
ORANJE INSTUIF
Leiding
: Maartje Ligthart
Datum
: 1 mei
Tijd
: 20.00 - 24.00 uur
Kosten
: 7,50 euro
SLOTINSTUIF
Leiding
: Loes Eijssens
Datum
: 5 juni
Tijd
: 20.00 - 24.00 uur
Kosten
: 7,50 euro
INSTUIF - IEDERE WOENSDAGAVOND IN JULI EN AUGUSTUS
Leiding
: o.a. Loes Eijssens en Angela Reutlinger
Kosten
: 7,50 euro
Kijk op
: www.zajednica.nl voor het schema
ZUID-HOLLAND
* 10% korting bij vooruitbetaling (uiterlijk 2 weken voor
aanvang v.d. activiteit).
Extra kortingen: zie jaarcursussen. Activiteit gaat door bij
10 vooraanmeldingen !
VOLKSDANSVERENIGING MACHAR - DORDRECHT
Internationale dans en zang
Postbus 884, 3300 AW Dordrecht
ZAJEDNICA FOLKLOREDANSHUIS
Zajednica Folkloredanshuis
Argonautenstraat 13
1076 KJ Amsterdam
Tel. 020 - 6759460
Giro: 5141490
E-mail
: [email protected]
Website
: www.zajednica.nl
Opg./info : tel. 020 - 6759460
Tenzijanders vermeld vinden de activiteiten plaats in: Zajednica
Danshuis, Argonautenstraat 13, 1076 KJ Amsterdam
Opg./info
INTERNATIONAAL GEVORDERDEN
Leiding
: Loes Eijssens
Datum
: 31 augustus - 28 juni
Tijd
: 20.00 - 22.00 uur
Kosten
: 210,00 euro, overige prijzen op aanvraag
VOORJAARSFEEST
Datum
: 20 maart
Tijd
: 19.00 - 19.50 uur - kinderen (met reunie)
20.10 - 23.30 uur - volwassenen
19.50 - 20.10 uur - optreden Zarowe
Plaats
: Johan de Witt Gymnasium, Oranjepark 11,
3311 LP Dordrecht
Orkest
: A2
Kosten
:12,00 euro voor Machar-leden
15,00 euro voor niet-leden
1,50 euro voor kinderen
(inclusief consumpties)
Let op
: zaalschoenen verplicht
Info
: José : 078-6101320,
Corina: 078-6177074, of
www.machar.nl
BEGINNERS
Docente : Els Mulder
Tijd
: Donderdagavond 19.45-21.00 uur
Lokatie
: beiden: Mozaiek, Schommelstraat 69, Rotterdam
Korting
: met Rotterdam-pas
FETA WERELDDANS
Alle activiteiten vinden plaats in onze eigen zaal:
Wachtgebouw, Morsstraat 62, Leiden (ingang molen-/waterzijde)
Opgave
: Gerard van Steekelenburg,
tel. 071 - 5764089,
Maaike Heijltjes, tel. 071 - 5138374
E-mail
: [email protected]
Web-site : www.fetadans.tk
SOOSMIDDAG
datum
: 27 maart
Tijd
: 14.00 - 17.00 uur, aansluitend lichte maaltijd
Plaats
: Vele Vlaardingers 1 huis,
Floris de Vijfdelaan 148, Vlaardingen
Opg/info : Corrien v.d. Eijk, 010-4654704
E-mail
: [email protected]
Dirkje Teljeur: 06-45690855
Info
Webside: RKVdanst.nl
INTERNATIONALE DANS (BEGINNERS)
Docenten : Yvonne Knijnenburg / Saskia van der Zwart
Datum
: 3 februari t/m 30 juni
Tijd
: 19.15 - 20.45 uur
Kosten
: 85,00 euro
INTERNATIONALE DANS (GEVORDERDEN)
Docenten : Yvonne Knijnenburg / Saskia van der Zwart
Datum
: 3 februari t/m 30 juni
Tijd
: 20.45 - 22.15 UUR
Kosten
: 85,00 euro
WERELDDANS VOOR KINDEREN (8 - 12 JAAR)
Docente : Isis Geurts
Datum
: 31 maart t/m 16 juni
Tijd
: 13.30 - 14.30 uur
Kosten
: 32,00 euro
oooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo
VOLKSDANSGROEP KATWIJK
FEESTDAG VOLKSDANSGROEP
KATWIJK 35 JAAR !
Docenten : Angela Reutlinger - Israëlisch
Wijnand Karel - Internationaal
Datum
: zaterdag 24 april
Plaats
: Zalencentum Tripodia, Hoornesplein 155,
2221 BE Katwijk aan Zee
DANSWORKSHOPS
Tijd
: 14.00 - 17.00 uur
Kosten
: 10,00 euro - jeugd t/m 18 jaar 7,50 euro
LOPEND BUFFET
Tijd
: 17.30 - 19.00 uur
Kosten
: 15,00 euro (opgave verplicht)
Aanmelden via [email protected]
JUBILEUMBAL MET OPTREDENS VAN
HOLLAND EXPRESS
Leiding
: Irene Kooijman
Orkest
: Kaleb
Tijd
: 20.00 - 23.30 uur
Kosten
: 10,00 euro - jeugd t/m 18 jaar 7,50 euro
Passe-partout: 32,50 euro jeugd t/m 18 jaar 27,50 euro
Info/opg. : tel. 071 - 4026075 (Tinie van der Neut) of
071 - 4028977 (Willy Zweers)
Website
: www.volksdansgroepkatwijk.nl
NUVODAH - NUMANSDORP
Info
E-mail
Website
: Marise van Riel- tel. 0186-651175
Henny van Wijk- tel. 0186-651679
(na 18.00 uur)
: [email protected]
: www.nuvodah.nl
FEEST!!! - 30-jarig jubileumviering
Datum
: zaterdag 10 april 2010, v.a. 13.30 uur
MIDDAG : Dansworkshops:
Wijnand Karel - Internationaal
Gusta Termorshuizen - 55+
Ritme
: Wim Danckaarts
Zang
: Michel van der Mark
Begeleiding : Kathy van Prooyen
AVOND : Bal m.m.v. Orkest Mista
Balleiding : Priscilla v.d. Berg en Sebelia Scherbeijn
Plaats
: Gebouw “de Hoeckenisse”
Molendijk 55, 3286 BG Klaaswaal
Kosten
: Workshops s'middags 10,00 euro
Broodmaaltijd 7,50 euro
Bal s'avonds 10,00 euro
Passepartout 25,00 euro
Opgave gewenst (voor de maaltijd verplicht vóór 25 mrt)
Betaling : Henny van Wijk , Numansdorp,
Giro: 2457801
VOLKSDANSGROEP LA POPOLDANCANTOJ
E-mail
Web site
: [email protected]
: www.lapopol.nl
DINSDAG
Docent
: Wim Feddes
Tijd
: 19.30 - 21.00 uur vergevorderden
20.30 - 22.15 uur gevorderden
Plaats
: Gymzaal Rekerdijk 6, Rotterdam IJsselmonde
Info
: Marjan van Dijk, tel.010-4797091
WOENSDAG
Docente
: Marjolein van Mullem
Tijd
: 20.00 - 22.00 uur gevorderden
Plaats
: Sporthal Vitaal, Kruidentuin 7, Barendrecht
Info
: Ingrid Tieleman, tel.01806-19772
VOLKSDANSEN MET GEHANDICAPTEN
Docente
: Marjolein van Mullem
Datum
: 1e woensdag van de maand
Tijd
: 19.30 - 20.30 uur
Plaats
: Sporthal Vitaal, Kruidentuin 7, Barendrecht
Info
: Nel Vis, tel. 01806-16645
SOOS
Datum
Tijd
Plaats
Kosten
: 4 juni
: 20.00 - 23.00 uur
: Wijkgebouw Lombardijen,
Menanderstraat 89, Rotterdam
: 5,00 euro
INTERDANS VERENIGING
VOOR INTERNATIONALE DANS
Info
Website
E-mail
: Ans de Groot
: www.interdans.nl
: [email protected]
INTERNATIONAAL 50+
Docente : Philippien van Dijk
Datum
: iedere maandagmiddag
Aanvang : 13.00 uur
Plaats
: Dansacademie Ri-Jo, Kanaalweg OZ 134,
Hellevoetsluis
Kosten
: 10,00 euro per maand
COUNTRY LINE-DANCE 40+
Docente : Marijke de Jong
Datum
: iedere woensdagmiddag
Aanvang : 12.00 uur
Plaats
: Dansacademie Ri-Jo, Kanaalweg OZ 134,
Hellevoetsluis
Kosten
: 11.00 euro per maand
INTERNATIONAAL
Docent
: Wim Danckaarts
Datum
: iedere dinsdagavond
Aanvang : 20.00 uur
Plaats
: De Oude Woelhoek, Achterdorp 4,
Hellevoetsluis
Kosten
: 15,00 euro per maand
UITSTUIF
Datum
: zaterdag 26 juni
Aanvang : 20.00 uur
Zaal
: Dansacademie Ri-Jo, Kanaalweg OZ 134,
Hellevoetsluis
VOLKSDANSVERENIGING OUD POELGEEST -LEIDEN
ROTTERDAMSE KRING VAN
VOLKSDANSGROEPEN R.K.V.
CURSUS DANS INTERNATIONAAL
GEVORDERDEN
Docente : Melie Nederpelt
Tijd
: dinsdagavond 20.15-21.45 uur
OPEN SLOTBAL/INSTUIF
Leiding
: Nathalie Sormeni
Datum
: maandag 28 juni
Tijd
: 19.30 - 22.00 uur
Plaats
: Gymzaal Visser 't Hooft, Anthonie
Duycklaan 1, Leiden (vlakbij station NS0
Kosten
: vrijwillige bijdrage
Contact
: tel. 071 - 5896999
Website
: www.oudpoelgeestleiden.nl
Syncoop_66_maart_2010 DEF
11-03-2010
15:47
Pagina 9
MAART 2010 - PAGINA 9
Info
VOLKSDANSGROEP AT VA'ANI - GOUDA
LENTEBAL MET ORKEST KALEB
Datum
: 27 maart
Tijd
: 09.00 - 20.00 uur - kinderen
20.00 - 23.30 uur - volwassenen
Plaats
: Goudse scholengemeenschap Leo Vroman,
Calslaan 99, Gouda
Leiding: : kinderen: Linda van Leeuwen
volwassenen: Wijnand Karel
Kosten
: kinderen: 1,50 euro
jongeren tot 18 jaar: 5,00 eoro
volwassenen: 8,00 euro
Info
: www.at-vaani.nl
Mariette van de Sande, tel. 0182 - 601575
: Anne Rietmeijer, 040-2465381
www.idedansweb.nl
INSTUIF INTERNATIONAAL
Leiding
: Wim van Vliet
Datum
: zaterdag 17 april
Tijd
: 20.00 - 24.00 uur
19.00-20.00 uur workshop door
Wim van Vliet
Plaats
: De Ronde, Tongelresestraat 146, 5613 DP
Eindhoven
Info
: Anne Rietmeijer, tel. 040 - 2465381
SLOTBAL MET ORKEST BRAVADE
met optreden jongerengroep ZIPLAMAK
Leiding
: Dominike Karantzounis
Datum
: zaterdag 19 juni
Tijd
: 20.00 - 24.00 uur
Plaats
: De Ronde, Tongelresestraat 146,
5613 DP Eindhoven
info
: Anne Rietmeijer, tel. 040 - 2465381
www.idedansweb.nl
INSTUIF
Datum
Tijd
Plaats
LEIDING
Kosten
: 1 mei
: 20.00 : 23.30 uur
: Baselaer, Hoefstraat 175, 5014 NK Tilburg
: Coen van de Akker
: 4,00 euro
SLOTBAL MET ORKEST
Datum
: 5 juni
Tijd
: 20.00 : 24.00 uur
Plaats
: Baselaer, Hoefstraat 175, 5014 NK Tilburg
leiding
: Coen van de Akker
Kosten
: 6,00 euro
ZOMERINSTUIF
Datum
: 5 juli
Tijd
: 20.00 : 23.30 uur
Plaats
: Baselaer, Hoefstraat 175, 5014 NK Tilburg
Leiding
: gast
Kosten
: 4,00 euro
VACATURE VOOR VOLKSDANSLEID(ST)ER
Volksdansvereniging At va'ani te Gouda zoekt m.i.v. september
2010 een volksdansleid(st)er voor de recreatieve groepen op
woensdagavond van 18.45 u. - 22.30 u.
De 60 leden, variërend in leeftijd van 15 tot 70 jaar, zijn verdeeld over 3 groepen, t.w. een jongerengroep en twee groepen
volwassenen.
We zoeken een volksdansleid(st)er met ervaring in internationale
dans. We verwachten van de dansleid(st)er, dat hij een mix van
internationale dansen aan kan bieden en goed om weet te gaan
met de verschillen (leeftijd, tempo, niveau) binnen de groep.
Informatie over de groep is te vinden op www.at-vaani.nl.
Reacties kunnen verzonden naar [email protected] of
[email protected].
NOORD-BRABANT
VOLKSDANSVERENIGING NVS
Website
E-mail
Secr.
: www.nvs-dance.nl
: [email protected]
: Jan Koster, tel. 040 - 25 17 429
PINKSTERKAMP
Docenten : Aartje Vink - Engels Contra en
Piet Walhout - American square
Data
: 21 t/m 24 mei
Tijd
: vrijdag vanaf 20.00 uur tot
maandag 16.00 uur.
Progr.
: Engels Contra, American Square,
kinderdans/-activiteiten
Plaats
: Kampeerboerderij “De Kastanjes”,
Diepertseweg 22, 5424 TA Elsendorp
Kosten
: 50,00 euro - vanaf 27 jaar,
45,00 euro 16 t/m 26 j aar,
30,00 euro - 13 t/m 15 jaar,
22,00 euro - 4 t/m 12 jaar
16,00 euro 2 t/m 3 jaar
Info
: Martha en Erik Pluylaar, tel. 033-455 88 98
Opgave
: [email protected]
INTERNATIONALE DANS EINDHOVEN
INSTUIF GOUD VAN OUD
Leiding
: Coen van den Akker
Datum
: zaterdag 20 maart
Tijd
: 20.00 - 24.00 uur
19.00-20.00 uur workshop Coen van den Akker
Plaats
: Zaal Scala, Kanaalstraat 6, Eindhoven
Info
: Anne Rietmeijer, 040-2465381
www.idedansweb.nl
ZOMERCURSUS
Docent
: nog niet bekend
Data
: woensdag 30 juni, 7 en 14 juli
Tijd
: avond, zie website
Plaats
: De Ronde, Tongelresestraat 146,
5613 DP Eindhoven
Info
: Anne Rietmeijer, tel. 040 - 2465381
www.idedansweb.nl
ZOMERINSTUIF INTERNATIONAAL
Leiding
: nog niet bekend
Data
: woensdag 25 augustus en 1 september
Tijd
: 20.00-23.00 uur
Plaats
: De Ronde, Tongelresestraat 146,
5613 DP Eindhoven
Info
: Anne Rietmeijer, tel. 040 - 2465381
www.idedansweb.nl
GRATIS PROEFLESSEN KENNISMAKINGINTRNATIONALE DANS
Leiding
: Wim van Vliet
Data
: donderdag 9 en 16 september
Tijd
: 19.00 - 20.30 uur
Plaats
: De Ronde, Tongelresestraat 146, Eindhoven
Info
: Anne Rietmeijer, tel. 040 - 2465381
www.idedansweb.nl
DANSACTIVITEIT OP LA GRENTERIE
Ook dit jaar weer dansen in Normandië bij mooi, of min-der
mooi weer; het houdt ons zeker niet tegen om te dansen.
Data:
9 - 15 mei - Frans/Normandisch,
4 april uiterste inschrijfdatum,
13 -19 juni - Dans ABC,
9 mei uiterste inschrijfdatum,
10 -16 october - Normandisch
29 aug uiterste inschrijfdatum.
Gewoon lekker een weekje dansen zonder poes-pas, zelf je tent
meenemen, zelf koken, gezamelijk eten, zoals dat gaat bij gezamelijke dans-feesten/dagen/weken; max. aantal deelnemers: 20.
Mocht je geen tent hebben, er valt altijd iets te regelen met een
slaapplaats.
Info
: Mario en Gea Verhage,
tel : 0033 2 33 55 42 17
Web-site : www.dansendekroontjespen.nl
Kosten
: 175.00 euro
Plaats
: La Grenterie, 50420 Gouvets
Info/opg. : Annie Kroon, tel. 050 - 2080591
E-mail
: [email protected]
Website
: www.kroondansvakanties.nl
Een low budget dansmidweek, volpension, waarin u
op een gezellige manier mensen ontmoet (max.20)
d.m.v. een bepaalde danssoort en /of thema zoals:
HOOFSE DANSEN IN WEST EUROPA ROND 1900
Datum
: 13 - 16 april (4dagen)
Plaats
: Nivonhuis Allardsoog te Een, West Dr.
Leiding
: Annie Kroon, m.m.v. Elche Korf
Kosten
: 200,00 euro
INTERNATIONAAL MET EEN OOST EUROPEES TINTJE
Datum
: 5 - 9 juli
Plaats
: Mennorode, te Elspeet
Leiding
: Annie Kroon
Opgave
: 0577-498111
Info
: www.VakantieoordMennorode.nl
DANSVAKANTIE TE HONGARIJE - BUCKGEBERGTE
Datum
: 7 - 14 september (of week later.?.)
Vervoer
: KLM/Malev + tour bus
Plaats
: Hotel Hajnal , Mezögöveszd
Leiding
: Kroondans + Ned. Gids
Kosten
: 680,00 EURO = bijna inclusief alles !
Opgave
: Voor 31 maart , (nog 4 plaatsen vrij)
[email protected] , 050-3080591
Info
: www.kroondansvakanties.nl
COUNTRY LINE DANSVAKANTIE
Datum
: 8 - 12 november (5 dagen!)
Plaats
Landgoed 'de Biestheuvel'
te Hoogeloon Br.
Leiding
: Annie Kroon, m.m.v. Marianne Knip
Kosten
: 220,00 euro ( na 1 mrt.)
Opgave
: 050-3080591, [email protected]
Info
: www.kroondansvakanties.nl
PROGRAMMA DE UELENSPIEGHEL
START JAARCURSUSSEN JONGEREN
Docente : Dominike Karantzounis
Datum
: woensdag 8 september
Tijd:
18.00 - 19.30 uur
Plaats
: De Ronde, Tongelresestraat 146,
5613 DP Eindhoven
Info
: Anne Rietmeijer, tel. 040 - 2465381
www.idedansweb.nl
START JAARCURSUS INTERNATIONALE DANS
MIDDENGROEPEN EN GEVORDERDEN
Docente : Dominike Karantzounis
Datum
: woensdag 8 september
Tijd
: avond, zie website
Plaats
: De Ronde, Tongelresestraat 146,
5613 DP Eindhoven
Info
: Anne Rietmeijer, tel. 040 - 2465381
www.idedansweb.nl
START JAARCURSUS INTERNATIONAAL
VOOR SENIOREN
Docente : Maryan Ernst
Datum
: donderdag 9 september
Tijd
: 10.00 - 11.30 uur
Plaats
: De Ronde, Tongelresestraat 146,
5613 DP Eindhoven
Info
: Thea van den Biggelaar, tel. 0495 - 492779
www.idedansweb.nl
START JAARCURSUS INSTAPGROEP EN SPECIALS
Leiding
: Wim van Vliet
Datum
: donderdag 9 september
Tijd
: 19.00 - 20.30 uur en 20.00-21.30 uur
Plaats
: De Ronde, Tongelresestraat 146,
5613 DP Eindhoven
Info
: Anne Rietmeijer, tel. 040 - 246538
www.idedansweb.nl
INSTUIOF VOOR SENIOREN
Leiding
: Maryan Ernst en Hanneke van Hout
Datum
: zaterdag 3 april
Tijd
: 14.00 - 17.00 uur
Plaats
: De Ronde, Tongelresestraat 146, 5613 DP
Eindhoven
Info
: Thea van den Biggelaar, 0495-492779
www.idedansweb.nl
KORTE CURSUS ISRAELISCH (9 LERSSEN)
Docent
: Wim van Vliet
Datum
: donderdag 8 april - donderdag 17 juni
Tijd
: 20.00 - 21.30 uur
Plaats
: De Ronde, Tongelresestraat 146, 5613 DP
Eindhoven
OVERIGE
KROONDANS-VAKANTIES VOOR +ERS
RIKUDEY-AM - ISRAELISCHE DANS
Info
E-mail
Website
: tel. 020 - 6719632
: [email protected]
: http://home.tiscali.nl/rikudey.am
WEEKEND ISRAELISCH DANS EN ZANG
Dans
: niet moeilijk is ook leuk!!!
Leiding
: Angela Reutlinger - dans
Sid Bachrach - zang
Datum
: 16 - 18 april
Plaats
: “De Weyst”, Pater Petrusstraat 21,
5423 SV Handel
Kosten
: 155,00 euro
WEEKEND ISRAELISCHE DANS
Leiding
: Angela Rutlinger
Datum
: 1 - 3 oktober
Dansen
: dansverzoeken om te leren zijn mogelijk
Plaats
: “De Weyst”, Paater Petrusstraat 21,
5423 SV Handel
STICHTING VOLKSMUZIEK NEDERLAND
DATUM
10 EN 11 APRIL
RUSSISCHE ZANG
Docente : Tatiana Lina
RUSSISCH ORKEST
Docente
Website
PINKSTERWEEKEND ZANG EN DANS
volwassenen en kinderen
Datum
: 22- 24 mei
Tijd
: zaterdag 12.00 uur tot maandag 14.00
Plaats
: De Uelenspieghel. Winkelsteeg 5 Uffelte
Docenten : Peter Aronius (volwassenen dans),
Annette van der Steen (kinderdans) Joke
van der Weijden (zang) Hotnaher voor de muziek
Kosten
: 70 ( kinderen E 50 en tot 3 jaar gratis)
Opgave
: [email protected] Joke 0235280025
CHAVER- WEEKEND MET ISRAELISCH EN INTERNATIONAAL
Datum
: 4- 6 Juni
Plaats
: de Uelenspieghel
Docenten : Huub de jong e.a.
Kosten
: 75 euro
Opgave
: Huub 0653282432
ROMA ZIGEUNERDANS WEEKEND
Datum
: 2 T/M 4 juli
Plaats
: De Uelenspieghel
Docenten : Gusztáv Balázs, Elsa Balázs-Grollé, Waldo Kloor
Kosten
: 230 (vanaf)
Opgave
: [email protected] 0306910929
HORA HIGH ENERGY (ISRAELISCH)
Datum
: 24- 26 September
Plaats
: de Uelenspieghel
Docenten : Rafi Ziv en Niels vd Steen
Kosten
: 130 euro Studenten 75
Opgave
: [email protected] 0521351331
KORTE CURSUS ISRAELISCH
Datum
: 5 lessen in April/ Mei
Plaats
: Kolder en Ko Timpweg 3 Groningen
Dansleiding : Annette van der Steen
Kosten
: 60 euro
Opgave
: 0505771011 Lenneke of [email protected]
: Tamara Leth
: www.huismuziek.nl
MIE KATOEN - TILBURG
INSTUIF
Datum
Tijd
Plaats
Leiding
Kosten
: 10 april
: 20.00 : 23.30 uur
: Baselaer, Hoefstraat 175, 5014 NK Tilburg
: Coen van de Akker
: 4,00 euro
SYNCOOP
STERK IN EIGEN MERK
www.syncoop.com
Je komt toch ook naar het DOE DANS FESTIVAL
3, 4 en 5 september 2010, BIDDINGHUIZEN
Syncoop_66_maart_2010 DEF
11-03-2010
15:47
Pagina 10
MAART 2010 - PAGINA 10
SPEELLIJST SPEELLIJST SPEELLIJST SPEELLIJST SPEELLIJST SPEELLIJST SPEELLIJST SPEELLIJST SPEELLIJST SPEELLIJST
HET INTERNATIONAAL DANSTHEATER
STAMPENDE STILTE
Maart 2010
5
Hardenberg
6
Zeist
10 Noordwijk
11
Stadskanaal
13 Beverwijk
19 Wageningen
20 Bussum
25 Emmen
30 Steenwijk
31 Steenwijk
De Voorveghter
Figi Theater
Theater In de Muze
Theater Geert Teis
Kennemer Theater
Junushoff
Spant
Theater De Muzeval
Theater De Meenthe
Theater De Meenthe
april 2010
3
Veenendaal
4
Veenendaal
8
Emmeloord
10 Delfzijl
14 Venray
17 Spijkenisse
24 Baarn
28 Groningen
29 Apeldoorn
Theater De Lampegiet
Theater De Lampegiet
Theater 't Voorhuys
De Molenberg
Schouwburg Venray
Theater De Stoep
De Speeldoos
Stadsschouwburg Groningen
Theater Orpheus
mei 2010
1
Den Helder
6
Arnhem
8
Lelystad
11 Utrecht
Schouwburg De Kampanje
Schouwburg Arnhem
Theater en congrescentrum Agora
Stadsschouwburg Utrecht
13
14
18
22
24
29
Rotterdam
Zoetermeer
Deventer
Veldhoven
Amsterdam
Uden
juni 2010
6
IJmuiden
De Rotterdamse Schouwburg
Stadstheater Zoetermeer
Deventer Schouwburg
Theater De Schalm
Theater De Meervaart
Theater Markant
Stadsschouwburg Velsen
AMSTERDAM KLEZMER BAND
DI GOJIM
19-mrt-10 Gouda
St.Janskerk
benefiet
20-mrt-10 Arnhem
Musis sacrem
Roots
9-apr-10
Assen
Kleintje Kolk
Roots
14-apr-09
Leeuwarden
De Harmonie
Roots
15-apr-10
Gouda
De Goudse Schouwburg Roots
16-apr-10
IJsselstein
Fulcotheater
Roots
17-apr-10
Zaltbommel
De Poorterij
Roots
Velsen/IJmuiden
Roots
16-mei-10 Velsen
18-mei-10 Capelle a/d IJssel Isala Theater
Roots
21-mei-10 Venlo
De Maaspoort Nacht vd Passie
29-mei-10 Koudum
Dobbefestival
12-jun-10
Breda
Chassé Theater Nacht vd Passie
04-jul-10
Gouda
Houtmansplantsoen
Mar 9, 2010
Mar 29, 2010
Mar 30, 2010
Apr 1, 2010
Apr 17, 2010
Apr 27, 2010
May 7, 2010
May 14, 2010
May 15, 2010
May 23, 2010
May 28, 2010
Jun 4, 2010
Jul 10, 2010
Jul 18, 2010
Kulturhaus osterfeld
concertgebouw
concertgebouw
cultuurcentrum
theater
theater a/d parade
TBA
rebours festival
speelhuis
TBA
moods
so what
openluchttheater
TBA
Pforzheim, Germany
amsterdam, Netherlands
amsterdam, Netherlands
izegem, Belgium
heerlen, Netherlands
den bosch, Netherlands
vienna, Austria
groningen, Netherlands
helmond, Netherlands
dieren, Netherlands
zurich, Switzerland
gouda, Netherlands
valkenburg, Netherlands
herzberg festival
fulda, Germany
Je komt toch ook naar het DOE DANS FESTIVAL
3, 4 en 5 september 2010, BIDDINGHUIZEN
S Y N C O O P P R O D U K T I E S
levert u schoenen van eigen merk !
Gesloten Caractèreschoen
‘DE LUXE’
Hak:
2 cm.
Kleur:
zwart
Maten:
37-43
(ook halve maten)
Sluiting:
gesp
Materiaal: leer
3 60,Prijs:
Gesloten Caractèreschoen
‘DE LUXE”
Hak:
3 1/2 cm
Kleur:
zwart
Maten:
37 t/m 43
(ook halve maten)
Sluiting:
gesp
Materiaal: leer
3 60,Prijs:
HEREN DANSSCHOENEN
Hak:
2 cm
Kleur:
zwart
Maten:
38 - 46
Sluiting:
veter
Materiaal: leer
3 60,Prijs:
Slot
Assumburgpad
E-mail:
54,
3123
[email protected]
RR
Schiedam
site:
Tel.:
010-
4707439
www.syncoop.com
Syncoop_66_maart_2010 DEF
11-03-2010
15:47
Pagina 11
MAART 2010 - PAGINA 11
HET INSTRUMENT:
DE DOEDELZAK
combineren met bijvoorbeeld gitaar en accordeon. De Battlefield Band is hiervan misschien
wel de beroemdste. Battlefield, slagveld, er is
nogal een sterke verbinding tussen Schotse
doedelzakken en oorlog. Wie kent niet de scsne
uit de film de Langste Dag, van de doedelzakspeler die over de Pegasusbrug in Normandië
loopt, terwijl de kogels hem om de oren fluiten? Pipes en drums hoorden vaak bij regimenten, en in het museum van het Culloden
Battlefield, waar in 1746 de Hooglanders voorgoed verslagen werden door de Engelsen, las
ik dat na die nederlaag de clans jarenlang geen
wapens meer mochten dragen. Dus ook geen
doedelzakken, want die werden als wapen
gezien! Eén van de kenmerken van de Schotse
doedelzak is de gesloten vingerzetting: voor
hogere noten gaan er niet steeds meer vingers
van de klankgaten af (zoals bij een blokfluit), je
doet alleen steeds een andere vinger omhoog.
´Waarom spelen doedelzakspelers lopend?` Ze
proberen het geluid van hun instrument te ontvluchten. Er zijn veel (flauwe) muzikantenmoppen over instrumenten, maar over doedelzakken zijn er gewoon meer dan andere.
Misschien wel door het toch aparte karakter
van het instrument, de doordringende klank,
of misschien wel jaloezie. Want het is ook nog
eens een knap moeilijk instrument om goed te
beheersen.
Wat is een doedelzak? Ten eerste: een rietblazer: de klank wordt gevormd door de trilling
van een riet, net als bij de hobo. Maar bovenal
is het een blaasinstrument waarbij de lucht niet
direct uit de mond in een speelpijp wordt
geblazen, maar via een luchtreservoir. Dat
luchtreservoir kan worden bevoorraad via een
blaaspijpje, of via een blaasbalg. Mensen die
vanwege ademhalingsproblemen geen gewoon
blaasinstrument kunnen bespelen, kunnen dus
de doedelzak met blaasbalg overwegen. Vanuit
het luchtreservoir, vrijwel altijd een zak van
dierenvel (geit, schaap) worden één of meer
melodiepijpen aangeblazen, en daarnaast
meestal één of meer bourdonpijpen en eventueel nog enkele akkoordpijpen. Door met de
arm op de luchtzak te drukken pers je de lucht
in de pijpen en krijg je geluid.
Continue klank
Belangrijk kenmerk is dat je de klank niet zomaar kunt onderbreken, zoals je dat met een
rechtstreeks aangeblazen instrument juist heel
makkelijk kunt (staccato spelen op een blokfluit is een fluitje van een cent). Dat heeft voordelen: je kunt een toon heel lang aanhouden, je
hebt een continue klank (door het luchtreservoir). Bij blaasinstrumenten zonder zo´n luchtreservoir kun je slechts een continue klank
bereiken als je de lastige techniek van circulaire ademhaling beheerst, waarbij de mondholte
als reservoir dient (didgeridoo, zurna). Het
nadeel is dat je moeilijker niet muzikale zinnen
kunt maken, en dat je niet zo maar twee gelijke
tonen achter elkaar kunt spelen (daarvoor is
immers een onderbreking van de luchtstroom
nodig),. Maar ook hier geldt de wet van Cruijff:
elk nadeel heb z´n voordeel: om toch twee
gelijke tonen achter elkaar te spelen, moet je er
een stop tussen ´suggereren`, door even een
andere noot te spelen. Dit heeft geleid tot allerlei technieken van versieringen (grace notes,
rolls) die juist zo kenmerkend zijn voor het
doedelzakgeluid. De naam doedelzak zou volgens sommigen zelfs een klanknabootsing zijn,
die te maken heeft met die techniek van versieringen.
De doedelzak als instrument komt over heel
Europa voor, maar ook in de Arabische wereld,
Ruslanden en op de Kaukasus. De varianten
zijn eindeloos, van een kleine doedelzak als de
Duitse Hümmelchen of de Northumbrian
Smallpipes tot de grote instrumenten als de
Kaba Gaida in Bulgarije of de Zampogna (met
twee melodiepijpen) in Italië. De hoogste doedelzak die ik ken is de Biniou in Bretagne, die
daar bijna altijd samen met de bombarde (één
octaaf lager dan de biniou) wordt gespeeld. De
instrumenten spelen samen drie regels, waarna
de biniou de vierde regel speelt terwijl de bombarde speler adem kan halen.
Schotse doedelzak
De bekendste variant is ongetwijfeld de
Schotse doedelzak. Met de mond geblazen, één
speelpijp (chanter), drie bourdons waarvan
twee een octaaf lager dan de laagste toon van
de chanter, en één nog een octaaf daaronder.
Schotse doedelzakken staan normaal gesproken in de toonsoort A. Ze worden vaak solo
gespeeld, maar uiteraard zijn ook de pipes and
drumbands bekend. En daarnaast leent het instrument zich ook prima voor samenspel met
heel andere instrumenten: ik ken voorbeelden
van doedelzak met kerkorgel (prachtig), doedelzak met brassband, doedelzak in een hardrockgroep (er zit een zekere verwantschap in
klankkleur tussen een gierende elektrische
gitaar en een Schotse doedelzak), en natuurlijk
de vele Schotse folkgroepen die de doedelzak
Ierse Uilleann Pipes
Misschien wel de meest uitgebreide variant is
de Ierse Uilleann Pipes. Deze wordt aangeblazen met een blaasbalgje onder de rechterelleboog. De chanter, normaal gesproken gestemd
in D) heeft een bereik van twee octaven, zeer
bijzonder voor een rietinstrument. Dan zijn er
drie drones (bourdonpijpen), gewoonlijk tenor,
bariton en bas genoemd, en dan ook nog drie
regulators (akkoordpijpen). Deze hebben enkele kleppen, waardoor elke pijp verschillende
tonen voort kan brengen. Een Uillean
Pipesspeler, (piper) pompt dus met zijn rechterarm met de blaasbalg, drukt met zijn linkerarm op de zak, speelt met zijn vingers de melodiepijp, en bedient met zijn rechterpols de de
kleppen van de regulators (die laatste klinken
overigens zeker niet constant). Het is minstens
even moeilijk als het klinkt. Niet voor niets zei
de beroemde Ierse piper Seamus Ennis: ,,Het
duurt 21 jaar voor je Uilleann Pipes echt kunt
spelen: zeven jaar leren, zeven jaar oefenen,
zeven jaar spelen.``
Eén man heeft er voor gezorgd dat de Uilleann
Pipes ook in de folkwereld doordrongen: Liam
O´Flynn van de legendarische groep Planxty.
O´Flynn liet als eerste horen dat Uilleann Pipes
ook kunnen swingen, zeker als je er zo´n sterke
ritmesectie onder hebt met bouzouki en bodhran
(trom). Paddy Moloney bracht met zijn Chieftains
de pipes onder de aandacht van popfans door de
samenwerking met artiesten als Van Morrisson en
Mick Jagger. Uilleann Pipes bleken zich ook zeer
goed te lenen voor de dromerige, mystieke cd´s
van bijvoorbeeld Enya en Loreena McKennitt. Ze
doen het ook heel goed in whiskeyreclames, net
als die voor Schotse whisky.
Nederland
Door de folkrevival van de jaren zeventig is
de doedelzak ook herontdekt in Nederland.
Herontdekt, want in de Middeleeuwen was
het een populair instrument, zie de schilderijen van Breughel en Jeroen Bosch waarop
vaak doedelzakspelers zijn afgebeeld. De
Vlaamse bouwer en muzikant Herman Dewit
heeft daarin een grote rol gespeeld, maar er
zijn goede Nederlandse bouwers actief, zoals
Frans Hattink, Marius Lutgerink, Paul
Beekhuizen en Ruud van den Berg. Heel
belangrijk voor de ontwikkeling is ook de
Stichting Draailier en Doedelzak, die dit jaar
het 25-jarig bestaan viert. De stichting organiseert cursussen en workshops met docenten uit binnen- en buitenland. Nederlandse
doedelzakken staan meestal in G, maar er
zijn ook D-doedelzakken. Doedelzakken
worden vooral gebruikt in groepen die middeleeuwse muziek maken en bij Bal
Folkorkesten. Dat laatste is verklaarbaar
omdat die beweging via Vlaanderen uit
Frankrijk is over komen waaien, en in
Frankrijk is de doedelzak nooit verdwenen
uit de volksmuziek. Cornemuse, musette,
cabrette, het zijn maar enkele van de vele
typen doedelzakken in Frankrijk. Er zijn
daar ook vele bouwers (luthiers). Terug naar
Nederland: groepen die de doedelzak veel
gebruiken zijn bijvoorbeeld Madlot (vaak
twee tegelijk) en Lirio. In België is het aantal
groepen met doedelzakspelers niet te tellen.
Gaida
Ook in andere delen van Europa vind je doedelzakken. In Zweden (Sackpipa), in de
Baltische staten, in Polen, in Hongarije
(duda), Roemenië (Cimpoi), Servië, Kroatië,
Macedonië, Bulgarije… Welke volksdanser
kent niet dat fantastische begin van de
Ferusko, om maar eens één van de vele
Macedonische dansen te noemen waarvan de
muziek door de Gaida wordt gedomineerd.
In landen als Bulgarije zijn er weer andere
versieringstechnieken ontwikkeld om de
nadelen van de continue toon om te zetten in
een voordeel. En net als in andere landen
zijn die versieringen zo karakteristiek voor
de volksmuziek geworden, dat ze op andere
instrumenten worden overgenomen (zoals
accordeon).
Ik sluit af met een Engelse spreuk: a gentleman
knows how to play the bagpipe, but doesn´t
actually play.
Mark Benjamin
Syncoop_66_maart_2010 DEF
11-03-2010
15:47
Pagina 12