jonge regisseurs spitten geschiedenis om voor nieuw

JONGE REGISSEURS SPITTEN GESCHIEDENIS OM VOOR NIEUW
THEATERWERK
De Standaard - 12 Okt. 2002
Pagina 14
BRUSSEL -- Ze zijn jong, ze maken theater en ze putten daarvoor uit de meer of minder roemrijke passages van onze geschiedenis. Er
is een nieuwe lichting tonelisten opgestaan die het heeft over het verzet, Leopold II, onze kolonies, Julien Lahaut en para's in Rwanda.
Wat drijft hen? En wat maken ze er van? KVS speelt ,,Het leven en de werken van Leopold II'', van 12 tot 26 oktober in De Bottelarij,
Delaunoystraat 58, 1080 Brussel. Reserveringen 02-412.70.70 of www.kvs.be Nona speelt ,,Dial H for....*''. Van 30 oktober tot 2
november in Nona, Begijnenstraat 21, Mechelen. Reserveringen 015-20.37.80 of www.nona.be Action Malaise speelt ,,Vive l'Afrique''.
Van 30 oktober tot 2 november in Nieuwpoorttheater (Gent), 5/11 PSK (Brussel), 8/11 Netwerk (Aalst), 27 en 28/11 Stuk (Leuven).
Tot half januari. Inlichtingen 02-219.39.64. Braakland/Zhebuilding speelt ,,La dissection d'un homme armé''. Op 16/11 Schouwburg
Mechelen, 21/11 Bourla (Antwerpen), 23/11 CC Strombeek-Bever, 29/11 Lakenhalle Ieper. Inlichtingen 016-22.63.45.
GELIJK met de parlementaire onderzoekscommissie spitten Nadine Lavern en Sam Bogaerts vorig jaar naar de toedracht over
de moord op Patrice Lumumba, in 1961. Het leek wel een wedloop. De politici schreven er een omstandig rapport over. Lavern en
Bogaerts wendden hun research aan voor de theatervoorstelling Lumumba-bah. Ze gebruikten speeches, historisch beeldmateriaal en
voegden er zelfgeschreven teksten aan toe.
De twee zijn doorgewinterde tonelisten. Maar hun thema, hun werkwijze en het resultaat zijn erg verwant aan wat de jongste lichting in
theaterland momenteel bezighoudt. Er wordt research gedaan bij het leven. Kritisch wordt elke steen van de geschiedenis omgekeerd.
Vaak gaat het over onderwerpen die beduidend ouder zijn dan zijzelf. Tegen de beeldvorming die hun is overgedragen, staan ze zeer
argwanend; liefst willen ze de zaken zelf onderzoeken. Gezeten tussen bergen notities en stapels boeken kiezen ze uiteindelijk eerder
voor de fictie dan voor het documentaire.
Er circuleren niet alleen behoorlijk veel voorbeelden, blijkbaar slaat dit soort theater ook aan. Tijdens het Theaterfestival werd de
eersteling van Action Malaise, Vive l'Afrique, meteen gerekend bij de belangwekkendste producties van het voorbije seizoen. De jury
noteerde dat de voorstelling afdaalt ,,in het onfrisse verleden van België, maar op een universele thematiek stoot.''
Ivan Vrambout (31) maakte met de acteurs Sara Vertongen en Joris Van den Brande een voorstelling over de blik van de westerse
mens op Afrika. Hij zegt: ,,We hebben het niet alleen over Leopold II of de ex-kolonie. Het gaat ook over de Coltanhandel, de
levenskracht, de tijdsbeleving en de druk om bij ons met een blanke te trouwen. Ik heb mijn liefde voor Afrika verknoopt met mijn
verdriet. Il n'y a pas de problème, zeggen ze, terwijl er een burgeroorlog bezig is. Dat is prachtig en tragisch.''
Vive l'Afrique is een genuanceerde voorstelling. Zodra ze even in één richting zit, glipt ze weer een andere kant op. Vrambout: ,,Wie
ben ik, als blanke, om harde standpunten in te nemen? De zaken zijn zo complex dat ik genuanceerd wil blijven. Ik werk met
verschillende lagen en schakel tussen thema's. De voorstelling is eigenlijk een uitvergroting van mijn kijken.''
STIJN Devillé (28) weet sinds L'histoire de l'homme armé wat het betekent om in informatie te zwemmen. Twee jaar zocht hij
informatie over de tien vermoorde para's in Rwanda, de moord op Julien Lahaut en de Eerste Wereldoorlog. Eén klare lijn hielp hem
om niet te verdrinken: ,,Mij interesseerde het thema van de persoonlijke gewetensnood. Sinds Dutroux roept iedereen hard: dat zou
ik nooit kunnen. Dat weet ik nog zo niet. Ik wou nagaan hoe iemand die onder grote druk staat tot moord overgaat. Of uit angst niet
ingrijpt, zoals bij de overste in Rwanda. Onder extreme omstandigheden doet iemand misschien dingen die hij anders niet doet.''
Het was ver van Devillés bedoeling om geschiedenisles te geven. ,,Ik wil het op zijn minst voor mezelf weten. Daarna zet ik het naar
mijn hand. Je weet natuurlijk nooit wat de moordenaar van Lahaut dacht. Dat kan ik alleen maar vermoeden. Wat ik doe, is begrip
zoeken. Als ik het me zó voorstel, kan ik het begrijpen.''
Vandaag gaat Raven Ruëll (24) in première met Het leven en de werken van Leopold II, een 33 jaar oude tekst van Hugo Claus. Het
stuk vertoont de sporen van de tijd. Ruëll: ,,Het is heel erg een leesstuk en een geschiedenisles. Over het onderwerp is nog zoveel
meer te vertellen. Met ons leeswerk zou je minstens vijf voorstellingen kunnen maken. De boeken van Adam Hochschild en Lucas
Cathérine waren een shock. Al die doden, die afgehakte handen, het leegzuigen van de kolonie. Nu krijg je er op de scholen de
kritische noten bij, maar ik ben nog onderwezen over de grote triomftochten van onze vorst. Waarom heeft dat zo lang in de vergeetput
gezeten?''
Zoveel opzoekingsmateriaal heeft het Ruëll behoorlijk moeilijk gemaakt. ,,Je verliest je in alle mogelijkheden. Je bent gefrustreerd
om wat er allemaal niet in die tekst van Claus staat. De woede van waaruit het stuk is geschreven, geldt ook voor ons. Toch is het
lastig een standpunt in te nemen. Je gaat je er heel klein bij voelen. Het is niet aan mij om de feiten recht te zetten. Ik ben ook geen
historicus. Dus kiezen we na lang zoeken gewoon voor de tekst. Ik wil over dit onderwerp theater maken zonder politiek correct te zijn
of het iemand per se in zijn maag te splitsen.''
Nick Kaldunski (22) gaat eind deze maand in première met Dial H for ....* De productie gaat over de Mechelse verzetsheld Leopold
Hammel, over wie weinig geweten is. Hij was lid van de inlichtingendienst Zero, werd in 1944 opgepakt, belandde in diverse
gevangenissen en overleed op zijn 25ste in het werkkamp Ganacker. De rest was aan Kaldunski: ,,Ik las de emotionele brieven van
zijn moeder aan het ministerie van Wederopbouw, keek forensische onderzoeken in, sprak met kennissen.''
Plots betrapte hij zich erop dat hij met geschiedschrijving bezig was. ,,Ik kreeg eerder een kick van de research dan van het
onderwerp. Daarom besloot ik het documentaire verhaal door een creatieve filter te jagen. Anders kon ik er beter een boek of een
Copyright © 2017 gopress. Alle rechten voorbehouden
artikel over schrijven. Het was verleidelijk om Hammel te mythologiseren. Uiteindelijk is dat ons verhaal geworden: de truken die de
geschiedenis met ons uithaalt, de dunne lijn tussen verzinsel en werkelijkheid.''
,,Het leven en de werken van Leopold II'': iets om je heel klein bij te voelen. © rr
Copyright © 2017 Corelio. Alle rechten voorbehouden
Copyright © 2017 gopress. Alle rechten voorbehouden