2. schematiseren

2. SCHEMATISEREN
WAT?
Als je je tekst gestructureerd hebt (o.a. titels aanduiden, kernwoorden aanduiden,
hoofdgedachte uit de tekst of uit elke alinea halen…), kan je ervoor kiezen om je
tekst in een schema te gieten. Schematiseren is dus een stapje verder gaan dan
structureren.
Een schema is een visuele voorstelling van informatie. Een schema probeert zo
kernachtig/kort mogelijk weer te geven wat in een (doorlopende) tekst staat. De
verbanden tussen verschillende begrippen worden dan vaak aangeduid met pijlen.
Straks wordt uitvoeriger ingegaan op de verschillende soorten schema’s.
WAAROM?
Sommige leerlingen leren gemakkelijker van een schema dan een doorlopende tekst.
Een schema:

Geeft inzicht in de opbouw van een tekst

Geeft inzicht in de samenhang van de informatie

Is een manier om hoofdzaken in een tekst te onderscheiden van de bijzaken.

Het helpt om informatie te onthouden
Kijk naar onderstaande 2 voorbeelden (het uiterlijk, niet de inhoud). Wat zou jij het
liefst studeren?
VERSCHILLENDE SOORTEN SCHEMA’S
Er bestaan heel wat verschillende soorten schema’s. Hieronder krijg je van elk soort
schema een voorbeeld. Bovendien wordt kort uitgelegd waarvoor elk schema
gebruikt wordt. Kies je schema altijd afhankelijk van het soort informatie dat je wil
schematiseren.
1. Het waaierschema  toont uit welke delen iets bestaat. Elk deel krijgt dan nog
verder informatie.
42 miljoen km²
Amerika
787 miljoen inwoners
20 inwoners / km²
10 miljoen km²
Europa
720 miljoen inwoners
72 inwoners / km²
44 miljoen km²
Azië
3560 miljoen inwoners
81 inwoners / km²
De wereldkaart
30 miljoen km²
743 miljoen inwoners
Afrika
25 inwoners / km²
14 miljoen km²
Antarctica
0 miljoen inwoners
0 inwoners / km²
8 miljoen km²
Oceanië
29 miljoen inwoners
3 inwoners / km²
2. Het tabelschema  maakt eigenschappen of kenmerken duidelijk.
3. Het boomschema  laat zien uit welke delen iets bestaat.
4. Mindmapping  een techniek om brainstormideeën, losse gedachten, hoofd- en
bijzaken, eigenschappen voor jezelf en anderen te ordenen.
5. Het cyclisch model  beschrijft een kringloop van zich herhalende
eigenschappen, verschijnselen, gebeurtenissen
6. De feitenketting  zet feiten / gegevens op een rij.
Nieuwe wet  protest  illegale verkoop  celstraf of boete  rechter
3. SAMENVATTEN
SAMENVATTING MAKEN
 Je vertrekt van de kernwoorden en structuuraanduidingen in de tekst.
 Een samenvatting is een doorlopende tekst
 waarin je met je eigen woorden de gedachtegang van de tekst herschrijft.
 Je eigen mening of voorbeelden laat je weg en je neemt ook zo weinig mogelijk
zinnen over.
 Je zorgt er zeker voor dat je samenvatting een duidelijke structuur (in alinea’s!)
heeft die anders kan zijn dan die van de opgegeven tekst; je zorgt voor een
inleiding (waarover gaat het), een midden (uitwerking van de argumenten) en een
slot (conclusie, samenvatting van het midden).
Structureren, schematiseren of samenvatten zullen je helpen om teksten die je moet
instuderen met meer aandacht te verwerken. Jij moet uitproberen welke methode jou
het best ligt!
Bronnen:
Damiaaninstituut: Link:
http://www.google.be/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&ved=0CDQQFjAA&url=http%3A%2F%2Fwww.damiaanins
tituut.be%2Fdocs%2FLerenlerenstructureren.pdf&ei=2TxJUsr2C4uVhQfLvYDIDg&usg=AFQjCNGNInjQI6DkGh0mPyfhN2FIb2v0w&bvm=bv.53217764,d.bGE
Link:
http://www.google.be/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=2&ved=0CDoQFjAB&url=http%3A%2F%2Fblogimages.blogg
en.be%2Ftaalinronse%2Fattach%2F31811.doc&ei=2TxJUsr2C4uVhQfLvYDIDg&usg=AFQjCNGuAypX4eSfwnbwx4OKcojdlu9s
tw&bvm=bv.53217764,d.bGE