Transmuraal Protocol

TRANSMURAAL PROTOCOL
HEMATURIE
Inleiding
Hematurie is de aanwezigheid van bloed in (verse) urine. Hematurie kan macroscopisch of
microscopisch zijn. Macroscopische hematurie ziet men met het blote oog. Hierbij moet men
bedacht zijn op fout positieve beoordeling door overmatige consumptie van rode bieten of rode
bessen, bepaalde laxantia en pijnmedicatie.
Microscopische hematurie wordt bepaald door middel van een urinesediment (> 5 erytrocyten per
gezichtsveld bij vergroting 400x). Bevindingen met een urinestick kunnen fout positief zijn (onder
andere door rifampicine, nitrofurantoïne en methyldopa) en moeten bevestigd worden met een
sediment.
Oorzaken
- urineweginfecties
- SOA’s (vooral vrouwen)
- urinewegstenen
- urinewegblokkade
- medicatie
- trauma
- benigne prostaat hyperplasie (BPH)
- tumoren van de urinewegen.
Anamnese
Altijd: begin, einde, gehele mictie bloedverlies? Duur, pijn, mictieklachten, medicatie, bloedingen,
trauma, roken of extreme inspanning?
Bij vrouwen: relatie met menstruele cyclus?
Bij macroscopische hematurie: eventueel tampontest (onderkant tampon uit blaas, bovenkant
uit vagina)
Bij onduidelijkheid oorzaak risicofactoren blaascarcinoom uitvragen:
- roken
- gewerkt in plastic, kleurstoffen, rubber, textiel, leder- of verfindustrie
(veel contact aromatische aminen)
- radiotherapie van het blaasgebied en/of chemotherapie (vooral cyclofosfamide)
- familielid op jonge leeftijd overleden aan blaascarcinoom.
Lichamelijk onderzoek
Lichamelijk onderzoek moet gedaan worden op indicatie (bijvoorbeeld rectaal toucher bij
verdenking op BPH).
Revisie 2009
Voor inlichtingen: [email protected]
© HAG-desk-AMC
VERVOLG TRANSMURAAL PROTOCOL
HEMATURIE
Vervolg
Bij een goede werkdiagnose (urineweginfecties/urinewegstenen): volg de bijbehorende NHGStandaard.
Anders of klachten na adequate behandeling:
 Macroscopische hematurie:
- patiënt doorsturen naar de polikliniek Hematurie
 Microscopische hematurie:
- Jonger dan 40 jaar en maximaal een risicofactor: afwachtend beleid
- Bij twee of meer risicofactoren, ongeacht leeftijd, of ouder dan 40 jaar: een urinesediment
elke twee weken, drie keer herhaald
- Indien bij controle geen recidief: afwachtend beleid
- Indien bij controle hematurie: verwijzen
- bij aanwijzingen voor nefrologische oorzaken als hematurie in combinatie met proteinurie
en nierfunctiestoornissen rechtstreeks verwijzen naar de Polikliniek Nefrologie
(telefoonummer: 020-566 7032). In andere gevallen zal op de Polikliniek Hematurie ook
beoordeeld worden op eventuele nefrologische oorzaken van de hematurie
Afwachtend beleid
Bij een afwachtend beleid wordt de patiënt voorgelicht om terug te komen bij een macroscopische
hematurie en anders na drie maanden om opnieuw een urinesediment laten maken.
Verwijzing polikliniek Hematurie
De patiënt maakt een afspraak op nummer 020-566 2714 en moet nadrukkelijk melden dat het
gaat om verwijzing naar de Polikliniek Hematurie. Het poliklinisch spreekuur wordt op vrijdagen
gehouden.
Patiënten kunnen na telefonisch overleg met de consulent (020-566 2992) op uw verzoek met
spoed gezien worden.
In de verwijsbrief vermeldt u:
- aard en duur van de klachten
- eerdere onderzoeken
- eventuele behandelingen
- comorbiditeit
- medicatie
- eventuele traumata en risicofactoren
- uw werkdiagnose en
- uw vraagstelling.
Revisie 2009
Voor inlichtingen: [email protected]
© HAG-desk-AMC
VERVOLG TRANSMURAAL PROTOCOL
HEMATURIE
►
►
Hematurie
Microscopisch2,3
Macroscopisch
►
►
Duidelijke oorzaak?
Ja
-►
Volg
NHG-standaard
Ja4
◄-
◄
Nee1
Duidelijke oorzaak
Nee
Afwachtend
beleid
Nee
◄
◄
40 jaar of
1 risicofactor
Ja
3x herhalen:
recidief?
►
Verwijzen
◄
polikliniek Hematurie
1. Hiervan tot 22% maligniteit
2. 61% geen oorzaak, 12% maligniteit
3. Prevalentie tussen 1 en 20%, afhandleijke van de leeftijd
4. 13% UWI, 2% steen
Revisie 2009
Voor inlichtingen: [email protected]
© HAG-desk-AMC
Ja