` Ecosysteem laat lokaal ondernemerstalent floreren`
advertisement
10 SPECI A L AGENDA STAD Tekst Eric Harms ECONOMIE VAN DE STAD ‘Ecosysteem laat lokaal ondernemerstalent floreren’ Door de economie van de stad te benaderen als een ecosysteem wordt het ondernemerschap maximaal geprikkeld. Voorwaarde is wel dat de overheid haar plaats weet, stelt Erik Stam, hoogleraar strategie, organisatie en ondernemerschap aan de Utrecht University School of Economics. een bepaald netwerk. De organisatievorm staat niet van tevoren vast. Zolang mensen zich maar kunnen organiseren op een manier die nieuwe waarde creëert voor een stad, regio of land. Het ecosysteem neemt dus veel meer de ondernemers als uitgangspunt dan hun bedrijven.’ 0%.+!1!+3%1 oe schep je op stedelijk, regionaal en landelijk niveau zodanige condities dat ondernemerschap kan floreren en de sociaaleconomische uitkomsten optimaal zijn? Die vraag ligt ten grondslag aan de ecosysteem-benadering. Door de economie van de stad te zien als een levend netwerk van individuele ondernemers, kan beter in kaart worden gebracht hoe dat netwerk functioneert en wat ervoor nodig is om het nog beter te laten functioneren. Erik Stam is een van de pleitbezorgers van deze aanpak. ‘In tegenstelling tot de meer traditionele benadering van de economie gaat de ecosysteem-benadering uit van ondernemers, de talenten die zij hebben en de wijze waarop die talenten het meest effectief kunnen worden aangesproken. Dat kan binnen een bestaande of nieuwe onderneming zijn, maar ook binnen Dat is op twee manieren voordelig, aldus Stam. ‘Het voorkomt dat we ons blindstaren op statistische gegevens over bedrijven en bedrijfstakken. De mens staat centraal. Ten tweede wordt het een stuk eenvoudiger om bijvoorbeeld het arbeidsmarktbeleid, kennisbeleid en cultuurbeleid af te stemmen op de wijze waarop mensen zich in de samenleving ontwikkelen. De overheid kan daar veel meer bottom-up mee aan de slag.’ Daarom moet ook voorkomen worden dat het ecosysteem door gemeenten als een gesloten systeem en op een te beperkt niveau wordt ingericht. ‘Dat zou ineffectief zijn, want veel van de elementen en stakeholders in het ecosysteem acteren namelijk op een hoger organisatieniveau dan dat van de gemeente. Neem alleen al de arbeidsmarkt.’ Uitgangspunt is ook dat het ‘De economie van de stad is een levend netwerk van ondernemers’ juni | 2015 REGG SSAA ECOSYSTEEM COS S FACCCILITE ILITE LITEEREN REEGERING EGERING FACILITERENN OOPENN CULTUURBELEID ELEID PROVI PR RROVINCIES OVINCIES OPENN NNETW WERKK LEIDERS RS OPENN MENSEEN SAMENLEVVING I OPEEN OPEEENN LEIDERS LEIDERS REGIONAALL REGGIONAAALL REGGERINNG AARBEIDSMARKTBELEID ARB BEIDSMARKTBEL RKTBELEID KE SBELEID KENNISBELEID SBELEIDD ARBEIDSMARKTBELEID MENSEN REGERINGG MENSENN T TALENTEN OPENN LEIDERS STIMULEREN REGERI REGERIN EGERRIN IN LANDE FACILITEREN LITERENN VOEDERS FACIL OPENN FACILITEREN LEIDERS GEMEENTEN MEENTEN SAM MENLEVING REGERING ARBEIDDSMARKTBELE DSMARKTBELE ONDER DERRNEMERSCH RNEMERSCH OPENN OPE MENSEEN OPEN RREGERING EGERING F FACILITER REN RE OPEN OP PEN KENNISBEELE LEID EIDD R REGIOBESTUR ENN OONDERNEMERSCHAP ONDERNEMER NDERNEMERSCHAP STIMULEREN STIMULER REN RE STEEDELIJJJKK SSTEDELIJ RREGIOBESTUREN EGIOBESTURENN OPENN GEMEENTEN OPENN VOEDERSS STEDELIJK MENSEN OPENN MENSEN REGERING OPENN LEIDERS FAACILITEREN REEGERING LEIDDERS MENSEN %)$%12%.5/%$%12 de verantwoordelijkheid nemen voor de kwaliteit van de wet- en regelgeving en de fysieke infrastructuur. En verder vooral de vinger aan de pols houden.’ Faciliteren en stimuleren kortom, en daar waar het ecosysteem functioneert vooral bereid zijn om een stapje terug te doen. ‘Probeer het proces op gang te krijgen, maar trek je vervolgens ook weer zo snel mogelijk terug. En wees je ook enorm bewust van de beperkingen die je als overheid hebt. Als partijen elkaar al niet kunnen vinden, dan kan de overheid dat waarschijnlijk niet veel beter.’ !1!$/7!!, Stam erkent dat dit in feite een paradoxale houding is. ‘Het impliceert enerzijds een terugtrekkende overheid, die slechts zorgt voor het juiste kader en de ondernemers verder het werk laten doen. Anderzijds moet de overheid juist intelligenter zijn, beter luisteren en bottlenecks in kaart brengen. Dat betekent juist dat zij dichter tegen de ondernemer aan moet kruipen, om te horen waar zij iets kan doen ter verbetering van de situatie.’ De ecosysteem-benadering lijkt dus alleen op het eerste gezicht een hele makkelijke. ‘Het tegendeel is waar. De overheid kan het zich namelijk helemaal niet permitteren om slechts voor goede aarde van de tuin te zorgen en dan te veronderstellen dat het wel goed komt met de rest. Het goed functioneren van het ecosysteem vereist een overheid die ook heel goed in de gaten houdt of alle delen van de tuin wel voldoende water en zon krijgen.’ ECOSYSTEEEM ONDERNEMERSCHAP PROVINCIESS LEIDERS OPENN LEIDERS OPENN LEIDERSS FACILITEREN FACI REGIONAA NAAAL REGERRING NG LEEIDERS FACILITEREN LEIDERS TA TALENTEN LEEIDERS FAACILITEREN VOE LANDEELIJKK OPEN PN OPENN LANDEELIJKK GEMEENTTEN KENNISBELEIID CULTUURBELEID CULTUURBE ELEIDD MENSENN MENSEN LEIDERSS LEIDERS LEIDER S REGERINGG REGERI ARBEIDSMARKTBELEID ARBEIDSMARKTBE STIMULEREN OPEN PENN REGERINGG REGE MENSENN LEIDERS OPENN VOEDDERSS S STEDELIJK JK STEDELIJK EDELIJK LANDELIJKK REEGERING REGERINGG REGIONAAALL OPENN VVOEDERS OEDERSS SAMENLEVING SAMENLE TALENTEN ONDERNEMERSCHAP ECOSYSTEEM CULTUURBELEIDD STIMULEREEN LANDELIJKK TALENTEN VOEDERSS LANDELIJJKK LANDELIJKK OPENN OPENN KENNISBELEID TALE LEENTEN REEGERINGG SAMENNLEVING REGIOB EGIOBESTURREN OPENN TALENNTEN ECOSYSTTEEM OPEN PENN REGIOBESTUREN REGIO BESTU N KENNISBELEIDD REGGIONAALL REGERING TALENTEN OPENN LEIDERS OPENN GEMEENTEN MENSEN REGERIN G NG OPENN OPENN VOEDERSS VO MENSEN GEMEENTEN STIMULEREN ULEREN STIMULEREN TIMULERE GEMEENTEN EN ECOSYSTEEM EEM GEEMEENTTENN REGIONAAALL OPEN TALENTENN SAMENLEVING NG VOEDERRS SAMENLEVINNG REGIOBESTUREN REGIONNAALL CU CULTUURBELEID D REEGIONAALL S STEDELIJK GEEMEENTEN REGERING G ONDERNEMERRSCHAAP OND ONDERNEMERSCHA STIMULEREN STIM LERENN OPEN OPE FFACILITEREN ACILITERENN STEDELIJK S STIMULEREN TTALENTEN GEMEENTEN GEMEENTE EN OPENN LANDELIJKK PROVINCIESS ARBEIDSMARKTBELEID FACILITEREN KEENNISBELEID OPENN LAND K LANDELIJK OPEN FAACILLITEREN SSTIMULEREN TIMULEREN REN GEMEENTEN NETWERK OPENN NETWERK LEIDERRS PROVINCIEES TALENT TALENTEN ALENTEN REGIONAALL ONDERNEMERSCHAP ONDERNEM RNEMERSSC P TALENTE TALENTEN LENTEN REGERING KENNISBELEID ENNISBELEID STIMULEREN TIMULEREN FACILITEREN EREN PROV PROVINCIES S TALENTEN TALE EN VOEDERSS OPENN GEMEENTEN MEENTEN STIMULEREN REGERING ARBEIDSMARKTBELEID SAMENLEVING SAM MENLEVING OPEN OPENN OPEN NETWERRK MENSEN STEDEELIJK OPENN TAL KENNISB LLEIDERS EIDERS EIDERS ARBEIDSMARKTBELEID ARBEIDSMARKTB ARBEID DSMARKTBELE ELEID LLEIDERSS LEID STEDELIJK STEDE LIJKK ECOSYSTEEM SYSTEEM ECOSYYSTEEM M LANDELIJK DELIJKK REGIONAAL NAALL VOEDERSS LEIDERS LEIDERS MENSEN VOEDERSS REGIO GO MENSEN LEIDER MENSEN ONDERRRNEMERSCH ONDER NEMERSCH SAM MENLEVING LANDELIJKK PROVINCIES ROVINCIESS NETWERKK ARBEIDSMARKTBELEID ARBEIDSMARKTBELEID MENSEN ENSEN NEETWE ETWE REGERING LLEIDERS EIDERSS ECO EC COOSYSTEEM OSYSTEEM S IM STI IMULEREN S STEDELIJK K KENNNISBELEIDD GEMEENTEN GGEMEENTE MEENTENN GEMEENTENN OPE PE ARBEEEIDSMAR IDSMAR AR REGIONAALL MENSEN TALEEENTEN NTEN TEN KENNISBELEID ENNISBELEID I REGGIONA IONAAL TALENTEN L NDELIJKK OPENN LAN NSEN ECOSYSTEEM MENNSE FACILITEEREN OPEN REGIONAALL LEIDERS LEIIDERSS FACILITTEREN GGEMEENT EEMEENT MEENT F ILITTEREN FAC MENSEN ENN REGERING GERINGG OPEENN REGERINGG S ELIJ STEDELIJ FACILITER FAC CILITER OPENN OP ECOSYSTEEM ECOSYSTE ECOSYSTEE EEM REGIOBESTUREEN ECOSYSTEEM M MENSEN REGERING VVOEDERS VOE OEDERS DER RE REGIOBESTURE EN REGERINNG GEMEENTEN GEMEE MEENTEN ONDEERNEMERSCHHAPP LEIDERRS OPEN OPEN GEMEENTEEN VOEDERRS CULTUURBELEID CULTU URBELEIDD MENSEN NSENN MENSENN VOEDERSS STEDELIJK REGERING REG ERINNG VOEDERSS NETWEERKK REGIOBESTUREN OPENN OPENN VOEDERSS CULTUU CULTUU GEMEE GEMEEN OPEN LEID STEDELIJK PROVINCIESS ARBEIDSMARKTBELEID NETWERKK REGIOBESTURENN FACILITEREN NETWERKK S SAMENLEVING REGIOBESTUREEN REGERING REGE EERIN RINGG LEIDE LEIDERS VOEDERSS FACILITEREN REGIOBESTUREN REG ARBEIDSMARKTBELEID VOEDERS MENSEN MENSEN TTALENTEN LENTENN CCULTUURBELEI ULTUURBELEIID SAMENLEVING SAME NLEVINGG LANDELIJKK SAAMENLEVING PN STEDELIJK OPEN ST GEMEENTEN NTEN OPENN ONDERNEMERSCHAP EMERSCHAP GEMEENTEN NETWERK RKK REGERINGG OPENN CULTUU K NN SBELEIDD KENNISBELEID KENNIS OPEEN GEMEENTENN KENNNISBELEID OPEENN OPENN NETWERK TALENTEN STEDELIJKK STEDELIJ MENSEN ENSEN VOEDERS RSS CULTUURBELEIDD LEIDERS OPENN OPEN ECOSYSTEEM M LLEIDERS M MENSEN FAC VO VOEDERS S KENNISBELEID REGERING REGIONAALL FACILITEREN STEDELIJK LANDDELIJ ELIJK JKK OPEN TALENTENN REGERING LANDELIJKK STEDELIJK MENNSEEN S SAMENLEV VINNG MENNSEN LEEEIDDERS STIMULEREN NETWERK STEDELIJK FACILITERE FACILITEREN REGIOBESTUREEN REG RE MENSENN GEMEENTEN juni | 2015 P GEMEENT O ONDERNEMERSCHAP LEIDERS LEID DERSS LEIDERS MENSEN LEIDERS TALENTEN LANDELIJJKK STIMUULEREN OP N OPEN NETWEERK ERK STEDELIJK LIJK OPENN LANDELIJK OPEN OP PENN SAMEENLEVING SAMENLEVINGG SAM LEIDERS OPENN GEMEENTEN PROVINCIESS LEIDERS OPENN ecosysteem een volledig open karakter heeft. ‘Je moet van elkaar kunnen blijven leren en open staan voor invloeden van buitenaf. Blijf dus als gemeente altijd kijken voor welk element van je ecosysteem je zelf de meest geëigende partij bent om in actie te komen en wanneer het beter is om een alliantie met andere partijen aan te gaan.’ ECOOSYSTEEM REGERING RINGG SSTIMULER N STIMULEREN NETWERK NNETWE ETWEERK RK FACILITEEREN GEMEENTEN ENTENN PROVINCIESS GEME TEN STIMULEREN ST ULEREN TALENTTEN MENSEN PROVINCIES PROVINCI ESS LANDELIJK JKK REGERING REGIONAAALL SAMENLEVING OPENN OPENN LANDELIJKK ONDERNEMERSSCHAP VOEDERSS TALENTENN zijn er heel veel voeders van het ecosysteem. Dat zijn de stakeholders die zorgen voor het goed functioneren van het systeem. Denk aan partijen die verantwoordelijk zijn voor de financiering van het ondernemerschap, de opleiding van nieuw talent en de intermediaire dienstverlening.’ De overheid is dus geen leider maar een voeder van het ecosysteem, benadrukt Stam. ‘Gemeenten, regiobesturen, provincies, de regering: zij moeten primair VOEDEERSS REGERING PROVINCCIESS OPENN VOEDERSS PROVINNCIESS REGIONAALL GEMEENTENN SAMENLEVING GEMEENTEN NETWERKK ECOOSYSTEEM GEME GEMEENTEN N PROVINCIES STIMULEREN SAMENLEVING NG REGIONAALL OPEN OPEN GEMEENTEN GEMEENTEN LEIDDERS ‘De overheid moet dichter tegen de ondernemer aan kruipen’ VOO OPP LEE FAC FFA AC ARBEIDSMARKTBEL RBEIDSMARKTBELLLEID EIDD C CULTUURBELEID D ME MENSEN LEIDERS CULTUUURBELEID CULTUURBELEID UURBELEIDD MENSE MENSEN L LANDELIJK J REGIONAALL LEIDERS OREREEGIOBEST OPEN PENN EN EGIOBESTUREN GIOBESTTUREN LANDELIJKK ONDERNEMERSCHHAP ONDERNEMERSCHAP TTALENTENN LEIDERS LEIDER RSS STIMULEREN ARBEIDSMARKTBE AR RBEIDSMARKTBELEI IDSMARKTBEL D R REGIONAAL L SAMENLEVING CULTUUURRBELEIDD KENNISB KENNISBELEID KKE ENNISBELEID ELEID KENNISBELEID KE S FACILITER ILITERREN ECOSYSTEEM FAC S M STIM MULEREN ULEREN ECOSYSTEEM GEMEENTEN GEM OPENN TALEENTENN SAMENLEVING KENNISSBELEID SBELEID FACILITEREN KKENNISBELEID ENNISBELEID MENSEN RREGIONAAL EGIONAALLID AARBEIDSMARKTBELEID RBEIDSMARKTBELEID ECOOSSSYSTEEM EM OPENN ONDERNEMERSCHAPP VOEDERSS CULTUURBELEID REGIONNAALL LEIDDERS MENSENN M TALENTENN OPENN OPE PE EN NEETWERRRKK GGEMEENTEN EMEENTEN LEIDERS RS KEN KENNISBELEID D LLANDELIJK LANDELIJ ANDELIJKK CULTUURBELEIDD CULTUURBE TALENTTEN De ecosysteem-benadering vereist daarnaast een duidelijk onderscheid tussen leiders en voeders van het systeem. ‘De leiders zijn de ondernemers. Zij weten immers het beste waar de beperkingen van het ecosysteem liggen en kunnen dus ook de leiding nemen in het wegnemen ervan. Daarnaast V VOEDERS S LAA OOPEN FACIILITE LITERENN ARBEIDSMARKTBELEID ECOSYS EC COSYS VO REGIONA RREGION EGIONA CULTUURBE PROVINCIES PROVIN NCIES RREGIOBESTUREN EGIOBESTURE G O S U N VOEDERSS CULTUURBELEID NET CULTUURBELEID NETW WERKK LEIDERS LEIDERS LANDELIJ ELIJJK ECOS EEEM ECOSYSTE E PROVINCIEES PROVINCIES PR ES FACILITEREN C STEDELIJK S STEDELIJK ECOSYSTEEM COS S NETW GEM REEGIOBE REGIOBE EGIOBE REGE NETW ONNDERNEMERS LAAANDELIJK NDELIJKK CULTUURBELEID CU ULTUURBELEEEID ID REGERINGG REGERIN CULTUURBELEID CULTUURBELEID STEDELIJK ECCCOSYSTEEM OSYSTEEM M SSAMENLEVING AMENLEVINGG OPEN OP PEN N OPENN OPEN FACILITEREN CILITEREN REGIONAALL MENSEN MENSEN VOEDERSS LEIDERS REGIONAALL SAMENLEVINGG OPENN MENSSEN ECOSYSTEEM OSYSSTEEM EM OPENN MENSEN PROVINCIES ESS OPENN GEEMEENNTEN CUULTUUURBELEIDD REGERING REGE REGIOBESTUREN LEIDERS LEIDERS FACILITEREN CULTUURBELEIDD SAMENLEVING PROVINCIESS KENNISBELEID PROVINCIESS REGIOBESTURENN FACILITEREEN FA OPEN OPEN REGIOBESTURREN REN GEM MEENTEN REGIOBESTUREN ARBEIDSMARKTBELEID RKTBELEID LLEIDERS DERSS TALENTEN MENSSEN MENSENN VOEDERS VOEDERS O OPEN OPENN N NETWERK K LEIDER LEI DERRS REGIOBESTURENN PROVINCIESS STIMULEREN OPENN OPENN REGERING LEIDERS STIMULEREN PROVINCIESS OPENN MENSEEN OPENN LEIDERS LEIDERS NETWERK WERK OPENN LANDELIJKK LA OPPEEN LEIDERSS OPENN KENNISBELEID GEMEENTEN LEEIDERS MEN MENSEN ECOSYSTEEM EC OSYSTEEM OSYST M TALENTENN REGIONAAALL KEENNISBELEIID ONDERNEMERSCHAP SAMENLEVINNG NNETWERK EETW WERK K INGG SAMEN SAMENLEVING AMENLEVING AARBEIDSMARKTBELEIDD MENSEN LEIDERS REGERINGG TALENTEN N C CULTUURBELEID CULTUU RBELEID LLANDELIJK LAND ELIJ 11 OPEEN SAMENLEVING STEDELIJK ARRBEIDSMARKTBELEID R REGIONAAL L OPENN RREGEERI RING KENNNIISBELEIDD LANNDELIJK JK NETW WERK NNETW ETW WERK ER PROVINCIES IES ESS TALENTEN LENTEN EN NETWERK REGERING LEIDERS OPPENN ECOSYSTEEEM SAAMENLEVING OPENN NEETWERRK GEMEENTEN REGIOBESTUREN NETWERKK REGIONAALL OPENN REEGERRING MENSEN VOEDERSS REGERING OPENN PROVINCIES NETWERKK ON ONDERNEMERS SCHAP REEGERING VOEEDERSS NETWERK OPENN ARBEIDDSMARRKTBELEID STEDELIJKK ECOSYSTEEM M LEIDERS REGIONAAL REGIONAAL REGERING REGIOBESTUREN REGIOBES VOEDERSS VOEDERSS ECOSYSTEEM ARBEIDSMARKTBELEID ARBEIDSM MARKTBELEID REGERING LE LEIDERS MENSEN M MENS PRRROV OVINCIES VINCIESS TAALENTENN NNETWERKK FACCILITEREN CULTUURBELEIDD SSTEDELLIJK KENNISBELLEID N NETWER RKK NEETTWERKK RREEGIONAALL SAM MEENLEVVING VOEDERSS MENSEN MENSEN TALLENTEN MENSEN TALENTENN STEDELIJK GEMEENTEN OOPPENN GEMEENTEN NEETWERRK TTALENTEN ALENT N FAAACILITEREN CILITERENN STIIMULEREN GEM MEENTEN EECOSYSTEEM PROVINCIESS TALLENTEN KENNNISBEELEID LANDELIJKK LEIDERS REGIOBESTUREN SAMENLEVING KKENNISBELEID ECOSYSTEEM YSTEEM M F IITEREN FACILI TEREN TALENTEN MENSEN STIMULEREN SSAM MENLEVING M ENNNLEVING LEVINGG CU TUURBELEID CULTUU CULT PROVINCIESS ONDERNNNEMERSCHAP EMERSCHAP OPENN GEMEENTEN STEDELIJK S FACILITEEREN OPENN KENNISBELEID NETWERK OPENN FACCILITER CILITEREN MENSEN NSEN SAMENLEVING SAME EENLEVING NLEVING STEDELIJK STEDEL STIMULEREN VVOEDER VOED DERRS TTALENTEN ALENTEN ARBEIDSMARKTBELEIID R REGIONAAL L MENSEN OPENN REGIONAALL FACCILITEREN ILITEREN SAMENLEVING AMENLEVING NETWERRK CULTUUR EID CULTUURBELEID STEDEL DELSA VOEDERSS VOEDERS CCULTUURBELEID ULTUURBELEID ULTUURBELE D GEMEENTEN MEENTEN ONDERNEMERSCHAPP ONDERNEMERSCH NE NETWERK REGIOBESTUREENN TA REEGIONAAL REGIONAA REGIONAAL KENNIS KENN ENNNIS REGIOBESTUREN REG GIOBESTUREN BESTUREN LANDELIJ LLANDELIJK LANDEL K LLANDELIJKK OPEN PENN CULTUURBELEEID CULTUURB PROVINCIES OPEN STEDELIJK MENSEN M S LEIDERSS RE REGIONAAL L OPENN TALEN ENN TALENTEN TTALENT TALENTEN LEEIDERS LANDELIJKK REGERINGG REGIOONAALL LEIDERS PROVINCIES OPEN ONDERNEMER DERNEMERRSCHAP SAMENLEVING LEIDERS SSTEDELIJK TEDELIJKK F FACILITEREN EECOSYSTEEM COSYSTEEM STEDELIIJK OPENN VOED S GEMEENTEN VOEDERS OPENN LANDELIJKK REGIOBESTUREN MENSEN NSEN ONDERNEMERSCHAP SCHAP REGERING LEIDERS LEIDERS STEDELIJK OPPPENN OPPENN OPEN ONDERNEMERSCHAP NDERNEMERSCHAP ERNEMERSCHAP MENSEN OPENN LANDELIJKK OPENN MENSEEN LEIDERS MENS N MENSEN REGERING ERINGG GEMEENTEN ENN FACILITERENN REGERINGG AARBEID ARBEIDSMARKTBELEID LEIDERRS MENSEEN MENSEEN REGIOBBESTUREN REGERIING LEIDERS MENSEN OPENN TALENTEN OPENN NETWERKK NETWER OPENN SSTIMULEREN CULTUURBELLEIDD CUL OOPEN P N REGIONAALL OPENN OPENN GEMEENTEEN EN KKENNISBELEIDD KENNISBELEIDD TALENTEN OPENN SPECI A L AGENDA STAD A ARBEIDSMARKTBELEID SMA OPENN REGERING OPENN GEMEENTEN VOEDERSS TALENTEN FACILITEREN PROVINCIESS ONDERNEMERSCHAP MENSEN REGERING STIMULEREN
