Kwaliteitsaanpak Basisonderwijs Amsterdam Goed onderwijs voor elk Amsterdams kind! Marianne Veenhof Ipabo, 8 april 2011 Aanleiding Kwaliteitsaanpak Onderwijsinspectie januari 2008 28 zwakke basisscholen 5 zeer zwakke scholen 7.000 leerlingen slecht onderwijs Kerncijfers PO Amsterdam 58.000 leerlingen 6.500 leerkrachten 209 basisscholen (gem aantal leerlingen 282) 46 schoolbesturen (6 groot, 10 middelgroot, rest klein) Morele verantwoordelijkheid “Onderwijs, daar gaan wij niet over. Maar het gaat wel over ons. We moeten voorkomen dat onze kinderen met een enorme leerachterstand van de basisschool komen, zonder startkwalificatie van school komen, gedoemd tot uitkering. Wij gaan wel over onderwijs. Want onderwijs gaat over onze kinderen. En dus over de toekomst van onze stad. We gaan ons noodgedwongen meer bemoeien met de kwaliteit van het onderwijs. We hebben we alle talent van de stad hard nodig.” - Wethouder Asscher, 9 oktober 2008 Kwaliteit basisonderwijs internationale uitdaging • Barber & Hopkins, Fullan, Marzano • comprehensive school reform – VS, 2002 focus op leren alle lagen schoolorganisatie bevorderen professionaliteit (leraren / leiderschap) didactische vaardigheden leraren leerstandaarden, prestatiefeedback ‘onderzoekend onderwijzen’ lokale netwerken / ondersteuningsstructuur Kwaliteitsimpulsen KBA verbeteraanpak professionalisering personeel • • • • leergang opbrengstgericht leiderschap meesterplan onderwijs nieuw-west leertraject intern begeleiders trainee programma startende leerkrachten kwaliteitswijzer (transparantie, verantwoording) seizoenschool taal 6 De lat ligt hoog Basisarrangement Onderwijsinspectie minimumeis op schoolniveau Amsterdamse normering = hogere eis tav. output gemiddelde CITO-score: 534 LWO/PRO leerlingen: max 20% HAVO/VWO-advies: min 25% Werken aan opbrengsten Opbrengstgericht werken (data driven teaching) analyseer, stel doelen, evalueer en stel bij cultuur van een lerende organisatie Schoolorganisatie werkwijze voor bestuur, directeur, leerkracht en IB’er formuleer realistische doelen maak gebruik van een Leerling Volg Systeem Interventiemodel Wat Effect integrale benadering schoolontwikkeling T -voorwaarden scheppen en sturen op kwaliteit E -transformatief en onderwijskundig leiderschap - Klassenmanagement - Effectieve instructie Leraren: - Convergente differentiatie -effectieve didactiek; leren van kinderen is het uitgangspunt professionele ontwikkeling,; hoge verwachtingen - Activerend onderwijzen E Bestuur: Schoolleiding: gericht op kenmerken effectieve school B K E N I S G E Leerlingen: van buiten naar binnen -ontwikkelen zich naar verwachting V I N G Continuüm schoolontwikkeling Verbeteraanpak kwaliteitsanalyse per school • • • • • • lesobservaties mbt pedagogisch-didactisch handelen leerstofaanbod effectieve leertijd leerlingenzorg leeropbrengsten condities voor goed onderwijs onderwijsexperts: critical friends opbrengstgericht werken -“data driven teaching” geen attributie, kijk naar eigen handelen Verbeteraanpak verbeterplan op schoolniveau 2 tot 3 jaar begroting op basis van co-financiering monitoring voortgang 2 x per jaar jaarlijkse audit herziening plan en financiering Kenmerken Verbeterplan kerndoel: hogere opbrengsten kernvakken focus op primaire proces dekkend voor uitgangspositie school doelen in termen van gewenst leraargedrag systematische implementatie van doelen systematische evaluaties heldere tijdsplanning met mijlpalen borging van resultaten Fasen Activiteiten scholen Taken experts Fase I adoptie uitvoeren kwaliteitsanalyse ontwikkelen verbeterplan 1. ondersteunen bij analyse en plan 2. toetsen analyse en plan 3. overdracht van kennis en expertise Fase II implementatie uitvoeren verbeterplan evaluatie realisatie 1. 2. 3. 4. Fase III borging borgen resultaten borgen verbeteractiviteiten bestendigen ontwikkelen nieuw beleid bevorderen duurzaamheid verbeteringen door: 1. ondersteuning school bij ontwikkeling systematiek voor borging 2. ondersteuning school bij zelfevaluatie als centraal moment in cyclus kwaliteitszorg 3. ondersteuning school bij plannen volgende stappen in onderwijskundig, beleidsmatig en strategisch beleid toetsen voortgang uitvoering verbeterplan kritische adviseur jaarlijkse audit overdracht van kennis en expertise Onvoldoende: Uitdaging voor leerlingen ontbreekt Ondersteunen van zelfvertrouwen ontbreekt Aanbod Pedag. handelen Leertijd tegenvallende resultaten Leerkracht spreken onvoldoende hoge verwachtingen uit Instructies Condities Zorg Ineffectieve niveau diffferentiatie Aanbod Pedag. handelen Leertijd tegenvallende resultaten Instructies Condities Zorg Leerlingen worden onvoldoende uitgedaagd Goede en zwakke leerlingen tekort aan instructie en ondersteuning Ontbreken van doelgerichte instructie/ variatie Een oorzaak van tegenvallende opbrengsten.... 5 SYSTEMATISCH VOLGEN VAN VORDERINGEN AANDACHTSPUNTEN: GROEP: 5.1 Observeert regelmatig en neemt regelmatig toetsen af 5.2 Volgt de sociaalemotionele ontwikkeling 5.3 Analyseert gegeve ns over de vorderingen van de leerlingen 5.4 Administreert de vorderin gen overzichtelijk in de groeps administratie OORDEEL INDICATOR 5: O Z V G school 75% V 6 AFSTEMMING INSTRUCTIE EN VERWERKING AANDACHTSPUNTEN: GROEP: 6.1 Stemt de instructie af op relevante verschillen tussen leerlingen 6.2 Stemt de verwerking van de leerstof af op relevante verschillen tussen leerlingen 6.3 Biedt zwakke leerlingen extra leer- en instructietijd 6.4 Het taalgebruik van de leerkracht past bij de taalbehoeften va n de leerlingen OORDEEL INDICATOR 6: O Z V G school 75% Z Resultaten verbeteraanpak van 22 scholen naar 53 deelnemende scholen 1e tranche: 16 scholen, klaar begin 2011 leerkrachten en directeuren krijgen weer vertrouwen primaat kwaliteit onderwijs veranderingsproces vergt veel energie onderwijsinspectie, februari 2011 19 scholen zwak (was 28) 2 scholen zeer zwak (was 5) Verloop toezichtarrangementen van scholen in Verbeteraanpak 2009 2008 zeer zwak 4% zeer zwak 6% basis 48% zwak 40% basis 54% zwak 48% zeer zwak zeer zwak zwak zwak basis basis 2010-II 2010-I zeer zwak 2% zeer zwak 4% zwak 29% zwak 29% basis 67% zeer zwak basis 69% zeer zwak zwak zwak basis basis Resultaten: Onderwijsinspectie Resultaten: Onderwijsinspectie Pedagogisch-didactisch handelen Taakgerichte werksfeer Pedagogisch-didactisch handelen: Taakgerichte werksfeer 2010 Pedagogisch-didactisch handelen: Taakgerichte werksfeer 2009 goed 0% goed 0% zw ak 0% onvoldoende 8% zw ak 43% voldoende 50% onvoldoende 7% zw ak onvoldoende voldoende goed voldoende 92% zw ak onvoldoende voldoende goed Pedagogisch-didactisch handelen Duidelijke uitleg Pedagogisch-didactisch handelen: Duidelijke uitleg 2009 voldoende 0% Pedagogisch-didactisch handelen: Duidelijke uitleg 2010 goed 0% goed 0% voldoende 0% onvoldoende 21% onvoldoende 0% zw ak 79% zw ak onvoldoende voldoende goed zw ak 100% zw ak onvoldoende voldoende goed 22 Verloop pedagogisch-didactisch handelen Systematisch volgen vorderingen Pedagogisch-didactisch handelen: Systematisch volgen van vorderingen 2009 Pedagogisch-didactisch handelen: Systematisch volgen van vorderingen 2010 goed 0% goed 0% voldoende 21% zw ak 43% zw ak 46% voldoende 54% onvoldoende 36% zw ak onvoldoende voldoende goed onvoldoende 0% zw ak onvoldoende voldoende goed De lat ligt hoog gemiddelde CITO-score: 534 LWO/PRO leerlingen: max 20% HAVO/VWO-advies: min 25% CITO % LWO/PRO % HAVO/VWO 2008/2009 534,3 (landelijk 535,5) 20% 49% 2009/2010 536,4 (landelijk 535,8) 19% 51% Professioneel personeel! meest bepalende factor leerprestaties kinderen: kwaliteit leerkracht kern: pedagogisch-didactische vaardigheden voorwaarde: onderwijskundig leiderschap Leerkrachten nauwelijks functionerings- en beoordelingsgesprekken ziekteverzuim op scholen taal- en rekenvaardigheid PABO studenten voorwaarde register vaardigheden leerkrachten in onbruik Van leeropbrengsten naar Leraar: de evaluatie cyclus voltooien! 1. vastleggen van doelen en standaarden 2. systematisch verzamelen van informatie 3. registreren 4. interpreteren 5. reflecteren 6. beslissingen nemen Opbrengstgericht leiderschap 3 modules sturen op resultaatgericht onderwijs sturen van een veranderingsproces onderwijskundig leiderschap 100 deelnemers kennis & toepassingsgericht actief en participerend leren opbrengstgericht HBO accreditatie incompany Zorg voor borging Borging kwalitatief goed onderwijs in de stad professioneel personeel transparantie makkelijk bruikbare indicator kwaliteit betrouwbare zelfevaluatie per school formuleren ambities & realiseren ambities professioneel bestuur kwaliteit van school is ook voor ouder inzichtelijk Professionele sector opbrengstgericht besturen • • opbrengstgericht begeleiden (IB) • • pressure – om doelen na te komen support – uitzicht op ondersteuning, begeleiding opbrengstdeskundige, praktijkonderzoeker organisator van leerprocessen, begeleider / coach instroom – doorstroom – uitstroom • • • • verhogen kwaliteit instromend alle niveaus (gap analyse) stimuleren doorstroom functionerings- en beoordelingsgesprekken lokale samenwerking optimale randvoorwaarden