Preferentiebeleid kan leiden tot overdosering bij patiënten

Preferentiebeleid kan leiden tot overdosering bij patiënten
Sinds vele jaren leveren apothekers generieke geneesmiddelen af in plaats van
merkgeneesmiddelen. Met de invoering van het prefentiebeleid wordt een stap verder gegaan.
Een generiek geneesmiddel bevat dezelfde actieve ingrediënten en is tevens qua toedieningsvorm
(tablet, capsule) gelijkwaardig aan het oorspronkelijke geneesmiddel (innovator). Het kan wel zijn dat
een generiek andere hulpstoffen bevat dan de innovator of andere generieke fabrikaten. Dat
wisseling tussen merkgeneesmiddel en generiek wantrouwen kan opleveren bij patiënten was
bekend. Maar dat dit ook tot overdosering kan leiden, is door een aantal Farmacie studenten
(Universiteit Utrecht) onderzocht. Ondanks het beperkte onderzoek kwamen er opzienbarende
ontdekkingen uit1.
Regelgeving
In Nederland schrijft de arts geneesmiddelen meestal voor op stofnaam van de actieve stof. De
apotheker levert vervolgens het preferente medicijn af die door de zorgverzekeraar is aangewezen
en daarmee voor vergoeding in aanmerking komt. Tenzij de
arts een merkgeneesmiddel met het ® teken heeft
voorgeschreven, mag de apotheker er niet zomaar van
afwijken door generiek af te leveren. De verzekeraar houdt
bij het preferentiebeleid geen rekening met het merkenrecht.
De apotheker moet hierop wel letten. Zo mag hij bij afleveren
van het generieke geneesmiddel niet het merk van de
innovator erop zetten om hiermee een gelijkenis aan te tonen. Hij pleegt anders merkinbreuk. Hij
mag daarentegen wel informatie aan de patient verstrekken dat hij niet het merkgeneesmiddel maar
een generiek (vaak naamloos) geneesmiddel afgeeft.
In onze farmaceutische wet- en regelgeving zijn geen juridische voorwaarden aan
geneesmiddelensubstitutie vastgelegd. Dit wordt overgelaten aan de rechter die in voorgelegde
rechtzaken uitspraak doet (jurisprudentie). Er zijn bijvoorbeeld ook geen regels dat de (tablet)vorm
of kleur van een een generieke geneesmiddel anders zou moeten zijn ten opzichte van de innovator.
Dit is wel het geval in Amerika. Hier is gebleken dat wijziging van kleur en vorm grotere verwarring of
vergissingen bij patienten ontstaan.
Overdosering door substitutie
Het preferentiebeleid geldt niet alleen van merkgeneesmiddel naar generiek maar ook van generiek
naar generiek. Doordat zorgverzekeraars alleen naar prijzen kijken, kunnen de preferente
geneesmiddelen per jaar verschillen. Dit kan naast therapieontrouwheid ook tot overdosering van
geneesmiddelen leiden volgens het studentenonderzoek. Overdosering komt vaker voor bij
patienten die ouder zijn, de Nederlandse taal niet goed beheersen, meerdere medicijnen per dag
innemen of onvoldoende voorlichting van de apotheek krijgen. De ontstane verwarring leidt tot
inname van zowel het nieuwe middel als ook van het oude middel. Deze dubbele inname is voor de
duur van de oude voorraad.
Voorkomen is beter dan genezen
Om overdosering tegen te gaan, wordt gepleid voor gebruikmaking van stickers of informatiebrieven
die uitleg geven over de overstap naar het (andere) generieke middel. Het
is wenselijk dat deze informatie in verschillende talen wordt aangeboden.
Ter verduidelijking van de uitleg in de apotheek kan de oude vertrouwde
verpakking erbij gepakt worden. Voor oudere patienten en patienten die
de Nederlandse taal niet voldoende beheersen kunnen medicijnrollen
gehanteerd worden. Daarnaast wordt patiëntveiligheid beter
gewaarborgd wanneer minder vaak preferente geneesmiddelen wijzigen.
1
Pharmaceutisch weekblad nr: 24, 13 juni 2014, jaargang 149 (pagina 10-13)