HANMinor28-03-2017 - Dietistenpraktijk Equilibrio

Voeding & bewegen
bij ouderen en chronisch zieken
Hogeschool Arnhem/Nijmegen,
28-03-2017
Inge Cantatore
Diëtistenpraktijk Equilibio
Inhoud presentatie

Voorstellen

Ontwikkelingen in de (1stelijn) gezondheidszorg



APP, Amsterdams Paramedisch Platform
De praktijk in Amsterdam West: 2 projecten

Netwerk Fit in West

Drijvende Krachten
Casus uit de praktijk
Even voorstellen

Inge Cantatore, zelfstandig gevestigd diëtist

Praktijk in Amsterdam West/Bos & Lommer

Multiculturele wijk

Lage SES, eenzaamheid, psychische problemen, financiële problemen

Begeleiding individueel en in groepsverband

Gericht op samenwerken

Fysiotherapie, ergotherapie, wijkverpleging, maar ook welzijnsorganisaties,
vrijwilligersorganisaties in de wijk
Gezondheidszorg verandert rap

Vanaf 2015 grote verandering in 1ste lijn gezondheidszorg


Transitie van AWBZ naar WMO: rol gemeente neemt toe
Aanpak: Van ZZ naar GG naar MM
Overzichtsmodel
Overheid
Sigra
2e lijn
1e lijn
ELA/ROS
0e lijn
Informele zorg
Gemeente
Zorgverzekeraars
3e lijn
Verschuiving patiënten
Overheid
Sigra
2e lijn
1e lijn
ELA/ROS
0e lijn
Informele zorg
Gemeente
Zorgverzekeraars
3e lijn
Verschuiving
zorg/geld
Overzichtsmodel
Overheid
2e lijn
1e lijn
0e lijn
Informele zorg
nieuw
nieuw
Gemeente
Zorgverzekeraars
3e lijn
Wijkzorgnetwerken
INFORMELE ZORG
0e lijn
WIJKZORGNETWERK
FORMELE ZORG
1e lijn
Gemeente
Zorgverzekeraars
Overheid
ELA
ROS
Uitgangspunten Wijkzorg

Amsterdammer staat centraal



Zorg op maat




Eigen kracht: welzijn op recept
Vergroten zelfredzaamheid: niet meteen oplossing bieden
Dichtbij huis, wijkgerichte benadering
Gebruik maken van sociale netwerken/informele netwerken
 Studenten die hulp bieden in ruil voor goedkopere huur
Met minder middelen passende hulp bieden
Omslag in denken en doen: Anders Kijken, Anders Doen (AKAD)
Spelers in de 1e lijn
Overheid
Gemeente
Zorgverzekeraars
INFORMELE ZORG
0e lijn
WIJKZORGNETWERK
FORMELE ZORG
1e lijn
ELA
ROS
P
R
I
E
A
A
M
D
I
C
APP, Amsterdams Paramedisch Platform

Paramedici zijn versnipperd in de wijk

Paramedici zijn (nog) niet aangesloten in de wijkzorg netwerken
Conclusie: er ontbreekt een aanspreekpunt
2014: Oprichting APP
A
P
P
APP, Amsterdams Paramedisch Platform
A
P
P
APP is het eerste aanspreekpunt in NL voor belangrijke stakeholders (gemeente/
zorgverzekeraars) en vertegenwoordigt de Amsterdamse paramedici
Doel:
–
Optimale zorg leveren aan de Amsterdamse Patiënt door samenwerking te
stimuleren tussen:
•
Paramedici onderling
•
Wijkzorg netwerken
•
Welzijnsorganisaties
Spelers in de 1e lijn
INFORMELE ZORG
Welzijn
Cliëntenorganisaties
Vrijwilligersorganisatie
Wijkagent
Wijkbeheer organisatie
FORMELE ZORG
Huisarts/POH
Maatschappelijk werk
Wijkverpleging
P
A
R
A
M
E
D
I
C
Gemeente
Zorgverzekeraars
Overheid
I
ELA/ROS
De praktijk in Amsterdam West…..

Amsterdam West:

33 % van alle inwoners is chronisch ziek: 40.000 inwoners!

Chronisch ziek i.v.m.:

Diabetes Mellitus

COPD

Hart en vaatziekten

Reuma

Psychische problemen
De praktijk in Amsterdam West

Welke oorzaken kunnen jullie verzinnen??
De praktijk in Amsterdam West

Oorzaken zijn divers:




Lichamelijke oorzaken:
 Overgewicht/Obesitas
 Invloed van medicatie
Psychische problemen
 eenzaamheid, rouw, zorgen om familie, ervaringen in verleden
Financiële problemen
Culturele verschillen
Motivatie om te komen tot gedragsverandering is een grote uitdaging
De praktijk in Amsterdam West

Om deze groep te bewegen tot gedragsverandering/aanpassing van leefstijl
vraagt om:

Respect en begrip

Geduld

Luisterend oor

Stap voor stap aanpak

Een GG
benadering en geen ZZ-benadering
Hoe het begon?

In 2009-2011 Leefstijladviseur in De Beweegkuur op verzoek van HA

In 2011:
Oprichting Netwerk Fit in West

Gezondheidsvoordelen van meer bewegen zijn groot.

Chronisch zieken zijn extra moeilijk aan het bewegen te krijgen EN houden

Ze willen vaak wel, maar weten ook niet zo goed hoe

Lichamelijke beperkingen maken het lastig

Aanbod is niet afgestemd op hun behoeften (aanbod OnlyFriends)
Netwerk Fit in West

Deelnemers:

Gemeente: Stadsdeel West

ROS/1stelijnAmsterdam

BigMove (GIGA)

Reade/Jan van Bremeninstituut

Verschillende fysiotherapie praktijken

Diëtistenpraktijk Equilibrio
Netwerk Fit in West

Uitgangspunten:

Van ZZ naar GG benadering (ziekte/zorg naar gedrag/gezondheid)

Warme overdracht; soms echt letterlijk

Aanbod moet:

Laagdrempelig

Dichtbij huis

Betaalbaar

Georganiseerd door bewoner zelf (eigen buurtinitiatieven: “welzijn op recept”)
Netwerk Fit in West
Drie niveaus voor de cliënt:
1. kan zelfstandig bewegen
(warme) overdracht beweeg/sportaanbod
2. heeft enige hulp nodig bij bewegen
Beweegadvies: 3-4 consulten
3. heeft veel hulp nodig bij bewegen
Beweegprogramma*) Fysio
* = 3 maanden twee keer per week sporten bij fysiotherapeut
*) Achmea vergoedt sinds 2015 maar 1 Beweegprogramma per leven
Casus
Somatisch
Functioneel
•
•
Werkeloos, voelt zich futloos en moe
•
Probeert dagelijks een wandeling te
maken, maar zit liefst hele dag binnen.
•
•
•
Man van 35 jaar, sinds 1 maand bekend met
DM Type 2, waarvoor nog geen medicatie
Erfelijk niet belast met DM
Last van hyperklachten
BMI: 35
Psychisch
• Piekert veel, slaapt slecht, heimwee, ervaart
stress tgv financiële problemen
Sociaal
• Marokkaanse afkomst, getrouwd, twee
kinderen
•
Leeft vrij geïsoleerd: sinds 10 jaar in
Nederland, geen vrienden, geen familie in
de buurt
Casus

De huisarts heeft deze meneer doorgestuurd naar jou. Doel behandeling is
om medicatie tegen DM Type 2 te voorkomen

Wat zouden jullie deze meneer als eerste adviseren?? Waar is je aanpak op
gericht?
Twee concrete projecten

Vanuit Netwerk Fit in West zijn 2 concrete projecten ontstaan:

Zo gezond als een vis van Drijvende Kracht

Health Tour
Drijvende Kracht

Project voor vrouwen met een allochtone afkomst

Start met een boottocht door de Amsterdamse grachten

18 lessen: 2 x per week: voedingslessen +beweegles

Gericht op zelfredzaamheid:

Kleine groep zorgt na afloop voor continuïteit van de geleerde lessen

Train de trainer effect

Eigen beweeglessen, o.a. zwemles!
Health Tour/Tour 66

Leefstijlprogramma


Programma van 12 weken:

2 x per week sporten onder begeleiding van een sportcoach

3 x workshop van diëtist

3 x workshop van psycholoog of ergotherapeut
Gericht op warme overdracht:

Kennismaking met sport/beweegaanbieders in de buurt: wijkgericht benadering
Voordelen groepsbegeleiding
Sluit vaak beter aan:

Peer to peer effect:
 Onderling uitwisselen van eigen ervaringen
 Meer effect als je vriendin het zegt, dan een professional

Ontstaan van sociale contacten
Meer stimulatie om door te gaan; groepscontrole
Laagdrempelig
Warme overdracht
Vaak gesubsidieerd door de gemeente, dus redelijk betaalbaar.




Stedelijk Netwerk Leefstijl
In alle stadsdelen van Amsterdam zijn netwerken ontstaan die zich richten
op het in beweging brengen en houden van chronisch zieken en ouderen

Netwerkpartners zijn altijd gemeente, lokale beweegaanbieders vanuit
welzijnsorganisaties en 1stelijns zorgverleners (vaak fysiotherapeuten). Soms is
sportaanbieder aangehaakt in een netwerk, vaker niet.

In sommige stadsdelen is een beweeg of sportcoach aangesteld: meestal tijdelijk
gefinancierd met als doel doorstroom van zorg naar gewone sportaanbod te
stimuleren. Dit lijkt te werken, maar is arbeidsintensief.
Onderzoek Leefstijlnetwerken

Onderzoek in 2014 in opdracht van 1stelijnAmsterdam, GGD en Achmea

Conclusie:

Aanbod van sportaanbieder sluit vaak niet aan bij de behoefte in tegenstelling tot
beweegaanbod vanuit welzijnsorganisaties

Alle netwerken zijn op zoek naar een systeem die effectief is;

Ieder netwerk heeft zijn eigen aanpak


Wijkgerichte benadering is dus echt belangrijk!
Betrekken van bewoner in netwerk blijkt vaak effectief.
Casus
Somatisch
•
•
•
•
•
•
Functioneel
65 jaar, bekend met COPD
•
BMI 21,5, VVMI 13,6 (P10), 14%
•
gewichtsverlies in 3 maanden
Eetlust VAS 6
Misselijk, smaakverandering
Intake: eiwit 70% van behoefte en energie
80% van behoefte, gebruikt 3x drinkvoeding
Bloedbeeld stabiel
Voelt zich futloos en extreem moe
Doet zoveel mogelijk zelf de
boodschappen, kookt liefst zelf
Psychisch
Sociaal
• Piekert veel in verband met zorg voor zieke • Getrouwd, kinderen zijn mantelzorger
partner, slaapt slecht.
• Heeft veel vriendinnen die vaak langs
komen
Casus

Mevrouw wordt via de huisarts doorverwezen. Zij heeft een diëtist in het
ziekenhuis kort gezien en is met aanvullende drinkvoeding naar huis gegaan.

Wat zouden jullie deze mevrouw adviseren??

Welke disciplines schakel je daarbij in + waarom?
Vragen