School jaar: 2015-2016

HET OOG
Titel: Het oog
Samenstellers:Nazar-ali Safraan
Anoewar Melissa
Mahabier Djaja
Biologie leerkracht: Juf.Ramdien
School: Mulo Paradise
Klas: 4A2
School jaar: 2015-2016
Inhoudsopgave
Inleiding
Hoe ziet het oog eruit---------------------------------------------------------------1
Uitwendige bouw----------------------------------------------------------------------1
Inwendige bouw------------------------------------------------------------------------1
Hoe zien wij? -----------------------------------------------------------------------------2
Bindvlies, slijmvlies------------------------------------------------------------------------2
Voorste en achterste oogkamer-----------------------------------------------------------2
Ooglens----------------------------------------------------------------------------------------2
Glasvocht----------------------------------------------------------------------------------------3
De oogzenuw-------------------------------------------------------------------------------------3
Wat is de blinde vlek? -------------------------------------------------------------------------3
Verziend/bijziend------------------------------------------------------------------------------3
Vorm van de oogbol-------------------------------------------------------------------------4
Kegeltjes/staafjes---------------------------------------------------------------------------4
Wat is kleurenblindheid-------------------------------------------------------------------4
Scheelzien---------------------------------------------------------------------------------5
Waarom zien wij met twee ogen beter dan met één oog? ----------------------5
Waarom heeft iemand een bril nodig? --------------------------------------------5
Meest voorkomende oogziektes---------------------------------------------------5/6
Slot
Bron
Inleiding
Wij hebben het oog als onderwerp voor ons werkstuk gekozen.Wij vinden dat het oog
heel belangrijk zintuig is,omdat je er mee moet zien. Met de ogen maak je contact met
de wereld.Het oog zit bijzonder in elkaar met allemaal verschillende delen. Je ogen zijn
kwetsbare organen en daarom liggen ze ook goed beschermd in je oogkassen.In ons
verslag gaan wij het hebben over: hoe het oog eruit ziet,de werking,inwendig en
uitwendige bouw, Bindvlies, slijmvlies, Voorste en achterste
oogkamer,glasvocht,ooglens,oogzenuw, blinde vlek,Verziend/bijziend,Kegeltjes/staafjes,
kleurenblindheid,scheelzien en nog meer.
Hoe ziet het oog eruit
Een menselijk oog heeft de vorm van een bol en een doorsnede van ongeveer twee en
een halve centimeter.Het oog is omgeven door een stevige,witte,bedekkende laag.Aan
de voorkant van het oog is er een rond doorschijnend deel in die deklaag .Vlak achter
dit doorschijnend deel ligt met een heldere vloeistof gevulde ruimte.Achter die ruimte
bevindt zich een cirkelvormig weefsel met een gat erin.Dat weefsel heet de iris of
regenboogvlies; het gat is de pupil.De iris is het gekleurde deel van het oog.Op de
binnenrand van de iris rondom de pupil is een krans van fijne,lichtgevoelige spiertjes.Bij
sterk licht trekken de spiertjes zich samen en vernauwen de pupil.Bij zwak licht
ontspannen zij zich; de pupil wordt weer wijder.Als je in een helder verlichte kamer
voor een spiegel gat staan,kun je gemakkelijk de verwijding en vernauwing van de pupil
zien.Je moet één oog ruim een minuut met je hand bedekken en dan plotseling je hand
weghalen.Kijk dan naar het oog dat bedekt was,dan zie je de pupil nauwer worden.
Uitwendige bouw
-wenkbrauwen: zorgen ervoor dat zweet (vocht) langs de ogen loopt
-Wimpers: beschermen de ogen tegen vuil en te fel licht
-Traanklieren: produceren traanvocht ,dat de ogen beschermt tegen uitdroging en
Kleine (of prikkelende) stofjes wegspoelt.
-Oogleden: verspreiden traanvocht over de ogen en beschermen de ogen tegen vliegjes
e.d.
-Traanbuizen: hierdoor wordt overtollig traanvocht afgevoerd naar de neusholte,waar
de neusslijmvliescellen worden bevochtigd.
Inwendige bouw
-Oogspieren: kunnen het oog in de gewenste richting draaien
-Harde oogrok: is stevig en wit (=oogwit) en geeft bescherming en stevigheid aan het
oog
-Hoornvlies: is de doorzichtige voorzijde van de harde oogrok
-Vaatvlies: bevat veel bloedvaten en zorgt dus voor de voeding(en O2-voorziening) van
het oog
-Iris of regenboogvlies: kan verschillende kleuren hebben.Het is de voorzijde van het
vaatvlies.
-Pupil: is een opening in de iris,het is zichtbaar als een zwarte bal.De rand bevat
spieren die om de beurt samentrekken(lengte- en kringspieren).Zo regelen ze de
hoeveelheid licht die op het netvlies valt.
-Netvlies: bevat de zintuigcellen (kegeltjes en staafjes) van het oog.
-Gele vlek: plaats op het netvlies ,recht achter de lens; het bevat vnl.kegeltjes
-Blinde vlek: plaats op het netvlies,waar de oogzenuw het oog verlaat; het bevat geen
zintuigcellen.
-Oogzenuw: geeft “seintjes” door,van het oog naar de hersenen(en terug)
-Lens: bevindt zich achter de iris en de pupil.Het zorgt ervoor dat er een scherp beeld
op het netvlies ontstaat.
-Glasachtig lichaam: bestaat uit een doorzichtig gelei-achtige massa.Zorgt dat het
netvlies op zijn plaats blijft.
Tussen de lens en het hoornvlies ligt de voorste oogkamer.Het bevat een waterig
vocht.Achter de lens ligt de achterste oogkamer.Het bevat het glasachtig lichaam.
Hoe zien wij?
Achter de iris is een doorschijnende,bolvormige lens van stevig weefsel.Spieren,die aan
de rand van deze lens bevestigd zijn,kunnen de lens op dichtbij of verderaf gelegen
voorwerpen instellen.Een lichtstraal,die door de lens gaat,wordt ondersteboven en linksrechts gedraaid.Nadat het licht de lens heeft gepasseerd,gaat het door een grote,bolle
ruimte,die het grootste deel van het oog vormt.Deze holte is met heldere vloeistof
gevuld,waar het licht gemakkelijk doorheen gaat.Aan de binnenkant van deze holte
bevindt zich een bekleding van special zenuwuiteinden,die lichtgevoelig zijn.Deze
lichtgevoelige lag heet het netvlies.De zenuwuiteinden zijn verbonden met de
oogzenuw,die naar de hersenen loopt.Wanneer licht van een voorwerp in het oog
valt,wordt het door de lens al seen omgekeerd beeld op het netvlies gericht.De
zenuwprikkels,die van het netvlies in de hersenen komen,worden als een beeld van het
voorwerp uitgelegd.Deze uitlegging keert ook de richting van het beeld,zoals het op het
netvlies was geprojecteerd,weer om,zodat wij de voorwerpen niet ondersteboven en
links-rechts zien.
Bindvlies, slijmvlies (conjunctiva)
De conjunctiva is de slijmvliesbekleding van de binnenzijde van de oogleden en van de
buitenzijde van de oogbol. De conjunctiva aan de binnenzijde van de oogleden is rood
vanwege de vele bloedvaten. De conjunctiva beschermt het oog tegen invloeden van
buitenaf.
Voorste en achterste oogkamer
Het oog heeft 2 oogkamers. De voorste oogkamer ligt tussen het hoornvlies en de iris.
Deze ruimte is gevuld met oogvocht of kamerwater, een heldere vloeistof. Deze
vloeistof wordt continu door het oog aangemaakt en afgevoerd. Het kamerwater zorgt
voor de aanvoer van voedingsstoffen en zuurstof. Het stroomt vanuit de achterste
oogkamer, ruimte tussen de iris en de lens, door de pupil naar de voorste oogkamer.
Ook de oogdruk wordt bepaald door de aanmaak en afvoer van het kamerwater.
Ooglens
De ooglens bevindt zich achter het regenboogvlies. De lens is, naast het hoornvlies, een
van de belangrijkste brekende systemen van het oog. De ooglens is niet star maar kan
van sterkte veranderen door boller of platter te worden. Hierdoor is scherpstellen op
verschillende afstanden mogelijk. Als we op afstand kijken is de lens plat, als we lezen
is de lens boller. We zijn dus in staat zowel van dichtbij als van veraf scherp zien. Dit
vermogen van het oog wordt 'accommodatie' genoemd. Het vermogen om te
accommoderen neemt in de loop van de leeftijd af. Kinderen kunnen heel goed dichtbij
scherpstellen, ouderen juist niet meer. Tot ongeveer 42-45 jaar kan het oog nog
voldoende accommoderen om te kunnen lezen. Hierna wordt de lens stugger, waardoor
het lezen (zonder bril) niet goed meer mogelijk is. Vandaar dat men meestal een
leesbril nodig heeft vanaf deze leeftijd. De bekendste aandoening van de ooglens is
staar (cataract).
Glasvocht
Achter de lens bevindt zich een ruimte die geheel gevuld is met glasvocht (corpus
vitreum). Dit is een gelei-achtige massa omgeven door een dun vlies. Het glasvocht
bevat geen bloedvaten Wel zitten er dunne (collageen)vezels in die zorgen voor
elasticiteit en stevigheid. Met de loop van de jaren neemt de elasticiteit van de vezels in
het glasvocht af. Rond het 60ste jaar gaat het glasvocht zich hierdoor verdichten en
vervloeien. Soms wordt het glasvocht wat minder transparant en zijn die vezels in het
eigen oog zichtbaar. Deze structuur is dan zichtbaar op een wit vlak of bij het kijken in
blauwe lucht. Men ervaart dit als troebelingen, spinneweb, vliegjes, puntjes. Dit wordt
‘mouches volantes’ genoemd.
De oogzenuw (nervus opticus)
Achter in het oog bevindt zich de oogzenuw (nervus opticus). Het is in feite de
informatiekabel die het oog verbindt met de hersenen. De plek waar de oogzenuw vast
zit aan de oogbol heet de kop van de oogzenuw (papil). Deze kan men bij een
oogonderzoek zien. Alle zenuwen afkomstig van de staafjes en kegels komen samen in
de papil; dit zijn ruim 1 miljoen zenuwvezels. De papil heeft zelf geen netvlies waardoor
men hier niet mee kan kijken. Dit wordt de 'blinde vlek' genoemd. De oogzenuw loopt
in de oogkas naar achteren en gaat door een opening in de schedelbasis naar de
schedel toe.
Wat is de blinde vlek?
Op de plek,waar de oogzenuw in het oog komt,is er geen netvlies en dus is die plek niet
lichtgevoelig.Die plek,die vlak beneden het midden van de achterkant van het oog
ligt,wordt de blinde vlek genoemd.
Je kunt het bestaan van die blinde vlek op de volgende manier aantonen.Kijk eens naar
het kruis en de stip hier naast;sluit je linkeroog en houd deze bladzijde voor je open
rechteroog.Richt je blik op het kruis en beweeg dan het blad naar je toe en van je
af,totdat op een gegeven ogenblik de stip helemaal verdwijnt.Op dat ogenblik wordt het
beeld van de stip door de lens precies op je blinde vlek geworpen.Daarom kun je de
stip niet zien.
Verziend/bijziend
Verziend betekent dat je ver goed kan zien en dichtbij wazig.
Bijziend betekent precies het tegenovergestelde; je kunt dichtbij goed zien en ver
wazig. De vorm van een oogbol bepaalt hoe scherp je ziet.
Als je verziend bent is je oogbol te kort.
Dat betekent dat een voorwerp pas achter je oogbol scherp wordt.
Met een bril met bolle glazen kan je dit oplossen.
Het bolle glas zorgt ervoor dat de lichtstralen meer naar binnen buigen zodat het
voorwerp scherp op het netvlies komt.
Als je bijziend bent is je oogbol te lang.
Dat betekent dat het voorwerp te vroeg scherp is en dus wazig op het netvlies komt.
Met een bril met holle glazen kan je dit oplossen. Het holle glas zorgt ervoor dat de
lichtstralen meer naar buiten buigen zodat het voorwerp scherp op het netvlies komt.
Vorm van de oogbol
1. Normaal: de lichtstralen komen precies op het netvlies samen,dus we zien
normal.
2. Diep: de lichtstralen komen een stukje voor het netvlies samen,dus het beeld is
onscherp.Het wordt pas scherp als het voorwerp dichterbij komt(=bijziendheid)
3. Ondiep: de lichtstralen komen “achter” het netvlies samen,dus het beeld is
onscherp.Het wordt pas scherp als het voorwerp zich verwijderd(=verziendheid)
Kegeltjes/staafjes
Het netvlies bevat kegeltjes en staafjes.
De kegeltjes bevatten pigmenten waardoor je kleuren kunt zien.
Met de staafjes kun je vormen in het donker zien.
De staafjes kunnen alleen maar zwart wit zien.
Elk oog heeft 120 miljoen staafjes en 6 tot 7 miljoen kegeltjes.
Ze zorgen er ook voor dat je kleine dingen ziet en ook precies ziet.
Als er met sommige kegeltjes iets mis is, kun je niet alle kleuren zien, dit noemen
we kleurenblind.
Wat is kleurenblindheid
In het oog zitten cellen die gevoelig zijn voor kleuren. Deze cellen heten kegeltjes.
Er zijn kegeltjes voor de hoofdkleuren rood, geel/groen en blauw. Het beeld op ons
netvlies is bijna gelijk aan het beeld op een televisiescherm. Het is opgebouwd uit
miljoenen kleine puntjes met elk zijn eigen basiskleur (rood, geel/groen of blauw).
Deze drie soorten kegeltjes zijn voldoende om alle kleuren van de regenboog te
zien. Bij kleurenblindheid ontbreekt meestal één van de drie soorten kegeltjes,
waardoor iemand die kleurenblind is niet alle kleuren kan zien. De meeste
kleurenblinden zijn rood/groen kleurenblind. Zij missen het rode of het geel/groene
kegeltje en kunnen rood dus niet (goed) van groen onderscheiden. Slechts weinig
mensen missen het blauwe kegeltje. Het is heel zeldzaam dat iemand alle kegeltjes
mist en helemaal geen kleuren kan zien. De mate waarin kleurenblindheid optreedt,
verschilt van persoon tot persoon. De meest voorkomende vorm van
kleurenblindheid is aangeboren. Mensen die kleurenblind zijn leren over het
algemeen bepaalde kleuren te herkennen aan hun helderheid. Daardoor weten veel
mensen niet van zichzelf dat ze kleurenblind zijn.
Wat kun je eraan doen?
Vooralsnog is kleurenblindheid niet te verhelpen. De laatste tijd wordt wel veel
onderzoek gedaan naar hulpmiddelen, zoals brillen en lenzen om kleurenblindheid te
corrigeren.
Scheelzien
Elk oog heeft zes oogspieren, vier rechte en twee schuine spieren. Bij een rechte
oogstand is er een goede balans tussen alle oogspieren. Deze balans zorgt voor een
goede samenwerking van de twee ogen.
Nu kan het zijn dat deze balans verstoord is. De ogen staan dan niet meer recht,
één van beide ogen wijkt dan af.Dit is scheelzien.
Er zijn verschillende vormen van scheelzien. Zo kan het afwijkende oog naar binnen
draaien (naar de neus), naar buiten draaien (naar het oor), naar boven en naar
onderen. Ook zijn er combinaties mogelijk.
Het ontstaat vaak op kinderleeftijd ,maar kan ook bij volwassenen opkomen. De
belangrijkste reden om scheelzien te behandelen is om te voorkomen dat er een lui
oog ontstaat. Een lui oog ziet heel erg slecht en is alleen bij kinderen makkelijk te
behandelen.
Scheelzien kan veroorzaakt worden door:
-zuurstofgebrek bij de geboorte.
-doordat je het geërft hebt.
-of doordat je bij het ene oog een hele andere brilsterkte hebt dan bij de andere lui
oog.
Waarom zien wij met twee ogen beter dan met één oog?
Als wij met beide ogen naar een voorwerp kijken,wordt op het netvlies van elk oog
een enigszins ander beeld geprojecteerd.Dat komt,omdat elk oog het voorwerp
onder een enigzins andere hoek ziet.Het gevolg is,dat de hersenen de twee beelden
uitleggen als één enkel beeld in drie dimensies.De twee beelden maken het tevens
mogelijk de afstand van het voorwerp te schatten.
Waarom heeft iemand een bril nodig?
Het oog is een soort van bal, met daarin allemaal ‘lenzen’ (hoornvlies en ooglens)
die met elkaar samenwerken. Als je het oog doorsnijdt heeft deze een bepaalde
lengte en de lenzen hebben een bepaalde sterkte. Als deze twee goed op elkaar
afgestemd zijn, heb je geen bril nodig en wordt het licht als een mooi puntje op het
netvlies afgebeeld. Is dit niet het geval dan ontstaat er een wazige afbeelding op het
netvlies en een brillenglas of een contactlens is nodig.
Meest voorkomende oogziektes
Cataract ((Grauwe) Staar)
Dit is een van de bekendste oogziekten die in de wereld voorkomt. Cataract is het
vertroebelen van de ooglens (zie afbeelding). Meestal komt dit op latere leeftijd
voor, omdat de vertroebeling het gevolg is van het verouderen van de ooglens. Er
zijn echter ook mensen die het al op eerdere leeftijd ontwikkelen. Ook zijn er
kinderen die met een aangeboren vorm van cataract rondlopen. De oorzaak van de
cataract zit hem dan uiteraard niet in de veroudering van de lens, maar in een
erfelijke of een verworven oorzaak. Verworven staar kan ontstaan door een ziekte
van de moeder tijdens de zwangerschap (bijvoorbeeld: rode hond)
Glaucoom (Hoge oogdruk)
Glaucoom wordt nog wel eens (onterecht) "groene staar" genoemd. Het heeft niets
met de vertroebeling van de ooglens te maken, maar met een te hoge oogboldruk.
Bij iedereen heerst er een bepaalde oogdruk als gevolg van een evenwicht van
vocht dat inwendig in het oog wordt aangemaakt en weer wordt afgevoerd. Als de
afvoer van dit vocht belemmerd/ verminderd is, dan gaat de druk stijgen. Deze
hogere druk in het oog geeft problemen voor de zenuwvezels die in het netvlies
zitten. Hierdoor gaan deze vezels langzamerhand afsterven en gaat men op een
gegeven moment uitval van delen in het gezichtsveld krijgen. Een behandelding met
druppels die de oogdruk verlagen is hierbij de eerste optie. Een laserbehandeling of
een glaucoomoperatie zijn een tweede optie als er met druppels geen effect wordt
bereikt.
Strabismus (Scheelzien)
Strabismus is een afwijkende stand van de ogen. De meest voorkomende vorm is
een horizontale strabismus. Een of beide ogen staan te veel naar binnen gericht of
naar buiten gericht. Minder vaak komt er een verticale strabismus voor waarbij 1
van de ogen te veel omhoog of omlaag staat.
Subconjunctivale bloeding
Een subconjunctivale bloeding is een bloeduitstorting tussen het slijmvlies van het
oog (conjunctiva) en het oogwit (sclera). De oorzaak hiervan is dat er een
bloedvaatje 'knapt' in de conjunctiva of in het bindweefsel (episclera) dat daaronder
ligt. Het bloed dat uit het vaatje stroomt, komt dan tussen de twee lagen in te
zitten. De bloeding stopt vanzelf en is te vergelijken met een blauwe plek in de huid.
Een subconjunctivale bloeding treedt meestal spontaan op. Het kan ook het gevolg
zijn van een trauma aan het oog, wrijven in de ogen, hoge bloeddruk of bij een
abnormale bloedstolling.
Amblyopie (Lui oog)
Een lui oog ontstaat tijdens de vroege kinderjaren en is het gevolg van een minder
goede ontwikkeling van een van beide ogen. Het is belangrijk dat deze afwijking
snel gevonden wordt zodat er nog een goede behandeling gedaan kan worden.
Behandeling gebeurd door een orthoptist en bestaat meestal uit het afplakken van
het goede oog om het luie oog te stimuleren om zich beter te ontwikkelen.
Chalazion (bultje op ooglid)
Dit is meestal een pijnloos bultje dat het gevolg is van een verstopping van een
talgklier in het ooglid. Dit kan door middel van warme kompressen en massage van
het ooglid weer verdwijnen. Regelmatig moet het bultje echter door de oogarts
worden verwijderd.
Slot
Wij vonden het heel interessant en leerrijk om dit werkstuk te maken over het oog.
Je ogen zijn heel belangrijk.Met de ogen maak je contact met de wereld.De oog laat
lichtstralen door.De lens projecteertd dan een omgekeerd beeld op het netvlies.De
netvlies zenden boodchappen naar je hersenen.Die ontcijferen de boodsschappen.
Wij wisten nog niet dat het oog miljoenen kegeltjes en staafjes had en miljoenen
zenuwvezels.Wij wisten ook nog niet volledig over de blindevlek,kleurenblindheid en
wat scheelzien is. Wij hebben inderdaad veel geleerd bij het maken van dit werkstuk
en daarom gaan wij de kennis overdragen aan anderen,zodat zij ook volledig
bekend raken met de geheimen van het oog.
Bron
Bibliotheek boeken:
-Deltas Grote Encyclopedie voor kinderen (blz 223)
-Ons lichaam (blz 23,24,25,26)
Niet- Bibliotheek boeken:
-Mijn leuke Kinder Encyclopedie (blz 104)
-Dat zou je moeten weten-Encyclopedie (blz 164)
Biologie stencil:
Van MULO Paradise Klasse 2
-Het oog
Internet
Websites:
https://www.umcg.nl/NL/UMCG/Afdelingen/oogheelkunde/patienten/specialismeoogheel
kunde/het_oog/Paginas/default.aspx
file:///C:/Users/Safraan2000/Downloads/informatie-pakket.pdf
http://www.oogartsen.nl/
http://www.optometrie.nl/over-ogen/meest-voorkomende-oogziektes
http://www.ggdflevoland.nl/pool/1/documents/KLeurenblindheid.pdf