Luiheid helpt bacterie overleven

DE STANDAARD
WETENSCHAP D11
DINSDAG 1 FEBRUARI 2011
GEZONDHEID
Muggen bestrijden
knokkelkoorts
Maleisië heeft zesduizend
genetisch veranderde muggen
uitgezet, in de hoop daarmee
knokkelkoorts (dengue) te
kunnen terugdringen. Wetenschappers versleutelden mannetjes van de denguemug
(Aedes aegypti) zodanig dat
hun nageslacht versneld sterft.
Daardoor verkleint hopelijk de
muggenpopulatie.
Enkel wijfjesmuggen verspreiden dengue, een ziekte die
veel voorkomt in Azië en Latijns-Amerika. Een vergelijkbaar experiment op de Kaaimaneilanden zorgde voor
tachtig procent minder muggen. Elk jaar krijgen 50.000
Maleiers dengue en gaan 150
eraan dood. Aan een vaccin
wordt gewerkt. (ap)
PSYCHOLOGIE
Mannen vergeven
lesbische ontrouw
sneller
Mannen vergeven lesbische
ontrouw van hun partner
sneller dan vrouwen hun man
een homoseksueel avontuurtje
vergeven, meldt het vakblad
Personality and Individual
Differences.
Onderzoekers peilden naar de
manier waarop zevenhonderd
studenten van Lock Haven
University (Pennsylvania)
omgingen met verschillende
vormen van ontrouw. De studenten moesten ervan uitgaan
dat ze al drie maanden een
relatie hadden. Sommige studenten werd gezegd dat hun
partner een homoseksuele of
lesbische ervaring achter de
rug had, soms een eenmalig
avontuur, soms meerdere
keren.
Ongeacht het aantal ervaringen of partners bleek dat de
helft van de mannen verdroeg
dat hun partner een lesbische
ervaring achter de rug had,
terwijl dat slechts 22 procent
was als hun vriendin met een
man een zijstap beging. Vrouwen blijken iets verdraagzamer als hun man met een
vrouw ontrouw is: 28 procent
zet de relatie voort, tegenover
slechts 21 procent als de ontrouw homoseksueel gericht
was. (belga)
MEER PSYCHIATRISCHE PROBLEMEN NA GEBOORTE DAN NA ABORTUS
Geen psychische
letsels na abortus
Abortus vergroot de kans op psychiatrische problemen niet, blijkt uit een studie
bij 280.000 Deense vrouwen.
BRUSSEL Een populaire claim
van anti-abortusactivisten is
door een grote Deense studie onderuitgehaald. Daaruit blijkt dat
afbreken van een zwangerschap
niet tot de geestelijke problemen
leidt waar activisten graag voor
waarschuwen. Veeleer het omgekeerde is waar: vrouwen die een
abortus ondergaan, lijden vaker
vooraf al aan psychiatrische ziektes. Nieuwe psychiatrische ziektes duiken na een abortus niet beduidend vaker op, leert de studie.
Dat is wél het geval na een geboorte (denk bijvoorbeeld aan
postnatale depressie).
Een team onder leiding van Trine
Munk-Olsen (universiteit van
Aarhus) bekeek de medische dossiers van alle meisjes en vrouwen
die tussen 1962 en 1993 in Denemarken werden geboren en op
hun vijftiende nog steeds in leven
waren. Ze selecteerden diegenen
die in de negen maanden voor de
geboorte van hun eerste kind of
voor hun eerste abortus geen afspraak bij de psychiater hadden
gehad.
Van de 84.620 vrouwen die tussen
1995 en 2007 een abortus hadden
ondergaan, had één procent in de
periode die daaraan voorafging,
wel contact gehad met een psychiater (langer dan negen maan-
Vrouwen die
een abortus
ondergaan, lijden
vaker vooraf aan
psychiatrische
ziektes
den voor de abortus, dus).
Een jaar na de zwangerschapsafbreking zocht anderhalf procent
van hen opnieuw een psychiater
op, melden de onderzoekers in
het New England Journal of Medicine – weliswaar een stijging
van vijftig procent, maar eentje
die statistisch niet beduidend
was. Van alle 280.930 vrouwen
die het leven schonken aan hun
eerste kind, was dat cijfer respectievelijk 0,3 % voor en 0.7 % na.
Meer dan een verdubbeling dus,
en dit keer wel statistisch significant.
Volgens Munk-Olsen is de te onthouden boodschap dat meisjes
en vrouwen die een abortus ondergaan, vooraf (en niet achteraf )
relatief vaker aan psychiatrische
ziektes lijden. (hvde)
NIEUWE HEUP
Drie uur heeft de operatie geduurd, en het was eventjes spannend toen het hart van de patient het leek te gaan begeven,
maar nu heeft Girl, een acht jaar
oude tijger, een heupprothese.
Het is de eerste keer dat bij een
tijger een kunstheup werd ingeplant, volgens de dierenartsen
van de universiteit van Leipzig
die de operatie hebben uitgevoerd.
Girl, een zeldzame Maleise tijger
die in de dierentuin van Halle in
Duitsland woont, had al een
klein jaar erge pijn in haar rechterheup. Dankzij de operatie zou
ze de rest van haar leven weer
normaal moeten kunnen bewegen, na een revalidatieperiode
van anderhalve maand. De
heupprothese is gemaakt van titanium en lijkt volgens haar ontwerpers op de kunstheupen die
voor mensen en voor honden
worden gebruikt.
© Waltraud Grubitzsch/afp
Luiheid helpt bacterie overleven
Vlaamse onderzoekers helpen de trukendoos
kraken waarmee bacteriën aanvallen van
antibiotica doorstaan.
ROTTERDAM Sommige infecties willen maar niet overgaan,
hoewel de bacteriën die de ontsteking veroorzaken, wel degelijk
gevoelig zijn voor de antibiotica
die een patiënt krijgt toegediend.
De bacteriën blijken spontaan
een celtype te vormen waarop antibiotica geen vat hebben, zogeheten persistente cellen. Een
team van Belgische microbiologen onder leiding van Jan Michiels van de Katholieke Universiteit Leuven beschrijft in het
Journal of Medical Microbiology
hoe die cellen bij de ziekteverwekker Pseudomonas aeruginosa
ontstaan.
Pseudomonas aeruginosa is een
echte ziekenhuisbacterie, zegt
Michiels. ‘Jij en ik worden er niet
ziek van, maar bijvoorbeeld bij
patiënten met taaislijmziekte kan
deze bacterie een ernstige longontsteking veroorzaken, soms
met dodelijke afloop.’
Het probleem is dat het afweersysteem sommige bacteriën niet
kan bereiken, doordat die zogeheten biofilms vormen, hardnekki-
ge laagjes van bacteriën. Het afweersysteem van de patiënt kan
niet diep genoeg in deze laag
doordringen. Antibiotica wél,
maar die hebben geen vat op de
persistente cellen die ook in de
Aangrijpingspunt
voor nieuwe
medicijnen
biofilm zitten. Daardoor kan de
infectie zelfs na langdurige behandeling met antibiotica weer
opvlammen.
Op alle plaatsen waar het afweersysteem niet bij kan, en dus de
persistente cellen niet worden
opgeruimd, kunnen op deze manier infecties ontstaan die slecht
met antibiotica te behandelen
zijn. Michiels: ‘Het geldt bijvoorbeeld ook voor een infectie in de
hersenen, waar afweercellen niet
goed kunnen komen door de lichaamseigen barrière die de hersenen afschermt van de bloedbaan.’
Persistentie bij bacteriën werd in
1944 ontdekt. Pas de laatste jaren
is er aandacht voor hun rol bij infecties. Een klein deel van de bacteriepopulatie vormt ‘dormante’
cellen, die niet groeien. Hun celprocessen liggen vrijwel stil.
Daardoor zijn ze ongevoelig voor
antibiotica, die meestal de stofwisseling verstoren. ‘De doelwit-
ten van de antibiotica zijn eenvoudig niet actief ’, aldus Michiels.
Zo ontsnapt de bacterie aan antibiotica, zonder dat zij er resistent
tegen hoeft te zijn. In een bacteriepopulatie is naar schatting één
op de honderd tot honderdduizend cellen persistent. Deze cellen zijn al voor de behandeling
aanwezig, maar in bepaalde gevallen kunnen ze ook ontstaan in
reactie op de antibiotica. De onderzoekers denken dat het signaal voor de ontwikkeling van
persistente cellen bepaalde fosfor- of fosfonaatverbindingen
zijn. Dat kan een aangrijpingspunt zijn voor nieuwe medicijnen.
© NRC Handelsblad