11-NUCLEP06-01 (Page 1)

De
Kerncentrales
De reactor (het hart) van een kerncentrale bevat uranium. In de reactor worden de atoomkernen
van het uranium door neutronen gesplitst. Wanneer de kern door de warmte splitst, worden er
neutronen en ioniserende stralen door de uraniumatomen vrijgegeven. Deze neutronen zullen op
hun beurt nieuwe uraniumkernen splitsen. Dit noemt men de kernreactie. Deze warmte zal
gebruikt worden om water op te warmen, waardoor er stoom wordt gevormd. Deze stoom doet de
turbines draaien. Op dezelfde manier als bij een dynamo produceren zij elektriciteit. In tegenstelling tot wat sommigen denken, is de witte rook die uit de hoge schoorstenen van de kerncentrales komt, geen vervuiling, maar gewoon waterdamp.
Bij kernreacties komen enorme hoeveelheden ioniserende stralen vrij. Zonder speciale afscherming zou een
kernreactor zeer gevaarlijk
zijn. Daarom wordt de reactor van een kerncentrale, d.i.
de plaats waar de kernreactie plaatsvindt, omhuld met
een dikke laag beton. Deze
betonnen laag is bestand tegen een hele reeks mogelijke ongelukken van buitenaf
(zoals bijvoorbeeld een explosie, …). In een normaal
werkende centrale komt zeer
weinig radioactiviteit vrij. En,
in vergelijking met andere
energiebronnen, zoals kolencentrales, is er ook veel minder luchtvervuiling. Maar bij
een ongeluk in een kerncentrale, kunnen de gevolgen
zeer ernstig zijn.
Tsjernobyl
In 1986, heeft er zich in
Tsjernobyl, in Oekraïne (een
land in Oost-Europa), een
ernstig kernongeval in een
kerncentrale voorgedaan.
Hierdoor werden duizenden
personen uit die omgeving
aan radioactieve neerslag
blootgesteld. Sommigen zijn
hieraan gestorven en bij vele
anderen, vooral dan bij kinderen, hebben de ioniserende stralen schildklierkanker
veroorzaakt (de schildklier is
een orgaan dat zeer belangrijk is voor onze gezondheid).
Zelfs bij ons werd er toen
een lichte verhoging van de
© Belga
Gevaarlijk?
radioactiviteit vastgesteld.
Ook vandaag nog is de omgeving van Tsjernobyl voor iedereen verboden terrein omdat de radioactiviteit er nog
te hoog is.
Wat is er toen juist gebeurd?
Een kerncentrale produceert
enorm veel energie in de
vorm van warmte. Normaal
gezien bestaat er een heel
systeem om de kernreactie
en daardoor ook de energieproductie te stoppen. Om
allerlei redenen heeft dit systeem in Tsjernobyl niet gewerkt. De geproduceerde
warmte was zo groot dat de
kern van de centrale gesmolten is, daarna zijn de muren
van de centrale ingestor t
waardoor de radioactiviteit
vrijkwam.
Hinderlijk afval
We hebben je uitgelegd dat
kernenergie zeer weinig luchtver vuiling veroorzaakt, op
voorwaarde dat de radioactiviteit het hart van de centrale
niet verlaat. Toch veroorzaakt
deze energie een soort vervuiling: het radioactief afval.
Radioactief afval komt ook
van ziekenhuizen of van andere plaatsen waar radioactiviteit gebruikt wordt (radioactieve materialen die in de geneeskunde en de industrie
gebruikt werden, de hierdoor
besmette beschermende kledij en handschoenen, …).
Het probleem is dat bepaalde
soorten van dit afval, meer
bepaald de gebruikte brandstof (uranium, …) die in de
kerncentrales gebruikt worden, zeer lang radioactief blijven en zeer toxisch (gevaarlijk
voor de gezondheid) zijn. Afhankelijk van zijn oorsprong
is dit afval meer of minder radioactief. Het meest radioactieve afval, zoals de brandstof die in kerncentrales gebruikt werd, wordt begraven
in speciaal daartoe ingerichte
ondergrondse ruimtes. Het
zal daar vele honderden jaren, misschien wel miljoenen
jaren, moeten blijven liggen.
Sinds België begonnen is met
de productie van kernenergie
6
(in 1975) of met het gebruik
van radioactieve stoffen (bijvoorbeeld in ziekenhuizen)
werd iets meer dan 2000 ton
afval geproduceerd.
In België
Ongeveer 60 % van de elektriciteit die in België opgewekt wordt, is afkomstig van
kerncentrales. In ons land
zijn er 7 kerncentrales in gebruik. Drie in Tihange (in de
provincie Luik) en vier in
Doel (in de provincie Antwerpen).
De wapens
De energie die vrijkomt door
de splitsing van een atoom
is zo krachtig dat de kernenergie ook als wapen wordt
gebruikt. In 1945 werden er
door 2 atoombommen die
boven Japan gelost werden,
duizenden doden gemaakt.
Bij een atoomexplosie komen enorme hoeveelheden
radioactieve deeltjes vrij.
Ook vandaag nog zijn er
mensen die ster ven aan
ziektes die het gevolg zijn
van deze wapens.
Van in de jaren ’50 tot op
het einde van de jaren ’80
hebben de Verenigde Staten,
de Sovjet-Unie (nu opnieuw
Rusland geworden) en nog
een paar andere landen heel
wat kernwapens ontwikkeld.
Met al deze wapens was
men in staat om onze ganse
planeet te vernietigen. Hoewel deze landen nu reeds
een gedeelte van hun wa-
In
1945,
werden 2
atoombommen,
op Japan,
gegooid waarbij
duizenden
doden
vielen..
pens hebben vernietigd, blijven er nog genoeg over…
Bovendien hebben deze landen een aantal tests uitgevoerd om deze wapens op
punt te stellen. Op de plaatsen waar deze tests werden
uitgevoerd, kwamen er enorme hoeveelheden radioactieve deeltjes vrij: onder de
grond, in de oceanen of in
de lucht.