Opzet voor een model-schoolplan voor de BCPO

Schoolplan 2011-2015
Openbare Daltonbasisschool Rijnsweerd
 Wij willen, dat iedereen nadenkt over de dingen, die op onze
school plaats vinden.
 De school moet uitdaging bieden aan leerlingen, leerkrachten
en ouders.
 We willen een unieke school zijn; zowel binnen als buiten.
 Onze deuren staan voor iedereen open.
 Op onze school moet iedereen zich welkom en gekend
voelen.
VASTSTELLINGSFORMULIER
De Medezeggenschapsraad van de Daltonschool Rijnsweerd heeft instemming verleend aan het
schoolplan 2011 – 2015.
Utrecht,
Voorzitter MR,
----------------------------------------
1
Inhoudsopgave
1.
Inleiding ........................................................................................................................ 5
1.1. Het schoolplan van de SPO Utrecht ......................................................................................... 5
1.2. Aanpak en werkwijze op de openbare Daltonbasisschool Rijnsweerd ................................. 5
2.
Schoolbeschrijving ........................................................................................................ 7
2.1. Schoolgegevens:.......................................................................................................................... 7
2.2. Situering van de school: ............................................................................................................ 7
2.3. Indicatie van de schoolgrootte: ................................................................................................. 7
3.
Doelstellingen van ons onderwijs ................................................................................. 8
3.1. Missie van de SPO Utrecht: goed onderwijs voor elk kind ................................................... 8
3.2. Doelstellingen van de Daltonschool Rijnsweerd ..................................................................... 9
3.2.1. Dalton onderwijs / Eigen leren ............................................................................................................. 9
3.2.2. (Hoog)begaafdheid ............................................................................................................................ 16
4.
De inrichting van de kwaliteitszorg............................................................................. 17
4.1. Kwaliteitszorg binnen de SPO Utrecht .................................................................................. 17
4.2. De rol van de directeur bij kwaliteitszorg op de school ....................................................... 17
4.3. De rol van het bestuur bij kwaliteitszorg .............................................................................. 17
4.3.1. Activiteiten bestuur in het kader van kwaliteitszorg .......................................................................... 17
4.3.2. Voornemens van het bestuur m.b.t. kwaliteitszorg ............................................................................. 18
4.4. Kwaliteitszorg op onze school ................................................................................................. 18
4.4.1. Handelings- en opbrengstgericht werken ........................................................................................... 19
4.4.2. Kwaliteitsbeleid ................................................................................................................................. 20
4.5. Voornemens met betrekking tot kwaliteitszorg .................................................................... 21
4.5.1. Voornemens op schoolniveau ............................................................................................................ 21
5.
Het onderwijs .............................................................................................................. 22
5.1. Nederlandse taal....................................................................................................................... 23
5.2. Engelse taal ............................................................................................................................... 25
5.3. Rekenen en wiskunde .............................................................................................................. 26
5.4. Oriëntatie op jezelf en de wereld ............................................................................................ 27
5.5. Kunstzinnige oriëntatie ........................................................................................................... 29
5.6. Beweging ................................................................................................................................... 29
6.
Passend onderwijs ...................................................................................................... 31
6.1. Samenwerken aan passend onderwijs binnen het bestuur en stedelijk.............................. 31
6.2. Leerlingenzorg op de basisschool ........................................................................................... 31
6.2.1. Algemeen ........................................................................................................................................... 31
6.2.2. Zorgbeleid van de SPO Utrecht ......................................................................................................... 32
6.3. Zorg op maat op onze school .................................................................................................. 32
6.3.1. Doelen van zorgverbreding ................................................................................................................ 32
2
6.3.2. Toelating ............................................................................................................................................ 33
6.3.3. Vorderingen, ontwikkelingen van de leerlingen ................................................................................. 34
6.3.4. Analyse van vorderingen en ontwikkelingen...................................................................................... 34
6.3.5. Vaststellen van hulpvragen ................................................................................................................ 34
6.3.6. Adaptief onderwijs bij instructie en verwerking (leraren) .................................................................. 35
6.3.7. Klassenorganisatie / klassenmanagement ........................................................................................... 35
6.3.8. Procedure handelingsplannen: start, uitvoering en evaluatie.............................................................. 35
6.3.9. Specifieke begeleiding ....................................................................................................................... 35
6.3.10. Opstellen onderwijskundig rapport .................................................................................................. 36
6.3.11. Aanmelding PCL.............................................................................................................................. 36
6.3.12. Beschikking afgegeven door de PCL: plaatsing BaO, SBO of Rec ................................................. 36
6.3.13. Traject bij weigering van ouders ...................................................................................................... 36
6.3.14. Functieomschrijving interne begeleider, remedial teacher ............................................................... 36
6.3.15. Schoolspecifieke aandachtspunten binnen de zorgverbreding. ........................................................ 37
6.3.16. De ouders ......................................................................................................................................... 37
6.4. Beleidsvoornemens op het gebied van de zorg voor leerlingen ........................................... 37
6.5. Borging...................................................................................................................................... 38
6.6. Toelating leerlingen met specifieke onderwijsbehoefte ....................................................... 39
6.6.1. Toelating leerlingen met een specifieke onderwijsbehoefte ............................................................... 39
6.6.2. Toelatingsprocedure moeilijk plaatsbare leerlingen ........................................................................... 39
6.7. Onderwijs aan leerlingen met zeer speciale onderwijsbehoeften ....................................... 39
6.7.1. Ontwikkelingsperspectief ................................................................................................................... 39
6.7.2. Werken met een leerlinggebonden budget ......................................................................................... 40
6.7.3. Speciaal (basis)onderwijs ................................................................................................................... 40
7.
DE SCHOOLORGANISATIE ................................................................................................. 41
7.1. De Stichting Openbaar Primair Onderwijs Utrecht ............................................................ 41
7.2. De schoolorganisatie ................................................................................................................ 41
7.2.1. Overlegstructuur................................................................................................................................. 42
7.2.2. Ouders in de schoolorganisatie .......................................................................................................... 42
7.2.3. Externe contacten ............................................................................................................................... 42
7.2.4. Planning en jaaractiviteiten ................................................................................................................ 42
7.3. Beleidsvoornemens .................................................................................................................. 42
8.
Personeelsbeleid ......................................................................................................... 43
8.1. Inleiding .................................................................................................................................... 43
8.2. Het personeelsbeleid van de Stichting Openbaar Primair Onderwijs ............................... 43
8.3. Vrouwen in de schoolleiding ................................................................................................... 43
8.4. Personeelsbeleid op onze school ............................................................................................. 43
8.4.1. Opleiden ............................................................................................................................................. 43
8.4.2. Werving en selectie ............................................................................................................................ 44
8.4.3. Begeleiden en beoordelen .................................................................................................................. 44
8.4.4. Deskundigheidsbevordering en ontwikkeling .................................................................................... 44
8.4.5. Mobiliteit ........................................................................................................................................... 44
8.4.6. Arbeidsomstandigheden en personeelszorg ....................................................................................... 45
8.4.7. Leeftijdsbewust personeelsbeleid ....................................................................................................... 45
8.4.8. Formatiebeleid ................................................................................................................................... 45
8.4.9. Secundaire arbeidsvoorwaarden......................................................................................................... 45
8.4.10. Medezeggenschap ............................................................................................................................ 45
8.4.11. Werkgelegenheidsbeleid .................................................................................................................. 46
3
8.5. Beleidsvoornemens personeelsbeleid ..................................................................................... 46
9.
Beleidsvoornemens ..................................................................................................... 47
9.1. Aanpak en werkwijze .............................................................................................................. 47
9.2. Meerjarenplanning .................................................................................................................. 48
9.3. Jaarplan .................................................................................................................................... 51
10.
Bijlagen .................................................................................................................... 52
10.1. Bijlage 1: SPO standaard leerlingenzorg ............................................................................ 52
10.2. Bijlage 2: Procedure moeilijk plaatsbare leerlingen .......................................................... 56
10.3. Bijlage 3: Onderwijskundig rapport (Parnassys) ............................................................... 62
10.4. Bijlage 4: Format ontwikkelingsperspectief ....................................................................... 68
10.5. Bijlage 5: Afspraken ontwikkelingsperspectief .................................................................. 69
10.6. Bijlage 6: De Permanente Commissie Leerlingenzorg (PCL) .......................................... 71
10.7. Bijlage 7: Dalton, een korte inleiding................................................................................... 73
10.8. Bijlage 8: (Meer)(hoog)begaafdheid .................................................................................... 76
4
1.
Inleiding
1.1. Het schoolplan van de SPO Utrecht
In dit schoolplan is het meerjarenbeleid van onze school voor de periode augustus 2011- augustus
2015 weergegeven. De scholen van de Stichting Openbaar Onderwijs Utrecht beschikken over een
modelschoolplan, dat op de eigen school wordt uitgewerkt. Doelen, aanpak, voornemens en de zorg
voor de kwaliteit in school zijn kort en bondig verwoord. Daarmee is voor iedereen die bij onze school
betrokken is duidelijk gemaakt waar we de komende jaren aan werken. Gestreefd is om de
samenhang in ons onderwijsinhoudelijke, personeels- en financiële/materiële beleid helder te
omschrijven. Ons schoolplan is op deze manier een leidraad voor de komende vier jaar. Op basis van
het meerjarenbeleidplan maken we jaarlijks een jaarplan.
1.2. Aanpak en werkwijze op de openbare Daltonbasisschool Rijnsweerd
In dit schoolplan willen wij aangeven wat de uitgangspunten zijn van onze school. Uiteraard kan
iedereen in dit schoolplan lezen wat de gebruikte methodes zijn. In de op deze inleiding volgende
hoofdstukken worden de nu volgende doelstellingen in detail uitgewerkt.
Wij willen een heel goede Daltonschool zijn en blijven.
Hoe we dat willen bereiken leest u in hoofdstuk 3. In Bijlage 2 geven we een duidelijke uitleg over ons
Daltonconcept.
In de schooljaren 2010-2011 en 2011-2012 volgt het hele team een opleiding voor daltonleerkracht bij
Giralis. Zo worden alle leerkrachten zich ook meer bewust van hun keuze voor het daltononderwijs .Zo
is de bijscholing voor het hele team helemaal up-to-date.
Wij willen een zo hoog mogelijk opleidingsniveau voor uw kind.
Hoofdstuk 4 geeft aan wat wij met de kinderen willen bereiken en hoe wij dat willen doen.
Vanzelfsprekend wordt de kwaliteit van ons onderwijs bewaakt door de Nederlandse Daltonvereniging
en door de inspectie van het onderwijs. Wat we er zelf aan willen doen staat uitgewerkt in paragraaf
3.2.2.1.
Naast het “standaardpakket” zien wij meer mogelijkheden voor al onze leerlingen. Wij hebben daarom
het traject “Eigen Leren” gestart. Ons Eigen Leren is een vervolg op een goed werkend
Daltonconcept, gekoppeld aan een degelijk onderwijsprogramma. Alle leerlingen mogen daarbinnen
en daarbuiten “Eigen Leer” strategieën ontwikkelen. Het leerproces wordt zo veel meer van het kind
zelf; het wordt kindeigen en steeds minder opgelegd door leerkrachten en methodieken.
Vanzelfsprekend moet het voor alle kinderen zijn, aangezien elk kind authentiek is.
Bij het zoeken naar de vorm willen we de komende jaren proberen de zaakvakken, keuzewerk en
Eigen Leren te combineren. De kinderen van de leerlingenraad hebben aangegeven, dat het een en
ander voor kinderen ook niet alles helder is.
Dankzij de stichting “Vrienden van de Daltonschool” hebben we de methode Topondernemers
aangeschaft. Samen met de kinderen gaan we proberen een combinatie van Topondernemers en ons
Daltonconcept vorm te geven.
Wij willen dit proces bewaken.
Wij willen niet met kinderen experimenteren. Iedere keer als wij iets doen, onderzoeken we of het
goed is wat we hebben gedaan. Samen doen we onderzoek naar de manier waarop wij dit eigen leren
willen vormgeven, passend binnen ons Daltonconcept.
De onderzoeken leveren kennis op over de manier waarop wij werken en de mogelijkheden om onze
werkwijze te verbeteren. Wat zijn de neveneffecten van onze strategie? Zijn er extra hulpmiddelen
nodig? De uiteindelijke doelstelling is dat leerprocessen niet opgelegd zijn, maar dat ze van het kind
zelf zijn. Leerlingen moeten niet leren omdat de maatschappij het eist, maar omdat het een onderdeel
5
van hun eigen leven is. Het is van het kind zelf.
Wij willen goede zorg verlenen aan alle leerlingen.
In hoofdstuk 5 ziet u hoe we de leerlingenzorg vorm hebben gegeven. Aan de ene kant
bestuursbreed, maar aan de andere kant ook gericht op onze school.
6
2.
Schoolbeschrijving
2.1. Schoolgegevens:
Adres van de school: Jan Muschlaan 24
Directeur: De heer P. (Peter) Verberg
Adjunct: Mevr. A (Aïda) Staas
Intern begeleider: Mevr. M (Merijn) Duzijn
2.2. Situering van de school:
Onze school staat in de wijk Rijnsweerd. Rondom de school is erg veel ruimte en veel groen. We
nemen een centrale plaats in binnen de wijk. Ongeveer 40% van onze leerlingen komt uit de wijk
Rijnsweerd zelf. Steeds meer leerlingen komen van buiten de wijk, omdat men de keus maakt voor de
manier waarop wij invulling geven aan het Dalton-concept en ons bezig houden met
veranderingsstrategieën.
Veel van de ouders op onze school hebben een middelbare of hogere opleiding. Dat zie je ook bij de
verwijzing naar het V.O. Het gemiddelde verwijzingsniveau is HAVO-VWO.
De school is goed bereikbaar, er is veel parkeerruimte en de wegen in de wijk zijn relatief veilig.
In juni 2010 is de hele school in één gebouw getrokken.
De buitenruimte is veranderd in een gebied, waarbij educatie en recreatie hand in hand gaan.
2.3. Indicatie van de schoolgrootte:
Op dit moment ( oktober 2010 ) zitten er 447 kinderen op school.
We beginnen ieder schooljaar met 6 heterogene kleutergroepen. Op dit moment hebben we nog 5
kleutergroepen.
Het uitgangspunt is om elk schooljaar 60 jongste kleuters toe te laten, maar door de rommelige
omgeving zal dat dit jaar ( 2010-2011 ) nog niet gebeuren, maar nu onze school en het daarbij
ingerichte buitenterrein keurig op orde is, verwachten we weer snel met een wachtlijst te moeten
beginnen.
Verder zijn alle andere groepen dubbel en het is de bedoeling, dat dat in de toekomst zo blijft.
School heeft aangegeven, dat een leerlingaantal van tussen de 450 en 500 kinderen goede
mogelijkheden biedt om ons goede onderwijs te kunnen garanderen.
7
3.
Doelstellingen van ons onderwijs
3.1. Missie van de SPO Utrecht: goed onderwijs voor elk kind
De missie van de SPO Utrecht is simpel, maar verre van eenvoudig: goed onderwijs bieden voor alle
leerlingen die kiezen voor een SPO-school. Om dat te realiseren binnen een grote
onderwijsorganisatie met 32 scholen, 8500 kinderen en circa 850 medewerkers kiest de SPO Utrecht
bewust voor maatwerk waar mogelijk op schoolniveau en voor een centrale aansturing waar nodig.
Bevoegdheden en verantwoordelijkheden zijn bewust laag in de organisatie gelegd. Professionaliteit
van personeel en onderwijskundig leiderschap van directeuren zijn belangrijke pijlers om de missie te
realiseren.
De SPO Utrecht gaat er van uit dat scholen belangrijke ketenpartners zijn, die een flink aandeel
leveren in de ontwikkeling van kinderen. Ouders zijn natuurlijk de eerste samenwerkingspartners.
Daarnaast werken scholen samen met andere maatschappelijke instellingen om talenten van kinderen
optimaal te ontwikkelen. Zij doen dat door een goed onderwijsaanbod te bieden en een
resultaatgerichte samenwerking met partners aan te gaan.
De SPO Utrecht onderschrijft de algemene uitgangspunten van het openbaar onderwijs: bestuurlijke
openbaarheid, algemene toegankelijkheid en actieve pluriformiteit. De SPO Utrecht heeft haar visie op
onderwijs vertaald in de volgende uitgangspunten die gelden voor alle SPO-scholen. Elke SPO-school
bepaalt met inspraak van de medezeggenschapsraad de invulling van het onderstaande kader.
A. De SPO-school biedt een goede structuur
De school heeft een duidelijke missie en kaders opgesteld voor de uitwerking van het
onderwijsconcept.
In het meerjarenbeleidsplan (schoolplan) staat duidelijk hoe de missie wordt vertaald in de praktijk en
hoe de school zich komende jaren ontwikkelt.
De inrichting van de schoolomgeving, het schoolgebouw en de groepering van leerlingen vindt zodanig
plaats dat er een stimulerende leeromgeving en een passend en uitdagend leeraanbod geboden
wordt.
Kinderen weten wat er van hen verwacht wordt en er wordt regelmatig getoetst hoe het kind zich
ontwikkelt.
De school heeft een organisatie die is afgestemd op de wijze waarop het onderwijs vormgegeven
wordt en dit vastgelegd in een organogram.
B.
Een goed pedagogisch klimaat
De school draagt bij aan een humane samenleving. Behalve aan kennisoverdracht besteedt de school
aandacht aan normen en waarden en sociale vaardigheden. Sfeer en werkklimaat op school en de
wijze waarop personeelsleden, ouders en leerlingen met elkaar om gaan vloeien voort uit de
uitgangspunten van de Vreedzame School: ( in ons geval vanuit ons Daltonconcept )
personeel, kinderen en ouders zijn samen verantwoordelijk voor een goed werkklimaat en een goede
samenwerking in school;
kinderen hebben verantwoordelijkheden in de klas en de school;
kinderen hebben een stem en worden serieus genomen;
personeel, kinderen en ouders stellen hoge eisen aan positief sociaal gedrag en lossen conflicten
constructief op.
De school is een gemeenschap. Er is sprake van open communicatie tussen personeel, ouders en
leerlingen. Er zijn duidelijke en controleerbare afspraken over de samenwerking en omgang met
elkaar, die betrokkenen naleven en waar ze elkaar op aanspreken.
De school werkt actief aan een veilige omgeving van de school en aan zinvolle samenwerking met de
wijk.
8
C. Goed onderwijs
Personeel en ouders werken samen, ieder met een eigen verantwoordelijkheid, aan de ontwikkeling
en opvoeding van de kinderen.
Personeel heeft hoge verwachtingen van de mogelijkheden van de kinderen en spreekt kinderen
hierop aan. Kinderen voelen zich gewaardeerd, leren zich te bezinnen op de eigen prestatie en
ervaren dat zij van hun fouten mogen leren.
Uitgangspunt is dat alle kinderen maximaal presteren als zij gemotiveerd zijn en zelfstandig kunnen
leren. De school biedt kinderen de structuur en de ruimte om in voor hen betekenisvolle situaties te
leren.
Het onderwijsproces zet kinderen aan tot activiteit waarbij creativiteit, expressiviteit, zelfstandigheid
en zelfwerkzaamheid bevorderd worden. De school doet een beroep op verschillende intelligenties en
leerstijlen.
De school betrekt de omgeving bij het leerproces en brengt kinderen passief en actief in aanraking
met cultureel erfgoed, kunst, cultuur en sport.
De ontwikkeling van ieder kind komt tot uiting in het dossier, dat de ontwikkeling van het kind in beeld
brengt . Indien de ontwikkeling van leerlingen niet volgens verwachting verloopt, worden passende
maatregelen genomen.
D. Opvoeden tot burger in de Nederlandse samenleving
De openbare school werkt vanuit de normen en waarden die in de democratische Nederlandse
samenleving centraal staan. Kinderen worden voorbereid op hun rol als zelfstandig en actief burger in
een democratische samenleving.
De school staat open voor alle kinderen van alle gezindten. Kinderen worden op school
geconfronteerd met de mening van andersdenkenden en leren daar respectvol mee omgaan. De
school gaat uit van erkenning van die verschillen. Kinderen werken actief samen met anderen,
ongeacht culturele of levensbeschouwelijke verschillen.
3.2. Doelstellingen van de Daltonschool Rijnsweerd
3.2.1. Dalton onderwijs / Eigen leren
De Daltonschool Rijnsweerd bestaat sinds 1 augustus 1980.
De school ent zijn onderwijs op het Daltonconcept.
Eén van de vernieuwende speerpunten van het onderwijsbeleid is het “eigen leren” traject.
De kwaliteit van het onderwijs wordt uiteraard gemonitord door de Rijksonderwijsinspectie op
algemeen onderwijsgebied en door de daltoncommissie op specifiek daltoninhoudelijke punten.
Dalton
Als basis hanteert de school al een aantal jaren het Daltonconcept. Deze basis is al meer dan 80 jaar
oud en stamt uit de tijd van verschillende vernieuwingsbewegingen, zoals Montessori en Jenaplan..
Enkele in het oog springende kenmerken van het Daltononderwijs zijn: vrijheid, samenwerking en
zelfwerkzaamheid.
We blijven een Daltonschool, maar het concept mogen en willen we in deze snel veranderende tijd
niet star hanteren. We zullen steeds op zoek zijn naar andere en betere vormen van leren, met als
belangrijkste doel leerlingen optimaal voor te bereiden op de maatschappij van morgen.
Onze school verstaat daarover het volgende:
Vrijheid in gebondenheid
Onze Daltonschool vindt het zelfstandig worden van kinderen essentieel. De leerkrachten willen
kinderen helpen op weg naar zelfstandigheid. We willen kinderen daarvoor de nodige vrijheid (in
gebondenheid) geven. Kinderen zullen die vrijheid pas als zodanig ervaren als zij mede
verantwoordelijk zijn voor de gang van zaken. Verantwoordelijk voor de eigen taak, voor de
medeleerlingen en voor de omgeving. De taak is hierbij een belangrijk middel op onze school.
Samenwerking
9
Onze school vindt de manier waarop leerkrachten, kinderen en ouders met elkaar omgaan, bepalend
voor de sfeer in de school. De leerkrachten proberen door hun manier van handelen de kinderen het
vertrouwen te geven dat iedereen in de groep gelijke rechten en gelijke plichten heeft. Het
Daltonprincipe van samenwerking en samenwerkend leren vormt hiervoor de basis. Leerkrachten en
kinderen leren elkaar in verscheidenheid te accepteren, te respecteren en te waarderen. Omgaan met
elkaar betekent je open te willen stellen voor een ander. Je wilt dan naar een ander luisteren. Onze
manier van omgaan met elkaar op school is gebaseerd op onderling vertrouwen en gelijkwaardigheid.
In dit kader hechten we veel waarde aan het samenwerken, het samenwerkend leren.
Onze school onderscheidt bij het samenwerkend leren ( leren van en met elkaar )verschillende
soorten werkvormen;
coöperatieve groepen ( samen - samen )
hulpgroepen (samen - alleen)
tutorgroepen
mentorgroepen
Zelfwerkzaamheid
Er zijn enkele voorwaarden waaraan moet worden voldaan, voordat er met de Daltonprincipes gewerkt
kan worden.
Zo moeten de leerlingen eerst leren zelfstandig te werken. Men moet leren zien, dat zelfstandigheid
betere resultaten geeft. Men moet de stap durven zetten een deel van het onderwijsproces bij de
kinderen te leggen. De leerkracht moet het vertrouwen hebben in het vermogen van kinderen om zelf
problemen op te lossen en de durf hebben om iets aan de kinderen over te laten, zodat kinderen
kunnen leren zelfstandig te zijn.
Zelfstandigheid betekent bij Dalton dat leerlingen zelf oplossingsmethoden moeten zoeken, zelf
problemen moeten oplossen en opdrachten uitvoeren. Zelfstandig werken komt sterk tegemoet aan
de motivatie van leerlingen. Leerlingen willen graag zelf actief bezig zijn.
Zelfstandigheid is tevens een belangrijke didactisch - organisatorische factor. De leerkracht heeft
meer tijd om juist die leerlingen die dit nodig hebben, gerichte hulp en begeleiding te bieden.
Zelfstandig werken wordt op deze manier een instrument voor de leerkracht om differentiatie en
individualisering mogelijk te maken.
Inhoudelijke veranderingen van het onderwijsaanbod, groei naar “eigen leren”.
Het Daltonconcept is voornamelijk een organisatorisch concept. Maar nog steeds hebben de kinderen
te weinig te vertellen over datgene dat ze moeten leren.
Kinderen op onze school gaven aan, dat ze meer “eigen leer” trajecten wilden uitzetten. Bij keuzewerk
kwam de vraag of ze niet zelf mochten bepalen wat het keuzewerk inhield. Zo is de term “eigen
leren” ontstaan.
Ook binnen het normale vakkenpakket zijn er momenten waarop de leerlingen niet meer “volgzaam”
hoeven zijn, maar vorm kunnen geven aan hun eigen leren.
We hebben daar een structuur voor opgezet.
 Kinderen moeten een duidelijke leervraag opstellen.
 Kinderen moeten duidelijk aangeven hoe ze die vraag gaan beantwoorden, wie hen daarbij
helpt, wat en wie ze ervoor nodig hebben en hoe ze laten zien, dat ze de vraag kunnen
beantwoorden.
 Kinderen moeten hun “antwoorden” ergens kunnen bewaren. Ze moeten hun portfolio kunnen
vullen, ze moeten kunnen communiceren, ze moeten duidelijk kunnen laten zien wat ze
hebben geleerd.
Zie onderstaand schema:
10
Leervraag
Wanneer?
Hoe?
Waar?
Wat?
Wie?
Hoe laat het kind zien dat het
de leervraag heeft ”beantwoord’?
Bijv: -werkstuk
-presentatie
-tekening
-muurkrant enz.
Inhoud
Vaardigheden
Wil ik er nu/later nog meer van weten?
Beginsituatie
School zorgt ervoor, dat leerlingen meer geprikkeld worden door de omgeving.
School moet zorgen voor een elektronische leeromgeving. Die leeromgeving moet attractief zijn voor
de kinderen. Ze zullen deze leeromgeving zelf vorm moeten geven.
Daarnaast moeten kinderen ook een gebruik kunnen maken van een goed documentatiecentrum. We
moeten er voor waken te veronderstellen, dat alles wat digitaal is, ook goed is.
Waarom Eigen Leren ?
In de school, zoals wij die nu in zijn algemeenheid kennen, overheerst de gedachte dat de leerling
iemand is, die je iets leert, die je onderwijst en aan wie je kennis en vaardigheden overdraagt. De
leerkracht speelt daar een cruciale rol in. Als we het over leren hebben en vragen wat we belangrijk
vinden, dan zul je in de meeste gevallen als antwoord krijgen dat we zelfverantwoordelijk en
initiatiefrijk leren belangrijk vinden. Dat kinderen dus uitgedaagd worden en gemotiveerd raken. We
willen kwaliteiten en competenties van kinderen zo goed mogelijk benutten. We willen kinderen
uitdagen hun talenten te ontplooien en het beste in zich zelf naar boven te halen
Maar wat betekent dat dan voor de leerkracht, hoe gemakkelijk is het deze ideeën in praktijk te
brengen?
In de school zoals wij die kennen ligt de nadruk op de leerstof. Via vast liggende methoden maken de
leerlingen zich de verplichte stof eigen. Er is geen of weinig ruimte voor onverwachte dingen en
vragen van leerlingen, hun eigen keuze is beperkt. Over het algemeen zijn de verschillen tussen
leerlingen groot, maar we hanteren dezelfde leerdoelen en stellen dezelfde eisen. Prestaties
beoordelen we met gestandaardiseerde toetsen. Via aparte programma’s proberen we uitvallers erbij
te trekken en bovenpresteerders krijgen vaak extra stof (zie paragraaf 3.2.2).
Op onze school proberen we al wat langer hier anders mee om te gaan en veranderingen in gang te
zetten. Een voorbeeld is aandacht te geven aan meervoudige intelligenties en daarbij verschillende
werkvormen te hanteren.
Kinderen moeten zelf op zoek kunnen gaan naar antwoorden op hun vragen. Hoe werkt iets? Hoe
moet dat? En als ze een antwoord vinden: Weet ik het nu? Is mijn vraag beantwoord? Juist deze
laatste vragen, als een soort reflectie, stimuleren het leren. Er wordt niet alleen op school geleerd; ook
buiten de school en misschien wel steeds meer, doen kinderen ervaringen op, stellen ze vragen en
vinden hun antwoorden. Als school willen we daar ook gebruik van maken.
Wat betekent dit voor de kinderen ?
11
De school houdt serieus rekening met kennis en ervaringen van kinderen buiten de school. Middels
allerlei vormen van leren ( en dus ook webleren ) kunnen we het buitenschoolse meer binnen de
school halen. De schoolomgeving wordt daardoor betekenisvoller.
In de school ,die wij voor ogen hebben, past uiteindelijk misschien geen vaststaand leerplan meer. We
willen kinderen in een rijke omgeving brengen die zoveel mogelijk authentiek en betekenisvol is. Als
kinderen de ruimte krijgen zelf onderwerpen in te brengen zal ook het leerplan voor een deel
opgebouwd worden door de inbreng van de kinderen. Het gaat dan niet meer om verschillende
vaardigheden en losse feitenkennis, maar om het ontwikkelen van competenties in reële en steeds
complexer wordende situaties. Kinderen moeten zelf aantonen welke competenties zij zich eigen
hebben gemaakt. Een instrument dat wij daarbij gaan gebruiken is het portfolio. Bij de kleuters gebeurt
dit al met het opzetten van een herinneringsboek.
Een portfolio is een doelgerichte verzameling werk van een leerling, samengesteld gedurende een
bepaalde periode. De leerling kiest het werk zelf. Aan de hand van zijn portfolio laat het kind zien wat
het heeft geleerd, hoe dat is gegaan en wat het in de volgende periode wil leren.
Een portfolio is dus het tastbare resultaat van een proces waarin kinderen nadenken over hun werk,
hun leerproces, hun ambities en hun gevoelens. Reflectie is dan ook de kern van deze werkwijze met
portfolio’s. We geven kinderen hiermee meer verantwoordelijkheid voor hun leerproces en een betere
voorbereiding op het ‘leven’ buiten de school.
We zullen gebruik gaan maken van een digitaal portfolio. Daarmee kunnen we tegelijkertijd ook
andere doelen realiseren. Meer ICT-gebruik binnen de school om kinderen ook beter voor te bereiden
op de informatiemaatschappij van vandaag. Grotere betrokkenheid van ouders, omdat nu makkelijker
ook thuis kan worden meegekeken. De leerling kan ook thuis zijn werk trots laten zien. En heeft ook
de mogelijkheid anderen, buiten de school, te betrekken in zijn leerproces.
Een andere organisatie
Serieus rekening houden met kinderen en hun verschillen, maar ook met hun verschillende manieren
van leren, heeft consequenties voor ons onderwijs en voor de inrichting daarvan. Onderzoek toont
aan, dat de manier van leren van kinderen drastisch verandert. Het blijkt, dat de huidige generatie een
heel andere manier van informatieverwerving kent. Voerde de leerling in vroegere tijd zijn opdrachten
uit in doodse stilte, liefst in afzondering en vanuit 1 medium ( het boek ) dan blijkt, dat de leerling nu al
communicerend vanuit diverse media zijn informatie verwerft.
De school is dan niet meer de organisatie waar kinderen op hetzelfde moment en op dezelfde manier
leren. Kinderen ontwikkelen zich vooral als zij zelf bezig zijn met vragen en uitdagingen die hen boeien
en bezighouden. Kinderen zullen in deze organisatie steeds meer zelf kunnen kiezen wat zij doen, hoe
ze dat doen, hoe lang ze er over willen doen en vooral ook met wie ze dat willen doen. Als we
kinderen met gelijke interesses samen willen brengen en samen, maar vooral ook van elkaar, willen
laten leren, dan hoeven die kinderen niet persé in dezelfde groep te zitten. Er zullen wisselende en
heterogene groepjes gevormd worden die regelmatig van samenstelling kunnen veranderen.
Deze wijze van werken betekent ook niet meer dezelfde leerkracht een heel jaar lang voor dezelfde
groep. Alle volwassenen binnen de school kunnen die ‘begeleidende’ rol spelen en zullen met elk hun
eigen verschillende functies en specialiteiten die taak vervullen en elkaar aanvullen. De kinderen
kunnen op die manier de beste hulp krijgen die zij wensen.
Andere inzet leerkrachten
De rol van de leerkracht zal nog sterker moeten veranderen, van overdrager van kennis en
vaardigheden naar inspirator en begeleider van leerprocessen. De leerkracht zal de omgeving van het
kind zo moeten kunnen inrichten dat deze het kind uitdaagt, nieuwsgierig maakt en stimuleert tot
leren. De leraar is begeleider van ‘ontwikkeling en leren’, en coach. De individuele leerling moet
daarnaast ook goed gevolgd worden. Persoonlijke competenties van kinderen worden tot ontwikkeling
gebracht in een pedagogische context van wederzijds vertrouwen. Leerstof is dan geen doel maar
middel geworden.
Wat gaan we doen ?
12
We werken steeds meer vanuit de interesses van het kind, voor een deel vanuit het curriculum, voor
een deel vanuit de weektaak.
We doen samen steeds meer onderzoek.
Formuleren
probleemstelling
actie
Bepalen van
Consequenties
voor ontwikkeling
Dataverzameling
Op basis van
ervaring
Betekenis
verlening
Door reflectie en
conceptualisering
Leren( kennis ontwikkelen) is een proces dat plaats vindt tussen individuen in interactie met elkaar.
Dat vraagt om een dialoog tussen individuen en groepen die deel uitmaken van een lerende
gemeenschap. Het ontwikkelen van kennis vindt plaats binnen een bepaalde context. Door kennis te
ontwikkelen zal de context waarin dit plaats vindt telkens opnieuw veranderen,
Leren, innoveren en onderzoeken worden gezien als processen die veel overeenkomsten vertonen.
Bij zowel leren, innoveren en onderzoeken wordt nieuwe kennis ontwikkeld op basis van ervaringen.
De termen leren, innoveren en onderzoeken verwijzen naar een collectief proces, met individuele
consequenties. Aan de individuele leercyclus van Kolb (1984) en de collectieve leercyclus van Dixon
(2002) voegen we een fase toe: het formuleren van een gemeenschappelijk probleem of uitdaging.
Zo ontstaat een ontwikkelingsproces met vijf fasen (zie bovenstaande figuur):
formuleren van een (gemeenschappelijk) probleem;
verzamelen van informatie op basis van ervaring;
gezamenlijk betekenisverlening door middel van reflectie en conceptualisering;
(gezamenlijk) bepalen van consequenties voor ontwikkeling
actie.
Bovenstaande figuur toont dat op basis van actie(s) een nieuw (gemeenschappelijk) probleem wordt
geformuleerd, waarmee de cirkel rond is.
Kennis ontwikkelen is een proces dat niet stopt.
Het bouwen van een Elektronische Leeromgeving ( ELO ) gebeurt in samenwerking met Eljakim.
Deze organisatie heeft een ELO gebouwd voor scholen voor voortgezet onderwijs, Unic en Villa Nova.
Uiteraard is deze ELO voor het VO nog niet geschikt voor kinderen vanaf 4 jaar.
Op dit moment is de ELO voor de kleuters klaar en in gebruik.
In het schooljaar 2009-2010 zijn de voorbereidingen getroffen voor DE ELO van groep 3.
En het eerste plan voor de ELO van de groepen 4 t/m 8 ligt ook klaar.
13
Dat betekent, dat eind schooljaar 2011-2012 voor alle groepen een ELO gebruikt wordt.
Wat willen we:
 We willen kinderen serieus nemen; dan zullen we ze ook verantwoordelijk moeten laten zijn
voor hun eigen leerproces. We willen een school zijn die uitdaagt tot zelfverantwoordelijk
leren.
 We vinden dat kinderen in staat zijn hun eigen leerroute uit te zetten. Altijd en met behulp van
meerdere volwassenen, als coaches en begeleiders.
 Leren vindt altijd plaats in dialoog met anderen; de uitdagende leeromgeving daagt ook uit tot
communicatie met anderen.
 Alle leerlingen moeten in staat zijn om de juiste vragen te stellen en de antwoorden van
leervragen te verwerken.
 Om dit te kunnen meten, zullen we een instrument moeten ontwikkelen.
Hoe gaan we het doen:
 We zijn gestart, kleinschalig maar met grote ambities.
 We hebben met alle teamleden de visie op Eigen Leren gedefinieerd.
 Alle collega’s hebben aangegeven de ambitie te hebben om te onderzoeken hoe het Eigen
Leren vorm gegeven kan worden en werken er hard aan om dat vorm te geven.
 In het schooljaar 2011-2012 wordt de methode Topondernemers ingevoerd met de opdracht
het zaakvakonderwijs, keuzewerk en Eigen Leren te integreren op basis van de visie op Eigen
Leren.
 Eigen leren wordt van alle leerlingen.
Wat levert het op:
 Gelukkiger en evenwichtigere kinderen.
 Kinderen die beter leren, passend in de communicatieve wereld waarin ze leven.
 Kinderen met een hoger ambitieniveau.
 Grotere betrokkenheid bij het leren van het kind.
 Lerende en daardoor gelukkige leerkrachten.
 Professionalisering van eigen leerkrachten door onderzoek naar eigen lespraktijk.
14
Activiteiten: meer of minder?
Kijkend naar de geformuleerde ambities en de resultaten is de vraag: wat zie je gebeuren in de school
om die ambities waar te maken? Welke activiteiten vinden plaats om de gewenste resultaten, die zijn
geformuleerd, te bereiken? Welke activiteiten moeten plaatsvinden om de ambitie waar te maken en
leerlingen ‘af te leveren’ die voldoen aan de hiervoor beschreven ‘outputspecificatie’. Welke
activiteiten zullen dan meer moeten plaatsvinden? En welke activiteiten minder of in het geheel niet
meer?
Meer



















Onderzoekend bezig zijn
(natuur/crea, toneel)
Exploreren
Spontane activiteiten
Begeleiden
Klassendoorbrekend werken
Meer verticale en horizontale
samenwerking tussen leerlingen en
leerkrachten
Samen zijn (in een
gemeenschappelijke ruimte)
Community
School betrekken bij cursussen
Uitwisselingen met kinderen
Uitwisselingen van medewerkers
i.g.v. persoonlijke ontwikkeling/zorg
behoeften
Ruimte voor zelfstandigheid , ook
vanuit de leerkrachten
Teambuilding, waardering voor
elkaars functioneren, samen koffie
drinken (ook voor 8.20 uur),
personele contacten onderling,
formeel en informeel, vergaderingen
van elkaar bijwonen (of bijv. 2 keer
per jaar samenkomen)
Open communiceren (ook t.a.v.
verantwoordelijkheden), elkaar
opzoeken en aanspreken/vragen
Vertrouwen
Uitwisselen van ideeën/gedachten
Verantwoordelijkheden dragen en
nakomen binnen en buiten de klas,
elkaar op verantwoordelijkheden
aanspreken
Doorgeven van personele
ontwikkelingen wederzijds (nieuwe
mensen en mensen die de
organisatie hebben verlaten)
Taakverdeling
Minder
 Dwingen, leiden
 Bang zijn om los te laten/controle te
verliezen
 Chaos, rommel maken
 Gehaast besluiten
 Lange aanloop tot actie
 Formele opstelling t.a.v. wet- en
regelgeving
 Wij/zij
15
3.2.2. (Hoog)begaafdheid
Onze school is een Daltonschool. Binnen deze filosofie past wat ons betreft geen plusklas. Wij kiezen
ervoor de leerlingen die daarvoor in aanmerking komen i.e. leerlingen die zichzelf in hun werk niet
kunnen aansturen, te laten werken met een zogeheten contract. In dit contract worden werk- en
leerafspraken opgenomen die samen met de leerling worden opgesteld. De hoeveelheid en de
moeilijkheidsgraad van het werk wordt afgestemd op de capaciteiten van de leerling. De leerling
maakt eerst zijn ‘gewone’ weektaak (eventueel via routeboekje) en het extra werk binnen de methode.
Daarnaast kan worden gekozen uit een brede hoeveelheid extra werk: diverse buitenlandse talen,
wetenschappelijke vakken, rekenen/wiskunde, maatschappelijke onderwerpen, zaakvakken en eigen
onderzoek. Ook bij de keuze hieruit wordt de leerling uiteraard zelf betrokken. Deze keuzes worden
naast de reguliere taak ingepland in de weektaak en vastgelegd in het contract.
De leerling werkt dagelijks aan de taken in het contract. De leerkracht begeleidt het proces. De
verantwoordelijkheid en de motivatie van de leerling wordt vergroot door de mogelijkheid tot eigen
inbreng in de opzet en de taken. De voortgang van het proces wordt mondeling met de leerling
besproken, tussentijdse veranderingen in bijvoorbeeld tempo of hoeveelheid kunnen altijd gemaakt
worden.
Het contract is individueel. Dat betekent dat leerlingspecifieke gegevens (gedrag, comorbiditeit en een
disharmonisch intelligentieprofiel) geen enkel beletsel zijn voor het deelnemen aan extra werk. Ook
leerlingen die niet hoogbegaafd zijn maar wel een geïnteresseerde en leergierige houding tonen
kunnen met een contract werken. Zo blijft het programma niet exclusief voor een kleine groep, maar is
het toepasbaar op veel verschillende leerlingen. Geheel volgens de Daltonfilosofie bieden we zo
maatwerk aan alle betrokken leerlingen.
Bijgevoegd wordt een pdf-document waarop onze speerpunten met betrekking tot begaafdheid
uitgewerkt staan.
16
4.
De inrichting van de kwaliteitszorg
4.1. Kwaliteitszorg binnen de SPO Utrecht
De SPO Utrecht heeft de afgelopen jaren, in samenwerking met directeuren en GMR gewerkt aan een
structurele aanpak van kwaliteitsbeleid, waarbij de kwaliteitscyclus (doelen stellen, planning, uitvoeren,
evaluatie, borgen) de rode draad is en schoolontwikkeling centraal staat. Als uitgangspunt is een
praktische uitwerking van het INK-model gekozen. Het model doet recht aan de opvatting dat de
kwaliteitszorg in het onderwijs zich op meer aspecten richt dan de eindresultaten van de leerlingen die
de school verlaten sec. Nadat we het model hadden ‘gevuld’ met die zaken die wij van belang achtten
voor goed onderwijs, hebben we indicatoren bepaald die daarvoor relevant zijn. De belangrijkste
indicatoren zijn: de samenstelling leerlingenpopulatie, het beleidsvoerend vermogen, de visie op
ontwikkeling en onderwijs, het pedagogisch klimaat, het onderwijsleerproces, het leerstofaanbod,
leerlingenzorg en begeleiding, tussen- en eindresultaten, de schoolloopbaan van leerlingen en het
vervolg van de schoolloopbaan in het voortgezet onderwijs.
Vervolgens was er de vraag hoe je die indicatoren meet. Soms waren de gegevens al voorhanden:
bijvoorbeeld het Cito-leerlingvolgsysteem. Daarnaast zijn specifieke instrumenten op maat gemaakt
voor de SPO Utrecht: webbased zelfevaluatielijsten voor personeel, intern begeleiders en directeuren
en waarderingslijsten voor leerlingen, ouders en personeel. De zelfevaluatielijsten worden om de vier
jaar door directie, intern begeleider en onderwijspersoneel ingevuld; de waarderingslijsten worden om
de vier jaar door personeel, leerlingen en ouders ingevuld. De aanpak is zodanig dat personeel elk 2e
jaar een vragenlijst invult: de ene keer een zelfevaluatielijst, de keer daarop de waarderingslijst.
Ter ondersteuning van directeuren is een SPO-kwaliteitshandboek gemaakt. Daarin wordt ook
aandacht besteed aan het vraagstuk hoe je conclusies op basis van verzamelde gegevens verbindt
aan het voortschrijdend proces van schoolontwikkeling. Het SPO-kwaliteitshandboek is op elke SPOschool aanwezig en in te zien voor betrokkenen.
In de periode 2008-2010 hebben bestuur en directeuren gewerkt aan de vormgeving van meer
opbrengstgericht onderwijs binnen de SPO Utrecht. Dit sluit goed aan bij het handelingsgericht werken
dat in het kader van passend onderwijs op alle SPO-scholen wordt ingevoerd. In 2010 besloot het
bestuur dat alle scholen in 2011 gaan werken met het leerlingenadministratiesysteem Parnassys,
zodat uitwisseling van gegevens makkelijker wordt.
4.2. De rol van de directeur bij kwaliteitszorg op de school
De directeur is binnen de SPO Utrecht integraal verantwoordelijk voor de school. In de SPOstandaard
Onderwijskundig Leiderschap is aangegeven welke activiteiten het bestuur van SPO-directeuren
verwacht om sturing te geven aan schoolontwikkeling en kwaliteitszorg. Binnen kaders heeft de
directeur de vrijheid om keuzes te maken met betrekking tot beleid en middelen om goed onderwijs te
realiseren. Het kwaliteitszorginstrument helpt om de goede keuzes te maken. Het bereiken van goede
resultaten van kinderen is de belangrijkste opdracht van elke SPO-school. Het bestuur verwacht dat
een directeur daarop stuurt en dat hij/zij dat niet alleen op basis van kennis en gevoel doet, maar
systematisch toetst of dat ook bereikt wordt.
De directeur is hierbij de eerst verantwoordelijke en de aanstuurder. Maar binnen de klas is de
leerkracht primair verantwoordelijk voor het onderwijs. Het schoolteam is dan ook nauw betrokken bij
kwaliteitszorg: het realiseren van doelen, het verzamelen van data en het meedenken bij interpretatie
en analyse, alsmede bij de aanpak en uitvoering van schoolontwikkeling.
4.3. De rol van het bestuur bij kwaliteitszorg
4.3.1. Activiteiten bestuur in het kader van kwaliteitszorg
Eén keer in de vier jaar maakt het bestuur een Koersplan, waarin de speerpunten en doelen op
bestuurs- en schoolniveau staan voor de komende periode. Het bestuur is eindverantwoordelijk m.b.t.
17
de kwaliteit van het onderwijs en ondersteunt scholen waar nodig bij het behalen van goede
resultaten. Daartoe worden de volgende activiteiten verricht.
Het bestuur vraagt van scholen om te werken met een kwaliteitscyclus. Bestuur en scholen maken in
dat kader jaarlijks een concreet jaarplan. In de voor- en najaarsoverleggen die het bestuur met de
directeur voert staan onderwijsontwikkeling, resultaten van het onderwijs en kwaliteitszorg centraal.
Het bestuur maakt jaarlijks een jaarverslag en scholen maken één keer in de twee jaar een
onderwijskundig jaarverslag voor de eigen school.
M.i.v. 2011 werkt het bestuur ook met een ondersteuningsteam van stafmedewerkers, dat scholen
adviseert t.a.v. kwaliteitszorg en schoolontwikkeling. Het ondersteuningsteam helpt desgevraagd bij
het analyseren van problematiek en het bepalen van een adequate aanpak en eventueel het kiezen
van externe begeleiding. Directeuren kunnen op deze wijze tijdig met deskundige hulp aan de slag
gaan als zij zien dat hun school niet optimaal functioneert en niet precies weten waar dat aan ligt. Het
bestuur heeft op deze wijze ook tijdig inzicht in de situatie en de aanpak op de school.
Als het bestuur zich zorgen maakt om een school en de directeur niet zelf met een hulpvraag komt,
kan het bestuur ook het ondersteuningsteam inschakelen nadat zij dit met de directeur besproken
hebben. Het gaat dan om signalen als:
De resultaten van leerlingen (tussenresultaten, cito-eindresultaten) meer dan één jaar niet op niveau
zijn;
Als het werkgerelateerd ziekteverzuim en/of het personeelsverloop op een school stijgt;
Als de school plannen, zakelijke gegevens en/of leerlinggegevens niet tijdig aanlevert;
Als de school langere tijd aan schoolverbetering basisvaardigheden werkt zonder aantoonbare
resultaten;
Als er sprake is van onvoldoende inhoudelijke kwaliteit;
Als er conflicten met ouders (MR) en/of team zijn;
Als het leerlingenaantal terugloopt zonder dat daar een demografische aanleiding voor is.
Het bestuur verzamelt jaarlijks de eindresultaten van de leerlingen die de scholen verlaten en laat
jaarlijks door Oberon in het kader van de stedelijke samenwerking een analyse maken van de
eindresultaten van alle kinderen (CITOscores) die de Utrechtse basisscholen verlaten. Mede op basis
daarvan kunnen scholen nagaan hoe hun leerlingen presteren t.o.v. andere scholen in de wijk en in de
stad.
4.3.2. Voornemens van het bestuur m.b.t. kwaliteitszorg
Het bestuur zal de komende vier jaar in samenwerking met directeuren, schoolteams en GMR verder
werken aan kwaliteitszorg. Doel is om kwaliteitszorg structureel in te bedden in alle SPO-scholen en
de schooloverstijgende aanpak kwaliteitszorg verder te ontwikkelen en te implementeren. Als norm is
voorlopig gesteld dat scholen in het kader van het toezicht door de inspectie minimaal een
basisarrangement hebben.
De volgende activiteiten zijn in ieder geval gepland:
Ondersteuning van directeuren bij een planmatige aanpak van kwaliteitszorg op schoolniveau door de
directeur kwaliteit, die sinds 2010 bij het bestuur in dienst is;
Tijdig signaleren als scholen onder de norm dreigen te komen, zodat een gerichte aanpak geïnitieerd
kan worden;
Het bepalen van SPO-normen voor alle SPOscholen en het bepalen van school specifieke normen op
schoolniveau;
De opzet van een schoolauditsysteem in het kader van kwaliteitszorg en de professionalisering van
staf en directeuren om daarmee te werken.
4.4. Kwaliteitszorg op onze school
Het Dalton-concept is een concept, dat steeds bewaking nodig heeft. Via bijeenkomsten, veel overleg
en een coördinator, die het proces bewaakt, zorgen we er voor, dat de verworvenheden van ons
Daltononderwijs gewaarborgd blijven.
18
Om ons Daltononderwijs weer helemaal te verfrissen, volgt het hele team een 2-jarige studie bij
Giralis, waarbij ( Dalton ) competenties van leerkrachten het uitgangspunt zijn.
Uiteraard is er ook een deel van het leertraject voor kinderen, dat verplicht is bij wet. ( kerndoelen )
Om inzicht te hebben in het leerniveau van de leerlingen wordt allereerst gebruik gemaakt van de
toetsen, die in de methoden aangegeven worden.
Vooral bij rekenen, taal en spelling zijn deze zeer duidelijk aangegeven. Ook de wereld oriënterende
vakken geven goede aanwijzingen over een toetsing van de behandelde leerstof.
Een aantal vakgebieden is echter moeilijker te toetsen.
Wij gaan dan uiteraard uit van uitgebreide observaties.
In de kleutergroepen wordt daar uitvoerig mee gewerkt. Voor zover dat van belang is, wordt dat
voortgezet in de hogere groepen.
Daarnaast wordt er gebruik gemaakt van het Leerlingvolgsysteem van het Cito. Wij gebruiken al jaren
de volgende toetsen; - groep1/2:
Taal voor kleuters
Rekenen voor kleuters
- groep 3/8
Begrijpend lezen
Rekenen & Wiskunde
Spelling
Woordenschat
- groep 8
Studievaardigheden
Ook wordt de Entree toets voor groep 7 afgenomen.
4.4.1. Handelings- en opbrengstgericht werken
We werken volgens het systeem van Handelingsgericht Werken. Ingebed hierin is het
Opbrengstgericht Werken.
Per jaargroep werken we met groepsplannen. Twee keer per jaar wordt een nieuw groepsplan
gemaakt. Het eerste groepsplan wordt in september gemaakt aan de hand van de
overdrachtsformulieren, die op zo'n manier zijn geschreven dat deze direct over te nemen zijn in het
groepsplan. Het tweede groepsplan wordt gemaakt in februari (na de cito's). Tussentijds worden deze
groepsplannen geëvalueerd en zo nodig aangepast. In enkele gevallen werken wij met individuele
handelingsplannen. Dit heeft dan te maken met bijvoorbeeld een ernstig vermoeden van dyslexie
(Eduniek eist hierbij individuele handelingsplannen), of wanneer een kind ernstig achterblijft bij één
vak.
Handelingsplannen worden geschreven vanuit de onderwijsbehoefte van het kind, waarbij de nadruk
ligt op positieve factoren en mogelijkheden; als startpunt worden die dingen genomen waarin het kind
goed is. Voortdurend overleg met ouders, leerlingen en begeleiders staat hierbij centraal. De nadruk
bij het opstellen van handelingsplannen is het stellen van korte, haalbare doelen. Dit is een proces
waar wij momenteel middenin zitten. De leerling wordt gevraagd zelf ook een leerdoel aan te geven
(rt-handelingsplannen). Dit willen wij proberen door te voeren naar de individuele handelingsplannen in
de groep.
Het werken met groepsplannen maakt het aanbod van de zorg zeer inzichtelijk, zowel voor
leerkrachten, leerlingen, begeleiders als ouders. Daarbij gebruiken leerkrachten hun groepsplan als
een werkdocument, waarop ze hun weekplanning baseren.
Tweemaal per jaar worden, aan de hand van de groepsplannen, groepsbesprekingen gehouden;
hierin wordt met elke leerkracht afzonderlijk de gehele groep besproken. Dit is tevens een
evaluatiemoment. Bij zo'n evaluatiemoment wordt constant gereflecteerd of de geboden hulp
voldoende resultaat opbrengt. Eventueel wordt de input aangepast of wordt gezamenlijk besloten dat
een leerling tijdelijk meer individuele instructie nodig heeft (rt). Ook tweemaal per jaar worden zgn.
leerlingbesprekingen georganiseerd. Dit zijn besprekingen per bouw, waarin elke leerkracht input kan
geven betreffende de zorgvraag omtrent een leerling. Elke leerkracht mag een zorgvraag indienen.
Uit de groepsbesprekingen en de leerlingbesprekingen kunnen individuele leerlingbesprekingen
volgen, waarbij leerkracht en intern begeleider de vorderingen van de leerling en de mogelijke
vervolgacties bespreken.
Twee keer per jaar wordt de trend van de CITO-toetsen bekeken. Aan de hand van de grafieken
19
kunnen we zien of de resultaten van bepaalde vakken in bepaalde jaargroep stijgen of dalen met
voorgaande jaren. Door onderzoek wordt de oorzaak van mogelijke daling achterhaald en vervolgens
worden in overleg met de leerkrachten stappen gepland om deze opbrengsten zo nodig bij te stellen.
De komende jaren zullen wij deze manier van werken volgen, evalueren en bijstellen.
Ons leerling-administratiesysteem heeft goede mogelijkheden om de vorderingen van de leerlingen te
registreren.
Daarnaast is er ruimte voor bewaking van de sociaal-emotionele ontwikkeling, kunnen er handelingsplannen en verslagen in opgeslagen worden.
Elke leerkracht is verplicht voor elke leerling een totaal dossier bij te houden.
De groepen 1 en 2 werken met een leerlingvolgsysteem, speciaal om de sociaal-emotionele
ontwikkeling te bewaken (Memelink). Indien nodig bij bepaalde kinderen wordt dat ook gehanteerd in
groep 3.
4.4.2. Kwaliteitsbeleid
Het kwaliteitsbeleid heeft betrekking op alle facetten van de integrale beleidsontwikkeling:
Het onderwijsinhoudelijk beleid en het zorgbeleid,
het personeelsbeleid,
het financieel-materieel beleid en
het marketingbeleid.
A. Onderwijsinhoudelijk:
 Het CITO Leerling Volg Systeem.
 De jaarlijkse analyse van de LVS-gegevens op school-, groeps- en individueel niveau.
 Het percentage verwijzing/terugplaatsing school voor speciaal basisonderwijs.
 De POVO-procedure (Primair Onderwijs Voortgezet Onderwijs) binnen de groepen 7 en 8,
met daaraan gekoppeld de schoolvervolgadviezen voor het voortgezet onderwijs.
 Analyse van de bouw- en teamvergaderingen.
 Analyse van de stedelijke onderwijsmonitor ‘Slim onder de Dom’ met de CITOEindtoetsresultaten.
 Analyse van de door de inspectie opgestelde rapporten.
 Collegiale consultatie door directie en leerkrachten.
B. Personeelsbeleid:
 ARBO-beleid met eenmaal per vier jaar een Algemene schoolverkenning, aangevuld door
inventarisaties op het gebied van welzijn, werkdruk en verzuim. Op basis van deze gegevens
wordt een meerjarenplan van aanpak opgesteld dat ter advies aan de MR wordt voorgelegd.
Jaarlijks vindt evaluatie en vaststelling plaats.
 Nascholing op team- en individueel niveau.
 Het Persoonlijk Ontwikkelings Plan (P.O.P.).
 De gesprekkencyclus.
 Het taakbeleidsplan.
 Coaching/begeleiding van nieuwe en beginnende leerkrachten.
 Tevredenheidsonderzoeken (SPO-Kwaliteitsbeleid).
 De functiemix wordt ingevoerd.
C. Financieel-materieel beleid:
 ARBO: concretisering van de onderdelen 'Veiligheid, Gezondheid en Ergonomie'
 De school zorgt in overleg met de SPO en de OSG voor een gezond financieel beleid.
D. Marketingbeleid:
 De SPO-waarderingslijsten worden ieder jaar afgenomen.
20







Voor de ouders en de leerlingen gebeurt dat in het januari-februari, voor de teamleden in de
maanden oktober of november.
De uitkomsten van de ouderwaarderingslijsten worden samen met de MR besproken en er
worden op basis van de gegevens beleidsvoornemens geformuleerd.
De ouders werken met school samen aan en betere invulling van het overblijven.
De website van de school moet een duidelijke plaats hebben in de communicatie met de
ouders.
De uitkomsten van de waarderingslijsten van het team worden besproken binnen de directie.
De directie bepaalt of er bijstellingen in het beleid nodig zijn.
De uitkomsten van de leerlingenlijsten worden binnen het MT besproken en binnen de
betreffende bouw wordt bekeken wat men met de uitkomsten kan doen.
4.5. Voornemens met betrekking tot kwaliteitszorg
4.5.1. Voornemens op schoolniveau
Er zijn een aantal voornemens geformuleerd:












We doen ieder jaar onderzoek naar de ontwikkeling van Eigen Leren
We bewaken het Daltonproces met elkaar.
Ieder jaar zijn er 3 scholingsmiddagen en twee studiedagen, waarbij Dalton en Eigen Leren
belangrijke items zijn.
De school voert de SPO-kwaliteitsmeter in.
2 Bijenkomsten n.a.v. conclusies van de coördinator Dalton.
2 x 3 Leerlingbesprekingen.
Er is een werkgroep organisatie en werkgroep Dalton/Eigen Leren.
De werkgroep organisatie kijkt naar de organisatie, zoals die nodig is om het proces van
Eigen Leren te bewaken.
De werkgroep Dalton/Eigen Leren bewaakt het inhoudelijke proces..
Deze werkgroep organiseert en stimuleert het Daltonconcept/Eigen Leren.
De werkgroep wil een vraagbaak zijn en daarnaast het proces van het Eigen Leren bewaken
en stimuleren.
Omdat we door middel van het gebruik van de methode Topondernemers een integratie willen
van zaakvakonderwijs, keuzewerk en Eigen Leren is er besloten, dat vanaf het schooljaar
2010-2011 de werkgroep Dalton en Eigen Leren tot een enkele werkgroep samengevoegd
wordt.
21
5.
Het onderwijs
In de Wet op het basisonderwijs is in artikel 9 vastgelegd dat het onderwijs een brede ontwikkeling
van leerlingen beoogt. Dit betekent dat het onderwijs zich moet richten op de emotionele en
verstandelijke ontwikkeling van de leerlingen, op het tot ontwikkeling brengen van hun creativiteit en
op het verwerven van sociale, culturele en lichamelijke vaardigheden. De kerndoelen tezamen moeten
aan deze brede vorming uitdrukking geven.
In dit hoofdstuk komen de belangrijkste keuzen en voornemens op onderwijskundig terrein aan bod.
Voor elk vak- en vormingsgebied wordt beschreven welke methodes en welk aanvullend materiaal
wordt gebruikt. (Indien gewenst kunnen niet verplichte vakgebieden worden beschreven).
Per vak- en/of vormingsgebied wordt vervolgens de praktijk (methoden, materialen, aanpak) geschetst
en worden per gebied voorstellen voor verbetering geformuleerd. Indien de school van mening is dat
deze methoden en materialen voldoen in het aanleren van de kerndoelen, wordt aangegeven:
'voorlopig afgerond'.
Ter info: Artikel 9 WPO Inhoud onderwijs
Het onderwijs omvat, waar mogelijk in samenhang:
Zintuigelijke en lichamelijke oefening
Nederlandse taal
Rekenen en wiskunde
Engelse taal
Enkele kennisgebieden
Expressieactiviteiten
Bevordering van sociale redzaamheid, waaronder gedrag in het verkeer
Bevordering van gezond gedrag
Bij de kennisgebieden wordt in elk geval aandacht besteed aan:
Aardrijkskunde
Geschiedenis
De natuur, waaronder biologie
Maatschappelijke verhoudingen, waaronder staatsinrichting
Geestelijke stromingen
Ten aanzien van de onderwijsactiviteiten zijn kerndoelen vastgesteld.
Voor de school geldt de eis dat zij tenminste de kerndoelen bij haar onderwijsactiviteiten als aan het
eind van het basisonderwijs te bereiken doelstellingen hanteert. Kerndoelen geven een beschrijving
van kwaliteiten van leerlingen op het gebied van kennis, inzicht en vaardigheden.
Het onderwijs wordt gegeven in het Nederlands. Voor de opvang in en de aansluiting bij het
Nederlandse onderwijs van leerlingen met een niet-Nederlandse culturele achtergrond kan de taal van
het land van oorsprong mede als voertaal bij het onderwijs worden gebruikt.
1. Kerndoelen:
De 'opdracht' vanuit het rijk aan de school; voor de overzichtelijkheid wordt verwezen naar een bijlage
waarin de kerndoelen zijn opgenomen.
2. Het onderwijsleerpakket:
De dagelijkse praktijk; onderwijsleerpakketten/methoden per groep; aanvullende materialen.
3. Beleidsvoornemens:
Hoofdlijnenplanning van veranderingen die naar aanleiding van 3. door de school gewenst zijn (doel,
wat, wanneer, hoe vindt uitvoering en bewaking daarvan plaats en wie is verantwoordelijk).
4. Borging:
Op welke wijze wordt de te bereiken vernieuwing vastgehouden?
22
vak- en/of vormingsgebied
Nederlandse taal
- Mondeling taalonderwijs
- Schriftelijk taalgebruik
- Taalbeschouwing
2. Engelse taal
Rekenen/wiskunde
- Wiskundig inzicht en handelen
- Getallen en bewerkingen
- Meten en meetkunde
4. Oriëntatie op jezelf en de wereld
Mens en samenleving
Natuur en techniek
Ruimte
Tijd
5. Kunstzinnige oriëntatie
6. Bewegingsonderwijs
voorlopig
afgerond
2012-2014
in
ontwikkeling
2011
prioriteit
2012
2011
2011
nee
nee
2011
2011
2011
2011
2011-2015
2011-2015
ja
ja
ja
ja
Ja en nee
nee
2012
2012
2012
2012
ja
5.1. Nederlandse taal
Kerndoelen:
Mondeling taalonderwijs
 De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie,
mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven.
 De leerlingen leren zich naar vorm en inhoud uit te drukken bij het geven en vragen van
informatie, het uitbrengen van verslag, het geven van uitleg, het instrueren en bij het
discussiëren.
 De leerlingen leren informatie te beoordelen in discussies en in een gesprek dat informatief of
opiniërend van karakter is en leren met argumenten te reageren.
Schriftelijk taalonderwijs
 schema's, tabellen en digitale bronnen.
 De leerlingen leren informatie te achterhalen in informatieve en instructieve teksten,
waaronder De leerlingen leren naar inhoud en vorm teksten te schrijven met verschillende
functies, zoals: informeren, instrueren, overtuigen of plezier verschaffen.
 De leerlingen leren informatie en meningen te ordenen bij het lezen van school- en
studieteksten en andere instructieve teksten, bij systematisch geordende bronnen, waaronder
digitale.
 De leerlingen leren informatie en meningen te vergelijken en te beoordelen in verschillende
teksten.
 De leerlingen leren informatie en meningen te ordenen bij het schrijven van een brief, een
verslag, een formulier of een werkstuk. Zij besteden daarbij aandacht aan zinsbouw, correcte
spelling, een leesbaar handschrift, bladspiegel, eventueel beeldende elementen en kleur.
 De leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen bestemde verhalen,
gedichten en informatieve teksten.
Taalbeschouwing, waaronder strategieën
 De leerlingen leren bij de doelen onder 'mondeling taalonderwijs' en 'schriftelijk taalonderwijs'
strategieën te herkennen, te verwoorden, te gebruiken en te beoordelen.
 De leerlingen leren een aantal taalkundige principes en regels. Zij kunnen in een zin het
onderwerp, het werkwoordelijk gezegde en delen van dat gezegde onderscheiden.
23

De leerlingen kennen regels voor het spellen van werkwoorden; regels voor het spellen van
andere woorden dan werkwoorden; regels voor het gebruik van leestekens.
De leerlingen verwerven een adequate woordenschat en strategieën voor het begrijpen van
voor hen onbekende woorden. Onder 'woordenschat' vallen ook begrippen die het leerlingen
mogelijk maken over taal te denken en te spreken.
Referentiekader Taal
 Leerlingen dienen aan het einde van de basisschool te voldoen aan niveau 1F van het
Referentiekader Taal. 1S is het streefniveau voor leerlingen die de Nederlandse taal goed
beheersen.
Het onderwijsaanbod en de werkwijze voor Nederlandse taal
De doelen
De kerndoelen voor Nederlandse taal worden nagestreefd. Wij verwijzen hierbij naar de
desbetreffende kerndoelen.
Het onderwijsleerpakket voor Nederlandse taal
 In de groepen 1-2 wordt gebruik gemaakt van de volgende methodes, materialen en
werkwijzen:
 Schatkist Taal, uitgeverij Zwijssen.
 Wat zeg je? Auditieve taalontwikkeling.
 Praatplaten van Bas, onder andere woordenschat ontwikkeling.
 Ontwikkelingsmaterialen m.b.t. taal. Bijvoorbeeld; communicatie, begrippentaal, leesrups,
woordsorteerspel, rijmlotto, ruggespraak, bouwplan.
 ABC muur, om het fonologisch bewustzijn en de letterkennis te stimuleren.
 Kansrijke taalhoeken.
 Boekenhoek.
 Thema hoeken.
 Schooltelevisie Koekeloere .
 Schooltelevisie Schatkast.
 Computerprogramma Leer het lekker zelf.
 Veilig leren lezen

Er wordt veel aandacht besteed aan; woordenschat, boekoriëntatie, verhaalbegrip, functies
van geschreven taal, relatie gesproken en geschreven taal, taalbewustzijn, alfabetisch
principe en functioneel schrijven en lezen.

“Veilig leren lezen (2e Maan-versie)”, uitg. Zwijsen Tilburg voor groep 3.
Structureel additief materiaal:
Diverse leesboeken ingedeeld op AVI-niveau.
Ringboekjes
Veilig en vlot
Luisterboeken
Klikklakklusterboekje
Letterzetter
Woordzetter
Tiptop
Stempelen
Feestneus
Computerprogramma bij VLL
Diverse maan roos vis spelletjes

Schrijven: “Pennenstreken”, uitg. Zwijsen Tilburg voor de groepen 1 t/m 8
voor beginnend, aanvankelijk en voortgezet schrijven.
24
Wij gebruiken voor het realiseren van de kerndoelen voor de Nederlandse taal in de groepen 4 t/m 8
de volgende methoden:
“Taalleesland “, een geïntegreerde taalleesmethode, uitg. Bekadidact Baarn voor de groepen 4 t/m 8
met de volgende aspecten:
Taalbeheersing: a) mondelinge taalvaardigheid: luisteren en spreken
b) schriftelijke taalvaardigheid: lezen
* leestechniek
* woordenschat
* leesbegrip
* leesbeleving
Schrijven * stellen
* spelling
Taalbeschouwing:
- in dienst van de taalaspecten genoemd bij taalbeheersing
- als een zelfstandig onderdeel ( o.a. werkwoordspelling )
“Taalleesland Spelling” , uitg. Bekadidact Baarn, een spellingpakket voor de groepen 4 t/m 8.
computerprogramma's: Zuidvallei en NIB spelling
Beleidsvoornemens op het gebied van het onderwijs in de Nederlandse taal
Er zijn in de leerjaren 4 t/m 8 vragen over de taalmethode “Taalleesland”. We gaan ons heroriënteren.
In het schooljaar 2009-2010 is er intensief onderzoek gedaan naar een vervangende methode.
Dat onderzoek heeft niets opgeleverd. Veel methodes zijn al “oud” en echt nieuwe taal-,
spellingmethodes komen pas in 2012 mondjesmaat op de markt.
Vooralsnog komt er voor het onderdeel spelling extra materiaal.
Borging
De methode vereist een regelmatige toetsing van praktijk en theorie. Dit gebeurt middels bouwoverleg
en collegiale consultatie.
Bij eventuele moeilijkheden zullen wij de deskundigheid van Eduniek ( schoolbegeleidingsdienst )
inschakelen.
5.2. Engelse taal
Kerndoelen
 De leerlingen leren informatie te verwerven uit eenvoudige gesproken en geschreven Engelse
teksten.
 De leerlingen leren in het Engels informatie te vragen of geven over eenvoudige onderwerpen
en zij ontwikkelen een attitude waarbij ze zich durven uit te drukken in die taal.
 De leerlingen leren de schrijfwijze van enkele eenvoudige woorden over alledaagse
onderwerpen.
 De leerlingen leren om woordbetekenissen en schrijfwijzen van Engelse woorden op te
zoeken met behulp van het woordenboek.
De doelen
De kerndoelen voor Engels worden nagestreefd. Wij verwijzen hierbij naar de desbetreffende
kerndoelen.
Het onderwijsleerpakket voor de Engelse taal
Wij gebruiken voor het realiseren van de kerndoelen voor Engels de volgende methode: Just do it
van uitgeverij Bekadidakt.
Daarbij is structureel additief materiaal:
werkboekjes voor de leerlingen
C.D.roms
Spelletjes
25
Woordenboeken
Beleidsvoornemens op het gebied van het onderwijs in de Engelse taal
In het schooljaar 2010-2011 gaan we met alle groepen thematisch Engels doen.
Op basis van een aantal Engelse lesboeken maken leerkrachten voor elke groep materiaal voor 10
thema’s per jaar.
Vanaf het schooljaar 2011-2012 zal het Engels een structurele plaats krijgen in alle groepen.
De volgende thema’s komen o.a. aan bod;
 Ready for school
 Time
 Food
 Animals
 Music and dance
 Contact
 Products ( kleding, verbruiks- en gebruiksmateriaal )
 Holiday
Borging
Evaluatie van de lessen en de methode zal plaatsvinden middels regelmatig overleg in het team.
Daarnaast zullen klassenobservaties een belangrijke rol spelen.
5.3. Rekenen en wiskunde
De kerndoelen:
Wiskundig inzicht en handelen
 De leerlingen leren wiskundetaal gebruiken.
 De leerlingen leren praktische en formele reken-wiskundige problemen op te lossen en
redeneringen helder weer te geven.
 De leerlingen leren aanpakken bij het oplossen van reken-wiskundeproblemen te
onderbouwen en leren oplossingen te beoordelen.
Getallen en bewerkingen
 De leerlingen leren structuur en samenhang van aantallen, gehele getallen, kommagetallen,
breuken, procenten en verhoudingen op hoofdlijnen te doorzien en er in praktische situaties
mee te rekenen.
 De leerlingen leren de basisbewerkingen met gehele getallen in elk geval tot 100 snel uit het
hoofd uitvoeren, waarbij optellen en aftrekken tot 20 en de tafels van buiten gekend zijn.
 De leerlingen leren schattend tellen en rekenen.
 De leerlingen leren handig optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen.
 De leerlingen leren schriftelijk optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen volgens meer of
minder verkorte standaardprocedures.
 De leerlingen leren de rekenmachine met inzicht te gebruiken.
Meten en meetkunde
 De leerlingen leren eenvoudige meetkundige problemen op te lossen.
 De leerlingen leren meten en leren te rekenen met eenheden en maten, zoals bij tijd, geld,
lengte, omtrek, oppervlakte, inhoud, gewicht, snelheid en temperatuur.
Referentiekader rekenen:
Leerlingen dienen aan het einde van de basisschool te voldoen aan niveau 1F van het
Referentiekader Rekenen. 1S is het streefniveau voor leerlingen die goed zijn in rekenen.
Het onderwijsleerpakket voor Rekenen en wiskunde
In de groepen 1-2 wordt gebruik gemaakt van de volgende methodes, materialen en werkwijzen:
 Schatkist Rekenen, uitgeverij Zwijssen.
26




Rekenkast, voor tellen en getalbegrip.
Ontwikkelingsmaterialen m.b.t. rekenen. Bijvoorbeeld; begrippendiagram, telwel, heinevetter,
rekenverhalen, postbus, vormenkist.
De wereld in getallen ideeënboek.
Constructie materialen, bijvoorbeeld lego, nopper, k’nexx, construx, bouwhoek.
“ De Wereld in Getallen “,uitg. Malmberg. Den Bosch voor de groepen 3 t/m 8.
Structureel additief materiaal:
 “ Stenvert – Rekenblocs “, uitg. Bekadidact/Bosch en Keuning, Baarn voor de groepen 3 t/m
8.
 Maatwerk rekenen.
 MAB materiaal.
Beleidsvoornemens op het gebied van het onderwijs in Rekenen en wiskunde
Er zijn op dit moment geen beleidsvoornemens.
In het schooljaar beginnen we met de nieuwste versie van WIG.
Borging
Voortdurende evaluatie over afspraken die gemaakt zijn t.a.v. beoordeling en rapportage middels
teamvergaderingen.
5.4. Oriëntatie op jezelf en de wereld
De kerndoelen:
Mens en samenleving
 De leerlingen leren zorg te dragen voor de lichamelijke en psychische gezondheid van henzelf
en
 anderen.
 De leerlingen leren zich redzaam te gedragen in sociaal opzicht, als verkeersdeelnemer en als
consument.
 De leerlingen leren hoofdzaken van de Nederlandse en Europese staatsinrichting en hun rol
als burger.
 De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en
normen.
 De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse
multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met
verschillen in opvattingen van mensen.
 De leerlingen leren met zorg om te gaan met het milieu.
Natuur en techniek
 De leerlingen leren in de eigen omgeving veel voorkomende planten en dieren onderscheiden
en benoemen en leren hoe ze functioneren in hun leefomgeving.
 De leerlingen leren over de bouw van planten, dieren en mensen en over de vorm en functie
van hun onderdelen.
 De leerlingen leren onderzoek doen aan materialen en natuurkundige verschijnselen, zoals
licht, geluid, elektriciteit, kracht, magnetisme en temperatuur.
 De leerlingen leren hoe je weer en klimaat kunt beschrijven met behulp van temperatuur,
neerslag en wind.
 De leerlingen leren bij producten uit hun eigen omgeving relaties te leggen tussen de werking,
de vorm en het materiaalgebruik.
 De leerlingen leren oplossingen voor technische problemen te ontwerpen, deze uit te voeren
en te evalueren.
 De leerlingen leren dat de positie van de aarde ten opzichte van de zon leidt tot
27
natuurverschijnselen, zoals seizoenen en dag-/nachtritme.
Ruimte
 De leerlingen leren de ruimtelijke inrichting van de eigen omgeving te vergelijken met die in
omgevingen elders, in binnen- en buitenland, vanuit de perspectieven landschap, wonen,
werken, bestuur, verkeer, recreatie, welvaart, cultuur en levensbeschouwing. In ieder geval
wordt daarbij aandacht besteed aan twee lidstaten van de Europese Unie en twee landen die
in 2004 lid worden/ werden, de Verenigde Staten en een land in Azië, Afrika en Zuid-Amerika.
 Kinderen leren over de maatregelen die in Nederland genomen worden/ werden om bewoning
van door water bedreigde gebieden mogelijk te maken.
 De leerlingen leren over de mondiale ruimtelijke spreiding van bevolkingsconcentraties en
godsdiensten, van klimaten, energiebronnen en van natuurlandschappen zoals vulkanen,
woestijnen, tropische regenwouden, hooggebergten en rivieren.
 De leerlingen leren omgaan met kaart en atlas, beheersen de basistopografie van Nederland,
Europa en de rest van de wereld en ontwikkelen een eigentijds geografisch wereldbeeld.
Tijd



De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen, zoals aanwezig in
ons cultureel erfgoed, en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren.
De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: jagers en
boeren; Grieken en Romeinen; monniken en ridders; steden en staten; ontdekkers en
hervormers; regenten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en stoommachines;
wereldoorlogen en holocaust; televisie en computer.
De leerlingen leren over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de
Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de
wereldgeschiedenis.
Het onderwijsleerpakket voor Oriëntatie op jezelf en de wereld
De herziene kerndoelen geven scholen meer ruimte om vorm en inhoud te geven aan het eigen
onderwijsprogramma. Het onderwijs kan vervolgens meer worden afgestemd op de behoeften van
leerlingen. De leergebieden worden niet meer gezien als ‘vakken’ maar als een ordening van
kerndoelen.
In TopOndernemers worden de onderwijsinhouden over mensen, de natuur en de wereld, in
samenhang aangeboden. Ook inhouden uit andere leergebieden worden betrokken op de ‘oriëntatie
op jezelf en de wereld’. Activiteiten die veel voorkomen zijn: het lezen en maken van teksten
(begrijpend lezen), het meten en verwerken van informatie in o.a. tabellen, tijdlijn en grafieken
(rekenen/wiskunde) en het gebruiken van beelden en beeldmateriaal (kunstzinnige oriëntatie). Deze
uitgangspunten sluiten aan bij onderwijs dat kinderen zicht wil geven op betekenis en samenhang, en
overladenheid van het onderwijsprogramma wil verminderen.
De inhouden van de thema’s beslaan de kennisdoelen uit het leergebied Oriëntatie op jezelf en de
wereld. Het gaat om de kerndoelen: Mens en samenleving, Natuur en techniek, Ruimte en Tijd.
Natuur en milieu communicatie
We maken gebruik van projecten die aangeboden worden door NMC (Natuur en Milieu
Communicatie). Bij de groepen 1 en 2 brengen we een bezoek aan de kinderboerderij, we volgen een
kabouterpad m.b.t. de seizoenen.
Voor alle leerjaren kiezen we in overleg steeds een gevarieerd programma. Denk daarbij aan slakken,
vlinders, paddenstoelen kweken enz.
Tuinen
De groepen 1 tot en met 5 tuinieren in de tuin naast de school en de groepen 6 tot en met 8 tuinieren
bij A.T.V. Stadion.
In de groepen 1 tot en met vijf komt elk jaar een gewas aan bod, de kinderen volgen dit van zaad tot
oogst. Na de oogst wordt de groente bereid en opgegeten. Tevens geven we lessen over bloembollen,
en planten we bollen in de tuin. In de zomer worden er allerlei zomerbloeiers geplant.
28
Er zijn fruitstruiken en fruitbomen. Ook de producten daarvan worden gebruikt in de lessen.
Verkeer
De school vindt verkeerseducatie belangrijk. Daarom wordt er veel aandacht aan besteed. In het
schooljaar 2011-2012 wil de school het UVL ( Utrechts Verkeersveiligheidslabel ) behalen.
Hoogwaardig verkeersonderwijs levert een belangrijke bijdrage aan de stapsgewijze ontwikkeling van
onze leerlingen tot veilige, zelfstandige en verantwoordelijke verkeersdeelnemers.
Daarmee voldoet de school aan kerndoel 35.
Het onderwijsleerpakket voor verkeer:
 Alle leerlingen gebruiken de methode “Afgesproken !”
 Alle kinderen gebruiken de methode “Fiets Safe”.
 Er is een schoolpleinpakket voor alle groepen
 De groepen 7 gaan naar de verkeerstuin
 De groepen 8 doen het theoretisch en praktisch verkeersexamen.
5.5. Kunstzinnige oriëntatie
De kerndoelen:
 De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken om er gevoelens en
ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren.
 De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren.
 De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel
erfgoed.
Het onderwijsleerpakket:
Wij gebruiken voor het realiseren van de kerndoelen de volgende methode:
 “Moet je doen” uitg. Meulenhoff Educatief, Amsterdam.
Een pakket van vijf complete vakmethoden voor spel en bevordering van het taalgebruik
(=drama), handvaardigheid, tekenen, muziek en beweging (=dans).




Structureel additief materiaal:
CD’s en videobanden behorende bij de methode.
Daarnaast maken wij veelvuldig gebruik van bestaande liederenbundels samengesteld door
de Hogeschool van Utrecht.
Het Utrechts Centrum voor de Kunsten verzorgt jaarlijks projecten c.q. voorstellingen voor de
groepen 1 t/m 8.
Beleidsvoornemens:
Samen met het UCK worden er culturele cursussen aangeboden.
Borging:
De kunst- en cultuurkoers wordt regelmatig geëvalueerd samen met begeleiders van het UCK.
5.6. Beweging
De kerndoelen
 De leerlingen leren op een verantwoorde manier deelnemen aan de omringende
bewegingscultuur en leren de hoofdbeginselen van de belangrijkste bewegings- en
spelvormen ervaren en uitvoeren.
 De leerlingen leren samen met anderen op een respectvolle manier aan bewegingsactiviteiten
deelnemen, afspraken maken over het reguleren daarvan, de eigen bewegingsmogelijkheden
inschatten en daarmee bij activiteiten rekening houden.
29
Het onderwijsleerpakket voor lichamelijke oefening:
In de groepen 1-2 wordt gebruik gemaakt van de methode ‘Basislessen bewegingsonderwijs’ van
uitgeverij Elsevier / De Tijdstroom. Deze lessen worden afgewisseld met lessen uit ‘Moet je doen
Dans’ en spellessen. Bij de spellessen komen tikspelen en zangspelen aan bod.
Wij gebruiken voor het realiseren van de kerndoelen voor lichamelijke opvoeding de volgende
methoden:
 “Bewegen en didactiek”
 “Bronnenboeken”, Bewegingsonderwijjs voor de basisschool, uitg. SLO, Bekadidakt, Baarn.
Discrepantie-analyse kerndoelen-praktijk:
In de handleiding worden de kerndoelen niet genoemd. De boeken dekken zowel bestaande als
herziene kerndoelen, met uitzondering van vérspringen en vérwerpen.
Om dit te ondervangen wordt gebruik gemaakt van “Jeugdatletiekvormen”.
30
6.
Passend onderwijs
6.1. Samenwerken aan passend onderwijs binnen het bestuur en stedelijk
De PO-scholen van de SPO Utrecht werken vormen samen het samenwerkingsverband 20-03, dat
nauw samenwerkt met de twee andere samenwerkingsverbanden in de stad. In het Meerjaren
Zorgplan is de koers voor het zorgbeleid van de SPO Utrecht vastgelegd. De jaarlijkse inzet van
middelen en de organisatie van de zorg voor leerlingen wordt in het jaarlijks op te stellen zorgplan
beschreven. De aanpak van de SPO Utrecht met betrekking tot een goed onderwijsaanbod voor elk
kind is gebaseerd op de 7 uitgangspunten voor handelingsgericht werken. Bij het bieden van
onderwijs en zorg aan leerlingen:
denken, kijken, praten en handelen we in termen van onderwijsbehoeften.
gaan we uit van een voortdurende samenwerking tussen leerkracht, leerling, ouders en begeleiders.
richten we ons op het benutten van kansen en positieve factoren en het zoeken naar mogelijkheden.
werken we vanuit een kader dat gebaseerd is op het systeemdenken: het een heeft invloed op het
ander.
werken we handelingsgericht: gericht op het geven van haalbare en bruikbare adviezen.
werken we systematisch en transparant.
staat de leerkracht van de leerling centraal en is de leerkracht de sleutelfiguur.
D.m.v. deelname aan het project Afstemming hebben SPO-scholen hier de afgelopen jaren aan
gewerkt. Voor meer gedetailleerde doelen en activiteiten verwijzen wij naar het (Meerjaren)zorgplan
2010-2014 en de SPO-standaard leerlingenzorg (bijlagen).
In het kader van de invoering van passend onderwijs werkt de SPO Utrecht nauw samen met alle
schoolbesturen, de welzijnsinstellingen, de gemeente Utrecht en jeugdzorg aan een sluitende aanpak.
Er is een stuurgroep Passend Onderwijs waarin alle schoolbesturen PO, VO en SO participeren en er
is een stedelijke werkgroep, waarin alle hierboven genoemde samenwerkingspartners participeren. De
Utrechtse Onderwijs Agenda is hier de leidraad.
6.2. Leerlingenzorg op de basisschool
6.2.1. Algemeen
31
In het schema zien we de cyclus van Handelingsgericht werken (HGW) zoals die op alle basisscholen
van de SPO Utrecht wordt doorlopen. Dit is een systematische manier van omgaan met verschillen
tussen kinderen.
Iedere leerkracht doorloopt deze cyclus een paar keer per jaar volgens de volgende stappen:
Waarnemen: De relevante leerling gegevens worden verzameld in een groepsoverzicht.
Signaleren van kinderen met specifieke onderwijsbehoeften.
Begrijpen:
Benoemen algemene onderwijsbehoeften van alle kinderen,
Benoemen en zo nodig onderzoeken van specifieke onderwijsbehoeften.
Plannen:
Clusteren van kinderen die met en van elkaar leren.
Opstellen groepsplan
Realiseren:
Uitvoeren groepsplan
Evalueren:
Afnemen van toetsen en evalueren of gestelde doelen behaald zijn.
Hierna wordt de cyclus opnieuw doorlopen. Bij de overgang naar een volgende groep vindt er een
overdracht plaats aan de hand van het groepsoverzicht en maakt de nieuwe leerkracht een nieuw
groepsplan afgestemd op de onderwijsbehoeften van de leerlingen en aangepast aan de nieuwe
(tussen)doelen die hij met hen wil bereiken.
De leerkracht is als professional eerst verantwoordelijke voor de leerlingbegeleiding. Leraren houden
bij instructie en verwerking rekening met niveauverschillen tussen leerlingen volgens het directe
instructie model. De klassenorganisatie draagt bij aan het bieden van mogelijkheden tot differentiatie.
De intern begeleider vervult binnen de school een coördinerende en begeleidende rol op het gebied
van de leerlingenzorg. Hiertoe ondersteunt deze de leerkrachten door het systematisch bespreken van
de groepsoverzichten en indien nodig een individuele leerlingbespreking a.d.h.v. een hulpvraag van de
leerkracht.
Vanuit de visie op het Handelings Gericht Werken, gaan we uit van een voortdurende samenwerking
tussen leerkracht, leerling, ouders en begeleiders. Door het systeemdenken gaan we er vanuit dat het
één van invloed is op het ander. Daarom worden de ouders en de leerlingen zelf betrokken in het
benoemen van de onderwijsbehoeften. Wat heeft dit kind, met deze ouders, in deze klas met deze
leerkracht nodig?
Wanneer de begeleiding op school niet toereikend is, wordt de stap gemaakt naar het niveau van
begeleiding door het samenwerkingsverband of een externe zorgaanbieder. Het betreft het
ondersteunen van de groepsleerkracht en intern begeleider bij het zoeken naar afstemming van de
onderwijsleersituatie op de instructie- en/of ondersteuningsbehoeften van de leerling.
6.2.2. Zorgbeleid van de SPO Utrecht
De PO-scholen van de SPO Utrecht werken vormen samen in het samenwerkingsverband 20-03, dat
nauw samenwerkt met de twee andere samenwerkingsverbanden in de stad. In het Meerjaren
Zorgplan is de koers voor het zorgbeleid van de SPO Utrecht vastgelegd. De jaarlijkse inzet van
middelen en de organisatie van de zorg voor leerlingen wordt in het jaarlijks op te stellen zorgplan
beschreven. De SPO-missie ten aanzien van de inzet van de zorgmiddelen wordt als volgt verwoord:
“ Dichtbij de basis, speciaal als het moet”.
Voor het beleid, doelen en activiteiten verwijzen wij naar het Meerjarenzorgplan 2007- 2011 en de
standaard leerlingenzorg (zie hoofdstuk 3).
6.3. Zorg op maat op onze school
6.3.1. Doelen van zorgverbreding
Het basisonderwijs is in principe bestemd voor alle kinderen van vier tot en met twaalf jaar. Kinderen
moeten een ononderbroken ontwikkeling door kunnen maken. Dat betekent, dat er rekening wordt
32
gehouden met individuele verschillen tussen leerlingen. Het uitgangspunt, dat elke leerling langs
dezelfde weg en in gelijke stappen even ver moet komen, is daarmee losgelaten. Op onze school zal
rekening worden gehouden met tempoverschillen en niveauverschillen van leerlingen. Er zullen
verschillende leerwegen worden gehanteerd. Leerlingen hoeven niet allemaal dezelfde doelen te
bereiken.
Dit neemt niet weg dat elk kind zo goed mogelijk moet worden voorbereid op het volgen van
voortgezet onderwijs en op het deelnemen aan het maatschappelijk leven. Alle kinderen moeten
bepaalde elementaire vaardigheden leren en voldoende kennis opdoen om zich later te kunnen
handhaven.
Nu heeft elke school een aantal leerlingen voor wie de schoolloopbaan moeilijkheden oplevert. Het
gaat niet altijd om grote leerproblemen. Ook niet altijd om kinderen die zwakker presteren. Ook meer
begaafde leerlingen kunnen het moeilijk hebben. Als ze niet voldoende geprikkeld worden goede
prestaties te leveren op hun niveau, kan de interesse en concentratie verminderen. Het is een
belangrijke taak van de school, in overleg met de ouders, de problemen in een vroeg stadium te
onderkennen en hulp te bieden. Dat vraagt planmatig handelen. De extra hulp aan leerlingen en de
speciale voorzieningen, die daarbij horen, worden zorgverbreding genoemd. Onze school gaat uit van
onderwijs op maat voor zoveel mogelijk leerlingen en probeert dus ook kinderen met leerproblemen
op school te begeleiden. Voorwaarde vinden we wel, dat het kind zich prettig op onze school voelt en
zijn eigenwaarde niet verliest. De interne begeleider vormt samen met de remedial teacher het
zorgteam binnen school. Zij worden ondersteund door de schoolbegeleidingsdienst. De interne
begeleider coördineert de leerlingenzorg binnen school.
De volgende doelen staan op schoolniveau centraal:

De Daltonschool Rijnsweerd heeft een samenhangende interne structuur voor leerlingenzorg;
leerkrachten volgen systematisch de ontwikkeling van de leerlingen en zorgen voor specifieke
begeleiding bij geconstateerde problemen.

De Daltonschool Rijnsweerd creëert voorzieningen voor extra zorg aan leerlingen.

De Daltonschool Rijnsweerd creëert voorzieningen om het leerkrachtgebonden functioneren
te optimaliseren binnen de zorgverbreding.

Wat betreft zorg over en begeleiding van kinderen: hierin werken wij handelingsgericht. Dit
betekent wat betreft ouders dat hierover in een vroeg stadium contact opgenomen en overleg
gepleegd wordt met hen. Zoveel mogelijk samen met hen wordt een lijn uitgezet die bij dat
jaar (een komende jaren) wil volgen met betrekking tot hun kind.

Wat het handelingsgericht opstellen van leerdoelen met betrekking tot de individuele leerling
betreft (individueel handelingsplan): leerdoelen worden altijd ook besproken met de leerling,
waarbij deze aan kan geven wat hij of zij zelf wil leren.
6.3.2. Toelating
De volgende doelen staan op schoolniveau centraal:
De school stelt zich op de hoogte van de beginsituatie van vierjarigen of van neveninstromers. Er is
een procedure opgesteld waarbij de directeur een eerste gesprek voert.
Actiepunt:
Om de beginsituatie zo volledig mogelijk in beeld te krijgen is inhoudelijk contact met
de voorschoolse opvang (indien van toepassing) en de school van herkomst onontbeerlijk. De school
onderneemt actie om structureel contact te leggen met de voorschoolse opvang. (Dagopvang en
peuterspeelzaal in ons gebouw).



De school schrijft geen leerling in zonder deze gezien te hebben.
De school neemt leerlinggegevens op in het leerlingendossier.
De school stelt bij aanname indien gewenst een handelingsplan op voor de desbetreffende
leerling. Het kan hierbij gaan om in- en/of externe begeleiding.
Dit alles in overleg met ouders, leerkracht en intern begeleider.
33
6.3.3. Vorderingen, ontwikkelingen van de leerlingen
De volgende doelen staan op schoolniveau centraal:
De school bepaalt systematisch de vorderingen en ontwikkeling van de leerlingen.
Dit gebeurt op de volgende wijze:

De leerkrachten bepalen de vorderingen met methodegebonden toetsen en toetsen volgens
het Leerling- en OnderwijsVolgSysteem (L.O.V.S.). De kinderen van de groepen 1 en 2
worden gevolgd in hun ontwikkeling met behulp van het L.V.S. van Memelink (OVM) en met
het Cito - L.O.V.S.
Het volgen van kinderen geschiedt verder op basis van de gesprekken met ouders en
kinderen, observaties en collegiale consultatie.

De leerkrachten van de groepen 3 t/m 8 stellen tenminste twee keer per jaar de resultaten
vast met de CITO-LOVS toetsen.
Met behulp van een toetskalender is tweejaarlijks de afname van de toetsen vastgelegd om
de vorderingen van de leerlingen systematisch te volgen.

Twee keer per jaar vinden signaleringsbesprekingen plaats per bouw met als doel het volgen
van de cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling van het kind of de groep.

Twee keer per jaar vinden groepsbesprekingen plaats (handelingsgericht werken). Hierin
wordt aan de hand van het groepshandelingsplan besproken hoe de ontwikkeling van de
leerlingen loopt; of het groepshandelingsplan voldoende steun biedt of dat hij op een andere
manier hulp gegeven of gezocht moeten worden. (Hierbij valt te denken aan een individueel
handelingsplan, rt, interne of externe observatie, extern onderzoek).

Overdracht:
Aan het eind van elk schooljaar wordt van elke leerling een overdracht geschreven. In deze
overdracht komen dezelfde punten uit het groepshandelingsplan aan de orde. In principe kan
aan de hand van de overdracht direct een nieuwe handelingsgericht groepsplan geschreven
worden.
De intern begeleider draagt zorg voor een extra overdracht met betrekking tot de leerlingen
die extra zorg behoeven. Dit, om de continuïteit in de zorg om deze leerling te waarborgen.

De toetsgegevens van de leerlingen en de groepen worden centraal in leerlingdossiers
vastgelegd.

De leerkrachten kunnen de instrumenten zelf hanteren. Bij nieuwe leerkrachten vindt
collegiale ondersteuning plaats (in eigen bouw door bouwcoördinator of collega of
opleidingsleerkracht).
6.3.4. Analyse van vorderingen en ontwikkelingen
De volgende doelen staan op schoolniveau centraal:
leraren stemmen hun didactisch handelen voor individuele leerlingen of de hele groep af op basis van
analyse van leerling- of groepsoverzichten. Dit op basis van de wettelijk vastgestelde minimum- en
streefdoelen.
Actiepunt:
Een analyse twee keer per jaar van de LOVS-gegevens op school- ,groeps- en individueel niveau door
de intern begeleider en de directeur.
Mede op basis van analyse zicht krijgen op het soort problematiek binnen de schoolpopulatie: het tijdig
signaleren en met daadkracht komen tot een goede aanpak (bv. gedragsproblematiek).
6.3.5. Vaststellen van hulpvragen
Het volgende doel staat op schoolniveau centraal:
De leraren stellen bij zorgleerlingen op systematische wijze de hulpvragen vast, c.q. bij. Dit geschiedt
op de volgende wijze:

Leerlingen worden besproken in hun totale functioneren (cognitief, sociaal-emotioneel en
indien nodig fysiek en motorisch). De overlegmomenten hiertoe zijn: leerlingbesprekingen
(incidentmethode toegepast per bouw), groepsbesprekingen, consultaties IB (intern), en
consultaties Eduniek en Auris (extern).

Bij de voorbereiding van de bespreking verzorgt de groepsleerkracht signaleringsgevens en
34


een probleembeschrijving en de hulpvraag, beschreven vanuit de behoefte van de leerling
(HGW). Zo nodig worden diagnostische toetsen afgenomen en/of pedagogisch-didactisch
onderzoek uitgevoerd.
Informatie van de ouders wordt bij de analyse betrokken.
Zo nodig wordt, met instemming van de ouders/verzorgers, expertise van externe
deskundigen ingeroepen (bv. Zorgplatform WSNS, Preventieve Ambulante Begeleiding,
jeugdhulpverlening, Auris).
6.3.6. Adaptief onderwijs bij instructie en verwerking (leraren)
De volgende doelen staan op schoolniveau centraal:
Leerkrachten houden bij instructie en verwerking rekening met niveauverschillen tussen leerlingen.
Adaptief onderwijs is binnen onze school verankerd binnen ons Daltonconcept.
Het hanteren van methodes die adaptief onderwijs binnen heterogene groepen mogelijk maken
Ons “eigen leren” traject is voor ons de ultieme vorm van adaptief onderwijs.
Actiepunt:
leerkrachten moeten met elkaar het traject van eigen leren en daaraan gekoppeld het
onderzoeken vormgeven en uitvoeren.
6.3.7. Klassenorganisatie / klassenmanagement
Het volgende doel staat op schoolniveau centraal:
De klassenorganisatie moet zo ingericht zijn als we afgesproken hebben met elkaar over ons
Daltonconcept.
Actiepunt:
- collegiale consultatie binnen alle groepen door leerkrachten, coördinator Dalton, intern
begeleider/directeur
- op teamniveau vanuit een meerjarenperspectief aandacht voor verbetering van het zelfstandig
werken van leerlingen om binnen het klassenmanagement meer ruimte te creëren voor de
zorgverbreding en de leerkracht. Daardoor ontstaat langzaam maar zeker een praktischer invulling
van het EL.
6.3.8. Procedure handelingsplannen: start, uitvoering en evaluatie
Het volgende doel staat op schoolniveau centraal:
Wij werken volgens het principe van Handelingsgericht Werken. Dit houdt wat betreft
handelingsplannen het volgende in:

De leerkracht vertaalt de hulpvraag van een leerling in een handelingsplan waarbij de ouders
worden betrokken bij de inhoudelijke opzet.

De leraren zijn verantwoordelijk voor het systematisch evalueren van de uitvoering van de
handelingsplannen.

Handelingsplannen worden gebruikt: ten eerste om een leerling extra ondersteuning te geven
op het gebied waar hij boven- of ondergemiddeld presteert; ten tweede als onderzoeksmiddel.
Dit houdt in, dat door de inzet van verschillende handelingsplannen (groeps- of individueel)
bepaald wordt op welk gebied de betreffende leerling wel of niet leerbaar is en waarop voor
hem of haar extra onderzoek gewenst is.

Voor groepshandelingsplannen zijn modelplannen aanwezig, die iedere leerkracht tweemaal
per jaar invult.

Ontwikkelingsperspectieven: wij gaan werken met een database ontwikkeld door Eduniek;
deze kan gekoppeld worden aan Parnassys.
6.3.9. Specifieke begeleiding
De volgende doelen staan op schoolniveau centraal:

De organisatie van ons onderwijs maakt specifieke begeleiding van leerlingen mogelijk. Hierbij
is het wenselijk dat er consultatie plaatsvindt met collega’s en/of de intern begeleider. De
specifieke begeleiding van de leerlingen vindt veelal in de groepen zelf plaats, waarbij gebruik
gemaakt wordt van specifieke materialen, o.a. vanuit de orthotheek.

Per bouw is een dyslexieprotocol. Deze is specifiek uitgewerkt voor de betreffende bouw, met
35


betrekking tot toetsen, hulpmiddelen, etc.
De school begeleidt leerlingen en ouders in hun keuze voor het vervolgonderwijs (POVOprocedure).
Schoolvervolgadviezen worden verstrekt aan intern begeleider/directeur alvorens deze
worden medegedeeld aan de ouders.
6.3.10. Opstellen onderwijskundig rapport
Het volgende doel staat op schoolniveau centraal:
De school draagt in alle gevallen van plaatsing op een andere school de relevante gegevens over in
de vorm van een onderwijskundig rapport (Raad-formulier). Het onderwijskundige rapport wordt ook
gebruikt voor aanvraag voor onderzoek bij Eduniek (Integraal aanvraagformulier Zorg en Onderwijs).
6.3.11. Aanmelding PCL
Het volgende doel staat op schoolniveau centraal:
De school begeleidt ouders van leerlingen die daarvoor in aanmerking komen bij de aanmelding van
hun kind bij de Permanente Commissie Leerlingenzorg (volgens het traject zoals beschreven in het
Zorgplan). Onderdeel van de begeleiding is het informeren van de ouders over de zorgvoorzieningen
en de criteria van de PCL. Samen met de ouders stelt de school een onderwijskundig rapport op
volgens het model van de PCL, met daaraan toegevoegd andere onderzoeksgegevens
(intelligentietests, motivatie school).
6.3.12. Beschikking afgegeven door de PCL: plaatsing BaO, SBO of Rec





Na ontvangst van de beschikking moeten de ouders het initiatief nemen om in gesprek te
gaan met een school voor speciaal basisonderwijs.
De intern begeleider controleert of ouders contact hebben gehad met school voor speciaal
basisonderwijs en daadwerkelijk ook het kind hebben aangemeld. Intern begeleider biedt
ouders ondersteuning aan bij het zoeken naar een passende schoolkeuze.
De PCL kan de ouders adviseren voor handhaving of schoolwisseling binnen het reguliere
basisonderwijs, of, indien nodig, het kind aanmelden bij een speciale school van de Regionale
Expertise Centra (R.E.C.).
De school begeleidt ouders in dit traject, waarbij tevens de groepsleerkracht en intern
begeleider (van beide scholen) betrokken zijn
Indien de ouders het niet eens zijn met de ontvangen beschikking, dan kunnen zij binnen 6
weken tegen deze beschikking bezwaar aantekenen bij de PCL. Deze stelt vervolgens vast of
er zwaarwegende redenen zijn om de beschikking te herzien. In dat geval vindt een herziening
plaats. Indien er geen herziening plaatsvindt, vraagt de PCL advies aan de Regionale
Verwijzings Commissie. Een beroepschrift kan worden ingediend bij de
Arrondissementsrechtbank.
6.3.13. Traject bij weigering van ouders
Als ouders van een zorgleerling niet mee willen werken aan een noodzakelijk onderzoek van hun kind
en/of de verwijzing naar een school voor speciaal basisonderwijs, volgt er de volgende procedure: de
directeur van de basisschool voert samen met de intern begeleider een concluderend eindgesprek
waarin de ouders mondeling en schriftelijk worden geïnformeerd over de consequenties van hun
keuze. Deze kunnen zijn dat de school voor het kind een traject vaststelt voor de rest van de
schoolloopbaan die eindigt als het kind twaalf jaar wordt in dat schooljaar. Tot die tijd stelt de school
vast in welke groep het kind wordt geplaatst, en welk leerprogramma het kind gaat volgen. Een andere
consequentie is dat het kind buiten de reguliere begeleiding van de groepsleerkracht geen extra
begeleiding zal krijgen. Een en ander wordt schriftelijk vastgelegd in een verslag van het gesprek. Dit
verslag wordt ter ondertekening aan de ouders voorgelegd. Indien de school geen mogelijkheid heeft
om de leerling op school te houden kan de directeur een verwijderingsprocedure starten.
6.3.14. Functieomschrijving interne begeleider, remedial teacher
36
Zie omschrijving SPO.
6.3.15. Schoolspecifieke aandachtspunten binnen de zorgverbreding.
1.
2.
Goede communicatie tussen ouders en school is een belangrijk element van de
zorgverbreding. De school streeft ernaar deze communicatie te optimaliseren en te
intensiveren door het volgende actiepunt:
- op team- en/of individueel leerkrachtniveau (P.O.P.) aandacht voor gesprekstechnieken met
ouders.
Binnen teamvergaderingen structureel aandacht voor zorgverbreding op basis van
geformuleerde actiepunten/evaluatie en bijstelling van gevoerd beleid.
6.3.16. De ouders
Ten behoeve van een goede ontwikkeling van het kind is een goed en wederzijds respectvol contact
tussen leerkracht en ouders belangrijk:
Voor ouders en leerkrachten geldt dat ze elkaar in principe ondersteunen bij de ontwikkeling en
opvoeding van het kind (en zich bewust zijn van mogelijke discrepanties tussen school en thuis).
De leerkracht toont belangstelling voor de thuissituatie en houdt de ouders op de hoogte van de
ontwikkeling van het kind. De ouders informeren de leerkracht over die zaken die relevant zijn voor het
ontwikkelingsproces van hun kind.
Van de leerkracht mag hierin een professionele opstelling verwacht worden (goed kunnen afstemmen,
vaardig in gesprekstechnieken, duidelijke en objectieve informatie kunnen geven die gehoord kan
worden) waarbij recht gedaan wordt aan het feit dat de school de ouders ziet en behandelt als
eerstverantwoordelijke voor hun kind.
Van de ouders mag hierin belangstelling voor de activiteiten en de voortgang van het kind verwacht
worden, en nu en dan daadwerkelijke betrokkenheid bij de school.
Specifieke aandacht vanuit school richting ouders is noodzakelijk wanneer er sprake is van een
zorgleerling. Leerkrachten en ouders informeren elkaar tijdig over de vorderingen en ontwikkeling van
het kind, thuis en op school. Samen wordt bekeken wat het kind aan extra ondersteuning en
begeleiding nodig heeft. Vanuit gezamenlijk overleg wordt bv. een handelingsplan opgesteld, een
didactisch onderzoek gedaan, aangemeld voor consultatie en/of externe hulp gezocht. In dit traject
houden leerkracht en ouders intensief contact in het belang van het kind. De school tracht de ouders
goed te informeren over specifieke zorgaspecten van hun kind (ADHD, dyslexie, informatie over
S.B.O.-scholen, (meer)begaafdheid, etc). In diverse actiepunten in dit hoofdstuk ‘Zorg op maat’
worden de noodzakelijke contacten met ouders beschreven.
6.4. Beleidsvoornemens op het gebied van de zorg voor leerlingen
37
Doel van de verandering Aanpak /
(gewenste opbrengst)
werkwijze
Zorgbeleid
Ondersteunen,
begeleiden en
coördineren met
als doel het
zorgbeleid van de
school te
optimaliseren op
school-leerkrachten leerling niveau
Schooljaar
2011/2012
Verder
implementeren
van handelingscq.
opbrengstgericht
werken.
Schooljaar
2012/2013
Kennisverbreding ASS en
HBG
Werken met
ontwikkelingsper Invoeren van
spectieven
zorgprofielen.
Schooljaar
2013/2014
Kennisverbreding
ASS en HBG
Schooljaar
2014/2015
Evaluatiejaar
Tevens
voorbereiding
voor het
maken van
het
schoolplan
2015-2019.
Evalueren en
aanpassen
zorgprofielen.
Onderzoek
zorgprofielen
i.s.m. APS.
Invoeren
toetskalender
6.5. Borging
Aspecten
Zijn er schriftelijk
vastgestelde
afspraken over
gemaakt?
Met wie worden de afspraken
besproken?
De interne begeleiding x
Orthotheek
x
x
x
De interne procedure
voor omgaan met
opvallende kinderen
Orthotheek en
in
x
klassenmapp
en
x
x
Orthotheek
x
x
Orthotheek
x
x
Orthotheek
x
De leerlingbesprekingen
Het leerlingvolgsysteem
Het omgaan met
(hoog)begaafde lln.
Samenwerking met
speciale school voor
basisonderwijs
Betrokkenheid van
ouders
x
x
x
Zie
8
x
Orthotheek en
school/zorgpl
an
x
Leerlingdossi
x
er, schoolgids
x
bestuur
M.r.
team
ouders
kinderen
1 x per 4 jr.
1 x per 2 jr.
n.v.t
.
1 x per jr.
nee
Hoe vaak worden de
afspraken besproken?
aantal keren
per jaar
ja
Zo ja, waar
worden de
afspraken
bewaard?
x
x
x
x
x
x
x
x
x
38
6.6. Toelating leerlingen met specifieke onderwijsbehoefte
6.6.1. Toelating leerlingen met een specifieke onderwijsbehoefte
De Utrechtse schoolbesturen hebben uitgesproken een gezamenlijke verantwoordelijkheid te willen
dragen voor een passend onderwijsaanbod voor elk Utrechts kind (december 2007). Om er voor te
zorgen dat voor iedere leerling de beste plek wordt gevonden, hanteert de SPO Utrecht sinds 2002
een toelatingsprocedure voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Het gaat hierbij om
leerlingen met een forse leerachterstand waardoor deze naar verwachting het eindniveau van het
basisonderwijs niet zal kunnen halen, of leerlingen met een indicatie voor het speciaal
(basis)onderwijs.
Kern van de procedure is het systematisch maken van de afweging, of de school met haar
onderwijs(zorg)aanbod kan voldoen aan de onderwijsbehoefte van de leerling. Uitgangspunten hierbij
zijn het belang van het kind en de mogelijkheden van de school om het ontwikkelingsproces van het
kind te ondersteunen.
Om te bepalen of er sprake is van een match tussen de onderwijsbehoefte van de leerling en de
mogelijkheden van de school worden de behoeften op de volgende gebieden langsgelopen:
 pedagogisch handelen
 didactisch handelen
 kennis- en vaardigheden van de leerkracht
 organisatie in de school en in de klas
 gebouw/ materieel
 medeleerlingen
 ouders
Hierbij wordt tevens rekening gehouden met de ondersteuningsmogelijkheden (zowel materieel als
immaterieel) die geboden kunnen worden. In het besluit wordt ook het advies van het schoolteam
meegenomen. We gaan er immers van uit dat, bij toelating, de leerling de hele basisschool periode op
de school welkom zal zijn. Wanneer er sprake is van een afwijzing, verstrekt de school een
schriftelijke onderbouwing van de afwijzing aan ouders.
6.6.2. Toelatingsprocedure moeilijk plaatsbare leerlingen
Het komt regelmatig voor dat een leerling tijdens zijn of haar schoolcarrière van school wisselt.
Bijvoorbeeld vanwege een verhuizing. In sommige gevallen komt het dan voor dat het moeilijk is om
voor zo’n leerling een passende nieuwe school te vinden. Wanneer zo’n leerling op vier of meer
scholen wordt afgewezen, is deze moeilijk plaatsbaar. Om ook voor deze leerlingen een passend
onderwijsaanbod te bieden, is de procedure moeilijk plaatsbare leerlingen opgesteld, die alle scholen
in de stad Utrecht hanteren (bijlage).
Uitgangspunten in deze procedure zijn:
 Indien de ouders dit wensen verdient het de voorkeur dat een leerling in de eigen wijk naar
school kan.
 Zonder een beschikking voor het speciaal basisonderwijs begint een leerling altijd in het
regulier basisonderwijs.
 Een leerling, waarbij twijfel bestaat over plaatsing in het regulier basisonderwijs, heeft op basis
van documenten (Onderwijskundig Rapport) recht op plaatsing binnen een redelijke termijn.
 Voor thuiszittende leerlingen bestaat de inspanningsverplichting om hen tussentijds te
plaatsen
6.7. Onderwijs aan leerlingen met zeer speciale onderwijsbehoeften
6.7.1. Ontwikkelingsperspectief
Voor leerlingen die naar verwachting niet het eindniveau basisschool zullen behalen, wordt gewerkt
39
met een eigen leerlijn die is vastgelegd in een ontwikkelingsperspectief. De SPO Utrecht heeft
hiervoor een model ontwikkeld (bijlage).
Het gaat hierbij om leerlingen die maximaal het eindniveau van groep 7 halen; leerlingen waarbij de
verwachting is dat deze op termijn naar het leerwegondersteunend onderwijs, het voortgezet speciaal
onderwijs dan wel het praktijkonderwijs gaan. Om te komen tot een realistisch en onderbouwd
ontwikkelingsperspectief, vindt vooraf overleg plaats met een externe deskundige d.w.z. een
medewerkers van het SPO Zorgplatform en/of een orthopedagoog of psycholoog.
Door middel van het ontwikkelingsperspectief wordt het verwachte eindniveau bij het verlaten van het
basisonderwijs bepaald en wordt het leerstofaanbod voor deze leerlingen uitgewerkt aan de hand van
tussendoelen. Gedurende de schoolcarrière worden de vorderingen gevolgd aan de hand van deze
tussendoelen. Gedurende de schoolloopbaan van deze leerlingen zullen minimaal twee tussentijdse
evaluaties per jaar plaatsvinden.
6.7.2. Werken met een leerlinggebonden budget
Tot het moment dat de Wet Passend Onderwijs van kracht zal gaan, zal de zorg voor leerlingen met
een indicatie voor cluster 1, 2, 3 of 4 nog worden bekostigd met behulp van de Leerling Gebonden
Financiering wanneer deze leerling met behulp van een ‘rugzakje’ in het basisonderwijs blijft. Hiervoor
zijn onderstaande afspraken van toepassing.
Het is niet noodzakelijk dat een leerling met een rugzakje het verplichte basisschoolpakket haalt. Voor
deze leerlingen dient wel een ontwikkelingsperspectief te worden vastgesteld, wanneer het vermoeden
bestaat dat de leerling de minimumdoelen van het basisonderwijs niet zal behalen.
Het handelingsplan van de leerling dient, uiterlijk een maand na inschrijving, in overeenstemming met
de ouders opgesteld zijn. Hierin moet worden opgenomen wanneer er sprake is van herindicatie (bijna
altijd na 2 jaar) en het moet jaarlijks met de ouders geëvalueerd worden.
Leerlingen waarbij sprake is van een leerachterstand van 1,5 jaar of meer, leerlingen die een
gediagnosticeerd sociaal-emotioneel probleem hebben en leerlingen met een rugzakje, hoeven niet
deel te nemen aan de CITO-eindtoets en worden niet meegenomen in de uiteindelijke opbrengsten
van het onderwijs.
6.7.3. Speciaal (basis)onderwijs
Wanneer de basisschool niet (meer) aan de onderwijsbehoeften van een leerling kan voldoen, kan het
voorkomen dat school en ouders samen tot de conclusie komen dat een plaatsing op een school voor
speciaal (basis)onderwijs beter recht doet aan deze onderwijsbehoefte. In dat geval zijn er twee
mogelijkheden:
Speciaal basisonderwijs
Leerlingen met een algehele ontwikkelingsachterstand (minimaal IQ 55), leerlingen met sociaalemotionele problematiek waardoor een ernstige onderwijsachterstand is ontstaan of leerlingen met
een disharmonisch ontwikkelingsprofiel komen in aanmerking voor plaatsing op het speciaal
basisonderwijs wanneer er sprake is van aantoonbare handelingsverlegenheid van de school. School
en ouders doen samen een aanvraag voor een beschikking voor een plaatsing in het speciaal
basisonderwijs (SBO) bij de onafhankelijke stedelijke Permanente Commissie Leerlingenzorg (PCL).
De aanmelding van een leerling bij de PCL verloopt via het SPO Zorgplatform. Een leerling kan pas
worden aangemeld bij de PCL nadat het Zorgplatform alle beschikbare deskundigheid en middelen
heeft ingezet om het kind in het basisonderwijs te behouden. In de bijlagen zijn de procedure en de
criteria opgenomen.
Speciaal onderwijs
Wanneer er sprake is van een leerling met een lichamelijke, zintuiglijke of verstandelijke handicap, of
leerlingen met psychiatrische problemen of gedragsproblemen, kan een leerling in aanmerking komen
voor een indicatie voor het speciaal onderwijs. Een onafhankelijke Commissie voor de Indicatiestelling
(CvI), die is verbonden aan een regionaal expertisecentrum (rec) bepaald of de leerling is
aangewezen op speciale onderwijsvoorzieningen.
40
7.
DE SCHOOLORGANISATIE
7.1. De Stichting Openbaar Primair Onderwijs Utrecht
De stichting SPO Utrecht
De Stichting Openbaar Primair Onderwijs Utrecht is een openbaar schoolbestuur, dat verantwoording
aflegt aan de gemeente Utrecht. De schoolbestuurlijke taken voor het openbaar onderwijs zijn per 1
augustus 2003 in handen van de Stichting Openbaar Primair Onderwijs Utrecht.
Het bestuur bestaat uit 2 leden. Een Raad van toezicht houdt namens de gemeente Utrecht toezicht
op de stichting en het bestuur.
Directeuren
De directeur van de school is verantwoordelijk voor goed onderwijs en de integrale aansturing van de
school. In het directiestatuut zijn de taken en bevoegdheden van bestuur en directeuren vastgelegd.
Binnen de school worden taken en bevoegdheden verdeeld op basis van deskundigheid, affiniteit en
ontwikkelingsmogelijkheden van personeel. De gekozen schoolorganisatie past bij de wijze waarop de
school de onderwijsdoelen wil bereiken.
Verantwoordelijkheid, inspiratie, zorg en respect zijn sleutelwoorden binnen de stichting, niet alleen in
de klas, maar ook binnen de organisatie als geheel. De stichting biedt, onder meer in de vorm van
begeleide netwerken, intervisiebijeenkomsten, workshops en GMR netwerkbijeenkomsten,
gelegenheid om ook buiten de school in gesprek te zijn met collega’s die voor dezelfde opgave staan.
Van alle medewerkers wordt deskundigheid, een professionele betrokkenheid, het vermogen om open
te staan voor veranderingen en in te kunnen spelen op een veranderende omgeving en last but not
least, een gezond gevoel voor wat haalbaar is gevraagd.
7.2. De schoolorganisatie
Binnen de schoolorganisatie van onderscheiden zich een drietal functies: niet-onderwijzend personeel,
leerkrachten en directie.
Het niet-onderwijzend personeel bestaat uit 1 ½ conciërge en een administratieve kracht. De
conciërges worden ingeleend bij UW en drukken dus niet op de schoolformatie. Het is echter
wenselijk dit personeel deel uit te laten maken van het vaste personeelsbestand
Het overgrote deel van het team wordt gevormd door medewerkers met de functie van
groepsleerkracht.
In het schooljaar 2009-2010 zijn 3 leerkrachten ( bouwcoördinatoren ) bevorderd naar een
hogere schaal in verband met de functiemix.
De komende jaren zal dat aantal zich uitbreiden totdat we voldoen aan de eisen.
De functie van directeur wordt ingevuld door één persoon die vijf dagen werkt. Daarnaast
heeft de adjunct 2 dagen taakverlichting.
De functie van IB-er is een fulltime functie.
De leerkracht RT is ingedeeld al leraar ondersteuner en werkt fulltime.
Er is een opleidingsleerkracht
Er is een Daltoncoördinator
Er zijn twee autisme specialisten
Vanuit de leerkrachtengroep is de wens om een goed functionerend middenkader van coördinatoren
te vormen.
bouwcoördinatoren die de (onderwijs)inhoudelijke ontwikkeling van een bouw sturen. Zij zijn
hiervoor om de week een ochtend per week vrijgesteld.
een intern begeleider die, samen met de directie zorg draagt voor het zorgverbredingproces
binnen de school. De intern begeleider is fulltime op school.
Daarnaast zijn er nog een aantal ambities op organisatieniveau.
we willen werken in een zelfsturend team
we willen teamteaching als instrument hanteren
41
-
we willen werken aan een andere organisatie van de besluitvorming
7.2.1. Overlegstructuur
 De (team) overleggen worden op jaarbasis vastgesteld en op de jaarplanning vastgelegd.
De overlegmomenten vinden in een vier wekenritme plaats:
- inhoudelijk teamoverleg o.l.v. de directeur,
- bouwoverleg o.l.v. de bouwcoördinator,
- overleg in het kader van de zorgverbreding (consultatie, signaleringsbespreking,
groepsbespreking),
-overleg over onze manier van werken op Daltonmanier o.l.v. de Daltoncoördinator.
 De Medezeggenschapsraad overlegt ongeveer 6 keer per jaar. Zij bestaat uit een ouder- en
teamgeleding van ieder 4 personen. Op uitnodiging is de directeur als adviserend lid bij dit overleg
aanwezig.
7.2.2. Ouders in de schoolorganisatie
Naast de medezeggenschapsraad kent elke groep 2 klassenouders, die de leerkracht ondersteunen bij
de aansturing van allerlei activiteiten.
7.2.3. Externe contacten
Naast deelname aan het in 7.1 beschreven bovenschoolse overleg, functioneert de school in de
volgende samenwerkingsverbanden:
de intern begeleider neemt deel aan een netwerk voor intern begeleiders.
De bouwcoördinatoren nemen deel aan het netwerk voor bouwcoördinatoren
De leerkracht RT neemt deel aan het netwerk excellentie.
De opleidingsleerkracht neemt deel aan hert netwerk voor opleidingsleerkrachten.
De directeur neemt deel aan het netwerk voor Daltondirecteuren.
De Daltoncoördinator neemt deel aan het netwerk van Daltoncoördinatoren
7.2.4. Planning en jaaractiviteiten
Voor het organisatiedeel van de schoolactiviteiten wordt jaarlijks een jaarplanning gemaakt door de
directie. In deze jaarplanning zijn o.a. opgenomen: teamoverleg, schoolfestiviteiten, buitenschoolse
activiteiten, schoolreis/-kamp, ouderavonden, rapportgesprekken, etc. Deze jaarplanning wordt
jaarlijks besproken, ruim voor de zomervakantie. Wijzigingen en aanvullingen leiden tot de definitieve
jaarplanning.
7.3. Beleidsvoornemens
- continuering van de in 6.2.1. vermelde schoolstructuur
- zorg dragen voor continue, goede communicatie met de ouders
- structureel overleg en samenwerking met de voor- en buitenschoolse opvang
42
8.
Personeelsbeleid
8.1. Inleiding
In dit hoofdstuk beschrijven wij op welke wijze ons personeelsbeleid bijdraagt aan het realiseren van
de doelstellingen van de stichting en onze school. Het personeelsbeleid van de stichting is vastgelegd
in het Integraal Personeelsbeleidsplan (IPB).
8.2. Het personeelsbeleid van de Stichting Openbaar Primair Onderwijs
Integraal Personeelsbeleidsplan (IPB)
In het integraal personeelsbeleidsplan opgesteld, waarin de uitgangspunten van het personeelsbeleid,
het bovenschoolse personeelsbeleid en de beleidskaders voor het schoolbeleid zijn opgenomen.
De stichting gaat uit van de visie dat een professioneel werkklimaat de basis is voor goed onderwijs.
Met professionaliteit wordt bedoeld een goed samenspel van betrokkenheid en vakbekwaamheid van
medewerkers. Wie met plezier werkt, verantwoordelijkheid draagt, uitdaging heeft, zich gewaardeerd
weet en professionele feed back krijgt is beter in staat om goed onderwijs te bieden. Daarom is een
goed werkklimaat niet alleen voor het welzijn van personeel maar ook voor de kwaliteit van het
onderwijs van groot belang.
Het personeelsbeleid is er op gericht om de voorwaarden te scheppen voor een goed werkklimaat.
Werken bij de stichting betekent ook zelf een bijdrage leveren aan het werkklimaat: dat bepaal je
immers met zijn allen. In dit plan wordt dan ook uitgegaan van een actieve en constructieve bijdrage
van zowel management als personeel bij de vormgeving van het werkklimaat. De
eindverantwoordelijkheid ligt bij het management.
Het personeelsbeleid van de stichting is geformuleerd rond de volgende kernthema’s:
 De organisatie: functies, taken en verantwoordelijkheden
 Opleiden
 Werving en selectie
 Begeleiden en beoordelen
 Deskundigheidsbevordering en ontwikkeling
 Mobiliteit
 Arbeidsomstandigheden en personeelszorg
 Leeftijdsbewust personeelsbeleid
 Formatiebeleid
 Secundaire arbeidsvoorwaarden
 Medezeggenschap
 Werkgelegenheidsbeleid
Voor zover er sprake is van een nadere uitwerking van het IPB op schoolniveau wordt dat in 7.4.
omschreven.
8.3. Vrouwen in de schoolleiding
De SPO Utrecht streeft naar een evenredige vertegenwoordiging van mannen en vrouwen binnen de
schoolleiding bij de opleiding, werving en benoeming van nieuwe directeuren. In 2010 zijn er op de 32
scholen 18 vrouwen en 17 mannen benoemd in een directeursfunctie.
8.4. Personeelsbeleid op onze school
8.4.1. Opleiden
Binnen onze school wordt groot belang gehecht aan een goede introductie en begeleiding van
vervangers en nieuwe leerkrachten. Bij de introductie en begeleiding van nieuwe leerkrachten wordt
een onderscheid gemaakt tussen nieuwe, ervaren leerkrachten en nieuwe, onervaren leerkrachten. In
43
beide gevallen is er sprake van introductie door middel van documentatie over de school en het
onderwijs.
Daarnaast besteden we ook veel aandacht aan de betrokkenheid van stagiaires. Wij willen, dat alle
stagiaires een wezenlijke taak hebben in onze school. Veel studenten willen hun lio-stage bij ons op
school afronden.
Er is een opleidingsleerkracht, die ondersteuning verleent.
8.4.2. Werving en selectie
Team en directie besteden veel aandacht aan werving en selectie van nieuw personeel. Dit gebeurt
op basis van een nadrukkelijke profilering van het Daltonconcept en het concept van Eigen Leren.
- sollicitatiebrieven worden met zorg behandeld: betrokkene ontvangt een kennisgeving
van ontvangst en de brief wordt bewaard in een dossier. Bij een vacature wordt dit
dossier geraadpleegd.
- Studenten van diverse opleidingen (pabo, vmbo) krijgen de gelegenheid stage te lopen
op onze school. Een teamlid zorgt hierbij voor de interne communicatie en aansturing.
- Goed, regelmatig contact en overleg met de beleidsmedewerkster ‘personeelszaken’ van
de SPO, die zorg draagt voor de werving en selectie van nieuw personeel voor alle
scholen.
8.4.3. Begeleiden en beoordelen
Het begeleidingsbeleid is erop gericht duidelijk te zijn in wat er verwacht wordt alsook ruimte te
geven voor initiatief en ontplooiing. Het vraagt om een actieve en positief kritische aanpak van zowel
het nieuwe personeelslid als de begeleider in de school. Het doel van structurele begeleiding van
personeel is gericht op het bieden van een kader voor ontwikkeling en ontplooiing van personeel, het
opsporen van talenten, het goed afstemmen van kwaliteiten op taak en functie, het tijdig bijsturen en
corrigeren indien het personeelslid en/of de leidinggevende van mening is dat het functioneren
onvoldoende (inspirerend) is.
De gesprekscyclus van de SPO wordt gehanteerd.
8.4.4. Deskundigheidsbevordering en ontwikkeling
Bij het houden van de functioneringsgesprekken is de afgelopen jaren ook gesproken over de wensen
van scholing en groei van leerkrachten.
Twee kernvragen staan centraal bij het bepalen van het P.O.P.:
- welke ontwikkeling is gewenst om de inhoudelijke doelen van de school te bereiken?
- Wat vraagt dat van mij aan vaardigheden, kennis, gedrag? Welke kwaliteiten heb ik en
wat wil ik verder ontwikkelen?
- Waar sta ik in mijn loopbaan? Waarin wil ik verder ontwikkelen?
Meer dan ooit zal op schoolniveau aan de ene kant samenwerking en teamontwikkeling centraal staan
( in het schooljaar 2010-2011 en 2011-2012 wordt een gezamenlijke studie gevolg over Dalton. Deze
studie wordt begeleid door Giralis ), en aan de andere kant de persoonlijke ontwikkeling en groei van
het personeel. Het PAB-budget ( Personeels-en arbeidsmarkt ) geeft ons financiële ruimte om
ontwikkeling vorm te geven.
8.4.5. Mobiliteit
De school biedt leerkrachten de mogelijkheid van groep te veranderen als daar mogelijkheden voor
ontstaan. In functioneringsgesprekken kunnen leerkrachten hun wensen naar voren brengen en als er
mogelijkheden zijn, kan een leerkracht doorstromen.
Ook wordt er gekeken in gesprekken of de leerkrachten zich op onze school thuis voelen. Als een
leerkracht zich niet thuis voelt op onze school of als de leerkracht meer ervaring op wil doen, dan
willen we proberen via de SPO een andere, meer passende werkkring te vinden.
Interne mobiliteit op schoolniveau wordt jaarlijks belicht bij het maken van de personeelsinzet voor
het nieuwe schooljaar. Criteria en afspraken die tot nu toe gehanteerd werden ten aanzien van
personeelsinzet en de interne mobiliteit zijn:
aangegeven wensen en voorkeuren in relatie tot aanwezige kwaliteiten van collega’s
continuïteit voor groepen en bouwen is belangrijk ten aanzien van leerkrachten
44
-
een zo goed mogelijke verdeling over de locaties en de bouwen van ervaren/onervaren,
nieuwe/bekende, mannelijke/vrouwelijke leerkrachten wordt nagestreefd
interne mobiliteit verhoogt werkplezier en geeft nieuwe ruimte en impulsen. Niemand kan
dus rechten opbouwen op een bepaalde vrije dag of een bepaalde groep/bouw
Niet meer dan twee groepsleerkrachten in één groep en duo’s zoveel mogelijk combineren op
basis van aanwezige kwaliteiten
Het schoolbeleid is dat de minimale aanstellingsomvang voor een leerkracht twee hele dagen
en een woensdag is.
Het team ontvangt alle SPO vacatures over de mail.
8.4.6. Arbeidsomstandigheden en personeelszorg
Over het algemeen kunnen we stellen, dat we een “redelijk” ziekteverzuim hebben op onze school.
We prijzen ons gelukkig dat het zo is. Door langdurige ( psychische ) klachten, niet school
gerelateerd, is het getal van het ziekteverzuim nog te hoog. Maar nu we bij elkaar in 1 gebouw zitten
met alle voorzieningen is de verwachting, dat het ziekteverzuim spoedig zal dalen tot gebruikelijke
waarden.
8.4.7. Leeftijdsbewust personeelsbeleid
Het taakbeleid biedt de gelegenheid om enerzijds gebruik te maken van verschillende kwaliteiten van
personeel, maar ook om de balans inspanning – ontspanning per persoon te bewaken.
Zoals reeds hierboven aangegeven kan ook op andere beleidsterreinen leeftijdsbewust
personeelsbeleid gevoerd worden. De aandacht voor de werkbelasting van de oudere leerkracht dient
vanuit de leidinggevende systematisch aan bod te komen in het functioneringsgesprek waarin ruimte
is voor wensen, verwachtingen en ideeën is hierbij noodzakelijk. Het benutten van BAPO en
beschikbare gelden uit het PAB-budget kunnen ondersteunend zijn binnen dit onderdeel van het
personeelsbeleid.
8.4.8. Formatiebeleid
Op basis van het bestuursformatieplan wordt jaarlijks het formatieplan opgesteld. Op basis van
inkomsten/uitgaven en de aangegeven wensen vanuit het team stelt de directeur een voorstel op.
In overleg met de SPO wordt gekeken naar de inkomsten.
Bij de opstelling van het formatieplan wordt gebruik gemaakt van het format ‘formatieplan’.
Het voorstel wordt voorgelegd een het team en vervolgens aan de MR.
Indien iedereen akkoord gaat, wordt het formatieplan goedgekeurd door de MR.
8.4.9. Secundaire arbeidsvoorwaarden
Hieronder beschouwt de SPO in eerste instantie de zorg, begeleiding en mogelijkheden voor
professionalisering van personeel. Daarnaast zijn er “extraatjes” voor personeel, zoals het
Fietsenplan, het kerstcadeau, het personeelsblad ‘Overzicht’. De SPO streeft naar realisering van
andere secundaire arbeidsvoorwaarden, waarvan het beloningsbeleid onderdeel kan zijn.
Op schoolniveau wordt de ‘lief-en-leedpot’ en het koffie- en theegeld voortaan bekostigd vanuit het
schoolbudget. Verdere oriëntering vindt plaats vanuit het PAB-budget.
Ook wordt er gestreefd 1 of 2x per jaar een teambijeenkomst te houden, waarbij een dagdeel
besteed wordt aan gezamenlijke ontspanning.
8.4.10. Medezeggenschap
Het is uitermate prettig te kunnen stellen op onze school een goed functionerende en bekwame
medezeggenschapsraad is. Dit is van groot belang bij de beleidsontwikkeling- en vaststelling van de
school.
45
Vertrouwen en openheid in communicatie zijn onontbeerlijk voor een goed functionerende MR. De
communicatie tussen ouders en school heeft dan ook tijdens diverse vergaderingen centraal gestaan,
waarna op teamniveau een vervolg plaatsvond.
Een van de leden van de personeelsgeleding onderhoudt de contacten met de GMR en brengt
daarvan verslag uit in de MR bijeenkomsten.
8.4.11. Werkgelegenheidsbeleid
De SPO Utrecht werkt sinds 2002 met werkgelegenheidsbeleid.
8.5. Beleidsvoornemens personeelsbeleid
School specifieke beleidsvoornemens op het gebeid van personeelsbeleid staan verwoord in hoofdstuk 7.2.
46
9.
Beleidsvoornemens
9.1. Aanpak en werkwijze
Onze school werkt planmatig aan de ontwikkeling van het onderwijs. Dat is een cyclisch proces: we
stellen doelen, werken aan verbetering, gaan na of verbeteringen ook leiden tot meer resultaat,
borgen zaken die goed lopen en stellen nieuwe doelen. In dit hoofdstuk zijn de ontwikkelpunten voor
de komende vier jaar, die in de vorige hoofdstukken benoemd zijn op hoofdlijnen weergegeven in een
meerjarenplanning. Deze meerjarenplanning is leidraad voor de ontwikkeling van de school in de
komende vier jaar. Op basis daarvan maken we jaarlijks een concreet jaarplan, waarin doelen,
aanpak, concrete activiteiten, betrokkenen en tijdpad vermeld staan.
47
9.2. Meerjarenplanning
In onderstaand schema is de meerjarenplanning van onze school voor 2011 - 2015 opgenomen:
Thema
Kwaliteitsbeleid
Doelstelling
Kwaliteitsbeleid
en
doelstellingen
vormen de
leidraad voor
alle
medewerkers
bij de
uitvoering van
hun werk en zij
bevatten als
bijzonder
onderdeel het
permanente
proces van
bewaking en
verbetering.
Hiervoor
gebruiken we
de map
kwaliteitszorg
SPO Utrecht.
2011-2012
Enquêtes afnemen
2012-2013
Studie Dalton afronden
Conclusies
Daltonstudie
evalueren.
Eigen leren, extra
werk, keuzewerk
terugbrengen tot
een geheel.
ParnasSys invoeren
2013-2014
Enquêtes afnemen
2014-2015
Evaluatiejaar
Tevens
voorbereiding
voor het
maken van
het
schoolplan
2015-2019
48
Onderwijsbeleid
Continue
bewaking en
verbetering
van ons
onderwijs
Invoer Topondernemers.
( onderzoekend )
i.s.m. de organisatie
“Vindplaatsschool”
Zoeken naar nieuwe
taal/spellingmethode
Invoer
Topondernemers
Topondernemers op Geïmplementeerd
basis van
gezamenlijke
conclusies
Evaluatiejaar
Tevens
voorbereiding
voor het
maken van
het
Invoer
Invoer
schoolplan
taal/spellingmethode taal/spellingmethode 2015-2019
groep 4,5 en 6
Groepen 7 en 8.
Invoeren begrijpend
leesmethode
In gebruik nemen nieuwe
versie van rekenmethode
Aansluiting bij UVL
(Utrechts verkeerslabel )
Zorgbeleid
Ondersteunen,
begeleiden en
coördineren
met als doel
het zorgbeleid
van de school
te
optimaliseren
op schoolleerkracht-en
leerling niveau
Verder implementeren van
handelings- cq.
opbrengstgericht werken.
Invoeren
verkeersmethode
“Afgesproken”
Kennisverbreding
ASS en HBG
Kennisverbreding
ASS en HBG
Werken met
ontwikkelingsperspectieven
Onderzoek zorgprofielen
i.s.m. APS.
Invoeren van
zorgprofielen.
Evalueren en
aanpassen
zorgprofielen.
Evaluatiejaar
Tevens
voorbereiding
voor het
maken van
het
schoolplan
2015-2019.
Invoeren toetskalender
49
Beleid t.a.v. de
Een goede,
schoolorganisatie zelfsturende
samenwerking
tussen directie,
middenkader,
team,
leerlingen en
ouders.
Personeelsbeleid
Een team, dat
“eigenaar” is
van het totale
functioneren
van de school
Invoeren leerlingenraad.
Meer gezamenlijk overleg
o.a. over Dalton,
opbrengst- en
handelingsgericht werken.
Aansluiten bij
“Vindplaatsscholen”
Derde fase van invoering
van de functiemix.
Naar aanleiding van
Daltonscholing
onderzoeken welke
functies in aanmerking
komen voor een
versteviging van de
structuur
In verband met
Passend Onderwijs
Wordt het zorgteam
uitgebreid met 2
specialisten ASS
Opstellen profiel
nieuwe directeur.
Evaluatiejaar
Tevens
voorbereiding
voor het
maken van
het
schoolplan
2015-2019
Afronding van de
functiemix.
Definitieve
organisatiestructuur
realisren.
Evaluatiejaar
Tevens
voorbereiding
voor het
maken van
het
schoolplan
2015-2019
50
9.3. Jaarplan
Jaarlijks maken wij een jaarplan, gebaseerd op de meerjarenplanning in het schoolplan. Het jaarplan
geeft ons de gelegenheid concrete activiteiten te benoemen die dat jaar plaatsvinden, eerdere
activiteiten te evalueren en borgen alsmede de meerjarenplanning desgewenst bij te stellen.
Bovendien kan de inzet van personeel en financiën voor dit specifieke schooljaar afgestemd worden
op deze activiteiten, zodat een integrale aansturing plaatsvindt. In het jaarplan komen de volgende
zaken naar voren:

Welke doelen worden bereikt

Welke activiteiten worden uitgevoerd

Het tijdpad waarbinnen de activiteiten plaatsvinden

Wie zijn betrokken en wie is verantwoordelijk voor het proces

Wanneer moet het doel bereikt zijn

Hoe en wanneer worden de activiteiten geëvalueerd
51
10.
Bijlagen
10.1. Bijlage 1: SPO standaard leerlingenzorg
Vastgesteld juni 2004/ aangepast maart 2007
Leraren volgen systematisch de ontwikkeling van de leerlingen en zorgen voor specifieke begeleiding
bij geconstateerde problemen.
1. Bij toelating stelt de school – indien nodig – een handelingsplan op.
De school:
• stelt zich op de hoogte van de beginsituatie van 4-jarigen of van zijinstromers
• schrijft geen leerlingen in zonder deze gezien te hebben
• neemt leerlinggegevens op in leerlingdossiers
• vertaalt de hulpvraag in een handelingsplan
• de groepsleraar beschikt over het opgestelde handelingsplan
2. De school stelt systematisch de vorderingen en ontwikkeling van de leerlingen vast.
De leraren:
• bepalen de vorderingen met methodeonafhankelijke toetsen
• bepalen voor leerlingen in groep 1 tenminste 2 x per jaar:
- taalontwikkeling
- ontwikkeling wiskundige oriëntatie
- motorische ontwikkeling
• stellen voor de leerlingen van groep 2-8 tenminste 2 x per jaar de resultaten vast voor:
- technisch lezen, spelling, begrijpend lezen, rekenen en wiskunde
- bepalen voor alle leerlingen jaarlijks de sociaal-emotionele ontwikkeling.
- bepalen voor allochtone leerlingen de taalontwikkeling (indien nodig) met specifieke
taaltoetsen.
De school:
• heeft toetsresultaten centraal in leerlingdossiers vastgelegd
• heeft toetsresultaten centraal in groepsoverzichten vastgelegd
• hanteert een toetskalender
• zorgt voor ondersteuning van leraren bij het gebruik van signaleringsinstrumenten.
3. De school analyseert systematisch de vorderingen en ontwikkeling van de leerlingen.
• leraren stemmen hun didactisch handelen voor de gehele groep af op basis van de analyse van
groepsoverzichten
• leraren stemmen hun didactisch handelen voor individuele leerlingen af op basis van de analyse
van leerlingoverzichten
• de school heeft afspraken over criteria voor uitval bij taalontwikkeling, wiskundige oriëntatie,
technisch lezen, spelling, begrijpend lezen en rekenen en wiskunde.
4. De leraren stellen bij zorgleerlingen op systematische wijze de hulpvragen vast, c.q. bij.
• de school heeft een voorziening waardoor de vorderingen en ontwikkeling van zorgleerlingen
systematisch worden besproken (leerlingbespreking, zorgteam, e.d.).
• leerlingen worden besproken in hun totale functioneren (cognitief, sociaal, emotioneel en indien
nodig - fysiek en motorisch).
• bij de voorbereiding van de bespreking verzorgt de groepsleerkracht signaleringsgegevens en
een probleembeschrijving.
• zo nodig worden diagnostische toetsen afgenomen en/of pedagogisch didactisch onderzoek
uitgevoerd.
• informatie van de ouders wordt bij de analyse betrokken.
• de in de school aanwezige expertise (commissie van begeleiding, deskundigen, specialisten)
52
wordt ingezet bij analyse van hulpvragen/probleem oplossen.
• zo nodig wordt - met instemming van de ouders/verzorgers - expertise van externe deskundigen
ingeroepen (b.v. Eduniek, zorgplatform, PAB, jeugdhulpverlening).
5. Leraren houden bij instructie en verwerking rekening met niveauverschillen tussen
leerlingen. (directe instructie model)
We maken onderscheid tussen homogene jaargroepen en combinatieklassen. En we maken
onderscheid tussen startende en ervaren leerkrachten. Onderstaande differentiatie-eisen gelden in
ieder geval voor het onderwijs in Nederlandse taal en Rekenen en wiskunde.
Homogene jaargroepen:
Bij homogene jaargroepen verwachten we van startende leerkrachten dat er:
• op minstens twee niveaus instructie gegeven wordt
• op minstens twee niveaus verwerking plaatsvindt.
Van ervaren leerkrachten verwachten we:
• instructie minstens op drie niveaus
• verwerking minstens op drie niveaus.
Combinatieklassen:
Bij combinatieklassen verwachten we van startende leerkrachten:
• instructie op minstens één niveau per ‘jaargroep’
• verwerking op twee niveaus binnen de ‘jaargroepen’.
Van ervaren leerkrachten verwachten we:
• instructie op minstens twee niveaus binnen de jaargroepen
• verwerking minstens op twee niveaus binnen de jaargroepen.
6. De klassenorganisatie draagt bij tot mogelijkheden voor differentiatie
De klassenorganisatie en het klassenmanagement zijn zodanig dat de voorwaarden voor differentiatie
zijn vervuld. Er is sprake van zelfstandigheid van leerlingen, en een ordelijk en op leren gericht
klimaat:
• de materialen liggen klaar
• de materialen zijn overzichtelijk geordend en goed toegankelijk (looproutes in klas)
• leerlingen kunnen en mogen materialen zelfstandig pakken
• de lesovergangen verlopen soepel, snel en doelmatig
• er gaat weinig tijd verloren aan organisatorische maatregelen
• er gaat voor leerlingen weinig tijd verloren aan wachten op hulp of uitleg
• er zijn afspraken gemaakt over gedrag
• er is een afspraak over wanneer de leerkracht wel en niet gestoord mag worden
• het is voor de leerlingen duidelijk wanneer de leerkracht hulp kan geven aan de leerlingen
• de opstelling van de kinderen in het lokaal draagt bij aan zelfstandig en samenwerkend leren
• leerlingen helpen elkaar
• de regels en afspraken in de klas zijn zichtbaar, en functioneren naar behoren
• leerlingen weten wat ze moeten doen als ze klaar zijn of een probleem hebben.
7. Voor leerlingen met geconstateerde problemen zijn handelingsplannen aanwezig
• de school vertaalt de hulpvraag van de leerling in een handelingsplan.
• de school informeert de ouders over de handelingsplannen
• de school hanteert modelformulieren voor handelingsplannen
• een handelingsplan bevat:
- beginsituatie/geactualiseerde hulpvraag
- leerdoelen
- de methoden, materialen, oefeningen, opdrachten
- de aanvullende maatregelen
- de interne en externe expertise en de voorzieningen die daarvoor worden ingeschakeld
53
- de organisatie, frequentie en duur van de specifieke hulp
- de wijze waarop de vorderingen van de leerling worden gevolgd
- tijdstip en manier van evaluatie (door wie en met welke toetsen).
• de handelingsplannen zijn geactualiseerd.
8. De organisatie van het onderwijs maakt specifieke begeleiding van leerlingen mogelijk
• de school heeft een continuüm van zorg met:
- specifieke begeleiding binnen de groep (zie ook 5.)
- specifieke begeleiding buiten de groep
• binnen het team is voldoende specifieke deskundigheid beschikbaar voor extra hulp aan
leerlingen (remedial teaching).
• het team kan gebruik maken van specifieke materialen (orthotheek).
• indien nodig wordt hulp van externen ingeroepen.
9. De leraren zijn verantwoordelijk voor het systematisch evalueren van de uitvoering van
handelingsplannen
• stellen regelmatig de resultaten van de geboden hulp vast.
• stellen desgewenst - na nadere analyse - de handelingsplannen bij.
• bezien stelselmatig of leerlingen voor plaatsing in een andere setting in aanmerking komen.
10. De school begeleidt ouders van leerlingen die daarvoor in aanmerking komen bij de
aanmelding van hun kind bij de Permanente Commissie Leerlingenzorg (volgens het
traject zoals beschreven in het Zorgplan)
• indien zij niet over voldoende mogelijkheden beschikt voor verdere begeleiding van de leerling en
als de hulp van het zorgplatform ook niet tot betere resultaten leidt, begeleidt de school de
ouders bij de aanmelding van hun kind bij de PCL (nadat er een advies van het zorgplatform is
geformuleerd).
• de school stelt op verzoek van de PCL in deze gevallen een onderwijskundig rapport op volgens
het model van de PCL met recente onderzoeksgegevens.
• de ouders krijgen een kopie van het onderwijskundig rapport van de school aan de PCL.
• de school informeert ouders over zorgvoorzieningen en de criteria van de PCL.
• de school informeert ouders over de wijze van informatieverstrekking aan en door de PCL.
11. De school heeft procedures voor de begeleiding van leerlingen met een vertraagde of
versnelde ontwikkeling
• de school neemt beargumenteerde plaatsingsbeslissingen voor leerlingen in alle groepen
• de school heeft een aangepast programma of een handelingsplan voor leerlingen die op enigerlei
wijze versneld of vertraagd de basisschool doorlopen.
• De school informeert de ouders van de betreffende leerlingen over deze aanpassingen.
12. De school begeleidt leerlingen in hun keuze voor het vervolgonderwijs
• volgt de POVO procedure met de leerlingen vanaf groep 6
• stelt mede op basis van de toetsresultaten adviezen voor vervolgonderwijs op
• bepaalt de vorderingen van de leerlingen in groep 8 middels een extern genormeerde (eind)toets
• informeert ouders en leerlingen over de verschillende scholen voor vervolgonderwijs in de regio
• adviseert ouders en leerlingen bij hun schoolkeuze
• stelt zich op de hoogte van de ontwikkelingen van de leerlingen in het vervolgonderwijs.
13. De school draagt in alle gevallen van plaatsing op een andere school de relevante
gegevens over in de vorm van een onderwijskundig rapport
• de rapportage - voor zover van toepassing - doet uitspraken over:
- leerstofaanbod
- in elk geval van tussentijdse plaatsing op een andere school
- in de overige gevallen alleen indien leerlingen een deel van het aanbod niet hebben
aangeboden gekregen
- leerresultaten/plaatsingsadvies
54
- gedragskenmerken van de leerling
- hulpvraag/probleembeschrijving
- overzicht interventies
- aanbevelingen voor verdere begeleiding
- afspraken met ouders/verzorgers over het vervolgtraject
• de ouders krijgen een kopie van het onderwijskundig rapport.
14. De interne begeleider vervult een coördinerende en begeleidende rol op het terrein van
de leerlingenzorg (uit : SPO beleid taken en waardering interne begeleiders)
Coördinatie:
• Het opzetten en uitwerken van het leerlingvolgsysteem voor groep 1 t/m 8 volgens afspraken in
het (Meerjaren)zorgplan van de SPO Utrecht.
• Het opstellen van de jaarlijkse toetskalender volgens de monitor van de SPO Utrecht en het
bewaken van de uitvoering daarvan
• Het verzamelen van toetsgegevens en/of groepsoverzichten
• Het verzorgen van dossiervorming t.b.v. zorgleerlingen
• Het organiseren van onderzoek en speciale hulp m.b.t. zorgleerlingen
• Het bewaken van procedures en afspraken m.b.t. leerlingenzorg
• Het voorbereiden en voorzitten van leerlingbesprekingen, groepsbesprekingen en intern
zorgoverleg
• Het coördineren van aanmeldingen en verwijzingen van leerlingen
• Het organiseren van en/of deelnemen aan zowel intern als extern zorgoverleg
• Coördineren van activiteiten m.b.t. schoolverlaters, procedure bewaken van aanmelding voor het
LWOO/praktijkgericht onderwijs
• Coördineren van het terugplaatsen van leerlingen vanuit het speciaal (basis)onderwijs in het
basisonderwijs.
Het bieden van begeleiding m.b.t. de extra zorg aan leerlingen:
• Het overdragen van specifieke kennis m.b.t. leerlingenzorg binnen de school
• Het ondersteunen van collega’s bij het zoeken van remediërend materiaal in de orthotheek
• Het op verzoek bieden van collegiale consultatie aan collega’s m.b.t. zorgleerlingen, didactische
vragen e.d.
• Het op verzoek begeleiden/coachen van collega’s in het analyseren van de leerlingvolgsysteemgegevens, het opstellen en uitvoeren van groepsplannen en handelingsplannen en het bewaken
van het vervolg daarop.
• Het op verzoek begeleiden/coachen van collega’s in het afnemen van eenvoudige diagnostische
toetsen en het invullen van observatieformulieren.
• Het op verzoek observeren van klassensituaties teneinde advies te geven aan de collega’s m.b.t.
de aanpak m.b.t. een zorgleerling
• Het ondersteunen van collega’s bij en mede onderhouden van contacten met ouders van
zorgleerlingen
Adviseren aan de directie:
• Het adviseren t.a.v. de aanname van nieuwe (zorg)leerlingen.
• Het analyseren van de zorgverbreding binnen de school: het uitwerken van didactische leerlijnen
n.a.v. toetsresultaten en gegevens afkomstig uit groeps-en leerlingbesprekingen
• Het periodiek evalueren van de zorgverbreding
• Het ondersteunen van de directie bij innovatieve veranderingen m.b.t. onderwijs en
leerlingenzorg
55
10.2. Bijlage 2: Procedure moeilijk plaatsbare leerlingen
STEDELIJKE PROCEDURE INTAKE EN AANNAME MOEILIJK PLAATSBARE
LEERLINGEN
opgesteld door coördinatoren SWV-en WSNS en Leerplicht Utrecht
Inleiding
De Utrechtse schoolbesturen hebben in het kader van Passend Onderwijs als doel uitgesproken een
gezamenlijke verantwoordelijkheid te dragen voor een passend onderwijsaanbod voor elk Utrechts
kind (december 2007). In het plan van aanpak Passend Onderwijs hebben zij het als volgt verwoord:
“Als een leerling wordt ingeschreven op een school, is dat omdat ouders en school er van overtuigd
zijn dat de leerling op die school een passend onderwijsaanbod kan krijgen, dat er op gericht is de
leerling maximale ontplooiingskansen te bieden, binnen de mogelijkheden van de school.” Om dit te
kunnen realiseren is de procedure rond plaatsing en intake van groot belang: de school verricht de
intake en zal dat zodanig moeten doen dat een eventuele extra onderwijsbehoefte bekend is. Vanuit
de gezamenlijke visie op Passend Onderwijs zullen alle scholen hun uiterste best doen tegemoet te
komen aan deze onderwijsbehoefte door middel van de principes van het handelingsgericht werken
en de uitgangspunten van Afstemming.
In de praktijk van alledag blijkt het soms lastig om deze visie op onderwijs te handhaven. Met name
wanneer het gaat om leerlingen die tijdens hun schoolcarrière van school wisselen door een
verhuizing. Vooral wanneer het een leerling betreft met extra onderwijsbehoeften. Soms vormen deze
extra onderwijsbehoeften dan een „drempel. die de leerling „moeilijk plaatsbaar maken.
Omdat de schoolbesturen van mening zijn dat er desondanks voor alle leerlingen een plek hoort te zijn
en zij allen een zorgplicht hebben, is deze procedure opgesteld.
Uitgangspunten bij het tot stand komen van de procedure:
o Indien de ouders dit wensen verdient het de voorkeur dat een leerling in de eigen wijk naar school
kan.
o Zonder een beschikking voor het speciaal basisonderwijs begint een leerling altijd in het regulier
basisonderwijs.
o Een verhuisleerling, waarbij twijfel bestaat over plaatsing in het regulier basisonderwijs, heeft op
basis van documenten (Onderwijskundig Rapport – bijlage 1) recht op plaatsing binnen een redelijke
termijn.
o Leerplicht communiceert bij problemen direct met de coördinator van het samenwerkingsverband
waar de leerling deel van uitmaakt. Wanneer de leerling nog geen deel uitmaakt van een
samenwerkingsverband heeft leerplicht overleg met alle drie de coördinatoren.
o Voor thuiszittende leerlingen bestaat de inspanningsverplichting om hen tussentijds te plaatsen.
I Kader en afspraken voor verwijzende scholen
Kader:
Op grond van de wet is de directeur van de school verplicht de leerling binnen 7 dagen uit te schrijven
wanneer hij een verzoek krijgt van de ouder en wanneer aannemelijk is dat de leerling ook
daadwerkelijk naar een andere school gaat. Hij hoeft vanuit de leerplichtwet (artikel 10) (nog) geen
schriftelijk bewijs van inschrijving op een andere school te hebben.
De ouder is verplicht ervoor te zorgen dat een kind staat ingeschreven op een school.
Afdeling leerplicht kan handhavend optreden wanneer een leerling niet binnen 14 dagen is
ingeschreven op een nieuwe school.
Wanneer de school binnen vier weken na uitschrijving geen inschrijfbewijs ontvangt van een nieuwe
school, dan moet deze een melding doen bij leerplicht.
Wanneer de school redenen heeft om aan te nemen dat de leerling door ouders van school wordt
gehouden, moet de school een melding doen bij leerplicht en zorgt de school voor een melding in de
Verwijsindex.
56
Afspraken:
1. De school waar de leerling vandaan komt stelt een Onderwijskundig Rapport op en geeft hierop aan
wat de reden van vertrek is neemt hierin alle relevante leerlinggegevens op. Hierin wordt in ieder geval
ingegaan op:
a. Alle beschikbare resultaten uit het leerlingvolgsysteem.
b. Overzicht van beschermende en belemmerende factoren met daarin in ieder
geval een beschrijving van de sociaal-emotionele ontwikkeling en
werkhouding.
c. Indien van toepassing een overzicht van interventies en resultaten van extra
hulp.
d. Aanbevelingen voor verdere begeleiding.
e. Relevante bijlagen (bijvoorbeeld onderzoeksgegevens) toevoegen.
2. De ouders krijgen een kopie van het onderwijskundig rapport.
3. De ouders van de leerling gaan op zoek naar de school van hun keuze. Ouders doen na oriëntatie
één formele schriftelijke aanmelding bij de school naar keuze.
4. De verwijzende school levert de onder 1 bedoelde documenten aan.
5. Er is altijd overleg tussen de scholen.
II Kader en afspraken voor ontvangende scholen
Kader:
Op grond van het “Bekostigingsbesluit” is de directeur van de ontvangende school verplicht een
inschrijfbewijs te sturen naar de oude school.
Afspraken:
1. De school krijgt bij aanmelding het OKR (bijlage 1) van de verwijzende school.
2. De school neemt contact op met de verwijzende school voor overleg.
3. Er vindt een kennismakingsgesprek plaats met ouders en de leerling.
4. Wanneer er twijfel bij de school bestaat over het gewenste type onderwijs (bao,
sbo, of so) is dit geen reden tot weigering. De gevolgde zorgroute van de school van herkomst wordt
gecontinueerd op de ontvangende school.
5. De school gaat over tot plaatsing.
6. Desgewenst kan de school een beroep doen op de begeleidingsmogelijkheden van het
samenwerkingsverband. Ook zijn er mogelijkheden tot het doen van aanvullend psychologisch
onderzoek.
III Als de school geen plaatsingsmogelijkheid heeft
Kader:
Wanneer een school een leerling niet kan plaatsen, is deze verplicht een met redenen omklede
schriftelijke afwijzing te sturen aan de ouders, waartegen een ouder in beroep kan gaan.
Afspraken:
1. De afwijzende school draagt binnen één week zorg voor een schriftelijke, met argumenten
onderbouwde, afwijzing namens het bevoegd gezag. In deze afwijzing worden de volgende objectieve
criteria besproken:
o Uitleg waarom niet aan de onderwijsbehoefte van de leerling voldaan kan worden.
o Leerlingenaantal van de beoogde groep(en).
o Aantal leerlingen met rugzak en/of zorg in de beoogde groep(en) en uitleg waarom dit de
zorgzwaarte beïnvloedt.
o Zorgprofiel van de school, d.w.z zorg(on)mogelijkheden.
o Anders namelijk……
2. De afwijzende school bespreekt dit afwijzingsrapport met ouders en verstrekt hen
een kopie.
3. Een kopie van het afwijzingsrapport wordt aan leerplicht en het samenwerkingsverband verstuurd.
4. De verwijzende school adviseert ouders over andere mogelijkheden en vervolgstappen en vraagt
57
hierbij desgewenst ondersteuning van de afdeling leerplicht.
5. Ouders doen een aanmelding bij de tweede school van hun voorkeur.
6. De leerling blijft vooralsnog de verwijzende school bezoeken, tot er een nieuwe plek is. Tenzij
ouders dit anders wensen, zij hierbij de leerling geen onderwijs onthouden en er afstemming is met
leerplicht hierover. In het geval van vermoedens van schoolonthouding, doet de verwijzende school
een melding bij leerplicht en in de Verwijsindex.
IV Plaatsingscommissie bij moeilijk plaatsbare leerlingen
a. Alle beschreven stappen dienen zorgvuldig te worden doorlopen, maar wel in een zo kort mogelijke
tijd. Als er na 2 afwijzingen nog geen nieuwe school voor de leerling gevonden is, schakelt de
verwijzende school leerplicht in die binnen 1 week de plaatsingscommissie bijeen roept.
b. De plaatsingscommissie komt binnen twee weken na aanmelding bijeen. Leerplicht
neemt hiertoe het initiatief.
c. De plaatsingscommissie buigt zich over de verschillende afwijzingsrapporten van de afwijzende
scholen en controleert deze op juistheid en of iedere afwijzende school in het kader van de zorgplicht
ook zijn verantwoordelijkheid heeft genomen.
d. De commissie heeft een volmacht (namens bevoegd gezag) om in dit uiterste geval de leerling aan
één van de scholen toe te wijzen. Dit gebeurt in eerste instantie op basis van de inhoud van het
afwijzingsrapport. In tweede instantie (wanneer er sprake is van gelijke geschiktheid, of beide scholen
aantoonbaar niet geschikt zijn) wordt teruggevallen op een roulatielijst (bijlage 3). De school die de
leerling opneemt, komt vervolgens onderaan de roulatielijst te staan.
e. Wanneer er twijfel bestaat over de onderwijsbehoefte van de betreffende leerling,
kan de plaatsingscommissie besluiten tot het opvragen van informatie bij ouders en/of verwijzende
scholen. Tevens kan besloten worden tot het toewijzen van ambulante begeleiding voor de school en
aanvullend onderzoek om de onderwijsbehoefte van de leerling in kaart te brengen.
f. Wanneer de plaatsingscommissie is samengekomen, wordt het besluit binnen 5 werkdagen
genomen en gecommuniceerd met ouders en de betrokken scholen.
Begrippenkader
Leerling: Wanneer gesproken wordt over moeilijk plaatsbare leerlingen heeft dit betrekking op twee
groepen leerlingen:
Schoolwisselaars: Leerlingen die gedurende hun schoolloopbaan tussentijds van school wisselen.
(NB: de leerling heeft geen beschikking voor het sbo of so en komt van het basisonderwijs).
Peuters: Kinderen die een voorschool of speciale voorschoolse opvang (zoals MKD) hebben bezocht
en van daaruit naar het reguliere basisonderwijs doorstromen.
Ouder: Ouders, verzorgers, voogd of een ander persoon verantwoordelijk voor de leerling.
Verwijzende school: De school waar de leerling tot het moment van verhuizing of schoolwissel nog zit.
Ontvangende school: De school waar ouders zich melden voor inschrijving.
Directeur: Bevoegd gezag van de school.
Leerplicht: Afdeling leerplicht van de Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling, Gemeente
Utrecht. Eindverantwoordelijkheid voor de uitvoering van deze procedure ligt bij het
hoofd van deze afdeling.
Samenwerkingsverband: Het verband van basisscholen en een speciale basisschool, die
gezamenlijk voorzieningen heeft getroffen om alle leerlingen passende zorg te kunnen
bieden.
Coördinatoren WSNS: Belast met de coördinatie van de bovenschoolse zorg binnen de
samenwerkingsverbanden.
Commissie van plaatsing: Commissie die bijeenkomt op basis van behoefte. De leden van de
commissie betreffende de coördinatoren van de drie samenwerkingsverbanden en een
vertegenwoordiger vanuit leerplicht zijnde de manager leerling zaken of de teamleider primair
onderwijs.
BIJLAGE ONDERWIJSKUNDIG RAPPORT
De wet verplicht het verzenden van een onderwijskundig rapport bij het veranderen van school.
De wetgever is echter niet erg duidelijk over WAT er dan in zo.n OKR moet staan. Er circuleren
58
in Utrecht verschillende oude versies. De vormgeving van een OKR staat de scholen vrij. In ieder
geval dienen de volgende onderdelen te worden opgenomen:
a. Gegevens van de leerling ( NAW, schoolverloop).
b. Schoolgeschiedenis.
c. Alle beschikbare resultaten uit het leerlingvolgsysteem.
d. Overzicht van beschermende en belemmerende factoren met daarin in ieder geval een beschrijving
van de sociaal-emotionele ontwikkeling, werkhouding en indien relevant gezinssituatie en lichamelijke
gesteldheid.
e. Indien van toepassing een overzicht van interventies en resultaten van extra hulp.
f. Aanbevelingen voor verdere begeleiding.
BIJLAGE ROULATIELIJST
Wanneer de plaatsingscommissie alle afwegingsrapporten heeft beoordeeld en alle scholen
gelijk geschikt beschouwt, wordt de leerling volgens de volgende de roulatielijst toegewezen
aan een van de scholen in de buurt.
Deze roulatielijst is opgesteld volgens alfabet en volgens de volgende buurten van Utrecht:
59
Vleuten – de Meern
Vleuten
Oase
De Meern
Waterrijk
Veldhuizen
Klimroos
Vleuterweide
Noord West
Bonifatiusschool
Pijlsweerd/ Ondiep
Apollo
Zuilen
Krullevaar
Boemerang
Twaalfruiter
Aboe Da Oedschool
Kees
Valkensteinschool
Jules Verne
Regenboog
Voordorp
Oost Rijnsweerd
Wittevrouwen
Oudwijk
Oudwijk zuid
Utrechtse Schoolvereniging
De Wissel
Buiten Wittevrouwen
Kohnstammschool
Carroussel
Beatrixschool
Rijnsweerd
Pijlstaart
Pantarijn
Wittevrouwen
Cirkel
Vleuterweide
Rietendak
Nieuwe
Regentesseschool
Torenpleinschool
Ludgerschool
Notenboomschool
Drie Koningen
Shri Krishnaschool
Maliebaanschool
Veldhuis
Piramide
Kanaleneiland
Zonnewereld
Pr Margriet
Noord
Willibrordschool
Noord Oost
Zuid
Meander
Tuinwijk
Transwijk
Leidsche Rijn Terwijde
Tuindorp
Lukasschool
Tuindorp Oost
Al Hambra
Parkwijk-Langerak
Dr Bos
Anne Frank
Het Zand
Paulusschool
Panda
Hof ter Weide
Beiaard
Fakkel
Da Costa
Achtbaan
Talitha
Tuindorp
Arcade
Zeven Gaven
Regenboog
Ridderhof
Kaleidoscoop
Koekoek
Boomgaard
Joannes XXIII
60
West
Maaspleinschool
Lombok
Spits
Oog in Al
WG van de Hulstschool
Majella
Binnenstad centrum
Brug
Agatha Snellen
Dominicus
Twijn Dalton
Asch van Wijckschool
Twijn Puntenburg
Jan Nieuwenhuyzen
Vrije School
Eben Haezer
Overvecht
Kameleon
Noord
Parkschool
Zuid
Marnixschool
Johannes
Villa Nova
Cleophass
Oog in Al
Marcusschool
Zuid
Joannes XXIII
Hoograven
Mattheusschool
Lunetten
OBO Wezedreef
Rivierenwijk
OBO Beiroetdreef
Bokkenbuurt
Op Dreef
Ariensschool
OBO Grote Trekdreef
Gertrudis
Schakel
JW van de Meene
Da Costa
Baanbreker
Kleine Dichter
Sint Jan de Doper
Hoge Raven
Klim
61
10.3. Bijlage 3: Onderwijskundig rapport (Parnassys)
Onderwijskundig rapport
Inhoud:
Leerling (1. Leerling- en schoolgegevens)
Resultaten (2-4. Resultaten)
Kenmerken (5.Leerlingkenmerken)
Sociaal-emotioneel (6. Sociaal-emotioneel functioneren)
Verzuim (7. Verzuim)
Begeleiding (8. Speciale begeleiding)
Afsluiting (9-11. Afsluiting)
1. Leerling- en schoolgegevensLeerling
Achternaam
Tussenvoegsel
Voornamen
Roepnaam
Geslacht
X jongen
O meisje
Geboorteland
Geboorteplaats
Geboortedatum
Adres
Postcode
Woonplaats
Telefoonnummer
Geheim nummer X nee O ja
Nationaliteit
Land van herkomst
Woont in Nederland sinds
Nederlands onderwijs sinds
Spreekt thuis
Onderwijs/BSN-nummer
Wegingsfactor
Schoolloopbaan 1 2 3 4 5 6 7 8
Basisonderwijs
Speciaal basisonderwijs
Speciaal onderwijs
Huidige school
School voor X basisonderwijs
O speciaal basisonderwijs
O speciaal onderwijs
Naam school
Adres
Postcode
Woonplaats
Telefoonnummer
Faxnummer
E-mailadres
Brinnummer
Naam directeur
Naam contactpersoon
Het betreft hier
O Verhuizing van een leerling binnen (speciaal) basisonderwijs
62
O Verhuizing van een leerling binnen (voortgezet) speciaal onderwijs
O Verhuizing van een leerling binnen voortgezet onderwijs
O Aanmelding voor speciaal basisonderwijs
O Aanmelding voor (voortgezet) speciaal onderwijs
O Cluster 1: visueel gehandicapte kinderen
O Cluster 2: onderwijs aan dove kinderen
O Cluster 2: onderwijs aan slechthorende kinderen
Pagina: 1
O Cluster 2: onderwijs aan kinderen met ernstige spraakmoeilijkheden
O Cluster 3: onderwijs aan lichamelijk gehandicapte kinderen
O Cluster 3: onderwijs aan langdurig zieke kinderen
O Cluster 3: onderwijs aan zeer moeilijk lerende kinderen
O Cluster 4: onderwijs verbonden aan pedologisch instituut
O Cluster 4: onderwijs aan zeer moeilijk opvoedbare kinderen
O Cluster 4: onderwijs aan langdurig (psychiatrisch) zieke kinderen
O Advies schoolverlater: overgang primair onderwijs naar voortgezet onderwijs
O Vwo
O Havo/Vwo
O Havo
O Theoretisch kader VMBO
O Theoretische leerweg
O Theoretische leerweg met leerwegondersteuning
O Gemengde leerweg
O Gemengde leerweg met leerwegondersteuning
O Kaderberoepsgerichte leerweg
O Kaderberoepsgerichte leerweg met leerwegondersteuning
O Basisberoepsgerichte leerweg
O Basisberoepsgerichte leerweg met leerwegondersteuning
O Praktijkonderwijs
O Anders, namelijk
Komt de wens van de ouders overeen met het schooladvies?
O Ja
O Nee
Komt de wens van de leerling overeen met het schooladvies?
O Ja
O Nee
Opmerkingen
O Het is gewenst dat de ontvangende school contact opneemt met de basisschool
2-4. Resultaten
2. Leerlingvolgsysteem
3. (Eind)toets (speciaal) basisonderwijs
Percentielscores
Taalscore
Rekenscore
Informatieverwerking
Wereldoriëntatie
Standaard score
Totaal
63
4. Cognitieve capaciteiten (intelligentie) van de leerling
Naam test
Score verbale intelligentie
Score performale / ruimtelijke intelligentie
Score totale intelligentie
5. Leerlingkenmerken
Geeft de leerling blijk van betrokkenheid bij de les?
O Ja, bij alle vakken
O Ja, bij de vakken/leerstofgebieden:
O Nee, bij geen enkel vak/leerstofgebied
O Niet bij de volgende vakken/leerstofgebieden:
Zijn er problemen t.a.v. de schoolvorderingen of zijn er bijzonderheden bij het verloop van de
schoolvorderingen?
O Algehele, zeer trage ontwikkeling ten aanzien van:
O alle vakken/leerstofgebieden
O de vakken/leerstofgebieden:
Mogelijke oorzaak (bijvoorbeeld wegvallen van hulp, wisseling van leraar)
O Periode(n) van stilstand bij:
O alle vakken/leerstofgebieden
O de vakken/leerstofgebieden:
Mogelijke oorzaak (bijvoorbeeld wegvallen van hulp, wisseling van leraar)
O Periode(n) van versnelling bij:
O alle vakken/leerstofgebieden
O de vakken/leerstofgebieden:
Mogelijke oorzaak (bijvoorbeeld extra hulp, wisseling van leraar)
Leerontwikkeling Positief Aandachtspunt Extra aandachtspunt
Taalontwikkeling
Oriëntatie in ruimte/tijd
Technisch lezen
Begrijpend lezen
Spelling
Rekenen/wiskunde
Sociaal-emotioneel functioneren Positief Aandachtspunt Extra aandachtspunt
Zelfbeeld
Interactie medeleerlingen
Interactie leerkrachten
Werkhouding/aanpak Positief Aandachtspunt Extra aandachtspunt
Motivatie
Zelfstandigheid
Concentratie
Werktempo
Nauwkeurigheid
Doorzettingsvermogen
Huiswerk Positief Aandachtspunt Extra aandachtspunt
Huiswerkattitude
Huiswerkomstandigheden
Fysieke kenmerken Positief Aandachtspunt Extra aandachtspunt
Gezichtsvermogen
Gehoor
Grove motoriek
Fijne motoriek
64
6. Sociaal-emotioneel functioneren
Zijn er problemen met betrekking tot het sociaal-emotioneel functioneren?
O Nee
O Ja
Hebben zich risico's voorgedaan in de omstandigheden van de leerling? (Bijvoorbeeld verzuim,
ziekte, niet
beschikbaar zijn van pedagogische ondersteuning door ouders.)
O Nee
O Ja, namelijk:
Welke omstandigheden zijn gunstig geweest voor de ontwikkeling van de leerling? (Bijvoorbeeld
beschikbaar zijn
van pedagogische ondersteuning door ouders, gezondheid.)
Hebben zich risico's voorgedaan in de schoolsituatie van de leerling? (Bijvoorbeeld frequente
wisselingen van
leerkrachten, bijzondere belasting van leerkracht(en), ontbreken of wegvallen van ondersteunende
bronnen.)
O Nee
O Ja, namelijk:
Welke omstandigheden op school zijn gunstig geweest voor de ontwikkeling van de leerling?
(Bijvoorbeeld goed
pedagogisch klimaat, beschikbaarheid ondersteunende bronnen, intercollegiale ondersteuning.)
ParnasSys
Pagina: 3
Is er onderzoek geweest om het sociaal-emotioneel functioneren in kaart te brengen?
O Nee
O Ja, met de persoonlijkheidsvragenlijst
O Ja, met de gedragsbeoordelingslijst
O Ja, met de schoolvragenlijst (SVL)
O Ja, met de Apeldoornse vragenlijst (AVL)
O Andere onderzoeksmiddelen, te weten:
Het onderzoek heeft plaatsgevonden op
Het onderzoek is verricht door
Wat is de aard van de problematiek?
O Problematiek primair verband houdend met de persoon van de leerling, respectievelijk met een
gediagnosticeerde stoornis.
O Problematiek primair verband houdend met de omgeving van de leerling.
O Aard van de problematiek anderszins:
O Er zijn problemen met
O Faalangst
O Prestatie-motivatie
O Emotionele instabiliteit
Zijn er stoornissen gediagnostiseerd? Zo ja, door wie?
O ADHD, door
O Stoornis binnen autistisch spectrum, door
O Epilepsie, door
O Dyslexie, door
O Anders, te weten door
O Anders, te weten door
7. Verzuim
Is er sprake van verzuim?
O Nee
O Ja, geoorloofd
O Ja, ongeoorloofd
65
O Een enkele keer
O Vaak, namelijk:
Is er contact geweest met de leerplichtambtenaar?
O Nee
O Ja
Toelichting
8. Speciale begeleiding
Ontving de leerling speciale leerhulp?
O Nee
O Ja, van een of meer van onderstaande experts:
O Eigen leerkracht
O Remedial teacher
O Logopedist
O Intern begeleider
O Ambulante begeleiding vanuit sbo
O Ambulante begeleiding vanuit rec
O Anderen, te weten:
Onder welke omstandigheden werkt de leerling het meest gemotiveerd? (Bijvoorbeeld wanneer de
leerling ruimte
krijgt / wanneer de leerling stapsgewijs begeleid wordt / bij een bepaalde leraar / bij een bepaald
leraargedrag.)
Welk probleem is gerezen of gediagnostiseerd?
Hoe uit het probleem zich?
Hoe lang doet het probleem zich voor?
Hoe heeft het probleem zich ontwikkeld?
Is het voor de leerling ook een probleem?
Wat is er aan het probleem gedaan?
Wanneer is het geïdentificeerd?
Wie heeft het geïdentificeerd?
Wanneer is het op schoolniveau besproken?
Wanneer is ondersteuning geboden?
Door wie?
Wat hield die ondersteuning in?
Hoe vaak is het resultaat van de ondersteuning geëvalueerd?
Door wie?
Zijn de ouders betrokken geweest?
O ja
O nee
Wanneer was er voor het eerst contact?
Hoe vaak was er contact
Wat hield dit contact in?
Wat zijn de effecten van de extra inspanningen van de school?
Wat is de aard van de effecten?
Wat is de mate van de effecten?
Over welke periode werd effect bereikt?
Is er een leerkracht/hulpverlener die de leerling op de huidige school zou kunnen ondersteunen zodat
de leerling
op school zou kunnen blijven?
O nee
O ja, namelijk
Heeft de leerling op de ontvangende school extra steun/begeleiding nodig?
O nee
O ja
66
Zo ja, op welke wijze en op welke gebieden?
9-11. Toelichting en afsluiting
9. Eventuele toelichting op het onderwijskundig rapport
Gehanteerde methode
Naam
Deel
Hoofdstuk
10. Ondertekening
Datum
Naam en handtekening directeur (namens bevoegd gezag):
Naam en handtekening contactpersoon
Een kopie van dit ingevulde Onderwijskundig rapport, algemeen deel is aan de ouders overhandigd of
toegestuurd op
Eventuele opmerkingen
11. Aan dit algemene deel is toegevoegd
O Bijlage 1: leerwegondersteunend onderwijs en praktijkonderwijs
O Bijlage 2: (voortgezet) speciaal onderwijs of leerlinggebonden financiering
O Toestemmingsformulier ouders/verzorgers/leerling
O Rapportage psychologisch onderzoek (IQ)
O Rapportage logopedisch onderzoek
O Zorgdossier
O Overige rapportages, dossiers e.d., te weten
67
10.4. Bijlage 4: Format ontwikkelingsperspectief
68
10.5. Bijlage 5: Afspraken ontwikkelingsperspectief
Augustus 2010
Weer Samen Naar School (WSNS) en de leerlinggebonden financiering (lgf) veronderstellen dat
reguliere basisscholen voorzieningen treffen om leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften
passend onderwijs te bieden.
Het gaat bij de beoordeling van de inspectie (indicator 1.4) alleen om leerlingen die maximaal het
eindniveau van groep 7 halen. Het betreft leerlingen die op termijn naar het leerwegondersteunend
onderwijs, het voortgezet speciaal onderwijs dan wel het praktijkonderwijs gaan.
De school wordt geacht alle leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften planmatige zorg te
verlenen. In de praktijk wordt hierbij veelal over eigen leerlijnen gesproken.
Bij de beoordeling van de ontwikkeling van kinderen met specifieke onderwijsbehoeften kijkt de
inspectie of er voldoende leerwinst is geboekt voor Nederlandse taal en/of rekenen en wiskunde.
Kijken of er voldoende leerwinst is geboekt is alleen mogelijk als de school een
ontwikkelingsperspectief (= eindniveau bij verlaten bao) voor deze leerlingen heeft bepaald, dit heeft
uitgewerkt in tussendoelen en de ontwikkeling van deze leerlingen volgt aan de hand van deze
tussendoelen.
De inspectie gaat na of de school kan aantonen dat deze leerlingen zich naar verwachting
ontwikkelen. Het ontwikkelingsperspectief moet realistisch zijn en de tussendoelen mogen niet te laag
gesteld worden. De tussendoelen zijn vervolgens leidend voor het leerstofaanbod en het volgen van
de vorderingen.
Er moeten in de loop van de schoolloopbaan van deze leerlingen minimaal twee tussentijdse
vorderingenevaluaties plaatsvinden.
Om dit onderdeel als voldoende te beoordelen gaat de inspectie er in principe van uit dat 80 % van de
leerlingen die lang genoeg gevolgd zijn naar verwachting presteert.
De inspectie verwacht dat de basisscholen starten met het opstellen van realistische
ontwikkelingsperspectieven en hiervan afgeleide tussendoelen. Als dit niet zo is dan beoordelen ze dit
onderdeel als onvoldoende. Als dit wel zo is dan wordt dit onderdeel als niet te beoordelen beschouwd
totdat de ontwikkeling van de leerlingen lang genoeg gevolgd is.
Binnen de SPO Utrecht wordt gewerkt met het model ontwikkelingsperspectief dat is opgesteld door
de Luc Stevensschool ( i.s.m. het SBO werkverband).
Voor alle intern begeleiders is een scholingsbijeenkomst georganiseerd waarin doel en werkwijze rond
het OPP zijn uitgelegd. Op schoolniveau is de intern begeleider diegene die het proces opzet en
coördineert. De leerkracht zorgt voor de dagelijkse uitvoering en aanpassingen. De directeur is als
onderwijskundig leider er voor verantwoordelijk dat alle leerlingen met speciale onderwijsbehoeften
een vastgesteld ontwikkelingsperspectief hebben.
Via het zorgplatform van de SPO Utrecht kan eenmalig een beroep worden gedaan op ambulante
begeleiding bij het invullen van dit ontwikkelingsperspectief.
Meer specifiek
Voor de volgende leerlingen moet een OPP (= ontwikkelingsperspectief) worden opgesteld:
Wel:
Niet:
-
SO of SBO-indicatie
Rugzakjes
Een verwachte uitstroom naar het praktijk- of voortgezet speciaal onderwijs
LWOO
Rugzakjes bij leerlingen die het eindniveau van groep 8 wel kunnen halen
Leerlingen met een achterstand tot maximaal een jaar waarbij wordt gewerkt met
handelingsplannen.
Een realistisch en onderbouwd onderwijsperspectief veronderstelt:
Overleg met een externe deskundige, dus schakel het Zorgplatform in en/ of zorg er voor dat
een orthopedagoog of psycholoog meedenkt bij de beslissing over te gaan tot een eigen
69
-
leerlijn.
Juiste inschatting van het ontwikkelingsperspectief, waarbij onderstaande tabel ingezet kan
worden als hulpmiddel.
uitstroomniveau
intelligentieniveau
PRO
LWOO
LWOO
IQ 55-80
IQ 75-90
IQ 80-90 en specifieke stoornis
(bv dyslexie, dyscalculie)
IQ 90-120 en sociaalemotionele problemen
LWOO
Indicatie
ontwikkelingsperspectief voor
rekenen, technisch lezen en
begrijpend lezen
Eind niveau groep 5
Eind niveau groep 6
Eindniveau voor het
betreffende vakgebied
Eind niveau 7
Tussendoelen opstellen die leidend zijn voor het leerstofaanbod:
Gebruik een grafische weergave per vakgebied om weer te geven wat het
ontwikkelingsperspectief is. Plan hierbij minimaal twee tussenevaluaties voor de periode dat
de leerling nog op de basisschool zit.
Stel de doelen bij als blijkt dat dit nodig is. Let op met te lage prestaties; kijk met een
deskundige of het leerstofaanbod voldoende afgestemd is. Bij hogere prestaties dan verwacht
stel je het einddoel hoger.
Taken en verantwoordelijkheden bij vaststellen rendement:
De intern begeleider coördineert het proces.
De leerkracht voert uit.
De directeur is verantwoordelijk.
70
10.6. Bijlage 6: De Permanente Commissie Leerlingenzorg (PCL)
De Wet op het Primair Onderwijs bepaalt dat elk samenwerkingsverband een Permanente Commissie
Leerlingenzorg (PCL) dient te hebben. De drie Utrechtse samenwerkingsverbanden hebben sinds 1
augustus 2004 één gemeenschappelijke PCL. Om aan de wettelijke verplichting te voldoen is gekozen
voor het model van de personele unie. De leden van de PCL zijn benoemd door de drie besturen.
Er is gekozen voor een PCL met een zogenaamde smalle taakstelling: een beoordelingstaak. De PCL
beoordeelt of plaatsing van een leerling op een speciale school voor basisonderwijs noodzakelijk is.
Een uitspraak van de PCL heeft betrekking op de drie samenwerkingsverbanden; een beschikking is
geldig voor toelating op de sbo-scholen van de drie samenwerkingsverbanden. De PCL maakt bij haar
beoordeling gebruik van vastgestelde criteria.
De aanmelding van een leerling bij de PCL verloopt via het SPO Zorgplatform. Een leerling kan pas
worden aangemeld bij de PCL nadat het Zorgplatform alle beschikbare deskundigheid en middelen
heeft ingezet om het kind in het basisonderwijs te behouden. Het Zorgplatform is verantwoordelijk
voor het opstellen van een gemotiveerd advies aan de PCL wanneer sprake is van een aanvraag voor
een beschikking voor het speciaal basisonderwijs. Een verzoek om een beschikking voor een leerling
van buiten de drie samenwerkingsverbanden wordt rechtstreeks door de PCL beoordeeld.
De PCL doet een uitspraak over de toelaatbaarheid van een leerling op een school voor speciaal
basisonderwijs. Ouders hebben de vrijheid te bepalen op welke school zij hun kind willen aanmelden.
De PCL heeft de beschikking over dossiers waarop de Wet Persoons Registratie van toepassing is.
Bij plaatsing op een nieuwe school wordt dit dossier, met toestemming van de ouders, overgedragen
aan de nieuwe school.
De PCL is als volgt samengesteld:
een onafhankelijk voorzitter; niet afkomstig van één van de scholen van het
samenwerkingsverband;
een lid, niet afkomstig van één van de scholen van het samenwerkingsverband, dat goed op
de hoogte is van de (on)mogelijkheden van een school voor speciaal basisonderwijs van de
samenwerkingsverbanden;
een lid, niet afkomstig van één van de basisscholen van het samenwerkingsverband, dat goed
op de hoogte is van de (on)mogelijkheden van de basisscholen van de samenwerkingsverbanden.
De PCL kan tot de volgende uitspraken komen:
de leerling wordt toelaatbaar geacht voor het speciaal basisonderwijs;
de leerling wordt tijdelijk toelaatbaar geacht voor het speciaal basisonderwijs. De PCL
geeft de gewenste plaatsingsduur aan in relatie tot de hulpvraag;
de leerling kan met extra ondersteuning/begeleiding worden gehandhaafd
op de reguliere basisschool;
de leerling is gebaat bij overplaatsing naar een andere basisschool;
de leerling is niet toelaatbaar op de speciale school voor basisonderwijs en
dient te worden aangemeld bij de Commissie van Indicatiestelling om in
aanmerking te komen voor leerlinggebonden financiering.
De criteria
De PCL baseert zich bij haar beoordeling op een advies van het zorgplatform en op criteria die door
de samenwerkingsverbanden zijn vastgesteld.
Hierbij richt de PCL zich op drie categorieën kinderen:
Kinderen met een algehele ontwikkelingsachterstand:
Uit het ontwikkelingspsychologisch onderzoek moet blijken dat er sprake is van een verstandelijke
beperking die zich manifesteert in een IQ van minimaal 55. Bij jonge kinderen in risicovolle situaties,
waarbij de vaststelling van het IQ nog niet altijd betrouwbaar is, kan hier van worden afgeweken.
De leerling vertoont een aanmerkelijke achterstand in leervorderingen (50% of meer op 2 of meer
71
vakgebieden; uit te drukken in DLE)
Er is aantoonbare handelingsverlegenheid bij de verwijzende basisschool.
Leerlingen met sociaal-emotionele problematiek waardoor een ernstige onderwijsachterstand is
ontstaan:
De leerling heeft sociaal-emotionele problemen en/of problemen in de persoonlijkheidsontwikkeling
die zich uiten in: moeilijk hanteerbaar gedrag, een negatieve houding t.o.v. het leren en/of ernstige
werkhoudingproblemen.
(De grens ligt bij toelatingscriteria voor cluster 4)
De leerling ervaart lijdensdruk; er zijn onvoldoende protectieve factoren.
De leerling vertoont een achterstand in leervorderingen (25% of meer op 2 of meer vakgebieden; uit
te drukken in DLE)
Er is aantoonbare handelingsverlegenheid bij de verwijzende basisschool.
Leerlingen met een disharmonisch ontwikkelingsprofiel:
Leerlingen die belemmeringen ondervinden op didactisch gebied,
veroorzaakt door b.v.: tekorten in de leervoorwaarden, ernstige werkhoudingproblemen, spraak-taal
problemen, onvoldoende ontwikkelde visuele- en/of visuomotorische deelvaardigheden, of
onvoldoende ontwikkelde performale vaardigheden.
(De grens ligt bij toelatingscriteria voor cluster 2)
De leerling vertoont een achterstand in leervorderingen (25% of meer op 2 of meer vakgebieden; uit
te drukken in DLE)
Er is aantoonbare handelingsverlegenheid bij de verwijzende basisschool.
72
10.7. Bijlage 7: Dalton, een korte inleiding
Het Daltononderwijs is gebaseerd op de ideeën van Helen Parkhurst (1887-1973), die haar visie op
het onderwijs in de plaats Dalton in de Verenigde Staten in de praktijk bracht. Het Daltononderwijs
dankt haar naam aan dit plaatsje.
Het onderwijs moet volgens Helen Parkhurst de sociale opvoeding van kinderen waarborgen.
Grondprincipes daarbij zijn vrijheid en samenwerking. De Nederlandse Daltonvereniging heeft daar
het derde principe zelfstandigheid aan toegevoegd.
Vrijheid
Op Rijnsweerd leren kinderen door zelfstandig kennis en ervaring op te doen. Vrijheid is noodzakelijk
om eigen keuzes te kunnen maken, eigen wegen te vinden. Maar vrijheid betekent niet dat alles
zomaar kan en mag. 'De ideale vrijheid is geen vrijblijvendheid en nog minder is het
ongedisciplineerdheid. Het kind dat maar doet waar het zin in heeft, is niet vrij. Integendeel, het wordt
een slaaf van slechte gewoontes, egoïstisch en ongeschikt voor een leven met anderen', zei
pedagoge Helen Parkhurst al in 1922. De leerkracht biedt ieder kind kaders om vrijheid binnen
grenzen te kunnen leren hanteren. Om kinderen vrij te laten zijn en keuzes als eigen te laten ervaren,
worden dus eisen aan de leerlingen gesteld.
Vrijheid betekent ook het kunnen omgaan met verantwoordelijkheid. Uitgangspunt is het vertrouwen in
de eigen kracht van ieder kind. Docent en leerling maken samen afspraken over de leerstof. De
leerling schat zelf in wat het nodig heeft om een taak te kunnen doen en in hoeveel tijd. Achteraf legt
het verantwoording af aan de leerkracht. Dit wordt vormgegeven door de taak. Hier beginnen de
kinderen meer te werken in de kleutergroepen en hierin zit een opbouwende lijn door tot in groep 8. Bij
kleuters gaat het om kleine, overzichtelijke taken die ze zelfstandig uitvoeren. Naarmate kinderen zich
verder ontwikkelen, worden taken omvangrijker en complexer. De inhoud van de leerstof wordt
grotendeels bepaald door de leerkracht. Kinderen krijgen ook vrijheid binnen hun taak om zelf taken te
bedenken. Dit bestaat o.a. uit keuzewerk, eigen leren of extra oefenen. Leerlingen worden zoveel
mogelijk betrokken bij hun eigen leerproces zodat zij hier zelf eigenaar van worden.
Samenwerken
Onze school vindt de manier waarop leerkrachten, kinderen en ouders met elkaar omgaan, bepalend
voor de sfeer in de school. De leerkrachten proberen door hun manier van handelen de kinderen het
vertrouwen te geven dat iedereen in de groep gelijke rechten en gelijke plichten heeft. Het
Daltonprincipe van samenwerking en samenwerkend leren vormt hiervoor de basis. Leerkrachten en
kinderen leren elkaar in verscheidenheid te accepteren, te respecteren en te waarderen. Omgaan met
elkaar betekent je open te willen stellen voor een ander. Onze manier van omgaan met elkaar op
school is gebaseerd op onderling vertrouwen en gelijkwaardigheid.
In dit kader hechten we veel waarde aan het samenwerken, het samenwerkend leren.
Onze school onderscheidt bij het samenwerkend leren ( leren van en met elkaar )verschillende
soorten werkvormen;
 coöperatieve groepen ( samen - samen )
 hulpgroepen (samen - alleen)
 tutorgroepen
 mentorgroepen
Bij coöperatieve groepen krijgen leerlingen de opdracht gezamenlijk in tweetallen of in groepjes, een
bepaalde taak uit te voeren. De kinderen zijn cognitief verantwoordelijk voor elkaar. Het eindproduct is
voor hen hetzelfde. Dit ontstaat door veel overleg en compromissen sluiten.
Bij hulpgroepen krijgen kinderen de opdracht een taak individueel uit te voeren, waarbij aan een
medeleerling uitleg gevraagd kan worden als er iets niet wordt begrepen. De leerkrachten moedigen
dit aan met de nadruk op de effectiviteit van de hulp. Kinderen wordt geleerd een oplossingsmethode
73
aan te reiken, niet het geven van de antwoorden. Het samenwerken in de laatstgenoemde
onderwijssituatie beperkt zich vaak tot: ieder werkt voor zich aan de eigen taak. De leerling probeert
doorgaans de medeleerling niet te storen en biedt waar nodig een helpende hand. Het elkaar niet
proberen te storen is in zo’n situatie een hoge vorm van samenwerken. Samenwerken staat dan qua
sfeer tegenover competitie, concurrentie en rivaliteit ( het niet van elkaar afkijken ).
Bij tutorgroepen krijgen de leerlingen de opdracht elkaar te helpen bij een specifieke taak. Bij
tutorgroepen wordt er door leerlingen uit verschillende leerjaren een groep gevormd, waarbij de
ouders kinderen tutor zijn en de jongere kinderen helpen. Bijvoorbeeld het samen lezen met de
groepen 3 en 7.
Bij mentorgroepen wordt er binnen de (parallel)klas een groep gevormd aan de hand van een
specifiek talent of probleem van een leerling. Hiermee gaat de groep aan het werk. Zo kan het zijn dat
een leerling heel goed is in naaien en dit aan een groepje leert of dat een leerling veel moeite heeft
met cijferen en uitleg krijgt van andere leerling. De hulpgevende leerling is in beide gevallen de
mentor. De leerlingen krijgen op deze manier een goed beeld van hun eigen talenten, want iedereen is
wel ergens goed in, ook al vind je sommige dingen moeilijk.
Zelfstandigheid
Op Daltonschool Rijnsweerd willen we kinderen vormen tot volwassenen die zelfstandig kunnen
denken en handelen. Daarvoor is nodig dat de leerlingen leren hoe je informatie vergaart, hoe je
zaken op waarde kunt schatten en hoe je keuzes maakt. Ieder kind heeft recht op optimale kansen om
zichzelf te ontwikkelen.
Om dit te realiseren moeten de leerlingen eerst leren zelfstandig te werken. De leerkracht moet het
vertrouwen hebben in het vermogen van kinderen om zelf problemen op te lossen en de durf hebben
om iets aan de kinderen over te laten, zodat kinderen kunnen leren zelfstandig te zijn. Ook dit draagt
bij aan het eigenaarschap van de leerling.
Zelfstandigheid betekent bij Dalton dat leerlingen zelf oplossingsmethoden moeten zoeken, zelf
problemen moeten oplossen en opdrachten uitvoeren. Zelfstandig werken komt sterk tegemoet aan
de motivatie van leerlingen. Leerlingen willen graag zelf actief bezig zijn.
Zelfstandigheid is tevens een belangrijke didactisch - organisatorische factor. De leerkracht heeft
meer tijd om juist die leerlingen die dit nodig hebben, gerichte hulp en begeleiding te bieden.
Zelfstandig werken wordt op deze manier een instrument voor de leerkracht om differentiatie en
individualisering mogelijk te maken. Uiteraard zit ook hierin een doorgaande lijn van groep 1 tot en met
8.
Om de zelfstandigheid te bevorderen en tegelijkertijd de gelegenheid voor de leerkracht te creëren,
om aan zorgleerlingen een stuk extra hulp en begeleiding te geven, wordt gebruik gemaakt van
uitgestelde aandacht. Door middel van een symbool wordt duidelijk gemaakt aan de leerlingen dat de
leerkracht niet aanspreekbaar is. De kinderen moeten zelfstandig verder werken en afhankelijk van de
taak wel of niet samenwerken. De kinderen kunnen wel elkaar helpen en als ze er toch niet uitkomen,
slaan ze de desbetreffende opdracht even over. Wanneer het symbool aangeeft dat de tijd van
uitgestelde aandacht voorbij is, kan de leerkracht de kinderen weer helpen. De duur van de
uitgestelde aandacht per keer, is bij de kleuters een paar minuten en dit wordt uitgebouwd tot bijna
een half uur in de bovenbouw.
Zelfcorrectie en vergelijken
Zelfcorrectie is een essentieel aspect van ons Daltononderwijs. Wij laten kinderen al vroeg oefenen in
het nakijken van eigen werk. Bij vakken die niet zo taal -/spellinggevoelig zijn kunnen de leerlingen
gebruik maken van antwoordenboekjes. Het is een goede manier om kinderen echte
verantwoordelijkheid te geven. Bij de evaluatie laten we de kinderen (ter controle) verslag doen van
het nakijken. Bij een bepaald aantal fouten gaan de kinderen naar de leerkracht om dit te bespreken,
waarbij ze zelf uitleg geven over wat ze fout hebben gedaan.
Spellinggevoelige opdrachten worden door de leerkracht zelf nagekeken, maar om ook hierbij de
leerlingen verantwoordelijkheid te geven, hebben we het vergelijken geïntroduceerd. Na afloop van
74
bijvoorbeeld een spellingsopdracht wordt het gemaakte werk door het tweetal samen vergeleken. De
schriften worden naast elkaar gelegd en woord voor woord, zin voor zin, wordt samen bekeken. Zijn er
verschillen dan wordt samen gezocht naar de juiste oplossing en ook wordt de kinderen geleerd het
waarom daarvan aan elkaar uit te leggen (denk hierbij vooral aan de spellingsregels).
Op deze manier kunnen kinderen elkaar verwoorden wat ze weten, een uitstekende manier om met
spellinggevoelig materiaal om te gaan en dingen van elkaar te leren.
Na het vergelijken worden de schriften door het tweetal samen ingeleverd, waarna de leerkracht
alsnog ter extra controle het gemaakte bekijkt. En geloof ons, er worden niet veel fouten meer
gevonden.
Toekomst
Om ons onderwijs nog verder te verbeteren en weer een geheel gedragen visie van ons
Daltononderwijs te creëren is er besloten in de jaren 2010/2011 en 2011/2012 met het gehele team
een Daltonscholing te volgen. Dit levert voor elke leerkracht veel op. Je staat weer even stil bij de
filosofie van Daltononderwijs en wordt hier weer enthousiast voor. Het geeft weer het besef van
waarom we de dingen doen, zoals we die doen en verrijkt onze blik in hoe het eventueel beter zou
kunnen.
De producten die de scholing opleveren, geven ons veel informatie over hoe onze school functioneert
met betrekking tot de Daltonwerkwijze en wat de wensen zijn van leerkrachten en leerlingen. Met
elkaar bepalen we welke aspecten op de korte termijn belangrijk zijn om aandacht aan te geven en
waar we op de lange termijn aan gaan werken.
Het is de bedoeling dat we voor alle aspecten met betrekking tot de Daltonwerkwijze een doorgaande
lijn creëren en hier schoolbreed afspraken aan koppelen. Een tweetal eerste stappen zijn hierin
gemaakt en die hebben opgeleverd dat er nu een duidelijke lijn is in de taken van de leerlingen en in
het aspect uitgestelde aandacht.
Om leerlingen eigenaar te maken van hun eigen leerproces zijn er nog meer afspraken nodig over de
kaders waarin de leerlingen zich vrij kunnen bewegen. Deze kaders gelden uiteraard ook voor de
leerkrachten. Deze kaders omvatten bijvoorbeeld werkplekken en materiaalgebruik, maar ook
samenwerkingsvormen of keuzewerk. Aan het einde van 2011-2012 ligt er een plan klaar waarin staat
welke aspecten in welke volgorde aangepakt gaan worden. Wie hieraan gaan werken en op welke
manier.
75
10.8. Bijlage 8: (Meer)(hoog)begaafdheid
76