1 Bijlage 1 Kader voor participatie in het markt-deel

Bijlage 1
Kader voor participatie in het markt-deel van windpark Elzenburg De Geer
Inleiding
Participatie van inwoners en bedrijven is steeds meer een uitgangspunt bij de ontwikkeling van
windmolenparken. De participatie in het proces wordt in dit stukje buiten beschouwing gelaten. Het
gaat hier om participatie in het project door middel van financiële participatie en zeggenschap. Door
(project) participatie kan de windmolen voor een deel een “eigen” windmolen worden die naast de
last ook een stukje lust oplevert. Er kan een koppeling met het eigen energiegebruik worden gelegd
waardoor naast een financieel rendement en zeggenschap ook het idee van het zelf gezamenlijk
opwekken van duurzame energie vorm krijgt. Dit geldt zeker als de energie ook via de betrokken
energieleverancier wordt afgenomen. Het rendement van de windmolen kan hierdoor voor een deel
lokaal terecht komen en helpen in sociale cohesie. Voor het deel van het windpark dat door de
energiecoöperatie of de gemeente wordt geëxploiteerd kunnen de participatiemogelijkheden
volledig zelf worden ingevuld. Door de energiecoöperatie is in haar aanbieding hier invulling aan
gegeven. Een ander deel van het windmolenpark Elzenburg De Geer wordt ontwikkeld op
particuliere gronden. Met een aantal van deze eigenaren heeft Raedthuys overeenkomsten over
opstalrechten gesloten.
Voor het door Raedthuys te ontwikkelen deel van het park moeten afspraken gemaakt worden op
basis waarvan de gemeente bereid is om de bestemmingsplan- en vergunning-procedure voor deze
windmolens uit te voeren. De te maken afspraken kunnen betrekking hebben op het afstaan van een
deel van het rendement van het park aan lokale partijen of aan een lokaal duurzaamheidsfonds.
Daarnaast gaan de afspraken over storting in het omgevingsfonds / leefbaarheidsfonds en over
vergoeding van kosten die door de gemeente zijn gemaakt of worden gemaakt ten behoeve van de
ontwikkeling van het park. Deze kaders voor de afspraken met Raedthuys kunnen ook als voorbeeld
gelden voor afspraken met andere ontwikkelaars van windmolens in Oss.
Positie Raedthuys
Raedthuys is een energie maatschappij die uitsluitend door hen zelf opgewekte groene energie
verkoopt (zon en wind). Ze ontwikkelen windmolens voor eigen exploitatie, niet voor de verkoop van
windmolens.
Raedthuys zag kansen in Oss en heeft afspraken gemaakt met particuliere grondeigenaren over een
opstalrecht voor het plaatsen van windmolens. Het betreft overeenkomsten tot het vestigen van een
recht van opstal ten behoeve van één of meer windmolens. De inhoud van de overeenkomsten is
ons bekend. De overeenkomsten geven Raedthuys gedurende een lange periode het exclusieve
1
recht tot het bouwen en exploiteren van windmolens op grond van de particulieren. De
overeenkomsten geven Raedhuys juridisch een sterke positie.
Op grond van de particulieren in het gebied is het met de energiemaatschappij Raedthuys mogelijk
om opwekking van duurzame energie in Oss mogelijk te maken. Hiermee wordt een deel van de
ambitie van Oss ingevuld. Zonder Raedthuys kunnen de particuliere gronden voorlopig niet worden
benut. Gezien de gemeentelijke ambitie om duurzame energie op te wekken is dit geen logische
keuze.
Conclusie: het is juridisch niet mogelijk om op grond van deze particulieren duurzame energie op te
wekken zonder Raedthuys, en er is ook geen aanleiding om dit te doen zolang er met Raedthuys
goede afspraken te maken zijn.
Mocht de gemeente besluiten om niet mee te werken aan een RO procedure voor plaatsing van
windmolens op particuliere grond dan zou de provincie dit traject over kunnen nemen.
Kaders voor afspraken met Raedthuys
Voor het deel van het park dat door Raedthuys zal worden geëxploiteerd moeten afspraken worden
gemaakt. Het gaat om de volgende onderwerpen:
1. Afstaan deel rendement
Een deel van het rendement van het park moet in Oss terecht komen, hetzij door afstaan
van het bouwrecht voor een molen, hetzij door een storting in het duurzaamheidsfonds.
In eerdere gesprekken met Readthuys over participatie stond Moerdijk model. In Moerdijk
worden de bouwrechten van 25% van de molens over gedragen aan een lokale partij.
Hiermee wordt in feite afstand gedaan van 25% van het rendement van het park. Mochten
er in Oss minder dan 4 molens in het Raedthuys deel komen dan wordt het afgeven van
bouwrechten lastig. We zouden dan kunnen opteren voor een jaarlijkse storting van een
deel van het rendement in het duurzaamheidsfonds.
2. Mogelijkheden voor financiële participatie
Gedacht kan worden aan de mogelijkheid om inwoners obligaties te laten kopen die een
rendement hebben boven de marktrente. In Moerdijk wordt hiervoor gehanteerd: 2% boven
de 5-jaarsdeposito rente. Per molen kan hiervoor een bedrag worden afgesproken,
bijvoorbeeld€ 250.000 per molen.
Overigens hanteert de provincie bovenstaande uitgangspunten voor het gehele windmolenpark
langs de A16. Deze uitgangspunten zijn vertaald in een Green Deal. Hiermee hebben deze
uitgangspunten een breed draagvlak gekregen. Het gaat hier in totaal over een groot aantal
windmolens, maar een variërend aantal per projectontwikkelaar.
Bovenstaande participatiemogelijkheden kosten de exploitant rendement. Denkbaar is dat
gekozen wordt voor één van de twee onderdelen in plaats van alle twee. Als er al ruime
financiële participatie mogelijkheden komen in het ECO/gemeentelijk park, gecombineerd met
zeggenschap, kan het mogelijk beter zijn om Raedthuys alleen bij te laten dragen in het
duurzaamheidsfonds. Voorkomen wordt dan dat twee partijen een financieel product aanbieden
2
voor participatie in windmolens. Voor duidelijkheid en heldere communicatie is het veel beter
om de financiële participatie te laten bij het gemeentelijk deel van het windmolenpark, en voor
het Raedthuys deel in te zetten op een bijdrage van Readthuys aan het duurzaamheidsfonds.
Deze bijdrage zou dan in waarde een combinatie van de twee verschillende beschreven delen
van lokale participatie moeten zijn.
Naast de participatie moeten afspraken worden gemaakt over het Omgevingsfonds en het
vergoeden van kosten.
3. Stortingen in het omgevingsfonds
Hiervoor geldt de landelijke NWEA afspraak van € 0,40 tot € 0,50 per MWh. In Moerdijk is
deze op de bovengrens van € 0,50 gesteld. Qua orde van grootte kan gedacht worden aan
een bedrag van € 1200 per MW opgesteld vermogen per jaar. Dus een molen van 3 MW
draagt jaarlijks ca. € 3600 bij aan het omgevingsfonds. Besteding van het omgevingsfonds
kan variëren van een financiële tegemoetkoming aan direct omwonenden tot investeringen
in de openbare ruimte (b.v. speelplaatsje) of in de natuur. Beheer en bestuur van dit fonds
moet nog nader worden uitgewerkt.
Dit onderdeel is wat ons betreft geen discussie, en ook niet uitwisselbaar met de andere
onderdelen.
4. Vergoeding / verdeling van ontwikkelkosten
Door partijen zijn en worden ontwikkelkosten gemaakt. Door Raedthuys zijn kosten gemaakt
in de beginfase in het opzetten van varianten en de communicatie hierover met de
omgeving. Daarnaast worden door Raedthuys nu kosten gemaakt voor de windsterkte
meting.
Het overgrote deel van de kosten wordt door de gemeente gemaakt in de Mer procedure en
het voorbereiden van besluitvorming over het windmolenpark. Deze kosten moeten worden
verdeeld over de verschillende partijen die gaan exploiteren.
5. Garantie voor planschade
Planschade is een normaal risico wat meegenomen wordt in de ontwikkeling van
economische activiteiten en komt altijd bij de initiatiefnemer terecht. In dit geval, waar er
meerdere windparken naast elkaar geëxploiteerd gaan worden draagt ieder zijn eigen
planschade, als dat rechtstreeks toewijsbaar is. Als de planschade een gevolg is van
meerdere parken wordt deze verdeeld conform berekening van de planschade.
6. Uitvoeringsaspecten (zoals type windmolen, aansluitingen op het elektriciteitsnetwerk, ….).
Voor de hand liggend is dat er naar de bouw en exploitatiefase toe door de verschillende
exploitanten van de delen van het windmolenpark afspraken gemaakt worden over het type
windmolen, aansluitingen, eenduidigheid in voorzieningen (elektriciteitskasten e.d.) . Door
de gemeente zullen eisen gesteld worden dat de exploitanten hun molens, werkzaamheden
e.d. afstemmen zodat het beeld van één windmolenpark ontstaat. Het is aan de exploitanten
om te besluiten hoe ver in de realisatiefase deze samenwerking gaat.
3
Nadat uw raad over deze kaders is besloten kunnen afspraken met Raedthuys worden gemaakt. Dat
kan in de vorm van een intentie overeenkomst.
Op de participatiemogelijkheden voor het gemeentelijke deel van het park zal worden ingegaan bij
de beschrijving van het exploitatiemodel ECO / gemeente.
4