Persbericht - GGZ Centraal

Persbericht
Poortugaal, 5 april 2012
Palliatieve terminale zorg winnaar Ria van der Heijdenprijs 2011
Aansluitend op het drukbezochte en inspirerende symposium Zelfbewust omgaan met de
media’ op Delta Psychiatrisch Centrum in Poortugaal vond de uitreiking plaats van de Ria
van der Heijdenprijs 201’2. De jury kende de Ria van der Heijdenprijs toe aan het team
terminaal palliatieve zorg van de afdeling Zon & Schild, omdat ‘ieder het recht heeft om te
sterven in de eigen omgeving’. Het project wordt omschreven als ‘absoluut vernieuwend en
het meest innovatief’.
De Ria van der Heijdenprijs is in 2006 door Delta ingesteld ter nagedachtenis aan Ria van
der Heijden, die zich altijd bijzonder heeft ingezet voor het welzijn van mensen met een
chronische psychiatrische aandoening. De prijs werd voor de vijfde keer uitgereikt en
bestaat uit een geldbedrag van € 5000. Om voor de prijs in aanmerking te komen moeten
de genomineerden voldoen aan een aantal voorwaarden: het project moet vernieuwend
zijn, veelzijdig en inspirerend en het leven van mensen met een schizofrene stoornis
verbeteren.
De jury, bestaande uit uit Annemiek de Kruif van Ypsilon, Henrie Henselmans van de
raad van bestuur van het Sinaïcentrum, Gijs Franken van stichting Huisjes, Bas van
Raaij van bureau De Mat en psychiater Don Linszen, nomineerde uit tientallen
inzendingen de volgende drie projecten:
- De afdeling Palliatieve terminale zorgafdeling van Zon & Schild;;
- het Opstapproject van Kwintes;
- maatschappelijk werker Hans Verbruggen, werkzaam in de forensische psychiatrie.
Het Juryrapport Ria van der Heijdenprijs 2012
De drie genomineerden voor de vijfde Ria van der Heijdenprijs
1)
Palliatieve zorg
2)
Hans Verbruggen
3)
Opstapproject Kwintes
1. De afdeling Palliatieve terminale zorgafdeling van Zon & Schild
Uit het juryverslag: het project is absoluut vernieuwend, het meest innovatief. Wubbien
Wesselink en haar collega’s hebben hart voor de patiënten. Ze proberen hun opgedane
kennis ook actief te verspreiden. Het project heeft een lange aanloopfase gekend, maar
het is uiteindelijk gelukt. De jury vond het een gevoelig onderwerp vanwege kwesties als
wilsbekwaamheid. Een hospice waar terminale psychiatrische patiënten op liefdevolle wijze
worden verzorgd en begeleid naar het einde.
De afdeling terminale palliatieve van Afdeling GGZ Centraal kent een lange
voorgeschiedenis. De basis werd gelegd in 2000. Patiënten met chronische psychiatrische
stoornissen verbleven op kamertjes met twee andere patiënten. Een onwenselijke situatie.
Op een gegeven moment werden ze als zij stierven overgeplaatst naar de medische afdeling
van Zon & Schild. Daar kregen ze op een eigen kamer stervensbegeleiding. Dat was de start
van de ontwikkeling van een hospice voor patiënten met chronische psychiatrische
stoornissen in de stervensfase van hun leven.
70% van de patiënten lijdt aan schizofrenie. Daarnaast verkeren ze in de laatste fase van
een lichamelijke ziekte, zoals hart- en vaatziekten, dementie en kanker. Deze fase wordt
ook de palliatieve fase genoemd. Deze palliatieve fase bestaat uit drie delen: de eerste is
gericht op optimale behandeling van de ziekte, gevolgd door de tweede fase, een optimale
bestrijding van symptomen zoals pijn of benauwdheid. De laatste fase is de terminale
palliatieve fase waarin de patiënt zal overlijden. Waarom gebeurt dat niet in een gewoon
hospice? Dat komt voort uit huiver voor patiënten met psychiatrie vanwege de kans op
gedragsstoornissen. Die kunnen voorkomen bij verblijfspatiënten met schizofrenie en met
terminale ziekten als ze overgeplaatst worden naar een vreemde omgeving als een
ziekenhuis.
Geheel in de geest van Ria van der Heijden hebben Wubbien Wesselink en verpleegkundige
Heidi de Kam de schouders gezet onder lofwaardig en innovatief initiatief dat geworden is
tot een project dat in een grote behoefte voorziet. 50 patiënten per jaar met chronische
psychiatrische stoornissen zoals schizofrenie worden door verpleegkundigen, een somatisch
psychiatrische arts, familieleden en vrijwilligers begeleid naar een waardig levenseinde.
Wat de juryleden speciaal aansprak was het actief en niet-verplichtend betrekken van
familie bij het sterven van de patiënt. Zo kon het in sommige gevallen lukken om verbroken
familierelaties in het licht van het sterven te herstellen.
2. Opstapproject van Kwintes
In 2009 is in Zuid Flevoland een eerste aanzet gegeven voor het Kwintes OpStapproject. In
dit project worden mensen met een psychiatrische achtergrond, vaak met psychotische
stoornissen en met kwetsbaar psychosociaal functioneren, opgevangen, begeleid en verleid
tot activering en maatschappelijke participatie. Dit gebeurt natuurlijk op vele plekken in
Nederland. De jury waardeerde juist dit project vooral vanwege de ‘zelfhulp’, die gegeven
wordt: het is een project vr en dóór cliënten. Het blijkt voor een aantal cliënten met
psychotische stoornissen moeilijk om alleen een eerste stap te maken naar een
activeringscentrum.
De Opstapmedewerkers zijn cliënten binnen de organisatie die andere cliënten helpen om
sociale contacten te leggen en leuke activiteiten. Wie weten beter dan zijzelf, hoe moeilijk
het kan zijn om alleen een activeringscentrum binnen te stappen of iets te ondernemen.
Vanuit hun ervaring kennen ze als geen ander het belang van activiteiten in de vorm van
hobby’s, werk en opleiding. Dat heeft immers een aanzienlijke bijdrage geleverd aan hun
herstel.
Het OpStapproject bestaat nog niet zo lang. De jury heeft het project genomineerd omdat
wereldwijd steeds meer het belang wordt ingezien van de rol van de ervaringsdeskundigen
binnen of buiten behandelteams. In Londen bestaat zelfs al een officiële opleiding.
Kennismaking
Door patiënten te koppelen aan OpStapmedewerkers wordt hen de mogelijkheid geboden
de eerste stap samen met de vrijwilligers te maken. Tijdens een kennismakingsgesprek
neemt de vrijwilliger een Kwintesrugzak boordevol informatie over activering en leuke
gadgets mee voor de cliënt zodat die kan beslissen welke activiteit zij wekelijks samen
zullen ondernemen. De OpStapmedewerker begeleidt de cliënt maximaal een half jaar.
OpStapmedewerkers zijn zelf cliëntbezoekers van de activeringscentra van Kwintes.
Activering
Alle activiteiten zijn gericht op activering en (maatschappelijke) participatie. OpStap kan
op deze manier tweeledig geduid worden: met de klemtoon op de eerste lettergreep
betekent het een opstapje naar verdere ontwikkeling en uitbreiding van mogelijkheden
(w.o. toeleiding naar scholing en werk en deelname aan wijkgerichte activiteiten). Met de
klemtoon op de tweede lettergreep betekent het de samenwerking tussen de
OpStapmedewerker en de potentiële cliënt die bij het zetten van zijn stappen op de weg
van persoonlijk herstel begeleid wordt.
3. Hans Verbruggen
In de GGz is het betrekken van de familie nog steeds niet vanzelfsprekend. In TBS klinieken
is contact met de familie van patiënten met psychotische stoornissen, die een misdrijf
hebben gepleegd en vaak ook verslaafd zijn (triple trouble) zelfs uitzonderlijk. In de vaak
negatieve publiciteit rondom TBS-ers vergeten veel mensen dat het hier ook gaat om
mensen met een ziekte, een psychotische stoornis en met familieleden. Verbruggen,
werkzaam bij de Pompekliniek in Nijmegen, werkt al 22 jaar met deze zeer kwetsbare
groep mensen. Met zijn afdeling heeft hij voor continuïteit van zorg voor patiënt en familie
gezorgd na het verblijf in de kliniek, is steeds begaan geweest met patiënten èn familie, en
heeft lang geopereerd als een ‘roepende in de woestijn’. Wij waarderen zijn inspanningen
om het gebrek aan aandacht voor de familie van de forensisch psychiatrisch patiënt te
doorbreken en nomineren met hem alle mensen die oog hebben voor de maatschappelijke
relevantie van het contact met familieleden van TBS-patiënten als onderdeel van
forensische zorg.
Het jurybesluit
Dames en heren, vorig jaar heeft de jury de Ria van der Heijdenprijs gegeven aan het EIproject voor jongeren met schizofrenie, dit jaar is onze keus gevallen op oudere patiënten
met schizofrenie en terminale ziekten. Het is de jury een grote eer om de eerste prijs de
Ria van der Heijdenprijs 2012 uit te reiken aan het team terminaal palliatieve zorg van de
afdeling Zon & Schild.
- einde bericht-
Delta Psychiatrisch Centrum is een moderne, professionele en innovatieve organisatie.
We zijn gespecialiseerd in de behandeling van mensen met complexe, vaak chronische
psychiatrische aandoeningen en begeleiden hen op het gebied van wonen, werk en
dagbesteding. Daarnaast bieden we effectieve, kortdurende behandeling aan mensen
met minder complexe problematiek. Delta telt meer dan 1.500 medewerkers die
werkzaam zijn op een van de dertig vestigingen in het werkgebied GrootRijnmond/Zuid-Hollandse eilanden.
Noot voor de redactie:
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Joke van Gelder
Afdeling Communicatie
t 010-503 1756
e [email protected]