PALLIATIEVE ZORG bij psychiatrische patiënten

PALLIATIEVE ZORG
bij psychiatrische patiënten
Oostende 14 maart 2016
Lieve Thienpont
Psychiater-LEIFarts
Psychotherapeut
Onvoldoende onderzoek
naar palliatieve zorg bij
psychiatrische aandoeningen
Dr. Michèle Langendries
Als men aan een psychiatrische patiënt al ontelbare keren
een behandeling heeft toegediend, en de toestand
verbetert niet, dan is het tijd om op een ander traject over
te stappen”, zegt dokter Ilse Decorte. “Palliatieve
zorg is een mogelijkheid, maar er is hiernaar omzeggen
nog geen onderzoek gedaan.”
MEDI-SFEER 464 9 3 DECEMBER 2014
Tussen december 2011 en december 2015
boden zich in ULteam ongeveer 1000 patiënten
aan met een vraag naar levensbeëindiging.
Ongeveer 50% had voornamelijk een
psychiatrische problematiek.
Wat leren wij uit die casussen?
* Meervoudige diagnostiek
* Lange ziekte- en behandelingsgeschiedenis
* Alle leeftijden
. * Geen/ (te) weinig duurzame verbetering
* Problematische socio-economische situatie
Socio-economische factoren:
eenzaamheid
zingeving
financiële aspecten
juridische complicaties
soms oorzaak, meestal gevolg van het langdurig
ziek zijn
MICHAEL MARMOT, Britse epidemioloog
Eredoctoraat Gent 18 maart 2016
‘arm zijn maakt ziek en ziek zijn arm’
Hoe dit te begrijpen?
* Complexe problematiek
* Gelaagde problematiek
* Therapie-resistentie
* Ontoereikende diagnostiek/behandeling
Onderzoek Preventief
Diagnostiek: integratief ipv opsplitsend
de gelaagdheid vatten en niet de verscheidenheid accentueren
medisch/holistisch model
Bruikbare werkhypothese/diagnose communiceren
met de patiënt en zijn omgeving!
Therapie- Resistentie: sleutels zoeken
Onderzoek gepland (2016-2017)in Vonkel, LEIFpunt Gent: Autisme-gehalte
screenen bij alle psychiatrische patiënten die zich aanbieden met
levenseindevraag
Euthanasia requests, procedures and outcomes
for 100 Belgian patients suffering from
psychiatric disorders: a retrospective,
descriptive study
Lieve Thienpont, Monica Verhofstadt, Tony Van Loon, Wim
Distelmans, Kurt Audenaert, Peter P De Deyn
BMJ Open 2015;5:e007454. doi:10.1136/bmjopen-2014-007454
38 patients required further testing and/or
treatment, including 13 specifically tested for
autism spectrum disorder (ASD); 12 received an
ASD diagnosis (all Asperger syndrome).
Palliatieve / Supportieve Noden
H/Erkenning van de palliatieve/ongeneeslijke toestand van de
patiënt, ook de jonge!
Uitbouwen Palliatieve/ Supportieve Psychiatrie
ambulant?/residentieel?
Herstelvisie versus genezing
‘content ziek/beperkt/ kwetsbaar zijn’
integratie van modellen
Levenseinde-zorg: euthanasie-vraag horen en uitklaren
Herstelvisie
De patiënt is meer dan zijn diagnose(s)
HEE: Herstel
Empowerment
Ervaringsdeskundigheid
De mens heeft zijn kwetsbaarheden maar
ook zijn sterktes
Holistische visie gericht op Herstel ipv Genezing
Nothing about us without us!
P. Deegan
Onderzoek
kan leiden tot minder lijden
*
kwalitatieve beschrijving van ondraaglijk en
perspectiefloos psychisch lijden: retrospectief
When unbearable suffering incites psychiatric patients to
request euthanasia: a qualitative study (2016)
* kwantitatieve beschrijving: prospectief (2016-2017)
Wij hopen op een wezenlijke bijdrage in benadering van
psychisch lijden zowel preventief, curatief als supportief
Marc Desmet
Euthanasie: Waarom niet?
Pleidooi voor nuance en niet-weten
Palliatieve zorg en euthanasie verhouden
zich in Vlaanderen als vijanden, buren of
vrienden.
Lannoo, 2015 p.45
We hopen samen met de psychiatrie een ommekeer te kunnen
bewerkstelligen, met als uiteindelijk doel dat minder mensen
hoeven te kiezen voor een eenzame en gruwelijke dood. (2010)
Mama kan jij me dan niet helpen?
www.edithvincke.be
OVER EUTHANASIE SPREKEN IS NIET
GEVAARLIJK
ER NIET OVER SPREKEN WEL
“Dit is de enige plek waar ik openlijk kan
vertellen hoe opgelucht ik was dat mama
eindelijk mocht sterven.”
“Ik heb helemaal geen behoefte aan
begeleiding. Ik ken genoeg therapeuten. Ik wil
de ervaring horen van mensen die het zelf
hebben meegemaakt. Wie zoiets niet zelf heeft
meegemaakt, weet niet waarover hij spreekt”
“Het vermindert het verdriet niet, maar het
doet me deugd te vernemen dat het afscheid
soms zo mooi kan zijn"
Attitudes hulpverlener
* Positieve aanvaarding / echtheid / empathie
* Circulair gesprek / luisteren én kijken
* Patiënt betrekken/ informeren wat betreft
diagnose en behandeling/zorg
* Verbindend werken naar familie en
belangrijke derden/ hulpverlening
Zolang de wereld ver weg blijft, heb ik ruimte
Zolang begrip en steun mij verwarmen, voel ik rust
Zolang de pieken en dalen aanvaard worden, voel ik mij erkend
Zolang mijn denken, mijn hele wezen
een plaatsje krijgt, voel ik me geborgen
Zolang mijn alter-ik het van me overneemt
kan ik publiek normaal functioneren (wat dat ook moge wezen)
Zolang mijn eindeloze zoektocht
bestaansrecht krijgt en
mijn kronkelende wegen
niet worden recht getrokken…
kan ik zwalpend laveren tussen
de vele obstakels van het leven
Zolang er mensen zijn zoals jij
kunnen mensen zoals ik verder
man, 56 j
Libera Me, 2015, Witsand p. 83
Literatuur
Ann Callebert
De herstelvisie als antwoord
op de euthanasievraag bij
ondraaglijk psychisch lijden
Tijdschrift voor Klinische Psychologie
Nr 1, 2014
Evidencebased behandelingen van
therapieresistente bipolaire depressie
Pascal Sienaert, Lore Lambrichts, Annemieke Dols en Jürgen
De Fruyt
Ned Tijdschr Geneeskd. 2013;157:A6075
lirias.kuleuven.be › ... › Academic Center for
General Practicedoor I De Coster - ‎2012
Title: Palliatieve zorg inspireert psychiatrie
tot innovatie. Authors: De Coster, Iris · Van
Audenhove, Chantal. Issue Date: 18-Sep-2012.
Conference: Mededeling ...
• Aligeti, S., Baig, M. R., & Barrera, F. F. (2015).
Terminal delirium misdiagnosed as major
psychiatric disorder: Palliative care in a
psychiatric inpatient unit. Palliative and
Supportive Care, 1-4.
http://journals.cambridge.org.ezproxy.elib10.
ub.unimaas.nl/action/displayAbstract?fromPa
ge=online&aid=10011129&fileId=S147895151
500098X
2015, Witsand uitgevers