polypathologie - Benelux

BENELUX conferentie “Levenseinde”
Brussel, 2 december 2011
De euthanasiepraktijk in niet evidente context:
-polypathologie
-verworven wilsonbekwaamheid
dr Reinier Hueting
huisarts, LEIF-arts
polypathologie
poly/multipathologie
“ voltooid leven”
polypathologie
• meestal hogere leeftijd
• aantal ernstige en minder ernstige, meestal lichamelijke
kwalen
•
•
•
•
beperking mobiliteit
beperking zicht/gehoor
beperking zelfredzaamheid
soms pijn, waarvan de behandeling tot versuffing leidt
polypathologie
•
•
•
•
kwalen zijn ongeneeslijk
elk afzonderlijk (tot nu toe) draaglijk
meestal wel notie van “voltooid leven”
meestal “trigger”, die aanleiding geeft tot verzoek om
euthanasie
• “druppel die de emmer doet overlopen” maakt het lijden
uitzichtloos en niet te lenigen
polypathologie
De vraag is dan of de vermelde lichamelijke
klachten voldoende ernstig en ongeneeslijk zijn om
het ondraaglijk lijden te verklaren en een
euthanasie te rechtvaardigen.
polypathologie
Art. 3 § 3 van de wet van 28 mei 2002:
§ 3. Indien de arts van oordeel is dat de patiënt kennelijk
niet binnen afzienbare tijd zal overlijden, moet hij
bovendien :
1° een tweede arts raadplegen, die psychiater is of
specialist in de aandoening in kwestie
Polypathologie
2 voorbeelden:
vrouw, 85 jaar.
• leidde vroeger met haar overleden echtgenoot een
transportbedrijf.
• tot voor kort alleenwonend.
• slechter wordend zicht door maculadegeneratie.
• door spinaalstenose veel pijn, tintelingen en
krachtsverlies in beide armen
• toenemende dyspnoe t.g.v. hartfalen
• door onlangs opgetreden krachtsverlies in beide benen
totaal verlies van zelfredzaamheid: “druppel”
polypathologie
man, 78 jaar
• verblijft in WZC
• ziet aftakeling van dementerende echtgenote
• polyneuropathie: pijn en moeizame mobiliteit (rollator)
• belangrijke dyspnoe < COLD
• toenemende pijn in benen noodzaakt tot zwaardere
pijnstilling
• -> versuffing en totale immobiliteit : “druppel”
polypathologie
enige vaststellingen in de praktijk:
• ondraaglijk lijden ten gevolge van een aantal
samenkomende kwalen wordt steeds vaker (h)erkend
door artsen om een euthanasieaanvraag te
rechtvaardigen
• een belangrijke rol is ook hier weggelegd voor
verzorgenden, die dagelijks in contact zijn met de patiënt
• LEIF-artsen worden de laatste tijd vaker gecontacteerd
door een verzorgend team van een WZC om informatie
te verstrekken i.v.m. deze problematiek
polypathologie
Bemerkingen:
• kan ook hier de meerwaarde van een multidisciplinair
team niet leiden tot het wegwerken van een aantal
problemen/twijfels?
• Wat betreft de “derde arts”: psychiater of specialist:
is een huisarts niet de best geplaatste specialist in deze
materie?
Verworven wilsonbekwaamheid
o.a. in volgende toestanden:
•
•
•
•
dementie (Alzheimer)
hersentumor/metastase
hypoxie (COPD)
………………………..
Verworven wilsonbekwaamheid
vaststelling:
• deze problematiek leeft bij de Vlaamse bevolking
• veel vragen/bezorgdheden over deze materie bij de LEIFartsen en huisartsen
Verworven wilsonbekwaamheid
Enige bedenkingen:
Art. 3. § 1. De arts die euthanasie toepast, pleegt geen misdrijf wanneer hij er
zich van verzekerd heeft dat :
- de patiënt een meerderjarige of een ontvoogde minderjarige is die
handelingsbekwaam en bewust is op het ogenblik van zijn verzoek;
- het verzoek vrijwillig, overwogen en herhaald is, en niet tot stand gekomen
is als gevolg van enige externe druk;
We kennen allemaal patiënten bij wie periodes van helder
denken afwisselen met periodes van desoriëntatie.
(juist deze patiënten lijden waarschijnlijk psychisch het meest!)
Verworven wilsonbekwaamheid
Enige bedenkingen:
• Belangrijke rol van multidisciplinair team dat dagelijks
contact heeft met de patiënt
• Rol van een vertrouwenspersoon?