Hoek & Brinkman BW def_De Graaff 2013 30-12-13 14:31 Pagina 5 Inhoud Voorwoord 9 Inleiding: de psychiatrische bril 11 1 Wat is normaal? Normale verschillen Afwijkende verschijnselen Problematisch afwijkende verschijnselen Hardnekkige problematische verschijnselen Historische en culturele varianten Verschijnselen versus diagnose 15 15 16 16 17 17 18 19 Vermoeden van psychische stoornissen 21 Intuïtie Het verhaal van de cliënt Fantasie als hulpmiddel Hersenfuncties 22 22 23 23 Kun je psychische stoornissen eenvoudig waarnemen? 25 Bewustzijn Aandacht en concentratie Oriëntatie in tijd, plaats, persoon Waarneming Manier van waarnemen Hallucinatie Derealisatie Depersonalisatie 26 26 26 27 27 27 28 28 2 3 Een wereld van verschil 5 Hoek & Brinkman BW def_De Graaff 2013 30-12-13 14:31 Pagina 6 4 Denken Vorm van het denken Tempo van het denken Coherentie in het denken Verhoogd associatief denken Inhoud van het denken Wanen Obsessies Overwaardige denkbeelden Gevoelstoestand Stemming Affect Overig Intelligentie (beperkingen) Geheugen Psychomotoriek Alleen voor psychiaters? 28 28 28 29 29 29 29 30 30 30 31 31 32 32 32 33 34 Beschrijvende kaders 35 DSM BPRS De schijnzekerheid van de beschrijvende kaders 35 39 40 Intermezzo: Vrees voor verlies van zelfcontrole 5 6 43 Suïcidaliteit Bevelen van buiten Rigiditeit en angst Verslavingen Dwanghandelingen Dissociatie Zelfbeschadiging Negatieve ervaringen met seksualiteit Impasses 43 44 44 45 45 46 46 47 48 Ernaar vragen, je constatering uitspreken 49 Onzeker zijn Gerichte vragen stellen 49 49 Hoek & Brinkman BW def_De Graaff 2013 30-12-13 14:31 Pagina 7 6 7 8 Je mening geven Omgaan met reacties Weerstand Schrik Versterking negativiteit Opluchting Invoegen 50 50 51 51 52 52 53 Wie A zegt, moet B zeggen... 55 Doorvragen Parkeren Verwijzen De visie van de cliënt De hulpvraag 55 56 57 57 59 Praten over oorzaken 61 Bio-psychosociaal en de tijd Lichamelijke oorzaken Psychologische oorzaken Psychodynamische visie Leertheoretische visie Cognitieve visie Sociale oorzaken De nabije sociale context De wijdere sociale context Steun, kracht, kwetsbaarheid, stress Resumé: het gesprek over oorzaken 61 62 64 64 65 66 68 68 69 71 72 Wat vraagt de cliënt eigenlijk? 73 Symptoom en syndroom Is een syndroom een probleem? Soorten van lijden Primair lijden Secundair lijden Tertair lijden Probleem, lijden en frustratie Lijden en hulpvraag Andere problemen 73 74 74 75 75 76 76 77 78 7 Hoek & Brinkman BW def_De Graaff 2013 30-12-13 14:31 Pagina 8 Intermezzo: Culturele formulering 9 10 79 Culturele identiteit van het individu Komst naar Nederland Verklaringen van de stoornis of klacht Cultuurspecifieke aandoeningen Factoren betreffende functioneren en psychosociale omgeving Culturele factoren in de relatie cliënt-hulpverlener Meerwaarde culturele formulering Resumé: wat heeft de cliënt nodig? 79 80 81 81 82 83 84 84 Wie A zegt moet B zeggen en... C doen! Doel en aanpak 87 Criteria doelformulering Subdoelen Meervoudige problemen Verwijzing van hulpvragen Plan van aanpak Overleg en onderhandeling Contact houden inclusief onbestemdheid Bemoeizorg Overheersende symptomen 88 90 91 92 92 93 94 95 96 Samenwerken tussen GGz-professionals en andere professionals 99 Verslaving en psychiatrie: altijd GGz? Meervoudige problemen, meervoudige deskundigheid GGz-overleg zonder diagnostiek Gelijkwaardigheid 99 100 101 101 Epiloog: Niet genezen, toch gelukkiger 103 Over de auteurs 107 8