Aan de Raad - Progressief Nieuwkoop

Raad
Raadsstuk
Organisatieonderdeel
Portefeuillehouder
Datum/stuknr. B&W
:
:
:
:
:
31 januari 2005
2004.006
Gemeentesecretaris
Burgemeester
18 januari 2005, nr. 2005.0107
Onderwerp:
Raadsvoorstel te besluiten tot vrijwillige gemeentelijke herindeling LiemeerNieuwkoop-Ter Aar (go-beslissing).
Aan de Raad,
Voorstel
Wij stellen u voor als volgt te besluiten:
I.
in te stemmen met een vrijwillige gemeentelijke herindeling met de gemeenten
Liemeer en Nieuwkoop per 1 januari 2007;
II.
het bij dit besluit behorende en als zodanig gewaarmerkte “Herindelingontwerp
gemeentelijke herindeling Liemeer – Nieuwkoop – Ter Aar” vast te stellen;
III.
het college van burgemeester en wethouders op te dragen bestuurlijk overleg te
voeren met de buurgemeenten en de raad over de uitkomsten van dat overleg te
informeren;
IV.
het college van burgemeester en wethouders overigens op te dragen in nauwe
samenwerking met de gemeenten Liemeer en Nieuwkoop al datgene te doen dat
noodzakelijk is ter uitvoering van dit besluit;
V.
hiertoe een voorbereidingskrediet beschikbaar te stellen van € 100.000,00 en dit
krediet te dekken door een onttrekking aan de Reserve intergemeentelijke
samenwerking;
VI.
Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland te verzoeken de wettelijke procedure tot
vorming van de nieuwe gemeente per 1 januari 2007 te bevorderen;
VII.
dit besluit gedurende een periode van 8 weken ter inzage te leggen.
Toelichting
Sedert 1999/2000 wordt in onze regio onderzoek gedaan en gediscussieerd over
bestuurskracht en schaalvragen. Onze gemeenten worden geconfronteerd met belangrijke
strategische vragen rond de ontwikkeling van het gebied, het Groene Hart. Deze vragen zijn
gemeentegrensoverschrijdend en vragen om een krachtige positie van de lokale overheid. Wij
hebben ervaren dat we die krachtige positie onvoldoende kunnen waarmaken. Tegelijkertijd
ervaren wij ook dat we (soms) moeite hebben om ook op tactisch en operationeel niveau
volwaardig te functioneren. De dienstverlening aan de burger, de uitvoering van projecten en
de ontwikkeling van nieuw beleid (soms ook door decentralisatie van Rijkstaken) vinden wel
plaats, maar zijn erg kwetsbaar. Dit geldt ook voor de voorzieningensituatie. De
gemeenschapszin van de kernen is groot, maar niet onbedreigd en wij zijn steeds moeilijker in
staat om geld en menskracht vrij te maken om de gemeenschappen daarin te ondersteunen.
In 2002 is daarom nader onderzoek en discussie gestart over mogelijke samenvoeging van de
gemeenten Liemeer, Nieuwkoop en Ter Aar tot één nieuwe gemeente. Dit met het oog op
versterking van de bestuurskracht. Dit heeft geresulteerd in diverse rapportages. Daarbij ging
Coll. 317598718
het in eerste instantie vooral om de vraag of samenwerking (in het zgn. SETA-model) een
oplossing zou kunnen bieden voor de geschetste problematiek. Dit bleek in onvoldoende mate
bij te kunnen dragen, naar de opvatting van de geconsulteerde deskundigen. Ook is een
onderzoek gedaan door bureau Berenschot naar de optimale schaalgrootte voor een nieuwe
lokale organisatie na fusie. Dit bureau constateert dat de schaalgrootte van een gemeente na
fusie (ca. 26.500 inwoners) van Liemeer, Nieuwkoop en Ter Aar voldoende is om de lokale en
(boven)regionale opgaven voor de komende 15 jaar aan te pakken. In deze periode is ook een
onderzoek gedaan door Deloitte naar de financiële positie van de drie gemeenten en mogelijke
invloed van een fusie hierop. Omdat het onderzoek van Deloitte gebaseerd is op de werkelijk
gerealiseerde jaarcijfers over 2003 kon onvoldoende worden beoordeeld hoe de financiële
positie van de nieuwe gemeente zou kunnen worden gekwalificeerd. In een nader onderzoek
door CEBEON, op basis van de begroting 2004, is de financiële positie in toekomstig
perspectief geplaatst. Verderop in dit voorstel gaan wij daar iets dieper op in.
U hebt zich in november/december 2003 uitgesproken over een plan van aanpak voor de
mogelijke fusie tussen deze drie gemeenten. Op grond van dit plan van aanpak heeft de
Stuurgroep Herindeling de taak op zich genomen om de in de raden naar voren gebrachte
zaken te behandelen en te onderzoeken met het oog op het voorbereiden van een definitieve
beslissing over het fusievoornemen. In het voortgangsdocument van 21 april 2004 is verslag
gedaan van de activiteiten die door de Stuurgroep op dit punt zijn uitgevoerd. Aan de hand van
dit voortgangsdocument heeft u inzicht gekregen in de resultaten tot dat moment en de
gelegenheid gekregen om sturing te geven aan het vervolgproces om te komen tot uitvoering
van de moties en daarmee tot een definitieve beslissing omtrent fusie van de drie gemeenten.
Met name vanuit de gemeenteraad van Ter Aar is bij de behandeling van het
voortgangsdocument een aantal zaken naar voren gekomen die nog nadere discussie en studie
vroegen.
In juni 2004 is aan u het voorlopige resultaat van deze onderzoeken en discussies voorgelegd.
U heeft naar aanleiding hiervan in juli 2004 (in meerderheid) uitgesproken dat u fusie de beste
manier vindt om de bestuurskrachtproblematiek van de gemeenten op te lossen en dat u de
fusievariant Liemeer-Nieuwkoop-Ter Aar om inhoudelijke, bestuurlijke en pragmatische
redenen verkiest boven andere varianten.
In september 2004 is in uw raad nader van gedachten gewisseld over met name de financiële
positie van de nieuwe gemeente. Deze gedachtewisseling vond plaats op basis van het rapport
van CEBEON. CEBEON concludeert dat er sprake is van relatief hoge uitgaven ten opzichte van
de ijkpunten uit het Gemeentefonds. Het bureau constateert tevens dat de extra eigen
inkomstenbronnen onvoldoende zijn om de relatief hoge uitgaven te bekostigen. Over 2004 is
er in 2004 sprake van een begrotingstekort van circa € 88 per inwoner (circa € 2,4 miljoen)
voor de optelsom van de drie fusiegemeenten. Dit begrotingstekort is onder meer ontstaan
door snel oplopende uitgaven op een aantal taakgebieden in de afgelopen jaren (o.a. VHROSV
en brandweer). Voor de komende jaren zijn de vooruitzichten nog minder rooskleurig. Dit
blijkt zowel uit de meerjarenbegrotingen als uit een aantal beheerplannen.
Naar aanleiding van die behandeling heeft nog een verdiepingsslag naar de financiële positie
plaatsgevonden. Daarbij is met name de aandacht gericht op de financiële consequenties en het
kwaliteitsniveau bij het beheer van de kapitaalgoederen. Daarnaast is ingezoomd op financiële
kerngegevens van de drie gemeenten over de begrotingscijfers 2005, 2006 en 2007. De
verzameling financiële kerngegevens is als bijlage bij het Herindelingontwerp gevoegd.
In het tweede halfjaar van 2004 heeft het contact met de bevolking plaatsgevonden. Nadat in
de zomer bijeenkomsten met het maatschappelijk middenveld zijn gehouden, zijn in het najaar
bewonersavonden belegd. Verslagen hiervan zijn als bijlagen bij het Herindelingontwerp
gevoegd.
In december 2004 is een informatieblad over de mogelijke herindeling verspreid.
Tegelijkertijd is een schriftelijke enquête onder alle stemgerechtigde inwoners gehouden. Door
middel van deze enquête konden de inwoners hun standpunt over verschillende aspecten van
een mogelijke fusie aangeven. De uitkomst van deze enquête is verwerkt in hoofdstuk 4.1 van
het Herindelingontwerp.
Met de raadpleging onder de bevolking als slot is voldaan aan alle door u in de afgelopen
periode aangegeven voorwaarden om te kunnen overgaan tot definitieve besluitvorming over
een vrijwillige gemeentelijke herindeling van de gemeenten Liemeer, Nieuwkoop en Ter Aar.
Het voorstel hiertoe ligt thans bij u voor en voorziet in een samengaan van deze drie
gemeenten per 1 januari 2007.
Voor de verdere uitvoering van het besluit tot vrijwillige gemeentelijke herindeling zal het
Plan van aanpak, zoals dat eerder door uw raad is vastgesteld, leidend zijn. Dat betekent onder
meer dat een projectorganisatie wordt opgezet en dat hiervoor de nodige middelen in geld, tijd
en capaciteit worden ingezet. Het Plan zal overigens worden geactualiseerd.
Voor de verdere uitvoering van het voorliggende besluit zullen de nodige kosten moeten
worden gemaakt. Overeenkomstig het Plan van aanpak zal de Stuurgroep Herindeling verder
vorm en inhoud geven aan de projectorganisatie. Voor de voorbereidende werkzaamheden
wordt u gevraagd een voorbereidingskrediet beschikbaar te stellen van € 100.000,00. Dit
krediet kan worden gedekt door een onttrekking aan de Reserve intergemeentelijke
samenwerking.
De commissie Inwoners heeft in haar vergadering van 12 januari 2005 dit onderwerp
behandeld. De commissie kan zich in hoofdzaak vinden in de inhoud van het
Herindelingontwerp.
De commissie wijst er echter op dat het Herindelingontwerp een juiste weergave van het
proces tot nu toe moet bevatten. Dat impliceert dat de standpunten van de fracties in de
gemeenteraad in het document moeten worden opgenomen. Daaruit moet blijken dat er in de
gemeenteraad verschillend wordt gedacht over het thema herindeling. De fractie van het PAK
geeft daarbij expliciet aan dat het standpunt van het PAK en van GemeenteBelangen als
oppositiepartijen in het hoofdstuk draagvlak tot uitdrukking moet worden gebracht.
De fractie van de VVD is van mening dat de wijze waarop de enquête is uitgevoerd niet goed is
geweest. De VVD heeft aangegeven dat de uitslag van de enquête moet worden beoordeeld in
het gegeven dat slechts ca. 20% van de stemgerechtigde inwoners een bewuste keuze heeft
gemaakt in positieve (9,1% voor) of negatieve (10,7% tegen) zin. Dat betekent volgens de VVD
dat zo’n 80% geen keuze heeft gemaakt. Daarmee heeft het gemeentebestuur gefaald in de
voorlichting aan de burger, aldus de VVD.
In de commissie van fractievoorzitters van de drie gemeenten op 19 januari jl. is de opvatting
van de commissie Inwoners over het opnemen van standpunten van de diverse fracties in het
document aan de orde geweest. Door de fractievoorzitters is aangegeven dat aan vulling van
het herindelingontwerp niet nodig werd geacht. Door de notulen van uw vergadering als
bijlage te voegen bij het herindelingontwerp kan worden voldaan aan de vraag om de
onderscheidene standpunten van de fracties naar voren te brengen. De stuurgroep heeft in zijn
vergadering van 21 januari jl. met het advies van de commissie van fractievoorzitters
ingestemd.
De commissie Middelen adviseert uw raad in te stemmen met de voorgestelde wijze van
dekking van het voorbereidingskrediet.
Wij bieden u, namens de Stuurgroep Herindeling, hierbij ter besluitvorming het definitieve
document “Herindelingontwerp gemeentelijke herindeling Liemeer–Nieuwkoop–Ter Aar” aan.
Naar aanleiding hiervan is de werknaam in het overleg van fractievoorzitters van de drie
gemeenten op 19 januari jl. ter discussie geweest. De tot nu toe aangedragen namen leveren
echter praktische bezwaren op. De stuurgroep stelt voor om de periode tot het
herindelingadvies te gebruiken om te komen toe een werknaam die niet leidt tot praktische
bezwaren.
Alle op dit onderwerp betrekking hebbende stukken liggen voor u op de gebruikelijke wijze in
de raadsportefeuille ter inzage.
Burgemeester en wethouders van Ter Aar,
de secretaris,
de burgemeester,
J.W. van Tuijl
C. Sinke
De raad van de gemeente Ter Aar;
gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 18 januari 2005, nummer
2005.0107, en het daarbij behorende “Herindelingontwerp gemeentelijke herindeling Liemeer
– Nieuwkoop – Ter Aar”;
gelet op desbetreffende bepalingen van de Gemeentewet en de Wet algemene regels
herindeling;
gezien de gehouden enquête onder de bevolking;
gehoord de commissies Inwoners en Middelen;
besluit:
I.
II.
III.
IV.
V.
VI.
VII.
in te stemmen met een vrijwillige gemeentelijke herindeling met de gemeenten
Liemeer en Nieuwkoop per 1 januari 2007;
het bij dit besluit behorende en als zodanig gewaarmerkte “Herindelingontwerp
gemeentelijke herindeling Liemeer – Nieuwkoop – Ter Aar” vast te stellen;
het college van burgemeester en wethouders op te dragen bestuurlijk overleg te
voeren met de buurgemeenten en de raad over de uitkomsten van dat overleg te
informeren;
het college van burgemeester en wethouders overigens op te dragen in nauwe
samenwerking met de gemeenten Liemeer en Nieuwkoop al datgene te doen dat
noodzakelijk is ter uitvoering van dit besluit;
hiertoe een voorbereidingskrediet beschikbaar te stellen van € 100.000,00 en dit
krediet te dekken door een onttrekking aan de Reserve intergemeentelijke
samenwerking;
Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland te verzoeken de wettelijke procedure tot
vorming van de nieuwe gemeente per 1 januari 2007 te bevorderen;
dit besluit gedurende een periode van 8 weken ter inzage te leggen.
Aldus vastgesteld in de openbare vergadering
van de raad van 31 januari 2005, nummer 2005.006
de griffier,
de voorzitter,
loco,
P.A.M. van der Poel
Coll. 317598718
C. Sinke