Praktijkinrichting Algemene techniek - HU
advertisement
PRAKTIJKINRICHTING ALGEMENE TECHNIEK Student: Rik van der Vorm Studentnr: 1646845 Begeleider HU: M. Kingma stageschool: Talentstad Praktijkonderwijs Beroepsproduct 3, docent techniek 2e graad, Instituut Archimedes Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma Samenvatting Voor de zomervakantie van 2015 toen ik ging solliciteren bij Talentstad Praktijkonderwijs werd mij door de teamleider en tevens locatie eindverantwoordelijke mevrouw Inge Schulkes gevraagd het vak ‘Algemene Techniek’ in te gaan richten. Voor ogen werd gehouden een lessenserie op dit vakgebied met als uitgangspunt de mogelijkheid om leerlingen in contact te brengen met installatietechniek of elektronica en huisinstallaties. Bij aanvang van de opdracht ben ik eerst de beginsituatie gaan analyseren. Waar staat de school nu? Welke methodes worden er gebruikt? Met welke doelgroep wordt er hier gewerkt? In welke sectoren stromen de leerlingen. Nu uit? Op welke locaties hebben de leerlingen les. Van welke ruimtes kan er gebruik worden gemaakt? Wat is er nodig om een lessenserie te ontwikkelen die een langere tijd mee kan? Na dit bovenstaande te hebben onderzocht in praktijk en theorie kwam er een wending in de ontwikkeling van de lessenserie. De randvoorwaarden waren er niet naar om een lessenserie in de algemene techniek gericht op elektriciteit en huisinstallaties te bewerkstelligen. De oorzaak was het ontbreken van een veilige werkplek. De lesomgeving van de leerling was er niet op ingericht om het werken met elektriciteit aan te pakken. Daarnaast waren andere voorzieningen ook niet goed onderhouden en ingericht waardoor andere zaken voor zowel mij als vaste docent als student de prioriteit eisten. Na terugkoppeling en overleg met de teamleider werd mij gevraagd, de opdracht gegeven, een rapportage op te stellen over de veiligheid in het lokaal nu met daarbij een veranderplan. Dit veranderplan moet ons vervolgens brengen tot de basisvoorwaarden om het vak algemene techniek wel te kunnen verzorgen voor de leerlingen. 1 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma Inhoud Samenvatting........................................................................................................................................... 1 1. 2. Inleiding ........................................................................................................................................... 4 1.1 Aanleiding en opdracht ........................................................................................................... 4 1.2 Context van de school in relatie tot het probleem ................................................................. 5 1.3 Onderzoeksvraag met toelichting ........................................................................................... 6 Verkennend onderzoek ................................................................................................................... 7 2.1 Inleiding verkennend onderzoek ............................................................................................. 7 2.2 Praktijkverkenning ................................................................................................................... 8 2.2.1 Inleiding ............................................................................................................................... 8 2.2.2 Aanpak en middelen ............................................................................................................ 8 2.2.3 Resultaten en conclusies ..................................................................................................... 9 Vak aanbod .................................................................................................................................... 10 Wat is er in het verleden gedaan .................................................................................................. 10 Waarom werd dit zo gedaan ......................................................................................................... 10 Welke methodes werden / worden er gebruikt............................................................................ 11 Wat valt er onder het vak algemene techniek .............................................................................. 11 Welke doelen heeft het vak algemene techniek ........................................................................... 11 Welke doorlopende leerlijn is er voor het vak algemene techniek .............................................. 11 Welke leer / onderwijsruimten zijn er beschikbaar (onderbouw) ................................................ 11 Conclusies ...................................................................................................................................... 12 2.3 Literatuurverkenning (C van der Donk, 2013) ....................................................................... 12 2.3.1 Inleiding ............................................................................................................................. 12 2.3.2 Middendeel ....................................................................................................................... 13 De doelgroep ................................................................................................................................. 13 Didactische aanpak lessenserie ..................................................................................................... 13 De eisen voor een praktijklokaal ................................................................................................... 15 2.3.3 Conclusies .......................................................................................................................... 15 Conclusies over de leerling ............................................................................................................ 15 Conclusies didactische aanpak lessenserie ................................................................................... 16 Conclusies eisen voor het praktijklokaal ....................................................................................... 16 3. 4. Het beroepsproduct ...................................................................................................................... 16 3.1 Conclusie Verkenning ............................................................................................................ 16 3.2 Ontwerpeisen ........................................................................................................................ 17 3.3 Het ontwikkelde beroepsproduct ......................................................................................... 17 Evaluatieonderzoek ....................................................................................................................... 20 2 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 4.1 Presentatie en evaluatie van het product ............................................................................. 20 4.2 Evaluatie van de uitvoering van het product ........................................................................ 20 4.2.1 Inleiding en evaluatievragen ............................................................................................. 20 4.2.2 Aanpak en middelen .......................................................................................................... 21 4.2.3 Resultaten afgeronde werkzaamheden ............................................................................ 23 Aanbevelingen ............................................................................................................................... 23 4.2.4 Conclusies .......................................................................................................................... 24 Bibliografie ............................................................................................................................................ 25 Bijlagen .................................................................................................................................................. 27 Bijlage A, Formulier opdracht ............................................................................................................ 28 Bijlage B, Formulier praktijkverkenning ............................................................................................ 30 Bijlage C, Formulier Literatuurverkenning ........................................................................................ 32 Bijlage D, Formulier ontwerp ............................................................................................................ 33 Bijlage E, Formulier Beoordelingsadvies opdrachtgever ................................................................... 35 Bijlage F, Beoordelingstabel .............................................................................................................. 37 Bijlage 1 ............................................................................................................................................. 43 Bijlage 2 ............................................................................................................................................. 44 Bijlage 3 ............................................................................................................................................. 45 Bijlage 4 ............................................................................................................................................. 46 Bijlage 5 ............................................................................................................................................. 48 Bijlage 6 ............................................................................................................................................. 59 Bijlage 7 ............................................................................................................................................. 62 Bijlage 8 ............................................................................................................................................. 64 Bijlage 9 ............................................................................................................................................. 68 3 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 1. Inleiding 1.1 Aanleiding en opdracht Begin schooljaar 2015-2016 ben ik werkzaam geraakt voor Landstede. Een grote onderwijsketen met meerdere locaties in het Oosten van het land. De locatie waar ik dit jaar ben gepositioneerd valt onder Talentstad Praktijkonderwijs. Hier leren leerlingen door veel praktijklessen te volgen de basisvaardigheden van de dagelijkse werksfeer om vervolgens werkzaam te worden in de burgermaatschappij met voldoende praktische vakkennis. De locatie aan de Sleedoornstraat waar ik les geef is ingericht voor de onderbouw, de locatie aan de Blaloweg huisvest de bovenbouw leerlingen. Voor de zomervakantie van 2015 toen ik ging solliciteren bij Talentstad Praktijkonderwijs werd mij door de teamleider en tevens locatie eindverantwoordelijke mevrouw Inge Schulkes gevraagd het vak ‘Algemene Techniek’ in te gaan richten. Voor ogen werd gehouden een lessenserie op dit vakgebied met als uitgangspunt de mogelijkheid om leerlingen in contact te brengen met installatietechniek of elektronica en huisinstallaties. Dit omdat zij zeer enthousiast was over wat mijn voorganger(s) had(den) achter gelaten. In een afgeschermde ruimte aan een praktijklokaal vast, was een begin gemaakt aan het leggen van een elektrische huisinstallatie. De beginselen zagen er erg vakkundig uit en de lesomgeving leek niet bepaald op het vak algemene techniek. Overal om mij heen zag ik enkel metaal of hout, maar nergens elektra. Ik gaf eerlijk aan dat ik werd opgeleid voor het vak algemene techniek en dus geen elektricien was, timmerman of metaalbewerker. Tot mijn verbazing zag ik dat de opstelling was ingericht om aan te sluiten op 220V, wat mij niet geschikt lijkt voor onderbouw leerlingen. Toen ik vroeg of er ook al les mee was gegeven moest het antwoord uitblijven. “Waarom is er dan niets ingericht voor het vak algemene techniek”, was mijn volgende vraag. Het antwoord luidde: “De docent metaal is sinds deze zomer met pensioen en de docent hout gaat binnen enkele weken met pensioen. Aangezien we van hoger hand het vak metaal niet meer aan mogen bieden gaan we dit ombuigen naar algemene techniek en hout, aan jou de taak dit inhoud en vorm te geven”. Aldus Inge Schulkes. 4 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 1.2 Context van de school in relatie tot het probleem Het probleem van de school is dat er twee vakmensen de school verlaten. De één was gespecialiseerd op het vakgebied hout, de ander op het vakgebied metaal. Beide vakken zijn een belangrijk uitstroomprofiel van leerlingen in het praktijkonderwijs. Aangezien het praktijkonderwijs door Landstede is ingericht in een boven en een onderbouw locatie moet er voldoende gespreid onderwijsaanbod zijn in de onderbouw om de leerlingen zich zo breed mogelijk te laten oriënteren. Daarop is vervolgens besloten dat het vak metaal, dat eerder aan onze locatie aan de Sleedoornstraat werd aangeboden aan de onderbouw, niet meer aan te bieden. Hiervoor in de plaats kwam het vak algemene techniek op het programma. Naast het vertrek van de twee vakmannen is het feit ook zo dat het lokaal de inrichting te danken heeft aan de twee vakken die voorheen werden gegeven. Zo zijn er verschillende voorzieningen voor krachtstroommachines met daarbij horende beveiligingen en schakelingen. Echter gaan de onderbouw leerlingen niet lassen in een lascabine maar zullen zij eerder aan de slag met het solderen van elektronica. Iets dat heel andere vaardigheden van de leerlingen vraagt en een heel andere inrichting van de onderwijsvoorziening. Vervolgens kunnen de leerlingen aan de slag met lichte stroomkringen maar de voorzieningen zijn hier ook nog niet naar. Nergens in het lokaal zijn tot nu toe 12V aansluitingen of zwakstroom generatoren te vinden. Tot slot is er nog een ander probleem. De vraag om de lessenserie is gericht op leerlingen uit het derde jaar die misschien de wereld van de elektronica in willen gaan. Echter hebben zij hiervoor dus nog geen lessen gehad dus zal je bij het begin moeten beginnen. Om dit leerlingen van klas drie binnen een periode van vijftien weken aan het verstand te brengen is bijna onwerkelijk. Daarnaast is er vanaf de derde klas onderbouw waarschijnlijk geen doorgaande lijn meer in de bovenbouw en leer je leerlingen dus iets wat ze de jaren daarna niet meer toe zullen passen. 5 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 1.3 Onderzoeksvraag met toelichting Hoe bieden wij leerlingen in de onderbouw van het praktijkonderwijs voorbereidende lessen die aansluiten op de algemene technische profielen / vakken / stages van de bovenbouw. Op dit moment is het tot nu zo geweest dat leerlingen die in de onderbouw starten de vakken hout en metaal volgen wanneer we alleen kijken naar de technische sector. Hierdoor krijgen de leerlingen niets mee over allerlei andere soorten van techniek waarmee zij toch wel dagelijks in het leven te maken hebben. Hoe kunnen wij leerlingen zich zo breed mogelijk laten oriënteren op de technische sector zonder daarbij het pad van de leerlijn die in de bovenbouw wordt aangeboden te doorkruisen. Wat hebben we hierbij nodig en hoe kunnen wij dit faciliteren. Om dit goed te kunnen onderzoeken en uit te voeren zijn er een aantal vragen van belang. “Het is noodzakelijk om al gauw duidelijkheid te krijgen over de term ‘algemene techniek’, wat wordt daaronder verstaan en op welke manier worden doelen daarvoor geformuleerd/welke doelen zijn er? Een belangrijke vraag om te onderzoeken is het profiel van de leerling, ofwel, de doelgroep van het vak. Wat is een goede manier om deze leerlingen les te geven in algemene technieken? Wat is de doorlopende leerlijn van de algemene techniek” (Kingma, 2015). 6 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 2. Verkennend onderzoek 2.1 Inleiding verkennend onderzoek Vanuit de beginsituatie waaruit ik start weet ik dat ik met meerdere factoren te maken zal gaan krijgen in dit onderzoek. Ik zal me moeten gaan verdiepen in de volgende gebieden. - De leerling / doelgroep Lesaanbod onderbouw en bovenbouw Wat is er in het verleden gedaan Waarom werd dit zo gedaan Welke methodes werden / worden er gebruikt Wat valt er onder het vak algemene techniek Welke doelen heeft het vak algemene techniek Welke doorlopende leerlijn is er voor het vak algemene techniek Wie zijn er betrokken binnen de locatie / organisatie Welke leer / onderwijsruimten zijn er beschikbaar (onderbouw) Ondanks dat ik lessen aan wil sluiten op de bovenbouw richt ik me in dit onderzoek voornamelijk op de onderbouw omdat dit onderzoek in combinatie met mijn baan anders te breed gaat worden en zijn functionaliteit verliest. 7 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 2.2 Praktijkverkenning 2.2.1 Inleiding Bij aanvang van het maken van dit beroepsproduct lag de focus van mijn praktijkonderzoek enkel op het ontwikkelen van een lessenserie voor het vak algemene techniek. Hierin zal het onderzoek vooral plaats vinden op het schetsen van het profiel van de praktijk leerling/ de doelgroep mede omdat ik nog niet eerder met deze doelgroep heb gewerkt. Vervolgens zal ik me verder gaan verdiepen op de geboden (door)lopende leerlijnen. Van hieruit zal ik gaan onderzoeken binnen welke kaders vervolgens een lesaanbod moet worden opgesteld. Echter toen, zoals later zal worden toegelicht, bleek dat de randvoorwaarden voor veilig praktijkonderwijs er niet waren kreeg dit onderzoek in overleg met mijn teamleidster een wending. Het werd prioriteit om eerst de veiligheid in het lokaal op orde te brengen alvorens mij weer te richten op de lesinhouden. Hierdoor ben ik mij in dit onderzoek ook gaan verdiepen in de veiligheidseisen van een praktijklokaal om vervolgens een verslaglegging en adviesrapportage op te stellen en deels ook tot uitvoer te brengen. 2.2.2 Aanpak en middelen Omdat de school waar ik kom te werken nieuw voor mij is zal ik eerst mijzelf een beeld moeten vormen van de positie van de school. Vervolgens zal ik mij moeten gaan verdiepen in de leerling waarmee ik te maken zal krijgen. Mijn eigen ervaringen in het techniek onderwijs beperken zich namelijk tot de klassen van één basis tot en met twee vwo met alle daar tussen liggende niveaus. Allereerst start ik hiervoor met observaties zonder specifieke focus. Ik wil ervaren wat de leerlingen doen zonder vooraf beïnvloed te zijn door anderen. Ik zal de doelgroep verder leren kennen door met collega’s in gesprek te gaan over de leerlingen. Tot slot zal ik ook met de leerlingen in gesprek gaan. Wanneer ik een beeld heb van de leerling zal ik mij gaan verdiepen in de inrichting van het onderwijs. Volgens welk programma krijgen zij les en werken zij aan hun toekomst. Welke vakken en niveaus worden hier gedoceerd. Kunnen de leerlingen de lesstof bijhouden? Krijgen de leerlingen een diploma? Deze informatie kan ik verkrijgen door in gesprek te gaan met de teamleidster maar ook de loopbaanbegeleider(s) van de school. Om met mijn lessenreeks goed aan te kunnen sluiten zal mijn beginsituatie, startpunt helder moeten zijn. Ik zal dus een helder beeld moeten krijgen wat de leerlingen uit de verschillende jaren tot nu toe zoal geleerd hebben, zowel theoretisch als praktisch. Dit kan ik achterhalen door met voorgaande docenten / vakcollega’s te overleggen of door de rapporten van de leerlingen door te kijken. Daarnaast wordt deze informatie vaak opgeslagen in leerling volg systemen. Om het vak algemene techniek aansluitend op de vakken metaal en hout in te kunnen richten zal ik duidelijk moeten krijgen op welke manier de leerlingen hebben gewerkt. Hebben zij vanuit methodes gewerkt, en zo ja met welke. Hebben zij veel zelfstandig gewerkt, of werken zij in groepen of tweetallen. Leren zij ontdekkend of worden zij gestuurd? Wat is de spanningsboog van deze leerlingen. Ik denk dat ik een deel van deze informatie al uit mijn observaties zal kunnen halen maar niet alles zal direct helder zijn. Daarom ga ik ook weer in gesprek met collega’s. Daarnaast zal ik nog gaan informeren wat er bij collega-scholen gebeurd. Dit om mijn oriëntatie breder te trekken en niet rechtstreeks ‘na’ te doen wat mijn voorganger deed. Nadat ik duidelijkheid heb verkregen over de didactische werkwijze en het theoretische kader van de leerlingen zal ik moeten onderzoeken op welke leerlijn deze aansluiten. Passen deze leerlijnen ook bij het vak algemene techniek of zal er een andere richtlijn moeten worden gekozen. De gekozen leerlijnen en onderbouwingen zal ik moeten opvragen bij de huidige vakdocenten. Zij zullen wanneer 8 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma zij hun vak goed uit willen dragen hier een gericht programma voor hebben. Aanvullende informatie kan ik altijd nog halen uit mijn literatuuronderzoek. Vervolgens zal ik na voorgaande te hebben gedaan mij richten op wat mijn collega’s van mij verwachten. Mijn teamleider heeft het over het inrichten van het vak algemene techniek maar dit is nogal een brede omschrijving. Om echt specifiek een inrichting te kunnen gaan maken wil ik bij haar wensen en de wensen van de werkgever aan willen sluiten om de plank niet mis te slaan. Daarnaast moet ik de collega’s van de bovenbouw niet in het vaarwater zitten. Hiervoor zal ik contact moeten leggen met de bovenbouw op de locatie aan de Blaloweg. Om een lessenreeks op te zetten moet ik hem bruikbaar maken voor iedereen die er in de toekomst waarschijnlijk mee zal gaan werken. De teamleider en de roostermaker zouden mij moeten kunnen informeren wie er welke taken opgelegd hebben gekregen. Wanneer ik dit te weten ben gekomen zal ik met deze beide collegae in gesprek om hen te bevragen welke verwachtingen en wensen zij hebben bij het inrichten van het vak algemene techniek. Ten slotte zal ik mij gaan verdiepen in de onderwijsruimte waar de lessenserie tot uitvoer moet komen. Zijn alle middelen aanwezig voor het uitvoeren van de lessen? Is de ruimte in grootte geschikt voor het praktische vak algemene techniek. Is er een duidelijke organisatie in het lokaal? Dit wil ik te weten komen door in het lokaal een onderzoek te doen naar de meest gebruikte en beschikbare middelen. 2.2.3 Resultaten en conclusies De leerling / doelgroep Leerlingen die aangemeld zijn bij Talentstad praktijkonderwijs hebben niet het cognitief en / of sociaal emotionele vermogen om regulier mee te kunnen draaien in het onderwijsaanbod met LWOO ondersteuning. Daarnaast kan het zo zijn dat er andere redenen zijn om kinderen toe te laten. Volgens de wetgeving is het namelijk school dat leerlingen toe moeten worden gelaten in het praktijkonderwijs wanneer het niet waarschijnlijk is dat een leerling een diploma zal gaan halen in het beroepsonderwijs (Rijksoverheid, 2015). Vaak wordt hier bij aanmelding vanuit het basisonderwijs al wel op aangestuurd wanneer blijkt dat leerlingen ook met extra ondersteuning de lesstof of minimale vmbo toelatingseis niet halen. Veel leerlingen die toetreden tot het praktijkonderwijs bij onze locatie hebben een diagnose omtrent het gedrag of ontwikkeling. De klassen zijn heterogeen ingericht en hebben een grootte van ongeveer tien tot twaalf leerlingen. De leerlingen stromen uit naar een (sociale) werkplaats of vervolgen carrière met een opleiding mbo 1. Lesaanbod onderbouw en bovenbouw Het onderwijsaanbod, de jaarindeling gaat niet zoals op reguliere vmbo scholen. Talentstad werkt in plaats hiervan met leerjaren. Een leerjaar kan afhankelijk van de hoeveelheid leerlingen op de school bestaan uit meerdere groepen. Onderbouw: de leerlingen starten na het PO in klas één. Dit jaar zal vooral gericht zijn op sport oriëntatie. Praktische vorming, waarbij te denken valt aan horeca, creatief, groen, techniek, ict en lichamelijke opvoeding. Tot slot wordt er nog gewerkt aan de theoretische vorming door middel van de vakken wereldoriëntatie, rekenen en taal. Vanaf klas twee wordt er alvast meer gericht op de stage die er aan staat te komen. Er worden lessen 9 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma ingericht op sociale (emotionele) vorming, interne stage en arbeidsoriëntatie met daarnaast de meeste vakken van klas één. Vanaf klas drie kunnen de leerlingen op stage gaan wanneer de mentor ze hiertoe in staat acht. De theoretische vorming wordt meer ingericht op het zelfstandig kunnen gaan wonen en er is meer tijd gemaakt voor praktische vorming. Er wordt sociaal emotioneel meer gericht op een professionele beroepshouding met het bijhorende gedrag. Er wordt gestart met oriënterende stage en of beroepsstage. Bovenbouw: klas vier sluit aan op jaar drie alleen wordt de intensiteit van de stage verhoogt. Daarnaast gaan deze leerlingen deel nemen aan de BGV (beroeps gerichte vakken). Onder de BGV vakken vallen: 1. MIG/MAG lassen 2. Assistent houtbewerker 3. Assistent schilder/behanger klas vijf bereid de leerlingen voornamelijk voor op een baan in de gekozen beroepssector of een vervolgopleiding (meestal mbo 1). Bij enkele leerlingen loopt de stage al uit in een definitieve baan. De lessen omtrent sociaal emotionele vorming worden ook in deze jaren nog doorgezet. Tot slot is er de entreeklas. In deze groep worden leerlingen geplaatst die een diploma op niveau één willen gaan halen. Zij volgen de theorievakken, praktische vorming en BGV naast hun stage die leidend is (Talentstad, 2015). Vak aanbod Bij Talentstad zijn de drie grote pijlers dus theorie, praktijk en stage. Onder theorie vallen de vakken Nederlands, wiskunde, Engels, wereldoriëntatie, ICT, cultuur, maatschappij, burgerschap, SOVA en levensbeschouwing. De praktijkvakken worden ingericht met de vakken Techniek/metaal, groen, informatica, wonen en vrije tijd, bouw/hout, interne stage, arbeidsoriëntatie, LO, expressie, verzorging en schoonmaak, consumptief/horeca. Wat is er in het verleden gedaan Allereerst voerde ik in de eerste twee weken observaties uit bij de klassen 1A, 2A en 3A. Deze klassen zijn allemaal heterogeen en bestaan uit 10 tot 12 leerlingen. Alle drie krijgen zij het vak hout en het vak algemene techniek aangeboden. Aangezien het vak algemene techniek nog niet is ingericht qua lesstof richt ik mij enkel op de lesorganisatie bij het vak hout. Aangezien ik zelf bemerkt heb dat ik de leerling onrustig vind werken richt ik mijn eerste observatie op hen. Voor de observatie gebruik ik het volgende formulier dat is toegevoegd als bijlage 1 (intranet, Observeren leerlingen, 2015). Nadat ik deze observatie had uitgevoerd ging ik deze analyseren. Op veel plaatsen bleek dat de leerlingen eigenlijk niet genoeg sturing krijgen en dat er weinig eisen worden gesteld. Op basis van deze bevindingen besloot ik een docentobservatie uit te voeren met het volgende document dat ik heb toegevoegd als bijlage 2 (intranet, Observeren docent, 2015). Er is geen vaste lesopbouw. De leerlingen krijgen niet duidelijk te horen wat zij die dag gaan of moeten doen en komen zo eigenlijk direct in een vrije situatie. Na deze bevindingen besloot ik de docent te gaan interviewen. Waarom werd dit zo gedaan Eigenlijk omdat dit van persoon op persoon is overgenomen. Een ieder die werkzaam is geweest in het lokaal heeft de beker van de voorganger overgenomen en weinig toegespitst op eigen onderwijsvisie of aan vernieuwing gedaan. Een toelichting hierop is terug te lezen in bijlage 3, mijn gespreksverslag van een Interview met J de With, docent hout (With, 2015). 10 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma Welke methodes werden / worden er gebruikt Voor het vak hout worden er geen methodes gebruikt. Voor het vak metaal werden er geen methodes gebruikt, daarnaast wordt het vak in de onderbouw niet meer geboden. Voor het vak algemene techniek is er dus nog geen lesaanbod ontwikkeld binnen de school. In jaargroep drie kunnen een beperkte hoeveelheid enthousiaste leerlingen meedoen aan het onderwijsdeel ‘praktijkgericht’. Hierbij word gewerkt uit boeken vanuit de methode ‘Werkportfolio’ (Werkportfolio, 2015). Vanaf jaargroep vier kunnen leerlingen er voor kiezen om een traject BGV in te gaan. Deze werken met de methode van Stichting hout en meubel. Hiermee kunnen zij een certificaat halen tot assistent houtbewerker (With, 2015). Wat valt er onder het vak algemene techniek Voor alsnog heeft de teamleiding van Talentstad praktijkonderwijs geen specifieke invulling voor ogen. Wel moet er een breder aanbod komen dan wat er voorheen was. Eerder bleef het beperkt tot de vakken hout en metaal en fietstechniek. Nu is de wens er om meer gebruik te gaan maken van de door voorgangers voorbereidde materialen zoals leiding trekken, loodgieterswerk en behangen en schilderen. Daarnaast zou een stukje huis tuin en keuken elektra wenselijk zijn. Welke doelen heeft het vak algemene techniek Het vak algemene techniek is binnen de school min of meer uit nood geboren. Eerder werd het vak metaal geboden maar omdat dit in het vaarwater zat van de bovenbouw, waar het vak ook wordt aangeboden maar veel uitgebreider, was er het verzoek op deze locatie mee te stoppen. Om toch genoeg uren invulling te geven aan de praktijklessen moet er hierom een andere invulling komen. Het beoogde doel is voor alsnog leerlingen een brede oriëntatie geven op de mogelijkheden in de wereld van techniek. Aangeboden vakvaardigheden moeten het liefste worden toegespitst op het uitstroomprofiel van de doelgroep. Welke doorlopende leerlijn is er voor het vak algemene techniek Voor het vak algemene techniek is er binnen de school nog geen leerlijn opgesteld. Omdat ik hier met lege handen achter bleef heb ik contact gezocht met scholen in de omgeving. Zo kwam ik in contact met Kor Eibrink (Ichthus College in Kampen) en Raymond Oudevoshaar (Praktijkonderwijs Zutphen). Bij beide scholen kwam ik uit op hetzelfde. Het vak algemene techniek werd niet in zekere zin gegeven, dit zat verweven in de andere deelvakken, zoals dus metaal. Zij gaven beide aan dat er niet echt een doorlopende leerlijn is voor het vak algemene techniek. Beide scholen hebben zelf een aangepast programma ontwikkeld specifiek voor hun schoollocaties gefundeerd op een combinatie van de leerlijnen van handvaardigheid in de basisschool, techniek, hout en metaal. Het vak elektra wordt bij hen eigenlijk niet gedoceerd omdat er geen mbo 1 vervolgscholing is in deze sector. Een praktijk leerling zou er dus in de praktijk niets aan hebben. Welke leer / onderwijsruimten zijn er beschikbaar (onderbouw) Het vak algemene techniek zal plaats vinden in het lokaal van hout en metaal. Voor de deur van het lokaal is er een eigen kapstok voor jassen en tassen. Het houtlokaal (bijlage 3) oogt bij binnenkomst naar mijn mening erg onrustig. De binnenkomst wordt vanaf de deur meteen beperkt aan de rechterzijde waardoor leerlingen bij binnenkomst al tegen elkaar aan staan te drukken. Overal in het lokaal staan werkstukken opgesteld. Overal op werkbanken ligt gereedschap voor het grijpen. De leerlingen beschikken niet over een eigen werkkleding. Tussen het metaal en het houtdeel zit een schuifdeur die de ruimte in twee lokalen verdeeld. Echter bij volledige opening blokkeert een kast het zicht op één helft van de ruimte. De beide lokalen beschikken over drie elektrische 11 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma figuurzaagmachines. Echter zijn bij twee de afzuigslangen kapot en mist er bij één de vingerbeveiliging. Er staat een elektrische schuurmachine / schuurband maar deze staat niet goed uitgelijnd. Ook ondervond ik laatst een los blad in de circelzaagmachine / zaagtafel, levensgevaarlijk! Daarnaast was deze niet meer goed onder hoek te stellen en zaagde je elke snede onder een hoek van vijf graden. Er zijn vier kolomboormachines waarbij er een met machinale afstelling. Er staan een puntlasapparaat, terwijl het vak metaal niet meer wordt gegeven. Tot slot deed ik een controleronde apparaten, laatste keuring was in 02-2013 gedaan! Conclusies De leerlingen van klas één en twee hebben nog nooit eerder gewerkt vanuit een methode. Zij zijn dus niet gewend aan werken vanuit of met een schriftelijke instructie. Leerlingen zijn tot en met klas drie altijd gewend veel vrijheid te hebben in keuze van opdrachten. Er worden weinig eisen gesteld. Er is voor het vak algemene techniek geen invulling / onderwijsprogramma. Er is voor het vak algemene techniek nog geen leerlijn binnen de school. Scholen in de omgeving bieden het vak niet op deze manier aan. Er zijn wel onderbouwende leerlijnen aanwezig voor het vak hout en het vak metaal. De certificaten en de methode vanuit stichting hout en meubel wordt ondertussen niet meer geboden, is verlopen. De machines in beide lokalen zijn niet in goede staat. De veiligheid in beide lokalen is ver onder de maat en te omschrijven als gevaarlijk. 2.3 Literatuurverkenning (C van der Donk, 2013) 2.3.1 Inleiding Nu er meer bekend is over de dagelijkse gang van zaken kan ik mijn literatuurverkenning verder toespitsen op de benodigde informatie. Allereerst zal ik mij gaan richten op de didactische werkvormen die er in het verleden zijn toegepast. ‘Omdat het altijd zo gegaan is’ vind ik zelf geen gegronde reden om op dezelfde manier verder te gaan werken met deze leerlingen. Ik ben zelf altijd erg gewend aan het werken vanuit een methode en de lessen iets meer gekaderd te houden. De didactiek die nu wordt toegepast is vrijer. Ik wil onderzoeken hoe deze manier van instructie geven tot stand komt. Immers komt ook uit de gesprekken met leerlingen, niet opgenomen in dit verslag, naar voren dat zij liever ontdekkend leren dan vanuit theorie. Hier zal ik dus een oplossing voor moeten vinden. Daarnaast zal ik, na overleg met teamleider Inge Schulkes, mij gaan verdiepen in de eisen die worden gesteld aan een praktijkruimte. Zij was namelijk verbaasd te horen dat de lokalen niet op orde waren en de veiligheid van leerlingen in het gedrang komt op deze manier. Toen zij mij vroeg waarom het lokaal niet voldeed kon ik niet gegrond antwoorden. Ik ben nu op vijf verschillende scholen geweest in de praktijklokalen techniek, waarbij ik er in twee heb gewerkt, maar overal is de indeling anders. Daarnaast komt er vanaf schooljaar 2017 een nieuw pand beschikbaar met nog een te bouwen technieklokaal. Ik ben opgenomen in het team om het programma van eisen hiervoor op te stellen. Het is dan wel noodzaak dat ik weet wat de eisen zijn. Mede daarom wil ik ook zelf graag weten aan welke eisen een praktijklokaal nou eigenlijk moet voldoen om de veiligheid van de leerling te waarborgen. 12 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma Deelvragen: Hoe valt de doelgroep te omschrijven? Hoe kan je in een lessenserie een praktijkinstructie geven aan praktijkleerlingen in een lokaal zonder digitale hulpmiddelen? Hoe kan je in een lessenserie een theoretische instructie het beste uitvoeren bij praktijkleerlingen? Wat zijn de wettelijk gestelde veiligheidseisen voor een praktijklokaal? 2.3.2 Middendeel De doelgroep De leerlingen die deelnemen aan het praktijkonderwijs zijn waarschijnlijk niet in staat om een diploma te behalen in het vmbo. Deze leerlingen hebben hiervoor allemaal toestemming / een indicatie gekregen vanuit het scholen samenwerkingsverband. Hierin werken gewone scholen en scholen uit het speciaal onderwijs samen. Doorgaans worden de vakken van de onderbouw van het reguliere onderwijs aangehouden met oog op de arbeidsmarkt (Rijksoverheid, Passend onderwijs, 2016). De doelgroep is gebaat bij veel ondersteunende instructie. Deze hulp kan niet enkel worden geboden door de docent omdat deze met een groep leerlingen van vijftien dit niet redt. Echter kan ook hulp geboden worden door leerlingen elkaar te laten helpen. Onterecht wordt gedacht dat leerlingen in het praktijkonderwijs niet zelfstandig kunnen werken na een korte instructie van de docent. Dat zij niet zelf kunnen nagaan hoe een opdracht het beste tot uitwerking wordt gebracht. Deze leerlingen leren juist het snelste door zelf te ontdekken en uit te voeren (Vereniging Landelijk werkverband praktijkonderwijs, 2016). Didactische aanpak lessenserie Om eerst eens te kijken naar het verschil tussen een theoretische instructie en praktijkinstructie het volgende. Een theoretische les bestaat vaak uit de volgende stappen: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. De aandacht van de leerlingen richten op het leerdoel en aansluiten bij de voorkennis Informatie geven, toelichten, waar nodig voordoen Controleren of de belangrijkste begrippen of vaardigheden zijn overgekomen Instructie geven zodat de leerlingen aan de slag kunnen gaan Onder begeleiding oefenen Zelfstandig oefenen Samen met de leerlingen de kernbegrippen van de nieuwe stof doornemen (W Geerts, 2013, p. 99) Echter heb je bij een praktijkles andere middelen nodig om het leren van praktijkvaardigheden te leren. Voor het effectief aanleren van technische vaardigheden wordt veel gebruik gemaakt van twee verwante onderwijskundige modellen. Dit zijn de activerende directe instructie en de strategische instructie (I. Frederik, p. 89). Activerende directe instructie: Is in het beroepsgerichte technische onderwijs een wezenlijk lesonderdeel om het leren succesvol te laten zijn. Vooral effectief bij lesstof die zich makkelijk laat verdelen in stappen zoals bij het maken van eenvoudige werkstukken. Deze instructie is gericht op 13 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma het maken van een tastbaar eindproduct. Bij de frontale instructie moeten de leerlingen gecontroleerd worden op begrip door tweezijdige controlerende vragen. Bij het schoolvak techniek en het beroepsonderwijs gebeurd dit veelal in kleine groepen waarbij de docent of de beroepsondersteuner een (sub)groep activeert, uitlegt en instructie geeft. Er is veel interactie met vragen en opdrachten. Deze les verloopt volgens de volgende fasering: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Terugblik Oriëntatie Uitleg en voordoen Begeleide inoefening Zelfstandige verwerking Evaluatie Terug en vooruitblik Tijdens de instructie is goed modelleren van groot belang. Houd de opdrachten simpel en begrijpelijk en houd ook rekening met de korte spanningsboog van de leeftijd / doelgroep. Het is echter niet altijd nodig om het aanleren van een basisvaardigheid zo docent gestuurd te organiseren. Strategische instructie: Je kunt leerling ook aan het werk zetten zonder uitgebreide instructie. De leerlingen gaan aan de slag en lopen vanzelf tegen problemen aan die opgelost moeten worden. Zeker wanneer zij meerdere malen problemen tegen komen zullen zij op zoek gaan naar een effectievere blijvende oplossing. Op dat moment zullen zij vanzelf de trek hebben naar een uitgebreidere of aanvullende instructie (Batenburg, 2015). Wat echter in acht moet worden gehouden is dat het vervaardigen van een werkstuk, dat pas kan na het beheersen van de basisvaardigheden, niet alleen van deze laatst genoemde afhankelijk is. De psychomotorische vaardigheden van de leerlingen spelen ook een grote rol. Daarnaast komen ook nog de cognitieve, reactieve en interactieve vaardigheden om de hoek kijken. Tot slot nog het rekening houden met veiligheid, manier van communiceren en samenwerken. De strategisch instructie is hiermee een variant op het activerende directe instructie waarbij dezelfde methodiek wordt gebruikt en dezelfde lesfasen worden doorlopen. Echter is de rol van de docent veranderd van instruerend naar begeleidend. Het driefasenmode bij doen (R. Marzano, 2010, p. 95) is ook nog een manier om een instructie in te richten. Doen wordt omschreven volgens drie fasen te weten; Stappenplan achterhalen We delen een bepaalde vaardigheid op in stukjes. We leren zagen. Houding, inklemmen, soorten zaagsneden, zagen, afwerken. Het moet voor leerlingen inzichtelijk zijn uit welke delen een handeling bestaat. Leerlingen moeten leren wat het nut is van de handeling en het effect hiervan. Bij veel leervaardigheden lijkt een vaardigheid voor een docent als bijhorend terwijl een leerling dit niet opmerkt / ervaart. De docent doe de vaardigheid hardop voor zonder expliciete stappen te benoemen. Leerlingen oefenen vervolgens in tweetallen / groepjes en observeren elkaar. De docent loopt ter ondersteuning rond en helpt. Uitproberen en vormgeven van de vaardigheid Laat leerlingen weten dat het hun eigen ontwikkelde stappenmodel is dat zij hanteren. Geef gelegenheid de vaardigheden uit te proberen en pas dit in meerdere werkstukken / opdrachten toe. Wijs leerlingen op veelvoudig gemaakte fouten en valkuilen. Laat leerlingen elkaars fouten opsporen. Laat ze het nut van de oefeningen/vaardigheid benoemen en probeer ook inhoudelijke kennis te betrekken. 14 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma Aanpakken voor automatiseren Het automatiseren van een nieuwe vaardigheid is de belangrijkste voor het leren ervan. Belangrijke stappen hierbij zijn het leren overwinnen van de weerstand, ook wanneer dingen te moeilijk of spannend lijken. Oefening baart kunst. Het maken van oefenschema’s kan leerlingen helpen te oefenen wanneer de kans hiertoe zich voordoet. Laat leerlingen hun eigen vaardigheden en voortgang noteren / evalueren. Wanner de leerlingen hiertoe in staat zijn kan er een eigen studieplan worden gemaakt. De docenten en mentoren volgen de ontwikkelingen. De eisen voor een praktijklokaal Allereerst is het zorgwekkend om op te merken dat bij veel scholen in het voortgezet onderwijs de lesveiligheid niet op orde is (Inspectie SWZ, 2015). Het is nog zorgwekkender wanner blijkt dat scholen die hierop aangesproken zijn eenvoudig praktijken voort kunnen zetten zonder verbetering (Rijksoverheid.nl, 2015). Veiligheid hoort voorop te staan en daarom ben ik mij gaan verdiepen in de eisen die hiervoor worden gesteld. Volgens de Arbowet moeten er in ruimtes die worden gebruikt door jeugdigen, in combinatie met machines, diverse eisen worden gesteld. Deze lijst met eisen zijn terug te vinden op de website van de Arbo (Arbo, 2015). Wanneer je leerlingen zelfregulerend wil laten leren (A. Khaled, 2015) is dit van groot belang. Daarnaast heb ik onderzocht waar ik instructiekaarten voor machines vandaan kan halen. Leerlingen werken niet altijd zoals het hoort maar er hangt mij de machines geen lijst met verantwoordelijkheden waarop je hen kan wijzen. Deze heb ik nu wel gevonden en zijn zo uit te printen en op te hangen (VOION, 2015). Daarnaast zijn er hier ook checklists te vinden om mee te nemen het praktijklokaal in (VOION, 2015). Ook deze heb ik toegepast in mijn onderzoek en een format toegevoegd (Bijlage 8). Ten slotte staat hier omschreven welke CE keuringen moeten worden gedaan en hoe deze dienen te worden gearchiveerd, wat nu niet gebeurd / bijgehouden is. Looproutes en werkruimte bepalen ook mede de veiligheid van een lokaal. Wanneer tafels en machines te strak op elkaar zijn ingericht verhoogt het risico op ongevallen in de praktijkruimte (veiligpracticum.nl, 2015). 2.3.3 Conclusies Uit bovenstaande is op te merken dat de onderzochte literatuur omtrent het geven van een goede instructie en les in het praktijkonderwijs niet direct aansluit bij het uiteindelijke beroepsproduct, een veilig praktijklokaal. Echter is deze informatie wel relevant en sluit deze aan bij de eerste wens van de werkgever. Deze had de wens voor en verwachtte in eerste instantie een lessenserie. Voordat je een lessenserie kunt ontwikkelen voor het praktijkonderwijs zal eerst de manier van instrueren helder moeten zijn en daarom is deze door mij onderzocht. Goede instructies werden nog niet eerder toegepast omdat het personeel hiervoor hier niet toe geschoold was. Uiteindelijk zal deze kennis ook worden toegepast wanneer het lokaal op orde is gemaakt, wat op dit moment aan de orde is. Daarnaast moest ik de keuze maken tussen dit onderzoek aanpassen naar de wensen van de HU, of aansluiting houden bij mijn werkgever en werk door met relevante informatie naar voren te komen, voor dit laatste is gekozen. Conclusies over de leerling De leerling is gebaat bij een korte bondige instructie waarna het de opdracht zelf tot vervulling moet gaan brengen. Er moet ruimte zijn voor de leerling om een opdracht op diverse manieren tot een 15 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma goed einde te kunnen brengen. De leerlingen hebben niet doorlopend de ondersteuning van de docent nodig maar kunnen veel van elkaar leren. Conclusies didactische aanpak lessenserie Andere scholen zorgen bij / hebben bij grote instructies de beschikking over digitale leermiddelen. Hetzij in de vorm van tablets en pc’s of een digibord / smart screen. Andere praktijkdocenten hebben in hun praktijklokaal een theoriedeel ingericht of hebben een apart instructielokaal ernaast tot hun beschikking. Bij vaktechnische instructies is het niet altijd handig de klas in zijn gehaal te instrueren. Een klas heeft niet altijd een vaktechnische klassikale instructie nodig. Zet de onderwijsondersteuner effectief in. Deel instructies in, in behapbare begrijpelijke stukjes. Maak instructies in deelopdrachten visueel. Denk hardop tijdens de instructie. Laat nadoen. Laat leerlingen elkaar controleren. Laat leerlingen het nut van vaardigheden inzien. Conclusies eisen voor het praktijklokaal Het lokaal waarin ik nu terecht ben gekomen voldoet lang niet aan de minimale veiligheidseisen die vanuit de ARBO worden gesteld. Eerste punt van aandacht moet voor mij niet meer zijn hoe richt ik mijn lokaal in, maar hoe maak ik mijn lokaal zo veilig mogelijk. Hierbij doel ik op zowel de leeromgeving als het machinale deel. Uit de theorie die hier boven vrij beknopt is omschreven maar in werkelijkheid veel meer diepgang kent kom je via een doolhof van wet en regelgeving er op uit dat een gemiddeld praktijklokaal ieder jaar gekeurd moet worden. Dit is niet standaard maar valt te berekenen uit de eisen die worden gesteld voor de keuring van elektrisch handgereedschap. Uit dit literatuuronderzoek komt naar voren dat er sinds kort, 18 december 2015, lijsten zijn opgesteld die te hanteren zijn om de veiligheid van lokalen te controleren. Daarnaast zijn er lijsten om diverse soorten machines en gereedschap te controleren. Hier wordt ook duidelijk omschreven welke keuringen moeten worden gedaan. Er staat omschreven dat er bij machines duidelijke handleidingen horen te hangen. Ten slotte staat er omschreven dat er een centrale registratie moet worden gedaan van periodieke controles en keuringen. Met deze vergaarde kennis zal ik het lokaal onder handen gaan nemen. Zo zullen looppaden worden verbreed en kunnen open machines worden afgeschermd. Leerling materiaal zal effectiever en veiliger kunnen worden opgeborgen om te kunnen voldoen aan de Arbo eisen. Voor mijn ontwerp zal dit inhouden dat ik eerst kan beginnen met de aanvraag en het verzoek tot onderhoud dat veel tijd zal kosten. Vervolgens de kleine interne ingrepen die weinig financiële last met zich meedragen. Tot slot de ingrijpende duurdere veranderingen. 3. Het beroepsproduct 3.1 Conclusie Verkenning De leerlingen van Talenstad praktijkonderwijs zijn in het verleden zelden tot nooit geconfronteerd met theoretische opdrachten. Zij werken vooral vanuit eigen ideeën die worden uitgewerkt tot specifieke plannen door de docent. Wanneer ik leerlingen confronteer met theoretische opdrachten gaan zij in verzet. Leerlingen geven aan vrijheid te willen en kunnen lastig omgaan met veranderingen. De leerlingen werken (bewust dan wel onbewust) door middel van een strategische instructie. Dit is van groot belang bij het inrichten van een lessenreeks algemene techniek. Met boeken en theorie zal ik niet ver komen. Uit de verkenning is tevens gebleken dat de veiligheid van de leerling binnen de locatie aan de Sleedoornstraat van Talentstad praktijkonderwijs niet gewaarborgd is in de situatie zoals hij nu is. Machines zijn niet goed onderhouden en hebben geen veiligheidskeurmerken. De didactische 16 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma indeling van het lokaal is onoverzichtelijk. Hij daagt leerlingen wel uit tot leren maar er is geen structuur in de te leren stof of te ontwikkelen vaardigheden. Wil je dat leerlingen leren dan moet je dit inzichtelijk maken. Wanneer we een lessenserie willen ontwikkelen die ook tot uitvoer kan komen moeten we eerst voor zorgen dat de randvoorwaarden hiervoor gecreëerd zijn en dat is niet het geval. 3.2 Ontwerpeisen Zoals al eerder aangegeven wil de teamleiding na mijn terugkoppeling van de verkenning dat ik mij in dit beroepsproduct niet meer ga spitsen op de ontwikkeling van een lessenserie maar op het veilig maken en didactisch onderbouwd inrichten van het lokaal. Hierbij heb ik zelf aangegeven dat met het oog op veiligheid dit voor mij te realiseren zal zijn maar dat de didactische onderbouwingen voor de indeling soms uit zullen blijven omdat mijn onderzoek anders veel te breed gaat worden. - - Het beroepsproduct moet een opsomming worden van de gebreken in het lokaal. Dit op het gebied van de indeling als de machinale. Voor zo veel mogelijk gebreken moet er een (tijdelijke) oplossing komen die zo voordelig mogelijk is. Dit omdat de school bij aanvang van schooljaar 2017 zal verhuizen naar een nieuwbouw locatie. Alle kleine uitgaven (tot €100,- )moeten worden kortgesloten met Dhr. Spannenberg Alle grote uitgaven (vanaf €100,-) moeten worden overlegd met mevr. Schulkes Communicatie met externen verlopen via dhr. Spannenberg Lokaalwijzigingen worden overlegd met betrokken docenten Achteraf volgt rapportage van verrichtte arbeid Presentatie gebeurd door bezichtiging met toelichting van en aan collega’s. Leerlingen moeten worden voorzien van passende kleding 3.3 Het ontwikkelde beroepsproduct Het uiteindelijke beroepsproduct zal resulteren in een veilig en gecertificeerd lokaal (bijlage 5) dat tot stand kan gaan komen aan de hand van de volgende rapportage en handelingen die hieruit volgen. Rapportage van de overschreden eisen volgens de Arbo: Minimale algemene eisen: 1. De verlichting en opstelling van de werkplekken moeten zodanig zijn dat er geen last is van schitteringen, verblinding of scherpe contrasten. Zonneschermen centraal koppelen. 2. Wandcontactdozen, stekkers, verdeeldozen en snoeren moeten onbeschadigd zijn en voldoende afgeschermd. Nalopen van de wancontactdozen en opnieuw monteren / repareren. 3. Bij praktijkvakken waar leerlingen worden blootgesteld aan vuil of stof moet wasgelegenheid zijn. Voor elke tien leerlingen moet er een wasgelegenheid zijn in of nabij het lokaal met voldoende wasplaatsen, zeep en droogmiddelen. Kast verwijderen voor tweede wasbak, radio verwijderen, zeepdispensers monteren 4. Gevaarlijk afval, papier, glas, hout, metaal en overig afval wordt in herkenbaar gescheiden categorieën verzameld. Meerder afvalbakken centraal op één plaats met logo’s (Algemene wensen: 1. Aanbevolen wordt het meubilair jaarlijks te inspecteren te vervangen of te repareren. 17 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma Onderhoudscontract aanvragen. 2. Krukken hebben bij voorkeur 5 poten. De laatste krukken met 4 poten verwijderen en zoeken naar 5 potige). Minimale klimaat eisen: 1. De temperatuur is bij verwarming door radiatoren per ruimte regelbaar. Overleg conciërge 2. Regelbare zonwering is aan de buitenzijde aangebracht. Deze heeft een centrale automatische bediening die plaatselijk handmatig over-ruled kan worden. Overleg conciërge Minimale werkhouding eisen: 1. Tafels stoelen en krukken verkeren in goede staat van onderhoud en zijn stabiel. 4 Potige krukken verwijderen en vervangen door stervormige 5 potige. 2. Indelingen zijn zodanig dat niemand ver hoeft te reiken. Voor het pakken van voorwerpen is de afstand maximaal 60 cm. recht vooruit, voor vrouwen is dit 50 cm. Gereedschap rekken lager plaatsen, geen hoge kasten Minimale eisen persoonlijke beschermingsmiddelen: 1. Leerlingen en studenten beschikken over passende werkkleding en schoeisel. Iedere leerling voorzien van eigen werk jas, veiligheidsbril en schoeisel 2. Voor de school gelden in verband met de verstrekking van persoonlijke middelen de volgende richtlijnen: - De kosten worden gedragen door de school - Deugdelijke opbergplaatsen - Deugdelijk onderhoud Machineveiligheid algemene minimale eisen: 1. Het onderhoud van machines en installaties is geregeld. Een duidelijk onderhoudsschema is hierbij van belang. Wie zijn verantwoordelijkheid? Gerretsen Wijhe inschakelen. 2. Machines en installaties worden periodiek gecontroleerd op een aantal veiligheidsaspecten Conciërge 3. Apparaten en machines die een verplichte keuring moeten ondergaan worden op tijd gekeurd. Conciërge en Gerretsen 4. Rondom machines en installaties is er voldoende ruimte. Er is geen hinder voor loop en of transport routes. Overleggen of machines naar andere ruimtes kunnen 5. Het bij de machine horende onderhoudsboek wordt goed bijgehouden. Opzoeken en verspreiden 6. De algehele onderhoudstoestand van voorzieningen is goed, er zijn geen kapotte of verbogen onderdelen en de beveiligingen en afschermingen zijn aanwezig. Schuurbandmachine en circelzaagmachine laten repareren 18 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 7. Bewegende, scherpe, uitstekende en spanning voerende, zeer hete of koude onderdelen van machines en installaties zijn afgeschermd door omkasting, schermplaten of hekwerken. Puntlasmachine moet ombouw krijgen, of uitgeschakeld Machineveiligheid minimale eisen bedieningsmiddelen: - Er zijn duidelijke gebruiksinstructies in de Nederlandse taal bij of nabij de machines, gereedschappen. Instructiekaarten opzoeken en plaatsen Machineveiligheid minimale eisen elektrisch handgereedschap: 1. Snijvlakken zijn voldoende scherp slijpen of weggooien 2. Wordt jaarlijks gekeurd Gerretsen 3. Handgereedschappen en werkmaterialen zijn veilig en overzichtelijk opgeborgen in bij voorkeur een speciaal daarvoor bestemde kast. Eigen gereedschap beheer met uitgifte en basis sjabloonrek voor leerlingen in het lokaal. Minimale eisen lawaai en gehoorbescherming: 1. Er is een plan om lawaai te bestrijden en te beheersen. In dit plan zijn volgens deze rangorde maatregelen genomen: - Bij meer dan 80dB (A) wordt gehoorbescherming beschikbaar gesteld. - Bij meer dan 85dB (A) wordt lawaai aan de bron bestreden in de volgende volgorde: ï‚· Een andere machine of andere techniek toe te passen ï‚· Afscherming van de lawaaibron ï‚· Beperkte tijdsduur van blootstelling aan lawaai 2. Er vindt regelmatig onderhoud en afstelling van de machines en gereedschappen plaats. Gerretsen en instructie voor collega’s 3. Aan werknemers die blootstaan aan geluid van meer dan 80dB(A) wordt een audiologisch onderzoek aangeboden. Overleg teamleiding Daarnaast wordt er op dit moment gesoldeerd in het lokaal op netspanning terwijl de arbo hier het volgende over stelt: 1. 2. 3. 4. 5. Stekkers van soldeerbouten op veilige spanning (24 Volt) passen niet in 220 Volt. Soldeerbouten op 220 Volt zijn geaard of dubbel geïsoleerd. De aansluiting van de aarddraad in de bout wordt jaarlijks gecontroleerd. De contactdozen zijn zo geplaatst dat de snoeren niet over het werkblad gaan. Het werkblad is van isolerend, onbrandbaar of slecht brandbaar materiaal (geen asbest, geen metaal). Aanschaf van spanningsgeneratoren. Overleg teamleiding. Ten slotte is er een lijst opgesteld met machinale gebreken: 19 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 4. Evaluatieonderzoek 4.1 Presentatie en evaluatie van het product Vandaag, zes januari 2016 heb ik mijn teamleidster en betrokken collegae uitgenodigd een bezoek te komen nemen in het vernieuwde lokaal voor algemene techniek. Hoewel nog niet alle doelen uit de rapportage zijn behaald is de veiligheid van de leerling nu in ieder geval gewaarborgd en kunnen we onze aandacht weer gaan richten op het ontwikkelen en inrichten van de lessen. De machines zijn allemaal nagelopen, gekeurd en zijn waar nodig kindvriendelijk gemaakt. De te ontwikkelen competenties zijn zichtbaar geworden in het lokaal. Tevens zijn voorbeelden van werkstukken zichtbaar opgesteld en gerangschikt op niveau. Zo kan de leerling inzicht krijgen op het eigen kunnen en de eigen vaardigheden. Zo kan de leerling ook direct uitdaging zien in andere werkstukken. De leerlingen nemen zichzelf nu in bescherming door met een stofjas naar het lokaal toe te komen bij aanvang van de les. Dit voorkomt ongelukken door los hangende kledingstukken en voorkomt schade aan kleding. De looproutes in het lokaal zijn veiliger door een open indeling in het lokaal. Rondom de meest gebruikte machines is een werkruimte vrij gemaakt van minstens 60cm. Nadat ik betrokkenen heb geïnformeerd en heb gepresenteerd ben ik met hen om tafel gegaan om een lijst op te stellen van actiepunten die nog open stonden. Deze zijn opgenomen in een nieuwe todo-list. Aan de hogeschool Utrecht zal in een evaluatiebijeenkomst een presentatie van mij plaats vinden aan de hand van een video waarin ik het lokaal zal toelichten. Omdat er geen videobeelden zijn van de oude indeling / situatie zal ik foto’s laten zien met als ondersteuning een plattegrond van de oude en nieuwe situatie. 4.2 Evaluatie van de uitvoering van het product 4.2.1 Inleiding en evaluatievragen Dat dit beroepsproduct iets heel anders is geworden dan een lessenserie had ik van tevoren niet in kunnen schatten / verwacht. Dat het lokaal in deze toestand verkeerde kon ik pas constateren bij mijn praktijkverkenning. Dat de ernst van de veiligheid voor leerlingen in het gedrang kwam werd nog duidelijker toen ik het theoretische onderzoek deed. Daarom is hier ook de prioriteit aan gegeven. Om goed en gericht te kunnen evalueren zal ik eerst nalopen of aan alle eisen is voldaan die aan het beroepsproduct werden gesteld. Vervolgens zal ik de actielijst nalopen om te zien wat gedaan is en wat open staat in de vorm van een verkorte rapportage. Evaluatievragen - Is er een opsomming gemaakt van de gebreken aan de hand van de Arbo voorschriften? Zijn de meeste problemen (tijdelijk) opgelost? Zijn kleine uitgaven overlegd met Dhr. Spannenberg? Zijn grote uitgaven overlegd met mevrouw Schulkes? Is de externe communicatie verlopen via Dhr. Spannenberg? Is er overleg geweest met betrokken collegae? Is er een rapportage / terugkoppeling geweest van de verrichtte arbeid? 20 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma - Is het lokaal / de rapportage gepresenteerd aan collega’s? Werken leerlingen met passende kleding? Is er duidelijke verandering zichtbaar / meetbaar? 4.2.2 Aanpak en middelen Checklist aanpak en middelenlijst ter evaluatie op te verrichten werkzaamheden met betrekking tot Arbo eisen, machinale gebreken en didactische onvolkomenheden : Probleem Zonneschermen niet centraal gekoppeld Wandcontactdozen hangen los Wasplaatsen geblokkeerd Wasplaats gebrekkig Oplossing Centraal laten koppelen Middel Elektricien Betrokkenen Spannenberg Elektricien / zelf doen herinrichten aanschaf Spannenberg en vd Vorm Vd Vorm Spannenberg Radioaansluiting bij waterkraan Geen geschieden afval Nieuwe monteren / repareren Kast verplaatsen Zeep en droogpapier faciliteren Radio verplaatsen / verwijderen Meerdere bakken plaatsen Vd Vorm Geen onderhoudscontract voor machines aanwezig Krukken hebben 4 poten Onderhoudscontract op laten stellen Vervangen met 5 poots Mobiele luidspreker Zelf maken met leerlingen Aanvragen bij Gerretsen Wijhe Aanvragen bij Spannenberg Zelf maken Schulkes, vd Worp, vd Vorm Gereedschap hangt te hoog Verlagen of nieuwe schappen Leerling hebben geen Voorzien van werkjassen en werkkleding brillen Er is geen onderhoudsdossier Map beschikbaar maken voor collega’s bij de conciërge Voorraad tellen en uitreiken / aanschaffen Opstellen en indelen met Gerretsen Geen periodiek onderhoud gepland Inplannen bij Gerretsen Gerretsen Machines zijn niet gekeurd Beperkte ruimte rondom machines Machines verkeren in slechte toestand Puntlasmachine niet afgeschermd Keuring aanvragen Lokaal herindelen Plattegrond planning maken Machinerapport opstellen Uitzetten, water aflsuiten, afkoppelen Laten repareren Afschermen of uitschakelen Leerlingen en vd Vorm, vd worp Gerretsen en spannenberg Spannenberg Vd Vorm Gerretsen, Spannenberg, sectie collega’s, vd Vorm Vd Vorm, Spannenberg, Gerretsen Spannenberg Vd Vorm Vd Vorm Gerretsen Vd Vorm / vd Worp 21 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma Instructiekaarten niet aanwezig bij machines Messen zijn bot Ophangen bij machine of ontwikkelen Vervangen of slijpen Aanvragen bij erkend bedrijf Slijpsteen of nieuw mes Gerretsen Geen jaarlijkse keuring gepland Handgereedschap niet overzichtelijk opgeborgen Inplannen Overbodig gereedschap verwijderen, geen dichte niet afsluitbare kasten, gereedschap rek maken Zagen en schilderen, herindelen Leerlingen staan te werken bij meer dan 80dB zonder bescherming Bescherming beschikbaar stellen en of lawaai verwijderen of afsluitbaar plaatsen Verschaffen of beperkt hoog volume produceren Vd Vorm / Spannenberg Vd Vorm Vd Vorm / spannenberg Vd Vorm / vd Worp Vd Vorm Lijst ter evaluatie van herstel bij gebreken aan machines: - Cirkelzaag zaagtafel komt niet meer terug in 0 graden stand. Cirkelzaag zaagtafel verspringt bij in en uitschakelen Aanblaasslangen elektrische figuurzaag defect 2x Geen vingerbeveiliging bij elektrische figuurzaag 1x Noodstop lintzaag niet aangesloten op nul spanning Noodbeveiliging te omzeilen bij lintzaag Open elektrische aansluiting kolomboren Steun zaagtafel instabiel Schuurband machine trilt Schuurbandmachine slijpt eigen frame weg Lijst ter evaluatie bij didactische gebreken: - Verftafel blokkeert brandblusser Docenttafel beperkt binnenkomst Kast met bevestigingsmiddelen voor leerlingen moeilijk bereikbaar Onderwijsmateriaal lastig toegankelijk voor leerlingen Beperkte loopruimte Geen inzichtelijke leerlijn Geen inzichtelijke competentieontwikkeling De algehele gang van zaken en de bijhorende communicatie zal ik reflecteren met collega’s en verslag van doen. Deze zal ik omschrijven bij de conclusies door middel van bewijsinstrument bijlage 6. Ook met enkele leerlingen uit diverse klassen zal ik reflecteren en de uitkomst hiervan zal ik ook uitwerken in de conclusie. Dit gaat aan de hand van het bewijsinstrument in bijlage 7. Ten slotte heb ik een evaluatierapport opgesteld en doorgesproken met de monteur van Gerretsen om inzichtelijk te maken wat er gedaan is en hoe we onderhoud voortaan kunnen registreren. 22 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 4.2.3 Resultaten afgeronde werkzaamheden In de afgelopen periode zijn er aan de wand nieuwe wandcontactdozen gemonteerd om te verkomen dat leerlingen of apparaten onder spanning komen te staan. Zeker bij de krachtmachines wordt hierdoor de veiligheid gewaarborgd. De wasplaats was niet meer toegankelijk doordat hier een kast voor was geplaatst. Deze is nu weer vrijgemaakt en in bedrijf. De radio die boven deze wasplaats was geplaatst is verwijderd om elektrocutie te voorkomen. In plaats daarvan is nu een bluetoothspeaker geplaatst in het plafond. Voor het opbergen van gereedschap is een gereedschapsbord ontwikkelt waaraan de meest gebruikte gereedschappen kunnen hangen. Hierdoor is overzichtelijk voor de leerling wat compleet is en of wat er mist. Ook de docent kan zo snel overzien wat nog niet of al wel is opgeruimd. Daarnaast is dit rek zo geplaatst dat het voldoet aan de Arbo eisen voor het werken op juiste hoogte met leerlingen in een praktijkruimte. Alle leerlingen zijn ondertussen voorzien van werkkleding en schoeisel zodat eigen kleding vrij blijft van bevlekking of verbranding. Ook zijn er voor de leerlingen bij de machines die zij gebruiken instructiekaarten geplaatst met eenvoudig te begrijpen pictogrammen. Om te voorkomen dat leerlingen tegen elkaar aan botsen tijdens het werken zijn tafels en machines anders gerangschikt zodat er een veilige loop en werkruimte is gecreëerd. Gehoorbescherming is in voldoende mate aanwezig en toereikend voor de leerling wanneer gewenst. Om de veiligheid van alle apparatuur te kunnen waarborgen is samengewerkt met Garritsen te Wijhe. Met dit bedrijf hebben we allereerst een screening uitgevoerd van de te verwachten werkzaamheden. Vervolgens is er reparatie uitgevoerd. Daarna zijn er de nodige onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd om tot slot alle machines en gereedschappen te keuren. De rapportage van gedane werk is opgeslagen en gebundeld in een papieren dossier dat centraal is geplaats bij de conciërge. Om in de toekomst te voorkomen dat deze geschiedenis zich herhaalt is een periodiek onderhoudscontract opgesteld. Ook verzorgen zij vanaf nu de jaarlijkse keuring. Aanbevelingen De veiligheid binnen de praktijkruimte kan nog beter. Deze kan tot stand worden gebracht door leerlingen allen te voorzien van een eigen veiligheidsbril en schonen die de school ze eenmalig zou kunnen verschaffen. Naast het feit dat dit de veiligheid vergroot verhoog je ook de aansprakelijkheid op de leerling om veilig te handelen. Ook zal een leerling zuiniger zijn op eigen gereedschap dan wanneer dit algemeen eigendom is. De figuurzagen zijn op dit moment nog niet voorzien van afzuigslangen omdat deze niet verplicht zijn. Echter zou fijnstof beter kunnen worden afgevoerd om het zicht tijdens het werken en de lucht in de werkplaats schoon te houden. Ook kan op deze machine nog een vingerbeveiliging worden geplaats ter preventie van zaagsneden in vingers of losschietende delen. Het is raadzaam om een tweede wasplaats te bewerkstelligen met zeep en droogdoeken om gedrang te voorkomen bij het wassen van handen en kwasten bij één wasplaats. Zo kan voorkomen worden dat leerlingen elkaar gaan duwen. Gereedschap dat niet wordt gebruikt zou beter opgeborgen kunnen worden in een afsluitbare ruimte om onjuist gebruik of ontvreemding te kunnen voorkomen. Machines die niet worden gebruikt of niet correct zijn afgeschermd moeten of worden uitgeschakeld of verwijderd. De zitplaatsen van de leerlingen worden veiliger wanneer we gebruik gaan maken van vijfpotige krukken dan de nu aanwezige vierpotige. 23 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 4.2.4 Conclusies Het lokaal heeft als de laatste onderdelen terug zijn van reparatie een ware metamorfose ondergaan in de afgelopen periode. Waar we dachten alle aandacht te kunnen gaan richten in het ontwikkelen van een nieuw lesprogramma ging de volledige aandacht uit naar het veilig stellen van het lokaal. In totaal kwamen we na een praktijkonderzoek en theoretisch onderzoek op 38 zaken die onder de maat waren om goed praktijkonderwijs te kunnen bieden. Mede doordat mijn teamleider en collega’s mij ondersteunden in mijn acties en mij vertrouwden op mijn kunnen verliep het gehele proces vrij snel. Het lokaal kan na het plaatsen van de laatste onderdelen de keuring in en zal dan weer helemaal up to date zijn. De overzichtelijk opgestelde lijst had ik beter moeten communiceren. Zo hadden andere betrokkenen meer inzicht gekregen in de veranderingen die ik voor ogen had. De meeste ingrepen zijn acceptabel geweest maar een enkele niet. Deze licht ik toe bij reflectie met collega’s. Het communiceren met derden verliep af en toe wel wat omslachtig. Een verzoek dat financiën betreft moet ik aanvragen bij dhr. Spannenberg, die mailt dat naar mevrouw Schulkes, die geeft goedkeuring. Zij mailt Dhr. Spannenberg maar die is ziek dus blijft het een week liggen. Dhr. Spannenberg mailt bij beterschap naar Gerretsen, daar blijft de opdracht een week liggen. Al met al veel tussenstappen die niet nodig zijn wanneer een techniekdocent eigen eindverantwoordelijkheid zou krijgen met een eigen budget. Sterke punten: vakvaardigheden en competentieprofiel inzichtelijk geworden in lokaal, veiligheidskeuring verkregen, machines gekeurd, veiligheid gewaarborgd. Zwakke punten; nog altijd geen 12V aansluitingen, geen soldeerafzuiging, tijdelijk product in verband met verhuizing 9maar overdraagbaar indien pand overgenomen wordt door andere school). Communicatie vooraf en tijdens het proces met collega’s kan en moet scherper, duidelijker. De school , de teamleiding en collega’s zijn erg blij met het nieuw ingerichte en gekeurde lokaal. We kunnen nu weer met een gerust hart de leerlingen aan het werk zetten in een veilige, rustige, gestructureerde, uitdagende en inzichtelijke leeromgeving. Wel kreeg ik meerdere keren terug dat ik de communicatie beter had kunnen organiseren met zowel directe als indirecte betrokkenen. Deels kan ik deze accepteren en begrijpen. Aan de andere kant heb ik mij te veel laten beïnvloeden door andere collega’s die ook graag snel en resoluut willen handelen en resultaat willen zien. Daarnaast kreeg ik van de meest collega’s terug dat zij nu graag ontwikkeling zien in lessen elektra en leidingen. Dus op naar de ontwikkeling van de lessenserie algemene techniek. Leerlingen vinden over het algemeen het lokaal rustiger en ruimer. Enkele leerlingen geven in de lijsten aan dat de bergruimte van werkstukken niet veiliger is geworden. Dit verbaasde mij. Na doorvragen bleek het bij hen te gaan om het gebruik van het kluisje. Zij gaven aan dat deze veiliger is dan bewaren in het lokaal. Hieruit heb ik dus geleerd dat gerichte vraagstelling in het praktijkonderwijs zeer belangrijk is. 24 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma Bibliografie A. Khaled, J. G. (2015, 12 5). Opgehaald van file:///C:/Users/Rik/Documents/Studie/Techniek%20mobiel/jaar%203/BP3/bronnen/Khaled %252c%20A.%252c%20Gulikers%252c%20J.%20(2013).%20Zelfregulerend%20leren%20in%2 0praktijklessen.pdf Arbo. (2015, 10 25). Arbo catalogus VO. Opgehaald van lokalen: http://www.arbocatalogusvo.nl/lokalen/ Arbo catalogus VO. (2015`, 10 25). Opgehaald van Machines en gereedschappen: http://www.arbocatalogus-vo.nl/machines-en-gereedschappen/ Batenburg, T. v. (2015, 12 3). Opgehaald van file:///C:/Users/Rik/Documents/Studie/Techniek%20mobiel/jaar%203/BP3/bronnen/Batenb urg%252c%20T.%20van%252c%20Keuning%252c%20T.%252c%20Hannink%252c%20A.%20( 2010).%20Didactiek%20voor%20het%20praktijkonderwijs.pdf C van der Donk, B. v. (2013). Praktijkonderzoek in de school. Bussum: Coutinho. I. Frederik, G. v. (sd). Techniekdidactiek. Utrecht: Microwebedu. Inspectie SWZ. (2015, 12 21). Opgehaald van inspectieswz.nl: http://www.inspectieszw.nl/actueel/nieuwsberichten/veiligheid_praktijklokalen_vmbo_en_ mbo_vaak_niet_in_orde.aspx intranet, H. (2015, 9 20). Observeren docent. Opgehaald van HU.nl: https://onderwijsteams.sharepoint.hu.nl/fe/ia/studie_en_werk/II%20Studiemateriaal/Obser veren/Observatieformulier%20Vijf%20rollen%20van%20de%20leraar%20docentgedrag.pdf intranet, H. (2015, 9 13). Observeren leerlingen. Opgehaald van hu.nl: https://onderwijsteams.sharepoint.hu.nl/fe/ia/studie_en_werk/II%20Studiemateriaal/Obser veren/Observatie%20Leerlinggedrag%20de%20vijf%20rollen.pdf Kingma, M. (2015, 9 25). Feedback Formulier A. Utrecht, Utrecht, Nederland. R. Marzano, W. M. (2010). Leren in 5 dimensies. Assen: van Gorcum. Rijksoverheid. (2015, 9 30). passend onderwijs. Opgehaald van Hoe krijgt mijn kind praktijkonderwijs (pro)?: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/passend-onderwijs/vraag-enantwoord/wanneer-krijgt-mijn-kind-praktijkonderwijs Rijksoverheid. (2016, 3 5). Passend onderwijs. Opgehaald van wanneer krijgt mijn kind passend onderwijs: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/passend-onderwijs/vraag-enantwoord/wanneer-krijgt-mijn-kind-praktijkonderwijs Rijksoverheid.nl. (2015, 12 22). Opgehaald van kamerstukken: https://www.rijksoverheid.nl/binaries/rijksoverheid/documenten/kamerstukken/2015/06/2 2/beantwoording-kamervragen-over-ongelukken-in-praktijklokalen-op-vmboscholen/beantwoording-kamervragen-over-ongelukken-in-praktijklokalen-op-vmboscholen.pdf Talentstad. (2015, 10 7). Inrichting bvan het onderwijs. Opgehaald van Praktijkonderwijs: http://www.talentstadpraktijkonderwijs.nl/Talentstad- 25 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma Praktijkonderwijs/Praktijkonderwijs/TalentStad-Praktijkonderwijs-Home-Onsonderwijs/Inrichting-van-het-onderwijs.html veiligpracticum.nl. (2015, 12 18). Opgehaald van organiseren van goed toezicht: http://veiligpracticum.nl/media/uploads/vosignaal_organiseren_van_goed_toezicht_op_leerlingen_in_het_praktijklokaal.pdf Vereniging Landelijk werkverband praktijkonderwijs. (2016, 3 2). Praktijkonderwijs. Opgehaald van deze leerlingen kunnen meer dan wij denken: http://www.praktijkonderwijs.nl/item/83deze-leerlingen-kunnen-nog-meer-dan-wij-denken VOION. (2015, 10 3). veilige praktijklokalen. Opgehaald van goed in praktijk: http://veiligepraktijklokalen.nl/pro/ W Geerts, R. v. (2013). Handboek voor leraren. Bussum: Coutinho. Werkportfolio. (2015, 10 22). Home tech. Opgehaald van Pro tech: http://www.werkportfolio.nl/direct-bestellen/home-tech/ With, J. d. (2015, 9 22). docent hout. (R. v. Vorm, Interviewer) 26 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma Bijlagen 27 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma Bijlage A, Formulier opdracht 28 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 29 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma Bijlage B, Formulier praktijkverkenning Situatie In het praktijkonderwijs aan Talentstad praktijkonderwijs te Zwolle willen ze het vak algemene techniek gaan doceren aan leerlingen. Probleem Er is nog niets ontwikkelt voor het vak algemene techniek binnen de school Onderzoeksvraag Op welke manier kan ik het beste aansluiten bij de leerlingen van het praktijkonderwijs zoals het onderwijs nu al is ingericht bij Talentstad Zwolle? Beroepsproduct als oplossing Lessenreeks voor het vak algemene techniek 30 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma Deelgebied Deelvraag Onderzoeksinstrument Samenwerken met de omgeving Wat is de positie van de school Interview, informatiegesprekken Pedagogisch competent, organisatorisch competent Wat is het profiel van de leerling Observaties, collegiale consultatie, leerling gesprekken Organisatorisch competent Welk programma volgt de leerling Vragen bij loopbaanbegeleider Didactisch competent Op welke manier(en) werken de leerlingen Interview met vakdocent Vakinhoudelijk competent Welke leerlijn volgende leerlingen Opzoeken in database / vragen Vakinhoudelijk competent Wat zijn de wensen voor het vak algemene techniek Bevragen bij teamleider Vakinhoudelijk competent Hoe is de onderwijsruimte ingericht Oriënteren en testen 31 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma Bijlage C, Formulier Literatuurverkenning Situatie Er moet een lessenserie algemene techniek worden ontwikkelt voor de leerlingen in het praktijkonderwijs Probleem De leerlingen werken vaak erg vrij en ongestuurd. Ik weet niet hoe ik dit aan moet pakken, ben het niet gewend. Daarnaast is het lokaal niet veilig genoeg om in te werken. Onderzoeksvraag Welke didactische strategieën worden er het meest ingezet en hoe draag ik deze uit. Aan welke eisen moet een praktijklokaal voldoen? Beroepsproduct als oplossing Lessenserie algemene techniek (Advies) Rapportage over de situatie in het praktijklokaal Deelgebied Deelvraag Bron Didactische competentie Welke didactische werkvormen die er in het verleden zijn toegepast. (I. Frederik) (W Geerts, 2013) Didactische competentie Hoe kan ik deze didactische werkvorm toepassen in mijn lessenserie (R. Marzano, 2010) Vakinhoudelijk competentie Welke eisen worden er gesteld aan een praktijklokaal (Rijksoverheid, 2015) (Arbo, 2015) Vakinhoudelijk competentie Wanneer is een lokaal veilig (Arbo catalogus VO, 2015`) (VOION, 2015) 32 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma Bijlage D, Formulier ontwerp Gegevens student(en) Gegevens opdrachtgever Naam: Naam: Inge Schulkes School: Talentstad Pro Adres: Sleedoornstraat 1 Rik van der Vorm Studentnummer: Adres: 1646845 v Zuylenware 58 Postcode en plaats: 8014WL Zwolle Postcode en plaats: 8013 XE Zwolle Telefoonnummer: 0653965204 Telefoonnummer: 088-8507400 [email protected] [email protected] De verkenning heeft de volgende conclusies opgeleverd Deelvraag Kort antwoord 1 Wat is de positie van de school De school heeft een regiofunctie voor praktijkonderwijs 2 Wat is het profiel van de leerling De leerling heeft een korte spanningsboog en werkt het liefst praktisch. De leerlingen onderling verschillen enorm in kunnen en gedrag. 3 Welk programma volgt de leerling Een aangepast jaarschema met ieder een individueel tempo. 4 Op welke manier(en) werken de Veelal in vrijheid tijdens de praktijkles, open opdrachten, ruimte leerlingen voor eigen inbreng. 5 Welke leerlijn volgende leerlingen De leerlijn hout en de leerlijn metaal opgesteld door de voorgaande docenten. 6 Wat zijn de wensen voor het vak Loodgieterswerk en kleine elektra. Iets schilderen en behang? algemene techniek 7 Hoe is de onderwijsruimte ingericht Chaotisch en niet volgens de ARBO richtlijnen, onveilig. De student levert aan het einde van beroepsproduct 3 het volgende product: Een rapportage van de gebreken aan / in het praktijklokaal met daarbij mogelijke oplossingen en aanzet hiertoe. Dit product biedt een oplossing voor: Het verkrijgen van het veiligheidscertificaat en het creëren van randvoorwaarden voor de lessenserie algemene techniek. De volgende ontwerpeisen worden aan het product Deze ontwerpeisen worden onderbouwd met de gesteld: volgende argumenten: - Het beroepsproduct moet een opsomming worden van de gebreken in het lokaal. Dit op het gebied van de indeling als de machinale. 1. Eerst moet overzicht worden gemaakt van aan te pakken zaken 33 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma - - - Voor zo veel mogelijk gebreken moet er een (tijdelijke) oplossing komen die zo voordelig mogelijk is. Dit omdat de school bij aanvang van schooljaar 2017 zal verhuizen naar een nieuwbouw locatie. Alle kleine uitgaven (tot €100,- )moeten worden kortgesloten met Dhr. Spannenberg Alle grote uitgaven (vanaf €100,-) moeten worden overlegd met mevr. Schulkes Communicatie met externen verlopen via dhr. Spannenberg Lokaalwijzigingen worden overlegd met betrokken docenten Achteraf volgt rapportage van verrichtte arbeid Presentatie gebeurd door bezichtiging met toelichting van en aan collega’s. Leerlingen moeten worden voorzien van passende kleding 2. Grote investeringen kunnen niet meer worden gedaan vanwege de geplande verhuizing, niet rendabel. 3. Kleine kosten kunnen worden gemaakt mits goedgekeurd 4. Grote uitgaven gaan via budgettering in overleg met andere locaties 5. Alle beheer rondom facilitaire zaken zijn op eindverantwoordelijkheid van Dhr Spannenberg. 6. Voorkomen van confrontaties tussen andere collega’s die ook recht hebben op genoeg werkruimte. 7. Terugkoppeling van zaken om actielijsten op orde te houden en over te kunnen dragen. 8. Goedkeuring van collegae, verdere wensen / mogelijkheden bespreken. 9. Voorkomen van letsel bij leerlingen Van de student wordt verwacht met de volgende personen binnen school samen te werken: Inge Schulkes: directe teamleider en tevens opdrachtgever. Bram Vermeer: docent hout en stage coördinator Jan-Willem Spannenberg: conciërge en verantwoordelijk voor communicatie met externen en bestellingen. Andries vd Worp: TOA hout en algemene techniek Het product moet gepresenteerd op school zijn op de volgende datum: 01-01-2016 Akkoord opdrachtgever Akkoord student Datum Datum 1-10-2015 1-10-2015 34 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma Bijlage E, Formulier Beoordelingsadvies opdrachtgever Invullen door de opdrachtgever. Naam student: Rik van der Vorm Naam opdrachtgever: I. Schulkes Studentnummer: 1646845 Email opdrachtgever: [email protected] Dit formulier is bedoeld voor een beoordelingsadvies van beroepsproduct 3 door de opdrachtgever in school en voor de zelfbeoordeling door de student. De opdrachtgever beoordeelt of de student op de werkplek professioneel en projectmatig gewerkt heeft aan het beroepsproduct en in welke mate het product voldoet aan de gemaakte afspraken in het contractformulier. Het beoordelingsadvies kan gegeven worden als het afgesproken product is gepresenteerd en overgedragen aan collega’s en opdrachtgever. De opdrachtgever geeft aan in hoeverre voldaan is aan het genoemde criterium. 1 Niet 2 Matig 3 Enigszins 4 Voldoende 5 Goed In de kolom toelichting kan de beoordeling worden toegelicht. Dit is voor de student en de HUbegeleider belangrijke informatie. In de onderste rij wordt er een beoordelingsadvies van de opdrachtgever in zijn geheel gevraagd. Hierbij kunnen de volgende cijfers gegeven worden: O = onvoldoende; V = voldoende; RV = ruim voldoende; G = goed; ZG = zeer goed; U= uitmuntend. Na ondertekening door student en opdrachtgever gaat het advies naar de begeleider op instituut Archimedes. Deze neemt het advies mee in de eindbeoordeling. Opmerkingen 35 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 36 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma Bijlage F, Beoordelingstabel Naam student: Rik van der Vorm Studentnummer: 1646845 Naam beoordelaar: M. Kingma Inleverdatum: 22-1-2016 ja nee Zijn alle onderdelen van het verslag aanwezig binnen het maximaal aantal woorden? Voorblad Samenvatting Inhoudsopgave Inleiding Praktijkverkenning Literatuurverkenning Het beroepsproduct (ontwerpeisen en kenmerken) Presentatie en evaluatie Bijlagen waaronder product, evaluatie-instrument, evaluatiegegevens Leerverslag Bijlagen waaronder formulier A Opdracht, formulier D Ontwerp, formulier E Beoordelingsadvies opdrachtgever en urenverantwoording ja nee Zijn de volgende activiteiten verricht? Je formulier B Opdracht is goedgekeurd door de opdrachtgever Je formulier H Ontwerp is goedgekeurd door de opdrachtgever. Beroepsproduct 1: Het product is gepresenteerd aan opdrachtgever en betrokkenen in de school en op basis daarvan geëvalueerd. Je verslag geeft een duidelijk en overzichtelijk beeld van het ontwerp en onderzoek en voldoet aan het referentieniveau beginnend 4F Uit beoordeling van de Ephorusscan blijkt er geen sprake is van plagiaat. Eventuele overlap met eerder werk is gebruikt met juiste bronvermelding; citaten zijn als zodanig aangegeven volgens APA-normen. Bij een gezamenlijk product is expliciet duidelijk gemaakt wie welke bijdrage heeft geleverd Het projectverslag is geanonimiseerd en op de kennisbank geplaatst. Het projectnummer staat op het voorblad van het projectverslag 37 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma Categorieën Maximale score Minimale Oriënteren 10 5 Verkennen vanuit de praktijk 10 5 Verkennen vanuit de literatuur 10 5 Ontwerpen 10 5 Ontwikkelen 20 10 Presenteren, uitvoeren en evalueren 20 10 Reflecteren 10 5 Rapporteren 5 2 Bijzondere kwaliteit 5 0 Totaalscore 100 Score score Eindcijfer = (score / 100) x 10; minimaal 5,5 voor afronding. Algemene opmerkingen 38 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma Toelichting Oriënteren -volledig -relevant -logisch en precies /10 Verkennen van de praktijk -volledig -relevant -systematisch en samenhangend -correct /10 Verkennen van de literatuur -volledig -relevant en gefocust -inspirerend -samenhangend /10 Ontwerpen -volledig -relevant -beargumenteerd /10 Ontwikkelen -volledig en correct -actueel en praktisch relevant -innovatief /20 Presenteren, uitvoeren en evalueren -volledig -relevant -systematisch en samenhangend -correct /20 39 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma Reflecteren op basis van leerdoelen -volledig -relevant -systematisch en samenhangend -kritisch -overtuigend /10 Rapporteren -begrijpelijk en aantrekkelijk -logisch en overzichtelijk -verzorgd -correct /5 Bijzondere kwaliteit -vernieuwend -creatief /5 40 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma Toelichting beoordelingstabel De beoordeling is gebaseerd op het projectverslag, het leerverslag en het beoordelingsadvies van de opdrachtgever. Oriënteren -volledig -relevant -logisch -precies Je beschrijft de praktijksituatie waarin het probleem zich voordoet met de aanleiding (wat maakt dat het probleem als zodanig ervaren wordt in deze context?). Je geeft een beknopte beschrijving van het probleem zelf. Je beschrijft het doel van het beroepsproduct: welke verandering/uitkomst is gewenst? Wat maakt die relevant voor wie? Het voorgaande mondt uit in een logische en precies geformuleerde startvraag voor je onderzoek. 10 Verkennen van de praktijk -volledig -relevant -systematisch en samenhangend -correct 10 Verkennen van de literatuur -volledig -relevant en gefocust -inspirerend -systematisch en samenhangend -correct 10 Ontwerpen -volledig -relevant -beargumenteerd Je formuleert relevante deelvragen om de opdracht gericht te verkennen vanuit de praktijk. De aanpak van de praktijkverkenning wordt eenduidig en samenhangend beschreven en onderbouwd (o.a. vanuit de literatuur en/of eerder onderzoek). Je benoemt en beargumenteerd de keuzes die je maakt. Bij het verzamelen van gegevens gebruik je onderbouwde onderzoeksinstrumenten. Je verzamelt gegevens in de praktijk op objectieve en systematische wijze en vanuit verschillende relevante perspectieven (bijvoorbeeld leraren, leerlingen, ouders). Je beschrijft wat je hebt gedaan om de gegevens betrouwbaar en valide te verzamelen. Je beschrijft hoe je de gegevens verwerkt en je geeft de resultaten overzichtelijk weer. In een conclusie geef je beknopt en adequaat antwoord op de gestelde deelvragen Je formuleert relevante deelvragen om de opdracht gericht te verkennen vanuit de literatuur. De gekozen literatuur is relevant (aansluitend bij de onderzoeksvraag en de context waarin het onderzoek plaats vindt) en recent (vooral uit de afgelopen 5 jaar, niet ouder dan 10 jaar). Het betreft gevarieerde en relevante bronnen zoals verslagen uit de kennisbank Archimedes, handboeken uit de opleiding, artikelen uit vakbladen en een wetenschappelijk artikel en/of anderstalig artikel. Deze literatuur geeft inspiratie en onderbouwing voor het beoogde beroepsproduct. Er is geen sprake van samenvattingen; verschillende bronnen zijn in samenhang verwerkt met de deelvragen als richtlijn. In een conclusie geef je beknopt en adequaat antwoord op de gestelde deelvragen. Je bronnenlijst is overzichtelijk en gevarieerd en, evenals je verwijzingen in de tekst, correct volgens de APA-normen. Je verbindt de conclusies uit de praktijkverkenning en uit de theorieverkenning tot een samenhangende eindconclusie. Op basis van de opdracht (het doel van het beroepsproduct) en de eindconclusie formuleer je op heldere wijze alle praktische en inhoudelijke ontwerpeisen voor het beroepsproduct. Alle ontwerpeisen zijn expliciet onderbouwd. Je verwijst naar de gebruikte bronnen. 10 Ontwikkelen -volledig -correct -actueel -praktisch relevant -innovatief Je ontwikkelt het beroepsproduct volgens de ontwerpeisen. Je beschrijft de doelgroep (voor wie is het bedoeld?), het doel (wat is het beoogde effect en hoe is dat oplossing voor het oorspronkelijke probleem?) en de vorm (digitaal, op papier, grootte, toegankelijkheid, duur, duurzaamheid) van het beroepsproduct. Het beroepsproduct is inhoudelijk correct en actueel (aansluitend bij recente ontwikkelingen). Het beroepsproduct is praktisch relevant, dat wil zeggen is bruikbaar en overdraagbaar passend binnen de klas. 41 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 20 Presenteren, uitvoeren en evalueren -volledig -relevant -systematisch -samenhangend en samenhangend -correct 20 Reflecteren op basis van cursusdoelen -volledig -relevant -systematisch en samenhangend -kritisch -overtuigend Je beschrijft hoe het middel gehanteerd kan worden in de praktijk. In een verantwoording maak je aannemelijk dat het beroepsproduct in de gegeven situatie leidt tot het gewenste effect. Het beroepsproduct is innovatief in die zin dat het leidt tot verbeterd handelen. Bovendien is rekening gehouden met de in de school geldende kwaliteitseisen. Je beschrijft hoe je je beroepsproduct hebt gepresenteerd en je vat het resultaat van de presentatie in de school samen. Je beschrijft hoe je het product hebt uitgevoerd/uitgetest en hebt geëvalueerd Je licht je aanpak, evaluatiemiddelen en keuzes. Je presenteert de resultaten op een inzichtelijke manier en je trekt conclusies. De bijlagen bevatten planning, instrumenten en geordende gegevens. In de conclusie stel je vast in hoeverre opdrachtgever, betrokkenen en jijzelf tevreden zijn over het ontwikkelde beroepsproduct en in hoeverre het product voldoet aan de verwachtingen en de ontwerpeisen. Je benoemt sterke en zwakke kanten van je beroepsproduct en doet aanbevelingen voor een vervolg. Aan de hand van de leerdoelen van de cursus (zie 2.2) formuleer je wat het ontwikkelen en uittesten van het product betekent heeft voor je beroepsmatige ontwikkeling. Het gaat met name om houding en vaardigheden op het gebied van onderzoeken, op projectmatige wijze organiseren van het werkproces, ontwerpen, communiceren en samenwerken met relevante betrokkenen in en om de school, ethische aspecten en rapporteren en presenteren. Bij ieder van deze leerdoelen geef je voorbeelden van de leeropbrengst. Je formuleert een visie op het belang van onderzoek en ontwerpen voor de schoolpraktijk en je formuleert voornemens voor onderzoek dat je in de toekomst zou willen opzetten. 10 Rapporteren -begrijpelijk en aantrekkelijk -logisch en overzichtelijk -verzorgd -correct 5 Bijzondere kwaliteit -vernieuwend -creatief 5 Je verslag is goed verzorgd en correct qua spelling en stijl. Het is goed leesbaar, begrijpelijk geschreven en overzichtelijk en aantrekkelijk vorm gegeven. Het heeft een logische opbouw met samenhang tussen de onderdelen. De lezer wordt meegenomen in gemaakte keuzes, die logisch onderbouwd zijn. In de samenvatting beschrijf je kort, helder en correct het doel, de hoofdvraag, de opzet en de belangrijkste conclusies en aanbevelingen voor het vervolg. Het verslag is op gevorderd 4F niveau. Je beroepsproduct bevat onderdelen die bijzonder vernieuwend, origineel en baanbrekend zijn, die bijzonder goed zijn uitgewerkt en/of die optimaal de kansen heeft benut binnen de cultuur, mogelijkheden en behoeften van de school. 42 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma Bijlage 1 43 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma Bijlage 2 44 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma Bijlage 3 Dhr de With (65) had voordat hij het onderwijs in ging een boerenbedrijf dat goed draaide. Doordat hij lichamelijke klachten kreeg kon hij dit werk niet voortzetten en was hij in 1999 genoodzaakt de boerderij te verkopen. Hij ging op zoek naar ander werk hij kwam terecht bij speciaal voortgezet onderwijsschool de Boog, praktijkonderwijs. Hier ging hij aan de slag als assistent bij het vak “groen”. Door verschillende onderwijskundige taak verschuivingen kwam er naar vier jaar (2003) een vacature vrij als “assistent hout”. Toen de vakdocent hout vertrok in 2010 was er geen direct opvolger beschikbaar. Men heeft meneer de With toen gevraagd of hij het zag zitten de taken op zich te nemen, wat hij aanvaarde en zag als een uitdaging. Meneer de With heeft vroeger de agrarische landbouwschool afgerond. Daarna heeft hij geen andere opleidingen meer genoten. Hij heeft nog wel een cursus MIG en MAG lassen gevolgd. De visie van meneer de With is dat leerlingen in het praktijkonderwijs al genoeg baat hebben bij een luisterend oor en dat alle vaardigheden die ze daarnaast leren voor een vak mooi meegenomen zijn. “We kunnen ze wel bestoken met allerlei ingewikkelde taken maar als ze thuis niet lekker in hun vel zitten doen ze hier toch niets”. Hij ervaart de band met leerlingen als zeer waardevol en is van mening dat deze band uitgangspunt is voor een succesvolle schoolloopbaan. Op de vraag waarom het lokaal is ingericht zoals het nu is kreeg is als antwoord; “omdat het al heel lang zo gaat”. Daaraan werd toegevoegd dat het vak hout eerder de beschikking had over de gehele ruimte maar dat er in 2006 een mobiele schuifwand tussen werd geplaatst om het vak hout en metaal te kunnen gaan scheiden. Doordat er veel voorbeeldwerkstukken naar een beperkte ruimte moesten worden verhuis staat nu alles krap op elkaar. Daarnaast is het houtmagazijn ingenomen en in gebruik gesteld voor het vak “crea”. Hierdoor komen er ook nog weer voorraden in het lokaal te staan. Eigenlijk vindt de heer de With de ruimte te klein voor de klassen. 45 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma Bijlage 4 46 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 47 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma Bijlage 5 48 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 49 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 50 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 51 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 52 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 53 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 54 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 55 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 56 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 57 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 58 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma Bijlage 6 Feedback van Dhr Spannenberg, conciërge. 1. Vind jij dat ik je genoeg heb betrokken bij het doorvoeren van veranderingen in het lokaal? Niet helemaal, dan met name het doorvoeren van het magazijn. 2. Zijn doorgevoerde veranderingen besproken met de juiste betrokkenen? Over het algemeen wel, maar dan kom ik weer op het magazijn, dat was al geregeld voordat ik er van wist en is toch een facilitaire aangelegenheid. 3. Vind jij dat de werkruimte didactisch is verbeterd? Ja 4. Vind jij dat het lokaal veiliger is geworden? ja 5. Zijn er aanpassingen waar je ontevreden over bent? nee 6. Welke aanpassingen zou je liever anders zien? Een aparte machinale en een werklokaal ( maar dat is moeilijk te realiseren) 7. Hoe vond je de samenwerking tijdens dit project? Begin wat lastig( maar dat kan heel makkelijk aan mij hebben gelegen, zat zelf niet lekker in mijn vel). Later Prima, ik werk prettig met je samen. 8. Welke tips kan je mij geven ten opzichte van mijn functioneren? Persoonlijk moest ik even wennen aan jou directe opmerkingen, maar vind het nu wel prettig. 9. Hoe denk je dat leerlingen zullen reageren op deze verandering? Is er een meerwaarde? Ik denk goed, het is overzichtelijker en dus rustiger. 10. Wat zou je nu graag zien gebeuren bij het vak algemene techniek, waar denk je aan? Meer algemene techniek, bijv. zoals klein elektra, klein loodgieter werk, 59 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma Feedback van Dhr. Vermeer, docent hout en leerling loopbaanbegeleider. Vind jij dat ik je genoeg heb betrokken bij het doorvoeren van veranderingen in het lokaal? Ik ben naar mijn mening voldoende betrokken bij de veranderingen. Regelmatig in een kort overleg moment de ideeën gedeeld. Zijn doorgevoerde veranderingen besproken met de juiste betrokkenen? Niet altijd direct in het begin denk ik maar uiteindelijk is alles wel via de juiste personen gegaan en belangrijk; met toestemming! Vind jij dat de werkruimte didactisch is verbeterd? Het is ruimer en overzichtelijker geworden en dat zal ten goede komen aan de leerlingen. Vind jij dat het lokaal veiliger is geworden? Er is meer loop en werkruimte gekomen en daardoor ook veiliger. Zijn er aanpassingen waar je ontevreden over bent? Op dit moment niet. Welke aanpassingen zou je liever anders zien? Op dit moment niets Hoe vond je de samenwerking tijdens dit project? Samenwerking was prettig en constructief. Welke tips kan je mij geven ten opzichte van mijn functioneren? Ga zo door zoals je nu functioneert, duidelijk en helder. Hoe denk je dat leerlingen zullen reageren op deze verandering? Is er een meerwaarde? Ik denk positief hoewel sommige nog wel even weer zullen moeten wennen aan de veranderingen. Wat zou je nu graag zien gebeuren bij het vak algemene techniek, waar denk je aan? Misschien wat meer verscheidenheid, zoals elektro en loodgieter simpele handelingen. 60 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma Dag Rik, Bij deze! Succes, groet Inge (teamleider en opdrachtgever). 1. Vind jij dat ik je genoeg heb betrokken bij het doorvoeren van veranderingen in het lokaal? Nou dat had wel iets meer gemogen, maar eigenaarschap waardeer ik zeer! Er had wel meer afstemming met Jan Willem moeten plaatsvinden, gezien zijn functie en verantwoordelijkheden daarin. 2. Zijn doorgevoerde veranderingen besproken met de juiste betrokkenen? Had wat beter afgestemd kunnen en mogen worden, zie hierboven. 3. Vind jij dat de werkruimte didactisch is verbeterd? Jazeker, mooi ook de werkstukken op moeilijkheidsgraad ingedeeld en inzichtelijk en duidelijk voor onze leerlingen. 4. Vind jij dat het lokaal veiliger is geworden? Jazeker, meer overzicht en vaste plekken voor materialen en werkstukken. Gebruik van veiligheidskleding en brillen goed blijven handhaven! Leerlingen moeten ook zelf weten wat en wanneer IKV veiligheid gedaan moet worden. Misschien ook aantal lessen hierover maken 5. Zijn er aanpassingen waar je ontevreden over bent? Nog niet. 6. Welke aanpassingen zou je liever anders zien? Let op goede ict hoek, dat die ook de aandacht krijgt die het verdiend! 7. Hoe vond je de samenwerking tijdens dit project? Had iets meer gekund. 8. Welke tips kan je mij geven ten opzichte van mijn functioneren? Ook niet direct betrokkenen meenemen in je proces. 9. Hoe denk je dat leerlingen zullen reageren op deze verandering? Is er een meerwaarde? Jazeker een meerwaarde! Ruimte zal meer overzicht geven ook voor de leerlingen en biedt meer ruimte om veiliger en overzichtelijke te werken. 10. Wat zou je nu graag zien gebeuren bij het vak algemene techniek, waar denk je aan? Schilderen, behangen – deze ruimte actief vanaf nu inzetten en benutten en Andries (OOPer)daar laten werken. Bij deze groet Inge. 61 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma Bijlage 7 62 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 63 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma Bijlage 8 64 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 65 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 66 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 67 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma Bijlage 9 68 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 69 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 70 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 71 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 72 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 73 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 74 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 75 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 76 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 77 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 78 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 79 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 80 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 81 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 82 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma 83 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma Bibliografie A. Khaled, J. G. (2015, 12 5). Opgehaald van file:///C:/Users/Rik/Documents/Studie/Techniek%20mobiel/jaar%203/BP3/bronnen/Khaled %252c%20A.%252c%20Gulikers%252c%20J.%20(2013).%20Zelfregulerend%20leren%20in%2 0praktijklessen.pdf Arbo. (2015, 10 25). Arbo catalogus VO. Opgehaald van lokalen: http://www.arbocatalogusvo.nl/lokalen/ Arbo catalogus VO. (2015`, 10 25). Opgehaald van Machines en gereedschappen: http://www.arbocatalogus-vo.nl/machines-en-gereedschappen/ Batenburg, T. v. (2015, 12 3). Opgehaald van file:///C:/Users/Rik/Documents/Studie/Techniek%20mobiel/jaar%203/BP3/bronnen/Batenb urg%252c%20T.%20van%252c%20Keuning%252c%20T.%252c%20Hannink%252c%20A.%20( 2010).%20Didactiek%20voor%20het%20praktijkonderwijs.pdf C van der Donk, B. v. (2013). Praktijkonderzoek in de school. Bussum: Coutinho. I. Frederik, G. v. (sd). Techniekdidactiek. Utrecht: Microwebedu. Inspectie SWZ. (2015, 12 21). Opgehaald van inspectieswz.nl: http://www.inspectieszw.nl/actueel/nieuwsberichten/veiligheid_praktijklokalen_vmbo_en_ mbo_vaak_niet_in_orde.aspx intranet, H. (2015, 9 20). Observeren docent. Opgehaald van HU.nl: https://onderwijsteams.sharepoint.hu.nl/fe/ia/studie_en_werk/II%20Studiemateriaal/Obser veren/Observatieformulier%20Vijf%20rollen%20van%20de%20leraar%20docentgedrag.pdf intranet, H. (2015, 9 13). Observeren leerlingen. Opgehaald van hu.nl: https://onderwijsteams.sharepoint.hu.nl/fe/ia/studie_en_werk/II%20Studiemateriaal/Obser veren/Observatie%20Leerlinggedrag%20de%20vijf%20rollen.pdf Kingma, M. (2015, 9 25). Feedback Formulier A. Utrecht, Utrecht, Nederland. R. Marzano, W. M. (2010). Leren in 5 dimensies. Assen: van Gorcum. Rijksoverheid. (2015, 9 30). passend onderwijs. Opgehaald van Hoe krijgt mijn kind praktijkonderwijs (pro)?: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/passend-onderwijs/vraag-enantwoord/wanneer-krijgt-mijn-kind-praktijkonderwijs Rijksoverheid.nl. (2015, 12 22). Opgehaald van kamerstukken: https://www.rijksoverheid.nl/binaries/rijksoverheid/documenten/kamerstukken/2015/06/2 2/beantwoording-kamervragen-over-ongelukken-in-praktijklokalen-op-vmboscholen/beantwoording-kamervragen-over-ongelukken-in-praktijklokalen-op-vmboscholen.pdf Talentstad. (2015, 10 7). Inrichting bvan het onderwijs. Opgehaald van Praktijkonderwijs: http://www.talentstadpraktijkonderwijs.nl/TalentstadPraktijkonderwijs/Praktijkonderwijs/TalentStad-Praktijkonderwijs-Home-Onsonderwijs/Inrichting-van-het-onderwijs.html 84 Beroepsproduct 3, Rik van der Vorm, 1646845, 2015-2016, M. Kingma veiligpracticum.nl. (2015, 12 18). Opgehaald van organiseren van goed toezicht: http://veiligpracticum.nl/media/uploads/vosignaal_organiseren_van_goed_toezicht_op_leerlingen_in_het_praktijklokaal.pdf VOION. (2015, 10 3). veilige praktijklokalen. Opgehaald van goed in praktijk: http://veiligepraktijklokalen.nl/pro/ W Geerts, R. v. (2013). Handboek voor leraren. Bussum: Coutinho. Werkportfolio. (2015, 10 22). Home tech. Opgehaald van Pro tech: http://www.werkportfolio.nl/direct-bestellen/home-tech/ With, J. d. (2015, 9 22). docent hout. (R. v. Vorm, Interviewer) 85
