NEE tegen de EU-grondwet als trendbreuk met het

NEE tegen de EU-grondwet als trendbreuk met het neoliberaal beleid
In tegenstelling tot wat het kabinet maar paniekerig blijft herhalen, zijn er voldoende
inhoudelijke argumenten tegen de EU-grondwet. Zo wordt er nu voor tientallen jaren
vastgelegd dat er vrije en onvervalste concurrentie moet zijn, en zitten we ook aan
privatisering van overheidsdiensten vast. Hiermee wordt neoliberaal beleid als een grondrecht
beschouwd, in plaats van een slechte politieke keuze. Het is dan ook zeer merkwaardig dat
zelfs GroenLinks en de PvdA deze grondwet steunen; zij gaan volledig voorbij aan deze door
het multinationale bedrijfsleven bepaalde beleidsagenda. Zij laten zich blij maken met wat
fopspenen als een beperkt vergrote democratie, en vermeende vastlegging van sociale rechten.
Ook dit is een wassen neus als we naar de precieze formulering kijken; Europese burgers
hebben recht te werken, en recht op toegang tot sociale zekerheidsvoorzieningen, onderwijs
en gezondheidszorg. Dit stelt in feite niets voor, want dan zou er staan ‘recht op’. Daarbij zijn
deze sociale-, natuur en milieu-, en dierenwelzijnsrechten slechts van kracht, zo lang zij deze
onvervalste concurrentie niet belemmeren. Zeker omdat de EU, via haar Lissabon-agenda wil
blijven concurreren op de wereldmarkt, belooft dit niet veel goeds.
Andere onderdelen van dit beleid laten zien wat de werkelijke agenda is van de EU en mede
tot uiting komend in het huidige kabinetsbeleid:
- Door het liberaliseren van markten worden arbeiders die onder verschillende
arbeidsomstandigheden en lonen werken, tot onderlinge concurrentie gedwongen. Dit
gebeurt bijvoorbeeld via de Bolkestein-richtlijn. Dit zorgt ervoor dat meer en meer
arbeiders in West-Europa of hun baan kwijtraken omdat bedrijven vertrekken naar OostEuropa of Azië, of dat zij minder (loon)eisen kunnen stellen omdat ze anders te duur
worden in vergelijking met andere landen.
- Het privatiseren van overheidsdiensten, te beginnen met ‘marktwerking’ in
regeringsjargon ook wel ‘modernisering’ genoemd. Dit heeft geleid tot de bekende
problemen rond de NS, gebrek aan betaalbare huurhuizen, achteruitgang van kwaliteit van
universitair onderwijs, het duurder en minder toegankelijk worden van de zorg enz.
- Naast (vooral laaggeschoolde) arbeiders, hebben vooral kleine en middelgrote boeren te
maken met de gevolgen van dit EU-beleid, zoals vastgelegd in de grondwet. Het leidt
namelijk tot verhoogde concurrentie tussen boeren binnen de EU, en met boeren buiten de
EU. Liberalisering van landbouwmarkten, het weigeren de productie te beheersen, en het
in stand houden van handelsverstorende export- en inkomenssubsidies, zorgt er voor dat
zowel boeren in het Noorden als het Zuiden onder de kostprijs moeten produceren en
massaal stoppen.
- Daarnaast wordt vooral schaalvergroting, milieuvervuiling en vernietiging van natuur en
landschap gepromoot in de EU, omdat de subsidiestromen vooral bij de grootste boeren
terechtkomen, en kleine boeren de concurrentiestrijd het eerste verliezen. Vooral in landen
als Polen, Roemenië en Turkije leidt dit tot een trek van ex-boeren naar de stad of naar
West-Europa omdat in deze landen al een hoge werkloosheid bestaat.
- De uitholling van het sociale zekerheidsstelsel, gepaard met retoriek dat we moeten langer
werken, vanwege het grote ‘vergrijzingsspook’. De vergrijzing wordt waarschijnlijk nooit
een probleem, omdat er altijd mensen van binnen (zoals genoemde ex-boeren) en buiten
Europa zullen komen (uit wanhoop) of speciaal worden aangetrokken. Ondertussen neemt
de werkloosheid in Europa toe, o.a. door concurrentie vanuit Azië, mogelijk gemaakt door
genoemde liberalisering. Als verhogen van werkgelegenheid werkelijk een doel van het
EU- en kabinetsbeleid zou zijn, zouden er juist maatregelen moeten worden genomen als
bescherming van Europese landbouw en industrie, arbeidstijdverkorting en het weer
herinvoeren van Melkertbanen. Het tegenovergestelde gebeurt echter.
Dus concluderend wordt vooral een agenda nagejaagd die wordt belobbyd door het
multinationale bedrijfsleven, en hun streven op korte termijn de aandeelhouders zoveel
mogelijk tevreden te stellen. Niet zo gek ook als je kijkt dat in Brussel zo’n 70% van de
15.000 ! lobbyisten werkzaam is voor het (multinationale) bedrijfsleven.
De rechten van arbeiders, boeren, de armsten in ontwikkelingslanden, natuur en milieu, maar
ook steeds meer het Midden –en Klein Bedrijf, komen steeds meer onder druk van deze zucht
naar concurrentie op vrij gemaakte Europese en wereldmarkten. In plaats de overheersende
aandacht voor de gevolgen van deze neoliberale agenda, zoals het omgaan met de stroom van
migranten en hun religie, kunnen we beter de oorzaken aanpakken. Te beginnen met een
NEE-stem tegen de EU-grondwet.
Guus Geurts
als GroenLinks-lid betrokken bij Comité Grondwet Nee www.grondwetnee.org
[email protected]
26 mei 2005