Leren was nog nooit zo leuk! Onderwijs programma School 2016–17 versie juni ‘16 1 Onderwijs programma Duurzaamheid 2016-17 versie juni ‘16 3 leer ontdek beleef Over het Natuurpodium & onderwijs Het Natuurpodium is een educatief bezoekerscentrum met gratis onderwijsprogramma’s voor binnen, buiten en thuis. Wij delen kennis over natuur, cultuurhistorie en economie van de Brabantse Wal. Dit doen wij omdat wij ervan overtuigd zijn dat mensen en hun omgeving onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Zo kan iedereen dit prachtige gebied leren kennen, verder ontdekken en op eigen wijze beleven. “Op het Natuurpodium ben je toerist onder schooltijd” - Halsterse krant / Zuidwest krant Ons gehele aanbod is gebaseerd op de principes van ‘Onderzoekend & Ontwerpend Leren’, en stelt het ontwikkelen van de ‘21e eeuw vaardigheden’ centraal. Bijvoorbeeld: samenwerken, communiceren, onderzoeken en IT-gebruik. Maar ook het vergroten van vaardigheden als ontwerpen, vormgeven, presenteren en exposeren. Wij bieden daarom eigentijdse educatieve programma’s voor alle leeftijden. Dit kan op basis van interactieve expedities, exposities, workshops, een heel scala aan activiteiten en rondleidingen maar we bieden ook maatwerk. Het Natuurpodium maakt een uitstekend verlengstuk van je klaslokaal. In dit programmaboekje lees je wat wij jouw klas allemaal te bieden hebben. Inhoud Projecten p.8 – 21 (5 – 10 lesuren) Projecten op maat 10 Kant-en-klaar projecten 14 Activiteiten p.22 – 41 (1 lesuur) Expedities Exposities Workshops 26 – 27 Afval 16 Bomen 18 Energie 20 Buiten les 42 – 49 28 – 31 34 – 41 Expedities Lievensberg 26 Exposities Lievensberg Kraaijenberg 28 30 Educatieve films 32 Workshops Biobased Verf en natuur Plein Air Fotografie 34 36 38 40 Buiten les Dieren in de winter Kabouterpad Kriebelbeestjes Paddenstoelen Voedselkringloop Elk vogeltje zingt zoals het gebekt is Trekvogels Praktische info 42 44 45 46 47 48 49 50 Projecten in op en om het Natuurpodium Alle projecten bevatten: 1 Minimaal 5 tot 10 door de docent gereserveerde lesuren. 2 Vooraf bepaalde start- en de einddatum. 3 Een relatie tot de Brabantse Wal en of duurzaamheid. 4Een focus op ontwikkeling van 21e eeuw vaardigheden ten behoeve van kennisvergroting. 5Faciliteiten vanuit de docent en het Natuurpodium voor de leerlingen en hun onderzoek. 9 Projecten op maat (5 tot 10 lesuren) Wij helpen docenten graag bij het vorm en inhoud geven van een project op maat. Jij als docent bepaalt de leervraag. Vervolgens bekijken wij samen welke van onze faciliteiten en activiteiten ingezet kunnen worden om tot een volwaardig en uitgebalanceerd project te komen. Zo krijgen jouw leerlingen het project waarbij ze en kennis opdoen en 21ste eeuw vaardigheden ontwikkelen! Met de projecten op maat zorgen we altijd voor aansluiting op jouw lessen. We bieden twee varianten: Verbinden: Jij hebt als docent het onderwerp al bepaald en wil dit verbinden aan Natuur, Duurzaamheid & de Brabantse Wal. Natuur­ podium ondersteunt met kennis en faciliteiten. Divergeren: Leerlingen bezoeken de expositie van het Natuurpodium en bepalen zelf het onderwerp dat zij gaan onderzoeken. Ze werken binnen het kader Natuur, Duurzaamheid & Brabantse Wal. Docent en Natuurpodium ondersteunen met kennis en faciliteiten Wij bieden projecten op maat voor alle groepen: van kleuters, tot bovenbouw en voortgezet onderwijs. Bekijk onze inspiratieprojecten op de volgende pagina. Interesse? Vraag het stappenplan aan voor een op maat onderwijs­ programma of schrijf je meteen in via Robert Delien (coördinator) E [email protected] T 0164 25 63 87 / 06 224 69 784 11 Inspiratieproject voor kleuters Voor Lodijke hebben we een project uitgevoerd dat aansloot op het prentenboek ‘Gat in de emmer’. De kleuters hebben schuilplaatsen ontworpen en gemaakt. Hiervoor zijn bestaande en natuurlijke materialen gebruikt aangeleverd door het Natuurpodium. De uiteindelijke producten zijn vervolgens op het Natuurpodium officieel gepresenteerd aan de ouders en tentoongesteld in de expositieruimte van het Natuurpodium. Inspiratieproject voortgezet onderwijs ‘Kinderen leren op het Natuurpodium de kunst van het ontdekken.’ De JTech-klas van het Jan Tinbergen College en de Plusklas LPS hebben een ‘21ste eeuw’ opdracht uitgevoerd. Deze luidde: Doe een onderzoek naar de Brabantse Wal en duurzaamheid, vertaal je onderzoeksresultaten naar een ontwerp en presenteer dit in een mini-expositie. Het onderzoek bestond uit een bezoek aan de expositie, het lopen van de expeditie, een gastles en/of workshop, samen met een online onderzoek door het gebruik van zoekmachines en socialmedia. ‘Informatie op waarde kunnen schatten is tegenwoordig nog meer dan voorheen een kostbaar goed.’ Inspiratieproject bovenbouw De bovenbouwklas van De Borghoek heeft bij ons een project op maat uitgevoerd met als thema ‘Wonen’. Deze opdracht begon met een rondleiding en uitleg over het gebouw van het Natuurpodium. Ons gebouw is niet alleen met duurzame materialen gebouwd, maar ook erg duurzaam in energieverbruik vanwege slimme ontwerp trucjes zoals veel gebruik van natuurlijk licht, goede isolatie etc. Na de presentatie over het Natuurpodium gebouw hebben de bovenbouwers een onderzoek gedaan door o.a. online media te raadplegen. De opdracht is afgesloten met een presentatie. ‘Met een presentatie leren ze aan hun groeps­ genoten te laten zien wat ze belangrijk vinden.’ Onze ervaring leert dat onze non-traditionele manier van onderwijzen veel energie losmaakt maar dat leerlingen het ook erg spannend vinden. Het is daarom goed vooraf aan het programma de aandachtspunten met ze door te spreken. 13 Kant-en-klaar projecten (5- 10 lesuren) Het Natuurpodium kent een heel scala aan onderwijsformats. Ze hebben allemaal 1 ding in het gemeen: ze gaan over duurzaamheid en hebben binnen dit thema een specifiek onderwerp. Al onze projecten kennen dezelfde ingrediënten: Minimaal 2 lessen van een gastdocent, waarvan de eerste bij de start van het project. In deze eerste les krijgen de leerlingen een ontwerpopdracht. De leerlingen krijgen ongeveer twee tot vier weken om de ontwerpopdracht uit te voeren. De eindresultaten worden gepresenteerd, op school of op het Natuurpodium. Onze projecten kennen een vaste opbouw en zijn gebaseerd op de principes van Onderzoekend & Ontwerpend Leren. Ook hier staat het ontwikkelen van de 21e eeuw vaardigheden centraal. Onze ervaring leert dat onze non-traditionele manier van onderwijzen veel energie losmaakt maar dat leerlingen het vaak ook erg spannend vinden. Het is daarom goed vooraf aan het programma de aandachtspunten met ze door te spreken. Interesse? Schrijf je meteen in via Robert Delien (coördinator) E [email protected] T 0164 25 63 87 / 06 224 69 784 15 Project Een wereld zonder afval In dit project maken de leerlingen een nieuw vriendje voor Lieske, een figuurtje uit een kinderboek en bekend van SchoolTV. Haar nieuwe vriendjes breken organisch afval af en zetten dat om in voedsel voor bodemdieren en planten. Op deze speelse wijze leren kinderen na te denken over een wereld zonder afval. Het project start met een gastles op school van een CKB-docent en/of vrijwilliger van het Natuurpodium. Tijdens deze les legt de gastdocent uit en doen de leerlingen een aantal spelletjes en oefeningen: het leren van een lied, zelf afval inzamelen en scheiden. De docent ontvangt de “Geen Afval-toolbox”. Hierin zit lesmateriaal, een instructie en overige en benodigdheden. Het project wordt in twee weken op en om school onder begeleiding van jou als docent uitgevoerd. Aan het begin van de tweede week is er een tweede gastles in de klas. Deze les draait om de vraag hoe we zonder verpakkingsmateriaal verpakkingsmateriaal kunnen. De afronding van het project vindt plaats op het Natuurpodium waar de leerlingen hun resultaten presenteren en een boswandeling maken met een Brabantse Wal-natuurgids. Thema Afval, recycling, hergebruik, verpakkingen Periode op aanvraag Niveau/groep groep 1-2 Uitvoering door docent en gastdocent Tijdsduur 8-10 lesuren Schoolproject (optioneel) De leerlingen krijgen opdracht van de docent om hun eigen expeditie te maken. Het moet op de Brabantse Wal zijn en de vragen moeten over natuur, cultuur(historie) en economie gaan. In overleg met de coördinator van het Natuurpodium worden maatwerkafspraken gemaakt over dit project, het exposeren en eventueel gebruik door het Natuurpodium. Benodigdheden “Geen afval-toolbox” Plaats Op/om school, op het Natuurpodium (afronding) 17 Project Bomen In dit project knutselen leerlingen met papier, karton en klei een info-graphic in elkaar die met een smartphone verwerkt wordt tot een kort animatiefilmpje (2-3 minuten). Dit filmpje gaat over bomen en de leerlingen moeten met hun zelf geknutselde info-graphic uitbeelden waarom een boom belangrijk is en beschermd moet worden. Zo maken ze op een uitdagende wijze kennis met de ecologische, culturele en economische waarde van bomen en ontdekken wat een boom voor hen zelf betekent. Het project start met een gastles in de klas van een CKB-docent en Natuurgids Brabantse Wal. Hierin wordt de opdracht uitgelegd en doen de leerlingen een aantal spelletjes en oefeningen. In de tweede gastles wordt dieper ingegaan op het maken van de info-graphic. Jij als docent ontvangt onze “Bomen-toolbox” met lesmateriaal, instructies en overige benodigdheden. Het project wordt in twee weken op en om school, onder begeleiding van jou als docent uitgevoerd. De afronding van het project vindt plaats op het Natuurpodium waar de leerlingen hun resultaten presenteren en een boswandeling maken met een Brabantse Wal-natuurgids. Thema Duurzame Ontwikkeling Periode in overleg Niveau/groep groep 5-6 Uitvoering Docent met begeleiding van CKB/ Natuurpodium Tijdsduur 8-10 lesuren Benodigdheden “Bomentoolbox” (wordt geleverd), Teken/ knutselmateriaal, computer, smartphone/tablet met camera Plaats Op/om school, op het Natuurpodium (afronding) 19 Project Energie In dit project krijgen de leerlingen de opdracht om een duurzame koppeling te maken tussen een energiebron en -verbruiker. Het project start met een gastles van een vrijwilliger van het Natuurpodium. Hierin wordt de opdracht uitgelegd en doen de leerlingen een aantal spelletjes en oefeningen om kennis te maken met het thema Energie. In de tweede gastles worden voorbeelden van energiebronnen en –verbruikers besproken. Het project wordt in 2 tot 4 weken op en om school, onder begeleiding van jou als docent uitgevoerd. De afronding van het project vindt plaats op het Natuurpodium waar de leerlingen hun resultaten presenteren. Thema Duurzame Ontwikkeling Periode in overleg Niveau/groep groep 7-8 Uitvoering door docent met begeleiding van Natuurpodium Tijdsduur 8-10 lesuren Plaats Op/om school, op het Natuurpodium (afronding) 21 Activiteiten in op en om het Natuurpodium 23 Activiteiten Het Natuurpodium biedt naast projecten ook activiteiten van circa 1 uur aan. Van exposities, expedities, workshops tot buitenlessen. Hiervoor moeten docenten in totaal één of twee dagdelen reserveren. Net als bij de projecten geldt ook hier dat de Brabantse Wal en duurzaamheid het overkoepelend thema zijn. Vervolgens heeft iedere activiteit zijn eigen deelonderwerp: natuur, cultuur(historie) en of economie. Exposities Het Natuurpodium heeft een constant wisselende expositie. Hier is voor gekozen zodat er altijd wat nieuws te beleven valt. De expositie kent wel een aantal vaste onderdelen zoals het “Dobbel jouw dier” spel en de korte films die we vertonen. Expedities Speciaal voor het Natuurpodium is een app ontwikkelt waarmee bezoekers de Brabantse Wal op een leuke manier kunnen verkennen. Met deze app word je op pad gestuurd en leer je gaande weg meer over de omgeving waarin je je bevindt. De app stelt je vragen en stuurt je pas naar een volgende locatie bij een goed antwoord. De vragen gaan over de natuur, cultuurhistorie en economie van de Brabantse Wal. Interesse? Schrijf je meteen in via Robert Delien (coördinator) E [email protected] T 0164 25 63 87 / 06 224 69 784 25 Expeditie Lievensberg Landgoed Lievensberg kent vele geheimen en die worden ontrafeld tijdens onze expeditie! De leerlingen ontdekken de ecologische, culturele, historische en economische waarde van het landgoed (en de Brabantse Wal in bredere zin). De expeditie staat in de app “Natuurpodium”, die op school kan worden gedownload. De leerlingen gaan in groepjes op expeditie. De app wordt gestart bij het Natuurpodium. Eerst wordt de tijdsduur (1, 1,5 of 2 uur) ingegeven, op instructie van jou als docent. Vervolgens zien de leerlingen op hun smartphone de plattegrond van landgoed Lievensberg. Op deze digitale kaart staan 10 sleutels afgebeeld en de locatie waar de leerling zich bevindt. Als de leerling gaat lopen dan ziet hij/zij zichzelf op de kaart ook bewegen. Dit gebeurt op basis van GPS. Ieder groepje krijgt een eigen expeditie! De leerlingen moeten zichzelf naar de sleutels navigeren. Bij een sleutel moet de leerling een vraag / opdracht uitvoeren en krijgt informatie over het onderwerp. Bij iedere sleutel kan worden gekozen tussen de categorieën natuur, cultuur en economie. Thema Duurzame Ontwikkeling, Natuur, Cultuur, Economie, Geschiedenis, Aardrijkskunde, Rekenen Periode Hele jaar door. Niveau/groep Vanaf groep 7 en VO Uitvoering Zelf Tijdsduur 1 – 2 uur Benodigdheden Smartphone Plaats Natuurpodium locatie Lievensberg (Boslustweg 1) 27 Expositie Lievensberg De Brabantse Wal heeft drie kernwaardes – Natuur, Cultuur(historie) en Economie – die in de expositie worden belicht. De leerlingen ontdekken deze waardes spelenderwijs, op een interactieve en deels digitale manier. Onze expositie is geschikt voor alle leeftijden. De leerlingen worden ontvangen bij de larger-than-life luchtfoto van de Brabantse Wal. Hier bespreken we met de leerlingen wat de Brabantse Wal is en wat duurzaamheid is. Vervolgens gaan de leerlingen op ontdekkingstocht, waarbij ze door de hele expositie worden geleid om informatie te verzamelen en een puzzel op te lossen. Bij voldoende tijd kunnen er twee of meer ontdekkingstochten worden gedaan. Ter afsluiting bespreken we in de Verhalenhoek met de leerlingen wat ze hebben ontdekt, wat ze interessant vonden en waar ze meer van willen weten. Vaste onderdelen van de expositie zijn het ‘Koninkrijk van Ree en Vos’ waarin op een unieke wijze de dieren van de Brabantse Wal worden voorgesteld, het dobbelspel “Dobbel jouw dier”, de diapresentatie “Brabantse Wal” en “Raak de Brabantse Wal” met vier touchscreens met interactieve spellen en informatie. De expositie wordt vaak aangepast of compleet verwisseld. We voegen regelmatig nieuwe informatie, tijdelijke- en wisselexposities toe. Thema Duurzame Ontwikkeling, Natuur, Cultuur, Economie, Geschiedenis, Aardrijkskunde, Rekenen Periode Hele jaar door. Niveau/groep BO en VO Uitvoering Zelf Tijdsduur 45-60 minuten Benodigdheden n.v.t. Plaats Natuurpodium – locatie Lievensberg 29 Expositie Kraaijenberg De expositie is gericht op het Markiezaatsmeer en de natuur eromheen. De leerlingen ontdekken welke vogels en andere dieren er in het waterrijke gebied leven. De expositie is geschikt voor alle leeftijden. Vaste onderdelen van de expositie zijn de expotafel “Brabantse Wal” met de vogels en dieren die in en om het Markiezaatsmeer leven, de “Belevenissen” waarin de leerlingen op unieke wijze op ontdekkingstocht kunnen gaan en de Zeearend, de trotse koning van het luchtruim. Op het terrein is een klimtoren met prachtig uitzicht over de Brabantse Wal. Type Tentoonstelling Thema Duurzame Ontwikkeling, Natuur, Cultuur, Geschiedenis, Aardrijkskunde Periode Hele jaar door. Niveau/groep BO en VO Uitvoering Zelf Tijdsduur 30–60 min. Benodigdheden n.v.t. Plaats Natuurpodium – locatie Kraaijenberg (Fianestraat 21) 31 Educatieve films Het Natuurpodium als bioscoop! Je kunt bij ons educatieve films kijken over de Brabantse Wal. Bij iedere film hoort een vragenlijst voor de leerlingen. 1 Film Eind Goed Landgoed Thema Geschiedenis, natuur, cultuur en lokale omgeving Periode Hele jaar door Niveau/groep groep 5-7 Tijdsduur 12 min 2 Film Markiezaat, vogel­ paradijs aan de rand van Brabant 3 Film Verdronken Land, de laatste weervissers Thema Natuur en lokale omgeving Thema Geschiedenis, natuur, cultuur en lokale omgeving Periode Hele jaar door Periode Hele jaar door Niveau/groep groep 4-8, VO Niveau/groep groep 8, VO Tijdsduur 20 min Tijdsduur 60 min 33 Workshop Biobased De biobased-industrie wordt gezien als één van de nieuwe motoren van de West-Brabantse economie. In dit project gaan de leerlingen in praktijk aan de slag met dit nieuwe, duur­ zame fenomeen. De leerlingen gaan zogenaamde bio-plastics en bio-composieten maken. Dit gebeurt in onze ontwerpstudio die dan wordt omgetoverd tot laboratorium. De begeleiding wordt verzorgd door docenten van Avanshogeschool, Centre of Expertise Biobased Economy (Coebbe) en ondersteund door PABOstudenten en vrijwilligers van het Natuurpodium. Het project start met een instructie voor jou als docent door een Avans-docent en/of vrijwilliger van het Natuurpodium. Je ontvangt dan ook van ons de “Biobased-toolbox” met les­materiaal, instructies en overige benodigdheden. Ter voor­bereiding op de workshop behandel je zelf met jouw klas het door ons aan­ geleverde lesmateriaal. Thema Duurzame Ontwik­ keling, Biobased Periode Op aanvraag, 1x/maand Niveau/groep Vanaf groep 7 Uitvoering door Avans Hogeschool (Coebbe) Tijdsduur 1,5 – 2 uur Benodigdheden “Biobasedtoolbox” Labjassen, bio-materialen, kookgelegenheid, water (beschikbaar op Natuurpodium) Plaats Op school (voorbereiding) en op het Natuurpodium – locatie Lievensberg (workshop) 35 Workshop Verf & Natuur Tijdsduur 75 minuten In de workshop ‘Natuurlijk! Schilderen!’ leren leerlingen met plantaardige kleurstoffen zoals tot poeder vermalen notenschillen en aarde (aardpigmenten), zelf verf te maken. Vervolgens gaan ze met hun eigen gemaakte verf een abstract schilderij schilderen over: hoe beleef ik de natuur?! Inspiratie Aan de hand van een kort verhaal of gedicht wordt de verbeelding geprikkeld. We gebruiken dit als bruggetje naar de eigen persoonlijke inspiratie waarbij de natuur het vertrekpunt is. Zo helpen we de leerlingen om zich open te stellen voor hun eigen fantasie. Zelf verf maken met natuurlijke pigmenten en daarmee schilderen is beleven en begrijpen wat verf eigenlijk is. In deze workshop komen dan ook heel wat weetjes over verf aan de orde. We laten ze schilderen op een echt canvas. Dit optimaliseert de kleurbeleving. Zo schilderen ze laag voor laag hun natuurbeleving op het schildersdoek. Naast de eigen gemaakte verf kunnen ze ook gebruik maken van zand, bladeren, bloemen, vezels en schors. 37 Workshop Plein Air Buiten Schilderen Ik zie…, ik zie… wat jij niet ziet In de workshop ‘Plein Air’ beleven leerlingen hoe het is om buiten te tekenen en te schilderen. Ze maken kennis met kijken, waarnemen en focussen. Want welk onderwerp zullen ze nu eens gaan tekenen? Het hele landschap, of alleen de boom, of alleen de boomwortel. Er is zo veel! Het onderwerp van keuze wordt eerst geschetst met houtskool. Met deze oefening krijgen ze een idee van de vorm en vlakverdeling. Plein Air uitwerken in verf Na het schetsen met houtskool gaan we de vorm inkleuren met verf. Hier hoort ook een beetje Tijdsduur 75 minuten techniek bij: we creëren diepte door het gebruik van licht en donker en we creëren reliëf door hoogte en laagtes te schilderen met lijnen. Zo ontdekken we dat kleuren gevoel en sfeer uitdrukken. Er wordt gewerkt op canvas-kartonbord. Dit is lekker stevig en heeft de structuur van een schilderdoek. We werken met acrylverf, dikke schilderspasta, zand, een paletmes en een kwast. Deze materialen zijn nodig om leerlingen allerlei technieken aan te kunnen leren. 39 Workshop Fotografie Fotografie is een project over de natuurbeleving waarbij de leerlingen zowel creatief als theoretisch aan de slag gaan met natuurfotografie. Hierbij wordt met een inleidende sessie infor­matie gegeven over de natuur en fotografie in de natuur, waarna met een natuurwandeling de leerlingen in staat worden gesteld zelf foto’s te maken. Een selectie van de foto’s wordt in het Natuurpodium gepresenteerd. De leerlingen geven aan de hand van maximaal 10 regels aan waarom een bepaalde foto is gemaakt en welk gevoel bij deze foto hoort. De doorloop­tijd van dit project is 2 tot 4 weken, afhankelijk van het aantal les­ uren per week dat een docent beschik­baar heeft. Hierbij ontdek­ken de leerlingen over de verschillende soorten fotografie. Voor deze les zijn geen aan­ vullende voorzieningen nodig anders dan de beschikbaarheid van een eenvoudige camera zoals die in een smartphone of compact­camera. Je hebt dus geen spiegelreflex camera nodig. Het project fotografie heeft de volgende opzet: 1.Natuurwandeling, vooraf gegaan door introductie op het thema fotografie en uitleg over de opdracht voor de leerlingen; 2.Afronding foto­ grafieopdracht op school; 3. Presentatie 4.(Optioneel) Een expositie in het auditorium van het Natuurpodium voor familie en bekenden. 41 Buiten les Dieren in de winter Tijdens onze boswandeling kom je te weten hoe dieren de winter doorkomen. Mensen kunnen zich warm kleden, paraplu’s gebruiken, de verwarming aanzetten en het licht aandoen om te zorgen dat we het fijn hebben in de winter. Maar hoe doen dieren dat eigenlijk? En hoe kunnen wij de dieren helpen? De leerlingen worden ontvangen in het auditorium. Hier bespreken we met een PowerPoint presentatie wat seizoenen zijn en wat de winter betekent voor dieren. Vervolgens gaan de leerlingen met de natuurgids naar buiten voor de boswandeling. Per gids kunnen we maximaal 15 leerlingen en twee of drie begeleidende volwassenen rond- leiden. Tijdens de wandeling zoeken de leerlingen foto’s van dieren, die door ons in het bos zijn gezet. Bij ieder dier wordt besproken hoe dit dier de winter door komt. Ter afsluiting bespreken we in het auditorium met de leerlingen wat ze hebben ontdekt, wat ze interessant vonden en waar ze meer van willen weten. Thema Natuur Periode Januari/ februari 2016 Niveau/groep groep 1-2 Uitvoering Natuurgids Brabantse Wal Tijdsduur 1 – 1,5 uur Benodigdheden Plaats Natuurpodium 43 Buiten les Kabouterpad Op het Kabouterpad leer je spelenderwijs het bos kennen. Je krijgt onderweg 10 opdrachten. Thema Natuur Periode Hele jaar door Niveau/groep groep 1/2/3 Uitvoering Vrijwilliger Natuurpodium Tijdsduur 1- 1,5 uur Benodigdheden Kabouter-toolbox (wordt geleverd) Plaats Natuurpodium Buiten les Kriebelbeestjes Tijdens deze speurtocht met loeppotjes en zoekkaarten ga je op zoek naar insecten zoals spinnen en wormen. Spelenderwijs leren de leerlingen welke rol bodemdiertjes spelen in de natuur. Thema Natuur PeriodeVoorjaar 2016 Niveau/groep groep 3 Begeleiding Natuurgids Brabantse Wal Tijdsduur 1 – 1,5 uur Benodigdheden Kriebelbeestjes-toolbox (wordt geleverd) Plaats Natuurpodium 45 Buiten les Paddenstoelen Tijdens deze boswandeling ga je op zoek naar paddenstoelen en leer je ze beter kennen. Thema Natuur Periode Herfst, sept – dec Buiten les Voedselkringloop Tijdens deze wandeling leer je over eten en gegeten worden in de natuur. De les bestaat uit 4 opdrachten waarin je zelf een dier of plant speelt en onderdeel wordt van de voedselkringloop. Thema Natuur Periode Hele jaar door Niveau/groep groep 4 Niveau/groep groep 5 Uitvoering Natuurgids Brabantse Wal Begeleiding Natuurgids Brabantse Wal Tijdsduur 1 – 1,5 uur Tijdsduur 1 – 1,5 uur Benodigdheden Paddenstoelen-toolbox (wordt geleverd) Benodigdheden Voedselkringloop-toolbox (wordt geleverd) Plaats Natuurpodium Plaats Natuurpodium 47 Buiten les Elk vogeltje zingt zoals het gebekt is Buiten les Gluren en Turen: Trekvogels Je maakt kennis met de vogels in het meest vogelrijke gebied van Nederland. Ons mooie Markiezaat zit namelijk tjokvol met vogels van allerlei pluimage tijdens alle jaargetijden. Ontdek de verschillende eigenschappen van onze vogels! Wat vertellen de snavel en poten over een vogel? Leer verschillende vogelsoorten observeren vanuit de uitkijktoren. Wie weet spotten we de lepelaar, de zilverreiger of een gans! Je bezoekt de tentoonstelling en loopt het Wim Meesterspad. Je gaat op zoek naar trekvogels die jaarlijks vanuit ons mooie Markiezaat vertrekken naar het warmere zuiden. Waarom doen vogels dat? Een fantastische blik op een uniek stuk natuur dicht bij huis geeft ons de gelegenheid diverse dieren te observeren met behulp van een zoekkaart vanuit de uitkijktoren en de vogelkijkhut. Wie weet spotten we de lepelaar, de zilverreiger of een gans! In het bezoekerscentrum bekijk je de prachtige film over het Markiezaatsgebied. Thema Natuur Periode Voorjaar 2016 (´s middags) Niveau/groep groep 6 Uitvoering Natuurgids Brabantse Wal Tijdsduur 2 uur Benodigdheden Plaats Natuurpodium locatie Kraaijenberg Thema Natuur Periode Najaar (´s ochtends) Niveau/groep groep 8 Uitvoering Natuurgids Brabantse Wal Tijdsduur 2 uur Benodigdheden Plaats Natuurpodium locatie Kraaijenberg 49 Praktische informatie Kosten Deelname aan onze activiteiten en projecten is gratis voor scholen uit de gemeenten Steenbergen, Bergen op Zoom, Woensdrecht en Roosendaal. Dit onderwijs programma is mede mogelijk gemaakt door: Gemeente Bergen op Zoom, Brabants Landschap, Gemeente Woensdrecht, Saver en IVN. Inschrijven & reserveren Heb je interesse in een van onze projecten of activiteiten neem dan meteen vrijblijvend contact op met Robert Delien, coördinator van het Natuurpodium. Via: [email protected] T 0164 25 63 87 / 06 224 69 784 Team Natuurpodium Coördinator Robert Delien Contact & locatie Het Natuurpodium heeft twee bezoekerscentra: locatie Lievensberg (Boslustweg 1) en Kraaijenberg (Fianestraat 21) Social media: Je kunt het Natuurpodium volgen via www.facebook.com/ natuurpodium Team vrijwilligers: gastvrouwen, natuurgidsen, workshop- en activiteit­ begeleiders, ondersteuners Fotografie: Jos van Loon / Ontwerp: dailymilk.nl 51