Sociaal Cultureel Planbureau

28-6-2017
Jeugd in de
verzorgingsstad
Nji, afscheid Kees Baker
22 juni 2017
Kim Putters
SCP-verklaringsmodel maatschappelijke
positie en participatie van burgers
2
Sociaal en Cultureel Planbureau
1
28-6-2017
Nederland in zes groepen
1.
2.
3.
4.
Hoog totaal
hulpbronnen
Gevestigde bovenlaag
Jonge kansrijken
Werkende middengroep
Comfortabel gepensioneerden
71%
5. Onzekere werkenden
6. Achterblijvers
29%
Laag totaal
hulpbronnen
3
Sociaal en Cultureel Planbureau
Urgente maatschappelijke scheidslijnen die
jeugd en jongeren direct raken
1.Verschil levensverwachting/ kwaliteit van leven
2.Kansenongelijkheid in onderwijs en arbeid
3.Culturele diversiteit: gescheiden leefwerelden
4
Sociaal en Cultureel Planbureau
2
28-6-2017
1. Veranderende bevolkingsopbouw
Verschuivende verhoudingen tussen ouderen en jongeren tot 2060 (in miljoenen)
5.000.000
4.500.000
4.000.000
3.500.000
3.000.000
> 85 jaar
2.500.000
75-84 jaar
2.000.000
65-74 jaar
1.500.000
1.000.000
500.000
0
1950
1960
1970
1980
1990
2000
2010 2020* 2030* 2040* 2050* 2060*
Bron: CBS
5
Sociaal en Cultureel Planbureau
Verschillen in levensverwachting:
begint al op jonge leeftijd
• Hoger opgeleiden leven ca. 7 jaar langer dan laagopgeleiden.
• Verschil in aantal jaren leven in goede gezondheid: 15 – 20 jaar.
• Kinderen van middelbaar en hoogopgeleide ouders hebben vaker
kans op een gezonder leven.
• Begint al vroeg: eetpatronen (beschikbaar inkomen voor gezond
eten), leefstijl, sociale contacten, toegang tot JGZ).
6
Sociaal en Cultureel Planbureau
3
28-6-2017
2. Kansenongelijkheid in onderwijs en arbeid
Score op de cito eindtoets basisonderwijs naar opleidingsmilieu, 2013/’14
100%
90%
80%
545-550 (vwo)
70%
537-544 (havo, havo/vwo)
60%
50%
529-536 (vmbo gl tl, vmbo gl
tl/havo)
40%
30%
523-528 (vmbo kader )
20%
501-522 (vmbo basis )
10%
0%
laag
midden
hoog
opleiding ouders
Bron: ITS/Kohnstamm (Cool 5-18) SCP-bewerking
7
Sociaal en Cultureel Planbureau
Sterkere polarisatie jongeren op de
arbeidsmarkt
• Meer hoger opgeleiden, minder lager opgeleiden.
• Druk naar boven.
• Idioot: we nummer onze jonge MBO-ers! Het imago en de
waardering van vakmensen blijven achter.
• Een MBO verpleegkundige vindt niet makkelijk een stageplaats.
8
Sociaal en Cultureel Planbureau
4
28-6-2017
3. Etnische scheidslijn: gescheiden werelden
•
Leefwerelden moslims vs. niet-moslims: weinig wederzijdse beïnvloeding,
geen gemeenschappelijk referentiekader en weinig onderling begrip.
•
Trends die dat verder versterken:
- minder menging sociale netwerken
- minder gemengde huwelijken
- Andere bejegening op straat en in gelegenheden
- Arbeidsmarktdiscriminatie
- Nederlandse samenleving reageert angstiger
Moslimjongeren vragen zich af: 'Mogen we hier wel zijn?' En het antwoord
van de omgeving is: 'Willen jullie hier wel zijn?'
9
Sociaal en Cultureel Planbureau
Verschil in opvoeding en sociale verbanden
Ouders migrantenkinderen: gericht op
schoolprestaties (‘opdat de kinderen meer
kansen krijgen dan zijzelf’).
Opvoeding: minder focus op autonomie en
sociale netwerken.
Kinderen: vaker ongezond.
Veelal minder financiële armslag.
Toenemende zorg: radicalisering en
ontsporing.
10
Sociaal en Cultureel Planbureau
5
28-6-2017
Zijn we ‘goed’ op
weg met de
decentralisaties?
11
Van verzorgingsstaat naar verzorgingsstad: een integrale
benadering van jeugd in het sociale domein
•
Behoeften jeugd, jongeren en ouders centraal: integrale benadering zorg,
werk, wonen, onderwijs (leefsituatie centraal).
•
Lokale beslissingsmacht, burgerparticipatie, burgerkracht en eigen keus?
•
Werken aan kosteneffectiviteit; effectieve interventies.
•
Combinatie van sociale, klinische en pedagogische brillen.
12
Sociaal en Cultureel Planbureau
6
28-6-2017
Outcome & nulmeting
13
Sociaal en Cultureel Planbureau
“Decentralisaties
zijn vooral bedoeld
om te bezuinigen”
14
Sociaal en Cultureel Planbureau
7
28-6-2017
Conclusies
1. Sterker gescheiden werelden: raakt ook jeugd & jongeren
2. Stapeling achterstanden: meer dan zorg, ook opvoeden & ontwikkelen
3. Verbindingen tussen sociale, medische en pedagogische brillen
4. Pas op met beleidstaal: eigen kracht, transformatie etc.
5. Regionale verschillen: leer van best en bad practices
6. Innovatie; meer wisselwerking kennis, beleid en praktijk nodig
15
Sociaal en Cultureel Planbureau
Agenda van verbinding
Inhoudelijke (en normatieve) agenda
• Combineren sociale, klinische en pedagogische brillen.
• Beroep op zelfredzaamheid moet geen onrealistisch appel worden.
Institutionele agenda
• Meer armslag gemeenten of gaat Rijk re-centraliseren?
• Monitoring koppelen aan verbeterafspraken: meer leren dan sturen (bijvoorbeeld bij de
wijkteams).
Kennisagenda
• Variatie interfaces tussen onderzoek, praktijk en beleid. Ook ervaringskennis!
• Effectieve interventies, maar pas op met causaliteitsstreven.
Verantwoordelijkheid voor de kennisinfrastructuur ligt bij het Rijk!
16
Sociaal en Cultureel Planbureau
8
28-6-2017
Kees Bakker heeft de
agenda voor jeugd in
de verzorgingsstad
gezet.
Bedankt!
9