ambitieakkoord stichting jongeren op gezond gewicht

ambitieakkoord stichting
jongeren op gezond gewicht
De stichting Jongeren Op Gezond Gewicht en haar
Ook kinderen en jongeren met overgewicht hebben
partners verbinden zich met dit akkoord gezamenlijk,
grotere kans op ziektes. Dit leidt tot een hogere
elk vanuit de eigen verantwoordelijkheid, in de periode
zorgconsumptie en heeft grote maatschappelijke
2015-2020, aan het realiseren van de ambitie en
en economische gevolgen. Op jonge leeftijd heeft
doelstellingen van de stichting. Alle partners, zowel
overgewicht, naast een negatief effect op de individuele
publiek, privaat als maatschappelijk, geven aan niet
gezondheid, ook grote gevolgen voor de psychische
alleen gemotiveerd te zijn om een bijdrage te leveren
en sociale ontwikkeling. Wanneer de jeugd opgroeit in
aan de ambitie en doelstellingen, maar dit ook te
een gezonde omgeving met een gezonde leefstijl wordt
vertalen naar beleid en actie in hun eigen organisatie.
zij fysiek, psychisch en sociaal beter toegerust voor
haar toekomst. De stichting focust zich op kinderen
motivatie
en jongeren; zij zijn de volwassenen van de toekomst.
Wanneer zij opgroeien in een gezonde omgeving en
met een gezonde leefstijl, wordt dit voor hen dit de
normaalste zaak van de wereld.
Overgewicht is op dit moment één van de meest
ernstige bedreigingen van onze volksgezondheid. De
De groei van het aantal jongeren op gezond gewicht is
helft van alle volwassenen en gemiddeld één op de
een gedeelde verantwoordelijkheid. Ouders, opvoeders,
zeven kinderen heeft in Nederland overgewicht. In
leraren of sportcoaches hebben allemaal invloed op het
sommige achterstandswijken loopt dat zelfs op tot één
eet- en beweeggedrag en vervullen een belangrijke
op de drie. De laatste jaren lijkt er een einde gekomen
voorbeeldfunctie. Daarbij komt dat overgewicht meer
aan de stijging in het percentage van mensen met
voorkomt in een omgeving die uitnodigt tot veel eten
overgewicht. Maar bij gelijkblijvend beleid wordt geen
en weinig bewegen, een zogenoemde obesogene
afname verwacht. Er is veel discussie over de vraag of
samenleving. De Rijksoverheid, lokale overheden, het
het percentage onder kinderen en jongeren van 4 tot
bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties spelen
20 jaar ook stabiel zal blijven (op 13%). Sommige GGD-
op dit gebied een grote rol. Zij kunnen een concrete
en laten zien dat het percentage overgewicht onder
bijdrage leveren in het realiseren van een gezonde
kinderen de laatste jaren niet meer stijgt en soms zelfs
omgeving.
daalt, maar veel experts verwachten niet dat dit het
landelijke beeld is. (VTV-2014) 1
In de periode 2010-2015 hebben 26 partijen binnen
het Convenant Gezond Gewicht en de landelijke
Volwassenen met overgewicht leven minder lang in
bedrijfspartners van de jogg-aanpak de handen
goede gezondheid. Overgewicht verhoogt onder andere
ineengeslagen op het gebied van voeding,
de kans op ziektes als diabetes en hart- en vaatziekten.
1 In de Volksgezondheid Toekomstverkenning (VTV) rapporteert het RIVM elke vier jaar over de ontwikkeling van de volksgezondheid in
Nederland. http://www.eengezondernederland.nl/Trends_in_de_toekomst/Determinanten/Leefstijl_en_overgewicht
1 van 5
doelstellingen 2020
bewegen, sport en zorg. De succesvolle ontwikkeling
en groei van de lokale jogg-aanpak toont aan dat
de toekomst ligt in lokale kracht. De jogg-aanpak
creëert in gemeenten een infrastructuur waarmee
• Wij werken aan een gezonde omgeving met lokale initiatieven worden verbonden. Projecten van
structureel aandacht voor gezonde leefstijl in het
de deelconvenanten werden hierdoor versterkt. In de
algemeen en voor een gezond gewicht in het komende vijf jaar richten wij ons daarom op het lokaal
bijzonder, waarmee we tenminste 1 miljoen kinderen verbeteren, verbreden en verrijken van de succesvolle
en jongeren bereiken.
activiteiten van het Convenant Gezond Gewicht.
• In 75 jogg-gemeenten is een stijging te zien van het De kwaliteit van de ondersteuning wordt verbeterd,
aantal kinderen en jongeren op gezond gewicht. 2
de succesvolle activiteiten worden verantwoord
uitgebreid en de programma’s worden structureel
uitgangspunten
met elkaar verbonden, waardoor zij elkaar wederzijds
verrijken. Verrijking vindt eveneens plaats door het
lokaal, landelijk en internationaal delen van kennis en
ervaring. Programma’s die vanuit de Rijksoverheid
Om richting te geven aan de ambitie en de
worden ondersteund als de Onderwijsagenda, Sport
doelstellingen van de stichting Jongeren Op Gezond
en Bewegen in de Buurt en ‘Gezond in …’ worden
Gewicht ligt onze basis in de volgende uitgangspunten.
binnen het werk van de stichting betrokken. Ook
sluiten wij ons aan bij het nationale programma Alles
focus op jongeren
is Gezondheid… waarin door middel van verbinding
Wij bevorderen een gezond gewicht bij kinderen en
en samenwerking een maatschappelijke beweging tot
jongeren door ons positief te richten op de jeugd én
stand wordt gebracht, die tot aantoonbare en blijvende
de volwassenen die hen omringen. De jeugd groeit
gezondheidswinst leidt.
daardoor op in een omgeving met structureel aandacht
voor een gezonde leefstijl. Ook zetten wij ons in voor
ambitie
een gezonde omgeving, waarin deze kinderen, jongeren
en volwassenen leven en werken, zoals de school, de
wijk, de sportvereniging en de werkvloer.
Wij streven naar een samenleving waarin alle kinderen
en jongeren wonen, leren, recreëren en werken in een
lokale kracht
gezonde omgeving met aandacht voor een gezonde
Lokale kracht, dicht bij mensen. De focus van de
leefstijl in het algemeen en voor een gezond gewicht in
stichting is gericht op lokale ondersteuning en borging
het bijzonder.
op wijkniveau. Gemeenten richten zich binnen de
jogg-aanpak primair op wijken waar het probleem
Een samenleving waarin een gezonde leefstijl de
van overgewicht bij jongeren het grootst is, dat zijn
normaalste zaak van de wereld is en een omgeving
in de praktijk overwegend wijken met gezinnen met
waarin de gezonde keuze de gemakkelijke keuze is.
een lagere sociaal economische status. Wij bieden
gemeenten een integrale aanpak, die mensen en
organisaties in de wijk met elkaar verbindt en die
voortbouwt op bestaande netwerken. Voor het
2 De ‘International Obesity Task Force’ (IOTF) heeft in 2000 internationale BMI-referentiewaarden gepubliceerd voor kinderen en
adolescenten (Cole et al., 2000 ). Deze waarden voor BMI worden ook gehanteerd in onderzoek naar overgewicht en obesitas door o.a. TNO
en RIVM. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC27365/
2 van 5
realiseren van een gezonde omgeving, bieden wij lokaal
kennisdeling
het programma De Gezonde Omgeving.
‘Meten is weten’; lokale activiteiten en processen,
evenals de programma’s, worden gemonitord,
voeding, sport en bewegen
geëvalueerd en zo nodig bijgestuurd. Lokale, landelijke
Binnen een gezonde leefstijl hoort onder andere
en internationale kennisdeling verrijkt de stichting en
aandacht voor voeding, sport en bewegen. Landelijk en
draagt bij aan de doelstellingen.
binnen de lokale samenwerking stimuleren wij betere
werkwijze
sport, beweeg- en speelfaciliteiten en een gezonder
voedingsaanbod. Want gezond eten en drinken,
dagelijks bewegen en sporten moet de gewoonste zaak
van de wereld worden.
stimuleren
publieke en private
samenwerking
Aan de basis van het creëren van een gezonde
Het bevorderen van een gezonde leefstijl en een
landelijke thema’s als ‘DrinkWater’, ‘Gratis Bewegen’,
gezonde omgeving is een gedeelde maatschappelijke
‘Groenten en Fruit’ en ‘Ouderbetrokkenheid’.
verantwoordelijkheid. Ons uitgangspunt is dat we het tij
Gedurende de looptijd van het ambitieakkoord kunnen
kunnen keren door het betrekken, bundelen en richten
nieuwe thema’s worden toegevoegd. Eén heldere
van alle publieke, private en maatschappelijke krachten
boodschap waarmee alle lokale partijen extra aandacht
in de samenleving om een gezond aanbod en een
kunnen vestigen op gedragsverandering. Deze thema’s
gezonde omgeving te creëren.
worden zowel aangeboden aan de jogg-gemeenten
omgeving en een gezonde leefstijl ligt bewustwording
en gedragsverandering. We ontwikkelen en verrijken
als gebruikt binnen het programma De Gezonde
Omgeving.
verbinding preventie en zorg
Het voorkomen van overgewicht en obesitas bij
Om te zorgen dat een gezonde omgeving en een
kinderen en jongeren levert in de toekomst minder
gezonde leefstijl de normaalste zaak van de wereld
zorgconsumptie op. De primaire focus ligt daarom
wordt stimuleren wij samen met alle betrokken partners
op preventie; het creëren van een gezonde omgeving
de verankering hiervan in het beleid van (lokale)
en aandacht voor een gezonde leefstijl van kinderen,
overheid, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties
jongeren en de volwassenen die hen omringen.
Aanvullend richten wij ons op het vroegtijdig signaleren
en aanpakken van beginnend overgewicht bij de jeugd
realiseren
door (zorg)professionals. Zo krijgen kinderen en
Daadwerkelijke verandering realiseren we lokaal; in
jongeren met overgewicht of dreigend overgewicht
de gemeenten en in de wijk. Om deze verandering
zorg dicht bij huis en een behandeling die niet zwaarder
tot stand te brengen ondersteunen wij partijen die in
is dan strikt noodzakelijk (stepped care).
gemeenten actief zijn door middel van concreet advies,
coaching, bijeenkomsten, communicatie en middelen
op het gebied van voeding, bewegen en sport. Het
lokaal borgen van samenwerking en activiteiten heeft
prioriteit. De jogg-aanpak creëert de infrastructuur
3 van 5
waarmee partijen elkaar bereiken en samen actie
de algemene ondersteuning, de borging en de lokale
kunnen ondernemen. Voor het realiseren van een
jogg-organisatie. We kiezen voor een verantwoorde
gezonde omgeving, bieden wij lokaal het programma
verbreding van de jogg-beweging en een organische
De Gezonde Omgeving.
groei. Het programma Gezonde Omgeving verrijkt en
versterkt de jogg-aanpak en vice versa.
monitoren en evaluatie
De doelstellingen 2020 worden gemonitord, zodat
ambitie
we zicht hebben op het behalen van de gestelde
Het in jogg-gemeenten creëren van een gezonde
doelstellingen. Halverwege de looptijd van het
omgeving door middel van het verbreden, verbeteren
ambitieakkoord wordt een evaluatie uitgevoerd, zowel
en verrijken van de jogg-aanpak zodat meer jongeren
ten aanzien van het resultaat als het proces, en op basis
worden bereikt, lokaal betere resultaten worden
hiervan desgewenst bijgestuurd.
behaald en specifieke aandacht is voor de omgeving
waar jongeren veel verblijven zoals school, sport
programma’s
en werk.
2.
gezonde omgeving
Binnen de stichting werken we met twee programma’s;
de jogg-aanpak en de Gezonde Omgeving. Daarbij ligt
de focus per programma op een heldere gedeelde visie,
het bereiken van concrete doelstellingen en het faseren,
Een gezonde omgeving heeft grote invloed op de
zodat je kunt evalueren en bijsturen.
leefstijl en gezondheid van kinderen en jongeren.
Om onze ambitie en doelstellingen te bereiken richten
1.
jogg-aanpak
wij ons specifiek op omgevingen waar jongeren veel
verblijven zoals sport, school en werk.
Bij de start van de stichting gaan wij uit van
onderstaande programma’s. De mogelijkheid bestaat
De jogg-aanpak wordt de komende vijf jaar voortgezet.
om binnen de looptijd van het ambitieakkoord
Met de opgedane ervaring en behaalde resultaten
programma’s te beëindigen of nieuw te starten.
willen we de kwaliteit van de ondersteuning aan de
jogg-gemeenten versterken. Prioriteit heeft het lokaal
borgen van de jogg-aanpak en het realiseren van een
sport
stijging van kinderen en jongeren op gezond gewicht
In de periode eind 2013 tot en met 2014 zijn er goede
in de 75 jogg-gemeenten. Bijzondere aandacht gaat
resultaten geboekt met het realiseren van De Gezonde
uit naar de doelgroepen waar de problematiek het
Sportkantine. De bewustwording van een gezonde
grootst is en specifiek naar de groep van -9 maanden
sportomgeving bij zowel bestuurders als consumenten
tot 4 jaar. We gaan de lokale jogg-aanpak in de
is vergroot, eenduidige richtlijnen Gezondere Kantines
komende jaren verbeteren, verbreden en verrijken. De
zijn opgesteld en sportverenigingen zijn aan de
motor voor verbetering zijn evaluatie en monitoring.
slag. Cultuur- en gedragsverandering vraagt inzet
De verbetering heeft betrekking op de kwaliteit van
van meerdere jaren. Om een blijvend positief effect
4 van 5
te sorteren richten we ons de komende jaren op
ambitie
uitbreiding en verdieping van het realiseren van De
Het realiseren van een gezonde schoolomgeving
Gezonde Sportkantine. Daarbij maken wij gebruik van
voor alle schoolgaande kinderen en jongeren. Een
de samenwerking en infrastructuur binnen de ­­jogg-
schoolomgeving met aandacht voor gezonde leefstijl
aanpak.
en waar structureel beleid wordt gevoerd op gezonde
voeding, sport en bewegen.
ambitie
Het creëren van een gezonde omgeving in de
werk
sportkantine, waar structureel aandacht is voor een
Naast de school- en sportomgeving heeft ook de
gezonder voedingsaanbod.
werkomgeving invloed op leefstijl en gezondheid.
Wij willen jongeren die (bijna) toetreden tot de
arbeidsmarkt en de volwassenen die de jongeren
school
omringen, ook in hun werkomgeving bewust maken van
Het realiseren van een gezonde schoolomgeving is
het belang van een gezonde leefstijl. Daarom motiveren
primair de verantwoordelijkheid van scholen zelf.
wij de jongeren (16+) zelf en motiveren wij bedrijven en
Maatschappelijke, private en publieke partijen kunnen
organisaties, die in een jogg-gemeente in een publiek-
hen ondersteuning bieden. Daarom zetten wij in op
privaat samenwerkingsverband actief zijn, niet alleen
een vernieuwd Handvest Gezonder Voedingsaanbod
een bijdrage te leveren aan de ambitie en doelstellingen
op scholen waarin partijen uit de catering- en
van de stichting, maar dit ook te vertalen naar beleid en
automatenbranche, het onderwijs en maatschappelijke
actie in hun eigen organisatie.
organisaties zich inspannen om gezonder aanbod in de
schoolkantine te realiseren. We leggen nadrukkelijk de
koppeling tussen de handvestpartijen en de scholen in
ambitie
jogg-gemeenten. Binnen de jogg-gemeenten zullen we
Jongeren en volwassenen werken in een omgeving waar
daarnaast de jogg-aanpak en de Schoolkantinebrigade
aandacht is voor vitaliteit en een gezonde leefstijl en
van het Voedingscentrum blijvend verbinden. Ook de
waar er structureel beleid is ten aanzien van een gezond
Gezonde School van de Onderwijsagenda SGBL wordt
aanbod van eten en drinken, meer bewegen en sport.
actief binnen jogg-gemeenten onder de aandacht
Het beleid voor vitaliteit en een gezonde leefstijl is
gebracht. Op het gebied van bewegingsonderwijs
door werkgevers en werknemers samen bespreekbaar
in het primair onderwijs is de basis, die is gelegd
gemaakt en vormgegeven.
in het position paper ‘Gezond op School’ van het
deelconvenant School, leidend voor de toekomst.
5 van 5