File

BLOK 1.1. CASUS B
‘VOEDING’
OPZET (LEERDOEL 1 EN 2)
24-09-2011
Gezond eten met de Schijf van Vijf
Het is niet altijd duidelijk wat nu precies gezond eten is, en wat een gezonde hoeveelheid eten is. De
hoeveelheid aan voedingsmiddelen die je per dag tot je hoort te nemen verschilt per individu, toch is
er door het Voedingscentrum een algemene richtlijn hierover opgesteld. Bij deze richtlijn hoort ook
een hulpmiddel: de Schijf van Vijf.
Elk vak in de Schijf van Vijf representateert een bepaalde
groep voedingsmiddelen. Door voedingsmiddelen uit elk
vak (elke categorie) te kiezen, en deze in de
voorgeschreven hoeveelheid te nuttigen, stel je een
gevarieerd voedingspatroon samen. Door gevarieerd te
eten, is de kans het grootst dat je voldoende van alle
voedingsstoffen binnenkrijgt.
De vijf verschillende vakken binnen de Schijf van Vijf
staan voor (met de klok mee):
1. groente en fruit
(vitamine C, A en foliumzuur (vitamine B11), maar ook
vezels en kalium)
2. brood, granen, aardappelen, rijst, pasta, couscous en
peulvruchten
(koolhydraten, eiwitten, vezels, vitamine B, calcium,
ijzer)
3. dranken
(regelen lichaamstemperatuur, transport
voedingsstoffen, opname voedingsstoffen in de darm)
4. vet en olie
(belangrijke brandstof, bevat tevens vitamine A en vitamine D)
5. zuivel, vlees, vis, ei en vleesvervangers
(eiwitten, visvetzuren, ijzer, calcium en vitamine B)
Het is dus belangrijk om voedingsstoffen als vezels, eiwitten, koolhydraten en visvetzuren binnen te
krijgen, maar ook de mineralen calcium en kalium, en vitamines A, B, C en D. Naast gezonde voeding
is het ook belangrijk om voldoende te bewegen, hier gaan wij nu verder niet op in. 1
Gezond eten tijdens zwangerschap
Voor een vrouw die zwanger wil worden speelt voeding een belangrijke rol. Het soort voedsel en de
hoeveelheid die een vrouw dagelijks nuttigt is namelijk van invloed op de leefwijze van deze vrouw.
Tijdens de zwangerschap heeft het lichaam ongeveer 300 MJ extra energie nodig (een deel komt uit
voeding, een deel wordt opgespaard door minder lichamelijke arbeid te verrichten). 2 Deze energie kan
worden verkregen door bijvoorbeeld één of twee boterhammen per dag extra te eten. Eigenlijk
kunnen wij vaststellen dat gezonde voeding voor een niet zwangere vrouw, ook gezonde voeding voor
een zwangere vrouw is (gezonde voeding volgens de Schijf van Vijf); echter wel met een paar
uitzonderingen.
Tijdens de zwangerschap mogen er gerust dierlijke producten gegeten worden: zuivelproducten
als melk en yoghurt, maar ook ei en vlees. Vleesproducten hebben een hoog ijzergehalte, dit is
belangrijk voor een zwangere vrouw en haar ongeboren kind. Vlees dient wel goed doorbakken te zijn
(zwangere vrouwen kunnen producten als rosbief en ‘filet americain’ beter laten staan)3, in rauw vlees
kan namelijk een protozoa voorkomen die toxoplasmose veroorzaakt. Een toxoplasmose-infectie kan
ernstige aangeboren afwijkingen bij het ongeboren kind veroorzaken. Er zijn ook vleesproducten die
met mate gegeten mogen worden. Een voorbeeld is leverworst (of andere leverproducten); dit
voedingsmiddel is te rijk aan vitamine A en dit kan gevaarlijk zijn voor de foetus. 4 Ook met
1
2
Voedingscentrum.nl
Bohn stafleu voeding zwangerschap
Voedingscentrum.nl
4
Bohn stafleu voeding zwangerschap
3
zogenoemde ‘rauwe’ kaas moet opgepast worden. Het gaat hier om enkele Franse kazen, die bereid
zijn met ongepasteuriseerde melk. In ongepasteuriseerde melk kan de Listeria monocytogenes
bacterie voorkomen. Deze bacterie is de verwekker van listeriose, wat meningitis
(hersenvliesontsteking) en sepsis (bloedvergiftiging) kan veroorzaken bij pasgeborenen.5 Het eten van
300 gram makreel of tonijn per week wordt sterk aangeraden, voor de ontwikkeling van de hersenen
(moeder en kind) en het gezichtsvermogen van de foetus. Rauwe vis en vacuümverpakte zalm
kunnen niet zo gegeten worden, dit komt door het hoge kwikgehalte in deze vissoorten (kwik is
schadelijk voor ongeboren kinderen).
Met bovenstaande informatie kan Mariska afleiden wat gezonde voeding
voor haar inhoudt. Via de website van het Voedingscentrum vult zij haar leeftijd en geslacht in. Het
Voedingscentrum beveelt de volgende dagelijkse hoeveelheid voeding aan: twee stuks fruit, 200 gram
groente (categorie 1) 200 gram aardappelen, rijst, pasta of peulvruchten, en zes sneetjes brood
(categorie 3). Deze sneetjes brood mogen besmeert worden met maximaal 30 gram halvarine, en de
voeding mag nog 15 gram vet in de vorm van olie, bak- en braadproducten bevatten. Tevens wordt 30
gram kaas, 450 milliliter melk en 100-125 gram aan overige producten uit categorie 5 aanbevolen. Als
laatste wordt aanbevolen om anderhalf tot twee liter vocht per dag te drinken (inclusief melk). Als
Mariska nu zwanger wordt mag zij iets meer aan fruit, groente en brood (of overige uit categorie 2
eten).6
5
6
Bohn stafleu listeria
voedingscentrum