Pilot financiële uitbuiting gemeente

Financiële uitbuiting ouderen
www.moetd.nl
Ouderenmishandeling en financiële uitbuiting
• Wat is ouderenmishandeling?
– verschijningsvormen
• Financiële uitbuiting en financieel misbruik:
– vormen, kenmerken, risicofactoren
– plegers en motieven
– gradaties
– signalen
www.moetd.nl
Wat is ouderenmishandeling?
VERSCHIJNINGSVORMEN
Wat is ouderenmishandeling?
…..al het handelen…
…of … het nalaten van handelen…
…van al diegenen die in terugkerende persoonlijke en/of
professionele relatie met die oudere (65 jaar en ouder)
staan…
…waardoor de oudere lichamelijke, psychische en/of
materiële schade lijdt…
…waarbij er van de kant van de oudere sprake is van
gedeeltelijke of volledige afhankelijkheid.
www.moetd.nl
4
Ouderenmishandeling in cijfers
• 1 op de 20 ouderen is slachtoffer:
– 160.000 – 200.000 ouderen per jaar
– 70% vrouw – 30% man
• 1.027 meldingen bij steunpunten (landelijk)
• Pleger: 92% bekenden van slachtoffer
– 1/3 mantelzorgers demente ouderen
• Verwachte toename door vergrijzing
www.moetd.nl
Verschijningsvormen
• Hoofdvormen:
– fysiek geweld
– seksueel geweld
– psychisch geweld
– verwaarlozing
– financiële uitbuiting
– vormen gaan vaak samen
www.moetd.nl
6
Financiële uitbuiting van ouderen!
EERSTE BEELD
Financiële uitbuiting ouderen: definitie
Ongepast gebruik maken van bezittingen van oudere
• 30.000 slachtoffers
• 250 meldingen steunpunten (landelijk)
• Familielid als dader: 85%
www.moetd.nl
8
Vormen financiële uitbuiting
•
•
•
•
•
•
•
•
Wegnemen geld, sieraden, goederen
Verkoop van eigendommen
Misbruik van machtigingen
Koop op naam van slachtoffer
Gedwongen testamentwijziging of wilsbeschikking
Financieel kort houden
Misbruik van rekeningen
Noodzakelijke hulpmiddelen onthouden tgv eigen
bijdrage
www.moetd.nl
Kenmerken slachtoffers financiële uitbuiting
•
•
•
•
•
•
•
80+
Alleenwonend
80% = vrouw
Onwetendheid
Afhankelijkheid
Fysieke, sociale en mentale beperkingen
Financiële, sociale omstandigheden
www.moetd.nl
Risicofactoren financiële uitbuiting
• Toegenomen afhankelijkheid
• Sociaal isolement
• Ziekte
• Overbelasting (mantel)zorger
• Rolverandering
• Loyaliteitsgevoelens voor pleger/dader
• Geschiedenis van geweld
• Persoonlijke problemen van pleger/dader
• Relationele voorgeschiedenis
www.moetd.nl
11
Plegers financiële uitbuiting
•
•
•
•
•
Gezinsleden
Familieleden
Buren en kennissen
Beroepskrachten en vrijwilligers
Plotseling nieuwe “vrienden”
En hun motieven:
• Financiële nood
• Hebzucht
• Vermeend recht op aanspraak
www.moetd.nl
Gradaties machtsmisbruik financiële uitbuiting
• Welwillende invloed
• Dwang tot afstaan van geld en goederen
• Frauduleuze handelingen
• Diefstal en ontvreemding van geld en goederen en de
verkoop hiervan
www.moetd.nl
Signalen financiële uitbuiting
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Betaalachterstand
Geldgebrek
Weigeren informatieverstrekking
Ontbreken van geld/goederen
Onverklaarbare geldopnames/kosten
“Dubieuze” testamentwijziging
Verdwijnen van waardevolle spullen
Afgesloten van gas en elektra
Brieven van incassobureaus
Familie regelt de zaken namens de oudere
www.moetd.nl
14
Financiële uitbuiting: achterliggende factoren
• Niet weten:
– cognitieve beperking
– stiekem
– onkunde/gebrek aan kennis slachtoffer
• Niet willen:
– vergoelijken/loyaliteit/schaamte
– angst voor represailles/gevolgen (bijv. dreiging
verzorgingshuis)
– gedwee/murw/verandert toch niets
www.moetd.nl
Redenen voor onderrapportage door
professionals
• Angst voor represailles pleger
• Onbekendheid met aanpak (zorg versus
financiën)
• Angst voor gevolgen voor professional (bijv.
beroepsgeheim)
• Onveiligheid op werk
• Moeite om het bespreekbaar te maken
• Onvoldoende bekendheid met onderwerp,
ongeloof
www.moetd.nl