Tempels in Ostia

Ostia
Algemene informatie
Ostia was in de Romeinse tijd de havenplaats van Rome. De stad is grotendeels bewaard en
opgegraven, en is een van de best bewaarde Romeinse steden in Italië. De opgravingen liggen bij het
moderne plaatsje Ostia Antica, dat deel uitmaakt van de gemeente Rome aan de monding van de
Tiber. De naam is afgeleid van het Latijnse ostium, riviermonding.
De ruïnes van het Romeinse Ostia, Ostia Antica, liggen aan de rivier de Tiber, zo’n 30 km ten westen
van Rome. Vroeger lag de stad aan zee, maar door verzanding ligt hij nu een aantal kilometer van de
Tyrreense Zee verwijderd. De Tiber liep vroeger langs de hele noordrand van de stad, maar doordat
de rivierloop zich tijdens een sterke vloed in november 1557 heeft verlegd, stroomt hij nu nog langs
een deel ervan. De stad was met Rome verbonden door de Tiber en door een weg, de Via Ostiensis.
Vroegste geschiedenis
Volgens de schriftelijke overlevering is Ostia gesticht door de vierde koning van Rome, Ancus
Martius, er is zelfs een precies jaar gegeven: 620 v.Chr.. Waarschijnlijk was er al eerder
bewoning op deze plek, omdat de Tibermonding geschikt was voor het aanleggen van
zoutpannen voor de zoutwinning. Zout was in deze tijd een hele belangrijke grondstof. Als je
zout had, had je macht, vandaar dat het een voor de hand liggende plek was om te gaan
wonen. Mogelijk was Ostia aan het eind van de 7de eeuw en in de 6de eeuw v.Chr. de
handelshaven van Rome, toen Rome werd geregeerd door Etruskische koningen.
Archeologische vondsten uit de vroegste periode ontbreken echter tot nu toe. Na de
verdrijving van de laatste Etruskische koning uit Rome in 509 v.Chr. kwam de rechteroever
van de Tiber onder de heerschappij van de Etruskische stad Veii.
Romeinse tijd
Na de verovering van Veii in 396 v.Chr. stichtten de Romeinen een vesting. op de plaats van
het huidige forum van Ostia, die versterkt was met tufstenen muren.
In de tweede eeuw werd Ostia vooral een handelshaven. In 87 v.Chr. werd het tijdens de
burgeroorlog tussen Marius en Sulla bezet en geplunderd door Marius. In 69/68 v.Chr. werd
de stad nogmaals geplunderd door piraten. Waarschijnlijk om deze reden werd er begonnen
met de bouw van nieuwe muren, die werden voltooid in 58 v.Chr. In de eerste eeuw v.Chr.
kreeg Ostia, dat tot dan toe vanuit Rome werd bestuurd, zijn eigen bestuur.
In het begin van de keizertijd werd Ostia langzaam verfraaid. In 18-12 v.Chr. een theater
bouwen voor 3000 toeschouwers, dat versierd was met marmer, wat nog zeer uitzonderlijk
was in die tijd. In de tijd van Augustus werd een aquaduct aangelegd en werden twee
tempels aan de noordkant van het forum gebouwd, mogelijk een tempel voor Jupiter. Later
kreeg de stadsmuur de functie van aquaduct dat water naar de zuidelijke helft van de stad
vervoerde. Aan het eind van de eerste eeuw bouwde de Joodse gemeenschap een synagoge.
Zijn hoogtepunt beleefde Ostia in de tweede eeuw na Chr. toen er onder de keizers veel
nieuwbouw werd gepleegd. Daarbij werd er over oudere gebouwen heen gebouwd,
waardoor we weinig weten over de oude bebouwing van Ostia. Al sinds het eind van de
eerste eeuw, werd het grondniveau daarbij een meter verhoogd, mogelijk in verband met
overstromingen. In de tweede eeuw telde de stad 50.000 inwoners, van wie er 17.000 slaven
waren. Aan het einde van de tweede eeuw liet de huidige keizer het theater uitbreiden.
Deze bloeitijd duurde tot in het begin van de derde eeuw. Geleidelijk verloor Ostia aan
belang door de opkomst van Portus, een stadje dat was ontstaan aan de drie kilometer ten
noorden van Ostia en ook dienst deed als havenstad.
Bouwwerken in Ostia
Stadsmuur en poorten
In 63 v.Chr. werden stadsmuren aangelegd. De muur was ruim 2100 m. lang, en liep langs de
oost-, de zuid- en de westkant van de stad. Aan de kant van de Tiber was de stad
waarschijnlijk niet door een muur beschermd. Er waren drie stadspoorten in de muur, de
Porta Romana, waar de weg richting Rome begon, de Porta Laurentina, waarvandaan een
weg naar Laurentum liep, en de Porta Marina, de poort aan de kant van de zee. In de muur
bevonden zich enkele torens om de stad te beschermen.
Begraafplaats bij de Porta Romana
De begraafplaats van Ostia lag direct buiten de Porta Romana. De necropolis
(=begraafplaats) bestaat voornamelijk uit gezamenlijke graven die bestaan uit muren met
nissen waarin urnen hebben gestaan. Hier en daar zie je stukken van sarcofagen, maar de
begraafplaats is in de loop der eeuwen door grafrovers flink geplunderd. De eerste graven
dateren uit de 2e eeuw voor Christus. Dit waren de restanten van 35 crematies.
Later zijn er ook veel indrukwekkende monumenten geplaatst ter eren van de overledenen.
Forum
Het rechthoekige forum van Ostia bevindt zich op de kruising van de twee hoofdstraten, de
decumanus maximus en de cardo maximus. Aan de zuidkant van het forum stond de tempel
voor Roma en Augustus, die in de tijd van Tiberius was gebouwd. Het rechthoekige plein was
omgeven door een zuilengalerij. Aan de noordkant was het Capitolium, de tempel voor de
Capitolijnse trias (drie goden). Aan de westkant van het forum staan een basiliek en de curia.
Een basiliek was een langwerpig gebouw voor samenkomsten en rechtszaken. De curia was
een gebouw waar vergaderd werd door de bestuurders van de stad.
Theater van Ostia
Marcus Agrippa liet in 18-12 v.Chr. een theater bouwen langs de Via Decumana dat 3000
plaatsen had. Het publiek kon via drie ingangen, in het midden en aan de zijkanten, de cavea
(=zitplaatsen) bereiken. De cavea had drie niveaus, waarvan er twee bewaard zijn gebleven.
Het theater werd gebruikt voor theatervoorstellingen, maar waarschijnlijk werd het theater
ook gebruikt voor gladiatorengevechten, omdat Ostia geen amfitheater had. Na een
verbouwing aan het eind van de 4de eeuw was het mogelijk het theater onder te laten lopen
voor voorstellingen met water.
Tempels in Ostia
In Ostia waren er veel verschillende religies, dus er waren ook veel tempels. De oudste
tempels liggen aan de Via della foce: een Herculestempel en twee kleine tempels waarvan
de god niet bekend is. Van de tempels zijn alle de podia en delen van de muren
overgebleven.
Aan de zuidkant van het forum stond een tempel voor Roma en Augustus, en aan de
noordkant stond het enorme Capitolium, het Capitolium, de tempel voor Jupiter, Juno en
Minerva (de capitolijnse trias), is het grootst.
Jupiter was de god voor de hemel en het onweer, Juno was de godin voor het huwelijk en
Minerva was de godin voor de wijsheid en de ambachten.