Hoofdstuk 1: Pijn FPZ Opdracht: Pijn Taak 1 Paracetamol 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Wat betekent antiflogistisch? En analgetisch? Is paracetamol antipyretisch? Onder welke therapeutische subgroep valt paracetamol? Waarvoor, naast pijnstilling wordt paracetamol nog meer gebruikt? Geef ook de medische benamingen hiervoor? Kan paracetamol maagklachten veroorzaken? Soms wordt er voor gekozen om paracetamol via infusie toe te dienen. Wanneer wordt er gekozen voor deze toedieningsweg? Met welk middel kan een paracetamol overdosering behandeld worden? Hoe noem je een middel dat overdoseringen tegengaat? Mag paracetamol gebruikt worden bij borstvoeding? Taak 2 Coffeïne 1. Hoe heet een preparaat met meerdere middelen? 2. Wat is de werking van coffeïne indien toegevoegd aan paracetamol? Is coffeïne een opioïde? 3. Kijk in de farmacotherapeutische kompas bij coffeine. Er staat in het rood een uitroepteken bij de geneesmiddeltekst. Wat betekent dit? Taak 3 NSAID’s 1. Tot welke therapeutische subgroep behoort het middel celecoxib? 2. Wat betekent de afkorting d.c. op een recept? Waarom wordt deze gebruikswijze aangehouden bij celecoxib en andere NSAID’s? 3. De middelen celecoxib en diclofenac komen uit dezelfde therapeutische groep. Toch is er een verschil tussen beide middelen. Wat is het verschil? Wat is het voordeel van een middel als celecoxib? En wat is het nadeel? 4. Noem 4 andere geneesmiddelen die in de zelfde therapeutische sub-groep vallen als celecoxib 5. Geef een aantal bijwerkingen van NSAID’s. 6. Wat is de meest voorkomende bijwerking van NSAIDs? 7. Hoe kan deze bijwerking optreden? Leg uit Kerntaak 1 Farmacotherapie in de apotheek 060915 NB Hoofdstuk 1: Pijn Taak 4 Opioïden Geef bij elke vraag ook aan waar je de informatie opgezocht hebt. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Wanneer wordt een opioïd in combinatie met gewone pijnstillers voorgeschreven? Noem 3 belangrijke bijwerkingen van opioïden. Geef een omschrijving van het 4-stappenplan van pijnbestrijding. Noem 3 ontwenningsverschijnselen van opiaten. Welke middelen kunnen gebruikt worden bij overdosering van bijvoorbeeld morfine? Eén middel die gebruikt kan worden bij overdosering is een ‘opiaatantagonist’. Welk middel is dit en wat betekent het woord opiaatantagonist? Leg uit waarom het gebruik van een opiaatantagonist kan leiden tot agressieve patiënten. Lees onderstaande tekst uit het Farmacotherapeutisch Kompas van de monografie van morfine en beantwoord daarna de volgende vragen: Kinetische gegevens Resorptie: oraal variabel, rectaal onregelmatig en onvolledig. F = 19–40% wisselend en sterk verminderd door groot first-pass-effect. Distributie door het hele lichaam, voornamelijk in nier, lever, long en milt; lagere concentraties in hersenen en spieren. Metabolisering: in de lever tot inactief morfine-3-glucuronide en in geringe mate (tot ca. 5%) in actief morfine-6-glucuronide. Er zijn aanwijzingen voor een enterohepatische kringloop. Eliminatie: met de urine 90% en de gal 7– 10%. T1/2 = 2–3 uur, bij gestoorde nierfunctie verlengd tot 41–141 uur (morfine) en 89–136 uur (morfine-6-glucuronide). a. Wat wordt bedoeld met een onregelmatige en onvolledige resorptie? b. Wat wordt bedoeld met het first-pass-effect? c. Wat wordt bedoeld met de woorden metabolisering en eliminatie? Leg in je eigen woorden uit wat wordt bedoeld met het woord opioïdrotatie. Een patiënt gebruikt 60 mg morfine oraal en de internist wil over op morfine subcutaan. Wat voor dosering zal de arts voorschrijven? En als de arts over wil op tramadol oraal? Wat betekenen de woorden oromucosaal, doorbraakpijn en maligne pijn? Actiq valt onder de Opiumwet. Voor Opiumwetmiddelen wordt een speciaal recept gebruikt. Herschrijf recept 4 volgens de regels van de Opiumwet. Je levert eerst 4 stuks af. Taak 5 Lokale anesthetica 1. Geef een omschrijving van de 4 verschillende toepassingsgebieden bij lokale anesthesie. 2. Noem minstens 5 geneesmiddelen die in de groep lokale anesthesie vallen. Taak 6 Welke merknaam hoort bij welke stof? Noem bij ieder preparaat de meest voorkomende bijwerking fentanyl Aleve ibuprofen Advil meloxicam Durogesic naproxen Movicox Kerntaak 1 Farmacotherapie in de apotheek 060915 NB Hoofdstuk 1: Pijn Taak 7 Hoofdpijn, spierpijn, menstruatiepijn….etc. Voor elk soort pijn is een andere pijnstiller – althans volgens de reclame – geschikt. Is dat ook zo of moet het altijd paracetamol zijn? Vul onderstaand schema in. Geef in dit overzicht ook aan waarom je deze pijnstiller het beste kunt adviseren. Geef eveneens de dosering bij deze indicatie voor zowel volwassenen als kinderen. Soort pijn Geneesmiddel Waarom deze pijnstiller? Dosering volwassenen Dosering kind Hoofdpijn Migraine Spierpijn Rugpijn Gewrichtspijn (griep) Menstruatiepijn Tand- of kiespijn Kerntaak 1 Farmacotherapie in de apotheek 060915 NB Hoofdstuk 1: Pijn Extra Opdracht 1 Een mevrouw belt naar de apotheek. “Ik snap er niets van” zegt ze. “Mijn dochter heeft nogal last van hoofdpijn en nu heeft zij van de huisarts zakjes met Ascal van 600 mg gekregen. En mijn man krijgt altijd zakjes van de cardioloog met Ascal cardio 100 mg omdat hij een licht hartinfarct heeft gehad. Hoe kan dat nu?” 1. Kun je uitleggen waarom de dochter voor hoofdpijn Ascal 600 mg krijgt en de man van de cardioloog Ascal cardio met 100 mg carbasalaatcalcium? (maak eventueel gebruik van Informatorium) 2. Waaruit bestaat carbasalaatcalcium? Oftewel wat is carbasalaatcalcium? (zoek op in Informatorium) Extra Opdracht 2 Dr. N. Poort Verlengde Visserstraat 20A 9714 RT Examenstad R/ Tramadol bruistabl 50 mg no 40 S. 4 dd 1 tablet Mevr Verhagen Sportlaan 89 Examenstad 1. Is dit een zogenaamd opiumwet-recept? Hoe weet je dat? 2. Welke aanvullende wettelijke eisen gelden er voor opiumwet-recepten ten opzichte van ‘normale’ recepten? Noem er drie. 3. Voldoet dit recept aan de wettelijke eisen? 4. Wat is een belangrijke bijwerking van Tramadol? 5. Valt paracetamol in dezelfde therapeutische subgroep als tramadol? Zo niet: in welke wel? 6. Wat is het maximale gebruik van tramadol per dag (hoeveel mg in totaal)? 7. Wat is het maximaal aantal keren dat tramadol per dag gebruikt mag worden? Kerntaak 1 Farmacotherapie in de apotheek 060915 NB