View PDF - ZorgSaam

Neo-adjuvant chemotherapie bij borstkanker
De behandeling van borstkanker kan bestaan uit verschillende onderdelen, zoals
een operatie, bestraling, chemotherapie, hormonale therapie of immunotherapie.
Vaak bestaat de behandeling uit een combinatie van de genoemde behandelingen.
Om te komen tot een zo goed mogelijke behandeling is het onder andere belangrijk
te weten welke kenmerken de tumor heeft, in welk stadium de borstkanker
verkeert, of er sprake is van erfelijke belasting en of er uitzaaiingen zijn. Maar ook
uw persoonlijke situatie speelt een rol, zoals leeftijd, geslacht, of u al dan niet in de
overgang bent, of u een kinderwens hebt enz. Een behandelplan is dus maatwerk.
We nemend alle factoren en uw wensen mee om te komen tot uw persoonlijk
behandelplan.
Chemotherapie
Chemotherapie is een behandeling met cytostatica. Dit zijn medicijnen die cellen
doden of de celdeling remmen. Bij borstkanker geven we deze medicijnen via een
infuus. Deze medicijnen verspreiden zich via het bloed door uw lichaam. Ze kunnen
op bijna alle plaatsen kankercellen bereiken. U krijgt deze behandeling als kuur. Dit
betekent dat u altijd een periode medicijnen krijgt en een periode niet. Bijvoorbeeld:
u krijgt 1 dag medicijnen en heeft daarna 3 weken rust. U krijgt zo’n chemokuur
meestal een paar keer achter elkaar.
In de behandeling van borstkanker kan chemotherapie een aanvullende
behandeling op de operatie zijn. Een ander woord hiervoor is adjuvant. Niet
iedereen die geopereerd wordt voor borstkanker hoeft aanvullende chemotherapie.
Hierbij spelen leeftijd, tumorgrootte en -gradering, hormoongevoeligheid van de
tumor en eventuele uitzaaiingen in de lymfeklieren een rol. Chemotherapie wordt
overwogen als er een groter risico is dat de ziekte terugkomt, omdat er misschien
heel kleine, onzichtbare uitzaaiingen (micrometastasen) zijn. Adjuvante
chemotherapie heeft als doel deze micrometastasen te doden en zo te voorkomen
dat er later uitzaaiingen optreden.
Neo-adjuvante chemotherapie, is chemotherapie die gegeven wordt vóór de
operatie. Soms is het voor de operatie al duidelijk dat aanvullende (adjuvante)
chemotherapie nodig is. Dan kan het voordelen hebben om daarmee al vóór de
operatie te starten. Bijvoorbeeld bij een grotere tumor kan neo-adjuvante
chemotherapie de tumor in de borst kleiner maken, waardoor de kans groter wordt
dat een borstsparende operatie mogelijk is. Tegelijkertijd worden ook mogelijke,
nog onzichtbare uitzaaiingen vernietigen.
Ook wanneer het gaat om een tumor die (erg) agressief is, uitlopers heeft die
mogelijk in de huid of de spier groeien of er al uitzaaiingen in de lymfeklieren
aanwezig zijn, kan neo-adjuvante chemotherapie overwogen worden. Zo ontstaat er
meer kans dat alle tumorweefsel en eventueel aangetaste klieren tijdens de
operatie mee verwijderd kunnen worden. Bijkomend voordeel van neo-adjuvante
chemotherapie is dat duidelijk wordt of de chemotherapie effect heeft, want de
tumor in de borst wordt kleiner. Als de tumor toch blijft groeien heeft de chemokuur
onvoldoende resultaat. Dan kan er voor andere medicijnen gekozen worden waarop
de tumor wel goed reageert of besloten worden voor een vervroegde operatie.
Plaatsen van een clip in de tumor
Als borstsparende behandeling een mogelijkheid is na neo-adjuvante
chemotherapie, is het van belang dat we markeren waar de tumor zit. De tumor
moet immers kleiner worden en zou ook kunnen verdwijnen door de chemotherapie.
Toch wordt er altijd nog geopereerd op de plaats waar de tumor zat. Om te zorgen
dat de chirurg weet waar de tumor gezeten heeft, plaatsen we voorafgaand aan de
neo-adjuvante chemotherapie een clip in de tumor. De radioloog plaatst deze clip
op de röntgen onder plaatselijke verdoving tijdens een echografie. Als voorafgaand
aan de chemotherapie al duidelijk is dat de borst volledig wordt verwijderd, is het
plaatsen van een clip niet nodig.
De okselklieren
Als borstkanker uitzaait, gaat dit meestal via de lymfeklieren in de oksel. Als er
namelijk kankercellen loskomen van de tumor, komen deze terecht in het
lymfevocht. Het lymfevocht wordt vervolgens afgevoerd naar de lymfeklieren. Blijkt
uit onderzoek van de oksel, voorafgaand aan de chemotherapie, dat er uitzaaiingen
in de lymfklieren aanwezig zijn groter dan 2 mm, dan wordt na de chemotherapie
zowel de borst als de oksel geopereerd. Er vindt dan een okselkliertoilet plaats, een
operatie waarbij de lymfeklieren uit de oksel worden verwijderd. Als tijdens de
onderzoeken geen vergrote of verdachte okselklieren worden gevonden, voeren we voorafgaande aan de chemotherapie de schildwachtklierprocedure uit. De
schildwachtklier is de lymfeklier die als eerste het lymfevocht uit de tumor opvangt.
Deze klier zal dus als eerste eventuele uitzaaiingen kunnen bevatten. Tijdens een
operatie verwijdert de chirurg de schildwachtklier en stuurt deze op naar de
patholoog. De uitslag geeft duidelijkheid of na de chemotherapie nog een
okselkliertoilet moet worden uitgevoerd. Is de schildwachtklier schoon, dan mogen
de overige okselklieren blijven zitten.
De radiotherapeut
Radiotherapie is de behandeling van kanker met straling. Na een borstsparende
operatie wordt de borst altijd bestraald. Soms moet ook na een amputatie bestraald
worden of wordt de oksel bestraald. Als gekozen wordt voor een neo-adjuvante
behandeling maken we een afspraak voor een kennismakingsgesprek met de
radiotherapeut vóór aanvang van de chemotherapie. De radiotherapeut kan dan
een indruk krijgen of radiotherapie na de chemotherapie overwogen dient te
worden.
Afdeling oncologie
Voor de behandeling van chemotherapie wordt u verwezen naar de internistoncoloog. Tijdens het eerste gesprek met de internist-oncoloog of de
verpleegkundig specialist oncologie krijgt u informatie over de soort chemotherapie
en het aantal behandelingen dat u zal krijgen. Verder maken we nog afspraken die
noodzakelijk zijn voordat u kunt starten met de chemotherapie behandelingen. In
de meeste gevallen brengen we een infuus in (PICC-lijn) die tijdens de
chemotherapie kan blijven zitten. Deze PICC-lijn wordt op de röntgen ingebracht.
Voordat u start met de behandelingen met chemotherapie heeft u een gesprek met
een oncologieverpleegkundige. In dit gesprek gaan we in op de behandeling en
mogelijke bijwerkingen van de chemotherapie.
Overzicht van uw afspraken
We hebben uw komende afspraken op een rijtje gezet. Via onderstaande link kunt u
dit overzicht bekijken. Overzicht afspraken neo adjuvant chemotherapie