Prostaatkanker - Orion huisartsen

Prostaatkanker
Mijn vader heeft prostaatkanker, komt dat veel voor?
Ja, bij mannen is prostaatkanker is de meest voorkomende soort kanker. Jaarlijks wordt in
Nederland bij ongeveer 9.000 mannen de ziekte ontdekt. Het treft voornamelijk mannen
boven de vijfenvijftig. De prostaat is een klier met een doorsnede van twee tot drie
centimeter. Deze klier produceert prostaatvocht dat bij een zaadlozing samen met
zaadcellen uit de plasbuis komt. De prostaat ligt onder de blaas, om de urineleider heen.
[Male_Prostate_Anatomy_Sagital_View_-_low_res-1024x958.gif]
Bij ongeveer 9.000 mannen wordt de diagnose gesteld, en omdat de meeste mannen met
prostaatkanker nog een poos blijven leven, lopen er heel wat meer dan die 9.000 nieuwe
gevallen per jaar rond. In totaal 35.000 mannen van wie we het weten; en nog een hoop
meer bij wie het niet geconstateerd is maar die het wel hebben.
Heeft het met leeftijd te maken?
Dat klopt, de kans neemt toe met de leeftijd. Bij de leeftijd van 50-54 jaar is deze kans
ongeveer twee procent en bij de leeftijd van 70-78 jaar ongeveer zeven procent. Het komt
zelden onder 40 jaar voor.
Hoe komt het dan dat het op oudere leeftijd vaker voorkomt?
Kanker ontstaat altijd doordat bij een celdeling wat fout gaat. Alle levende cellen
vernieuwen constant en bij die celdeling kan wel eens een foutje ontstaan; hoe ouder je
bent, hoe vaker zo’n foutje ontstaat.
Is prostaatkanker erfelijk?
In ongeveer één op dertien gevallen is de kanker te wijten aan een erfelijke afwijkend gen.
Anders gezegd, als twee directe familieleden prostaatkanker hebben, dan is de kans drie tot
vijf keer zo groot om het te krijgen. In deze gevallen doet de ziekte zich waarschijnlijk voor
de leeftijd van zestig jaar voor.
Wat zijn de symptomen van prostaatkanker?
Prostaatkanker kan zonder symptomen verlopen, vooral bij oudere mannen. Als er wel
symptomen zijn, ontwikkelen die zich waarschijnlijk pas wanneer de tumor de urinebuis gaat
afknijpen. De symptomen lijken in dat geval op die van prostaatvergroting, maar dat is
goedaardig. Je moet vaker plassen en de straal is niet krachtig. De kanker groeit vaak heel
langzaam. Zo langzaam dat de meeste mannen met prostaatkanker er nooit last van zullen
hebben. Prostaatkanker geeft pas in een heel laat stadium klachten. Slechts een op de tien
mannen met prostaatkanker krijgt hiervan op den duur klachten. Meestal komen deze
klachten door uitzaaiingen van de prostaatkanker, zoals botpijnen (in rug of heup), een
verminderde eetlust en een algemeen gevoel van ziek zijn. Het komt eigenlijk zelden voor
dat iemand plasklachten door prostaatkanker heeft.
Mijn vader is wel drie keer voor een onderzoek naar de dokter en het ziekenhuis geweest, is
dat normaal?
De dokter zal altijd inwendig onderzoek doen om te voelen naar de prostaat. Daarnaast kun
je een bloedonderzoek laten doen om te kijken wat de waarde is van een stofje, PSA,
prostaatspecifiek antigeen. Een verhoogd PSA-gehalte kan op prostaatkanker wijzen, maar
kan ook andere oorzaken hebben. Een laag PSA-gehalte is bij prostaatkanker minder
waarschijnlijk, maar bewijst niet dat de persoon geen prostaatkanker heeft. Het
bloedonderzoek geeft dus weinig zekerheid over het wel of niet hebben van prostaatkanker.
Daarom moet je verder onderzoek doen als de PSA te hoog is. Dat gebeurt door een stukje
weefsel weg te nemen en onder de microscoop te leggen. Daaruit kan dan de kanker blijken
en ook of het een agressieve vorm is of een relatief ongevaarlijke vorm. In dat laatste geval
kun je beter niks doen maar jaarlijks goed kijken hoe het er bij staat; als het een agressieve
vorm is kun je opereren of bestralen. Maar beide behandelingen hebben ook nadelen: je
kunt erectieproblemen krijgen of incontinent worden. Je moet je daarover dus goed laten
voorlichten. In het gesprek met de behandelende arts, en via bijvoorbeeld www.kiesbeter.nl.
Welke behandeling beveelt u aan?
In het algemeen kun je daar niets zinnigs over zeggen. Het verschilt van geval tot geval. Het
is al een lastige keuze vinden om te beslissen of je je laat onderzoeken op prostaatkanker of
niet.
Hoezo?
Er zijn een aantal redenen om terughoudend te zijn met onderzoek. Zoals ik net al vertelde
geeft onderzoek naar prostaatkanker weinig duidelijkheid over het wel of niet hebben van
prostaatkanker. En op dit moment is niet duidelijk of de levenskansen van iemand met
prostaatkanker wel beter worden door medische behandelingen. De behandelingen kunnen
vervelende bijwerkingen hebben. Het is dus onduidelijk of onderzoek om prostaatkanker
vroeg te ontdekken wel wat oplevert.
Wat is dan het goede moment?
Als het in de familie voorkomt, of wanneer er pijn in de onderbuik is.