Het verhaal wordt in de ik-vorm verteld door een

Tom van Grootheest
Klas 3a
Schooljaar 2012/2013
Inhoudsopgave



Belangrijke gegevens
Aantal bladzijden
Druk + jaar
Eventuele prijzen/nominatie
Over Willem Frederik Hermans
Uitgever
Samenvatting
Verdieping
Hoofdpersonen
Genre
Titelverklaring
Mijn mening
3
3
3
3
3
3
4
5
5
5
6
6
Belangrijke gegevens
Dit boek heeft 48 bladzijden.
De eerste druk van dit boek kwam uit in 1951.
Dit boek heeft voor zo ver ik heb kunnen vinden geen prijzen gewonnen of nominaties
gekregen.
Willem Frederik Hermans werd op 1 september 1921 geboren in Amsterdam. Hij leefde in
een onderwijzersgezin. Zijn vader vond hem een nietsnut in vergelijking met zijn zus Corry
aan wie hij niet kon voldoen. In 1940 pleegde zijn zus zelfmoord, Willem Frederik Hermans
was toen 18. Dit heeft zijn leven drastisch veranderd en ook de Tweede Wereldoorlog die
toen uitbrak heeft zijn sporen nagelaten bij Willem Frederik Hermans. Hij heeft er een
pessimistische kijk op de wereld en de mensheid aan overgehouden. Hij beschrijft in zijn
werk vaak de chaos in beiden. Deze negatieve kijk heeft hem ook veel kritiek op zijn werk
opgeleverd. Ook las ik dat hij als schrijver tijdens depressieve buien erg productief was. Van
zijn vader moest hij sociale geografie gaan studeren maar hij stapte over op fysische
geografie. In 1950 trouwde hij met een Surinaamse vrouw en samen kregen ze één zoon. In
1973 vertrok Willem Frederik Hermans naar Parijs en werd daar fulltime schrijver. Naast
schrijven was fotografie zijn grote hobby. Willem Frederik Hermans overleed op 27 april 1995
te Utrecht.
De uitgever van dit boek is De Bezige Bij uit Amsterdam dat in 1944 startte met het drukken
van illegale krantjes
Samenvatting
Een Nederlandse soldaat is bij de Duitsers ontsnapt en vecht nu aan de kant van de Partizanen. Het
verhaal speelt zich af in de Tweede Wereldoorlog ergens in Oost-Europa. De hoofdpersoon kan
alleen een paar woorden wisselen met een Spanjaard die wat Frans spreekt. Als de Partizanen een
stadje hebben veroverd, moet de ik-figuur op zoek naar boobytraps. Het stadje is verlaten, de
bewoners zijn gevlucht of geëvacueerd. De ik-figuur ziet een huis waarvan de voordeur open staat en
hij gaat naar binnen. Hij verlangt ernaar om weer in een echt huis te zijn en neemt er zijn intrek. Hij
doorzoekt het hele huis en één kamer blijkt op slot te zijn. Hij hoort of ziet niemand en doet alsof hij
thuis is. Hij neemt een bad, eet en slaapt. Als er plotseling een Duitse kolonel op de stoep staat, doet
hij zich voor als de eigenaar van het huis. Er worden Duitse officieren ondergebracht in het huis en
niemand heeft argwaan. De oorlog verdwijnt naar de achtergrond voor de hoofdpersoon. Na enige
tijd verschijnt de echte eigenaar van het huis met zijn vrouw. Beide worden door de hoofdpersoon
vermoord. Ook blijkt in de afgesloten kamer een oude man te zitten, de vader van de eigenaar, die
gek is op zijn aquaria met vissen. De oude man leeft in zijn eigen wereld en is voor de Duitsers. De
Duitse kolonel brengt hem vervolgens het nieuws dat ze zijn ingesloten door de bolsjewisten. De
hoofdpersoon trekt zijn oude uniform aan en sluit de kolonel op. De oude man probeert hij duidelijk
te maken dat hij zich niet meer vóór de Duitsers moet uitspreken. Hij gaat op weg om zich bij zijn
leger aan te sluiten. Hij komt de Spanjaard weer tegen die op zoek is naar een vrouw. De
hoofdpersoon neemt hem mee naar het huis maar de andere Partizanen volgen hen ook. Zij
vernielen vervolgens op grove het hele huis , vermoorden de Duitse kolonel op gruwelijke wijze en
ook de oude man die ze vervolgens allemaal ophangen in de tuin. De hoofdpersoon legt zelf de
laatste hand aan de definitieve afbraak van het huis door er een granaat in te gooien. Wat een veilig
en behouden huis leek is weer getroffen door de waanzin van oorlog , inwendig vol afbraak en
vuiligheid.
Verdieping
De hoofdpersonen
Het verhaal wordt in de ik-vorm verteld door een Nederlandse soldaat. Hij is al vier jaar niet in
Nederland geweest omdat hij door de Duitsers gevangen was genomen. Hij wist bij de Duitsers te
ontsnappen en is lopend richting het oosten gegaan. Daar heeft hij zich aangesloten bij een
groep Partizanen die tegen de Duitsers vochten. Hij kan met één Spanjaard een paar woorden in
het Frans wisselen, de rest van de Partizanen kan hij niet verstaan. Voor de oorlog begon, heeft
hij op een technische school gezeten. Verdere gegevens over de ik-vorm ben ik niet tegen
gekomen in dit boek.
De Spanjaard is afkomstig uit Spanje waar er een burgeroorlog was. Hij is gepakt door de Fransen
en gevlucht en is uiteindelijk in Rusland terecht gekomen. De tijd in Rusland beviel hem niet. Hij
zegt communist te zijn. Hij spreekt een paar woorden Frans en kan zo iets praten met de ik-vorm.
In Spanje is hij vroeger yesero geweest wat de ik-vorm heeft vertaald als gipsbrander
(stukadoor). De Spanjaard ziet de ik-vorm als zijn kameraad
De kolonel is een Duitser die een aantal officieren wil onderbrengen in het huis waar de ik-vorm
z’n intrek heeft genomen. Hij gelooft dat de ik-vorm de eigenaar is van dit huis. Omdat de
ik-vorm ziek is geeft de kolonel hem een bewijs dat hij in de stad mag blijven. Het is een man die
heel stipt met alles omgaat, hij scheert zich bijvoorbeeld elke morgen om half zeven precies met
warm water. Hij is inmiddels veertig jaar in dienst van het Duitse leger. Heeft de Eerste
Wereldoorlog overleefd door zich te blijven scheren, volgens zijn eigen zeggen. Hij hecht veel
waarde aan cultuur. Oorlog mag zijn cultuur niet vervagen. Als het huis door de bolsjewisten is
omsloten, wil hij met de ik-vorm vluchten. Dat lukt niet meer en hij probeert nadat hij zich
geschoren heeft met het scheermes zijn halsader door te snijden.
De oude man is zesennegentig jaar oud en volgens zijn zeggen helemaal alleen is nadat zijn zoon
en schoondochter door een granaat zijn getroffen. Hij is voor de Duitsers en spreekt de ik-vorm
aan als Herr Hauptman. Hij lijkt doof te zijn en hij leeft in een afgesloten kamer in het huis. In
deze kamer staan overal aquaria. De oude man bezit een unieke vissencollectie waar hij tachtig
jaar aan heeft gewerkt. Hij kan niet zonder zijn vissen leven. Hij praat Hongaars tegen zijn vissen.
Hij begrijpt niet dat de Duitsers verslagen zijn door de bolsjewisten. Hij wordt opgehangen in de
tuin.
De genre
De genre van het boek is een novelle wat korter en eenvoudiger in elkaar zit dan een roman en
toch ook weer langer is dan een kortverhaal. Een kortverhaal bevat ongeveer twintig bladzijden
en dit boek bevat het dubbele. Deze informatie heb ik in het woordenboek gevonden.
Het is een verzonnen verhaal dat over de oorlog gaat. De ik-figuur vecht in de Tweede
Wereldoorlog met de Partizanen aan het oostfront. De tekst van het boek is goed leesbaar en het
verhaal is goed te volgen vanuit de ik figuur.
Titelverklaring
De ik-figuur heeft na jaren gevochten te hebben behoefte aan rust. Als hij in het huis waar hij zijn
intrek heeft genomen ook geen boobytraps vindt, geeft hij toe aan zijn vermoeidheid. Hij geniet
intens van het leven in een onbeschadigd huis met alles er op en aan. De oorlog lijkt voor hem
haast niet meer te bestaan. Het contrast met de waanzin van oorlog kan haast niet groter zijn. Hij
gedraagt zich als eigenaar van het huis en stapt zo in het leven van de echte eigenaars. Maar de
oorlog spaart dit huis en het rustige, vredige leven van de ik-figuur niet. De chaos en waanzin van
de oorlog dringen zich weer op aan de ik-figuur en vernietigen alles. De ik-figuur gaat hierin mee
en legt zelf de laatste hand in de totale verwoesting van het behouden huis. Een groter contrast
met de titel van het boek is er niet. De rust die de ik-figuur gevonden dacht te hebben in het
behouden huis wordt wreed verstoord door de oorlog en zuigt hem weer op.
Mijn mening
Dit is een boek wat ik zelf nooit uitgekozen zou hebben. Boeken over de oorlog spreken mij wel
aan maar dan gaat het over mensen die goede daden in oorlogstijd verrichten. Dat mistte ik in
dit boek. Het enige wat de hoofdpersoon geprobeerd heeft, is om de oude man te redden door
hem een briefje te geven. Verder liet hij zich volledig mee trekken in het negatieve wat oorlog
brengt. De schrijver heeft wel een gedetailleerd beeld gegeven van hoe de hoofdpersoon leefde
en wat hij meemaakte. Dat leverde bij mij allemaal beelden op die ik gebruikt hebt voor het
maken van een nieuwe omslag van het boek. Het karakter van de hoofdpersoon wordt niet in het
boek verteld, daardoor kon ik mij ook niet echt in hem verplaatsen. Het blijven rare
gebeurtenissen die de ik-figuur beschrijft. Sommige gebeurtenissen waren gewoon te vies om te
lezen, ik vroeg mij toen af van wat wil de schrijver hiermee duidelijk maken? Je hoopt toch dat
iemand die tot rust is gekomen zoals de ik-figuur tot andere keuzes komt. De negatieve kijk van
de schrijver op waartoe de mens in staat is en de chaos van oorlog kwamen in dit boek goed naar
voren. Ik miste het positieve erin en iets wat je ervan kan leren.