Presentatie Verruiming belastinggebied VNG

VERRUIMING
GEMEENTELIJK
BELASTINGGEBIED ?!
Pijler Financiën PMG, 12 april 2017
Robbert Verkuijlen, coördinator Gemeentefinanciën en
Belastingen VNG
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
VNG-ledenvergadering:
“ Het gemeentelijk belastinggebied wordt
uitgebreid door een keuze te maken uit de
beschikbare alternatieven.Tegelijkertijd wordt
een aantal ‘kleinere’ belastingen opgeheven.
De totale belastingdruk stijgt niet door een
navenante verlaging van de rijksbelastingen.”
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Aandelen overheidslagen in uitgaven
(Bron: https://vng.nl/files/vng/20150108-gemeenten-in-perspectief.pdf)
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Slechts een klein deel van de belasting- en
premieopbrengst gaat naar gemeenten
(Bron: rapport Adviescommissie Financiële ruimte voor gemeenten)
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Vier sporen:
1. Meer ruimte voor belastingen op lokaal
niveau
2. Meer ruimte voor investeringen.
3. Meer ruimte binnen de financiële
verhoudingen.
4. Meer ruimte door het verleggen van
geldstromen.
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
SCHUIF VAN RIJKSBELASTINGEN
NAAR GEMEENTELIJKE
BELASTINGEN
-
Band tussen bepalen en betalen (democratie)
Sturingsmogelijkheden eigen beleid
Opvang verdeelongelijkheden
Nu: belastinginstrument onmogelijk: 1%
bijsturing in begroting is 10% bijsturen in
belastingen (hefboom)
- (Meer werkgelegenheid)
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Actuele Aanleiding
- 2015 Rinnooy Kan: VNG formuleert ijkpunten
-
2015 belastingherziening
2016 bouwstenen kabinetsbrief 20160624
2016 verkiezingsprogramma’s
2017 Kabinetsformatie
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Ijkpunten VNG
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Een groter belastinggebied is geen doel op zich, maar dient om de band tussen
bepalen, betalen en verantwoorden te versterken.
Het moet gaan om een substantiële uitbreiding.
De horizontale, democratische verantwoording waarborgt verantwoorde heffing.
Limitering van de opbrengsten via rijksregelgeving past daar niet bij.
Geen verhoging van de lastendruk. Uitbreiding van de gemeentelijke
belastingen is onlosmakelijk verbonden met een navenante verlaging van de
rijksbelastingen (mogelijk gemaakt door een verkleining van het
gemeentefonds).
Voor de belastingbetaler is de herziening zo veel mogelijk inkomensneutraal.
Koopkrachteffecten moeten worden geneutraliseerd. Dit vereist maatregelen
van het Rijk.
Voor de belastingbetaler moet zichtbaar zijn dat er sprake is van een
verschuiving en geen verhoging. Dit is een gezamenlijke verantwoordelijkheid
van Rijk en gemeenten.
Vereenvoudiging door afschaffen kleinere heffingen is mogelijk voor zover er
sprake is van aanvaardbare financiële gevolgen op gemeentelijk niveau.
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Waar hebben we het over
Kabinet én Rinnooy Kan
Substantiële verschuiving - €4 miljard- door:
- Verlaging belastinginkomsten Rijk op arbeid;
- Corresponderende verlaging Gemeentefonds
- Invoeren ingezetenenbelasting
- (Her)invoeren bewonersOZB
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Waar hebben we het over 2
- Vereenvoudiging door afschaffen kleinere
heffingen: reclamebelasting, hondenbelasting,
forensenbelasting (apart punt: precario
leidingen)
- Kabinet: koppeling tarieven verschillende
heffingen
- Bekostiging handhaving
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Kunnen we hier mee uit de voeten?
- burger;
- gemeenten;
- vrijheid
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Thema 1 burger
- Impact voor individuele burgers
CPB:
- ingezetenenheffing koopkrachtneutraal
(verhoging algemene heffingskorting)<0,1%
- OZB: kleine effecten (verlaging eerste 2
schijven inkomstenbelasting)<0,3%
- Van onzichtbaar naar zichtbaar
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Thema 1
Aantal huishoudens
Aantal 18+
Woningwaarde
7,7 miljoen
13 miljoen
1.569.786 mln
ingezetenenbelasting € 2 miljard = € 260 per
huishouden of € 154 per inwoner 18+
ozb € 2 miljard = 0,063% * (gemiddelde wozwaarde van) €219.000 = € 276 per woning
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Thema 2 Uitname uit
Gemeentefonds
Nu: algemene uitkering = ca. 16 miljard
Straks: algemene uitkering = ca. 12 miljard
Hoe vul je die uitname in?
A. Per gemeente 25% van algemene uitkering
B. Gerichte uitname gekoppeld aan nieuwe
belastingcapaciteit
C. Gerichte uitname gekoppeld aan bepaalde
taken (beleidsvrijheid)
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
FINANCIËLE FLEXIBILITEIT
Omvang clusters in de algemene uitkering
Cluster
Omvang (in miljarden)
Eigen inkomsten
Werk en inkomen
Jeugd
Maatschappelijke ondersteuning
Educatie
Cultuur en ontspanning
Infrastructuur en gebiedsontwikkeling
Riolering en reiniging
Openbare orde en veiligheid
Bestuur en algemene ondersteuning
Overig
-3,3
1,9
1,0
2,9
2,1
3,3
4,2
-0,4
1,5
2,0
0
Variant
Impact voor individuele gemeenten
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Per gemeente 25% van algemene
uitkering
Gemeenten met hoge uitkering
uit GF (per inwoner) leveren meeste in
(en hebben misschien wel meeste
nodig….)
Gerichte uitname (1)
Gekoppeld aan de nwe
belastingcapaciteit
per gemeente
(1) Bewoners OZB
WOZ-waarde per gemeente
/ totale grondslag WOZ in NL
(2) Ingezetenenheffing
Uitname via maatstaf inwoners (€
154,58)
Gerichte uitname (2)
Gekoppeld aan specifieke beleidsveld
Bijv. cluster Cultuur en ontspanning
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Thema 2 A Ingezetenenheffing
Impact voor individuele gemeenten:
- Theoretisch per volwassene: verhoging
heffingskorting = uitname uit gemeentefonds =
heffing per inwoner= 154 euro
- Complicatie: kwijtschelding (+bijstand).
- A. Heffing gemiddeld naar 160 euro . Bij
uitname gemeentefonds rekening houden met
maatstaven lage inkomens,
bijstandsontvangers, uitkeringsgerechtigden
- B. Geen kwijtschelding (burger heeft meer geld)
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Thema 2 B OZB
Impact voor individuele gemeenten:
- Uitgangspunt: korting uitkering afhankelijk
van waarde
- Sommetje: totale omvang schuif/ totale
grondslag WOZ-waardes woningen in NL en
WOZ-waarde individuele gemeente
(negatieve verdeelmaatstaf belastingcapaciteit)
- Vormgeving: 100% verevening voor
uitbreiding, rekening houden met
kwijtschelding
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Spreiding belastinginkomsten
2%
10%
OZB
38%
Toeristen
Parkeren
Honden
23%
Reclame/Precario
Baat/BIZ
Riool
Afval
Leges
Rechten
2%
16%
1%
0% 1%
7%
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Opbrengst belastingen 2016
€ miljoen
Aantal
2016
OZB
alle
3.237
Parkeer
152
675
Toeristen
304
189
Precario
Ca 250
195
Forensen
149
30
Roerende
zaak
59
2
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Opbrengst belastingen 2016
€ miljoen
Aantal
gemeenten
Reclamebel 124
asting
Baatbelasti
ng
Hondenbel
asting
2016
20
60
1
259
62
Afvalstoffen alle
1715
riool
1563
alle
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Thema 3 Opheffen kleinere heffingen
- Macro klein/micro groot
- Reclamebelasting (uitbreiding BIZ?)
- Forensenbelasting (samenvoegen met
toeristenbelasting??)
- Hondenbelasting
- Afwentelen argument?
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Thema 4 Koppeling
- Geen absolute limiet
- Koppeling tarieven verschillende OZBen
ingezetenenheffing
- Motief rijk: geen afwenteling op nietinwoners
- (Je mag 2x zoveel OZB heffen, maar dit
heeft ook gevolgen voor
ingezetenenheffing)
- Vaste verhouding met bandbreedte (niet
ingrijpen in huidige verhoudingen)
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
TOETSSTENEN
KABINETSFORMATIE ?
geen doel op zich, onderdeel versterking van de
maatschappelijke democratie.
tenminste € 4 miljard die in één keer wordt
ingevoerd.
Geen limitering van de jaarlijkse opbrengsten
inkomensneutraal. (o.a. via smeerolie Rijk)
Verschuiving, geen verhoging. (lokale
Inzichtelijkheid en compensatie extra
kwijtscheldingskosten
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
TOETSSTENEN
KABINETSFORMATIE 2 ?
Voor individuele gemeente bij invoering
budgettair neutraal,
Vereenvoudiging onder voorwaarde
Staat niet op zichzelf, verband
met: Ontwikkelagenda van de lokale
democratie, Belastingherziening op landelijk
niveau. Herziening gemeentefonds..