Tot op dit moment is het document niet in te zien

B&W.nr. 10.1058, d.d. 26-10- 2010
B&W-Aanbiedingsformulier
Onderwerp
Evaluatie Holland Mania en Pilgrimfathersjaar 2009
BESLUITEN
Behoudens advies van de commissie
1. De evaluatie Holland Mania en Pilgrimjaar 2009 vast te stellen.
2. Bijgaande brief aan de gemeenteraad vast te stellen, waarin
a. een evaluatie wordt gegeven van de activiteiten rondom Holland Mania en Pilgrimjaar
2009
b. wordt voorgesteld om motie 9/CU Pilgrim Fathersjaar 2009 (RV 08.0058) voor ons
college als afgedaan te beschouwen
Samenvatting
In 2009 is met de viering van het Pilgrimjaar 2009 herdacht dat Leiden/Nederland en de Verenigde
Staten vier eeuwen relaties hebben. Directe aanleiding hiervoor was de herdenking van de oversteek
van de Pilgrims vanuit Engeland naar het vrije Leiden in 1609. Later in 1620, vetrokken zij naar NoordAmerika, waar zij grote invloed hebben gehad op het ontstaan van de latere Verenigde Staten. Met
Holland Mania en Pilgrimjaar 2009 is een programma van tentoonstellingen, culturele activiteiten en
evenementen ontwikkeld voor een breed publiek, gericht op het aantrekken van bezoekers naar
Leiden. Het College van B&W heeft een evaluatie van de activiteiten van Holland Mania en Pilgrimjaar
2009 aan de gemeenteraad aangeboden.
etouradres: Postbus 9100, 2300 PC Leiden
Aan de leden van de gemeenteraad
Datum 26 oktober 2010
Ons kenmerk
Onderwerp Evaluatie Holland Mania en Pilgrimjaar 2009.
Gemeente Leiden
Bezoekadres Stadhuis
Stadhuisplein 1
Postadres Postbus 9100
2300 PC Leiden
Telefoon 071-5165165
E-Mail [email protected]
Website www.leiden.nl/gemeente
Contactpersoon K. de Mooy
Doorkiesnummer 5167123
Geachte leden van de gemeenteraad,
In 2009 werd in Leiden herdacht dat er vier eeuwen relaties zijn tussen Leiden/Nederland en de
Verenigde Staten. Directe aanleiding was de herdenking van de oversteek van de Pilgrims vanuit
Engeland naar het vrije Leiden in 1609. Later, in 1620, vertrokken zij voor een onzekere overtocht
naar Noord-Amerika, de Nieuwe Wereld. Daar hebben de Pilgrims, als founding fathers grote
invloed gehad op het ontstaan van de latere Verenigde Staten.
In 2009 is voor de viering van het Pilgrimjaar een programma van tentoonstellingen, culturele en
kunstzinnige activiteiten en evenementen ontwikkeld voor een breed publiek, gericht op het
aantrekken van bezoekers naar de stad.
In het navolgende geven wij een korte terugblik op het Pilgrimjaar 2009, op de uitgevoerde
activiteiten en het belang hiervan voor Leiden nu en in de toekomst.
Over het algemeen hebben wij een gemengd oordeel. Een positief oordeel hebben wij over de
culturele en kunstzinnige activiteiten, met name over de variatie en de kwaliteit hiervan.
Van de spin-off van het Pilgrimjaar 2009 voor het toerisme en het aantrekken van bezoekers
hadden wij meer verwacht.
Activiteiten cultuur
De activiteiten op het culturele, kunstzinnige vlak en de evenementen, beschouwen wij als
geslaagd.
Op 5 maart 2009 werd als eerste handeling van het Pilgrimjaar het opgeknapte Vrouwekerkplein
opgeleverd. Hierbij werd een ‘velum’ (geveldoek) aan de noordkant van het Vrouwekerkplein
onthuld met historische gegevens over de locatie en de rol van de Pilgrims.
Op 1 mei 2009 werd in het Regionaal Archief Leiden (RAL) de nieuwe website Pilgrims in Leiden
gelanceerd.
Met de manifestatie Holland Mania werd een serie historische tentoonstellingen, installaties van
hedendaagse Japanse, Amerikaanse en Nederlandse kunstenaars, performances, symposia,
lezingen georganiseerd.
Omdat ook in 2009 werd herdacht dat Nederland en Japan vier eeuwen handelsrelaties hebben,
was dit ook onderdeel van Holland Mania. De diverse activiteiten zijn georganiseerd in De
Lakenhal, Scheltema, het Sieboldhuis en bij het RAL en op diverse plekken in de stad Leiden.
Tijdens de 3 Oktoberviering was de grote optocht gewijd aan het thema Pilgrims/ Amerika. In de
Pieterskerk was de afsluiting van Holland Mania met de traditionele Thanksgivingsviering.
Belangrijk was de uitbreiding van het Pilgrim museum in de Beschuitsteeg, dat in omvang is
verdubbeld. Hiermee is het museumaanbod in Leiden verder uitgebreid. Zeer vermeldenswaard is
het verschijnen van het standaardwerk over de Pilgrims “Travellers and Sojourners – Leiden and
the Foundations of Plymouth Plantation”, van de hand van Jeremy Bangs, directeur van het Pilgrim
museum. Verder werd er in 2009 een speciale herdenkingszegel uitgebracht.
Op het internationale vlak werden de relaties tussen Leiden en de Verenigde Staten verder
verstevigd. Uit onderzoek in de Leidse archieven bleek dat de stad de bakermat is van 7
presidenten van de Verenigde Staten. Naast de huidige Amerikaanse president Barack Obama,
stammen onder meer de presidenten F.D. Roosevelt en de beide presidenten Bush, direct af van
de ‘Leidse Pilgrims’.
Enkele Amerikaanse delegaties hebben Leiden bezocht. Zoals Peggy Baker, de directrice van de
Pilgrim Hall Plymouth, Massachusetts. Zij verrichtte met haar bezoek de officiële opening van het
Pilgrimjaar. Naast drie oorkondes van vriendschap aan de stad, museum De Lakenhal en de
bewoners van Leiden, bracht zij het schilderij ‘The First Thanksgiving’ mee als bruikleen voor De
Lakenhal.
In het Pilgrim Hall zelf vond een presentatie plaats rondom het Pilgrimjaar en de rol van Leiden,
waarvoor de Lakenhal een schilderij van Jan van Goyen uitleende. Verder zijn via een bezoek de
kontakten versterkt met het New England Historical Genealogical Society.
De kontakten met de hiervoor genoemde instellingen zijn van belang voor Leiden, als de stad
vervolgmanifestaties wil organiseren, inspelend op het jaar 2020. Dat jaartal is in de Verenigde
Staten erg belangrijk, omdat dan wordt gevierd dat de Pilgrims 400 jaar geleden voet aan wal
hebben gezet, met gevolgen voor de ontwikkeling van de Verenigde Staten.
Spin-off toerisme
Zoals hiervoor gemeld zijn wij van mening dat de spin-off voor het toerisme minder goed uit de verf
is gekomen. De redenen hiervan zijn divers.
Het heeft derhalve geruime tijd geduurd, voordat er een realistisch en uitvoerbaar programma kon
worden vastgesteld.
Op 26 augustus 2008 hebben wij besloten (B&W nr. 3/08.0798) om, conform het advies van Leiden
Marketing (Stichting Stadspartners Leiden d.d. 28 juli 2008 inzake een projectplan voor de
nationale en internationale profilering van Leiden ter gelegenheid van de viering van het Pilgrim
Fathers jaar 2009, concept 1b d.d. 23 juni 2008), het ingediende plan niet uit te voeren, maar uit te
gaan van een bescheiden kernprogrammering.
In 2008 hebben op initiatief van de directeur van de Lakenhal diverse partners het ‘Activiteitenoverzicht Holland Mania Leiden Amerikaviering 2009’ ontwikkeld, als kernprogramma voor de
viering van het Pilgrim Fathers jaar 2009 in Leiden, waarmee uw Raad heeft ingestemd (RV
08.0088). Dit hoogwaardige, kwalitatieve en realistische programma sloot aan bij de start en de
openingsmanifestatie Holland Mania door de Lakenhal.
Verder is gebleken dat het jaartal 2009 vooral betekenis heeft voor Leiden. Voor de Verenigde
Staten geldt het jaartal 2010, als ijkpunt. Toen zijn immers de Pilgrims aangeland op de vaste wal
in Amerika.
Met het Pilgrim jaar heeft Leiden nu vooral veel lokale, regionale en nationale publiciteit en
dienovereenkomstige bezoekers getrokken. Wij zijn echter van mening dat de relaties van Leiden
met de Pilgrims beter kan worden benut voor de marketing van Leiden op de Amerikaanse markt.
Met het Pilgrimjaar 2009 zijn de banden en kontakten met Amerika en de relevante instellingen,
zoals de Pilgrim Hall, verder verstevigd. Wij beschouwen het Pilgrimjaar 2009 dan ook als een
goed voortraject voor de bewerking van de Amerikaanse markt voor het Pilgrimjaar 2020.
Wij zullen dit bespreken met Leiden Marketing en de netwerktafel van de gelieerde Stadspartners
voor de gezamenlijke citymarketing van Leiden. In dit citymarketing netwerk zullen ook de
potenties van Leiden voor de Amerikaanse markt moeten worden beoordeeld en de projecten
worden uitgevoerd.
Zoals in een eerder stadium door Leiden Marketing aangegeven, bij de beoordeling van eerdere
plannen van partijen uit de stad voor het Pilgrimjaar 2009, is tijdige voorbereiding zeer belangrijk.
Dan kan ook de touroperatormarkt beter worden bewerkt, gericht op het aantrekken en verblijf van
bezoekers uit Amerika.
Evaluatie Holland Mania
Ter evaluatie van Holland Mania brengen wij u nog het volgende onder de aandacht.
Op 14 oktober 2008 heeft Uw Raad het activiteitenoverzicht ‘Holland Mania Leiden Amerikaviering
2009’ vastgesteld, als kernprogramma voor de viering van het Pilgrim jaar 2009 (RV 08.0088), na
instemmend advies van Stichting Stadspartners/Leiden Marketing.
De manifestatie Holland Mania is uitgevoerd door de gemeentelijke instellingen museum De
Lakenhal en het regionaal Archief Leiden (RAL), in samenwerking met de Museumgroep Leiden.
Tevens is hierbij een gemeentelijk budget beschikbaar gesteld van maximaal € 110.000,--.
Wij hebben het museum De Lakenhal gevraagd als coördinator op te treden, in samenwerking met
het regionaal Archief Leiden (RAL). Dit betekende een uitbreiding van de manifestatie Holland
Mania en veel nieuwe activiteiten van met name het RAL, Scheltema en de 3 Oktobervereniging in
het kader van het Pilgrimjaar. In de uitvoeringsorganisatie werd hiervoor samengewerkt met de
Museumgroep Leiden.
Het kleurrijke en gevarieerde palet aan activiteiten heeft, buiten de toeschouwers van de 3
Oktoberoptocht (thema Pilgrims/Amerika), ruim 30.000 bezoekers getrokken.
De totale kosten van de manifestatie Holland Mania bedroegen in totaal € 340.647,05 (zie bijgaand
overzicht). De financiering van de kosten van de manifestatie was, naast de eerder genoemde
gemeentelijke bijdrage van € 110.000,--, geregeld via entreegelden, beschikbare eigen budgetten
van de instellingen, (landelijke) fondsen, sponsors en rijksregeling BKV.
Met verwijzing naar de behandeling van het Raadsvoorstel 08.0088/Pilgrim Fathers 2009:
activiteitenoverzicht Holland Mania Leiden Amerikaviering 2009, beschouwen wij de motie 9/CU
Pilgrim Fathers jaar 2009 (RV 08.0058) als afgedaan.
Voor een uitgebreid en kleurrijk overzicht van de activiteiten van de manifestatie ‘Holland Mania en
Pilgrimjaar 2009’, verwijzen wij u naar de stukken in de leeskamer.
Hoogachtend,
Burgemeester en Wethouders van Leiden,
de Secretaris,
de Burgemeester,
Bijlagen:
 evaluatie van de manifestatie ‘Holland Mania en Pilgrimjaar 2009’
 Verantwoording Activiteitenoverzicht Holland Mania: programma Leiden-Amerikaviering 2009
 overzicht afrekening realisatiekosten manifestatie Holland Mania (totaal)