HOOFDPIJN Jan den Heijer neuroloog CLASSIFICATIE Deel I: De primaire hoofdpijnen 1 Migraine 2 Spanningshoofdpijn 3 Cluster hoofdpijn en andere trigeminale autonome hoofdpijnen 4 Andere primaire hoofdpijnen CLASSIFICATIE Deel II: De secundaire hoofdpijnen 5 Bij hoofd- en/of nektrauma 6 Bij vasculaire aandoening hoofd/nek 7 Bij niet-vasculaire aandoening intracraniëel 8 Bij medicatie/drugs of onttrekking 9 Bij infectie 10Bij stoornis in homoeostasis 11Bij aandoening in hoofd buiten de schedel 12Bij psychiatrische aandoening CLASSIFICATIE Deel III: Overige 13 Craniële neuralgieën en centrale aangezichtspijn 14 Overige hoofdpijn, neuralgie en aangezichtspijn 1. MIGRAINE 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 Migraine zonder aura Migraine met aura Chronische migraine Complicaties van migraine Mogelijke migraine Episodische syndromen die geassocieerd kunnen zijn met migraine MIGRAINE VAAK ERFELIJK MIGRAINE CRITERIA Minstens 5 hoofdpijnaanvallen die onbehandeld 4-72 uur duren met 2 van deze 4 1. 2. 3. 4. Aan een kant Kloppend Matig tot ernstig (ADL niet mogelijk of moeilijk) Erger door inspanning Erbij 1. Misselijkheid en/of braken 2. Overgevoeligheid voor licht, geluid, geur AURA CRITERIA 1. 2. 3. 4. Minstens 2 aanvallen met 3 van deze 4 Volledig herstellende verschijnselen die passen bij niet goed functioneren van (een deel van) de hersenen Ontwikkeling geleidelijk in meer dan 5 minuten of minstens 2 verschillende na elkaar Elk verschijnsel duurt minder dan 60 minuten Hoofdpijn begint tijdens of binnen 60 minuten na de aura MIGRAINEKAART NEDERLAND WAT KUNNEN WE ERAAN DOEN ? LEEFSTIJLADVIES Goed slapen Lichaamsbeweging Regelmatig eten Natriumglutamaat (Chinees) vermijden Alcohol vermijden Cafeïne beperken Medicatie beperken: 2 op 7 Melk, kaas, chocolade, citrusvruchten ??? AANVALSMEDICATIE Paracetamol Aspirine Cafeïne Niet Steroïde Anti Inflammatoire Drugs (NSAID’s) Ergotamine Triptanen NIET MEDICAMENTEUS PROFYLAXE Betablokkers (propranolol, metoprolol) Antiserotonine (pizotifeen) Calciumantagonist (flunarizine) AT1 antagonist (candesartan) Antiepileptica (valproaat, topiramaat) Botuline toxine Bij menstruele migraine Frovatriptan Doorslikken pil, mirena spiraal of prikpil HOOFDPIJN BIJ SPANNING ? SPANNINGSHOOFDPIJN CRITERIA Minstens 10 keer Hoofdpijnduur 30 minuten tot 7 dagen 2 van deze 4 1. 2. 3. 4. Drukkend/klemmend/bandvormig Licht tot matig (ADL kan door) Beiderzijds in het hoofd Niet erger door inspanning Geen misselijkheid of braken Geen overgevoeligheid voor en licht en geluid TYPEN SPANNINGSHOOFDPIJN Onregelmatig <12 per jaar < 1 per maand Regelmatig <180 per jaar < 15 per maand Chronisch >15 per maand gedurende minstens 3 maanden WAT KUNNEN WE ERAAN DOEN ? Leefstijladvies Medicatie Paracetamol Aspirine Cafeïne Niet Steroïde Anti Inflammatoire Drugs (NSAID’s) Spierrelaxantia Bij chronisch: Antidepressiva: amitriptyline, nortriptyline of mirtazapine VERVOLG Niet medicamenteus: Transcutane Elektro Neuro Stimulatie Blokkade van de n. occipitalis Beide behandelingen vooral als de pijn vanuit de nek of het achterhoofd komt CLUSTER HOOFDPIJN CRITERIA Hevige pijn, eenzijdig rond oog en slaap gedurende 15 minuten tot 1 uur Frequentie van 1 aanval per 2 dagen tot 8 op een dag Bij de aanval tenminste 1 van de volgende: Tranenvloed Verstopte neus Loopneus Transpiratie voorhoofd/gezicht Nauwe pupil Gezwollen oogleden Rood oog Rusteloosheid/agitatie CLUSTER HOOFDPIJN SOORTEN Episodisch: Perioden van 7 dagen tot 1 jaar en daarna pijnvrije periode van 1 maand of langer Chronisch: Langer maand dan 1 jaar zonder remissies of korter dan 1 WAT KUNNEN WE ERAAN DOEN ? Aanvalsbehandeling: Sumatriptan neusspray of onderhuidse injectie 100 % zuurstof 7-12 liter/minuut voor 20 minuten Profylaxe: Calciumantagonisten: verapamil Corticosteroïden (korte termijn) Occipitalis blokkade (of stimulatie) (Methysergide: van de markt gehaald) Lithium MEDICATIE AFHANKELIJKE HOOFDPIJN Hoofdpijn >15 dagen van de maand Medicatie overge(mis)bruik: Triptanen>10 dagen per maand Combinatiepreparaten>10 dagen per maand Paracetamol/NSAID’s>15 dagen per maand >5 Cafeïnehoudende dranken per dag Pre-existente hoofdpijn verergerd sinds het medicatie/cafeïne overgebruik 50% van de chronische hoofdpijn is medicatie afhankelijk WAT KUNNEN WE ERAAN DOEN ? Alle pijnstillers/triptanen/cafeïne stoppen Dit gedurende minimaal 3 maanden 95 % van de patiënten stopt echt, 73 % houdt het ook 3 maanden vol Bij chronische migraine bereikt 60 % hiermee een reductie van >50 % van het aantal hoofdpijndagen per maand Bij chronische spanningshoofdpijn 26 % EN DE FYSIOTHERAPEUT DAN ? Typen hoofdpijn Hoofdpijn komt in alle soorten en maten voor: van licht zeurend tot ondragelijk hevig. Elk type pijn vraagt om een andere behandeling. Wij onderscheiden: • Spierspanningshoofdpijn • Migraine • Cervicogene hoofdpijn door bewegingsbeperking in de nek • Medicatieafhankelijke hoofdpijn • Clusterhoofdpijn • Hoofdpijn vanuit de kaakregio THERAPIE OPTIES FYSIOTHERAPEUT Behandelmethodes Wij zijn onder andere gespecialiseerd in manueel therapie en Dry Needling triggerpoint behandelingen. Om hoofdpijnklachten effectief te reduceren, werken wij samen met de DC (pijn)kliniek. Vanuit verschillende disciplines bieden wij de beste oplossing, zoals: • Verbetering van de bewegingsfunctie van nekgewrichten • Vermindering van spierspanning • Versterking van stabiliserende nekspieren en/ of houdingsspieren • Bewustwording en correctie van lichaamshouding • Advies over en toepassing van ontspanningstechnieken BEDANKT VOOR JULLIE AANDACHT