NEURO - Hoofdpijn Anamnese - Aard (drukkend, bonzend, stekend), lokalisatie, patroon (aanvallen of continu), duur, frequentie, eerste maal ?, ernst (mate van belemmering in het dagelijks functioneren thuis of op het werk), - Tijdstip van de dag, - Prodromen of aura begeleidende symptomen (nausea, foto/sonofobie), provocerende factoren (pil, menstruatiecyclus, rode wijn, caffeïne, chocolade, stress,…), gedrag tijdens aanval (bedrust of bewegingsdrang), mate van belemmering - (Zelf)medicatie (frequentie, duur, hoeveelheid) of andere behandelingen - Familie-anamnese met betrekking tot hoofdpijn Klinisch onderzoek - NKO onderzoek - Neurologisch onderzoek + oftalmoscopie - Onderzoek van de nek, schedel en schoudermusculatuur(gevoelig of stijf) - Nekstijfheid - Temperatuur Differentieel diagnose Primair VS Secundair (lokaal of systemisch) infectieus proces (viremie, sinusitis, meningitis) vasculair proces (subarachnoidale bloeding, ischemische beroerte) intracranieel ruimte-innemend proces (hersentumor, hydrocefalie) cervicalgie, medicatie-abusus, onduidelijke oorsprong PRIMAIR SpanningsMedicatieMigraine KlusterTrigeminus hoofdpijn afhankelijke hoofdpijn neuralgie hoofdpijn (Horton) 20-50 j 20-50 j 50-80j Voorkeurslft doorgaans jonge lft (ouder: CAVE) V/M = 4 /1 V/M = 1/4 V/M=1/1 en -geslacht Drukkend / Klemmend Dof en drukkend Kloppend Stekend Elektrisch Aard Continu Continu Aanval Periodiciteit Seconden; Verloop Lokalisatie Begeleidend symptomen Holocranieel, occipitonuchaal, bandgevoel om hoofd Geen Gedrag Verder doen, doch functioneren gestoord Uitlokkende factoren Stress, psychisch Spierspanning Verkeerde houding Oververmoeid Beleid Kortdurend (5 dagen) paracetamol / NSAID >15 dagen/maand > 3 maanden lang -Ergotamine of analgetica :bilateraal -Triptanen :unilateraal Abnormaal vermoeid Nausea Geheugenstoornissen Concentratiestoornis Irritatie, angst Depressief Paracetamol / NSAID > 3 da /week Ergotamine > 1 da /week Triptanen > 2 da /week Cafeïne >5 eenheden Volledig stoppen medicatie CAVE ontwenning Na 3 maanden behandeling van de achterliggende hoofdpijn 12-36 u 2/3 unilateraal wisselend L R 15min-3uur Dagen tot weken Unilateraal aan oog / slaap repeterend boven/onderkaak Unilateraal Geen Nausea Braken Fotofobie Sonofobie Rhinitis Horner Tranend oog Neusloop Fotofobie Naar bed Geagiteerd, rusteloos, actief Aanraking en beweging van gezicht vermijden Premenstrueel Rode wijn Chocolade ‘Blauwe’ kaas Stress Pil Alle alcohol Slaap (’s nachts of na dutje) Stress trigger point (50%) aanraking, eten, praten Eerste lijn : pijnstiller + anti-emeticum Tweede lijn : Triptanen Profylaxis : (>2/maand) bètablokker 6 ma tot 1 jaar aanval: 100% O2 (6-12 L/min gedurende 15min) + paracetamol profylaxis: verapamil 120 à 480mg (ECG controles) Carbamazepine MIGRAINE 1. prodromale fase “slecht” gevoel, vermoeid en geeuwen, irritabiliteit, stemmingsstoornissen, drang om te eten 2. aura: 5-60min in 20%, meestal visueel (90%): troebel zicht, lichtflitsen, flikkerscotomen, dikwijls gekleurd (zilverwit), van centraal naar perifeer, gewoonlijk in 1 gezichtsveld zeldzamer afasie, gevoelsstoornissen (hemicorporieel) of zelfs verlamming; gewoonlijk na visuele symptomen 3. hoofdpijn: 4-72uur niet plots, over verloop van 2 uur progressief in intensiteit kloppend, veelal unilateraal(vaak contralateraal aan aura), wisselend van kant, soms bilateraal, mogelijks nausea, braken, overgevoelig (licht, geluid, geur, aanraking) 4. postdromale fase Pathofysiologie migraine =NEUROVASCULAIRE AANDOENING: trigger? → activatie zenuwen rond bloedvaten in hersenen (trigeminovasculair systeem) vrijzetting stoffen die leiden tot vasodilatatie (vicieuze cirkel) = NEUROGENE INFLAMMATIE → bonzende hoofdpijn voortgeleiding van prikkel naar CZS → pijnsensatie en braken Soorten migraine met (verlengd) aura (‘klassieke’ migraine) migraine zonder aura (‘common’ migraine): komt het meest voor chronische migraine status migrainosus (>72u) catameniale migraine: juist voor en tijdens de menses familiale hemiplegische migraine migraine accompagné : unilaterale verlamming en/of fatische stoornissen (net voor, tegelijk of tot 3 dagen na aanval) basilarismigraine : vooral bij adolescenten, begint meestal met een bilateraal geleidelijk visusverlies, soms met vertigo, gevolgd door ataxie, dysarthrie en bilaterale paresthesieën, gevolgd door braken en occipitale hoofdpijn Therapie 1. voorlichting migrainekalender wanneer, hoe lang en hoe ernstig uitlokkende factoren opsporen (slaapcyclus, menses, dieet, emoties) provocerende factoren vermijden 2. medicamenteuze behandeling - aanvalsbehandeling: eerste lijn: paracetamol (3x1g)/NSAID (ibuprofen 400mg 3x1) maar EERST anti-emeticum om opname te bespoedigen en nausea te verlichten tweede lijn: triptanen (sc/neusspray/oraal !braken) = serotonine agonisten vbn: Imitrex (sumatriptan) po/neusspray/supp/sc, Naramig (naratriptan)po, Sumatriptan Sandoz po, DHE = dihydroergotamine neusspray ND: duur (enkel sc terugbetaald via neuroloog) nevenwerking: perifere vasoconstrictie contra-indicaties: coronair lijden, hypertensie, verhoogd cardiovasculair risico NIET associëren met SSRI’s (!serotonine syndroom) - profylaxis: indien > 2 aanvallen/maand bij voorkeur een bètablokker: Inderal 80mg (1xd) ci : astma, diabetes selectieve dan: Metaprolol 100mg calciumantagonisten: Flunatop, Sibilium nevenwerkingen: G↑, extrapiramidale s/, depressie, huidreacties bij langdurige behandeling R/ onderbreken na 6 maand andere: TCA anti-epileptica: Depakine (G↑, haaruitval, tremor), Topamax (G↓, paresthesieën, psychose) methysergide = 5HT antagonisten (retroperitoneale fibrose om 6 maand R/ onderbreken voor 4 weken)