Aanvulling op de Handreiking Aanbesteden 2005

Aanvulling op de Handreiking Aanbesteden 2005
In de VGN handreiking (pagina 7) staat vermeld dat de drie EG aanbestedingsrichtlijnen
(werken, leveringen en diensten) vervangen worden door één richtlijn (2004/18/EG). Er
is met de komst van deze richtlijn één aanbestedingsrichtlijn voor leveringen, werken en
diensten. Deze richtlijn moest nog omgezet worden in nationaal recht. Dit is inmiddels
gebeurd via het Besluit aanbestedingsregels voor overheidsopdrachten (Bao).
Omzetten van richtlijn 2004/18/EG in nationaal recht
In de bijlagen IIA en IIB van de nieuwe richtlijn 2004/18/EG staan dezelfde specifieke
diensten (categorieën) opgesomd die onder de oude richtlijnen op bijlage IA en IB
stonden (zie pagina 9 en 10 van de VGN handreiking). Voor de diensten die op bijlage IIA
staan geldt net als voor de “oude” bijlage IA de volledige werking van de Europese
richtlijn. Voor de diensten die op bijlage IIB staan geldt, net als die op de “oude” bijlage
IB, een beperkt regime (zie de VGN Handreiking Aanbesteden, pagina 6 voor de
toepasselijke beginselen en pagina 10 voor de voorschriften bij het beperkte regime).
Richtlijn 2004/18/EG is omgezet in nationaal recht in het Besluit aanbestedingsregels
voor overheidsopdrachten (Bao). De IIA en IIB diensten van de richtlijn 2004/18/EG,
staan in het Bao op bijlage 2, onderdeel A en onderdeel B. Het Bao is van kracht sinds 1
december 20051. Om te zien onder welk regime een bepaalde dienst valt, kunt de
bijlagen van het Bao raadplegen. Op de bijlagen staan de categorie, de CPC-indeling en
de CPV indeling (classificatiesysteem voor overheidsopdrachten). De aanbestedende
dienst is verplicht om in zijn aankondiging voor het publicatieblad van de EuropeseUnie
van zijn opdracht voor de omschrijving daarvan steeds te verwijzen naar de betreffende
codes in de CPV. De CPV codes staan op de Bao bijlagen. De op de bijlagen vermelde
diensten (lijst) zijn niet gewijzigd2.
Nieuwe onderdelen richtlijn 2004/18/EG in het Bao
In het Bao staan enkele bepalingen waarmee onderstaande nieuwe elementen uit richtlijn
2004/18/EG zijn geïmplementeerd:
a. (procedure) voorschriften voor de raamovereenkomst.
b. procedure voor bijzonder complexe opdrachten (concurrentiegerichte dialoog)
c. elektronisch aanbesteden: mogelijkheid om gebruik te maken informatieuitwisseling via elektronische weg. Hierdoor zijn ook nieuwe vormen van
aanbesteding mogelijk zoals elektronische veiling en dynamisch aankoopsysteem.
d. Verkorte termijnen bij 2A procedures
Raamovereenkomsten (a)
Een raamovereenkomst moet ook worden aanbesteed. Volgens de omschrijving in het
Bao is het is een overeenkomst tussen een of meer aanbestedende diensten en een of
meer ondernemers met het doel gedurende een bepaalde periode de voorwaarden inzake
te plaatsen opdrachten vast te leggen (Bao artikel 1 sub n).
1
De tekst van het Bao kunt u downloaden van de website www.overheid.nl Staatsblad 2005, nummer 408.
2
Transponering: Bijlage IB (“oude” richtlijn): categorie 25/ benaming/gezondheidszorg en maatsschappelijke
dienstverlening> Bijlage IIB (richtlijn 2004/18/EG) categorie 25/benaming/gezondheidszorg en
maatschappelijke dienstverlening > bijlage 2, onderdeel B (Bao) categorie 25/benaming/gezondheidszorg
en maatschappelijke dienstverlening.
Voorschriften raamovereenkomst
De raamovereenkomst wordt met één ondernemer (bijvoorbeeld een zorginstelling)
gesloten of met tenminste drie. In de raamovereenkomst hoeven nog niet alle
voorwaarden voor de zorglevering zijn vastgelegd. Als in een raamovereenkomst de
specifieke voorwaarden zijn vastgelegd (zoals prijs, periode van uitvoeren, de te verlenen
zorg - bijvoorbeeld huishoudelijke verzorging - de kwaliteitseisen en de financiële
condities met bonus/malus regeling) dan kan de opdracht rechtstreeks bij de
contractspartij (bijvoorbeeld de zorginstelling) geplaatst worden. Als in de
raamovereenkomst niet alle voorwaarden zijn vastgelegd, kan de aanbestedende dienst
voor de later te plaatsen opdrachten nog een concurrentieronde houden en een offerte
vragen van de partijen met wie de raamovereenkomst is gesloten. Alleen als een
raamovereenkomst volgens het Bao is aanbesteed, mogen de nader te verlenen
opdrachten onderhands worden gegund. Een aanbestedende dienst kan niet zomaar
besluiten om buiten de gecontracteerde ondernemer/zorginstellingen aan anderen een
opdracht te verlenen. De looptijd van een raamovereenkomst mag niet langer dan vier
jaar zijn.
Raamovereenkomst en Wmo
Een raamovereenkomst zou onder het regime van de Wet maatschappelijke
ondersteuning (Wmo) een (veel) voorkomende overeenkomst kunnen worden. De
Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) adviseert haar leden voor de inkoop van
de huishoudelijke hulp gebruik te maken van een raamovereenkomst, omdat hiermee
meer ondernemers/zorginstellingen gecontracteerd worden. Op deze wijze is volgens de
VNG de keuzevrijheid voor burgers (cliënten), waartoe de Wmo verplicht, goed uit te
voeren.
Concurrentiegerichte dialoog (b)
Hierbij gaat het om de uitvoering van een zeer complexe opdracht waarbij de
aanbestedende dienst vaak niet in staat is om vooraf te bepalen welke middelen deze
nodig heeft om in zijn behoefte te voorzien. Er is behoefte aan overleg met de
ondernemers. De aanbestedende dienst kan een dialoog aangaan over alle aspecten van
de opdracht met de gegadigden. Met de concurrentiegerichte dialoog kunnen
aanbestedende diensten de aanbestedingsprocedures in opeenvolgende fases laten
verlopen en geleidelijk op basis van vooraf aangegeven gunningcriteria het aantal
inschrijvingen waarover zij een dialoog met ondernemers willen voeren, beperken. Deze
procedure is bijvoorbeeld bedoeld voor
grote computernetwerken of grote projecten met een complexe financiering waarbij
vooraf niet alle juridische en financiële eisen kunnen worden voorgeschreven.
Elektronisch aanbesteden (c)
Dynamisch aankoopsysteem
Het dynamisch aankoopsysteem is een elektronisch proces voor het doen van gangbare
aankopen, met algemeen op de markt beschikbare kenmerken, beperkt in de tijd en
gedurende de hele looptijd open voor de ondernemers die voldoen aan de selectiecriteria.
Het gaat om eenvoudige aankopen die regelmatig gedaan worden zoals het aanschaffen
van papier. De aanbestedende dienst moet de voorschriften van de openbare procedure
volgen. In de aankondiging staat het internetadres waarop informatie beschikbaar is
De procedure begint met een aankondiging waarin de aard van de opdracht uiteengezet
wordt. Het beschrijvende document van de opdracht moet op Internet beschikbaar
worden gesteld. Daarin staat wat de aard van de inkopen in het dynamisch systeem zal
zijn en wordt ook informatie over de te gebruiken elektronische apparatuur verstrekt.
Inschrijvers die aan de vooraf gestelde selectiecriteria voldoen, kunnen een indicatieve
inschrijving doen. Deze indicatieve inschrijving is bedoeld om de aanbestedende dienst te
laten bepalen of de inschrijver wordt toegelaten tot het aankoopsysteem. Binnen 15
dagen neemt de aanbestedende dienst daarover een beslissing. Het systeem staat
gedurende de looptijd altijd open voor nieuwe inschrijvers. Als de inschrijvers worden
toegelaten tot het systeem worden zij door de aanbestedende dienst uitgenodigd om in
te schrijven op een specifieke opdracht. De gunning vindt plaats op basis van criteria
zoals vermeld in de aankondiging van het dynamisch aankoopsysteem. Het dynamisch
aankoopsysteem heeft een looptijd van maximaal vier jaar.
Elektronische veiling
Een elektronische veiling is een zich herhalend elektronisch proces voor de presentatie
van nieuwe verlaagde prijzen of van nieuwe waarden voor bepaalde elementen van
inschrijvingen. Voorafgaand aan de elektronische veiling vindt een volledige beoordeling
van inschrijvingen plaats aan de hand van de gunningcriteria. Hierdoor is klassering van
de inschrijvingen op elektronische wijze mogelijk. Het systeem van elektronische veiling
kan in elke procedure worden ingezet. De aanbestedende dienst kan door middel van dit
systeem inschrijvers vragen om nieuwe lagere prijsoffertes in te dienen. Als gegund
wordt op basis van de economisch meest voordelige inschrijving, kunnen ook andere
kwantificeerbare onderdelen van de inschrijving dan de prijs worden verbeterd. De
elektronische veiling mag niet worden gebruikt om wijzigingen aan te brengen in het
bestek.
Verkorte termijnen 2A procedure (d)
 Voor de openbare procedure geldt een wettelijke termijn van 52 kalenderdagen,
voor de niet openbare procedure (met voorafgaande selectie) 37 dagen voor de
selectiefase (eerste fase) en 40 dagen voor de gunningfase (tweede fase). Deze
minimumtermijnen mogen met 7 dagen worden verkort, als de aankondiging voor
de aanbesteding elektronisch aan het Publicatieblad van de EG wordt verzonden.
De termijn is dan 45 in plaats van 52 dagen en 30 in plaats van 37 dagen (eerste
fase).
 De minimumtermijn mag met nog eens 5 extra werkdagen worden verkort als alle
stukken vrij en toegankelijk worden gemaakt op de website. Opgeteld zijn dit 12
dagen. Voor de openbare procedure geldt dan: 40 dagen, in plaats van 45 en voor
de niet openbare voor de tweede fase geldt 35 in plaats van 40 dagen.
Beroep tegen gunningbesluit
In het Bao is geregeld dat een aanbestedende dienst mededeling moet doen van zijn
gunningbesluit en dat hij na het gunningbesluit 15 dagen moet wachten voordat hij een
(raam)overeenkomst sluit. Ook moet de aanbestedende dienst in het gunningbesluit de
gronden voor zijn besluit noemen. Deze voorschriften en de termijn van 15 dagen zijn
bedoeld als waarborg voor de ondernemers die in rechte willen opkomen tegen het
gunningbesluit. Het Europese Hof had zich al eerder in het Alcatel-arrest erover
uitgesproken dat een partij over de mogelijkheid moet kunnen beschikken om zich tot de
rechter te wenden.
Nieuwe drempelbedragen
Tweejaarlijks bepaalt de Europese commissie de drempelwaarden. De nieuwe
drempelwaarden per 1 januari 2006 tot 1 januari 2008 zijn:
Overheid
Werken
Diensten
Leveringen
Centraal
€ 5.278.000
€ 137.000
€ 137.000
Decentraal
€ 5.278.000
€ 211.000
€ 211.000
Voor de leden van de VGN zijn relevant de waarden die gelden voor de diensten die
moeten worden aanbesteed door de decentrale overheid (zoals gemeenten).
Wijziging van de URL van de TED en zoekacties
Via http://ted.europa.eu komt u op de tenderdatabase, waarin alle overheidsopdrachten
worden geplaatst. Als u bij NL het supplement op het publicatieblad van de Europese
Unie klikt, komt u in de database in het Nederlands. U kunt hierin bijvoorbeeld de
opdrachten vinden die de gemeente in het kader van de Wmo heeft geplaatst voor de
huishoudelijke hulp/verzorging3.
Bijvoorbeeld zoekt u via een gewone zoekactie:
bij Land: op NL en bij opdracht: dienstenovereenkomst en volledige tekst: Wmo dan
krijgt u een resultaat te zien van een groot aantal gemeenten die een opdracht voor
huishoudelijke hulp hebben geplaatst. U kunt uiteraard ook via andere methoden zoeken
bijvoorbeeld de CPV code.
3
In deze TED plaatsen gemeenten hun opdrachten voor de inkoop van huishoudelijke hulp/verzorging.
Daarnaast hebben veel gemeenten hun opdrachten aangekondigd in Nederland zelf via hun (speciale)
website, en locale kranten. Bij afdeling inkoop van de gemeente kunt u meestal ook informatie krijgen
over lopende aanbestedingsprocedures.