Messiasbelijdende Joden: handen van de Helper!
advertisement
Immanuël Voorlichtingsblad van de stichting Steun Messiasbelijdende Joden | 17e jaargang nummer 1 Messiasbelijdende Joden vormen een kleine groep in Israël. Toch nemen ze hun plaats in leger en samenleving in. Daarbij gaan ze steeds meer voor anderen betekenen. Door hun belangeloze en liefdevolle hulpverlening vallen zij op. Messiasbelijdende Joden: handen van de Helper! Door Ds. A. Jonker De staat Israël heeft veel geld nodig voor de veiligheid. Een groot Drijfveer deel van het nationale budget gaat naar defensie, leger en inlichtin- Messiasbelijdende Joden weten van de liefde van de Heere Jezus. Ze gendienst. Daarnaast wordt er door nieuwe Joodse immigranten die willen graag deze liefde tonen aan anderen. De nood die zij om zich naar Israël komen een beroep gedaan op de sociale diensten. Daar- heen zien, maakt hen afhankelijk van God. Zij bidden voor hun mede- om is er minder geld beschikbaar voor hulpverlening aan armen, burgers en zoeken mogelijkheden om hen te helpen. Hun diepste ouderen en zwakken in de samenleving. De verschillende Messias- drijfveer is het evangelie van Yeshua de Messias. Dit is de Bron belijdende gemeenten zien hierin een duidelijke roeping. waaruit zij kracht putten. Zij lopen niet met het evangelie te koop en gebruiken de hulpverlening niet om te evangeliseren. Wel willen zij Hulpverlening graag de handen van de grote Helper zijn naar anderen toe. In samenwerking met de sociale diensten in Haifa en in Nazareth verstrekken Messiasbelijdende Joden maaltijden en voedselpakket- Wervend ten aan arme medeburgers. Daarbij wordt niet gekeken naar gods- Door hun belangeloze hulp vallen Messiasbelijdende Joden op. dienst of afkomst. Zowel Joden als Arabieren, autochtone Israëli’s Mensen vragen hen naar de drijfveer van hun handelen. Dan komt en immigranten, worden geholpen. Veel gemeenten geven speciale er vaak een gelegenheid om te getuigen van Jezus Christus. Van aandacht aan overlevenden van de Holocaust. Men ontvangt hen Zijn liefde om mensen te redden van zonde en verlorenheid. Het op een van de Joodse of nationale feesten in een zaal en biedt hen raakt mijn hart en brengt mij tot verwondering wanneer ik regel- een maaltijd aan. Er worden bustochten georganiseerd om deze matig hoor dat God door de deze hulpverlening andere Joden tot ouderen een dag uit hun eigen (eenzame) levenssituatie halen. Ook geloof in de Messias brengt. God verhoort de gebeden en gemeenten zijn er meerdere projecten waar men verslaafden aan alcohol of mogen ook hierdoor groeien! drugs probeert te laten afkicken en hen een gelukkiger leven te laten beginnen. Messiasbelijdende Joden in Israël begonnen meer dan tien jaar Helpt u de Messiasbelijdende Joden om handen van de Helper te zijn? geleden met hulp aan vrouwen die ongewenst zwanger waren geworden. In plaats van de in de Israëlische samenleving helaas vaak toegepaste abortus geeft men hulp. Men luistert, spreekt en bidt met de vrouwen in nood. Er wordt zonodig financiële hulp gegeven of men verstrekt babykleertjes en wegwerpluiers. Als het kind maar gespaard blijft! Ds. A. Jonker Gods genadeverbond Door Ds. M.K. de Wilde Een paar jaar geleden las ik een prachtige biografie over John mag ontbreken, is Gods trouw en liefde de dragende grond Newton. We kennen hem vooral als de dichter van het beken- voor de omgang met Hem. God is de eerste en de laatste. Hij de lied Amazing Grace (‘Genade, zo oneindig groot’). In zijn le- geeft en wij mogen ontvangen. En pas als we dat leren zien ven zien we heel mooi hoe de Heere in zondaren werkt. Soms vallen de dingen in ons geloofsleven op z’n plaats. Wie van- doet Hij dat bijzonder krachtig en plotse- uit Gods verbond denkt en leeft, krijgt ling. Newton wist daarvan. Maar vaak IK ZAL MIJN VERBOND MAKEN ook het juiste zicht op Israël, het volk werkt de Heere geleidelijk. Ook dat zien TUSSEN MIJ, U EN UW NAGESLACHT waaraan God Zich op een unieke manier we in het leven van Newton. Zo kreeg hij NA U, AL HUN GENERATIES DOOR, heeft verbonden. De eeuwen door heeft pas een hele tijd na zijn omkeer zicht op TOT EEN EEUWIG VERBOND, OM VOOR God Zijn volk vastgehouden, ondanks Is- Gods genadeverbond. Het was voor New- U TOT EEN GOD TE ZIJN, EN VOOR UW raëls ongehoorzaamheid en ontrouw en ton een hele ontdekking. Een troostrijke NAGESLACHT NA U. (GENESIS 17:7) ondanks alle vijandschap die Israël heeft ontdekking! Alles wat hij nodig had voor ervaren. Ook in de toekomst zal God dat het leven met de Heere had God hem al toegezegd en was door doen. Sterker nog, Hij zal nog hele grote dingen gaan doen. Christus, de Middelaar van het verbond, al verdiend! Ik hoop Waarom? Omdat Hij denkt aan Zijn verbond. dat wij ook iets ontdekt hebben van de kracht en de zekerheid van Gods genadeverbond. Hoewel de verbondsrelatie twee Ds. M.K. de Wilde kanten heeft en ons antwoord van geloof en bekering niet Nijkerk Hebreeuwstalige getuigenissen over Jezus niet langer voorpaginanieuws Het was de bedoeling dat de op een na grootste digitale Internetverkeer. Al op de eerste dag van plaatsing waren er nieuwssite in Israël een videoserie over Jezus zou starten. Dit enorm veel bezoekers en commentaren. Walla News kreeg al is na bedreigingen geannuleerd, schrijft Israël Today. spoedig sterke bedreigingen van enkelen binnen de ultraorthodoxe gemeenschap, die zich verenigden en dreigden om Walla!, een van de grootste Israëlische mediabedrijven, gaf in het bedrijf te vervolgen vanwege de bekendheid die Walla! gaf december aan een reeks van maximaal 24 Hebreeuwstalige aan de naam van Jezus en aan de Messiasbelijdende Joden. getuigenissen over Yeshua (Jezus) op zijn website te willen Juridische adviseurs van Walla! kwamen na onderzoek tot de plaatsen. De leiding van deze Internetnieuwssite had op de so- conclusie dat er in feite geen wet was geschonden en ze be- ciale media de populaire videoclips over Jezus opgemerkt, die sloten om de video’s opnieuw uit te brengen. Een week later door het Israel College of the Bible (ICB) - een organisatie die ontving Walla! aanvullende bedreigingen van vertegenwoor- ook door ons wordt gesteund - waren gemaakt. Zij vroegen het digers van de ultraorthodoxie, die dreigden met een consu- team van ICB of zij voor hun grote lezerskring hun eigen serie mentenboycot. Als gevolg daarvan besloot Walla! op vrijdag over Jezus zouden kunnen produceren. Een bekende actrice 25 december om de interviews van de website te verwijderen. zou Israëlische gelovigen vragen stellen over het geloof in Je- Erez Soref, voorzitter van het Israel College of the Bible en één zus. Enkele onderwerpen die op de agenda stonden, zijn: Wie van de initiatiefnemers, stelt: ‘Net zoals tweeduizend jaar ge- zijn Messiasbelijdende Joden? Wat is het verschil tussen het leden de eerste Messiasbelijdende Joden weigerden te zwijgen Messiaanse Jodendom en het christendom? Waarom is het He- over hun Messias, zijn wij niet van plan om ons in te houden breeuwse Nieuwe Testament niet beschikbaar in Israëlische of om de publieke boekhandels? Een prachtige gelegenheid om door videoclips discussie het evangelie dichter bij het hart en het verstand van veel men- Yeshua het zwij- sen te brengen. Een groot bereik, want 95 procent van de Isra- gen op te leggen. eli’s maakt dagelijks gebruik van Internet. Nieuwe videoclips Blijft u met ons werden geplaatst op de website tijdens de drukste uren van het mee bidden?’ 2 Immanuël over Een Messiasbelijdende Jood in het leger Ons bestuurslid, ds. C.J. Overeem, sprak met je beste vriend. En op een gegeven moment God heeft me kracht gegeven en gebruikte een jonge Messiasbelijdende Jood: Shilo Ben komt dan ook het geloof ter sprake. Ik was mijn vrouw, familie en vrienden om mij te Hod (22) en samen keken ze terug op zijn verrast over zijn openheid om te horen bemoedigen. Ook is het ontzettend waar- dienstperiode. over Jezus en zijn belangstelling voor devol dat er organisaties in Israël zijn die het geloof. Wat hem vooral verwonderde de gelovige soldaten ondersteuning geven. Zou je je aan onze lezers kort kunnen was dat we in ons bidden tot God gebruik Ze organiseren bijeenkomsten en confe- voorstellen? maken van eigen woorden. De religieuze renties, waar je samen God aanbidt, luistert Mijn naam is Shilo Ben Hod, een volge- Joden wijken namelijk niet of nauwelijks af naar lezingen, tijd hebt voor ontspanning en ling van Yeshua de Messias, en ik ben een van de formuliergebeden die in hun gebe- ervaringen uit kunt wisselen met anderen Israëlische Jood. Geboren in Jeruzalem in denboek (de Siddoer) staan. Deze andere die in dezelfde situatie zitten als jij. een gezin met zes kinderen en opgegroeid kijk op het gebed wekte meer interesse in Ma’aleh Adumim, een grote nederzet- bij hem op. Iedere keer als er een nieuwe Waar kunnen de lezers van de Immanuël ting ten oosten van Jeruzalem. Ik weet me soldaat bij onze eenheid kwam, werd ik voor bidden? gezegend met Sarah, een geweldige vrouw, door mijn collega’s geïntroduceerd als een Ik zou mijn broeders en zusters in Christus met wie ik sinds april 2013 getrouwd ben. Messiasbelijdende Jood. Prima! Regelmatig willen vragen om te bidden om fysieke We leerden elkaar kennen toen ik in het gaf het een mogelijkheid om – zelfs met bescherming van de soldaten, maar net leger zat en samen mogen we God dienen mijn commandanten – over God te spreken. zo belangrijk is het om te bidden voor hun in Israël. Zelf ben ik betrokken bij Succat geestelijke bescherming. Bid dat de jonge Hallel (‘Tent van Lofprijzing’: een plaats in Kun je ook aangeven waar voor jou de uit- soldaten – als het gaat om het geloof – Jeruzalem, waar 24 uur per dag, 7 dagen per dagingen lagen? sterker het leger zullen verlaten dan dat week gebed en aanbidding plaatsvindt, CJO) Na verloop van tijd werd het moeilijker om zij hun dienstperiode begonnen. Bid dat de en Sarah werkt voor Be’ad Chaim (zie pag.1). sterk in het geloof en dichtbij God te blijven jonge soldaten in staat zullen zijn om een leven. Want voortdurend bevind je je te licht en zout in hun eenheid te zijn en dat In Israël moeten jongens drie en meisjes midden van niet-gelovigen. Met de meesten zij anderen zullen mogen beïnvloeden in twee jaar dienstplicht vervullen. Hoe was van hen kun je natuurlijk prima opschieten, plaats van zelf beïnvloed te worden. Bid die periode voor jou? maar aan de andere kant: wat als ze dat wij allen gebruikt mogen worden tot Aan het begin van de periode – ik was toen vloeken, liegen, roken, praten over onder- redding van ons volk, het Joodse volk. 18 - werd ik geplaatst in het noorden van werpen waar je je op die leeftijd blijkbaar Israël, waar ik de trainingen onderging en mee bezig houdt, je kunt je daar niet aan vervolgens heb ik het grootste gedeelte onttrekken. Onderschat niet wat het met je van de diensttijd doorgebracht op een basis doet als je twee tot drie weken in zo’n omge- in het midden van Israel. Als elektrotech- ving verkeert, dan voor het weekend weer nicus werkte ik in een laboratorium voor naar huis mag en je vervolgens, voor je het onbemande vliegtuigen. Vanaf het begin weet, weer terug moet keren naar de basis. heb ik gebeden dat ik het licht en zout in En dat gedurende een periode van drie jaar! mijn legereenheid zou zijn en dat er kansen Daarbij komt nog dat er nauwelijks tijd voor zouden komen om mijn geloof met mijn ontspanning is omdat je het grootste deel collega’s en vrienden te delen. Dat gebeurde van de dag en nacht bezig gehouden wordt. bijvoorbeeld toen ik gedurende twee weken Dat heeft als onvermijdelijke gevolg dat acht uur per dag wacht moest houden met de stille tijd met God, je gebed en het lezen een collega. Als je dan niets anders te doen van de Bijbel in het gedrang komt. Daar lag hebt dan te praten, leer je elkaar kennen als inderdaad wel de grootste uitdaging, maar Immanuël 3 Messiasbelijdende Joden ten tijde van de Reformatie in de Lage Landen (2) Prof. Dr. Pieter A. Siebesma, Lunteren Ineliding De nieuwe christenen van Portugal In het vorige artikel werd de houding besproken die met name In 1492, het jaar waarin Columbus Amerika ontdekte, werden Erasmus, Luther en Calvijn ten opzichte van de Joden innamen in de de Joden uit Spanje verdreven. Zo’n 150.000 van hen namen de tijd van de Renaissance en de Reformatie. Mede door de antisemi- wijk naar het nabijgelegen Portugal. In tegenstelling tot Spanje tische houding van Erasmus en van de latere Luther was het voor had de Joodse gemeenschap daar nog niet te lijden gehad van Joden weinig aantrekkelijk om christen te worden. Calvijn neemt vervolgingen. In 1496 veranderde dat echter. In verband met zijn waar het de Joden betreft een aparte positie in. In dit artikel wil ik voorgenomen huwelijk met Isabella van Spanje vaardigde de stil staan bij de christenen van Joodse komaf die een rol hebben Portugese koning Dom Emanuel (1495-1521) een edict uit om de gespeeld bij de Reformatie in de Lage Landen. Hierbij Joden uit zijn land te verdrijven. Omdat hij vanwege kan men twee groepen onderscheiden. In de economische redenen de Joodse gemeenschap eerste plaats zijn er zoals in alle tijden indi- toch voor zijn land wilde behouden, drong viduele Joden geweest die overgingen hij er bij hen op aan zich te laten dopen tot het christendom. Bijvoorbeeld John en roomskatholiek te worden. Toen Immanuel Tremellius (1510- 1580) een zij dat echter weigerden, werd de van origine Italiaanse Jood, die na gehele Joodse gemeenschap van zijn bekering docent Hebreeuws Portugal onder dwang gedoopt. werd in Straatsburg. Daar had hij Zo goed contact met Calvijn en zou aparte groep van nieuwe chris- later de catechismus van Calvijn tenen, zo genoemd om hen te ontstond in Portugal een in het Hebreeuws vertalen. Maar onderscheiden van de andere chris- ook Wilhelmus Baudartius, een van tenen. Voor hun omgeving bleven de vertalers van de Statenvertaling zij immers Joden. Velen van deze schijnt Hebreeuws te hebben geleerd nieuwe christenen, uiterlijk vroom van een Joods christen. Dat én Calvijn katholiek, bleven in het geheim aan het én de statenvertalers veel kennis hadden Joodse geloof vasthouden. Toen in 1536 de van de middeleeuwse Joodse uitleg van het Inquisitie tegen hen werd ingesteld, vluchtten velen van hen naar het buitenland. Deze marranen Oude Testament was mede dank zijn deze leraren Hebreeuws, waardoor ze de in het Hebreeuws geschreven vestigden zich in de gehele toenmalige wereld, zoals in Joodse commentaren konden lezen. In de tweede plaats was het WestEuropa (Antwerpen, Amsterdam, Middelburg, Venetië), in het de groep van de Portugese marranen (‘Marranos’ is een scheld- Turkse rijk en in de Nieuwe Wereld. Een aantal van hen gingen woord dat waarschijnlijk zwijnen betekent). Men kan zich terecht weer terug naar het geloof van hun vaderen. De Portugees Joodse afvragen of het hier wel om Messiasbelijdende Joden gaat. gemeente van Amsterdam is door marranen en hun afstamme- Immers de marranen waren Joden die in Spanje en Portugal lingen gesticht. Het aantal marranen buiten Portugal was zo groot onder dwang Rooms katholiek waren geworden. Maar omdat dat in het buitenland allengs de termen ‘Portugees’ en ‘Jood’ als sommigen van hen een rol zowel in de Nederlandse geschiedenis synoniem werden beschouwd. Ook in Spanje woonden nog grote en ook bij het ontstaan en ontwikkeling van het calvinisme hebben groepen marranen, maar hier ging het om families die al een aantal gespeeld, is het voor de lezers interessant kennis van hen te nemen. generaties christen waren in tegenstelling tot die in Portugal, die op een moment werden gedoopt en vaak niet meer van het christelijk geloof afwisten dan alleen het feit dat ze gedoopt waren. 4 Immanuël Middelburg als marraans centrum Marcus Perez, verdediger van het calvinisme De Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) is een van de belangrijkste De meest bekende marraanse calvinist was Marcus (Marco) Perez, in gebeurtenissen van de Nederlandse geschiedenis. De inwoners 1527 geboren in Middelburg. Zijn vader Louis Perez behoorde tot de van de Nederlanden kwamen toen in opstand tegen het gezag eerste Portugese kooplieden die zich in Middelburg hadden geves- van Spanje en voerden strijd voor vrijheid van godsdienst en voor tigd en handelde vooral in peper. Ook Marcus was een bekwaam staatkundige vrijheid. Minder bekend is dat ook marranen een rol koopman, die maar liefst zes talen sprak, Vlaams, Frans, Duits, hebben gespeeld bij deze oorlog tegen Spanje. Dat de marraanse Engels, Spaans, Italiaans en Latijn. In Antwerpen ging hij samen gemeenschappen wereldwijd sympathiseerden met de Nederlanden met zijn vrouw Ursula Lopez de Villa Nova en zijn broer Martin over en met Willem van Oranje spreekt vanzelf. Zij hadden gezien hun tot het calvinisme. De Spaanse inlichtingendienst (gerelateerd aan voorgeschiedenis weinig sympathie voor de Spaanse koning. In de de inquisitie) hield hem goed in de gaten en beschreef hem als een zestiende eeuw vormden Antwerpen, Middelburg, Arnemuiden en ‘Spanjaard van Joodschen ras’. Het is dan ook niet verbazingwek- andere Zeeuwse plaatsen een geliefd toevluchtsoord voor marranen. In Middelburg had men al voor 1492 de poorten opengezet voor Spaanse kooplieden in wijn en specerijen, ongeacht hun afkomst of geloofsovertuiging. Deze stad wilde graag uitgroeien tot een belangrijk handelscentrum en men had daar (hoe typisch Nederlands!) veel voor over, zolang het maar de handel diende. Er vestigden zich heel veel kend dat Marcus Perez een belangrijke DE SPAANSE INLICHTINGENDIENST HIELD HEM GOED IN DE GATEN EN BESCHREEF HEM ALS EEN ‘SPANJAARD VAN JOODSCHEN RAS’ rol heeft gespeeld binnen de Antwerpse kerkenraad. Na de Beeldenstorm nam hij contact op met Willem van Oranje om deze opstand in ordelijke banen te leiden. Eveneens legde hij contacten met de diverse protestantse groeperingen in Antwerpen om tot een bundeling van krachten te komen. Vooral goed en nauw contact onderhield hij met de voorman van de Spaanse en Portugese kooplieden, die vanwege hun (vermeende) Luthersen, de schepen Ferdinand Benuy, eveneens een marraan Joodse afstamming hun land hadden moeten verlaten. Ze waren van SpaansPortugese komaf. Onder leiding van Marcus Perez niet altijd veilig in Middelburg. In 1541 werden twee marranen, en Ferdinand Benuy kwam het compromis van de Antwerpense Louis en Marcus Fernandez, vanwege het zich houden aan Joodse kooplieden ter verkrijging van godsdienstvrijheid tot stand. In zijn gebruiken op de brandstapel verbrandt. Maar in het algemeen woning werd in 1566 het befaamde verzoekschrift om godsdienst- burgerden ze snel in en pasten zich zo gemakkelijk aan dat wij een vrijheid voor de protestanten opgesteld, dit in ruil voor drie miljoen generatie later hun namen al tegenkomen op de ledenlijsten van de gulden. Perez was vanzelfsprekend de penningmeester van dit gemeente en kerkenraden van Middelburg. Daarop staan namen comité dat dit grote bedrag bijeen moest brengen. Bij deze gelegen- als Alonso Ximenes, een vermaard koopman (zijn afstammelingen heid werden zij door Margaretha van Parma voor het eerst Geuzen zouden later zowel binnen de christelijke als Joodse gemeenschap genoemd. Uiteindelijk moest Marcus Perez, nadat hij zijn vrouw een belangrijke rol gaan vervullen), Peter de Heniosa, Schepen en onder bescherming van prinses van Oranje Anna van Saksen had Raad van Middelburg en getrouwd met een dochter van de eerder achtergelaten, naar Basel vluchten. Maar ook zijn Middelburgse genoemde Alonso Ximenes, Pieter Garcia de la Loo, de baljuw en de familieleden, de la Palma’s werden vervolgd op beschuldiging van familie De la Palma, die vurige verdedigers van het calvinisme zou het onderdak verlenen aan predikanten. Onder de martelaren die voortbrengen. Een aantal marranen zou tot het Jodendom terug- in deze tijd voor hun geloof sterven komen we dan ook marranen keren, maar het is opmerkelijk dat juist in de Lage Landen een tegen, zowel calvinisten als wederdopers. aanzienlijk deel overgingen tot de gereformeerde leer. Immanuël 5 Messiasbelijdende Joden ten tijde van de Reformatie in de Lage Landen (2) Zestiende-eeuwse bijbelsmokkel Marcus Perez speelde ook een rol bij het verbreiden van de nieuwe Een tweede voorbeeld is het huwelijk tussen Emilia, de dochter van gereformeerde leer. Hij had via zijn familie veel contacten met Willem van Oranje en zijn tweede vrouw Anna van Saksen en lieve- Spanje. Vandaar dat hij en Jehan Ximenes in staat waren dertig- lingszus van stadhouder Maurits (15691629) met Don Emanuel, een duizend exemplaren van de Institutie van Calvijn, samen met vele marraanse prins en afstammeling van de zoon van de Portugese andere christelijke traktaten en werken, die in het Spaans waren koning Dom Emanuel en zijn Joodse maîtresse. Don Emanuel vertaald, naar het Iberisch schiereiland te smokkelen. Op deze streefde naar de troon van Portugal en werd daarin gesteund door de manier wilde hij Spanje voor de nieuwe leer winnen. Ook zijn vrouw marraanse gemeenschappen. Hij kwam naar Nederland om steun Ursula Lopez de Villa Nova steunde de calvinistische zaak van te zoeken voor zijn zaak en kreeg contact met Emilia. Maurits was harte. Zij was eveneens de dochter van een voorname marraan en tegen dit huwelijk, met weinig resultaat. haar broer Martin Lopez, edelman en rechtsgeleerde in Antwerpen, In 1579 traden Emilia en Emanuel in het geheim in het huwelijk, inge- behoorde tot de eerste Geuzen. Ursula organiseerde aan huis dames- zegend door een katholieke priester. Emanuel heeft zich onder meer kransjes, (vandaag de dag zouden we ze Bijbelkringen noemen) waar verdienstelijk gemaakt als kaperkapitein in de strijd tegen Spanje. zij onderricht gaf vanuit de Bijbel en waar geld werd ingezameld Na 28 jaar werd evenwel het huwelijk ontbonden en vestigde Emilia voor de bouw van de gereformeerde kerk. Hun huis stond open voor zich met haar zes overgebleven dochters en twee zoons in Genève. een ieder die onderdak nodig had. Zelfs Petrus Datheen heeft bij hen Heden ten dage wonen er nog steeds afstammelingen in Zwitserland gelogeerd. De historicus Jaap Meyer heeft over deze ontmoeting en kan men in Genève in de kathedraal de kapel van de prinsessen gefilosofeerd: “Wat zal er tussen de bewerker der Psalmen en deze van Portugal bezoeken. Dit huwelijk vormt een illustratie van het feit marranen zijn gesproken, als in de late avond de stemming vrij- dat Marranen, onder dwang gedoopte Joden en hun afstammelingen, kwam voor het uitwisselen van de diepste gevoelens van geloof en hoge posities konden innemen. vertrouwen. Zou Marcus zijn zo populair geworden vriend misschien nog Psalmmelodieën hebben voorgezongen, zoals zij in de tradities Literatuur der marranengeslachten worden bewaard?”. Als zij elkaar wederzijds Th. M. Roest van Limburg, Een Spaansche gravin van Nassau, hebben beïnvloed, dan is dat, voor zover ik weet, nooit vastgesteld. Mencia de Mendoza, markiezin van Zenete, gravin van Nassau (15081554), Leiden 1908. Dr. J. Meyer, Zij lieten hun sporen achter, Marranen en het Huis van Oranje Joodse bijdragen tot de Nederlandse beschaving, Utrecht 1964, Ook het Huis van Oranje heeft contacten onderhouden met pag. 3340. I. Prins, De vestiging der Marranen in NoordNederland marranen. Zo komen we in de familie van Willem van Oranje Mencia in de zestiende eeuw, Amsterdam 1927. Mr. Dr. J. L. J. van de Kamp, de Mendoza, markiezin van Zenete tegen. Door keizer Karel V werd Emanuel van Portugal en Emilia van Nassau, van Gorcum, Assen zij persoonlijk uitgehuwelijkt aan graaf Hendrik III van Nassau, de 1980. Wulfert de Greef, Van een stam, Calvijn over Joden en chris- broer van Willem de Rijke, de vader van Willem van Oranje. Zij was tenen in de context van de late Middeleeuwen, Eburon Delft 2012. een begaafde vrouw, die zich niet alleen bezighield met de studie Jozeph Michman e.a.. Pinkas, Geschiedenis van de joodse gemeen- van de klassieken, maar ook Hebreeuws schijnt te hebben gekend. schap in Nederland, Amsterdam 1999 Het hof in Breda werd dankzij haar tot een centrum van wetenschap en cultuur. Vele schilders, beeldhouwers, dichters en geleerden, de beroemdsten van hun tijd omringden haar. Bij testament bepaalde zij dat na haar dood een leerstoel Hebreeuws in Toledo gesticht moest worden, waarbij met name haar familieleden in aanmerking konden komen voor een beurs. In hoeverre zij zich bewust was van haar Joodse komaf, valt voor ons moeilijk na te gaan. Zij bleef haar hele leven roomskatholiek. Wel weten we dat een aantal takken van haar familie uiteindelijk naar het Jodendom is teruggekeerd. Zo stammen in Nederland o.a. de geslachten Mendes en Lopes Suasso, dat nog steeds het Mendozawapen voert, hiervan af. In de PortugeesJoodse gemeente van Londen was en is Mendoza een veel voorkomende Voorlichting op verenigingsof gemeenteavond Bestuursleden komen graag voor u spreken, met of zonder powerpointpresentatie, over Israël. Graag bezoeken wij uw gemeente, vereniging of school. ‘Israël en Messiasbelijdende Joden’, ‘Wat moet ik met Messiasbelijdende Joden?’, ‘Zijn Messiasbelijdende Joden tweederangsburgers?’ Hierover vertellen we u graag meer. Voor inlichtingen en opgave kunt u contact opnemen met: ds. A. Jonker([email protected]) of tel. 0341 - 357766. naam. 6 Immanuël Tournee ds. D. Zadok Tournee Leon Mazin Ds. D. Zadok is directeur van Tournee Yoyakim Figueras Leon Mazin is voorganger van Bezoek aan Jaffastraat 17 de Yoyakim ouder- de Shavei Tsion Gemeente in In het pand van de Bat predikant van de gemeente ling van de Chasdey Yeshua Haifa. Hij hoopt van D.V. 20 t/m Tsiongemeente ontvangen ds. Chesed weEmet (Genade en gemeente in Arad, hoopt van 24 maart 2017 naar Nederland en mevr. Ben Zvi u graag. Er is Waarheid) in Kanot/Gedera. D.V. 23 t/m 26 januari 2017 te gemeente de mogelijkheid om op zondag Hij houdt altijd een boeiend enkele avonden te verzorgen. heeft meerdere projecten, o.a. als groep uw samenkomst referaat waarna er gelegen- Hij spreekt dan vanuit zijn gaarkeuken, zorg voor overle- te houden in dit centrum. Ds. heid is om vragen te stellen ervaringen als gelovige in de venden van de Holocaust, zorg Ben Zvi wil voor u spreken en verder contact te leggen. woestijnstad Arad. We zien voor nieuwe immigranten, en daarna kunt u daar koffie Hij komt weer naar Nederland weer uit naar zijn komst. muziekschool, theologische drinken. Ook kunt u hier op van D.V. 26 t/m 29 september toerusting en evangelisatie- een doordeweekse dag terecht 2016. blad Oasis. voor uw souveniraankopen. uitgeverij HaGefen en Figueras, komen. Zijn Wanneer u er zeker van wilt Wapenveld, Maandag zijn dat u als groep ontvangen september: kunt worden, neem dan tele- 19.30 uur in Gebouw Herv. 26 fonisch contact op met ds. Gemeente, Ben Zvi om een afspraak te Kerkstraat 2A. Info: Timon Bijsterbosch, tel. 06 – 27 175 982. CONTACT Lunteren Dinsdag 19.30 uur maken. Thuis: 00-972 – 2 – 53 55 506 Mobiel: 00-972 – 544 - 37 57 67 Jaffastraat 17: 27 september: in Bethelkerk, Schaepmanstraat 2. Info: J. van de Kolk, tel.: 0318 – 484 466. Boven-Hardinxveld, Woensdag 28 september: 19.45 uur in Kerkcentrum, Paulus met Messiasbelijdende Joden 00-972 – 2 – 62 23 030 Een Messiasbelijdende Jood in uw gemeente in 2017? Voor een van bovenstaande sprekers op uw gemeente- Potterstraat 20. Info: Ds. P. avond kunt u contact Vernooij, tel. 0184 – 613 079. opnemen met: ds. A. Jonker ([email protected]) Legateren Er zijn veel goede doelen die u kunt opnemen in uw testament, op te nemen, dient u de volgende zin op te nemen: Ik legateer maar wilt u daarbij het werk ten dienste van de Messias- vrij van rechten aan Stichting Steun Messiasbelijdende Joden belijdende Joden in Israël niet vergeten? Om de Stichting Steun te Nijkerk een bedrag van € Messiasbelijdende Joden in uw testament of wilsbeschikking drie maanden na mijn overlijden. Immanuël om te worden afgegeven 7 STEUN MESSIABELIJDENDE JODEN IN HUN STRIJD TEGEN ABORTUS In Israël worden jaarlijks 20.000 legale abortussen en hetzelfde aantal illegale abortussen gepleegd. Iedere week sterven minstens 800 baby’s in de moederschoot. Deze grote nood is Sandy Shoshani op het hart gebonden. Meer dan 10 jaar geleden is zij begonnen om kinderen van de dood te redden. Zij doet dit samen met medewerksters aan de telefoon, consulentes op allerlei plaatsen in het land, veel medewerkers en vrijwilligers. De organisatie Be’ad Chaim (voor het leven) helpt iedere vrouw, getrouwd of ongetrouwd, Joods of Arabisch, ongeacht godsdienstige achtergrond. Er wordt hulp geboden door gesprekken, maatschappelijke en financiële ondersteuning. Ook verstrekt men babykleertjes, wegwerpluiers en andere zaken die de aanstaande moeder nodig heeft. ER IS € 1400,- NODIG OM ÉÉN MOEDER EN HAAR KIND TE HELPEN. Stort uw gift op NL90 RABO 0377 8534 96 t.n.v. Stichting Steun Messiasbelijdende Joden te Nijkerk Postbus 22 3860 AA Nijkerk KvK Amersfoort 320 76147 www.messiasbelijdendejoden.nl De Stichting Steun Messiasbelijdende Joden is bij de Belastingdienst geregistreerd als een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI) Voor het opgeven als donateur Voor het aanvragen Bestuur: Ds. W. van Dijk, Kampen en voor adreswijzigingen: van een spreekbeurt Voorzitter: Ds. H. de Graaf, Urk Dhr. G.J. Gersie of presentatie: Ds. A.D. Goijert, Nijkerk Dr.ir. H. Kievit, Barneveld Simon Vestdijkstraat 133 Ds. A. Jonker Secretaris: Dhr. G. Kok, Apeldoorn 3842 LK Harderwijk Havikstraat 40 Dhr. G.J. Gersie, Harderwijk Ds. J.C.V. Krijtenburg,Veenendaal Tel. 0341 – 421 181 3882 JH Putten Penningmeester: Ds. C.J. Overeem, Zegveld E-mail: Tel. 0341 – 35 77 66 Dhr. M. Hop, Nijkerk Dhr. D.C. v. Voorthuijsen, Email: Dhr. J.H. van Asperen, Nijkerk Groot-Ammers [email protected] Ds. N.A. Donselaar, Nijkerk [email protected]
