Visie van de overheid op het beroep van leraar (1)

Het opleidingsprofiel:
een eigen instrument en toch in lijn met
de basiscompetenties …
Prof. Antonia Aelterman
KHLeuven, 14 februari 2008
Opbouw referaat
• De verantwoordelijkheid van het
departement voor lerarenopleiding
inzake curriculumontwikkeling
• De visie van de overheid
• Een eigen opleidingsprofiel
Prof. Antonia Aelterman
KHLeuven, 14 februari 2008
Een pleidooi voor een curriculum op
meso-niveau
• een curriculum dient gesitueerd binnen een
sociale context
• vernieuwingen vanuit een top-down-model
werken niet
• steunt op het reflectieve paradigma
• Betekenis geven aan kennis en ervaringen vanuit een
eigen visie en opvattingen
Prof. Antonia Aelterman
KHLeuven, 14 februari 2008
De sociale context van het
curriculum
 het opleidingsarrangement maakt
deel uit van een omgeving:
 lesgevers, studenten, ecologische, institutionele en
historische factoren
 samenwerking, responsief en reflecterend vermogen zijn
dragers van beleidsvoerend vermogen (cf. Van Petegem e.a)
Prof. Antonia Aelterman
KHLeuven, 14 februari 2008
Een instituutseigen curriculum
• doet recht aan de professionaliteit van het
lectorenteam: “the teacher as curriculummaker”
• een hefboom in een professionele
leergemeenschap
• geen neutraal instrument
Prof. Antonia Aelterman
KHLeuven, 14 februari 2008
Geen rechtlijnige vertaling van het
beroepsprofiel
• iedere instelling gaat verschillend om met externe
vragen
• nood aan transferpotentieel en generieke
competenties (emancipatorisch opleidingsconcept)
• morele plicht van opleidingsinstituten om
innovatieve taak op te nemen
Prof. Antonia Aelterman
KHLeuven, 14 februari 2008
Het beroepsprofiel van de leraar
• kwaliteitsbewakende opdracht
• transparantie en grenzen
• onderscheid tussen BP en BC: leraar zijn is een
proces van levenslang leren
• BC: de eindtermen van de lerarenopleiding
• interactief model van ontwikkeling
Prof. Antonia Aelterman
KHLeuven, 14 februari 2008
Visie van de overheid op het beroep
van leraar (1)
• het BP is normatief: een bepaald type
leraar voor een bepaald soort onderwijs
• de ET en OD geven een emancipatorische
onderwijsvisie aan
• de verantwoordelijkheden van de leraar
Prof. Antonia Aelterman
KHLeuven, 14 februari 2008
Visie van de overheid op beroep van
leraar (2)
• verantwoordelijkheden: een verruimde
professionaliteit
‣ meesterschap
‣ een visie op onderwijs
‣ autonomie om in collegiaal verband verantwoordelijkheid op
te nemen
‣ reflectieve houding
Prof. Antonia Aelterman
KHLeuven, 14 februari 2008
Het opleidingsprofiel van de
KHLeuven
• responsief en reflecterend
• een participatief opleidingsmodel
• de omgeving is “gehoord” : een
sterkte, maar ook beperkingen
Prof. Antonia Aelterman
KHLeuven, 14 februari 2008
De boomstructuur
• de stam: de professionele identiteit als drager
• de takken: de verantwoordelijkheden
• de zijtakken: de taakvelden
• de knoppen en bladeren: de competenties en
gedragingen
Prof. Antonia Aelterman
KHLeuven, 14 februari 2008
De persoon van de leraar
• de “persoon” van de leraar: staat
tussen de theorie met de praktijk
• meetbaarheid?
Prof. Antonia Aelterman
KHLeuven, 14 februari 2008
Het UI-model van Korthagen
environment
behaviour
competencies
beliefs
identity
mission
Prof. Antonia Aelterman
KHLeuven, 14 februari 2008
Vier verantwoordelijkheden
• vier “gehelen” van verantwoordelijkheid
• belang van “samen school maken”:
• verruimde professionaliteit
• partners van ouders en externen
• quid beheersingsniveaus?
Prof. Antonia Aelterman
KHLeuven, 14 februari 2008
Functioneren binnen een (klas)groep
• interactie leraar - leerlingen
• opvoeder en begeleider van leerprocessen
• integratie van pedagogisch didactisch handelen en
vakinhoudelijke deskundigheid
Prof. Antonia Aelterman
KHLeuven, 14 februari 2008
Bewaken van kwaliteitsvol
onderwijs
• een metaniveau
• werken aan de eigen ontwikkeling
• onderscheid tussen “stimulering van taal bij leerlingen” en taal
als “instrument van communicatie”
• leraar als “lid van onderwijsgemeenschap” is meer dan de
benoemde competenties
Prof. Antonia Aelterman
KHLeuven, 14 februari 2008
De bijdrage aan
onderwijsvernieuwing
• ook vanuit de interactie met leerlingen
• link met andere domeinen
• de leraar als cultuurparticipant: draagt
bij tot vernieuwing van maatschappij …
 leraar als intellectueel (Giroux)
Prof. Antonia Aelterman
KHLeuven, 14 februari 2008
Verantwoordelijkheid van het
opleidingsteam
• domeinen kunnen onderscheiden, maar niet
gescheiden worden
• beheersingsniveau: rekening houden met
groeiproces en groeipotentieel
• autonomie in collegiaal verband
• eindverantwoordelijkheid van team
Prof. Antonia Aelterman
KHLeuven, 14 februari 2008
Veel succes toegewenst!
Prof. Antonia Aelterman
KHLeuven, 14 februari 2008