Programmabegroting 2014-2017 - Delft R.I.S.
advertisement
Programmabegroting 2014-2017 t.b.v. de Raadsvergadering op 7 november 2013 Gemeentebrede Bedrijfsvoeringsondersteuning Kennisveld Geld Colofon Programmabegroting 2014-2017 Uitgave gemeente Delft Informatie: Gemeente Delft, GBO Geld, Postbus 78, 2600 ME Delft. Telefoon 14015, website www.delft.nl en contact: www.delft.nl/contact Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 2 Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 3 Woord vooraf Hierbij bieden wij u de Programmabegroting 2014 – 2017 aan. De laatste meerjarenbegroting in deze collegeperiode is een bijzondere. Met een hervormingsgerichte begroting faciliteren we de raad in het bepalen van de bestuurlijke agenda voor de komende periode. De verslechtering van het financieel kader vanaf 2015 maakt het nodig het programma Bezuinigen, hervormen en investeren (opnieuw) uit te breiden. Dat betekent kiezen. Ook de transformatie van het sociaal domein die gaande is bevat belangrijke keuzes. Het is onvermijdelijk om als transformerende stad meer los te laten en in sneller tempo. We hebben gekozen voor een stad die steunt op twee samenhangende pijlers: een stad van innovatie en de participatiesamenleving. Innovatieve stad en sociale innovatie moeten elkaar versterken. Binnen dit kader investeren we in Delft om een aantrekkelijke stad te blijven. Dit meten we af aan de sociale visie en aan de indicatoren werkgelegenheid en koopkracht. Dit kader bepaalt ook wat we niet meer (kunnen) doen. Niet wettelijke taken laten we in beginsel los, tenzij deze aantoonbaar bijdragen aan innovatieve stad en/of de sociale visie (participatiesamenleving). In deze begroting worden voorstellen gedaan – oplopend tot een bezuiniging van 11,5 miljoen – om taken anders aan te pakken of niet meer zelf uit te voeren. Daarbij is vanuit de inhoud gekeken en niets als vanzelfsprekend aangenomen. Ons afwegingskader is expliciet beschreven, evenals de inschatting van maatschappelijke effecten van gemaakte keuzes. Wij gaan hierover graag het gesprek aan met de raad en met de stad. Met een belangrijke randvoorwaarde: De meerjarenbegroting is nu financieel sluitend en moet dat blijven. College van burgemeester en wethouders van Delft Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 4 Inhoudsopgave Programmabegroting 2014-2017 ......................................................................................................... 1 Woord vooraf ................................................................................................................................... 4 Inhoudsopgave ................................................................................................................................. 5 Financieel meerjarenbeeld ................................................................................................................. 10 Het financieel meerjarenbeeld ...................................................................................................... 11 Ontwikkelingen in 2013 ................................................................................................................. 12 Hervormings- en bezuinigingsopgave ............................................................................................ 13 Nominale ontwikkelingen .............................................................................................................. 16 Mee- en tegenvallers bestaand beleid ........................................................................................... 17 Nieuw beleid / intensiveringen ...................................................................................................... 18 Algemene dekkingsmiddelen ......................................................................................................... 20 Reservevermogen .......................................................................................................................... 23 Incidentele baten en lasten............................................................................................................ 26 EMU – Saldo ................................................................................................................................... 28 Hoofdstukken...................................................................................................................................... 30 Inleiding .......................................................................................................................................... 31 Economie, Werk en participatie ..................................................................................................... 34 Intermezzo: Transitie sociaal domein ............................................................................................ 56 Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid ............................................................................................. 64 Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid ................................................................................... 84 Bestuur, organisatie en communicatie ........................................................................................ 110 Raad.............................................................................................................................................. 126 Paragrafen ........................................................................................................................................ 129 Weerstandsvermogen en risicobeheersing ................................................................................. 132 Onderhoud kapitaalgoederen ...................................................................................................... 145 Verbonden partijen ...................................................................................................................... 148 Subsidies ....................................................................................................................................... 156 Financiering .................................................................................................................................. 159 Bedrijfsvoering 2014 .................................................................................................................... 163 Grondbeleid.................................................................................................................................. 166 Lokale heffingen ........................................................................................................................... 170 Regionale samenwerking ............................................................................................................. 177 Verzameloverzichten ........................................................................................................................ 183 Investeringsplan ........................................................................................................................... 184 Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 5 Overzicht baten in de begroting................................................................................................... 186 Overzicht lasten in de begroting .................................................................................................. 187 Overzicht meerjarige baten en onttrekkingen in de begroting .................................................. 188 Overzicht meerjarige lasten en stortingen in de begroting ........................................................ 189 Bijlagen ............................................................................................................................................. 191 Raming reserves en voorzieningen .............................................................................................. 192 Bezuinigingstaakstelling ............................................................................................................... 194 Overzicht wettelijke taken – beleidsvrijheid ................................................................................ 212 Afkortingenlijst ............................................................................................................................. 215 Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 6 Leeswijzer De Programmabegroting 2014-2017 is de meerjarige uitwerking van de financiën met betrekking tot de te behalen afspraken (doelen en prestaties). Hierbij is de Kadernota 2013 het uitgangspunt. De Programmabegroting 2014-2017 is als volgt ingedeeld: 1. Financieel meerjarenbeeld, 2. Hoofdstukken, 3. Paragrafen, 4. Verzameloverzichten, 5. Bijlagen. Onderstaand worden deze onderwerpen verder toegelicht. 1. In het financieel meerjarenbeeld wordt ingegaan op de financiële mutaties ten opzichte van de Programmabegroting 2013-2016. Per mutatie wordt het effect toegelicht op het financieel meerjarenbeeld. 2. De hoofdstukken worden ingeleid met het afwegingskader op grond waarvan, met het oog op noodzakelijke bezuinigingen, keuzes worden gemaakt in de uitvoering van taken. Dit afwegingskader wordt in de hoofdstukken uitgewerkt. De hoofdstukken zijn onderverdeeld naar doelstellingen, waarbij wordt ingegaan op de 3Wvragen: Eerste W-vraag: Wat willen we bereiken? Met de doelenbomen geven we inzicht in de afspraken uit het Bestuursprogramma 2011-2014. Hierin is de visie van het college van burgemeester en wethouders op de uitvoering van het coalitieprogramma vertaald naar concrete resultaten. Tweede W-vraag: Wat gaan we ervoor doen? In de tabel “Wat gaan we ervoor doen?” staat per doelstelling vermeld, welke prestaties leiden tot de gewenste maatschappelijke effecten uit het Bestuursprogramma 2011-2014. Vervolgens zijn per prestatie de indicatoren opgenomen op basis waarvan de maatschappelijke effecten worden gemeten. Bijstelling van de prestaties kan enkel op grond van een beleidscyclus document. Voor de tabellen in de Programmabegroting 2014-2017 betekent dit dat de indicatoren zijn gebaseerd op de Kadernota 2013. In de tabel monitoren we de voortgang van de per indicator vastgestelde streefcijfers. We vermelden (indien mogelijk) het realisatiecijfer per 1 januari 2013. Daarbij vermelden we wat het streven is voor 1-1-2014 en 1-1-2015. We zijn tevreden wanneer de prestaties geleverd zijn aan het einde van de bestuursperiode. Derde W-vraag: Wat mag het kosten? In andere jaren zijn tabellen aan te sluiten met de voorgaande Programmabegroting. Dit jaar is dat op doelstelling en hoofdstuk niveau niet mogelijk, omdat de kosten van GBO vanaf 2013 volledig worden verantwoord op de doelstelling Rolbewuste overheid (besluit Kadernota 2013). Dit betekent dat deze kosten niet meer zijn versleuteld over de andere doelstellingen. Gevolg hiervan is dat het budget op de doelstelling Rolbewuste overheid is verhoogd met circa € 21 miljoen, waarbij alle andere doelstellingen voor dit totaalbedrag zijn verlaagd. Deze verschuiving heeft als gevolg dat er geen aansluiting op doelstelling niveau is met de Programmabegroting 2013-2016. Het heeft geen gevolgen voor de werkzaamheden die binnen de doelstellingen plaatsvinden; de afgesproken werkzaamheden worden onveranderd conform de begroting uitgevoerd. Toelichting op tabellen bij de 3e W-vraag: Voor alle tabellen bij de derde W-vraag geldt dat gepresenteerde bedragen vermenigvuldigd moeten worden met € 1.000. Per tabel Overzicht Begrote lasten, baten en mutaties in reserves o Hier wordt een meerjarig perspectief per hoofdstuk gepresenteerd o conform het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) wordt het resultaat voor en na bestemming apart vermeld. Met de vastgestelde nota “Reserves voorzieningen Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 7 en investeringen”, heeft de raad ingestemd met een administratieve vereenvoudiging. Hierdoor worden vanaf 2011 alleen de stortingen en onttrekkingen van de gesloten circuits verantwoord per hoofdstuk. De stortingen en onttrekkingen van de overige reserves worden verantwoord via de algemene dekkingsmiddelen. o Zowel lasten als baten worden positief weergegeven. Dit geldt ook voor de stortingen in en de onttrekkingen aan de reserves. o De kolom “Werkelijk 2012” bevat informatie die zijn oorsprong vindt in de jaarrekening van 2012. o De kolom “Begroting 2013” is gelijk aan de primaire begroting 2013 aangevuld met begrotingswijzigingen (inclusief de ingrijpende wijziging op GBO kosten). o De kolom “Begroting 2014” geeft de omvang van de begrote lasten, baten, toevoegingen en onttrekkingen van het begrotingsjaar voor zover van toepassing. o De kolommen “Raming 2015 tot en met Raming 2017” geven het meerjarig perspectief van het begrotingshoofdstuk weer. o Het resultaat voor- en na afrekening met de reserves geeft het effect weer (positief dan wel negatief) op het saldo van het hoofdstuk. Overzicht Mutaties per doelstelling o Hier worden de mutaties per doelstelling binnen het hoofdstuk weergegeven. Per saldo staat het totaal aan mutaties van het hoofdstuk gepresenteerd. Positieve bedragen dragen bij tot een verbetering van het saldo in het betreffende hoofdstuk, negatieve bedragen verslechteren het saldo van het hoofdstuk. o Per doelstelling wordt inzicht gegeven in de opbouw van de begroting, en het meerjarig saldo. Vervolgens wordt voor de jaren 2014 t/m 2017 aangegeven welke effecten van invloed zijn op het saldo van het hoofdstuk. o Per doelstelling worden, indien van toepassing, de wijzigingen ingedeeld naar: Bezuiniging (nieuwe taakstelling) Intensiveringen Bestaand beleid Algemene dekkingsmiddelen Overige Begrotingsmutaties1 Per mutatie is- voor zover mogelijk- aangegeven op welk product de wijziging is verantwoord. o De telling onder aan het overzicht geeft het saldo weer van het betreffende hoofdstuk na verwerking van de mutaties. Na de tabel zijn de wijzigingen toegelicht. Bezuinigingsmonitor Allereerst is een tabel opgenomen met de totale bezuinigingstaakstelling per doelstelling en het saldo van de al ingevulde, en nog in te vullen bezuinigingen per doelstelling. Vervolgens is een overzicht opgenomen met de nog in te vullen bezuinigingen per doelstelling. In een aparte bijlage is het totale bezuinigingsprogramma (bestaand en nieuw) opgenomen. In samenhang met de invulling van de nieuwe bezuinigingstaakstelling in de tabel Mutaties per doelstelling ontstaat hiermee een compleet beeld van de taakstellingen. Investeringen in het hoofdstuk o In dit overzicht wordt per investering aangegeven hoe de uitgaven zijn geraamd voor de jaren 2013-2017. o De kolom “Beschikbaar” geeft het bedrag weer van de investering verminderd met de uitgaven en tot en met het boekjaar 2012. o De lasten die voortkomen uit investeringen worden gedekt uit een reserve, uit een exploitatiebudget of door middel van het toerekenen van kapitaallasten gedurende de periode dat de investering wordt gebruikt. o De vervangingsinvesteringen maken geen onderdeel uit van dit overzicht. Overzicht Begrote lasten, baten en reserves naar doelstelling begrotingsjaar. Dit overzicht geeft de lasten, baten en mutaties in reserves weer naar de producten per doelstelling over het begrotingsjaar 2014. Overzicht: Begrotingsmutaties 2013-2016 De post “overige begrotingsmutaties” in de tabel bevat de financiële effecten van de begrotingswijzigingen naar aanleiding van nota’s en beleidsvoorstellen - na vaststelling van de Programmabegroting 2013-2016. Hierin zijn ook de effecten van de loon- en prijsontwikkeling, zoals vermeld in het financieel meerjarenbeeld en de gewijzigde kapitaallasten als gevolg van het herijken van de investeringen opgenomen. 1 Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 8 Deze tabel geeft inzicht in de voorstellen van de Programmabegroting 2013-2016 die zijn opgenomen in de meerjarige stand van de primaire begroting. De gemeenteraad neemt een besluit over de jaarschijf 2014 van deze begroting. De besluiten die meerjarig doorwerken worden volgens de bestendige gedragslijn opgenomen in de stand van de primaire begroting. 3. Paragrafen In de paragrafen wordt op een aantal, door het Besluit Begroting en Verantwoording, voorgeschreven onderdelen toelichting gegeven op de beheersmatige aspecten en de lokale heffingen. De onderwerpen van de paragrafen zijn van financieel belang en om inzicht te geven wordt de bedoelde onderwerpen separaat toegelicht. 4. Verzameloverzichten In de verzamel overzichten worden de mutaties per onderwerp gepresenteerd. De volgende verzameloverzichten worden gepresenteerd Investeringsplan Overzicht baten en lasten hoofdstukken Met dit overzicht wordt een totaalbeeld gepresenteerd van de saldi van de doelstellingen binnen de hoofdstukken en de totalen van de hoofdstukken. De saldi zijn verbijzonderd naar lasten, baten (saldo van baten en lasten) en de stortingen en onttrekkingen (saldo na bestemmingen). De informatie is gelijk aan de tabel bij het hoofdstuk “Overzicht lasten, baten, en mutaties in de reserves. Overzicht meerjarige begrotingswijzigingen 5. Bijlagen Raming reserves en voorzieningen Bezuinigingstaakstelling Overzicht wettelijke taken – beleidsvrijheid Aangenomen amendementen en moties Afkortingenlijst Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 9 Financieel meerjarenbeeld Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 10 Het financieel meerjarenbeeld Bedragen x € 1000,- Ontwikkeling Financieel Meerjarenbeeld Saldo Programmabegroting 2014-2017 Hervormings- en bezuinigingsprogramma Nominale ontwikkelingen Bestaand beleid Intensiveringen / Investeringen Algemene dekkingsmiddelen Stuurmaatregelen bij Najaarsrapportage 2013 Begrotingssaldo (+ = voordeel) Begroting 2013 382 -584 250 -1.209 1.161 - Begroting 2014 877 -1.228 351 Raming 2015 6.112 880 -916 -500 -5.576 Raming 2016 8.962 879 -866 -1.000 -7.975 Raming 2017 11.662 879 -954 -1.500 -10.087 - - - - Het uitgangspunt voor het financieel beleid van de gemeente Delft is om financieel gezond en robuust te blijven. Als gevolg van de aanhoudende economische recessie, rijksbezuinigingen en de overdracht van taken naar de gemeenten dalen de inkomsten (gemeentefonds, gebiedsontwikkelingen), staan uitgaven onder druk en is een verdere toename van het risicoprofiel te voorzien (decentralisaties, MPG). Zoals aangekondigd in de Kadernota 2013 zijn nieuwe stuurmaatregelen noodzakelijk om onze financiële positie op orde te houden. In de kadernota is een verslechtering van het financieel kader van ruim € 40 miljoen geschetst. Dit bedrag is opgebouwd uit kortingen als gevolg van het regeerakkoord (kabinet Rutte II), efficiencytaakstellingen van het rijk in het Sociaal domein en lokale ontwikkelingen. Voor het sociaal domein is in deze begroting een apart financieel kader opgenomen waarbinnen uitvoering van de nieuwe taken voor jeugdzorg, AWBZ en de participatiewet moet plaatsvinden. Voor het overige deel van de bezuinigingsopgave is nogmaals kritisch gekeken naar de noodzakelijke omvang (bijv. de risicobuffer) en zijn oplossingen gevonden in het financieel meerjarenbeeld. Hierna resteert een bezuinigingstaakstelling van € 11,7 miljoen die is toegevoegd aan het programma Bezuinigen, hervormen en investeren. De totale bezuinigingstaakstelling stijgt van € 45 miljoen naar bijna € 57 miljoen in 2017 (exclusief efficiencykortingen in het financieel kader voor het Sociaal domein). Bezuinigen doen we met als focus de veranderende rol van de gemeente in een samenleving waar het zelforganiserend vermogen van grote groepen toeneemt. Kernwoord hierbij is verbinden; verbinden van doelen, verbinden van mensen en partijen, verbinden van opgaven, en ruimte bieden aan verbindingen die van onderop tot stand komen. De financiële vertaling van de decentralisaties in het sociaal domein is verwerkt in de meerjarenbegroting. Hierbij is nog sprake van veel onzekerheden over taken, verantwoordelijkheden en risico’s. Voor de inrichting van het sociaal domein wordt aangesloten bij de ambities uit de sociale visie. Vanaf 2015 sluit de opzet van de begroting hier ook op aan, zowel voor bestaande taken als nieuwe taken. Door te anticiperen op de financiële en maatschappelijke ontwikkelingen en handhaving van de budgetdiscipline is het jaar 2012 afgesloten met een positief rekeningresultaat en blijven de ambities uit het Bestuursprogramma 2011-2014 voor een sociale en financieel gezonde stad ook voor het komende jaar overeind. Ook in 2013 sturen we op budgetdiscipline en op beheersing van financiële risico’s. We zijn alert op nieuwe ontwikkelingen en als die dat nodig maken zullen wij opnieuw maatregelen treffen om een positief begrotingssaldo te houden. In de begroting is beperkt ruimte gereserveerd voor loon- en prijsbijstelling van de gemeentelijke uitgaven. Dit ondanks aankondigingen van het kabinet voor het hanteren van de nullijn voor de collectieve sector. Overleg tussen werkgevers en werknemers moet uitwijzen hoe de nieuwe cao voor gemeenteambtenaren er uit ziet en met welke stijging van de pensioenpremies rekening moet worden gehouden. De prijscompensatie is alleen doorgevoerd waar dit echt nodig is als gevolg van contractuele afspraken en voor behoud van de koopkracht. Als geen aanspraak benodigd is op de gereserveerde middelen (ad € 0,7 miljoen) blijven deze beschikbaar binnen de algemene dekkingsmiddelen. Om het begrotingsbeeld op orde te houden, houden we strak de hand aan de budgetdiscipline. Een beperkt aantal tegenvallers is opgenomen in deze begroting. We blijven investeren om een aantrekkelijke stad te blijven. Binnen het kader van de strategische Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 11 pijlers stad van innovatie en participatiesamenleving zijn intensiveringsvoorstellen opgenomen om te investeren in de kenniseconomie (TIC Delft), de binnenstad (vitaal & gastvrij) en de voortzetting van de stedelijke vernieuwing (Buitenhof). De voorstellen zijn getoetst op de bijdrage aan werkgelegenheid (bijv. nieuwe of groeiende bedrijvigheid), binding van koopkracht (omzet MKB) en daarmee samenhangende positieve effecten (bijv. onderwijs, aantrekkelijke binnenstad). De eerder beschikbaar gestelde middelen voor intensiveringen en voor het Transitiefonds zijn hier (mede) ingezet als dekking. Bij de algemene dekkingsmiddelen is het effect van de rijksbezuinigingen uit het regeerakkoord van het kabinet Rutte II verwerkt. De maatregelen voor de algemene uitkering, het BTW compensatiefonds (BCF), onderwijshuisvesting en apparaatskosten zijn gekwantificeerd. Tevens is rekening gehouden met het effect van de te verwachten extra rijksbezuinigingen van € 6 miljard vanaf 2014 die benodigd zijn om te voldoen aan de Europese begrotingseisen (EMU-tekort). De Meicirculaire over de uitkering uit het Gemeentefonds bevestigt het beeld van structureel dalende rijksinkomsten. Hierop is reeds geanticipeerd in de Programmabegroting 2013-2016 en de Kadernota 2013. Tevens is hier het effect van de ophoging van de weerstandscapaciteit zichtbaar. Deze ophoging, aangekondigd in de Jaarstukken 2012 en Kadernota 2013, is benodigd voor het fors gestegen risicoprofiel. We hebben aanvullend middelen gereserveerd voor een risicobuffer en flankerende maatregelen om de nieuwe bezuinigingen te kunnen realiseren. Voor de beheersing van het tekort in 2013 worden in de Najaarsrapportage 2013 nadere maatregelen voorgesteld. De algemene reserves bedragen naar verwachting bijna € 26 miljoen aan het eind van het begrotingsjaar 2014 en zijn daarmee toereikend voor het risicoprofiel van de gemeente Delft. Hieronder lichten we het financieel meerjarenbeeld nader toe. Ontwikkelingen in 2013 In de weerstandscapaciteit ontstaat ruimte omdat het risico voor het nieuwe bedrijfsplan van de Gemeenschappelijke Regeling (GR) Bedrijvenschap Harnaschpolder en de daarbij behorende grondexploitatie vervalt. Op basis van het risicoprofiel in de Jaarstukken 2012 is in deze begroting voor de GR de weerstandscapaciteit opgehoogd met € 12 miljoen. In het tweede kwartaal hebben gesprekken met Midden Delfland en Den Haag over de GR ertoe geleid dat Delft per 1 oktober 2013 de deelname beëindigt. Met Den Haag zijn afspraken gemaakt over de overname van het Delftse aandeel in het bedrijvenschap en de afkoopsom die Delft moet betalen. De afkoopsom bedraagt € 9,5 miljoen en komt ten laste van de bestaande voorziening Bedrijvenschap Harnaschpolder en de risicoreservering. Gevolg hiervan is dat ruimte ontstaat in de weerstandscapaciteit en dat het risicoprofiel daalt. Voor de Spoorzone geldt dat de aanhoudende onzekerheid op de woningmarkt leidt tot een verdere daling van de verkoopprijzen van met name woningen; lagere grondopbrengsten zijn daarvan het gevolg. Daarnaast is per 1 oktober 2012 het BTW percentage verhoogd van 19% naar 21%. Beide zaken leiden tot een verlaging van de grondwaarde met € 16,4 miljoen (prijspeil 1-1-2012). Als gevolg van deze ontwikkelingen houden we rekening met een ophoging van het spaarmodel op het onderdeel Spoorzone met € 2 miljoen per jaar. In dit bedrag is nog geen rekening gehouden met de financiële effecten die voortvloeien uit de keuze voor het stedenbouwkundig plan van Palmbout. Het komende halfjaar wordt de stedenbouwkundige opzet (financieel) geoptimaliseerd. Daarnaast wordt, vooruitlopend op nadere maatregelen in de meerjarenbegroting, in het risicoprofiel een nieuw risico opgenomen voor het Integraal Ontwikkelingsplan “Nieuw Delft” 2025 (IOP). De legesbaten voor de Wabo blijven tegenvallen als gevolg van de aanhoudende crisis in de bouw en de regionale overproductie in de woningbouwplanning. Om het (structurele) tekort dat hierdoor is ontstaan te beheersen en bij te dragen aan betere transparantie, worden in deze begroting baten en lasten verlaagd naar een realistisch niveau en wordt het Wabo legesmodel omgevormd tot een gesloten circuit, waarin het exploitatiesaldo wordt verrekend met de egalisatiereserve Leges. Vanwege de samenhang met vastgoedontwikkelingen wordt dit verantwoord bij doelstelling Goede Ruimtelijke ordening/Vastgoed. Voor egalisatie van exploitatiesaldi wordt éénmalig een bedrag van € 0,3 miljoen in een egalisatiereserve Leges gestort. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 12 Spoedig na het verschijnen van deze programmabegroting zullen wij ook de Najaarsrapportage 2013 aan de raad voorleggen, waarin wij uitvoerig ingaan op de financiële ontwikkelingen in het lopende jaar. Uitgangspunt daarbij is dat we het lopende jaar opnieuw afsluiten met een positief resultaat. Het tekort van € 1,2 miljoen dat nu zichtbaar is, wordt verklaard door nadelen bij het bestaande beleid, het gemeentefonds en de actualisering van het MPG. We bereiden beheersmaatregelen voor die onderdeel zijn van de najaarsrapportage. Een belangrijk deel van het tekort in 2013 wordt veroorzaakt door tegenvallers in het bestaande beleid. Voor de (inmiddels afgeronde) nieuwbouw van Combiwerk zijn vorig jaar middelen afgeroomd en ingezet ter verbetering van het meerjarenbeeld. Omdat later is gebleken dat deze middelen toch benodigd waren voor de afgesproken compensatie van de hogere huurlasten van Combiwerk, is een technische correctie opgenomen. Hervormings- en bezuinigingsopgave De bezuinigingsopgave uit de Kadernota 2013 is uitgewerkt in een gemeentebrede taakstelling en in het financiële kader voor het Sociaal domein. In de gemeentebrede taakstelling is rekening gehouden met kortingen als gevolg van het regeerakkoord (kabinet Rutte II) en lokale ontwikkelingen. De gemeentebrede taakstelling in de hervormings en bezuinigingsopgave loopt op tot € 11,8 miljoen in 2017. Bedragen x € 1000,- Taakstelling generiek + taakvelden Begroting 2013 Rijksbezuinigingen (Rutte II): waarvan generiek waarvan taakvelden Overige bezuinigingen - voortzetting ISV - risicobuffer voor besparingsverliezen - verbetering weerstandscapaciteit - verlaging omslagrente - verbreding spaarmodel (Spoorzone) - overig Reeds opgevangen in PB 2013 Totaal bezuinigingstaakstelling 2013-2017 waarvan taakstelling generiek waarvan taakstelling taakvelden - Begroting 2014 -1.176 -1.176 - Raming 2015 -4.968 -4.780 -188 Raming 2016 -7.674 -7.486 -188 Raming 2017 -9.672 -9.484 -188 -3.949 -991 -1.000 356 -500 -1.500 -3.119 -1.005 -3.000 951 -1.000 -3.000 -2.244 -945 -3.000 1.872 -1.500 -4.000 -2.419 -221 -2.000 1.122 6.760 6.841 6.841 6.841 - -6.300 -6.112 -188 -9.150 -8.962 -188 -11.849 -11.662 -188 Ten opzichte van de Kadernota 2013 is de taakstelling kleiner. Belangrijkste oorzaken zijn dat de benodigde risicobuffer en de bijdrage aan de weerstandscapaciteit zijn verlaagd. Daarnaast is de taakstelling gedeeltelijk opgevangen in de bestaande risicobuffer en door inzet van gereserveerde middelen voor loon- en prijsbijstelling. Tenslotte zijn op basis van de Mei-circulaire de rijksbezuinigingen op concrete taakvelden (met name afschaffen van maatschappelijke stages en vermindering gemeenteraadsleden) budgetneutraal verwerkt op de budgetten voor deze taken. NB: het wetsvoorstel voor reductie van het aantal gemeentebestuurders is op 9 juli 2013 verworpen door de Eerste Kamer, Zodra bekend is hoe het kabinet dit besparingsverlies opvangt (naar verwachting in de Septembercirculaire), wordt de begroting gecorrigeerd. Na deze aanpassingen is nog sprake van een taakstelling van € 11,7 miljoen in 2017 waarvoor een nieuw bezuinigingsprogramma is opgesteld. Bedragen x € 1000,- Bezuinigingsprogramma 2014-2017 Taakstelling Kadernota 2013 Begroting 2013 - Aanpassing taakstelling Invulling in financieel meerjarenbeeld Invulling op taakvelden Taakstelling w.v specifieke taakstelling w.v. nader te specificeren Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad - Begroting 2014 -359 1.761 -1.402 600 Raming 2015 10.572 -2.300 -1.972 -188 6.112 -3.112 -3.000 Raming 2016 14.378 -3.256 -1.972 -188 8.962 -4.962 -4.000 Raming 2017 16.276 -2.454 -1.972 -188 11.662 -6.462 -5.200 13 Het nieuwe bezuinigingsprogramma bevat concrete bezuinigingsvoorstellen die oplopen tot € 6,5 miljoen in 2017. Voor een bedrag van € 3 miljoen in 2015, oplopend tot € 5,2 miljoen in 2017, wordt nog een nadere invulling voorbereid die met name is gericht op efficiencyverbetering. Hiervoor werken we in de komende jaren een aantal voornemens uit waarvan de opbrengst nu nog niet te kwantificeren is. Richtinggevend gaat het om de volgende maatregelen: Slimmer werken in de organisatie We kijken naar betere documentbehandeling en digitalisering, bevorderen van generalisme, centraliseren, ontschotten en combineren van taken. Met investeringen vooraf denken wij een productiviteitsverbetering van 5% te realiseren. Bedrijfsvoeringsondersteuning De bedrijfsvoeringsondersteuning wordt met de vorming van het Shared Service Centre (SSC) anders georganiseerd. Daarbij wordt onderzocht of de taken die nu bij elk cluster afzonderlijk worden uitgevoerd, geconcentreerd kunnen worden in het SSC. Ontschotten van de Bestuursondersteunende functie Nader onderzocht worden de mogelijkheden om een kleine en hoogwaardige pool van bestuursassistenten, regioteam/strategisch adviseurs te vormen. ‘Trap op, trap af’ mechanisme Het ‘Trap op, trap af’ mechanisme toepassen op verbonden partijen en gemeentelijke stafonderdelen. Regio In regionaal verband bespreken van de mogelijkheden om regio overleggen samen te voegen; zowel afvaardiging intern als regionale organisatie. Bewaken van het rendement op verzelfstandigingen Verzelfstandigingen alleen doorzetten indien besparing blijkt uit de businesscases. Centralisatie vastgoed Onderzoek om breder te kijken naar alle vastgoed van de gemeente en dat te centraliseren. Ondernemersdienstverlening Acties bundelen die gericht zijn op ondernemersdienstverlening, levert efficiency op. Werk maken met afval Het onderzoek ‘Werk maken met afval’ loopt. Samen met het onderzoek naar de Kringloop is dit input voor scenario’s, waaronder de overname van werkzaamheden van de Kringloop door Avalex, een franchise in samenwerking met een vernieuwde Kringloop of een regionale samenwerking in Haaglanden. Doel is ook om reguliere banen te creëren voor een deel van WWB-bestand en werkervaringstrajecten. Huisvesting sport We maken een integraal huisvestingsprogramma sport (IHP Sport) waarin we ook de ontwikkeling van de zwembaden meenemen en de sportsubsidies met de gemeente meer in de regierol. In 2014 zal duidelijk worden welke bezuiniging hierop kan plaatsvinden. Huisvesting primair onderwijs In het IHP primair onderwijs nagaan welke ruimte er is voor verlaging van onderwijshuisvesting en efficiënter gebruik gebouwen. Pollers Het huidige pollersysteem in de binnenstad is over enkele jaren toe aan vervanging. In de huidige meerjarenbegroting zijn voor de vervanging van dit systeem geen investeringsmiddelen beschikbaar. Daarom zal er onderzoek gedaan moeten worden naar alternatieve mogelijkheden op gebied van selectieve toegang van de binnenstad die financieel gezien moeten passen binnen de bestaande budgetten van beheer en onderhoud. Als gevolg van de nieuwe taakstelling stijgt het totale bezuinigingsprogramma van € 45 miljoen (Programmabegroting 2013-2016) naar € 56,6 miljoen in 2017. Bedragen x € 1000,- Bezuinigingsprogramma 2013-2017 Bezuinigingstaakstelling PB 2013-2016 Bezuinigingstaakstelling PB 2014-2017 Totaal bezuinigingsprogramma 2013 37.575 37.575 2014 44.452 44.452 2015 44.745 6.112 50.857 2016 44.988 8.962 53.950 2017 44.988 11.662 56.650 Het bestaande bezuinigingsprogramma is grotendeels ingevuld op product- en activiteitenniveau. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 14 Voor 2013 resteert nog een openstaande taakstelling van € 1 miljoen (2,7%) – voor 2014 is dit € 3,3 miljoen (7,5%). Ten opzichte van de voorgenomen invulling is in een aantal gevallen sprake van vertragingen en/of andere belemmeringen, waardoor volledige realisatie niet haalbaar is. Compensatie vindt plaats vanuit de daarvoor gecreëerde buffer. In de bijlage Bezuinigingsmonitor is de financiële stand van zaken opgenomen. Taakstelling PB 2013-2017 Hoofdstuk Economie, werk en participatie Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Bestuur, organisatie en communicatie Raad Algemene dekkingsmiddelen Totaal taak stelling Ingevuld Nog in te vullen taakstelling Bedragen x € 1000,- 2013 8.070 8.550 9.291 6.566 118 4.980 37.575 -36.553 1.022 2,7% 2014 10.359 11.007 11.966 8.385 247 2.488 44.452 -41.104 3.348 7,5% 2015 10.779 11.501 12.027 9.595 347 496 44.745 -36.803 7.942 17,7% 2016 10.904 11.651 12.032 9.560 347 494 44.988 -37.134 7.854 17,5% 2017 10.904 11.651 12.032 9.560 347 494 44.988 -36.782 8.206 18,2% Voor invulling van de nieuwe bezuinigingen is een afwegingskader uitgewerkt op basis van de pijlers stad van innovatie en participatiesamenleving. Hierbij moet tevens de basis op orde zijn voor een leefbare stad, gebaseerd op de wettelijke taken en sober uitgevoerd. In de programmahoofdstukken is het afwegingskader per thema verder toegelicht waarbij het steeds gaat om de veranderende rol van de overheid; ‘waar zijn wij (nog) van?’ en ‘waar kijken we (nu en in de toekomst) anders naar?’. Dit afwegingskader heeft geleid tot de volgende invulling op hoofdlijnen van de nieuwe taakstelling voor 2014-2017. Taakstelling PB 2014-2017 Hoofdstuk Economie, werk en participatie Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Bestuur, organisatie en communicatie Raad Algemene dekkingsmiddelen Totaal taakstelling Bedragen x € 1000,- 2013 - 2014 - 2015 586 2.505 1.200 757 1.064 6.112 2016 636 2.390 2.190 822 2.924 8.962 2017 1.186 2.390 2.030 872 5.184 11.662 De bezuinigingen worden verder toegelicht in de betreffende hoofdstukken. Hierbij wordt ook aandacht besteed aan de maatschappelijke effecten. Voor de raad is nu geen sprake van een nieuwe taakstelling. Wel is in de begroting de maatregel uit het regeerakkoord voor de dualiseringscorrectie verwerkt. Omdat het hiervoor ingediende wetsvoorstel is verworpen door de Eerste Kamer (d.d. 9 juli 2013) volgt hier nog een correctie van de begroting zodra bekend is hoe het kabinet het besparingsverlies opvangt. Als risico’s bij de invulling van bezuinigingen werkelijkheid worden, zoeken we naar alternatieve bezuinigingsmogelijkheden met inachtneming van de spelregels voor budgetdiscipline. We houden er echter ook rekening mee dat voor besparingsverliezen geen (volledige) compensatie beschikbaar is in nieuwe bezuinigingen en dat kosten gemaakt moeten worden om bezuinigingen te kunnen realiseren. Daarom hebben we in deze programmabegroting een nieuwe buffer voor besparingsverliezen en flankerend beleid (uitstroom en ontwikkeling) opgenomen. Ook is bij de bezuinigingen voor de doelstelling Duurzame stad voorgesteld om een transitiebudget van maximaal € 0,5 miljoen ten laste van de reserve WWB te brengen. Deze middelen worden ingezet voor de overdracht van de werkzaamheden voor Natuur- en Milieueducatie en de kinderboerderijen aan de Delftse samenleving die uiterlijk in 2017 moet zijn afgerond. Voor het sociaal domein is in deze begroting een apart financieel kader opgenomen waarin sprake van extra middelen (+ € 62,1 miljoen) èn kortingen op budgetten en taken (-/- € 18,9 miljoen) van het rijk voor de decentralisaties van de jeugdzorg, AWBZ en participatiewet. Per saldo bedraagt de stijging van middelen € 43,2 miljoen in 2017. NB: deze cijfers zijn gebaseerd op het regeerakkoord en de meicirculaire. Hierbij is gebruik gemaakt van aannames die nog kunnen wijzigen zodra meer bekend wordt over de concretisering van de decentralisaties. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 15 Bedragen x € 1000,- Financieel kader Sociaal domein Begroting 2013 Begroting 2014 Raming 2015 Raming 2016 Raming 2017 - 18.420 18.420 18.420 600 -568 41.214 -12.488 42.114 -13.234 42.486 -13.493 480 -78 434 1.080 -646 - 600 -1.990 45.756 60.234 -4.998 -9.480 600 -3.800 44.100 61.134 -7.164 -9.870 1.200 -5.370 43.243 62.106 -8.663 -10.200 Talentontwikkeling jongeren Decentralisatie jeugdzorg Gezondheid en toereikende zorg Decentralisatie AWBZ Efficiencykorting Arb eidsparticipatie en armoedeb estrijding Participatiewet Efficiencykorting Effect financieel kader sociaal domein w.v. intensiveringen w.v. korting b estaande taken w.v. korting nieuwe taken - De nieuwe taken voor jeugdzorg, AWBZ en de participatiewet voeren we uit binnen dit financieel kader. Dit betekent dat het financieel kader de randvoorwaarde is voor de verdere invulling en vormgeving van de taken die worden gedecentraliseerd. In het meerjarenbeeld van de Programmabegroting 2014-2017 is geen rekening gehouden met aanvullende effecten op het begrotingssaldo, ook de kortingen worden binnen het sociaal domein opgevangen. Nominale ontwikkelingen Loon- en prijsontwikkeling Bedragen x € 1000,- Nominale ontwikkelingen Loonkosten (incidenteel) Materiele budgetten Subsidies Gemeenschappelijke regelingen Tarieven (excl. OZB) Reservering (cao, knelpunten) Ruimte in PB 2013 Saldo nominale ontwikkelingen Begroting Begroting 2013 2014 -152 -480 -61 -160 196 -700 382 2.234 382 877 Raming 2015 -152 -480 -61 -160 196 -700 2.237 880 Raming 2016 -152 -480 -61 -160 196 -700 2.236 879 Raming 2017 -152 -480 -61 -160 196 -700 2.236 879 Voor de incidentele loonontwikkeling is een bedrag van € 0,15 miljoen gereserveerd. Daarnaast moet worden afgewacht welke afspraken worden gemaakt over een nieuwe cao voor gemeenteambtenaren en over werkgeverspremies (m.n. voor afdracht van pensioenpremies aan het ABP). Vooralsnog wordt rekening gehouden met een stijging van de loonkosten van ca. 1%. Dit percentage houdt rekening met de afname van de formatie als gevolg van nieuwe organisatieontwikkelingen en bezuinigingen. Voor de prijsbijstelling van de materiële budgetten en subsidies is het beschikbare budget gemaximeerd om ruimte te scheppen in het financieel meerjarenbeeld. Vervolgens is deze ruimte ingezet voor een deel van de nieuwe bezuinigingstaakstelling. Alleen voor een aantal contractuele verplichtingen is een budget beschikbaar gesteld (huurkosten, HNK, DOK). Het resterende budget is niet uitgedeeld maar als buffer gereserveerd voor loonontwikkeling en concrete knelpunten. Voor instellingen die incidentele of waarderingssubsidies ontvangen, blijft de afspraak uit 2010 van kracht dat t/m 2014 geen accres wordt uitgekeerd. Daarnaast is in de Programmabegroting 20132016 een verlaging van het totale gemeentelijke budget voor waarderingssubsidies van 20% opgenomen. In 2013 is de taakstelling opgevangen binnen de -incidentele- ruimte voor intensiveringen. Vanaf 2014 wordt de invulling gekoppeld aan de herstructurering van het stelsel van waarderingssubsidies. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 16 De gemeenschappelijke regelingen werken met een eigen begroting. Voor 2014 zijn inmiddels afspraken gemaakt over de hoogte van de bijdragen die passen binnen de uitgangspunten voor de nominale ontwikkelingen (‘trap op, trap af’). De ontwikkeling van de tarieven Conform de afspraken in het coalitieakkoord wordt de stijging van de (opbrengsten uit) gemeentelijke tarieven gebaseerd op het inflatietempo conform de consumentenprijsindex (CPI) van het CPB. De woonlasten gebonden heffingen (OZB, inzameling huishoudelijk afval en rioolheffing) en overige heffingen worden verhoogd met deze inflatiecorrectie van 2 % (Centraal Economisch Plan, maart 2013). Zo nodig wordt de opbrengst OZB aanvullend aangepast aan de areaalverandering (de groei of afname van het aantal woningen en/of bedrijven binnen Delft) zonder dat dit effect heeft op de hoogte van de tarieven. Bij de afvalstoffenheffing is een correctie van de opbrengsten verwerkt om beter aan te sluiten op de verhouding tussen één- en meerpersoonshuishoudens zonder dat dit effect heeft op de hoogte van de tarieven. Voor de riolering stijgt het tarief in totaal met 4,2 % (o.b.v. CPI en taakverbreding). De extra stijging is eind 2011 vastgesteld met het Gemeentelijk Riolerings Plan 2012-2015. De parkeertarieven voor 2014 zijn vastgesteld met de wijziging van de verordening Parkeerbelastingen naar aanleiding van de Kadernota parkeren. Mee- en tegenvallers bestaand beleid Bedragen x € 1000,- Bestaand beleid Mutaties Studentenhuisvesting Voortzetting Susteam Voortzetting Cameratoezicht Groenfonds Bijdrage GGD Combiwerk- hogere huurlasten nieuwbouw Aanvullende storting reserve Spoorzone Gemeenteraad en Europese verkiezingen Reservering dekking nieuwe huisvesting Doorbelasting weglekeffect naar gesloten circuits Totaal bestaand beleid Begroting Begroting 2013 2014 Raming 2015 Raming 2016 Raming 2017 -100 -65 -67 -65 -67 -65 -65 -97 -70 -417 -300 -97 -70 -417 -300 -97 -70 -417 -300 100 -916 -17 100 -866 -105 100 -954 -97 -70 -417 -584 -97 -70 -417 -300 -212 100 -1.228 Binnen het bestaande beleid is sprake van een aantal tegenvallers van geringe omvang welke onontkoombaar en onafwendbaar zijn en waarvoor bovendien geldt dat, ondanks de spelregels voor budgetdiscipline, geen compensatie beschikbaar is. Een toelichting op alle mee- en tegenvallers is opgenomen in de betreffende begrotingshoofdstukken. Een totaal overzicht wordt gepresenteerd in de verzameloverzichten. Een voordeel ontstaat omdat extra (BTW-)uitgaven worden doorbelast naar de gesloten circuits van Reiniging en Riolering. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 17 Nieuw beleid / intensiveringen In de Kadernota 2013 is een aantal nieuwe intensiveringen aangekondigd voor de Delftse kenniseconomie, de binnenstad en de voortzetting van de stedelijke vernieuwing. Binnen het financiële kader van het bestaande investeringsplan, de structurele intensiveringsruimte en het Transitiefonds is daar nog een aantal voorstellen aan toegevoegd. Nieuwe intensiverings- en investeringsvoorstellen In onderstaande tabel is samengevat welke middelen zijn vrijgemaakt voor intensiveringen en investeringen. In de begrotingshoofdstukken worden de voorstellen nader toegelicht. Bedragen x € 1000,- Intensiveringen Mutaties Intensiveringen Onderzoek robuuste gemeente Bewegwijzering Bereikbaarheidsmanagement Intensivering binnenstad Intensivering kenniseconomie Investeringen Herinrichting Reinier de Graafweg* Voortzetten ISV Bijdrage Grondwateronttrekking Vervangingsinvesteringen Dekking Dekking via reserve investeringsplan Dekking reserve Transitiefonds/Intensivering en kapitaallasten Bereikbaarheidsmanagement (kasschuif) Totaal Intensiveringen Begroting 2013 Begroting 2014 Raming 2015 Raming 2016 Raming 2017 -50 - -35 -250 -205 -214 -250 -1.058 -118 -250 -1.058 -118 -250 -1.058 - - -500 -45 -121 -1.000 -45 -129 -1.500 -45 -136 50 250 250 181 309 1.173 451 64 -500 67 1.565 -32 -1.000 1.639 -32 -1.500 - * De investering Herinrchting Reinier de Graafw eg vindt plaats na afronding van het gehele project .Dit leidt tot kapitaallasten na de meerjarenperiode van deze begroting. Aan het begin van deze bestuursperiode is structurele intensiveringsruimte gecreëerd voor een aantal benoemde bestedingsdoelen uit het Bestuursprogramma 2011-2014 en voor een storting in het Transitiefonds voor innovatieve activiteiten op het terrein van economie, duurzaamheid ook in relatie tot internationale betrekkingen. Voor de voorstellen in deze begroting is vooral getoetst of een bijdrage wordt geleverd aan werkgelegenheid, aan koopkracht binding en daarmee samenhangende positieve effecten, bijvoorbeeld of een bijdrage wordt geleverd aan onderwijs, duurzaamheid en vitaliteit van binnenstad en Spoorzone. Met inachtneming van deze doelen zijn de nog resterende beschikbare middelen als dekking aangewend voor de intensiveringen en investeringen. Door toevoeging van de resterende middelen uit het Transitiefonds ontstaat een breder financieel kader intensiveringen en investeringen en heeft een meer integrale afweging kunnen plaatsvinden van initiatieven die een bijdrage leveren aan de stad. In de begrotingshoofdstukken worden de voorstellen voor nieuwe intensiveringen en investeringen nader toegelicht. Invulling van de bezuinigingen en het opnieuw doorberekenen van de kapitaallasten, afgezet tegen het totale investeringsvolume leiden tot onderstaande mutaties ten opzichte van het Investeringsplan 2013-2016. Verder zijn de bijdragen van derden opgenomen in het investeringsplan. Een totaal overzicht van het investeringsplan is opgenomen in de bijlage. Onder de tabel volgt de toelichting op de belangrijkste mutaties. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 18 Actualisatie investeringsplan 2013 - 2017 t.o.v. 2012 - 2016 Combiwerk Harnaschpolder Het Nieuwe Kantoor Het Nieuwe Kantoor niet activeerbaar (nieuw) Klimaatplan Projecten Waterplan Bijdrage Waterplan Hoogheemraadschap Tramlijn 19 Bijdrage Tramlijn 19 Ontsluiting Poptahof Kristalweg (nieuw) Kristalweg baten (nieuw) Onderwijshuisvesting 2011 - 2018 Reinier de Graafweg (nieuw) Reinier de Graafweg baten (nieuw) Totaal actualisatie investeringsplan Bedragen x € 1.000 Mutatie -600 -7.036 13.294 -480 -1.108 608 -2.609 2.557 P.M. 800 -800 Mutatie 4.626 3.181 P.M. P.M. 7.807 Van de bestaande investeringen zijn de financiële planningen aangepast. De lasten die voortvloeien uit deze aanpassingen zijn in de meerjarenraming verwerkt. Als ook met de nieuwe uitbreidingsinvesteringen rekening wordt gehouden, stijgt het volume van het investeringsplan per saldo met € 7,8 miljoen. Hiervan heeft € 3,2 miljoen betrekking op de investering voor onderwijs in 2018. Voor de herinrichting van de Reinier de Graafweg is in de planperiode van het nieuwe investeringsplan een PM-post opgenomen. De herinrichting van de Kristalweg betreft de ontsluiting van de Harnaschpolder en wordt gedekt uit de grondexploitatie en een subsidie van het stadsgewest Haaglanden. Daarnaast is ten behoeve van de overzichtelijkheid het niet activeerbare onderdeel van het HNK opgenomen in het investeringsplan, zodat de totale raming van het project zichtbaar is. Vervolgens is een deel van het budget voor het Klimaatplan ingezet als bezuiniging en is het budget voor de investering Tramlijn 19 verlaagd omdat een deel van de kosten en opbrengsten niet ten laste van het lopende project behoeven te worden verantwoord. De overige mutaties betreffen bijstellingen van ramingen omdat bijdragen van derden zijn geactualiseerd of omdat de investering is afgerond. Bij de doelstellingen is een toelichting opgenomen per investering. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 19 Algemene dekkingsmiddelen De algemene dekkingsmiddelen bestaan voornamelijk uit de Algemene uitkering uit het Gemeentefonds, de OZB, dividenden en het saldo van de financieringsfunctie (de rentebaten en lasten). Tevens is hier de versterking van de weerstandscapaciteit verwerkt en is een deel van de taakstelling uit de nieuwe hervormings- en bezuinigingsopgave opgenomen. De voornaamste mutaties zijn samengevat in onderstaande tabel. Bedragen x € 1000,- Algemene dekkingsmiddelen Mutaties per dekkingsbron Gemeentefonds OZB Dividend + rente Financiering Kapitaallasten Weerstandsvermogen Hervormings- en bezuinigingsopgave Totaal gemeentebrede dekkingsbronnen Begroting Begroting 2013 2014 -830 5.584 426 1.100 500 -1.479 113 -4.281 -1.991 -1.209 351 Raming 2015 1.453 426 2.222 -3.172 -6.505 -5.576 Raming 2016 747 426 896 -2.199 -7.845 -7.975 Raming 2017 -894 426 -536 -2.862 -6.221 -10.087 Als gevolg van rijksbezuinigingen die zijn opgenomen in het regeerakkoord van het kabinet Rutte II, neemt de omvang van het Gemeentefonds af en is de aanpassing (accres) van de uitkering uit het Gemeentefonds negatief. Omdat deze effecten reeds voorzien waren in de vorige programmabegroting is hier nu sprake van een positief beeld in de jaren 2014-2016. Alleen in het lopende begrotingsjaar en in het laatste jaar van de meerjarenraming ontstaat een nadeel. De inkomsten uit OZB stijgen conform de afspraak in het coalitieakkoord met de consumentenprijsindex (CPI). Een nadere toelichting is opgenomen in de paragraaf Lokale heffingen. Bij de inkomsten uit dividend en bij de rentekosten is sprake van incidentele meevallers in 2013 en 2014. De raming van de dividenduitkeringen is geactualiseerd op basis van prognoses van de nutsbedrijven. In de begrotingscirculaire 2013-2016 heeft de Provincie Zuid-Holland aangegeven dat een inkomstenstijging als gevolg van extra dividend als incidenteel dekkingsmiddel worden beschouwd. Dit is van belang voor de beoordeling van het structurele begrotingsevenwicht. Dit wordt toegelicht bij het overzicht “Incidentele baten en lasten”. De financieringsbehoefte van de gemeente is in het financieel meerjarenbeeld geactualiseerd in samenhang met de herfasering van het investeringsplan, de actualisering van de kostenplaats Financiering en de herijking van het MPG. Met name bij het MPG is de herfasering en herprogrammering van de Harnaschpolder aan de orde en, hiermee samenhangend, de ophoging van voorziening Nadelige grondexploitaties. Omdat de doorlooptijd van de grondexploitatie wordt verlengd, worden meer rentelasten toegerekend aan het MPG. Het weerstandsvermogen is opgehoogd met in totaal € 33,7 miljoen door (tijdelijke) verlaging van bestemmingsreserves en inzet van een deel van de opbrengsten van de nieuwe hervormings- en bezuinigingstaakstelling. De terugbetaling van bestemmingsreserves vindt plaats in een periode van 8 jaar (vanaf 2014). Uit de hervormings- en bezuinigingsopgave is hier rekening gehouden met de ophoging van het spaarmodel voor de Spoorzone (€ 2 miljoen structureel) om de gevolgen van dalende verkoopprijzen en lagere grondopbrengsten op te vangen. Daarbij is nog geen rekening gehouden met het IOP. Voor de uitvoering van het nieuwe hervormings- en bezuinigingsprogramma is een nieuwe reservering voor risico’s en flankerend beleid opgenomen van € 1,5 miljoen in 2015, oplopend tot € 4 miljoen in 2017. Tenslotte is hier rekening gehouden met de aanpassing van de omslagrente van 5% naar 4% die wordt gehanteerd voor de doorbelasting van de gemeentelijke rentekosten. De omslagrente is het rentepercentage waarmee de kosten van geldleningen worden toegerekend aan de gemeentelijke investeringen en wordt bepaald door het gemiddelde van de daadwerkelijke rentekosten van uitstaande leningen. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 20 Begrote lasten en baten algemene dekkingsmiddelen Bedragen x € 1000,- Algemene dekkingsmiddelen Het overzicht van baten en lasten in de begroting Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Stortingen in reserves Onttrekkingen aan reserves Resultaat na bestemming Werkelijk 2012 3.687 162.401 158.714 24.419 34.604 168.899 Begroting 2013 9.220 154.426 145.206 24.236 28.282 149.252 Begroting 2014 4.567 152.223 147.656 28.949 22.884 141.591 Raming 2015 5.314 144.913 139.599 28.692 19.471 130.378 Raming 2016 6.108 145.517 139.409 22.131 21.359 138.637 Raming 2017 5.319 144.286 138.967 17.959 8.849 129.856 Algemene dekkingsmiddelen naar product Bedragen x € 1000,- Algemene dekkingsmiddelen Naar mutatiesoort en product Algemene dekkingsmiddelen Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Bezuiniging 14006 Overige algemene dekkingsmiddelen Intensiveringen 14006 Overige algemene dekkingsmiddelen Bestaand beleid 14006 Overige algemene dekkingsmiddelen 14007 Btw-compensatiefonds Algemene Dekkingsmiddelen 14002 Lokale heffingen 14005 Algemene uitkering 14006 Overige algemene dekkingsmiddelen Reserves 14006 Overige algemene dekkingsmiddelen Overige Begrotingsmutaties Totaal Algemene dekkingsmiddelen Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad Begroting 2014 Raming 2015 Raming 2016 Raming 2017 131.461 126.542 124.834 127.401 689 1.884 3.719 6.189 490 1.688 1.600 1.607 800 100 -200 100 483 100 -467 100 426 6.318 -307 426 1.316 -176 426 569 131 426 -1.122 -107 -2.949 -6.619 -7.144 -6.419 4.562 141.591 5.417 130.378 13.920 138.637 2.249 129.856 21 Totaal stortingen en onttrekkingen in algemene dekkingsmiddelen Bedragen x € 1000,- Algemene dekkingsmiddelen Stortingen en onttrekkingen Algemene reserve Financiering Algemene reserve Gebiedsontwikkeling Algemene reserve Weerstandscapaciteit Reserve Automatiseringsmiddelen Reserve Beleid en Uitvoering Reserve centrale verv. Meubilair Reserve cultureel Erfgoed Delft Reserve Decentrale Arbeidsvoorwaarden Reserve Dekking Kapitaallasten Reserve gemeentelijke Huisvesting Reserve Investeringsplan Reserve Onderwijshuisvesting Reserve Openbare ruimte Reserve Riolering Reserve Riskmanagement Reserve Spoorzone Reserve Transitiefonds Reserve Vak Reserve Vastgoed Reserve vervanging Stadswinkel Reserve egalis.Maatschap Vastgoed Egalisatiereserve Bouwen en wonen Totaal stortingen Algemene reserve Financiering Algemene reserve Gebiedsontwikkeling Reserve Automatiseringsmiddelen Reserve Beleid en Uitvoering Reserve centrale verv. Meubilair Reserve Decentrale Arbeidsvoorwaarden Reserve Dekking Kapitaallasten Reserve gemeentelijke Huisvesting Reserve Investeringsplan Reserve Onderwijshuisvesting Reserve Openbare ruimte Reserve Riskmanagement Reserve Spoorzone Reserve Vak Reserve vervanging Stadswinkel Totaal onttrekkingen Saldo stortingen en onttrekkingen Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad Begroting 2014 459 5.405 4.468 400 94 225 72 57 1.782 4.024 5.558 1.012 576 688 67 3.036 78 273 289 56 31 300 28.949 437 9.275 1.349 1.034 8 65 167 1.941 7.143 438 75 32 793 31 97 22.884 6.065 Raming 2015 528 7.575 3.178 400 163 225 72 67 530 4.024 6.515 762 225 188 67 3.371 354 73 289 56 31 28.692 43 8.025 392 589 8 267 1.838 6.590 438 75 70 1.009 31 97 19.471 9.221 Raming 2016 573 7.375 1.000 200 163 225 72 67 1.030 2.538 3.418 762 225 188 67 3.621 160 73 289 56 31 22.131 15 6.425 1.734 1.255 8 267 7.678 2.125 438 75 80 1.229 31 21.359 772 Raming 2017 323 5.375 163 225 72 67 1.030 2.863 2.529 512 225 188 67 3.871 73 289 56 31 17.959 5.250 91 8 228 748 458 438 75 80 1.443 31 8.849 9.110 22 Reservevermogen Ten opzichte van de Programmabegroting 2013-2016 is het risicoprofiel ultimo 2012 fors toegenomen: van € 19,8 miljoen naar € 48,6 miljoen. Belangrijkste factoren hierbij waren de toegenomen risico’s bij de gebiedsontwikkeling Harnaschpolder (+ € 15 miljoen) en het bedrijvenschap Harnaschpolder (+ € 12 miljoen). Daarnaast zijn risico’s meegenomen voor de Participatiewet (€ 2 miljoen) en voor de grondwateronttrekking (€ 2 miljoen). Op grond van het gestegen risicoprofiel in het Jaarverslag 2012 en de Kadernota 2013 is de weerstandscapaciteit met circa € 30 miljoen verhoogd, met name voor het onderdeel gebiedsontwikkelingen. Inmiddels zijn afspraken gemaakt over de beëindiging van de deelname aan de GR Bedrijvenschap Harnaschpolder. De hiervoor benodigde afkoopsom bedraagt € 9,5 miljoen en komt ten laste van de voorziening Bedrijvenschap Harnaschpolder en de extra risicoreservering. Omdat de afkoopsom lager is dan de oorspronkelijke risicoreservering ontstaat er ruimte in de weerstandscapaciteit en daalt het risicoprofiel. De ophoging van de weerstandscapaciteit is mogelijk door afroming c.q. tijdelijke verlaging van de bestemmingsreserves. Voor deze laatste categorie is de terugbetaling opgenomen in de hervormings- en bezuinigingsopgave. Mutatie reserves versterken weerstandscapaciteit Bedragen x € 1000,- 2013 Vrijval Reserve Beleid en uitvoering overig Reserve Dekking kapitaallasten Reserve enqueterecht raad Reserve Parkeren Reserve Transitiefonds 192 700 28 1.430 300 2.650 Tijdelijke uitname Reserve Beleid en uitvoering WMO Reserve Centrale vervanging Meubilair Reserve Dekking kapitaallasten Reserve Egalisatie maatschappelijk vastgoed Reserve Openbare ruimte Reserve Riolering Reserve Riskmanagement Reserve Spoorzone Reserve Investeringsplan Reserve Financiering Reserve gemeentelijke huisvesting Reserve Automatiseringsmiddelen Reserve Vastgoed Reserve Onderwijshuisvesting 750 750 5.000 250 1.000 2.000 100 8.750 500 750 3.000 1.000 1.000 1.000 25.850 28.500 Totale afroming 2013 Met bovenstaand voorstel wordt in totaal € 28,5 miljoen (tijdelijk) vrijgemaakt voor ophoging van de weerstandscapaciteit in 2013. De terugbetaling van de tijdelijke uitname bepaalt mede de omvang van de hervormings- en bezuinigingsopgave (€ 16,35 miljoen). Hierbij is het uitgangspunt dat terugbetaling in 8 jaar plaatsvindt. Het restant wordt in 4 jaar terugbetaald uit ruimte in de reserve Gebiedsontwikkeling die ontstaat vanaf 2014 (€ 9,5 miljoen). Als reserves na de (tijdelijke) onttrekking toch een negatief saldo krijgen, wordt nader bezien wat hiervan de oorzaak is en wordt, zo nodig, een wijziging in het terugbetalingsschema voorgesteld om het saldo weer positief te maken. Aanvullend komen t/m 2017 de volgende middelen beschikbaar voor ophoging van de weerstandscapaciteit. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 23 Bedragen x € 1000 Overige versterken weerstandscapaciteit 2013 1.675 3.555 5.230 1. Reserve Beleid en uitvoering / startersleningen 2. Hervormings- en bezuinigingsopgave Aanvullende ophoging 2013 Toelichting: Ad 1. De reserve Beleid en uitvoering/startersleningen kan vrijvallen mits deze volledig wordt ingezet voor extra capaciteit regie wonen en ISV4. Als dit gebeurt, ontstaat in de hervormings- en bezuinigingsopgave bij de taakstelling Voortzetting ISV ruimte voor ophoging van de weerstandscapaciteit (€ 1,675 miljoen). Ad 2. In de Kadernota 2013 zijn in de hervormings- en bezuinigingsopgave middelen gereserveerd voor terugbetaling van de bestemmingsreserves en voor ophoging van de weerstandscapaciteit. Na verwerking van de werkelijk terug te betalen reserves en overige stuurmaatregelen resteert ruimte voor de aanvullende versterking van de weerstandscapaciteit (€ 3,555 miljoen). Het vrije deel van de reserve bedroeg per 31 december 2012 € 12,2 miljoen. Na verrekening van het positieve resultaat van de Jaarstukken 2012 is de weerstandscapaciteit gestegen naar € 13,9 miljoen. Na verwerking van het voorstel voor ophoging van de weerstandscapaciteit en overige mutaties is het begrote saldo eind 2013 € 23,2 miljoen. Daarmee is de verhouding tussen het weerstandsvermogen en het totaal van de risico’s weer positief. Algemene reserve Weerstandsvermogen Saldo Algemene reserve weerstandsvermogen per 1 januari Saldo Algemene reserve gebiedsontwikkeling per 1 januari Weerstandscapaciteit per 1 januari Toename - Bijdrage weerstandscapaciteit - Bijdrage reserve investeringsplan - Dotatie aan Algemene reserve gebiedsontwikkeling - Rest bedrijfskavels Delft - Spoorzone (spaarmodel) + HNK Afname - Bestuurlijke afronding Gondelaffaire - Onttrekking tbv Grondexploitaties - Onttrekking bedrijvenschap Harnaschpolder - Voor-financiering met bestemmingsreserves - Juniusstraat - Kapitaallasten Buitenhof - Spoorzone (spaarmodel) - Dotatie reserve Investeringsplan - Taakstellende bezuiniging plan- en uitvoeringskosten Verloop algemene reserve weerstandscapaciteit Bedragen x € 1.000 2016 2017 e.v. 22.068 23.068 6.385 6.847 28.453 29.915 2013 12.622 1.265 13.887 2014 14.422 8.738 23.160 2015 18.890 7.083 25.973 1.753 500 28.500 2.000 32.753 2.968 1.500 1.905 2.405 3.500 12.278 178 3.000 1.575 6.000 10.753 1.000 1.375 6.000 8.375 375 5.000 5.375 -453 -12.545 -6.067 -190 -4.000 -225 -23.480 -3.650 -1.400 -190 -4.000 -225 -9.465 -2.400 -1.400 -190 -4.000 -58 -225 -8.273 -2.200 -190 -4.000 -298 -225 -6.913 -1.250 -190 -4.000 -366 23.160 25.973 28.453 29.915 29.484 -5.806 In de paragraaf Weerstandsvermogen en risicomanagement worden de omvang van de beschikbare weerstandscapaciteit en het risicoprofiel toegelicht. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 24 Ontwikkeling van het reservevermogen Met de bovengenoemde ontwikkelingen van de reserves, de raming van de bestemmingsreserves en de voorzieningen ontstaat het volgende beeld: Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 25 Incidentele baten en lasten Met de tabel incidentele baten en lasten wordt een onderbouwing gegeven van het structurele begrotingsevenwicht. Hiermee wordt een bijdrage geleverd aan het inzicht in de financiële positie van de gemeente. Van een structureel begrotingsevenwicht is sprake als structurele lasten in de begroting worden afgedekt door structurele baten. Met deze tabel wordt aangegeven in hoeverre de Programmabegroting 2014-2017 is samengesteld uit incidentele baten en lasten. Bij het opstellen van de tabel incidentele baten en lasten zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: Het betreft baten en lasten die zich kunnen voordoen in de meerjarenbegroting. Het betreft baten en lasten opgenomen met een drempel vanaf € 100.000. Het betreft baten en lasten die zich maximaal drie jaar voordoen of waarvan de eindigheid vastligt als gevolg van een raadsbesluit of toekenningsbesluit. Bedragen x € 1000,- Incidentele baten en lasten Doelstelling Incidentele baten en lasten Groei kenniseconomie 2014 2015 2016 2017 - 500 980 2.000 - 1.000 2.022 2.000 - 1.500 2.000 - 1.500 984 3.000 600 4.000 - -984 - -600 - - 2.124 4.980 8.022 7.500 6.065 9.221 772 9.110 6.065 8.189 9.221 14.201 772 8.794 9.110 16.610 Omschrijving B/L Technologische innovatiecampus Delft Diversen Ondernemersfonds Delft Binnenstad Delft Profilering Popmuziek Groene Werkgelegenheid intake Aflopende bijdrage ISV Aflopende uitgaven ISV Voortzetting ISV Bereikbaarheidsregie Verhuiskosten Verbreding spaarmodel Spoorzone Grondexploitatie resultaat Gemeenteraad en Europese verkiezingen Dividend Aanvulling risicobuffer Investeringen maatschappelijk nut L L L L L L B L L L L L L L B L L 375 275 854 375 75 275 1.5961.596 213 2.405 182 5001.655 Mutaties in reserves Reserve Investeringsplan Goede ruimtelijke ordening Vastgoed Investeringen maatschappelijk nut Resultaat grondexploitaties B B 1.6552.405- Science Port Holland Sterkere economie, meer werkgelegenheid Meedoen met cultuur Arbeidsparticipatie en armoedebestrijding Goed wonen Goede ruimtelijke ordening Vastgoed Bestuurlijke samenwerking Algemene dekkingsmiddelen Saldo van incidentele baten en lasten Algemene dekkingsmiddelen Mutaties in reserves via algemene dekkingsmiddelen Per saldo een incidentele last - - Het overzicht van incidentele lasten en baten kent meerjarig een positief saldo. Dit saldo is verwerkt in het financieel meerjarenbeeld. Meerjarig is er sprake van een sluitende begroting en dus van een structureel evenwicht. Incidentele baten en lasten Een groot aantal mutaties heeft betrekking op het intensiveren van beleid. Deze mutaties worden toegelicht bij het betreffende hoofdstuk. Aflopende rijksbijdragen en subsidies De bijdrage van de provincie voor Stedelijke Vernieuwing (ISV) stopt per 1-1-2015. Door het wegvallen van deze inkomstenbron zijn/worden de uitgaven t/m 2014 verlaagd en vindt een heroverweging plaats voor de periode na 2014. Grondexploitatie resultaat In het MPG is de realisatie van een winstgevend project voorzien, namelijk de grondexploitatie rest bedrijfskavels Delft. Dividend Het geraamde dividend in 2014 en verder, dat het geraamde en ontvangen dividend van 2012 overstijgt is aangemerkt als incidenteel dekkingsmiddel. Dit is conform de Begrotingscirculaire 20132016 van de Provincie Zuid-Holland. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 26 Mutaties in reserves Voor investeringen met een maatschappelijk nut worden meerjarig incidentele budgetten beschikbaar gesteld. Voor een belangrijk deel vindt de onttrekking plaats uit de reserve Investeringsplan. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 27 EMU – Saldo De financiële crisis in Europa zorgt ervoor dat Europa de richtlijnen voor de overheidsfinanciën aanscherpt. In het Stabiliteits- en GroeiPact (SGP) hebben de landen die lid zijn van de Europese Unie afgesproken dat hun begrotingen in evenwicht zijn of een overschot hebben. De eisen van het SGP zijn: het begrotingstekort mag niet boven de 3% van het BBP komen de staatsschuld mag niet meer dan 60% van het BBP bedragen Bij een negatief EMU-saldo kan de Nederlandse overheid een boete krijgen en dit kan ook financiële gevolgen hebben voor decentrale overheden (bijv. opschorting van- of korting op de algemene uitkering uit het gemeentefonds). De gevolgen zijn opgenomen in het wetsvoorstel Houdbaarheid Overheids Financiën (HOF) dat vermoedelijk op 1 januari 2014 inwerking treedt. In de wet wordt ook van de mede-overheden een bijdrage in de tekortreductie verwacht die extra financiële consequenties heeft omdat Nederland voor het EMU-saldo afrekent op het (rijks)kasstelsel in plaats van het gemeentelijk baten-lastenstelsel. Verschil kasstelsel en baten-lastenstelstel In de berekening van het EMU-saldo (kasstelsel) worden uitgaven voor investeringen volledig meegeteld, de dekking van uitgaven uit reserves wordt niet meegeteld. Dit betekent dat de inzet van reserves en investeringsuitgaven het EMU-saldo verslechtert. Indien de tekorten van decentrale overheden een te grote invloed hebben op het Nederlandse begrotingstekort, zal het rijk de decentrale overheden financieel hierop aanspreken en kan de ruimte voor (vervangings) investeringen beperkt worden. EMU saldo De Europese afspraken die in de wet HOF worden vastgelegd, gaan over de reductie van het begrotingstekort en de staatsschuld. Een norm voor het EMU-saldo van decentrale overheden wordt vastgesteld, aan het begin van de kabinetsperiode voor de duur van die periode. Volgens de huidige afspraken mogen gemeenten t/m 2015 een negatief EMU-saldo (nu 0,38% van het BBP) hebben. Daarna is een verdere daling voorzien. Eind 2015 wordt in bestuurlijk overleg bezien of op basis van dan beschikbare realisaties de geprojecteerde daling in 2016 en 2017 verantwoord en mogelijk is. De sanctie bij overschrijding van de norm die is opgenomen in de wet, wordt in deze kabinetsperiode niet toegepast. Voor elke individuele gemeente wordt op basis van het begrotingstotaal een referentiewaarde 2 bepaald als norm voor de EMU-tekortruimte. Voor Delft is over de jaren 2013 tot en met 2015 het EMU-saldo berekend. Het hieronder opgenomen overzicht voldoet aan de eisen die worden gesteld. 2 referentiewaarde = Bruto Binnenlandsproduct * norm EMU-tekortruimte x 100% = begrotingstotaal van alle gemeenten Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 28 Bedragen x € 1.000 EMU saldo 1 Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrekking aan reserves (BBV, art.17c) +2 Afschrijvingen ten laste van de exploitatie +3 Bruto dotaties aan de post voorzieningen ten laste van de exploitatie -4 Uitgaven aan investeringen in (im)materiële vaste activa die op de balans worden geactiveerd +5 De in mindering op onder 4 bedoelde investeringen gebrachte ontvangen bijdragen van Rijk, Provincies, Europese Unie en overigen +6a Verkoopopbrengsten uit desinvesteringen in (im)materiële vaste activa (tegen verkoopprijs) -6b Boekwinst op desinvesteringen in (im)materiële vaste activa -7 Uitgaven aan aankoop van grond en de uitgaven aan bouw-, woonrijpmaken e.d. +8a Verkoopopbrengsten van grond (verkoopprijs) -8b Boekwinst op grondverkopen -9 Betalingen ten laste van de voorzieningen -10 Betalingen die niet via de exploitatie lopen, maar rechtstreeks ten laste van de reserves worden gebracht en die nog niet vallen onder één van de andere genoemde posten +11b Boekwinst bij verkoop van deelnemingen en aandelen Berekend EMU-saldo 2013 2014 2015 -5.680 6.807 8.375 10.288 4.246 10.274 3.426 11.175 2.696 -47.705 -57.398 -55.650 1.428 3.366 3.635 - - - -10.885 11.866 -392 -8.449 14.259 -2.405 -187 -8.112 13.003 -187 -36.834 -30.307 -25.065 Voor de jaren 2014 en 2015 is het EMU-saldo respectievelijk € 30,3 miljoen en € 25,1 miljoen. Ten opzichte van vorig jaar is sprake van een verslechtering van het saldo die wordt verklaard doordat de verkoopopbrengsten van grond in de Harnaschpolder zijn vertraagd. Om enige waarde te kunnen toekennen aan de cijfers, worden de tekorten gerelateerd aan de referentiewaarde. De referentiewaarde voor gemeenten zal vermoedelijk tussen de 4,25% en 4,5% van het gemeentelijk begrotingstotaal worden vastgesteld. De voorlopige referentiewaarde op basis van de vigerende begroting zal in de septembercirculaire bekend gemaakt. Uitgaande van een referentiewaarde van 4,25%, is voor de gemeente Delft een EMU-saldo (tekort) toegestaan van € 13,4 miljoen voor 2014 en € 12,9 miljoen voor 2015. Delft overschrijdt hiermee de norm die, zoals vermeld, met name wordt verklaard door vertraging van grondverkopen in de Harnaschpolder. In lijn met de uitkomsten van het bestuurlijk overleg over de financiën van de decentrale overheden (d.d. 18 januari 2013) hoeft de gemeente deze kabinetsperiode geen sturingsmaatregelen van het Rijk of de toezichthouder te verwachten. Wel is het zaak de ontwikkelingen nauwlettend te volgen en een handelingsrepertoire te ontwikkelen voor de situatie waarin wèl sprake kan zijn van sancties. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 29 Hoofdstukken Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 30 Inleiding Voor u ligt een hervormingsgerichte begroting. Er worden voorstellen gedaan om taken anders aan te pakken of niet meer zelf uit te voeren. Daarbij is vanuit de inhoud gekeken en zijn geen heilige huisjes overeind gehouden. Op verzoek van de raad is expliciet aandacht besteed aan de maatschappelijke effecten van gemaakte keuzes. Het financiële kader is hard. De raad kan andere keuzes maken, maar dan wel met een dekking. Dat geldt voor de begroting in meerjarig perspectief; de jarenreeks 2014 – 2017 is nu financieel sluitend en moet dat blijven. Delft heeft ten opzichte van andere gemeenten een forse bezuinigingsopgave. Uit analyse blijkt dat de € 45 miljoen van het eerste bezuinigingsprogramma neerkomt op € 453 per inwoner, bij een selectie van andere, vergelijkbare gemeenten is dat € 251 per inwoner. We hebben als gemeenten allemaal de noodzaak om rijksbezuinigingen op te vangen, maar daarnaast heeft Delft een financieel ongunstige uitgangspositie. Het kost meerdere collegeperioden om die om te buigen. De ongunstige situatie van Delft wordt veroorzaakt door een grondpositie met risico, een zekere disbalans tussen beleid en financiële middelen ter dekking daarvan en een grote sociale behoefte in Delft. Voor de nieuwe bezuinigingstaakstelling vanaf 2015 geldt dat ongeveer de helft veroorzaakt wordt door de specifieke Delftse situatie: met name de spoorzone en de gebiedsontwikkelingen. Ook geldt Delft als nadeelgemeente in het sociale domein. De decentralisatie in het sociaal domein vraagt om verdergaande hervormingen, waarbij dit tevens kan werken als een hefboom voor de herinrichting van de verzorgingsstaat. In de Kadernota 2013 is reeds kort aangestipt dat wij de reflex om alle oplossingen van de overheid te verwachten moeten zien om te buigen naar een participatiesamenleving met de overheid als gelijkwaardige deelnemer. Dat betekent ook heel wat voor onszelf in gedrag. Ondanks de enorme financiële uitdaging in deze tijd van crises houden we de basis op orde en maken we het Bestuursprogramma 2011-2014 af. In januari 2014 komt het college met de eindrapportage van het bestuursprogramma en de heruitgave van de Staat van Delft. Stedelijke opgaven vanuit een scherpe focus Delft heeft de komende periode zijn handen vol met het ruimte bieden aan de economische motor van onze stad van innovatie en het sturing geven aan de omvangrijke decentralisaties (participatiewet, jeugdzorg, AWBZ/WMO) en de daarmee gepaard gaande innovatie in het sociaal domein van ‘verzorgingsstaat naar participatiesamenleving’. In de Kadernota 2013 ‘met het oog op morgen’ is beargumenteerd gekozen voor deze scherpe bestuurlijke focus. We hebben gekozen voor een stad die steunt op twee samenhangende pijlers: een stad van innovatie en de participatiesamenleving. Innovatieve stad en sociale innovatie moeten elkaar versterken. Binnen dit kader investeren we in Delft om een aantrekkelijke stad te blijven. Dit meten we af aan de sociale visie en aan de indicatoren werkgelegenheid en binding van koopkracht. Binnen deze focus blijft de opgave fors: - Wij maken het ingezette economisch beleid structureel. Dit om Delft daadwerkelijk de magneetfunctie voor bedrijven te laten hebben die nodig is om werk aan te trekken via de kenniseconomie en daarbij de voorwaarden te scheppen voor een aantrekkelijk woon- en leefklimaat in onze stad. We werken gericht aan de ambitie van alle partijen om de komende twintig jaar de werkgelegenheid te verdubbelen. We streven ernaar dat iedereen aan het werk is en economisch zelfstandig of maatschappelijk actief. - We innoveren het sociaal domein op weg naar een participatiesamenleving, waar meedoen, doen en er toe doen van burgers centraal staan. De drie decentralisaties van het rijk geven Delft de taken en verantwoordelijkheden om deze innovatie in samenhang te realiseren. Zowel voor het bestaande als het nieuwe takenpakket gaat het om een ingrijpende stelselwijziging waarbij de gemeente en de maatschappelijke partners voor grote opgaven staan: van het realiseren van de sociale visie tot ander gedrag bij burgers en professionals, een andere cultuur bij instellingen en andere werkwijzen bij professionals. Zelf moeten we ook leren onze nieuwe rol te nemen en verder te ontwikkelen. - Delft kan deze opgaven niet alleen aan. Het samenspel met bewoners, organisaties, bedrijven en regiogemeenten gaat de kern van het dagelijkse werk vormen. Versterking van de stadskracht met verdergaande lokale en regionale samenwerking in netwerken is meer dan ooit noodzakelijk. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 31 Alle overige zaken krijgen de komende tijd noodzakelijkerwijs veel minder aandacht. Dit hangt samen met de maatregelen van het kabinet-Rutte II en onze lokale problematiek, die het nodig maken om het programma Bezuinigen, hervormen, investeren in 2015 - 2018 uit te breiden. Dat doen we vanuit de hervormingsgedachte, met behulp van het onderstaande afwegingskader. Met het afwegingskader bereiden we de weg voor onze stad in transformatie. In de afzonderlijke hoofdstukken wordt het afwegingskader verder uitgewerkt. Afwegingskader voor keuzes in gemeentelijke taken Het volgende kader geeft aan waar we als overheid van zijn. In elk hoofdstuk wordt dit kader uitgewerkt in nadere afwegingen en hervormings/bezuinigingsvoorstellen. Wettelijk en financieel kader Het is onvermijdelijk om als transformerende stad meer los te laten en in sneller tempo. We bezien de gemeentelijke taken op de meerwaarde voor de ambitie en transformatie zoals in de Kadernota 2013 aangegeven. We voeren onze taken sober en doelmatig uit binnen de rijksmiddelen voor huidige wettelijke taken die uit het Gemeentefonds worden bekostigd en blijven binnen het macrobudget dat het rijk beschikbaar stelt voor de drie decentralisaties. Niet wettelijke taken laten we in beginsel los, tenzij deze aantoonbaar bijdragen aan innovatieve stad en/of de sociale visie (participatiesamenleving). We realiseren ons dat het een hele omslag is als we als overheid veel van het bestaande los- en overlaten. Maar we moeten het wel doen, ook al is niet alles vooraf uitgewerkt en onderzocht. Willen we een samenleving die gebruik maakt van eigen kracht dan moeten we erop vertrouwen dat er voldoende veerkracht is om naar eigen inzicht zelf arrangementen te verzorgen; dat hoeft niet altijd dat te zijn wat we historisch gewend waren. We zijn er van overtuigd dat als de lijnen van de bezuinigingsvoorstellen worden gevolgd de besparing vanzelf volgt. We bepalen de gemeentelijke inzet vanuit de doelen die we willen bereiken. Besparingen vinden we vooral door slim bundelen, combineren en gerichte inzet plegen. Daarnaast maken we meer gebruik van het organisatievermogen van samenleving zelf. Het maatschappelijk effect van deze keuzes is dat we maatwerk en een vangnet bieden voor burgers met (dreigend) regieverlies en dat de rest van de samenleving minder afhankelijk is van de gemeente. Stopzetten van gemeentelijke taakuitvoering is mogelijk pijnlijk maar geeft ook ruimte voor initiatieven en betekent nog niet dat de taak/voorziening niet op een andere manier in stand gehouden kan worden. Wij vinden dat er genoeg reden is voor Delft om zelfvertrouwen te hebben! De samenhangende pijlers: stad van innovatie en participatiesamenleving Innovatieve stad en sociale innovatie moeten elkaar versterken. Bij groei van de kenniseconomie moet de hele stad meegroeien, geholpen door initiatieven vanuit maatschappelijk verantwoord ondernemen en vanuit maatschappelijke ondersteuning. Wij willen dat de werelden van de hoogopgeleiden, die veelal verbonden zijn aan internationaal gerichte kennisinstituten, en van lager opgeleiden beter aan elkaar verbonden worden. Daarvoor zetten we instrumenten in gericht op het verbinden van onderwijs, arbeidsmarkt en economie. Delft als stad van innovatie geeft ruim baan aan de kenniseconomie. Al onze inzet op het gebied van de economie relateren we aan werk, arbeidsparticipatie of aantrekken van koopkracht. Ook het beschikbaar stellen van middelen uit de intensiveringen in de brede kenniseconomie en de economisch vitale binnenstad wordt hieraan getoetst. We zetten in op regionale profilering en samenwerking met andere steden in nationale en Europese prioriteiten. Iedereen aan het werk vraagt om een programmatische aanpak. Het is voor de gemeente een uitdaging om daarbij meer mogelijkheden voor de inzet van WWB-ers te vinden. In de participatiesamenleving is het belangrijk dat er een basis is voor alle burgers in een goede structuur van samenlevingsvoorzieningen. Sommige delen van de stad én sommige groepen burgers krijgen hierbij extra aandacht van de gemeente. Het aantal burgers dat een beroep doet op zowel basisvoorzieningen als maatwerk en vangnet zal na de decentralisaties groter worden. Maatwerk en vangnet voor deze groep burgers beschouwen we als noodzakelijk. Om de ondersteuning te kunnen blijven bekostigen moeten we een grote beweging maken. Dit wordt inhoudelijk toegelicht in een apart hoofdstuk over het sociaal domein. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 32 De noodzakelijke voorwaarden: leefbare basis en robuuste gemeente Een leefbare stad heeft voldoende beeldkwaliteit van de openbare ruimte. Verdere versobering is niet aan de orde. Die basiskwaliteit houdt de gemeente in stand. Daarbij wordt het initiatief zo veel mogelijk bij de burgers gelegd. De openbare ruimte zien we in breed perspectief: schoon, heel en veilig. Ook de brede handhaving blijft op peil. Het ruimtelijk beleid richt zich op een dynamische, duurzame en verbonden stad. Delft wil zijn positie als stad van innovatie versterken door meer kenniswerkers aan te trekken en vast te houden met duurzame en aantrekkelijke woonmilieus en openbare ruimte met verblijfskwaliteit, goede voorzieningen voor werken, ontmoeten en vrije tijd. De inspanningen concentreren zich daarbij op de Spoorzone, Binnenstad en Campus. De gemeente is robuust als de schaal, positie in het regionale netwerk en de bestuurskracht passen bij het zich wijzigend takenpakket en verzorgingsgebied. De gemeente is scherp op de eigen rol: regievoering. We transformeren snel van een organisatie die zorgt voor naar een die zorgt dat. We willen vooral de opdrachtgeversrol goed invullen en neezeggen als het buiten het afgesproken kader valt. Bestuurlijke samenwerking wordt getoetst op het rendement dat het heeft. Bij gemeenschappelijke regelingen willen we zo de ambtelijke en bestuurlijke capaciteit kunnen verminderen. Bij de doorontwikkeling naar een kleinere slagvaardige organisatie zien we mogelijkheden om op middellange termijn de organisatie verder te ontschotten. Voor de dienstverlening zien we het KCC als een basisvoorziening waar we zoveel mogelijk gebruik van maken. Ook al is deze dienstverlening deels niet afgedekt door een wettelijk kader, ze is bewezen effectief zo hebben de afgelopen jaren hierin werken geleerd. De maatschappelijke effecten We kiezen als overheid scherper in onze rolneming. Ideologisch willen we daar wat mee: we willen een regiegemeente zijn en de samenleving meer de eigen kracht laten ontdekken en benutten. Dit proces kost tijd en wordt gekenmerkt door de wisselwerking met onze (bestuurlijke) omgeving, en wordt tegelijkertijd onder druk gezet door de noodzaak van bezuinigingen op de overheidsfinanciën. Het is belangrijk om meetinstrumenten in te zetten om te zien of we op koers blijven en er geen onbedoelde neveneffecten optreden. In het volgende bestuursprogramma moet de nieuwe meetsystematiek geconcretiseerd worden, gekoppeld aan concrete doelstellingen. Het is duidelijk dat, voor een gemeente die zich sterk blijft maken voor de mensen die ondersteuning nódig hebben, een van de pijlers ligt in de cumulatiemonitor. De effecten van met name de transformatie van het sociaal domein zullen in elke stad merkbaar zijn; wij pakken dit dan ook uiterst zorgvuldig aan. Bij de uitwerking van het afwegingskader in de hoofdstukken komen we terug op de maatschappelijke effecten. Naar de hoofdstukken In de volgende hoofdstukken wordt dit kader verder uitgewerkt in keuzes wat de gemeente aan de samenleving wil overlaten. Daarbij wordt duidelijk dat de begrotingsindeling die voortvloeit uit het bestuursprogramma niet overal meer past bij de voorgenomen hervorming en innovatie. Met name bij het sociaal domein moet de begroting opnieuw opgezet worden, vanuit het perspectief van ontschotting en bundeling. U treft daarvoor een kader en een aanpak aan in een apart ‘intermezzo’ voorafgaand aan hoofdstuk 2. De programmabegroting voldoet aan de criteria voor financieel toezicht uit de begrotingscirculaire 2014-2017 van de Provincie Zuid-Holland (maart 2012), conform onze brief van 5 juni 2012 aan de leden van de commissie M&E, kenmerk 1297615. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 33 Economie, Werk en participatie Wat willen we bereiken? Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 34 Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 35 Beleidstoelichting: Wat willen we bereiken? Groei Kenniseconomie Ons doel is om met een duurzame economische strategie, gericht op innovatie, een optimale balans in de stad te krijgen. De nieuwe economie zorgt voor werkgelegenheid in alle lagen van de bevolking, bevordert bestedingen in Delft en draagt bij aan een aantrekkelijk leefklimaat. Begin 2011 heeft de Raad het Delft Rekenkamer rapport “Delft als centrum van kennis en innovatie” vastgesteld en de conclusies en aanbevelingen overgenomen. Het college is aan de slag gegaan met de aanbevelingen en heeft de meeste geïmplementeerd. In het volgende blikken we kort terug en vooruit. De aanbevelingen in het Delft Rekenkamer rapport richten zich op een intensivering van beleids- en agendavorming met regionale partners, monitoring, accountmanagement voor bedrijven en kennisinstellingen, dienstverlening, en op het uitwerken van een strategie in de ontwikkeling van de technologieclusters, de onderwijsketen, het woningaanbod, de binnenstad, en als laatste, een prominentere focus op de uitvoering van die voornemens en het zichtbaar maken van de resultaten daarvan. Ondertussen is het merendeel van de projecten uit het Masterplan TIC Delft 2.0 in uitvoering of afgerond. We noemen hier de BioProcess Facility, studentenhuisvesting, POORT en Groen-Blauw. We zetten tevens vanaf 2014 structureel in op het faciliteren van Technostarters binnen de formule van YES!Delft (€ 150.000 per jaar) en deelname aan de Regionale Ontwikkelingsmaatschappij Zuidvleugel (€ 360.000 per jaar). Daarnaast realiseren we een internationale basisschool, de expat desk samen met Den Haag en geven we een impuls in de Binnenstad. De resultaten tot nu toe zijn goed, maar er moeten ook dingen beter; werk voor iedereen door aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt, innovatieve oplossingen voor Delftenaren, en verbinden van het MKB. Daarom zetten we vanaf 2014 in op de volgende programmalijnen: 1. 2. 3. 4. Verbinding Economie, Onderwijs & Arbeidsmarkt Innovaties voor Delftenaren De stad als campus – bind de kenniswerker Agenda TIC 3.0 In onderstaand schema zijn de voorstellen getoetst op hun bijdrage aan met name werkgelegenheid en koopkrachtbinding. De voorstellen worden daarna afzonderlijk toegelicht. Er is een intensiveringsbijdrage van € 740.000 mee gemoeid. Bijdrage aan werkgelegenheid Het meest directe werkgelegenheidseffect gaat uit van de vestiging van nieuwe bedrijven (waarvan de Bouwcampus er één is), groeiende bedrijven en starters; goed georganiseerd accountmanagement c.q. dienstverlening voor nieuwe en bestaande bedrijven heeft eveneens een direct effect en wel over de volle breedte van de arbeidsmarkt. De wederkerigheid van de dienstverlening dient zich te vertalen in MVO en bijdragen aan de inspanningen van de gemeente Delft om uitkeringsgerechtigden aan een baan te helpen. Alle overige activiteiten die scoren op werkgelegenheid zijn voorwaardenscheppend en hebben indirect effect, zoals de investeringen in de onderwijskolom, in de innovaties voor Delftenaren, het actieprogramma bind de kenniswerker en de agenda TIC 3.0. Bij wijze van voorbeeld: het aansluiten van technologievolgend MKB op TIC beoogt verbreiding van innovaties onder het MKB en daarmee verhoging van concurrentiekracht en daarmee indirect van werkgelegenheid. Bijdrage aan koopkrachtbinding Grootste en meest directe effecten op koopkrachtbinding gaan uit van het actieprogramma ‘bind de kenniswerker aan de stad’ en de acquisitie van congressen en events: deze twee activiteiten zorgen direct voor meer omzet bij het MKB, horeca en detailhandel. Alle activiteiten gericht op werkgelegenheidsgroei zoals bedrijfsvestigingen, investeringen in de onderwijskolom en Agenda TIC 3.0 dragen er indirect aan bij. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 36 Programmalijnen en projecten kenniseconomie Budget 2014- 2017 * € 1.000,= 1. Verbinding Economie, Onderwijs & Arbeidsmarkt Werkgelegenheid 200 Uitvoering Techniekpact (aansluiting VMBO op MBO-T & techniek in basisonderwijs) Strategisch accountmanagement t.b.v. aansluiting arbeidsmarkt 2. Innovaties voor Delftenaren Zorg & Techniek Green Village 3. De stad als campus – bind de kenniswerker Uitvoering actieprogramma ‘bind de kenniswerker’ Score op bijdrage aan: Koopkrachtbinding (omzet Overige positieve effecten MKB) + + ++ + Kwaliteit onderwijs 100 + Besparingen op WMO + Woonlasten omlaag 240 Internationale basisschool + ++ + + Bouwcampus ++ + Congresacquisitie & evenementen 4. Agenda TIC 3.0 Aansluiten technologievolgend MKB ++ ++ Kans Spoorzone Vergroot levendigheid 200 + + Verbreding TIC naar MKB TIC Delft organisatie en communicatie + + Binding TIC partners Strategische Europa agenda Totaal + + 1. 740 Verbinding Economie, Onderwijs & Arbeidsmarkt Onder de noemer Economie, Onderwijs & Arbeidsmarkt, realiseren we werk voor alle Delftenaren. Aansluiting VMBO op MBO-T & techniek in basisonderwijs in het kader van Techniekpact Het Techniekpact tussen betrokken partijen zoals de Zuidvleugel en het Rijk biedt de kans een extra impuls te geven aan het verwezenlijken van de ambities in Delft en de regio. Delft als stad van Innovatie heeft zich ten doel gesteld om een doorlopende leerlijn techniek en technologie aan te bieden aan alle leerlingen in Delft (en randgemeenten). Om voldoende instroom te genereren is extra aandacht en ondersteuning in het primair onderwijs noodzakelijk. Een korte opsomming van de activiteiten in Delft is: - Een optimale aansluiting tussen VMBO en de Vakmanschapsroute (technische opleidingen op MBO niveau 2/3); de Delftse scholen zijn betrokken bij de vormgeving van 5 leerroutes; - Transparant maken en ontsluiten van het regionaal lesaanbod (binnen- en buitenschools) in een techniekmagazijn. Hierbij is het Wetenschapsknooppunt van de TU Delft en het Science Centre betrokken; beide leveren programma’s aan voor leerkrachten en leerlingen in het PO. - Verkenning Technologie Route (niveau 4) in de regio. Aanvullend op de MBO-opleidingen in Delft, is met de ROC ’s in de regio en het bedrijfsleven verkend welke nieuwe toekomstige opleidingen een start moeten krijgen. Is er voldoende (regionale) vraag naar technisch geschoold personeel op de diverse gebieden (food-, clean-, med-, green, ict-, creativetec, cybersecurity etc.). De start is voorzien met ingang van het schooljaar 2014 – 2015. Strategisch accountmanagement t.b.v. aansluiting arbeidsmarkt Deze tijden vragen om het anders aanvliegen van de vraagstukken rond participatie en werk. Concreet werken we aan het verbinden van werkgevers(organisaties) met werkzoekenden in Delft, we richten ons op het maximaal faciliteren van de activiteiten van de ROM voor wat betreft: marketing en acquisitie, clustervorming, en participatie. We richten ons daarnaast op de strategische bedrijven en instellingen voor de kenniseconomie. We zoeken actief de aansluiting met het bedrijfsleven om MVO en social return onder de aandacht te brengen. 2. Innovaties voor Delftenaren Met projecten als innovatieve waterkeringen rond de binnenstad en de vrachtfiets heeft Delft al vele jaren een traditie als living lab. Via de volgende speerpunten maken we innovaties praktisch beschikbaar voor alle Delftenaren. Zorg & Techniek Op medisch gebied en in de zorg zijn er veel innovaties in ontwikkeling en nog veel meer nodig om de kosten van de gezondheidszorg terug te dringen. Delft spitst haar inzet toe op innovaties die besparingen kunnen opleveren in de zorg en zo o.a. het WMO budget kunnen ontlasten. Zo is Delft deelnemer aan het Living Lab voor zorginnovaties waarin nieuwe zorgproducten worden ontwikkeld Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 37 en Delftenaren ze als eerste in de praktijk mogen testen. De incontinentieluier is een Delfste vinding waar Delftse bejaarden als eerste gebruik van konden maken. Green Village Midden op de TU-Campus, realiseert de TU, samen met partners: bedrijven en andere kennisinstellingen de Green Village een proeftuin waarin duurzame technologieën worden uitgetest voor een energie-neutrale samenleving. Hierin neemt de gemeente deel om mee te experimenteren en daarmee haar eigen beleidsdoel een energieneutraal Delft in 2050 dichterbij te brengen. 3. De stad als campus – ‘bind de kenniswerker’ Uitvoering actieprogramma ‘bind de kenniswerker’ Een levendige studenten- en universiteitsstad mengt zich in de internationale concurrentie om de beste talenten in onderwijs, onderzoek en ondernemerschap aan zich te binden. Winnaars zijn die steden die de beste combinatie van beiden bieden: een topuniversiteit in een aantrekkelijke stad. Kenmerken van die winnaars: een topuniversiteit, karakteristieke gebouwen, mooie ontmoetingsplekken, en er gebeurt altijd wat zoals congressen en events. Dit college zet deze lijnen door en zet daarom in op het binden van de (internationale) kenniswerkers en jongere generaties aan de stad (werk en koopkracht). Kenniswerkers brengen koopkracht, nieuwe kennis en dragen bij aan de ontwikkeling van de Technologische Innovatie Campus Delft. Door zich hier te vestigen hebben ze ook een positieve invloed op de bestedingen in de stad en het cultureel leven. Het actieprogramma ‘bind de kenniswerker’ richt zich op adequate huisvesting, ontmoetingsruimten en evenementen. Internationale basisschool Het bieden van een faciliteit als het internationaal onderwijs is een absolute voorwaarde voor het realiseren van een goed vestigings- en verblijfsklimaat voor de internationale bedrijven en kenniswerkers. Tot op heden hebben zowel Delft als Rijswijk geen internationale school waardoor de keuze van internationals (expats) vaak valt op nabijgelegen steden die deze faciliteit wel bieden. De gemeente ondersteunt om deze reden het initiatief van de Laurentius stichting om een internationale bassischool op te zetten in Delft. Bouwcampus Thans wordt gewerkt aan de realisatie van een bouwcampus op het TU terrein (nationaal instituut van 100 fte) om de (technische) kennis op gebied van bouwen zowel virtueel als fysiek samen te brengen in een interactieve, lerende omgeving. Doel is vorming van een kennis- en innovatiecentrum om nieuwe producten en diensten te ontwikkelen en uit gegeven, partijen met elkaar te verbinden en de sector een plek te bieden voor workshops, scholing en training. Onze spoorzone is het gebied waar wij deze innovatieve kennis op het gebied van bouwen gaan inzetten. Congresacquisitie & evenementen Een belangrijk element van Delft als innovatieve stad is het binnenhalen van congressen. Congresbezoekers leveren de stad acht keer meer op dan toeristische bezoekers. Sinds 2009 heeft de congresservice, die de stichting Delft Marketing in opdracht van de gemeente Delft heeft opgezet, een economische spin-off van bijna € 5,5 miljoen in de stad gerealiseerd. Daarnaast dragen deze wetenschappelijke congressen bij aan het imago van Delft als stad van Innovatie met bijbehorende aanzuigende werking. Vanwege het succes de afgelopen jaren versterken we de inzet op congresacquisitie. Ook maken we geld vrij voor aantrekkelijke evenementen die een expliciete bijdrage leveren aan het imago van Delft als stad van Innovatie en wordt ingezet op het verkleinen van de kloof tussen stad en campus (evenementenaanbod geschikt voor zowel de kenniswerkers alsook de overige Delftenaren). Daarnaast is het versterken van de levendigheid in de stad en de economische spinoff (omzet detailhandel en horeca) ook van groot belang. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 38 4. Agenda TIC 3.0 Het masterplan TIC is een succes en de Delftse kenniscoalitie verbreedt zich met het Delftse MKB en werkt nu aan de volgende stap: Agenda TIC 3.0. Aansluiten technologievolgend MKB In de agenda TIC 3.0 komt de nadruk op het betrekken van het Delftse MKB bij onderwijs en innovatie, niet alleen het innovatieve maar ook het technologievolgend MKB. Onderwijs en kennisontwikkeling worden directer afgestemd op de behoeften van het bedrijfsleven. Inzet is dat het onderwijs studenten aflevert die beter aansluiten bij de eisen die het MKB stelt en de bedrijven krijgen betere toegang krijgen tot innovatieve technologieën. Bedrijven die voortdurend innoveren groeien sneller dan bedrijven die dat niet doen. De inspanningen zullen zich richten op het creëren van netwerken en samenwerkingsverbanden en verbinden van deze doelgroep aan de ROM. Ex CVB-lid Paul Rullmann van de TU trekt dit traject. Verder omvat agenda TIC 3.0 de volgende generatie sleutelprojecten zoals de Green Village en de Bouwcampus. We zetten in op cofinanciering van onze projecten met Europees subsidiegeld. Daarnaast versterken we de zakelijke marketing, public affairs en lobby ten behoeve van de economische ontwikkeling van Delft in het algemeen. TIC Delft organisatie en communicatie Er zal op eenzelfde manier samenwerkt worden met onze kennispartners als bij Masterplan 2.0. Strategische Europa agenda In Europa starten de nieuwe kaderprogramma’s begin 2014. Nu komt het erop aan om concrete projecten te formuleren en zo nodig cofinanciering beschikbaar te stellen. Dat doen we in TICD Delft verband, met de ROM Zuidvleugel en samen met de provincie Zuid-Holland. Zie ook hoofdstuk Internationaal Beleid. Sterkere economie, meer werkgelegenheid De doorontwikkeling van de Delftse kenniseconomie vindt de laatste jaren plaats onder een ongunstig macro-economisch gesternte. We spannen ons daar waar mogelijk in om de randvoorwaarden te scheppen die doorontwikkeling van de kenniseconomie mogelijk maakt. Desondanks kan er binnen de huidige conjuncturele situatie sprake zijn van een negatieve werkgelegenheidsontwikkeling en toenemende werkloosheidscijfers. In nauwe samenwerking met de verschillende partners boeken we resultaten als het gaat om nieuw te vestigen bedrijven op de innovatiecampus. Op regionale schaal zijn afspraken gemaakt over de beperking van het kantorenprogramma en het aanwijzen van kantoorversterkingsgebieden. Ook op de bedrijventerreinenmarkt wordt gewerkt aan duidelijke profilering en afstemming tussen gemeenten. Gewerkt wordt aan het op regionaal niveau in de markt zetten van Businesspark Haaglanden. De nieuwe regionale structuurvisie detailhandel stelt kaders voor een passende ruimtelijke inpassing van de dynamiek in deze sector. We gaan door met een samenhangende aanpak in de triangel onderwijs, arbeidsparticipatie en economie. Verzelfstandiging warenmarkt In 2014 zal verdere invulling gegeven worden aan de ambitie om de organisatie van de warenmarkten op afstand van de gemeente te zetten. Niet alleen biedt dit een oplossing voor het voorkomen van(begrotings) tekorten op de warenmarkten, het biedt perspectief op slagvaardiger en beter functionerende warenmarkten. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 39 Ondernemersfonds Verwacht wordt dat een evaluatie van het Ondernemersfonds in 2013 zal uitwijzen dat er voldoende draagvlak is voor voortzetting ervan. Het faciliteren van het ondernemersfonds en het zoeken en leggen van verbanden tussen ambities van de ondernemers en gemeentelijke ambities zal een bijdrage leveren aan de versterking van het vestigingsklimaat. Economisch Onderzoek Vanwege bezuinigingsmaatregelen zal er vanaf 2015 nagenoeg geen budget meer zijn om onderzoek uit te voeren, waarmee ook deelname aan de - uit dit budget gefinancierde en in regionaal verband functionerende – werkgelegenheidsmonitor komt te vervallen. Evenementenbeleid Eind 2012 is het Delftse evenementenbeleid, waaronder het subsidiebeleid, uitgebreid geëvalueerd en vastgelegd in de nota Grote evenementen en festivals in Delft, 2012. Het huidige subsidiebeleid bleek aan een update toe. Veranderd beleid en de veranderde economische situatie vragen om een nieuw subsidiebeleid. De uitgangspunten voor het nieuwe beleid zijn vastgelegd in voorgenoemde nota en zijn verwerkt in nieuwe beleidsregels. Het nieuwe beleid gaat in per 1 januari 2014. Wij houden het budget voor evenementen de komende jaren op peil door enkele verschuivingen in de begroting. Inhoudelijke afweging vindt plaats vanuit de binnenstadsdoelstellingen en de doelstellingen vanuit de Kenniseconomie. Toerisme Op het gebied van toerisme en toeristische promotie wordt de samenwerking met de stichting Delft Marketing voortgezet, echter zal vanaf 2015 een forse bezuiniging van 25% (€ 100.000) doorgevoerd worden (reeds doorgevoerde bezuiniging). Daarnaast zal onderzocht worden in hoeverre de subsidie nog meer verlaagd kan worden zonder dat de doelstellingen verder in gevaar komen: nl goed gastheerschap en het aantrekken van nieuwe bezoekers. Daarbij zal bekeken worden in hoeverre het mogelijk is de bezuiniging op te vangen met bijdragen vanuit de binnenstad partners, verhoging toeristenbelasting, ondernemersfonds of Bedrijven Investering Zone (BIZ). De Delftse Binnenstad 2020: Vitaal en Gastvrij Een vitale en gastvrije binnenstad is een aantrekkelijke vestigingsplaats voor winkels, horeca, dienstverlening, cultuur en evenementen. De historische binnenstad is een cultureel podium en het visitekaartje van Delft Creating History en maakt van Delft een attractieve en prettige plaats om te verblijven (werken, recreëren, wonen en winkelen). De binnenstad draagt bij aan het profielstad van innovatie, omdat zij grote aantrekkingskracht heeft op kenniswerkers (de creatieve klasse) en creatieve industrie om zich hier en in de regio te vestigen. Kennisbedrijven die hier gevestigd zijn dragen ook weer bij aan de zichtbaarheid van technologie, innovatie en creativiteit in de binnenstad. De gemeente faciliteert ondernemers en instellingen om de bezoekersfunctie te versterken om zodoende de verdiencapaciteit van de stad te vergroten: meer bezoekers, hogere bestedingen en hogere waardering. De (hogere) bestedingen in de binnenstad laten zich uiteindelijk vertalen in werkgelegenheid en binding van diverse doelgroepen aan Delft. Initiatieven uit de stad, creativiteit en samenwerkingsverbanden zijn de drijvende motor voor de economie van de binnenstad. In tijden van schaarse middelen, worden verbindingen gemaakt en naar logische samenwerkingen gezocht. Het netwerk binnenstad en de bijbehorende Stadslabs zijn hier goede voorbeelden van. We zijn met elkaar aan de slag voor een aantrekkelijke binnenstad die actief anticipeert op de opgaven van de toekomst en veranderende omgeving en functies van de binnenstad. De veranderende omgeving van de binnenstad vraagt om een specifieke aanpak. De Spoorzone is volop in ontwikkeling en heeft een grote impact op de binnenstad. Spoorzone biedt kansen voor wonen in de binnenstad. Met name kenniswerkers kunnen hier hun wooncarrière voortzetten. De samenhang in functies tussen binnenstad en Spoorzone geven we grote aandacht, evenals de communicatie over bereikbaarheid en inzet van effectieve maatregelen zolang de ontwikkelig nog gaande is. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 40 Intensivering Binnenstad We trekken jaarlijks € 250.000 uit voor het samen met de partners in de Binnenstad verder bevorderen van een economisch vitale Binnenstad. Er zijn vier programmalijnen afgesproken met een horizon tot 2020. Deze worden in praktijk gebracht door projecten en activiteiten die per jaar vastgelegd worden in een investeringsagenda. In onderstaand schema worden de voorstellen geduid naar hun maatschappelijk effect; op werkgelegenheid en koopkrachtbinding, daarna worden ze inhoudelijk toegelicht. Score op bijdrage aan: Programmalijnen en projecten binnenstad 2014- 2017 1. Economie in beweging * € 1.000,= Werkgelegenheid Koopkrachtbinding (omzet MKB) 170 ++ ++ ++ ++ Budget Winkelacquisitie & invulling brancheringsvisie Overige positieve effecten Versterking winkel- horeca aanbod Stimulans positie MKB’ers Delft Leegstand en (tijdelijk)hergebruik ++ ++ Stimulering kooptoerisme binnenstad ++ ++ + ++ + ++ 2. Binnenstad als Cultureel podium 50 Versterking publiekstrekkersfuncties en verbinding cultuur en kenniseconomie Aantrekkelijkheid binnenstad Kansen voor startende ondernemers Promotie binnenstad als totaal product Stimulering cultuurparticipatie & Aantrekking doelgroep kenniswerkers Cofinanciering Evenementensubsidie 50 + ++ 3. Gastvrij, verbonden, ontsloten 20 + + Aantrekkelijkheid ruimtelijke straatbeeld 4. Netwerk en partnerschap + Verbeteren ruimtelijke kwaliteit historische binnenstad ++ ++ Netwerk en Stadslabs binnenstad +/- +/- Regierol gemeente cofinanciering initiatieven Samenwerking SCMD ++ ++ Cofinanciering en kansen inzet middelen OFD & DM Totaal 10 Vergroten levendigheid binnenstad en versterken imago 250 1. Economie in beweging: Partnerschap op basis van een heldere visie op branchering en mixfuncties van detailhandel, horeca en werken in de binnenstad in tijd van internet en economische krimp, van ‘place to buy’ naar ‘place to be’. Alle partijen zijn proactief en zorgen dat de economie in de binnenstad goed draait met inzet van creatieve vormen van ondernemerschap door maatregelen te nemen tegen leegstand en kooptoerisme te stimuleren. 2. Cultureel podium: met elkaar verbeteren van aanbod en profilering, gericht op toerisme, cultuur en ruimtelijke kwaliteit en het gebruik van de binnenstad als cultureel podium. Om de aantrekkingskracht van de binnenstad als verblijfplaats te vergroten stimuleren we evenementen met grote economische spin-off en onderscheidende evenementen die kwaliteit en imago van Delft ondersteunen. 3. Gastvrij, verbonden, ontsloten: gezamenlijk investeren in de aantrekkelijkheid van de historische binnenstad en streven naar een optimalisering van het straatbeeld. Service gerichte activiteiten en communicatie rondom bereikbaarheid die mensen verleiden om naar Delft te komen en te verblijven. 4. Netwerk en partnerschap: het Netwerk zorgt voor cofinanciering en optimaal inzetten van de beschikbare interne (gemeente) en externe middelen (Ondernemersfonds). Alleen samen en met initiatieven en investeringen uit de stad komen we tot effectieve resultaten. Wij faciliteren verbindingen en spelen actief in op initiatieven en stellen matchingsbudgetten beschikbaar om initiatieven rondom de vitale en gastvrije binnenstad mee te financieren. Meedoen met Cultuur De cultuurparticipatie van Delftenaren is hoog. Aan de hoge vraag wordt voldaan door een stevige basisinfrastructuur van verschillende cultuurdisciplines: podiumkunsten, cultureel erfgoed, amateurkunst en cultuureducatie, media en letteren, film en beeldende kunst. Onze focus ligt op de vier grote culturele instellingen: DOK, VAK, Erfgoed en theater De Veste. Zij zetten zich in voor samenwerking en netwerkvorming binnen de verschillende domeinen, maar ook daarbuiten. Nieuwe verbindingen tussen culturele en sociale partners, maar ook ondernemers en de TU Delft, leiden tot interessante nieuwe impulsen die enerzijds een antwoord kunnen geven op maatschappelijke vraagstukken en anderzijds kunnen bijdragen aan het vergroten van de aantrekkelijkheid van de stad. We stimuleren daarnaast sterkere samenwerking tussen culturele instellingen in de regio. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 41 Samen met het cultuurveld is gewerkt aan de contouren voor het cultuurbeleid voor de komende jaren. Uitkomst daarvan is dat we een beweging in gang willen zetten, waarbij cultuur als motor van een aantrekkelijker stad bijdraagt aan de economische vitaliteit én aan de ontwikkeling naar actief burgerschap in een sterke samenleving. We geven ruimte aan organisaties om vanuit hun professionaliteit bij te dragen aan de realisatie van doelen en ambities. We gaan door met faciliteren en stimuleren van het eigen initiatief en het cultureel ondernemerschap van instellingen om invulling te geven aan de maatschappelijke en culturele opgaven. Het huidige beleid wordt verlengd tot eind 2014. Samen met onze maatschappelijke partners voeren we dit uit en werken we samen met het veld aan de optimalisatie van de uitvoering in het kader van de innovatieve stad en de participatiesamenleving. De verbetering van het popklimaat wordt in 2014 voortgezet. We investeren in versterking van de eigen kracht van de organisaties met stimulering van het cultureel ondernemerschap en deskundigheidsontwikkeling. Door in te zetten op een kwalitatief goed cultureel aanbod voor passieve en actieve kunstbeoefening in Delft worden enerzijds kenniswerkers verleid hier te gaan wonen en anderzijds bedrijven om zich hier te vestigen. Naast onze inzet op de mogelijkheden van de wooncarrière voor kenniswerkers, willen we de komende jaren ook een divers, interessant en zichtbaar cultuuraanbod waarborgen. Een onderzoek naar de specifieke wensen van kenniswerkers geeft input om hier nog sterker op te sturen, maar ook om gericht keuzes te maken voor noodzakelijke bezuinigingen binnen cultuur. We zijn op dit moment bezig met een reorganisatie en verzelfstandigingstraject van De VAK. De reorganisatie geldt uitdrukkelijk als eerste stap op weg naar een beoogde fusie. Er volgt een onderzoek naar mogelijke fusiepartners. De bedoeling is dat De VAK vervolgens in gefuseerde vorm verzelfstandigt. In 2014 wordt een stichting opgericht waar de projecten van De VAK worden ondergebracht. Erfgoed heeft in 2013 een nieuwe toekomstvisie opgesteld ter aanscherping van de lijn uit het bedrijfsplan. Er zijn scherpere keuzes gemaakt die vanaf 2014 worden uitgevoerd. Concreet betekent dit dat elk van de drie onderdelen van Erfgoed – Archief, Archeologie en Musea - zich individueel sterker gaan profileren. Het Archief en Archeologie gaan hun regionale functie versterken. Het Archief kan deze regionale positie verder versterken vanuit een nieuw depot inclusief publieksfunctie in de Harnaschpolder. Voor de musea komt de focus volledig te liggen op museum Het Prinsenhof, dat zich gaat profileren als stadshistorisch museum van nationale betekenis met een groeiend (inter)nationaal publieksbereik. Het museum richt zich in 2014 in hoofdzaak op de uitvoering van het programma Blauw en het verbinden daarvan met het thema ‘stadsgeschiedenis’ tot een integraal tentoonstellingsprogramma. Consequentie hiervan is dat het museum vanaf 24 februari 2014 een paar maanden gesloten wordt om het nieuwe tentoonstellingsconcept in te richten. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 42 Arbeidsparticipatie en armoedebestrijding Door de inspanningen van de taskforce Wet Werk en Bijstand (WWB) en het naar verwachting hogere rijksbudget is de inschatting dat er in 2014 geen sprake meer zal zijn van een tekort op het inkomensdeel van de WWB. Wij hebben de ambitie dat de Delftse groei of krimp van het aantal WWB’ers gelijk moet zijn aan de landelijke ontwikkeling. In 2012 is dit resultaat gehaald en ook in 2013 lijkt Delft op de goede weg, al blijft het gezien de economische ontwikkelingen erg onzeker. Met de vorming van het Werkbedrijf verbinden we de activerings- en re-integratiefuncties van de gemeente en Combiwerk zodanig dat er een uitvoeringstructuur ontstaat, die de gemeente in staat stelt om de Participatiewet op een adequate wijze uit te voeren. De invoering van de Participatiewet is uitgesteld, het plan is dat de nieuwe wet per 1 januari 2015 ingaat. Binnen het financieel kader van het sociaal akkoord zijn middelen vrijgemaakt waarmee de in het regeerakkoord voorgestelde bezuinigingen worden uitgesteld en enigszins verzacht. Een nadere uitwerking van de gevolgen voor Delft wordt gemaakt zodra de wetsteksten beschikbaar zijn. Op de in de wet voorgestelde algemene plicht tot tegenprestatie is een Delftse aanpak ontwikkeld die in 2014 sluitend voor alle WWB gerechtigden wordt ingevoerd. Veel burgers in Delft hebben te maken met een inkomensdaling. In het regeerakkoord is aangekondigd dat het Rijk extra middelen beschikbaar stelt om de hogere uitgaven van gemeenten aan bijzondere bijstand op te vangen. In de gemeentefondscirculaires is hierover echter tot op heden nog geen informatie opgenomen. Zodra aanvullende middelen beschikbaar komen worden die toegevoegd aan het budget bijzondere bijstand, waarvoor een sober beleid op maat geldt. Samen met de maatschappelijke partners blijven we werken aan verbetering van hulp bij financiële problemen. De hulpvraag is zeer groot en om deze optimaal te kunnen beantwoorden wordt gebruik gemaakt van professionele en vrijwilligersinzet en wordt een beroep gedaan op de eigen kracht van burgers en ingezet op het versterken daarvan. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 43 Wat gaan we ervoor doen? Groei kenniseconomie Effect Groei kenniseconomie Indicator 0-meting Aantal bedrijven en werknemers in kenniseconomie t.o.v. Haaglanden. Kennisbedrijven: 0,3% Kenniswerknemers: + 0,9%. Prestaties Masterplan TIC-Delft opstellen Masterplan. en uitvoeren. Realisatiecijfers 01-01-2013 Streefcijfers 01-01-2014 Kennisbedrijven: +0,75% Kenniswerknemers: +0,75%. Masterplan is gereed Sleutelproject: voor uitvoering business science EFRO aanvraag voor center. doorgroeigebouw (accelerator) is ingediend. Ondersteuning komst Science Uitrollen Match Tool. Centre. 4 showcases gerealiseerd ; 5 projecten in uitvoering ; 3 in voorbereiding; 2 EFRO aanvragen. 2 succesvolle matches. Realisatie industriële biotechcampus. Biotechcampus. in procedure. Vigerend bestemmingsplan. Voldoende huisvesting voor studenten. Aantal nieuwe studenteenheden. 1.516 (cumulatief). 2.200 (cumulatief). Marketing van de stad: ''Delft creating history" 45%. - vervallen - Bekendheid merk "Delft creating history" + indicator herijken. - vervallen - - vervallen - - vervallen - - vervallen - Marketing van de stad: ''Delft creating history" % Delftenaren trots op Delft als techniek stad. 58%. 58%. plus 1%. Ruimte beschikbaar voor kleine (startende) ondernemers en creatieve initiatieven. m2 bruto vloeroppervlak. 1.333 m2. Pilot verder concretiseren (lijst panden). Verleiden / aantrekken nieuwe bedrijvigheid. m2 vloeroppervlak in TIC Delft uitgifte t.b.v. realisatie 2012: 9.353 m2. gebied. 27.144 m2 bvo, t/m 2010. Sterkere economie, meer werkgelegenheid Effect Indicator 0-meting Sterkere economie, meer werkgelegenheid Bedrijven: -0,3% Werknemers: +0,1%. Aantal bedrijven en aantal werknemers t.o.v. Haaglanden. Prestaties Bedrijfsterreinen revitaliseren. Aantal ha. bedrijfsterrein gerevitaliseerd. Economische vitaliteit m2 leegstand detailhandel binnenstad versterken. t.o.v. Haaglanden + bestedingen bezoekers. Stimuleren verblijfstoerisme Aantal bevestigde congresmandagen. Jaar 2014 55% + indicator herijken. - vervallen - 10.000 m2 per jaar. Realisatiecijfers 01-01-2013 Streefcijfers 01-01-2014 Jaar 2014 Bedrijven: +0,5% Werknemers: +0,5%. 1,5 ha. 3 ha (cumulatief). 4 ha (cumulatief). 5 ha (cumulatief). 2,4% minder leegstand dan Haaglanden. 0,5% minder. Congresmandagen: 3.400. 3295. 2,0% minder + streefcijfer bestedingen bezoekers n.t.b.. Congresmandagen: ≥ 3.000. Congresmandagen: ≥ 3.750. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 44 Meedoen met cultuur Effect Realisatiecijfers 01-01-2013 Streefcijfers 01-01-2014 Actief: 36.000; Receptief: 624.000. Prestaties Jaarlijks culturele themaDeelname cultuurweekenden. weekenden + cultuurjaar 2013 - vervallen - vervallen - vervallen - - vervallen - - vervallen - Ontwikkeling van een goed poppodium en goede uitgaansgelegenheden. Tussenevaluatie en 6,3 bestedingsplan 2013- Uitvoering conform 2014 gereed. bestedingsplan. Meedoen met cultuur Indicator 0-meting Actieve en receptieve cultuurdeelname. Actief: 36.000; Receptief: 624.000. Waardering popklimaat. 6,3. Creatief talent aanspreken en Ondersteunde projecten. ontwikkelen: faciliteer initiatieven uit de stad. Heroverwegen culturele Samenwerkingsverbanden. basisinfrastructuur Delft. Verbeteren museaal aanbod - gewijzigd - Aantal bezoekers musea. 7. Jaar 2014 - vervallen Actief cultuurnetwerk inclusief poppodia. 1) Effect blauw doorrekenen. 2) 9 (cumulatief). I.v.m. vraaguitval is de opdracht aan VAK gewijzigd. Verzelfstandiging Erfgoed is opgeschort. 459.478. 466.335. > 459.478. 1) Gewijzigd: het streefcijfer voor 01-01-2014 is verlaagd naar een 6,3. Door de bezuinigingen kunnen we slechts deels invulling geven aan het popbeleid. 2) Het doorrekenen van de effecten van Blauw is nog niet mogelijk op 01-01-2014. Pas in 2015 zijn effecten te verwachten. Voornamelijk bij de Prinsenhof. Daarom richten we ons alleen op dit museum. Delftenaren zijn aan het werk en/of sociaal-maatschappelijk actief Effect Indicator 0-meting Delftenaren zijn aan het werk Ontwikkeling Delftenaren en/of sociaal-maatschappelijk WWB (en: in- en uitstroom) actief t.o.v. landelijk gemiddelde. Prestaties Op weg naar werk: begeleiding, scholing, opleiding, kinderopvang - vervallen Op weg naar werk Verdeling op participatieladder + participatieontwikkeling, daarbij onderscheid mannen en vrouwen. - vervallen - Realisatiecijfers 01-01-2013 2008-2011: 0,4% meer afname; 20092010: 2,8% minder groei; 2010-2011: 3,3% meer groei (Instroom: 1.356 Uitstroom: 1.053). Streefcijfers 01-01-2014 Gelijk aan landelijk gemiddelde. Jaar 2014 Lopende 2014 voldoende aan rijksbudget BUIG + terugvordering taakstelling. Ntb + 800 extra uitstroom tov 2012. - vervallen - Indeling op de participatieladder, klanten met/zonder groeiperspectief (geen huishoudens). - vervallen - - vervallen - - vervallen - 13.5% van de klanten 15,5% van de klanten is gegroeid op de is gegroeid op de participatieladder. participatieladder. 1090 klanten uit uitkering gestroomd Lager WWBbudgetsaldo. - nieuw en gewijzigd Meer groene werkgelegenheid (Delftse Hout: leer-werktrajecten). Aantal trajecten op groene banen t.b.v. werkzoekenden, daarbij: bereik onder mannen en vrouwen. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad Tekort op het BUIGbudget: -9%. Tekort op het BUIGbudget:-4,5% Tekort op het BUIGbudget: 0% 98. 120 (cumulatief). 160 (cumulatief). 45 Delftenaren (inclusief kinderen) hoeven niet in armoede te leven. 0-meting Indicator Effect Delftenaren (inclusief kinderen) hoeven niet in armoede te leven. Prestaties Minder taalachterstand / Analfabetisme - gewijzigd - - Aantal huishoudens met een inkomen tot 110% van de bijstandsnorm. - Deelname participatievoorzieningen i.r.t. omvang doelgoep. - Huishoudens <130%: 5.100, Huishoudens <110%: 3.100. - Deelname participatievoorziening: 36,8%. Aantal cursisten NT1 + Rekenen en aantal cursisten NT2 Alfabetiserings-cursussen. Daarbij: bereik onder mannen en vrouwen. - gewijzigd - NT1: 84 cursisten (waarvan 48% man, 52% vrouw). NT2: 428 cursisten (waarvan 40% man, 60% vrouw). - gewijzigd - Minder taalachterstand / Analfabetisme % taalleerders minimaal op 1 56% (0-meting). taalonderdeel 1 niveau gestegen. Minder situaties van problematische schulden. % geslaagde schuldhulpverleningstrajecten, daarbij: bereik onder mannen en vrouwen. Na adviesfase: 89%, Na stabilisatie fase: 80%, Na schuldregeling: 50% (Van de aanvragers is 59% man en 41% vrouw). Realisatiecijfers 01-01-2013 Streefcijfers 01-01-2014 Jaar 2014 Aandeel Delftpashuishoudens % blijft gelijk t.o.v. 2012; 50%. NT1: 79 cursisten. NT2: 44 cursisten. NT1: 79 cursisten. NT2: 48 cursisten. - gewijzigd - - gewijzigd - - vervalt - 56% (0-meting). n.a.v. nulmeting 56% bij indicator talleerders (gewijzigd bepalen we streefcijfer 2014. bij jaarrekening 2012). Na adviesfase: 95%, Na stabilisatie fase: 76%, Geslaagde schuldregeling: 70%. Na adviesfase: 89%, Na stabilisatie fase: 80%, Geslaagde schuldregeling 60%. Na adviesfase: 89%, Na stabilisatie fase: 80%, Geslaagde schuldregeling 65%. Aanvullingen streefcijfers Met voetnoten onder bovenstaande schema’s zijn de aanvullingen en/of veranderingen aangegeven in de effectindicatoren ten opzichte van de Kadernota 2013, en met betrekking tot de prestatieindicatoren ten opzichte van het Jaarverslag 2012. Afwegingskader voor keuzes in gemeentelijke taken In de algemene inleiding is het afwegingskader in zijn geheel weergegeven. We hervormen vanuit de focus op stad van innovatie en participatiesamenleving. Nieuwe bezuinigingsvoorstellen tasten niet de leefbare basis in de stad aan. Voorstellen zijn in lijn met de sociale visie, waarbij de gemeente de groep die dit het hardst nodig heeft blijft bedienen. Hier concretiseren we het kader naar de afzonderlijke doelen. Wat gaan we daar anders doen? We hebben in het voorgaande voldoende uitgelegd dat investeren in de economie en de vitaliteit van de binnenstad essentieel blijft. Een wettelijke noodzaak is daar niet voor, maar wel een maatschappelijke: aantrekken en behouden van werkgelegenheid en bestedingen maken onze stad sterk en in balans. Dit geeft tevens aan wat franje is. We pakken alleen nog op wat echt bijdraagt aan meer werkgelegenheid en koopkracht aan de stad bindt. Dat beperkt zich tot het vastgestelde beleid gericht op starters, groeiers, creatieve industrie en de ROM. Daarbij kiest de gemeente een voorwaardenscheppende rol; anderen ondernemen. We richten onze capaciteit lokaal en regionaal beter en bundelen deze in de ROM. De synergie tussen kenniseconomie en economie moet worden meegewogen bij toekomstige portefeuilleverdeling. In het netwerk van de binnenstad is de gemeente gelijkwaardig deelnemer, uitwerking van initiatieven zoals in de stadslabs is aan de stad zelf. Het stadslab is een goed instrument om verantwoordelijkheid in handen van partijen in de stad te leggen. Cultuur is overwegend een niet wettelijke taak, maar draagt als motor voor een aantrekkelijker stad bij aan economische vitaliteit en aan actief burgerschap in een sterke samenleving. Taakafwegingen laten we afhangen van wat nodig blijkt om de voor de kenniseconomie en de toekomst van de stad belangrijke groep van 25-35 jarigen beter aan de stad binden. We kijken hierbij ook naar de verbinding met de sociale visie, met name waar het betreft het versterken van eigen kracht en het vergroten van participatie. De (subsidie)relatie van de gemeente met maatschappelijke organisaties wordt van een nieuw kader voorzien. Over het proces van de hervorming van het subsidiestelsel is de raad in juli 2013 Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 46 geïnformeerd (brief met kenmerk 1313039). Om bestedingen in de stad te bevorderen zetten we in op nieuwe invullingen van vrijkomend vastgoed. Private en gecombineerde publieke initiatieven zijn leidend. We willen een aantal plekken in Delft via private ondernemers creëren en als we hier een maatschappelijk doel willen bereiken dan subsidiëren we dit via een prestatieafspraak. Voor arbeidsparticipatie en armoedebestrijding verwijzen we naar de afwegingen in het aparte hoofdstuk over het sociaal domein. De maatschappelijke effecten van wat de gemeente niet meer zelf doet moeten we natuurlijk blijven relateren aan de effecten van beleidsintensiveringen. In dit hoofdstuk is duidelijk dat we pal staan voor het speerpunt kenniseconomie. Als randvoorwaarde moet onze stad voldoende aantrekkingskracht houden. We onderzoeken momenteel wat hiervoor nodig is en leiden daaruit af hoe de overheidstaak op het gebied van cultuur het beste kan worden hervormd. Het neveneffect dat we bij bezuinigingen zoveel mogelijk willen vermijden is vraaguitval bij voorzieningen die essentieel zijn voor het stedelijk profiel. Dit bekijken we uiteraard in regionaal perspectief. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 47 Wat gaat het kosten? Begrote lasten, baten en mutaties in reserves naar hoofdstuk Bedragen x € 1000,- Economie, werk en participatie Het overzicht van baten en lasten in de begroting Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Stortingen in reserves Onttrekkingen aan reserves Resultaat na bestemming Werkelijk 2012 119.425 78.217 41.20841.208- Begroting 2013 113.427 82.715 30.71230.712- Begroting 2014 111.374 82.796 28.57928.579- Raming 2015 108.527 82.921 25.60625.606- Raming 2016 108.309 83.046 25.26325.263- Raming 2017 107.695 83.046 24.65024.650- Mutaties per doelstelling Bedragen x € 1000,- Economie, werk en participatie Voorstellen naar product en categorie Groei kenniseconomie Primaire begroting 2012-2016 / vergelijkende cijfers Werkelijk 2012 Begroting 2013 Begroting 2014 Raming 2015 Raming 2016 Raming 2017 -1.376 -2.363 -2.217 -777 -667 -667 50 50 50 -205 -1.058 -1.058 -1.058 Bezuiniging 12002 - Evenementen - Jumelagecontracten Intensiveringen 10017 - Intensivering kenniseconomie Overige Begrotingsmutaties Groei kenniseconomie Sterkere economie, meer werkgelegenheid Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers -1.376 -2.363 -106 -2.528 -20 -1.804 -20 -1.694 -20 -1.694 -3.132 -2.357 -1.959 -1.806 -1.806 -1.805 - 25 50 115 25 50 115 25 50 115 -250 -250 -250 -250 Bezuiniging 09008 - Schrappen onderzoeksbudget Economie 09008 - Evenementen - Jumelagecontracten 09008 - Hervormen toeristenbeleid Intensiveringen 09003 - Intensivering binnenstad Overige Begrotingsmutaties Sterkere economie, meer werkgelegenheid Meedoen met cultuur Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers -3.132 -2.357 -114 -2.324 188 -1.678 188 -1.677 188 -1.677 -15.885 -12.474 -13.777 -13.466 -13.392 - -13.693 -230 -29 - - 50 600 Bezuiniging 10006 - Herschikking intensiveringsmiddelen 10006 - Besparingsverlies BO educatie 10006 - Subsidie afwegen binnen gewenst stadprofiel Overige Begrotingsmutaties Meedoen met cultuur Arbeidsparticipatie en armoedebestrijding Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers -15.885 -12.474 2.328 -11.708 2.051 -11.416 2.044 -11.298 2.398 -10.695 -20.814 -13.518 -17.475 -16.468 -16.346 -16.336 - 156 190 156 190 156 190 -417 -417 -417 -417 77 77 77 77 5.795 -12.020 -28.579 5.753 -10.709 -25.606 5.747 -10.593 -25.263 5.747 -10.583 -24.650 Bezuiniging 02011 - Bundeling regelingen 02011 - Bijzondere bijstand versoberen Bestaand beleid 02010 - Combiwerk huur nieuwbouw Algemene Dekkingsmiddelen 02004 - Uitvoeringskosten inburgering Overige Begrotingsmutaties Arbeidsparticipatie en armoedebestrijding Totaal -20.814 -41.208 Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad -13.518 -30.712 48 Toelichting op de mutaties Groei kenniseconomie Intensiveringen 10017-Intensivering kenniseconomie Tot op heden is het grootste gedeelte van de activiteiten binnen het programma Kenniseconomie met incidenteel budget gefinancierd. Zoals omschreven in de kadernota, is het de wens van het college om vanaf 2014 met een structureel budget van € 1,25 miljoen een bijdrage te garanderen voor de ROM (€ 360.000), YES! Delft (€ 150.000) en TIC Delft (€ 740.000). Hiervoor is reeds € 192.000 begroot en resteren nu de volgende intensiveringen: ROM (€ 316.000), bijdrage aan YES! Delft (€ 50.000) en de verdere ontwikkeling van TIC Delft (€ 692.000). Sterkere economie, meer werkgelegenheid Bezuinigingen 09008-Schrappen onderzoeksbudget Economie Geen budget meer voor onderzoeken als de werkgelegenheidsmonitor Haaglanden. 09008- Hervormen Toeristenbeleid De gehele inzet op het gebied van toerisme, waaronder het toeristeninformatiepunt, stadsmarketing en watertoerisme wordt herzien. Dit loopt op tot een bezuiniging van € 115.000 in 2015. De resterende inzet moet een bijdrage leveren aan versterken van de werkgelegenheid en koopkrachtbinding. Op het gebied van toerisme en toeristische promotie wordt de samenwerking met de stichting DelftMarketing voortgezet echter er zal vanaf 2015 een forse bezuiniging doorgevoerd worden (bovenop de reeds doorgevoerde bezuiniging). Daarnaast zal onderzocht worden in hoeverre de subsidie nog meer verlaagd kan worden zonder dat de doelstellingen verder in gevaar komen; namelijk goed gastheerschap en het aantrekken van nieuwe bezoekers. Dit zal gebeuren met de partners in de hernieuwde Stichting Centrum Management Delft. Hierbij wordt tevens gekeken in hoeverre de toeristenbelasting gekoppeld kan worden aan de uitgaven in de vorm van subsidies en hoe het bedrijfsleven / marktpartijen financieel hieraan bij kunnen dragen. Intensiveringen 09003-Intensivering binnenstad Zoals aangegeven in de kadernota wordt voorgesteld vanaf 2014 structureel een bedrag van € 250.000 beschikbaar te stellen voor de binnenstad om in te kunnen blijven zetten op de vier programmalijnen zoals omschreven in de vastgestelde binnenstadsstrategie. De concrete acties/projecten worden in het laatste kwartaal van ieder jaar in een jaaragenda in samenwerking met partners in de stad bepaald. Hierbij zal cofinanciering vanaf 2014 meer vorm en inhoud krijgen. Meedoen met cultuur Bezuinigingen 10006-Herschikking intensiveringsmiddelen Dit betreft een herfasering van 2013 naar 2014. 10006-Besparingsverlies BO educatie De bezuinigingsopdracht BO Educatie (andere financiering cultuur- en erfgoed educatie) is vanaf 1 augustus 2014 volledig ingevuld. Doordat de bezuiniging betrekking heeft op schooljaren en niet op kalenderjaren ontstaat in 2014 een besparingsverlies over het 2e deel van het schooljaar 2013 – 2014. 10006-Subsidie afwegen binnen gewenst stadprofiel We beperken subsidies tot voorzieningen die essentieel zijn binnen het profiel stad van innovatie en participatiesamenleving. De bezuiniging bereiken we door subsidies te verlagen, bundelen en Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 49 ontschotten van activiteiten, meer samenwerking en efficiënter gebruik van huisvesting. Bij de uitwerking houden we rekening met de aangekondigde hervorming van het subsidiestelsel (brief aan de raad van juli 2013 met kenmerk 1313039). Arbeidsparticipatie en armoedebestrijding Bezuinigingen 02011-Bundeling regelingen Vanaf 2015 wordt binnen deze doelstelling een aantal regelingen en budgetten ontschot, gebundeld en meer in regie gezet zodat er voor de kwetsbare jongeren en volwassenen binnen de gemeente de mogelijkheid blijft mee te doen aan voorzieningen in de samenleving. De regeling wordt innovatief opgezet waardoor het mogelijk is de gemeentelijke bijdrage aan deze regeling te beperken en hierdoor een bezuiniging te realiseren. 02011-Bijzondere bijstand versoberen Vanuit de bijzondere bijstand leveren we een bijdrage aan de bezuinigingen. In de loop van 2014 wordt bekeken of aanpassing van beleid nodig is om de uitgaven binnen het beschikbare budget te houden. Bestaand beleid 02010-Combiwerk huur nieuwbouw (Technische) correctie voor de hogere huurkosten van Combiwerk. Algemene dekkingsmiddelen 02004-Uitvoeringskosten inburgering In 2014 is hier geen uitkering meer voor voorzien, in verband met een wijziging van de Wet Inburgering. Door die wijziging zijn nieuwkomers zelf verantwoordelijk voor hun inburgering. In lijn met het rijksbeleid wordt deze activiteit gestopt. Bezuinigingsmonitor In onderstaand overzicht geven we per doelstelling inzicht in de bestaande en nieuwe bezuinigingstaakstelling, de al ingevulde bezuinigingen en de nog in te vullen bezuinigingen. Bedragen x € 1000,- Bezuinigingstaakstelling Doelstelling Bezuinigingstaakstelling Groei kenniseconomie Sterkere economie, meer werkgelegenheid Meedoen met cultuur Arbeidsparticipatie en armoedebestrijding Totaal bezuinigingstaakstelling Ingevulde bezuinigingen Groei kenniseconomie Sterkere economie, meer werkgelegenheid Meedoen met cultuur Arbeidsparticipatie en armoedebestrijding Totaal ingevulde bezuinigingen Nog in te vullen bezuinigingen Groei kenniseconomie Sterkere economie, meer werkgelegenheid Meedoen met cultuur Arbeidsparticipatie en armoedebestrijding Totaal nog in te vullen bezuinigingen Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 2013 2014 2015 2016 2017 440 211 2.275 5.144 8.070 482 240 3.015 6.623 10.360 532 430 3.060 7.344 11.366 532 430 3.110 7.469 11.541 532 430 3.660 7.469 12.091 -440 -211 -2.275 -5.144 -482 -240 -2.784 -6.623 -482 -240 -2.705 -6.131 -482 -240 -2.705 -6.256 -482 -240 -2.705 -6.256 -8.070 -10.129 -9.558 -9.683 -9.683 - 231 - 50 190 355 1.213 50 190 405 1.213 50 190 955 1.213 - 231 1.808 1.858 2.408 50 Bedragen x € 1000,- Nog in te vullen bezuinigingen Product nummer Doelstelling / bezuinigingsvoorstel Groei kenniseconomie Evenementen/jumelagecontracten Totaal Groei kenniseconomie Sterkere economie, meer werkgelegenheid Schrappen onderzoeksbudget Economie Evenementen/jumelagecontracten Hervormen toeristenbeleid Totaal Sterkere economie, meer werkgelegenheid Meedoen met cultuur Bezuinigingstaakstelling VAK Vastgoedfonds culturele gebouwen Subsidies afwegen binnen gewenst stadprofiel Totaal Meedoen met cultuur Arbeidsparticipatie en armoedebestrijding Gemeentelijke bijdrage combiwerk Bijzondere bijstand versoberen Bundeling regelingen Inzet restant rijksbudget inburgering Regionale samenwerking, planning en normering Herschikken loketfuncties Beperken subsidies integratie/emancipatie Co-financiering participatie effecientere inzet participatie / bijzondere bijstand Totaal Arbeidsparticipatie en armoedebestrijding Totaal Economie, werk en participatie Restant 2013 Restant 2014 Restant 2015 Restant 2016 Restant 2017 diverse - - 50 50 50 50 50 50 diverse diverse diverse - - 25 50 115 190 25 50 115 190 25 50 115 190 10002 diverse diverse - 231 231 124 231 355 124 231 50 405 124 231 600 955 diverse diverse diverse diverse diverse diverse diverse diverse diverse - 231 127 190 156 150 250 97 100 143 1.213 1.808 127 190 156 150 250 97 100 143 1.213 1.858 127 190 156 150 250 97 100 143 1.213 2.408 De toelichtingen op de bezuinigingen zijn opgenomen in de bijlage. Investeringen in het hoofdstuk Investeringsplan Bedragen x € 1000,= R/K Hoofdstuk Omschrijving Economie, werk en participatie Groei kenniseconomie Herstructurering SchieOevers YES doorgroeigebouw Meedoen met cultuur Blauw in het Prinsenhof Herhuisvesting erfgoed Delft Restauratie Nieuwe Kerk Arb eidsparticipatie en armoedeb estrijding Combiwerk Harnaschpolder, onrendabele top Combiwerk niet activeerbaar gedeelte Beschikbaar Begroting Begroting 2013 2014 Raming 2015 Raming 2016 Raming 2017 e.v. R K 364 1.000 182 - 182 1.000 - - - K K K 1.208 7.545 1.500 472 265 750 579 1.293 750 157 1.995 - 2.597 - 1.395 - K E 316 -16 11.917 316 -16 1.969 3.804 2.152 2.597 1.395 Totaal R = dekking uit reserve, K = Kapitaallasten, E =exploitatiebudget Toelichting bij de investeringen Groei kenniseconomie Herstructurering Schieoevers Bestuurlijk bestaat de wens om de ambities uit de Ruimtelijke Structuur Visie Delft te realiseren. In de structuurvisie is één van de sleutelprojecten Stad aan de Schie. Doel is om de Schie integraal, hoogwaardig en als één geheel aan te pakken met aandacht voor recreatie, groen en veiligheid. Hiervoor bestaat het investeringskrediet Schieoevers. Deze ambitie sluit aan bij de wens om een sterk kenniscluster te kunnen laten ontstaan rond de TU Delft. Om deze ambitie waar te maken is het verder ontwikkelen van het gebied noodzakelijk. De vereiste ontwikkelingen zijn benoemd in het masterplan TIC Delft, en één van die ontwikkelingen is een goede langzaam verkeersroute van de TU campus naar station Delft-Zuid. Met de komst van de Gelatinebrug ontstaat de mogelijkheid voor een directe route door Schieoevers Noord. Dit gebied heeft juist de ambitie om verder te ontwikkelen in een levendig gebied waar gewoond, Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 51 gewerkt en gerecreëerd wordt met de nadruk op de creatieve industrie. In het gebied zijn al veel creatieve bedrijfjes aanwezig in de Schiehallen. Echter door de geïsoleerde ligging van het gebied, de slechte zichtbaarheid van de bedrijfjes en de slechte toegankelijkheid voor langzaam verkeer geeft dit programma nog te weinig toegevoegde waarde aan het gebied. Een substantieel deel van het inpassen van een nieuwe langzaam verkeersverbinding van de Abtswoudsebrug via de Gelatinebrug naar Delft Zuid kan gerealiseerd worden binnen het bestaande budget herstructurering Schieoevers. Het college beziet momenteel de mogelijkheden voor aanvullende financiering via cofinanciering of via andere bestaande middelen om een zo groot mogelijk deel van de verbinding te realiseren. Het aanleggen van een langzaam verkeersverbinding op het traject tussen station Delft Zuid en de Gelatinebrug heeft daarbij eerste prioriteit. Met het inpassen van een nieuwe langzaam verkeersverbinding ontstaan er meerdere kansen voor het gebied; verbinding met de TU campus en een impuls om het gebied levendiger te maken. Dit zal een positief effect hebben op de ontwikkelingskansen van het gebied. De langzaam verkeersverbinding past in de gebiedsvisie Schieoevers. En het projectresultaat draagt bij aan realisatie van de sleutelopgave Stad aan de Schie. YES!Delft Doorgroeigebouw Het YES!Delft Doorgroeigebouw, een van de sleutelprojecten uit het TIC-programma, zal binnenkort gerealiseerd gaan worden. Het krijgt de vorm van een bijzonder bedrijfsverzamelgebouw met laboratoriumruimten, waarvoor in het investeringsplan een financiële bijdrage van de gemeente is gereserveerd. De EFRO-Subsidie is ingediend en het wachten is op een besluit. Meedoen met cultuur Blauw in Prinsenhof Het doel van deze presentatie is om het verhaal over Delfts Blauw te vertellen in een context van stads, maar ook wereldgeschiedenis, in een unieke historische ambiance die recht doet aan de objecten. De presentatie Delfts Blauw zal een helder overzicht bieden van het ontstaan, de ontwikkeling, de bloei en de toekomst van het wereldberoemde Delfts aardewerk. Delfts Blauw staat model voor de museale vernieuwing en dient daardoor als katalysator voor de overige thema's van Erfgoed Delft, met als doel een aansprekend aanbod en meer bezoekers. Herhuisvesting Erfgoed Delft Het project is gericht op het realiseren van een nieuw Archiefgebouw op de locatie Harnaschpolder. In het gebouw zal de collectie van het Gemeentearchief Delft worden gehuisvest, evenals de collecties van regiogemeenten waarmee Delft een samenwerkingsverband heeft op het gebied van Archief. Het beheer van archieven is een wettelijke taak van gemeenten. De wet stelt kwaliteitseisen aan de huisvesting van archieven. De bestaande huisvesting van het Gemeentearchief Delft aan de Oude Delft is reeds vele jaren te klein en voldoet niet meer aan de kwaliteitseisen die door de wet worden gesteld. Het huisvesten van de collectie binnen het stedelijk gebied van Delft biedt een goede uitgangspositie voor de verdere ontwikkeling van Gemeentearchief Delft als dienstverlener op het gebied van overheidsinformatie, educatie en stadshistorie. Het nieuwe gebouw en de locatie op Harnaschpolder maken intensievere samenwerking op het gebied van archiefbeheer mogelijk met regiogemeenten en Combiwerk. Restauratie Nieuwe Kerk In 2012 is de definitieve cofinanciering voor de Nieuwe Kerk rondgekomen. De restauratiewerkzaamheden zijn in volle gang. De gemeentelijke bijdrage van € 1,5 miljoen wordt verdeeld over de jaren 2013 en 2014 uitgegeven. Het totale project Nieuwe Kerk kost circa € 11 miljoen. Met cofinanciering is ca. € 8,5 miljoen (incl. € 1,5 miljoen van gemeente) beschikbaar. De resterende financiering wordt door het bestuur van de Nieuwe Kerk zelf bijeengebracht. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 52 Begrote lasten, baten en reserves naar doelstelling begrotingsjaar Bedragen x € 1000,- Economie, werk en participatie Doelstelling en productnaam Groei kenniseconomie 10017 Stadsmarketing 12002 Herstructurering schieoevers Sterkere economie, meer werkgelegenheid 9002 Straatmarkten 9008 Economische zaken 9009 Havendienst 9003 Binnenstad vitaal en gastvrij Meedoen met cultuur 10002 Vak, centrum voor kunsten 10006 Cultuurparticipatie 10007 Erfgoed delft 10013 Cultuurhistorie delft 10014 Recreatieve evenementen Arbeidsparticipatie en armoedebestrijding 2004 WWB - inkomen 2009 Bijzondere bijstand en participatiebev. 2010 Combiwerk 2011 Participatie en werkgelegenheid 2022 Schuldhulpverlening 2035 Emancipatie en integratie Totaal Lasten Baten Saldo van baten en lasten 2.528 2.346 182 2.754 307 1.843 55 548 15.646 4.014 5.296 5.843 451 41 90.447 49.795 4.673 29.098 6.437 136 308 111.374 431 247 23 161 3.938 1.965 1.907 66 78.427 41.916 586 28.413 7.513 82.796 -2.528 -2.346 -182 -2.324 -60 -1.821 106 -548 -11.708 -2.049 -5.296 -3.936 -451 25 -12.020 -7.880 -4.087 -685 1.076 -136 -308 -28.579 Resultaat na StortingenOnttrekkingen bestemming - - -2.528 -2.346 -182 -2.324 -60 -1.821 106 -548 -11.708 -2.049 -5.296 -3.936 -451 25 -12.020 -7.880 -4.087 -685 1.076 -136 -308 -28.579 Toelichting op de producten Groei Kenniseconomie Stadsmarketing Budget voor activiteiten gericht op marketing van Delft. Herstructurering van Schieoevers De herstructurering van Schieoevers is een investeringskrediet dat is opgenomen in het investeringsplan. Het budget voor 2013 is de laatste fase dat wordt ingezet voor gebiedsmanagement en -ontwikkeling op Schieoevers. Sterkere Economie, meer werkgelegenheid Straatmarkten In Delft worden drie warenmarkten georganiseerd. De uitvoerende werkzaamheden bestaan uit toezicht openbare ruimte tijdens de marktdagen, het reinigen van de openbare ruimte na afloop van de markt en het voeren van de administratie rondom de markt. Economische zaken De financiële lasten gemoeid met dit product betreffen vooral de personeelslasten van de beleidsmedewerkers en de kosten van het KCC Frontoffice. Het economisch beleid krijgt vorm door in te zetten op analyse, beleidsvorming en advies. Havendienst Budget voor de werkzaamheden van de havendienst: handhaving en toezicht op openbaar gemeentewater (incl. passantenhaven). Binnenstad Vitaal en gastvrij Uitgaven ten behoeve van maatregelen om de economische vitaliteit van de binnenstad te versterken. Binnen dit product wordt uitvoering gegeven aan de Nota Binnenstad. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 53 Meedoen met Cultuur Vak, Centrum voor Kunsten De uitvoerende taken van Vak bestaan uit cursusaanbod voor Vrije Tijd, Cultuureducatie voor het onderwijs en Kunst in de Wijken. Tevens betreft dit de bedrijfsvoeringkosten en managementkosten. Cultuurparticipatie Voor Cultuur wordt subsidie beschikbaar gesteld voor de verschillende cultuurdisciplines, namelijk amateurkunst en kunsteducatie, film, podiumkunsten, beeldende kunst en bouwkunst, cultureel erfgoed en media en letteren. Hieronder vallen ook de subsidies aan DOK en Theater de Veste. Erfgoed Delft Erfgoed Delft verwerft, onderzoekt, beheert, ontsluit en presenteert materieel en immaterieel erfgoed van Delft en omstreken, niet alleen voor de Delftse inwoners, maar ook voor bezoekers uit de rest van Nederland en het buitenland. Kennis en kunde op het gebied van archeologie, archief en musea zijn gebundeld, zodat informatie en collecties toegankelijk zijn voor bedrijfsleven, overheid, onderwijs en particulieren. De kerntaak is het publiek op diverse manieren toegang te verlenen tot onze kennisbronnen; fysiek of digitaal; in de studiezaal, in de museumzaal, bij een opgraving, in de stad, op internet. Cultuurhistorie Delft Monumentenzorg bestaat uit inventariseren, beschermen, instandhouding en kennis delen. Daarvoor wordt geadviseerd bij vergunningen, restauraties, ruimtelijke ontwikkelingen, herbestemmingen en beleid. Daarnaast worden in plaats van subsidies leningen verstrekt en geadviseerd over financiering door provincie, Rijk en fondsen. Kennis wordt gedeeld met bewoners van Delft, voornamelijk door de organisatie van open monumentendag. Recreatieve evenementen De recreatieve evenementen bestaan uit volksfeesten (zoals Sinterklaas en Koningsdag), kermissen en het onderhouden van de sfeerverlichting en schoonhouden van de evenemententerreinen waar de evenementen plaats vinden. Arbeidsparticipatie en armoedebestrijding WWB - Inkomen Het budget wordt ingezet voor het verstrekken van (bijstands)uitkeringen. Het wordt ook benut voor het terugvorderen van teveel betaalde (bijstands)uitkeringen. We ontvangen voor het verstrekken van deze uitkeringen een bijdrage van het rijk. Bijzondere Bijstand en Participatiebevordering We financieren de verstrekking van Bijzondere Bijstand. Andere uitgaven betreffen Participatiebevordering, zoals de Sport-, Cultuur-, en schoolkosten regeling. Combiwerk De subsidie van het Rijk in het kader van de Wet Sociale Werkvoorziening en de gemeentelijke bijdrage die wordt verstrekt aan Combiwerk. Participatie en werkgelegenheid Het beschikbare budget (de Rijksbijdrage participatiebudget) wordt besteed aan: Participatie WWB Werk en scholing voor volwassenen. Daarnaast betreft het o.a. een bijdrage aan het Regionaal platform arbeidsmarktbeleid en middelen in het kader van het Actieplan Jeugdwerkloosheid. Instituut sociaal Raadslieden Betreft integrale kosten van de sociale Raadslieden. Schuldhulpverlening Inkoop GKB (Gemeentelijke Krediet Bank) schuldhulptrajecten, schuldhulpfonds. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 54 Emancipatie en Integratie Emancipatie en Integratie beleid waaronder: Subsidie migranten, BWD, en ceremonie Nederlanderschap. Incidentele rijkssubsidie eigen kracht. Begrotingsmutaties 2013-2017 Bedragen x € 1000,- Economie, werk en participatie Voorstellen naar product en categorie Groei kenniseconomie Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Intensiveringen 10017 - Uitvoering Programma Technologische Innovatie Campus Delft 10017 - Bijdrage Science Port Holland 10017 - Dekking intensivering Transitiefonds 10017 - Projecten Zuidvleugel Topsectoren Overige Begrotingsmutaties Groei kenniseconomie Sterkere economie, meer werkgelegenheid Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Intensiveringen Overige begrotingsmutaties Sterkere economie, meer werkgelegenheid Meedoen met cultuur Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers 10002 - Bijdrage verzelfstandiging VAK Intensiveringen 10006 - Bijdrage bezuiniging cultuur 10006 - Intensivering poppodium 10006 - Bijdrage bezuiniging poppodium Overige begrotingsmutaties Meedoen met cultuur Arbeidsparticipatie en armoedebestrijding Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Intensiveringen 02004 - Actieplan WWB-WMO 02009 - Actieplan WWB-WMO 02011 - Duurzame werkgelegenheid Overige begrotingsmutaties Arbeidsparticipatie en armoedebestrijding Totaal Begroting 2013 Raming 2014 Raming 2015 Raming 2016 Raming 2017 -1.368 -375 -275 -250 174 -2.094 -1.371 -375 -275 -340 145 -2.216 -811 -110 144 -777 -811 144 -667 -811 144 -667 -2.664 -1.696 -1.542 -1.542 -1.542 -215 -2.879 -263 -1.959 -263 -1.805 -263 -1.805 -263 -1.805 -13.719 -450 -75 -125 -448 -14.817 -13.120 -75 -125 -457 -13.777 -13.068 - -13.828 - -13.828 - -399 -13.467 436 -13.392 436 -13.392 -15.714 -540 -255 -2.213 -18.721 -38.511 -14.334 -275 -2.866 -17.475 -35.427 -13.996 -2.472 -16.468 -32.517 -14.002 -2.344 -16.347 -32.211 -14.002 -2.344 -16.347 -32.211 Deze tabel geeft inzicht in de voorstellen van de Programmabegroting 2013-2016 die zijn opgenomen in de meerjarige stand van de primaire begroting. De gemeenteraad neemt een besluit over de jaarschijf 2014 van deze begroting. De besluiten met een meerjarige doorwerking zijn volgens de bestendige gedragslijn opgenomen in de stand van de primaire begroting. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 55 Intermezzo: Transitie sociaal domein Door sociale innovatie op weg naar een participatiesamenleving Transformeren en innoveren in het sociale domein Delft werkt aan een nieuwe inrichting van het sociaal domein. We maken een beweging van een verzorgingsstaat naar een participatiesamenleving waaraan burgers actief deelnemen. We versterken onze samenleving alleen als we het meedoen, doen en er toe doen van burgers centraal stellen. De voorgenomen decentralisaties van het rijk geven Delft de taken, verantwoordelijkheden en mogelijkheden om deze innovatie in het sociaal domein te realiseren (Innovatie Sociaal Domein). Per 2015 komen de volgende taken, als gevolg van de decentralisaties, naar gemeenten: de extramurale begeleiding en persoonlijke verzorging uit de AWBZ naar de WMO de verantwoordelijkheid voor de jeugdzorg (Wet Jeugd). Het gaat hier om de provinciale jeugdzorg, de jeugdbescherming en -reclassering, de jeugd-GGZ en de zorg voor licht verstandelijk gehandicapte jeugd de Participatiewet waarmee de toegang tot de WSW wordt afgesloten en ook de instroommogelijkheden in de Wajong worden beperkt tot mensen zonder arbeidsvermogen. Mensen met een Wajonguitkering worden opnieuw beoordeeld op hun mogelijkheden en komen daarmee over van de UWV naar de gemeente. De verwachting is dat 60% van deze jongeren zal terug vallen op de Participatiewet. De contouren van de Wet Jeugd en de Participatiewet zijn inmiddels beschikbaar. Op het terrein van de WMO (overheveling AWBZ naar WMO) zijn nog slechts beleidsvoornemens bekend. Ingrijpend en voelbaar Eerdere decentralisaties zijn ‘qua aard, omvang, financiële taakstelling en tempo niet in verhouding met wat het kabinet de komende vier jaar aan gemeenten overdraagt. De effecten zullen ingrijpend en in de stad voelbaar zijn. De verantwoordelijkheid van de gemeente voor het sociaal domein neemt door de decentralisatieplannen van de rijksoverheid significant toe. Nu zijn we voor ongeveer 30% (financieel) verantwoordelijk, in de nieuwe situatie wordt dit 70%. De beschikbare budgetten die met de decentralisatie meekomen zijn nog niet bekend. Wel is duidelijk dat er minder geld naar de gemeente overkomt dan nu wordt uitgegeven. Voor Delft is op dit moment de inschatting dat het gaat om circa € 62 miljoen aan extra middelen èn efficiencykortingen door de rijksbezuinigingen van ca. € 20 miljoen. De rijkskortingen (voor overdracht van de taken) variëren van 15% (Jeugdzorg), 25% (AWBZ), tot 40% (WMO, huishoudelijke hulp). De korting op het deel van het participatiebudget voor sociale werkvoorziening gaat op termijn oplopen tot 100%, de korting op het re-integratiedeel loopt op tot 25%. Voor 2015 en verder maken we een nieuwe begrotingsindeling naar hoofdthema’s die aansluiten bij de innovatie in het sociaal domein. Daarmee ontschotten we de verschillende geldstromen en bundelen we ze tot logische eenheden die aansluiten bij de ambities uit de sociale visie. Sturing op de uitgaven en beoogde effecten wordt hierdoor beter mogelijk. De nieuwe begrotingsopzet zal gelden vanaf 2015, als ook de budgetten voor de nieuwe taken aan de gemeente zijn overgedragen. Kansen voor de sociale innovatie Centraal in de Delftse sociale visie staan (het versterken van) de eigen kracht en mogelijkheden van alle burgers, om te kunnen ‘doen, meedoen en ertoe doen’ in onze participatiesamenleving. De kernboodschap van Delftse sociale visie is als volgt: Delft kennisstad is een stad waar mensen graag willen wonen, werken en studeren. Een stad waar zorg en ontspanning altijd in de buurt is. Een stad waar het veilig opgroeien is en mensen gezond ouder kunnen worden. Waar allerlei voorzieningen zijn om prettig en zelfstandig te kunnen wonen Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 56 en leven. En waarin mensen voor elkaar zorgen, met een zeer betrokken naaste omgeving en vrijwilligersnetwerk. Delft blijft daarin investeren. Ook in tijden van bezuinigen en hervormen. Iedereen wil een prettig leven. Voor veel mensen betekent dat: onafhankelijk zijn, zelf keuzes maken. En als er problemen zijn: die zelf oplossen. De meeste Delftenaren kunnen dat ook. Ook als het leven niet zo gladjes verloopt, kunnen mensen vaak nog heel veel zelf. En kunnen mensen wel wat hulp gebruiken? Dan staat de vraag centraal en blijven mensen zélf aan zet. Waar zijn zij daadwerkelijk mee geholpen? Welke hulp is (toch) nodig? Samen met familie, buren, vrijwilligers en mantelzorgers kan er vaak al veel worden opgelost. En meer specifieke hulp regelen we praktisch en eenvoudig: met zo min mogelijk regels en loketten, en waar het kan in de buurt. In Delft willen we dat mensen zo veel mogelijk hun eigen leven kunnen leiden. Daarvoor is de hele stad aan zet! Drie vragen zijn daarbij leidend: wat kan iemand zélf? Wat kan zijn of haar omgeving? Welke professionele hulp is daarbij nodig? Van iedereen die kan, is een bijdrage welkom. In het onderstaand figuur is de sociale visie weergegeven. Toelichting op het schema: Basis (80% van de bevolking) Een goed sociaal klimaat en een goede structuur van samenlevingsvoorzieningen zijn voor het realiseren van de sociale visie van essentieel belang. We zien de grote waarde van preventie en pro-actie, het voorkomen dat mensen in kwetsbare situaties raken. Veruit de meeste mensen hebben de kracht en mogelijkheden om regie te hebben en te houden op hun eigen leven en actief deel te nemen aan de samenleving. De gemeente stimuleert actieve burgers. Maatwerk (15% van de bevolking) In een aantal situaties kunnen mensen behoefte hebben aan ondersteuning en al dan niet te maken hebben met regieverlies. Samen met haar partners in het sociaal domein ondersteunt de gemeente deze burgers. Deze ondersteuning is altijd gericht op het (weer) versterken van de eigen kracht en mogelijkheden; het gaat om maatwerk (sober, zo veel mogelijk tijdelijk en integraal). Vangnet (5% van de bevolking) Een beperkte groep mensen heeft te maken met een langdurig verlies van regie of regiegebrek. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 57 Voor hen blijven vangnetvoorzieningen als specialistische zorg, professionele begeleiding en/of hulpverlening nodig en beschikbaar. Uitgangspunten Het college heeft rond de invoering van de drie decentralisaties een aantal basis uitgangspunten vastgesteld: preventie en pro actie inzetten om te voorkomen dat mensen in kwetsbare situaties raken toegang tot ondersteuning stroomlijnen, streven naar één loket een gezamenlijke diagnose aan de voorkant opstellen met een eenduidige indicatiestelling en diagnose-instrumenten vraaggericht werken: wat is er nodig om de problemen in samenhang op te lossen, creatieve mogelijkheden in de leefomgeving ondersteuning die we bieden is niet vrijblijvend, wederkerigheid / tegenprestatie vormgeven ontschotten van budgetten en instrumenten en voorzieningen samen inzetten systeemaanpak in multiprobleemsituaties: één gezin, één plan, één budget, één verantwoordelijke in een multidisciplinaire hulp- en dienstverlening. Deze uitgangspunten zijn leidend voor de keuzes die we maken als het gaat om de inzet van onze middelen. Beweging Om de noodzakelijke ondersteuning te kunnen blijven leveren in combinatie met de bezuinigingen van het rijk is het nodig een beweging te maken - van zware vormen van ondersteuning naar lichtere vormen van ondersteuning - van individuele voorzieningen naar collectieve voorzieningen - van curatief naar preventief - van alleen professionele inzet naar een combinatie van informele en professionele inzet. De grens van vrijwilligersinzet ligt bij persoonlijke verzorging en integriteit. - van intramurale zorg naar extramurale zorg. We maken ook een beweging in de manier waarop we de ondersteuning organiseren: - van loketten voor verschillende doelgroepen naar integrale - van aanbod naar de vraag van de burger centraal - van een individuele benadering naar een systeembenadering als het gaat om ondersteuning en als het gaat om inzet van wat de burger en zijn omgeving kan doen - van afzonderlijke aanbod door verschillende organisaties naar coördinatie van aanbod, door het gezin als dat kan of door een generalist uit een sociaal team. Met onze visie en deze uitgangspunten maken we het mogelijk om met minder geld toch die ondersteuning te bieden die mensen nodig hebben. Het is belangrijk dat we als bestuur en medewerkers, samen met onze partners, over deze sociale innovatie goed met de stad communiceren. We werken aan een overall communicatieplan waarbij strategie en inhoud aan elkaar worden verbonden. Hierbij wordt tevens een proces van bewustwording in gang gezet en werken we diverse campagnes uit voor de verschillende doelgroepen. Complexiteit en regie Voor het bepalen van de inzet van gemeente en maatschappelijke partners leggen we een verband tussen wat de burger zelf en met eigen netwerk kan oplossen (de regie op het eigen bestaan) en de complexiteit van de zorgvraag. Naar mate de eigen kracht van de burger minder is en de complexiteit van de vraag groter, heeft de gemeente en maatschappelijke partners een grotere zorginzet. Veel burgers in eigen kracht in combinatie met weinig complexe zorgvragen impliceert een beperkte zorgopgave voor de gemeente. Hierna is dit schematisch weergegeven. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 58 De opgave voor de gemeente is haar burgers en organisaties in het sociaal domein zo te faciliteren dat zoveel mogelijk burgers ‘op eigen kracht’ hun leven kunnen leiden (groene blok). En daar waar maatwerk-ondersteuning nodig is, dit zo tijdelijk mogelijk te laten zijn. We realiseren ons dat voor een klein aantal burgers een vangnetvoorziening (blijvend) nodig is. Afwegingskader Het sociaal domein wordt inhoudelijk en financieel opnieuw opgezet en uitgewerkt volgens de sociale visie; dat geldt voor bestaande taken (bestaande wettelijke taken en Delfts beleid) en de nieuwe taken. De al in gang gezette beweging om traditioneel welzijnsbeleid te vervangen door nieuw beleid (zoals Gezond en Wel inclusief de wijkaanpak en Eigen Kracht en Burgerinitiatief) moet met kracht worden voortgezet. Binnen het sociaal domein sturen wij er op het beslag op de budgetten te verminderen door - focus aan te brengen en te alleen kiezen voor onderwerpen die bijdragen aan het realiseren van de sociale visie - budgetten te ontschotten - te werken als regiegemeente - meer gebruik te maken van de kracht en kennis van de maatschappelijke partners en ondernemers (bijv. door inzet van innovatieprikkels) - regionale samenwerking op schaal van H9 (regio Haaglanden), H4 (Westland, Rijswijk, MiddenDelfland en Delft) en Delft/Rijswijk; bijvoorbeeld door gezamenlijke inkoop van (specialistische) ondersteuning, - innovatie, zoals werken met sociale teams. In de samenwerking met onze maatschappelijke partners hanteren wij de zakelijke aanpak: wij kijken kritisch naar onze processen en definiëren de vragen zakelijk, waardoor we onze maatschappelijke partners prikkelen om mee te denken in het anders benaderen van de behoefte van de burger. Het sociaal domein (in Delft vertaald naar de sociale visie) wordt uitgevoerd binnen de middelen die hiervoor door het rijk beschikbaar worden gesteld via het sociaal deelfonds en de middelen die op dit moment in de begroting beschikbaar zijn voor de uitvoering van de wettelijke taken in het sociaal domein. De niet-wettelijke taken worden beëindigd of afgebouwd, tenzij zij een aantoonbare bijdrage leveren aan de participatiesamenleving. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 59 Voorop blijft staan dat burgers met (dreigend) regieverlies op ondersteuning kunnen blijven rekenen, maar deze mogelijk anders wordt georganiseerd waardoor er minder beslag op de financiële middelen wordt gedaan. Een fundament van basisvoorzieningen en een goed sociaal klimaat is van essentieel belang. In onderstaand schema zijn de huidige budgetten opgenomen die op dit moment in de begroting beschikbaar zijn voor het sociaal domein. Daarbij is een onderverdeling gemaakt in wettelijke taken niet beïnvloedbaar, wettelijke taken die beïnvloedbaar zijn en niet wettelijke taken. Dit om te beoordelen waar het mogelijk is bezuinigingen te realiseren. Nieuwe begrotingsindeling sociaal domein vanaf 2015 In aansluiting op de beleidsmatige ontwikkelingen is een traject gestart om te komen tot een nieuwe begrotingsindeling sociaal domein vanaf 2015. De budgetten die in de huidige begroting beschikbaar zijn voor de hierna genoemde doelstellingen worden in het afwegingskader meegenomen. - gezondheid en toereikende zorg - arbeidsparticipatie en armoedebestrijding - betere aandacht buurten - talentontwikkeling jongeren Niet meegenomen zijn: cultuur en onderwijshuisvesting en maatschappelijk vastgoed. Bij deze afweging beoordelen we voor de wettelijke taken en de niet-wettelijke taken hoe ze het meest doelmatig en efficiënt verricht kunnen worden in aansluiting op de sociale visie en de daarbij behorende uitgangspunten zoals in het voorgaande geschetst. Het afwegingskader is gehanteerd om te bepalen hoe de bezuinigingen op de huidige budgetten in het sociaal domein vanaf 2015 ingevuld kan worden. Het stoppen of versoberen van taken, door het maken van duidelijke keuzes Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 60 en door bundeling en ontschotten kan er vanaf 2015 in totaal € 2,6 miljoen vanuit het sociaal domein worden bijgedragen aan de gemeentelijke bezuinigingstaakstelling. Deze bezuinigingen realiseren we door een doelmatiger taakuitvoering als het gaat om de ‘wettelijke taken niet beïnvloedbaar’. Het overgrote deel zal worden bezuinigd op de wettelijke taken die beïnvloedbaar zijn en het beëindigen van de niet wettelijke taken/gemeentelijk beleid (de Delftse plus), die niet bijdragen aan de innovatie in het sociaal domein. De nieuwe begrotingsindeling zal aansluiten bij de driedeling ‘basis’, ‘maatwerk’ en ‘vangnet’. Vooralsnog denken we aan een beperkt aantal begrotingsonderdelen, waarin we de ontschotte budgetten opnemen en bundelen naar de nieuwe thema’s in het sociaal domein. Voorbeelden van de nieuwe thema’s zijn: Participatieregelingen Met het opzetten van een participatieregeling beoogt de gemeente burgers die om financiële redenen onvoldoende in staat zijn, om volwaardig te kunnen meedoen in de samenleving, met faciliteiten te ondersteunen en hiermee bij te dragen aan gelijke kansen voor iedereen. Vanaf 2015 wordt een aantal regelingen als de sportregeling, de Delftpas, de cultuurregeling en schoolkostenregeling opnieuw vormgegeven. We ontschotten en bundelen de budgetten waardoor er meer in regie gezet wordt. Hierdoor ontstaat er voor de kwetsbare jongeren en volwassenen binnen de gemeente de mogelijkheid mee te blijven doen aan voorzieningen in de samenleving. De regeling wordt innovatief opgezet waardoor meer aan de maatschappelijk partners kan en wordt overgelaten. Voor deze nieuwe regeling is vanaf 2015 € 600.000 per jaar beschikbaar. Gezond en Wel Het verlenen van goede zorg en ondersteuning aan burgers die dat nodig hebben. Dit doen we door de uitvoering van de taken op het gebied van de WMO (prestatievelden 1,3,4 en 5) anders in te richten. De gemeente pakt dit op samen met de maatschappelijke partners, het leidend thema daarbij is verbinden en samenwerken. In 2013 is de kadernota “Gezond en Wel” vastgesteld. In de uitvoering bundelen en ontschotten wij de budgetten van prestatieveld 1, 3, 4 en 5 van de WMO, sportbeleid, jongerenwerk, mantelzorg en vrijwilligerswerk en een deel van de wijkaanpak. Het gaat daarbij zowel om wettelijke taken als om niet wettelijke taken. Deze taken benaderen wij vanuit de uitgangspunten in de kadernota gezond en wel. Vanaf 2017 hebben we voor Gezond en Wel maximaal € 4,0 miljoen euro beschikbaar. Eigen kracht en burgerinitiatief Het project zich richt op het ontwikkelen van een meer zelforganiserende samenleving. Onder het hoofd Eigen kracht en burgerinitiatief bundelen we diverse budgetten en subsidies zoals wijkvouchers, subsidie voor migranten en integratiebeleid en die voegen we samen met de hervormde waarderingssubsidies tot één budget voor initiatieven en activiteiten in de stad die bijdragen aan de participatiesamenleving. Innovatie We willen maatschappelijke partners prikkelen om innovatieve maatregelen toe te passen die hetzij bijdragen aan een grote zelfredzaamheid van burgers dan wel aan een doelmatiger uitvoering. Op basis van businesscases kan de gemeente een budget in de vorm van een lening of een revolving fund beschikbaar stellen. Dit voorstel wordt verder uitgewerkt en aan de raad voorgelegd bij de bespreking van de nieuwe begrotingsindeling, waarbij gedacht wordt aan een beschikbaar budget van € 500.000 per jaar. In het volgende schema zijn deze gebundelde thema’s als ook nog individuele regelingen opgenomen. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 61 Voorlopige indeling begroting 2015 en verder als gevolg van de decentralisaties, exclusief nieuwe taken De nieuwe begrotingsindeling wordt de komende maanden nader uitgewerkt. Het college zal het voorstel voor de nieuwe begrotingsindeling begin 2014 voorleggen aan de Raad, zodat de programmabegroting 2015 volgens de nieuwe indeling kan worden opgewerkt. Ook de nieuwe budgetten als gevolg van de decentralisaties maken onderdeel uit van dit traject. Bezuinigingen De voorstellen voor bezuiniging bij de participatiesamenleving hebben als basis het bundelen en ontschotten van inspanningen en activiteiten. Op deze wijze kan met minder geld de zorg terecht komen bij die burgers die die zorg het hardste nodig hebben. Én we kunnen de basisvoorzieningen daar waar nodig overeind houden zoals hierboven al is geschetst. In deze begroting zijn een aantal nieuwe bezuinigingen opgenomen die ingaan vanaf 2015 en betrekking hebben op de huidige budgetten voor het sociaal domein. Deze bezuinigingsvoorstellen dragen bij aan de invulling van de generieke taakstelling. Voor het gemak zetten we ze hier op een rij en geven aan bij welke doelstelling de tekst integraal terugkomt. Het gaat om de volgende voorstellen: Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 62 1 Het bundelen en hervormen van de participatieregelingen Vanaf 2015 komt er een nieuwe participatieregeling. Hierdoor blijft het voor de meest kwetsbare jongeren en volwassenen binnen de gemeente mogelijk mee te doen aan voorzieningen in de samenleving. De regeling wordt innovatief opgezet waardoor het mogelijk is de gemeentelijke bijdrage aan deze regeling te beperken. In de huidige begrotingsindeling is deze bezuiniging opgenomen bij de doelstelling arbeidsparticipatie en armoedebestrijding. 2 Het versoberen van de bijzondere bijstand In de loop van 2014 doen wij voorstellen om de uitgaven verder te beperken. Tevens hebben we dan meer inzicht in de effecten van het in 2013 ingezette beleid. Op basis daarvan wordt een voorstel ten aanzien van beleid en waar mogelijk ook de uitvoering voorgelegd. In de huidige begrotingsindeling is deze bezuiniging opgenomen bij de doelstelling arbeidsparticipatie en armoedebestrijding. 3 Jeugdgezondheidszorg Binnen prestatieveld 2 van de WMO, de jeugdgezondheidszorg bundelen we wettelijke en niet wettelijke taken. Daarbij versoberen we het maatwerk dat wordt uitgevoerd door diverse uitvoeringsorganisaties (o.a. de stichting JGZ). Ook ligt hier een sterke relatie met de decentralisatie van de jeugdzorg en het opzetten van de sociale teams. We bezuinigen met uitzondering van het basispakket 10% wat neerkomt op € 200.000. In de huidige begrotingsindeling is deze bezuiniging opgenomen bij de doelstelling Talentontwikkeling jongeren. 4 Bundelen voorzieningen Gezond en Wel In de uitvoering bundelen en ontschotten wij de budgetten van prestatieveld 1, 3, 4 en 5 van de WMO, sportbeleid, jongerenwerk, mantelzorg en vrijwilligerswerk en een deel van de wijkaanpak. Het gaat daarbij om wettelijke en niet wettelijke taken die we vanuit gezond en wel benaderen. We bezuinigen 10% op de dit budget te weten € 450.000. In de huidige begrotingsindeling heeft ‘gezond en wel’ betrekking op diverse doelstellingen, tijdelijk opgenomen onder de doelstelling gezondheid en toereikende zorg. 5 Eigen kracht en burgerinitiatieven We bundelen diverse budgetten en subsidies zoals, wijkvouchers, subsidie voor migranten en integratie beleid en de budgetten die behoren tot de hervorming van de waarderingssubsidies tot één budget voor initiatieven en activiteiten in de stad die bijdragen aan de participatiesamenleving. Hier zit nog een taakstelling op vanuit de oude bezuiniging. Die hogen we op met € 20.000. In de huidige begrotingsindeling heeft ‘eigen kracht en burgerinitiatieven’ betrekking op diverse doelstellingen, tijdelijk opgenomen onder de doelstelling gezondheid en toereikende zorg. 6 Ontschotten prestatievelden 7,8 en,9 Vanuit het rijk is meer geld beschikbaar gesteld ter voorkoming van ouderenmishandeling. Wij nemen deze taak op in ons reguliere beleid ten behoeve van burgers in kwetsbare omstandigheden. Daarbij bundelen en ontschotten we de beschikbare budgetten in de prestatievelden 7,8 en 9 van de WMO. Opgenomen bij de doelstelling gezondheid en toereikende zorg. 7 Stoppen met gemeentelijk deel onderwijsachterstandenbeleid We beperken ons tot het uitvoeren van de wettelijke taken voor de gemeente in het kader van het onderwijsachterstandenbeleid. Opgenomen bij de doelstelling talent ontwikkeling jongeren. 8 Hervorming kinderopvang De financiële ondersteuning van kinderopvang en diverse kindregelingen is op Rijksniveau een actueel vraagstuk, waarover eind 2013 besluitvorming aan de orde is. In juni 2013 is in de raad voor medio 2014 een evaluatie toegezegd over het lokale beleid en de ondersteuningsstructuur. Wij zien mogelijkheden om in dat perspectief een hervorming en bezuiniging te realiseren, waarbij ook gekeken wordt naar de inzet van het participatiebudget. Om de nieuwe en bestaande taken in het sociaal domein vanaf 2015 binnen de beschikbare budgetten uit te kunnen voeren wordt onderzocht hoe onder andere het vervoer gebundeld en efficiënter ingericht kan worden. Daarnaast wordt bezien of het op basis van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) mogelijk wordt de hulp in het huishouden als voorliggende voorziening te beschouwen. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 63 Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Wat willen we bereiken? Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 64 Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 65 Beleidstoelichting: wat willen we bereiken? Gezondheid en toereikende zorg De innovatie van het sociale domein gaat gepaard met bundeling van functies en onderwerpen en ontschotten van beschikbare budgetten. Een eerste aanzet hiertoe is inmiddels gegeven door welzijn, sport, vrije tijd, jongerenaanpak en vrijwilligerswerk bij elkaar te brengen. In de inmiddels vastgestelde kadernotitie Gezond en Wel wordt aangegeven op welke wijze uitvoering wordt gegeven aan welzijn nieuwe stijl en de maatschappelijke dienstverlening. Enerzijds het faciliteren van zelfredzame burgers bij de ontwikkeling en uitvoering van diverse activiteiten. Anderzijds het verstrekken van een steuntje in de rug daar waar dat nodig is. Op basis van een uitvoerig onderzoek zal besloten worden op welke wijze en door wie uitvoering zal worden gegeven aan deze werkzaamheden in de komende jaren. De huidige welzijnspartners zijn bij dit traject betrokken geweest en zijn helaas niet in staat geweest om één uniform innovatief welzijnsaanbod voor de komende jaren te doen. Activiteiten en financiële kaders voor 2014 en verder zijn gebaseerd op het beleidsplan maatschappelijke opvang, vrouwenopvang, OGGZ, verslavingsbeleid DWO 2012-2015, de uitvoeringsnotitie maatschappelijke opvang (verslavingszorg, opvang dak- en thuislozen en vrouwenopvang) en openbare geestelijke gezondheidszorg en het WMO-beleidsplan 2012-2015. Het Meldpunt Bezorgd? wordt verder geprofessionaliseerd en geoptimaliseerd op basis van de evaluatie van de enkele jaren geleden gekozen nieuwe opzet. De consequenties van het landelijk beleid met betrekking tot huishoudelijke zorg en persoonlijke verzorging en begeleiding zullen in 2014 en 2015 verder zichtbaar worden. Gezondheid, bewegen, spelen en sporten Het voeren van een lokaal gezondheidsbeleid is een wettelijke plicht op grond van de Wet Publieke Gezondheid (Wpg). Het gaat om activiteiten gericht op preventie en gezondheidsbevordering, onder meer uitgevoerd door de GGD. In het nieuwe lokaal beleidskader (mei 2013) ligt de nadruk op de groep de groep kwetsbare burgers, alcoholgebruik bij jongeren, eenzaamheid en preventie van overgewicht. Leefstijl is een cruciaal aangrijpingspunt in de uitvoering. In de kadernota Lokaal Gezondheidsbeleid 2013-2016 wordt de eerder ingezette beleidslijn voor bewegen, spelen en sporten voortgezet en de doelstelling om meer mensen te laten voldoen aan de beweegnorm gehandhaafd. Het stimuleren van bewegen, spelen en sporten is een belangrijk doel vanuit het gezondheidsbeleid, dat we willen bereiken door onder andere de leefomgeving daar geschikter voor te maken. Voor spelen geldt dat de speelwaarde van zowel formele als informele speelruimte waar mogelijk wordt vergroot conform de ‘Uitgangspuntennotitie Spelen’ uit 2012. Sport en bewegen wordt gestimuleerd door - naast het reguliere sportaanbod - activiteiten in wijken en buurten aan te bieden. Samenwerkingspartners vanuit sport, cultuur, welzijn en zorg organiseren dit, hetgeen gefinancierd wordt met subsidie via de landelijke Sportimpulsregeling, Buurtsportcoaches bieden daarbij ondersteuning. In 2012 en 2013 zijn hier goede ervaringen mee opgedaan, zodat dit in 2014 wordt voortgezet. In het najaar van 2013 is daarnaast opnieuw een meting gedaan naar de mate waarin Delftenaren voldoen aan de beweegnorm. De meting is gedetailleerder dan voorheen en geeft nu informatie over de mate van bewegen naar leeftijd en naar wijk. Dit biedt de kans om met de uitslag daarvan in 2014 veel gerichter aan de slag te gaan. Het percentage dat voldoet aan de beweegnorm is eerder nagenoeg gelijk gebleven, terwijl we dat willen laten stijgen. Wij verwachten dat in 2014 wel een zichtbaar positief effect optreedt. Er wordt een integraal huisvestingsplan sport opgesteld. We vinden het verder belangrijk dat de partners op het gebied van sport en bewegen sterke, vitale organisaties zijn. In dat kader worden de trajecten maatschappelijk verantwoord verenigen (MVV) voortgezet. Maar we onderzoeken ook samen met de Sportraad of er meer taken op het gebied van beheer en onderhoud aan (sport)voorzieningen overgeheveld kunnen worden naar partners in de stad. Dit past in de regiegedachte van de gemeente en moet bovendien leiden tot kostenbesparingen. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 66 Betere aandachtsbuurten De wijkaanpak 2.0 wordt hervormd en gaat onderdeel uitmaken van gezond en wel waarbij het accent komt te liggen op goede zorg en ondersteuning van burgers die dat echt nodig hebben. Waar nodig gebeurt dit gebiedsgericht. We blijven werken met buurtscores om de benodigde inzet in een buurt te bepalen. De budgettaire situatie vraagt om het maken van keuzes. Accenten blijven: het inzetten van onbenutte werkkrachten in de wijk, meer aandacht voor lokale bedrijvigheid; meer dwang en drang om cliënten in beweging te brengen; overlast door jeugdgroepen preventief aanpakken om afglijding naar criminaliteit te voorkomen. We zetten in op verbinden en samenwerken en het bundelen van de krachten: de gemeente maakt waar mogelijk met woningcorporaties afspraken over fysiek beheer en sociaaleconomische opgaven. Dit geldt voor gebieden waar de betreffende corporatie haar belang heeft. op het gebied van frontlijnsturing zijn we in 2013 gestart met drie praktijkprojecten waarmee we ervaring opdoen met het werken van sociale teams. In 2014 wordt de werkwijze ingevoerd in de gehele stad. we gaan bewoners meer ruimte geven voor zelf- en medebeheer in de buurt. Delft Zuidwest (Buitenhof) moet als laatste wijk het stempel aandachtswijk ontgroeien, door een samenhangend vernieuwingsprogramma, fysiek, sociaal en veilig. Eind dit jaar komen wij met een masterplan, waarin de investeringsopgave voor de komende jaren aan de orde komt – niet alleen van de gemeente, maar in samenhang met de andere partijen (corporaties met name). Daarbij zal duidelijk worden in welke richting het restant van het BZK 40+ geld zal worden besteed, evenals de € 750.000 die in de programmabegroting 2013 - 2016 gereserveerd staat. Het masterplan bevat voorstellen voor een stedenbouwkundige aanpassing in Buitenhof en sociale en economische maatregelen. Talentontwikkeling jongeren Delft biedt voor haar jeugd een goed opgroeiklimaat, met mogelijkheden voor talentontwikkeling voor alle kinderen en jongeren tot 23 jaar. Hoewel een goede basisinfrastructuur voor elk kind uitgangspunt is, doen we ook een beroep op zelfredzaamheid. We weten dat niet elk kind in Delft dezelfde uitgangspositie heeft, daarom blijven we investeren in kansen voor de kwetsbare jeugd. Waar nodig bieden we tijdelijk maatwerk, waarbij zoveel mogelijk de eigen sociale omgeving en de netwerken worden benut, en bieden we vangnetfuncties voor kinderen met langdurig regieverlies. Daarbij richten we ons ook tot de ouders. De decentralisatie van de jeugdzorg betekent een enorme nieuwe verantwoordelijkheid én financiële uitdaging. In samenhang met de decentralisatie van de begeleiding AWBZ en de Participatiewet geven we hier vorm en inhoud aan. Hierbij betrekken we bovendien de invoering van het Passend Onderwijs. Vanuit Delft stad van innovatie faciliteren we een internationaal georiënteerde basisschool. Delft als stad van innovatie betekent ook kansen creëren voor werk op alle niveaus in de techniek. Na het vernieuwde technisch VMBO, volgt in 2013 de aansluiting op een technologisch MBO in Delft. Dit doen we mede vanuit de regionale techniekagenda die we met partners in Haaglanden hebben opgesteld en die in uitvoering is. We zetten de wijk centraal als het domein van het jonge kind, tot ongeveer 12 jaar. Hier brengen kinderen het grootste gedeelte van hun (vrije) tijd door. In deze leeftijd wordt de basis voor talentontwikkeling gelegd. We vragen van onze partners om zich te verenigen in wijknetwerken, zodat publieke en particuliere initiatieven elkaar kunnen versterken en daarmee een ‘talentzone’ kan ontstaan voor jonge kinderen (zoals sport, spel, educatie). Voor aandachtsbuurten doet de gemeente hier een plus op. De talentzone speelt ook een belangrijke rol in de voor- en vroegschoolse (taal)ontwikkeling. Hierbij kunnen initiatieven van scholen, kindercentra, het CJG en partners als DOK en VAK elkaar versterken. In navolging van het integraal huisvestingsplan voor het voortgezet onderwijs, maken we voor het primair onderwijs in 2013 een nieuw integraal huisvestingsplan voor de komende tien tot vijftien Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 67 jaar. Hierbij borgen we de toegankelijkheid van het onderwijs in Delft en stimuleren we een goed en sluitend dagarrangement in de aandachtsbuurten. Naarmate kinderen ouder worden, kunnen zij steeds meer verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen leven, en wordt de voorbereiding op een werkzaam leven belangrijk. Dat begint bij het behalen van een startkwalificatie, waarmee vroegtijdig schooluitval zoveel mogelijk wordt voorkomen of aangepakt. De schooluitval in Delft neemt af, maar kan en moet nog verder worden teruggedrongen. Hierbij zetten we in op preventie, door het bieden van een goede loopbaanoriëntatie; kiezen voor een passende schoolcarrière met goede kansen op de arbeidsmarkt. Naast het belang van goed onderwijs in aansluiting op de arbeidsmarkt, is een nuttige, actieve én positieve vrijetijdbesteding ook belangrijk voor jongeren, zeker in onze aandachtsbuurten. Hierop investeren we door de hervorming van ons jongerenwerk, waarbij we een nauwe verbinding leggen met sport en bewegen. Veilige stad Openbare orde en veiligheid Op het gebied van veiligheid heeft de gemeente de regierol. De gemeentelijke inzet op openbare orde is een kerntaak die in samenwerking met politie, brandweer en andere strategische partners wordt uitgevoerd. Ook burgers hebben een rol bij het realiseren van hun eigen veiligheid en die van anderen in de stad. De veiligheidsbeleving in Delft is goed, 83% van de Delftenaren voelt zich veilig. In enkele aandachtsbuurten (Buitenhof) blijft de veiligheidsbeleving achter. De verbetering van de veiligheidsbeleving in specifieke gebieden blijft een aandachtspunt. Diverse centralisaties, zoals de nationale politie en de crisisbeheersing, vragen om een andere vorm van ondersteuning en versterking van de samenwerking tussen partijen in de regio. Binnen de huidige capaciteit wordt gezocht wat de (financiële) consequenties zijn. Schoon, heel en veilig is de basis van een veilige openbare ruimte. Het domein van openbare orde en veiligheid/sociale veiligheid is gedeeltelijk incident-gestuurd. Het ene jaar is op een thema meer formatie en middelen nodig dan een ander jaar. Door meer informatie gestuurd te werken en op basis van koppeling van gegevens met onze ketenpartners vindt gerichte inzet van de huidige capaciteit plaats. Zo kunnen scherper prioriteiten worden gesteld. Voor de veiligheid rond bouwen en vergunnen, milieu (in het bijzonder ook bij de Spoorzone) geldt onverminderd dat wij handhaven op onveilige situaties en bescherming van derden bij gevaarzetting en/of ernstige overlast. Uit evaluatie blijkt dat cameratoezicht een positieve bijdrage levert aan de veiligheid en de veiligheidsbeleving in het stationsgebied. Het cameratoezicht wordt voortgezet tot aan oplevering van het nieuwe stationsgebouw. De afgelopen jaren is het toezicht tijdens de uitgaansuren versterkt door het SUS-team. Uit de evaluatie van het SUS-team blijkt dat alle horecaondernemers, bezoekers, politie en gemeente positief zijn over de inzet van het SUS-team. De inzet van het SUS-team wordt daarom verlengd. Vanaf 1 januari 2013 heeft de gemeente het toezicht op de drank- en horecawetgeving overgedragen gekregen van de Voedsel- en Warenautoriteit. De wet is aangescherpt om drankmisbruik door jongeren beter aan te kunnen pakken. De gemeente krijgt bevoegdheden in regelgeving en handhaving. De verordening om drankverstrekking binnen de paracommercie te reguleren wordt voorbereid en gaat in per 1 januari 2014. Fietsendiefstal is een aanhoudend probleem in Delft. In 2013 is gestart met een aanpak waarbij een registercontrole en het terugdringen van heling een belangrijke rol speelt. De intentie is om dit te continueren en breder toe te passen, bijvoorbeeld bij heling van gestolen goederen. Delft richt samen met betrokken gemeenten in de regio het Veiligheidshuis Haaglanden in. Dit krijgt vorm in één Regionale en diverse Lokale Kamers. Delft gaat door met de verdere ontwikkeling van de Lokale Kamer, met o.a. de aanpak van jeugdcriminaliteit. De definitieve financiering van de Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 68 inrichting van de lokale kamer Delft maakt onderdeel uit van de begroting Innovatie Sociaal Domein (verwachting 2015). Bouwen, vergunnen en handhaven Het project “Doorbraak in dienstverlening”, dat is gericht op regeldrukvermindering en administratieve lastenverlichting voor burger en bedrijf voor kleine (ver)bouwplannen, waarvoor de legesbaten per vergunningaanvraag niet kostendekkend zijn, is gestart en loopt door in 2014. Versobering van dienstverlening vindt plaats door vereenvoudiging van regelgeving met minder gedetailleerde regels, meer ruimte voor variatie en reductie van vergunningplichten. We streven naar dienstverlening op maat, tegen kostprijs. Meer verantwoordelijkheid bij burger en bedrijf om zich aan de regels te houden vraagt echter om adequate handhaving, vooral als het gaat om gevaarzetting en ernstige overtredingen. De werkzaamheden met dekking binnen het legesmodel van de Wabo verhuizen in de begroting naar de doelstelling Goede ruimtelijke ordening Vastgoed in het hoofdstuk doelstelling Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid. Het gaat om vergunningverlening en opleveringstoezicht. Alle handhavingstaken blijven bij de doelstelling Veilige Stad. Veilige stad neemt diverse maatregelen om een structurele bezuinigingstaakstellig te realiseren. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 69 Wat gaan we ervoor doen? Maatschappelijke partners leiden kwetsbare groepen toe naar zorg en ondersteuning Effect Indicator 0-meting Realisatiecijfers 01-01-2013 Maatschappelijke partners Aantal geslaagde Nulmeting Resultaat eerste leiden kwetsbare groepen toe hulpverleningen. beschikbaar 01-09- kwartaal 2013 naar zorg en ondersteuning 2011. beschikbaar. Prestaties Doorontwikkeling "Meldpunt Bezorgd?" Zorg en Techniek. Streefcijfers 01-01-2014 Stijging geslaagde hulpverlening die groter is dan 5%. In 2014 coördinatie bij "Meldpunt Bezorgd?" "Meldpunt Bezorgd?" Convenant met is operationeel vanaf andere partijen + 01-02-2012. stijging geslaagde hulpverleningen (zie effectindicator). In 2010 samenwerking met TU opgestart, in 2013: 1 slimme toepassing. In 2012 zijn 2 nieuwe initiatieven gestart: I don't fall en Creative Delta Lab. Volwassenen 61% 01-09-2013 Jeugd 4-11 jaar 42% beschikbaar. 12-17 jaar 33%. Drie decentralisaties n.t.b. n.t.b. Verdere invulling pas n.t.b. mogelijk als er meer duidelijkheid is vanuit rijksoverheid. Betere aandachtsbuurten Effect Indicator 0-meting Realisatiecijfers 01-01-2013 Samengestelde buurtscore (stijging en binding) t.o.v. Delfts gemiddelde. Buurtscore Poptahof: 5,4 Buurtscore Buitenhof (NW): 5,1 Buurtscore Bomenwijk: 5,8 Delft gemiddeld: 6,8. Streefcijfers 01-01-2014 Verbetering buurtindicator Buitenhof-NW t.o.v. 01-01-2012 en Delft gemiddeld, buurtindicator Bomenwijk en Poptahof vervallen. Uitvoeren jaarlijks uitvoeringsprogramma en buurtscores gerelateerd aan inspanning. 2008 buurtscore: Poptahof: 5,4 Buitenhof (NW): 5,1 Bomenwijk: 5,8 Delft gemiddeld: 6,8. 2011 buurtscore: Poptahof: 5,6 Buitenhof-NW: 5,3 Bomenwijk: 6,1 Delft gemiddeld: 6,8. Verbetering buurtindicator Buitenhof-NW t.o.v. 01-01-2012 en Delft gemiddeld, buurtindicator Bomenwijk en Poptahof vervallen. Coördineren hulpverlenende organisaties (bij dreigende ontruiming vanwege overlast of huurschuld) - vervallen - Een nieuwe opzet Laatste Kans-beleid. 0-meting 2012 beschikbaar. - vervallen - - vervallen - Dekkend netwerk voorzieningen (zorg, welzijn, gezondheid, sport, cultuur en onderwijs) Aantal doelgroepbezoekers en reguliere bezoekers multifunctioneel wijkcentrum. Prestaties Maatwerk: integrale aanpak Voorhof, Buitenhof en Bomenwijk (conform gebiedsagenda). - gewijzigd - Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad Volledig functionerend coordinatiepunt voor hulpverlening OGGZ. Getekend convenant met de betrokken partijen. Stimuleren dat bewoners van % dat voldoet aan Delft bewegen, spelen en beweegnorm en LVS. sporten. Betere aandachtsbuurten Jaar 2014 Volwassenen (70%) en jeugd (50%). n.t.b. Jaar 2014 Streefcijfer in 2012 bepaald. Één gezin, één aanpak. - vervallen - - vervallen - - vervallen - 50% implementatie accomodatiebeleid conform wijkplan uitgevoerd. Regulier: volgt. Doelgroep: volgt. 100% accomodatiebeleid uitgevoerd (actieplan per wijk). Regulier: 200 Doelgroep: 100. 70 Alle Delftse jongeren op school aan het werk of in een traject daar naar toe Effect Indicator 0-meting Alle Delftse jongeren op aandeel jongeren met school aan het werk of in een startkwalificatie, traject daar naar toe schoolinschrijving of begeleidingstraject. Prestaties Terugdringen schooluitval Aantal nieuwe VSV'ers. - gewijzigd - Realisatiecijfers 01-01-2013 82%. 191 nieuwe VSV'ers / 232. 82% uitstroom. - de indicator % uitstroom van gemelde VSVers is vervallen - Streefcijfers 01-01-2014 76%. 191 nieuwe VSV'ers. 191 nieuwe VSV'ers. - uitstroomindicator vervallen - Stimulering toptalent met focus op techniek. Aantal Delftse Ieerlingen (PO 0-meting: 2.983. en VO) dat gebruik maakt van aanbod science center. 3.233. Sluitende techniekketen. Minimaal 1 technische opleiding per niveau, in 2014 sluitende techniekketen MBO in Delft. Het vernieuwde MBO Plan van aanpak is gestart en voor het vastgesteld. MBO is positieve intentie uitgesproken. Delft blijft een veilige stad. Effect Delft blijft een veilige stad. Prestaties Oprichten zorg- en veiligheidshuis. Minder fietsendiefstal. Veilig bouwen in Spoorzone Indicator 0-meting 1) Subjectief: % Delftenaren dat zich veilig voelt 2) Objectief: criminaliteitscijfer. Subjectieve veiligheid: 83% Objectieve veiligheid: criminaliteitsindexcijfer 100. Jaar 2014 - uitstroomindicator vervallen - > 2.983. Keten sluitend MBO in Delft. Realisatiecijfers 01-01-2013 Streefcijfers 01-01-2014 Jaar 2014 Subjectieve veiligheid: minimaal 82%. Objectieve veiligheid: indexcijfer 100. In 2013 volledig werkend zorgen veiligheidshuis voor volwassenen en jeugd. In 2012 is de implementatie jeugd gestart. Per 1 april 2013 vinden de eerste jeugdoverleggen onder de vlag van het veiligheidshuis plaats. Een regionaal werkend zorg- en veiligheidshuis voor volwassenen en jeugd. - Inschatting aantal gestolen fietsen - % aangiftebereidheid Delft Internet Panel. Nulmeting bepaald: - 2272 - 50%. - Aantal behandelde klachten 0-meting gedaan. in relatie tot veilig bouwen in Spoorzone Delft - 7 klachten - Aantal formele stilleggingen bij risico's in relatie tot veilig bouwen. - 0 waarschuwingen en formele stilleggingen. Verminderen jongerenoverlast Aantal jongeren in traject / criminaliteit gezet. n.t.b. De pilot is gestart. Nadere informatie volgt later. < 2272 > 50%. - Klachten in relatie tot veilig bouwen bij cluster veiligheid zijn behandeld - Inspanning Toezicht en handhaving (waarschuwingen en formele stilleggingen) bij risico's blijft gelijk of neemt toe. Aanpak definitief bepaald, streefcijfer bepalen. Aanvullingen streefcijfers Met voetnoten onder bovenstaande schema’s zijn de aanvullingen en/of veranderingen aangegeven in de effectindicatoren ten opzichte van de Kadernota 2013, en met betrekking tot de prestatieindicatoren ten opzichte van het Jaarverslag 2012. Afwegingskader voor keuzes in gemeentelijke taken In de algemene inleiding is het afwegingskader in zijn geheel weergegeven. We hervormen vanuit de focus op stad van innovatie en participatiesamenleving. Nieuwe bezuinigingsvoorstellen tasten niet de leefbare basis in de stad aan. Voorstellen zijn in lijn met de sociale visie, waarbij de gemeente de groep die dit het hardst nodig heeft blijft bedienen. Hier concretiseren we het kader naar de afzonderlijke doelen. Wat gaan we daar anders doen? Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 71 Dat doen we in twee blokken: sociaal domein en veiligheid. Sociaal domein omvat de huidige doelen arbeidsparticipatie, armoedebestrijding, gezondheid en toereikende zorg, talentontwikkeling jongeren, betere aandachtsbuurten. Het afwegingskader hiervoor is opgenomen bij Transitie sociaal domein. Hier ligt de nadruk op veiligheid. Veiligheid is cruciaal voor een aantrekkelijke en leefbare stad. Een veilige samenleving is de basis waarop een verantwoordelijke samenleving kan worden gebouwd. Pas als je jezelf veilig voelt, is er ruimte om ook voor anderen verantwoordelijkheid te nemen. Wij willen een sociaal klimaat scheppen waarbij bewoners, bezoekers en passanten zich verantwoordelijk voelen voor wat er in de omgeving gebeurt. Ook voor de doelstelling Veilige Stad geldt dat de leefbare basis in de stad niet mag worden aangetast. Als ondergrens definiëren wij het uitvoeren van wettelijke taken op een minimaal niveau. Bij het maken van afwegingen houden we rekening met alle schakels van de veiligheidsketen. Brede handhaving houden we op peil. Door toezicht te houden en, indien nodig, te handhaven, wordt het naleefgedrag van mensen vergroot. Dit draagt bij aan het verbeteren van de leefbaarheid in de stad en past goed in ons streven de kwaliteit van de openbare ruimte niet verder te verminderen. De bezuinigingen binnen de doelstelling Veilige Stad treffen preventieve taken, die geen wettelijke verplichting kennen. Denk hierbij aan subsidie Bureau Halt en subsidie voor activiteiten jeugd voor oud & nieuw. Veiligheid is overigens niet alleen een overheidstaak. Hierbij verliezen we niet uit het oog dat de weerbaarheid van burgers van groot belang is. In het domein van gebouw en gebruik gaan wij uit van algemene beleidsregels. Dit is in plaats van het verlenen van vergunningen vooraf. Het aantal regels en de hoeveelheid beleid is zo minimaal mogelijk (deregulering). Daarbij is het uitgangspunt dat de veiligheid en gezondheid de criteria zijn voor handhaving. De inzet van de VRH moet wat ons betreft afgestemd zijn op de noodzaak voor een veilige stad. De maatschappelijke effecten van de keuzes bij veiligheid zijn beperkt ten aanzien van toezicht en handhaving. Doordat we de handhavingscapaciteit op peil houden, samen met het beroep op eigen verantwoordelijkheid, leggen we een belangrijke basis voor het bevorderen van een goed leefklimaat. Voor de preventieve taken hebben de keuzes wel maatschappelijk effect. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 72 Wat gaat het kosten? Begrote lasten, baten en mutaties in reserves naar hoofdstuk Bedragen x € 1000,- Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Het overzicht van baten en lasten in de begroting Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Stortingen in reserves Onttrekkingen aan reserves Resultaat na bestemming Werkelijk 2012 75.755 10.554 65.20165.201- Begroting 2013 67.704 10.613 57.09157.091- Begroting 2014 60.509 8.210 52.29952.299- Raming 2015 56.688 7.934 48.75448.754- Raming 2016 54.984 6.573 48.41148.411- Raming 2017 56.164 6.573 49.59149.591- Mutaties per doelstelling Bedragen x € 1000,- Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Voorstellen naar product en categorie Gezondheid en toereikende zorg Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Werkelijk 2012 Begroting 2013 Begroting 2014 Raming 2015 Raming 2016 Raming 2017 -32.465 -28.063 -25.760 -25.272 -25.054 -25.052 - 450 20 500 185 280 25 450 20 500 185 90 25 450 20 500 185 90 25 -29 71 -287 -247 12 -193 -187 71 12 -193 - 71 12 -193 - 71 12 -193 - Bezuiniging 06007 - Bundelen voorzieningen Gezond en Wel 06007 - Samenvoegen budgetten eigen kracht en burgerinitiatieven 06007 - Herontwerp processen WMO veld 6 06007 - Ontschotten prestatievelden 7,8 en 9 WMO 06007 - Efficiency maatschappelijk Vastgoed 06007 - Minder beleidscapaciteit zorg en techniek Algemene Dekkingsmiddelen 06022 - Invoeringskosten decentralisatie Jeugzorg 06023 - MO-oggz 06022 - WMO - maatwerkvoorziening 06022 - WMO - extramuralisering ZZP 06022 - WMO - uitname CAK 06022 - WMO - huishoudelijke verzorging 06022 - Transitiekosten AWBZ Overige Begrotingsmutaties Gezondheid en toereikende zorg Betere aandachtsbuurten Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers -32.465 -28.063 990 -25.631 1.040 -22.882 1.031 -22.863 1.024 -22.868 -2.345 -1.385 -2.348 -2.505 -2.279 -2.129 - - 75 75 - 102 102 102 Bezuiniging 05018 - Capaciteitsvermindering samenleving Algemene Dekkingsmiddelen 04018 - Maatschappelijke stages Overige Begrotingsmutaties Betere aandachtsbuurten Talentontwikkeling jongeren Primaire begroting 2012-2016 / vergelijkende cijfers -2.345 -1.385 1.114 -1.234 1.090 -1.313 1.089 -1.013 1.089 -862 -18.091 -17.517 -16.752 -16.762 -17.752 -18.220 - 230 30 200 30 465 230 30 200 30 465 230 30 200 30 465 -50 -44 -44 -44 -44 Bezuiniging 04014 - Herijking subsidie techniek educatie 04014 - Efficiency speelplekken 04014 - Hervormen prestatieveld 2 WMO 05058 - Afstoten speelnatuur 04014 - Uitvoeren wettelijke taken OAB en hervormen kinderopvang Bestaand beleid 04009 - Herschikken reservemidd. OAB Algemene Dekkingsmiddelen 04009 - Impuls brede school Overige Begrotingsmutaties Talentontwikkeling jongeren Veilige stad Primaire begroting 2012-2016 / vergelijkende cijfers -18.091 -17.517 1.672 -15.173 1.576 -14.275 2.522 -14.318 1.665 -15.644 -12.301 -10.126 -11.851 -11.961 -11.959 -11.959 - 90 90 90 -2.548 2.095 -65 -67 -2.548 2.095 -65 -67 -2.548 2.095 -65 - -2.548 2.095 -65 - 2.176 -12.436 -54.475 2.173 -12.456 -50.926 2.170 -12.387 -50.581 2.170 -12.387 -51.761 Bezuiniging 11002 - Stoppen preventie Bestaand beleid 01019 - Leges omgevingsvergunningen 01019 - Kosten omgevingsvergunningen 11002 - Voortzetten Susteam 11002 - Voorzetten cameratoezicht Overige Begrotingsmutaties Veilige stad Totaal Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad -12.301 -65.201 -10.126 -57.091 73 Toelichting op de mutaties Gezondheid en toereikende Zorg Bezuinigingen 06007-Bundelen voorzieningen Gezond en Wel In de uitvoering bundelen en ontschotten wij de budgetten van prestatieveld 1, 3, 4 en 5 van de WMO, sportbeleid, jongerenwerk, mantelzorg en vrijwilligerswerk en een deel van de wijkaanpak. Het gaat daarbij om wettelijke en niet wettelijke taken die we vanuit gezond en wel benaderen. We bezuinigen 10% op de dit budget te weten € 450.000. In de huidige begrotingsindeling heeft ‘gezond en wel’ betrekking op diverse doelstellingen, tijdelijk opgenomen onder de doelstelling gezondheid en toereikende zorg. 06007-Samenvoegen budgetten eigen kracht en burgerinitiatieven We bundelen diverse budgetten en subsidies zoals wijkvouchers, subsidie voor migranten en integratie beleid en de budgetten die behoren tot de hervorming van de waarderingssubsidies tot één budget voor initiatieven en activiteiten in de stad die bijdragen aan de participatiesamenleving. Hier zit nog een taakstelling op vanuit de oude bezuiniging. Die hogen we op met € 20.000. In de huidige begrotingsindeling heeft ‘eigen kracht en burgerinitiatieven’ betrekking op diverse doelstellingen, tijdelijk opgenomen onder de doelstelling gezondheid en toereikende zorg. 06007-Herontwerp processen WMO veld 6 We zullen de processen rondom de collectieve voorzieningen efficiënter inrichten, waardoor een besparing kan worden gerealiseerd op de uitvoering. 06007-Ontschotten prestatievelden 7,8 en,9 Vanuit het rijk is meer geld beschikbaar gesteld ter voorkoming van ouderenmishandeling. Wij nemen deze taak op in ons reguliere beleid ten behoeve van burgers in kwetsbare omstandigheden. Daarbij bundelen en ontschotten we in de prestatievelden 7,8 en 9 van de WMO. 06007-Efficiency maatschappelijk Vastgoed We gaan taken anders inrichten, ontschotten en taken bundelen. Hierdoor kunnen we efficiënter omgaan met de middelen die ons ter beschikking staan. In de praktijk betekent dit dat we kritisch kijken naar maatschappelijk vastgoed en taken die nu nog apart worden georganiseerd, combineren. We gaan een verdere efficiency slag maken met ons maatschappelijk vastgoed. Daarbij denken wij aan het verlagen van het onderhoudsniveau van ons maatschappelijk vastgoed en gaan we nog verder onderzoek doen naar het combineren van onze voorzieningen met de voorzieningen van maatschappelijke partners in het kader van de decentralisaties en het afstoten van panden. 06007-Minder beleidscapaciteit zorg en techniek Delft spitst haar inzet toe op innovaties die besparingen kunnen opleveren in de zorg en zo o.a. het WMO budget kunnen ontlasten. Deze inzet vindt plaats via het TIC-programma. Zo is Delft deelnemer aan het Living Lab voor zorginnovaties waarin nieuwe zorgproducten worden ontwikkeld en Delftenaren ze als eerste in de praktijk mogen testen. Overige beleidscapaciteit verminderen we omdat we verder het landelijk beleid volgen. Er is een landelijk platform actief. Algemene Dekkingsmiddelen 06022-Invoeringskosten decentralisatie Jeugdzorg Voor de invoeringskosten voor de decentralisatie jeugdzorg ontvangen gemeenten een bijdrage van het Rijk via het gemeentefonds. 06023-MO-OGGZ Sinds 2010 ontvangen 43 centrumgemeenten via de decentralisatie-uitkering maatschappelijke opvang, verslavingsbeleid en openbare geestelijke gezondheidszorg (MO/VB/OGGZ) middelen ten behoeve van beleid op deze prestatievelden uit de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO). Daaraan lag een nieuw verdeelmodel ten grondslag. Als gevolg van herverdeling van de middelen ontvangt Delft vanaf 2014 structureel € 71.000 minder. 06022-WMO - maatwerkvoorziening Het door het Rijk toegekende incidentele budget van € 287.000 in 2014 wordt ingezet voor de Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 74 compensatie van de afgeschafte regelingen Wtcg, CER en de regeling specifieke zorgkosten. We gaan onderzoeken of deze compensatie plaats gaat vinden vanuit de WMO of vanuit Bijzondere Bijstand. Vooralsnog blijft het budget, incidenteel € 287.000 in 2014, in afwachting van het onderzoek onderdeel van de WMO uitmaken. 06022-WMO - extramuralisering Zorg-zwaartepakketten (ZZP) Aanvullend op het eerdere besluit van het Rijk om enkele lichte zorgzwaartepakketten per 2013 te extramuraliseren, komen daar in 2014 de groepen lichamelijk en zintuiglijk gehandicapten bij. Ter compensatie van de daarmee gemoeide kosten komt in 2014 eenmalig € 247.000 beschikbaar. Wij willen hiermee investeren in structurele oplossingen om de gevolgen van deze maatregel voor de huidige WMO voorzieningen op te vangen. De nadruk komt te liggen op initiatieven die de eigen kracht van burgers en inzet van hun eigen netwerk versterken. Ook moeten deze initiatieven gebruik maken van („aan de slag‟-)vrijwilligers en studenten, en ze moeten bovendien wijkgericht zijn. De initiatieven zijn collectieve voorzieningen die ertoe zullen leiden dat er minder aanspraak zal worden gemaakt op individuele voorzieningen. 06022-WMO - uitname CAK In verband met de centrale financiering van het CAK voor de uitvoering van WMO-taken is de rijksbijdrage structureel verlaagd. 06022-WMO - huishoudelijke verzorging De WMO-budgetten worden jaarlijks door het Rijk geïndexeerd. De verhoogde bijdrage zal enerzijds worden gebruikt ter afdekking van de korting die te zijner tijd toegepast zal worden op het over te hevelen budget voor de te decentraliseren taken in het kader van de decentralisatie AWBZ naar WMO. Anderzijds ter dekking van de korting die wordt toegepast in verband met de toegenomen kosten van het CAK. 06022-Transitiekosten AWBZ De door het Rijk toegekende middelen voor de transitiekosten decentralisatie AWBZ begeleiding naar WMO, worden gebruikt voor de inzet van capaciteit, onderzoek en andere kosten die gemaakt moeten worden om de organisatie voor te bereiden op de nieuwe taken. Betere aandachtsbuurten Bezuinigingen 05018-Capaciteitsvermindering samenleving Bij het cluster Samenleving wordt door meer op regie te sturen en taken te bundelen nog een besparing van € 75.000 gevonden in 2016 en verder. Algemene Dekkingsmiddelen 04018-Maatschappelijke stages In het Regeerakkoord is opgenomen dat de wettelijk verplichte maatschappelijke stage voor het voortgezet onderwijs per 2015 wordt afgeschaft. In lijn met het rijksbeleid wordt dit beleid gestopt. Talentontwikkeling jongeren Bezuinigingen 04014-Herijken subsidie techniek educatie We kijken kritisch naar het verstrekken van subsidies rondom techniek educatie vanuit participatiesamenleving. De gemeentelijke subsidie aan het Science Center voor techniek educatie wordt gestopt. In het bredere verband van de metropoolregio Rotterdam Den Haag of via de scholen wordt gekeken naar andere financiering. De intensiveringsaanvraag doorlopende leerlijn techniek komt niet ten laste van de gewone begroting, maar wordt ondergebracht bij de intensivering kenniseconomie/TIC Delft. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 75 04014-Efficiency speelplekken Het aantal speelplekken wordt waar mogelijk teruggebracht op basis van de in 2012 vastgestelde Uitvoeringsnotitie Spelen. Een deel van het areaal wordt omgevormd naar een groene voorziening zonder speeltoestellen. 04014-Hervorming prestatieveld 2 WMO Binnen prestatieveld 2 van de WMO, de jeugdgezondheidszorg bundelen we wettelijke en niet wettelijke taken. Daarbij versoberen we het maatwerk dat wordt uitgevoerd door diverse uitvoeringsorganisaties (o.a. de stichting JGZ). Ook ligt hier een sterke relatie met de decentralisatie van de jeugdzorg en het opzetten van de sociale teams. We bezuinigen met uitzondering van het basispakket 10% wat neerkomt op € 200.000. 05054-Afstoten speelnatuur De natuurspeelplaats hammenpoort over laten aan de natuur. Geen extra inzet meer op onderhoud en activiteiten. 04014-Uitvoeren wettelijke taken Onderwijs achterstandenbeleid (OAB) en hervormen kinderopvang We beperken ons tot het uitvoeren van de wettelijke taken voor de gemeente in het kader van het onderwijsachterstandenbeleid. Het rijksbudget voor het onderwijsachterstandenbeleid is in het verleden verhoogd en de gemeentelijke bijdrage is niet verminderd. Delft doet dus meer dan wettelijk vereist. Met het stoppen van de gemeentelijke bijdrage gaan we terug naar de vereiste inzet. Wij zien mogelijkheden voor een hervorming kinderopvang en bezuiniging op dit terrein, waarbij ook wordt gekeken naar de inzet van het participatiebudget Bestaand beleid 04009-Herschikken reservemiddelen onderwijs achterstandsbeleid (OAB) Het huidige OAB-plan loopt tot 1 augustus 2014. Doordat subsidies worden verstrekt over het schooljaar ontstaat in de periode januari – juli 2014 een tekort in de begroting van € 50.000. Dit wordt opgelost door een deel van de reservemiddelen te herschikken van 2013 naar 2014. Algemene Dekkingsmiddelen 04009-Impuls brede school De gemeente Delft maakt vanaf 2011 gebruik van de maximaal mogelijke inzet op de combinatiefuncties. Hiervoor ontvangt de gemeente structureel budget vanuit het Rijk voor 40% van de kosten. Er is dus sprake van 60% cofinanciering van de gemeente. De regeling is in 2012 uitgebreid met de inzet van buurtsportcoaches. De betreffende functionarissen zijn in Delft in dienst bij Stichting Evenementen Haaglanden. Conform de voorwaarden voor deze regeling worden in 2013 de voorbereidingen getroffen om het gevraagde aantal extra fte te realiseren en in te zetten volgens de doelstellingen. Deze doelstellingen stroken met het gemeentelijk beleid, zoals onlangs vastgesteld in de nota Gezondheidsbeleid. Veilige stad Bezuinigingen 11002-Stoppen preventie De gemeentelijke subsidies voor ambulant jongerenwerk en de bijdrage aan Halt worden gestopt. Dit zijn niet wettelijke taken binnen de doelstelling Veilige Stad. Bestaand beleid 01019-Leges omgevingsvergunningen en kosten omgevingsvergunningen De baten en lasten van het legesmodel van de Wabo worden verplaatst naar de doelstelling Goede ruimtelijke ordening /Vastgoed in het hoofdstuk doelstelling Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid. De lasten voor handhavingstaken blijven binnen de doelstelling Veilige Stad. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 76 11002-Sus-team De afgelopen jaren is het toezicht tijdens de uitgaansuren versterkt door het SUS-team. Uit de evaluatie van het SUS-team blijkt dat het team een belangrijk onderdeel is van Veilig uitgaan, een samenwerkingsverband tussen partners in de stad (horecaondernemers, politie, brandweer, openbaar ministerie en gemeente). Vanuit haar regierol blijft de gemeente samenwerking tussen de partners stimuleren en levert een bijdrage aan Veilig uitgaan middels het SUS-team. 11002-Voortzetten cameratoezicht Uit evaluatie blijkt dat de veiligheidsbeleving in het stationsgebied goed is. Cameratoezicht heeft een positieve bijdrage geleverd aan de veiligheid en de veiligheidsbeleving in dit gebied. Het cameratoezicht wordt voortgezet tot aan oplevering van het nieuwe stationsgebouw. Bezuinigingsmonitor In onderstaand overzicht geven we per doelstelling inzicht in de bestaande en nieuwe bezuinigingstaakstelling, de reeds ingevulde bezuinigingen en de nog in te vullen bezuinigingen. Bedragen x € 1000,- Bezuinigingstaakstelling Doelstelling Bezuinigingstaakstelling Gezondheid en Toereikende Zorg Betere aandachtsbuurten Talentontwikkeling jongeren Veilige Stad Totaal bezuinigingstaakstelling Ingevulde bezuinigingen Gezondheid en Toereikende Zorg Betere aandachtsbuurten Talentontwikkeling jongeren Veilige Stad Totaal ingevulde bezuinigingen Nog in te vullen bezuinigingen Gezondheid en Toereikende Zorg Betere aandachtsbuurten Talentontwikkeling jongeren Veilige Stad 2013 2014 2015 2016 2017 5.119 231 1.470 1.730 8.550 6.565 258 2.050 2.134 11.007 8.335 258 3.189 2.224 14.006 8.295 333 3.189 2.224 14.041 8.295 333 3.189 2.224 14.041 -5.119 -231 -1.470 -1.730 -5.881 -258 -2.050 -2.096 -5.031 -258 -1.947 -2.096 -5.181 -258 -1.947 -2.074 -5.181 -258 -1.947 -2.074 -8.550 -10.285 -9.332 -9.460 -9.460 - 684 38 3.304 1.242 128 3.114 75 1.242 150 3.114 75 1.242 150 - 722 4.674 4.581 4.581 Totaal nog in te vullen bezuinigingen Bedragen x € 1000,- Nog in te vullen bezuinigingen Doelstelling / bezuinigingsvoorstel Gezondheid en Toereikende Zorg Verzakeling aansturing externe organisaties Accommodaties efficient gebruik Zoeklicht formatiereductie Kostendekkende verhuur, invoering maatschappelijke korting Privatisering Binnen- en buitensportaccomodaties (excl zwembaden) Herontwerp processen WMO veld 6 Bundelen voorzieningen Gezond en Wel Samenvoegen budgetten eigen kracht en burgerinitiatieven Ontschotten prestatievelden 7,8 en 9 WMO Efficiency maatschappelijk vastgoed Minder beleidscapaciteit zorg en techniek Totaal Gezondheid en Toereikende Zorg Betere aandachtsbuurten Capaciteitsvermindering samenleving Totaal Betere aandachtsbuurten Talentontwikkeling jongeren Marktcomforme huur kinderopvang in schoolgebouwen Minder locaties CJG Minder jeugd en jongerenwerk, jongerenparticipatie 12+ Afstoten speelnatuur Herijking subsidie techniek educatie Efficiency speelplekken Hervormen prestatieveld 2 WMO Uitvoeren wettelijke taken OAB en hervormen kinderopvang Totaal Talentontwikkeling jongeren Veilige Stad Zoeklicht formatiereductie Preventie vanuit veiligheidsbeleid stoppen Totaal Veilige Stad Totaal Product nummer Restant 2013 Restant 2014 Restant 2015 Restant 2016 Restant 2017 6007 diverse diverse diverse diverse diverse diverse diverse diverse diverse diverse - 27 287 350 20 684 37 1.287 350 20 150 500 450 20 185 280 25 3.304 37 1.287 350 20 150 500 450 20 185 90 25 3.114 37 1.287 350 20 150 500 450 20 185 90 25 3.114 diverse - - - 75 75 75 75 diverse diverse diverse diverse diverse diverse diverse diverse - - 100 100 88 30 230 30 200 465 1.242 100 100 88 30 230 30 200 465 1.242 100 100 88 30 230 30 200 465 1.242 1019 diverse - 38 38 722 38 90 128 4.674 60 90 150 4.581 60 90 150 4.581 De toelichtingen op de bezuinigingen zijn opgenomen in de bijlage. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 77 Investeringen in het hoofdstuk Investeringsplan Bedragen x € 1000,= R/K Hoofdstuk Omschrijving Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Gezondheid en toereikende zorg Gezondheidscentra Reconstructie sportpark Brasserskade Talentontwikkeling jongeren Brede school Poptahof Christelijk Lyceum Delft Onderwijshuisvesting 2011 Onderwijshuisvesting 2012 Onderwijshuisvesting 2013 Onderwijshuisvesting 2014 - 2018 Scholen Combinatie Delfland Speelplekken Beschikbaar Begroting Begroting 2013 2014 Raming 2015 Raming 2016 Raming 2017 e.v. R R 16 131 16 131 - - - - K K K K K K K K 6.012 6.000 3.431 1.932 5.288 13.047 7.973 222 44.052 4.012 200 3.431 1.182 1.388 503 175 11.038 2.000 200 250 850 2.500 500 47 6.347 2.300 250 1.550 2.500 3.470 10.070 3.300 250 1.500 2.000 3.500 10.550 6.047 6.047 Totaal R = dekking uit reserve, K = Kapitaallasten, Toelichting bij de investeringen Talentontwikkeling jongeren Brede School Poptahof (inclusief sportvoorziening) Dit betreft een brede onderwijs-wijkvoorziening. De voorziening bevat in ieder geval twee scholen (huidige Omnibus en Horizon/locatie Anne de Vries), buitenschoolse opvang, een peuterspeelzaal en een gymzaal. Vanuit deze multifunctionele accommodatie wordt door meerdere partijen vorm gegeven aan een samenhangend aanbod van onderwijs, opvang en vrije tijd. Realisatie zal plaatsvinden in 2013/2014, geplande oplevering is mei 2014. Christelijk Lyceum Delft (CLD) - uitbreiding Molenpad De uitbreiding van het CLD zou worden uitgevoerd door Vestia, als gevolg van de crisis binnen Vestia is dit onzeker geworden. De gesprekken met Vestia over de ontwikkeling lopen nog. Vestia bekijkt of de verplichting door een andere partij kan worden overgenomen. Het proces om te komen tot aanpassing van het bestemmingsplan is gestart. Met de buurt heeft beginspraak plaatsgevonden. Planning voor de start van de bouw is volgens plan 2014, afronding zal plaatsvinden in 2016. Onderwijshuisvesting 2011 – 2018 Jaarlijks worden in het consensusoverleg met de schoolbesturen de afspraken vastgelegd voor het onderwijshuisvestingsprogramma. In overleg met de schoolbesturen wordt gewerkt aan een Integraal Huisvestingsplan (IHP) voor zowel het Voortgezet Onderwijs (VO) als het Primair Onderwijs (PO). Het IHP VO is inmiddels vastgesteld. Scholen Combinatie Delfland De uitplaatsing van de bestaande school aan de Van Bleiswijckstraat is in gang gezet en wordt halverwege 2013 afgerond. De uitplaatsing van de Praktijkschool is vertraagd, maar zal naar alle waarschijnlijkheid, gekoppeld aan het IHP PO, medio 2014 tijdelijk worden verplaatst waardoor de nieuwbouw voor het VMBO-deel in het spoorzonegebied kan gaan starten. De geplande start is november 2014, de geplande afronding 1e kwartaal 2015. Speelplekken Het budget voor speelplekken is voor € 200.000 cofinanciering voor ProFit, een Europees project met subsidie van EU en VROM. Dit wordt uitgevoerd op de locatie speeltuin Beukenlaan. Op de Beukenlaan worden innovatieve sport/beweegconcepten in het kader van ProFit geplaatst en uitgeprobeerd. De resterende € 22.000 is voor de herinrichting van de speeltuin Wilhelminapark. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 78 Begrote lasten, baten en reserves naar doelstelling begrotingsjaar Bedragen x € 1000,- Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Doelstelling en productnaam Lasten Baten Saldo van baten en lasten Gezondheid en toereikende zorg 6005 Beheer buitensport 6006 Beheer binnensport 6007 Beheer zwemsport 6009 Sport voorzieningen 6015 Buurt- en wijkwerk 6016 Ondersteuning welzijnswerk 6020 Algemeen maatschappelijk werk 6022 Wet maatschappelijke ondersteuning 6023 Maatschappelijke voorzieningen 6024 Maatschappelijke begeleiding 6025 Voorziening gehandicapten 6027 Gezondheidszorg 6028 Ggd zuid-holland west 6035 Wonen en zorg 6036 Sportbeleid Betere aandachtsbuurten 4018 Brede school 5018 Wijkaanpak Talentontwikkeling jongeren 4001 Openbaar basisonderwijs 4003 Bijzonder basisonderwijs 4005 Bijzonder speciaal onderwijs 4007 Openbare scholengemeenschappen 4008 Bijzondere scholengemeenschappen 4009 Onderwijs achterstandenbeleid 4012 Gemeensch. baten en last.onderwijsvoorz. 4013 Schoolgebouwen geen onderwijsfunctie 4014 Ov. gemeensch. baten en lasten onderwijs 4015 Jeugd- en jongerenwerk 4020 Leerlingenvervoer 4021 Reg. meld- & coordinatiepunt 4022 Schoolzwemmen 4024 Jeugdgezondheidszorg 4025 Kinderopvang 5058 Kindervoorzieningen Veilige stad 1019 Bouwen en wonen 11001 Rampenbestrijding 11002 Openbare orde en veiligheid 11009 Openbare ruimte (veiligheid) 11010 Omgevingsdienst Haaglanden 11011 Bijdrage veiligheidsregio haaglanden Eindtotaal 29.586 2.267 428 -1.168 485 1.721 1.378 514 12.529 4.673 64 5.484 89 853 167 101 1.984 493 1.491 18.212 977 1.951 540 812 1.000 3.174 1.287 58 1.714 598 832 255 189 3.611 762 452 10.726 715 28 1.400 138 1.021 7.424 60.509 3.956 360 358 945 2.259 34 750 750 3.039 9 2.246 197 100 155 5 211 35 81 466 307 133 26 8.210 25.6311.907712.113 4851.7211.37851410.2704.673645.449898531671011.23449374115.1739771.9425408121.0009281.09041 1.559598827441543.61176237110.260408281.2661121.0217.42452.299- Resultaat na StortingenOnttrekkingen bestemming - - 25.6311.907712.113 4851.7211.37851410.2704.673645.449898531671011.23449374115.1739771.9425408121.0009281.09041 1.559598827441543.61176237110.260408281.2661121.0217.42452.299- Toelichting producten per doelstelling Gezondheid en toereikende zorg Beheer buitensport Het beheer en onderhoud van de sportparken. Beheer binnensport Het beheer, onderhoud en exploitatie van de binnensport accommodaties. Beheer zwemsport Het beheer, onderhoud en exploitatie van zwembad Kerkpolder. Sport voorzieningen Het stimuleren van de deelname aan sport, het verbeteren van verenigingsstructuur, subsidiering van het onderhoud van sportparken en subsidiëring van twee zwembaden van de Sportfondsen Delft BV. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 79 Buurt- en wijkwerk Het beheer van welzijnsaccommodaties, subsidieverstrekkingen en bijdragen aan het jeugdwerk. Ondersteuning welzijnswerk De ondersteuning van het welzijnswerk krijgt vorm door subsidieverstrekking aan Breed Welzijn Delft. Algemeen maatschappelijk werk Het verstrekken van prestatiesubsidies aan “Kwadraad”, gericht op het helpen van kwetsbare mensen die problemen hebben met de gevolgen van sociale en maatschappelijke factoren op persoonlijk of interpersoonlijk functioneren, en die niet zelfstandig kunnen oplossen. Wet maatschappelijke ondersteuning Verstrekking van vergoedingen op het gebied van huishoudelijke verzorging aan burgers die tot de doelgroep van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) behoren. Subsidieverstrekkingen aan instellingen die actief zijn op het gebied van de WMO. Maatschappelijke voorzieningen Kerntaak van de maatschappelijke opvang (inclusief vrouwenopvang) is het bieden van tijdelijk onderdak en begeleiding aan burgers, die al dan niet gedwongen de thuissituatie hebben verlaten en niet in staat zijn zich op eigen kracht te handhaven in de samenleving. De openbare geestelijke gezondheidszorg richt zich op burgers die belast zijn met meerdere problemen tegelijkertijd, zoals psychische en verslavingsproblemen, sociaal kwetsbaar zijn en vaak geen duidelijke hulpvraag hebben. Maatschappelijke begeleiding Budget voor de “WMO Raad” en het “panel werk en inkomen”. Voorziening gehandicapten Het in het kader van de WMO verstrekken van gehandicapten- en ouderen voorzieningen, zoals scootmobielen en rolstoelen, alsmede het verzorgen van collectief vervoer. Gezondheidszorg Het voeren van een lokaal gezondheidsbeleid is een wettelijke plicht op grond van de Wet publieke gezondheid (Wpg). Het gaat om activiteiten waarmee de gemeente een gezonde leefstijl van haar bewoners stimuleert. GGD Zuid-Holland west Bijdrage aan de gemeenschappelijke regeling GGD Zuid-Holland West voor de uitvoering van (wettelijke) (basis) taken bij het bewaken, beschermen en bevorderen van de volksgezondheid, waarbij preventie voorop staat. Vanaf 2014 neemt Delft het takenpakket via een dienstverleningsovereenkomst af van de GGD Haaglanden (na fusie). Wonen en zorg Het voeren van woningbeleid ten aanzien van de woningmarkt, –voorraad en zorg. Hiertoe behoort het (laten) uitvoeren van onderzoek, monitoring van woonvraag en aanbod, het in beeld brengen van de consequenties van scheiden van wonen en zorg, het geschikt maken van maatschappelijke accommodaties voor multifunctioneel gebruik en het maken van prestatie afspraken met maatschappelijke partners. Sportbeleid Stimuleren van bewegen, spelen en sporten. Delft zet in op een bredere maatschappelijke rol voor sportverenigingen. De regeling combinatiefunctionarissen is vanaf 2013 omgezet in de regeling buurtsportcoaches. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 80 Betere aandachtsbuurten Brede school Een brede school is een netwerk van voorzieningen voor kinderen, jongeren en gezinnen in de buurt, met de school als middelpunt. Een brede school werkt samen met organisaties voor kinderopvang, welzijnsinstellingen, peuterspeelzalen, bibliotheken en instellingen voor sport en cultuur. Brede scholen zijn er voor het primair onderwijs en het voortgezet onderwijs. Wijkaanpak De Delftse wijkaanpak is erop gericht om samen met bewoners en organisaties te werken aan sterke wijken in Delft, door de kwaliteit van de woon- en leefomgeving te verbeteren en op orde te houden. Talentontwikkeling jongeren Openbaar basisonderwijs Het zorgdragen dat leerlingen vanaf 4 jaar openbaar basisonderwijs kunnen volgen, dat door middel van een ononderbroken ontwikkelingsproces aansluiting geeft op het voortgezet onderwijs en dat toegankelijk is ongeacht godsdienst of levensbeschouwing. Onder andere subsidies bewegingsonderwijs en voorzieningen huisvesting schoolgebouwen. Bijzonder basisonderwijs Binnen het kader van de wettelijke regelgeving (materiele en financiële gelijkstelling) zorg dragen voor het verstrekken van voorzieningen aan het bijzonder onderwijs. Onder andere subsidies bewegingsonderwijs en voorzieningen huisvesting schoolgebouwen. Bijzonder speciaal onderwijs Binnen het kader van de wettelijke regelgeving zorg dragen voor het verstrekken van voorzieningen aan het bijzonder speciaal onderwijs. Onder andere bekostiging Pleysierschool en Reboundvoorziening en voorzieningen huisvesting schoolgebouwen. Openbare scholengemeenschappen Het aanbieden aan leerlingen van openbaar voortgezet onderwijs. Dit wordt verzorgd door het Grotius College. Voornamelijk huisvestingsvoorzieningen. Bijzondere scholengemeenschappen Binnen het kader van de wettelijke regelgeving zorgdragen voor het verstrekken van voorzieningen aan het bijzonder voortgezet onderwijs. Voornamelijk huisvestingsvoorzieningen. Onderwijs achterstandenbeleid Het scheppen van mogelijkheden door de Delftse scholen en instellingen de onderwijsachterstanden aan te pakken bij leerlingen tussen de 2 en 18 jaar. Gemeenschappelijke baten en lasten onderwijsvoorzieningen. Het bieden van de benodigde faciliteiten ten behoeve van enerzijds het vakonderwijs voor de leerlingen van de basisscholen en anderzijds voor de sportverenigingen. Schoolgebouwen geen onderwijsfunctie Beschikbaar stellen en beheren van gebouwen ten behoeve van tijdelijk onderwijsgebruik. Overige gemeenschappelijke baten en lasten onderwijs Het bieden van de benodigde faciliteiten aan scholen en instellingen ter ondersteuning van het educatief aanbod aan leerlingen. Jeugd- en jongerenwerk De gemeente zet zich in voor het mogelijk maken van een vernieuwd aanbod in de stad, gericht op aandachtsbuurten, waarbij de gemeente participatie van jongeren wil stimuleren. Leerlingenvervoer Gemeenten zijn wettelijk verplicht een regeling leerlingenvervoer vast te stellen. Op basis hiervan kunnen ouders onder bepaalde voorwaarden aanspraak maken op bekostiging van het vervoer van en naar school. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 81 Regionaal meld- & coördinatiepunt Alle gemeenten in Nederland moeten voortijdig schoolverlaters tot 23 jaar registreren en ervoor zorgen zij via een passend traject (onderwijs, baan of combinatie) alsnog een startkwalificatie kunnen behalen. Gemeenten participeren in één van de 39 RMC regio's (Regionaal Meld- en Coördinatiepunt). Schoolzwemmen Alle leerlingen in groep 4 van het basisonderwijs en de leerlingen in het speciaal onderwijs worden in de gelegenheid gesteld een schoolzwemdiploma te halen. Vanaf schooljaar 2014/2015 wijzigt dit en krijgen alleen leerlingen van groep 4 op zogenaamde OAB-scholen (Onderwijs Achterstanden Beleid) en van het speciaal onderwijs nog schoolzwemmen. Jeugdgezondheidszorg Verzorgen van Jeugd gezondheidszorg voor 0-19 jarigen via de GGD ZHW. Vanuit het rijk is subsidie beschikbaar gesteld voor opzet van een centrum Jeugd en gezin. Kinderopvang Verstrekken van subsidie aan peuterspeelzaal, kinderdagverblijf. Hygiëne rapportages aan GGD en in standhouden loket kinderopvang. Kindervoorzieningen Inrichting, onderhoud en exploitatie van speeltuinen. Veilige stad Bouwen en wonen Vergunningverlening en opleveringstoezicht zijn verplaatst naar de doelstelling Goede ruimtelijke ordening/Vastgoed in het hoofdstuk doelstelling Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid. De handhavingstaken blijven bij de doelstelling Veilige Stad. Naar aanleiding van verzoeken of constateringen worden mogelijke overtredingen van regelgeving voor de bebouwde omgeving onderzocht. Er wordt risicogericht opgetreden, waarbij veiligheid en gezondheid voor gebruikers en omgeving de zwaarstwegende criteria zijn. Hierin wordt samengewerkt met de Omgevingsdienst Haaglanden en de Veiligheidsregio Haaglanden. Openbare orde en veiligheid Kern van de gemeentelijke taak op het terrein van Openbare orde en veiligheid is regie op samenwerking. Om voorbereid te zijn op veiligheidsproblemen, wordt op diverse thema’s door de strategische partners pro- en reactief samengewerkt. De partners hebben, afhankelijk van werkveld of thema, een specifieke rol binnen de zogenaamde “veiligheidsketen”. Door een gerichte, sluitende aanpak worden onveilige situaties en criminaliteit vermeden of wordt erger voorkomen. Daar waar een onveilige situatie onafwendbaar is, wordt op basis van kennis en kunde actief ingezet op het oplossen en voorkomen van herhaling. Handhaving en toezicht op basis van de bevoegdheden van de burgemeester en de in de APV vastgestelde regelgeving dragen bij aan het behalen van de doelstellingen van het veiligheidsbeleid. Het verlenen van vergunningen draagt bij aan het reguleren van de maatschappij. Zo zorgt de gemeente ervoor, dat alle verschillende mensen, belangen, gebruikswensen en ontwikkelingen een plaats kunnen krijgen en Delft een leefbare en veilige stad blijft. Bijdrage Omgevingsdienst Haaglanden-ODH (voorheen Milieutoezicht) De Omgevingsdienst Haaglanden richt zich op de milieutaken van de gemeente rondom bedrijven en instellingen (Wet algemene bepalingen omgevingsrecht voor de activiteit milieu). Die taken bestaan uit onder andere het behandelen van milieuklachten, het uitvoeren van milieucontroles en het opstellen van milieuvergunningen. Vanaf begin 2013 zijn de taken van Milieutoezicht uitbesteed aan de Omgevingsdienst Haaglanden. Onderzocht wordt of meer uitvoeringstaken aan de Omgevingsdienst kunnen worden overgedragen. Om in te spelen op de actuele ontwikkelingen in de bouwsector en toekomstige wetgeving over de kwaliteit van de uitvoering, wordt onderzocht hoe dit het beste kan worden georganiseerd. Het gaat om de minimaal benodigde basisformatie en de vraag of taken deels of helemaal kunnen worden uitbesteed aan de Omgevingsdienst Haaglanden of marktpartijen. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 82 Veiligheidsregio Haaglanden (VRH) De gezamenlijke (multidisciplinaire) voorbereiding op de rampenbestrijding en crisisbeheersing door brandweer, politie, GHOR en gemeenten vindt plaats vanuit de VRH. Ook het beheer en de organisatie van de regionale alarmcentrale van de Brandweer Haaglanden en de Meldkamer Ambulancezorg horen bij de VRH. De komende jaren wordt ingezet op verdergaande reductie van de bijdrage, trap op trap af. Gezamenlijk zal gekeken moeten worden naar onder andere vermindering of stoppen van taken en een bijpassend veiligheidsniveau. Begrotingsmutaties 2013-2016 Bedragen x € 1000,- Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Voorstellen naar product en categorie Gezondheid en toereikende zorg Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Transitiefonds 06035 - Zorg en techniek Overige Begotingsmutaties Gezondheid en toereikende zorg Betere aandachtsbuurten Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Intensiveringen 05018 - Integrale aanpak Buitenhof Overige Begotingsmutaties Betere aandachtsbuurten Talentontwikkeling jongeren Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Overige Begotingsmutaties Talentontwikkeling jongeren Veilige stad Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Overige Begotingsmutaties Veilige stad Totaal Begroting 2013 Raming 2014 Raming 2015 Raming 2016 Raming 2017 -27.712 -26 -845 -28.582 -26.387 -30 657 -25.760 -26.146 -5 879 -25.272 -26.077 1.024 -25.054 -26.077 1.024 -25.054 -2.414 -25 -10 -2.450 -2.145 -200 -4 -2.348 -2.143 -375 13 -2.505 -2.143 -150 13 -2.280 -2.143 -150 13 -2.280 -16.653 -1.682 -18.335 -15.664 -1.089 -16.752 -15.938 -825 -16.762 -16.963 -789 -17.752 -16.963 -789 -17.752 -12.532 99 -12.433 -61.800 -11.590 -261 -11.851 -56.711 -11.694 -267 -11.961 -56.500 -11.692 -267 -11.959 -57.044 -11.692 -267 -11.959 -57.044 Deze tabel geeft inzicht in de voorstellen van de Programmabegroting 2013-2016 die zijn opgenomen in de meerjarige stand van de primaire begroting. De gemeenteraad neemt besluit over de jaarschijf 2014 van deze begroting. De besluiten met een meerjarige doorwerking zijn volgens de bestendige gedragslijn opgenomen in de stand van de primaire begroting. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 83 Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Wat willen we bereiken? Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 84 Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 85 Beleidstoelichting: wat willen we bereiken? Goed wonen In het regeerakkoord krijgt de gemeente meer taken op het gebied van wonen. Gemeenten krijgen een rol in aansturing en toezicht op de woningcorporaties en zijn verantwoordelijk voor realisatie van de opgaven van scheiden van wonen en zorg. Dit samen met de algehele woningmarktcrisis en de turbulentie in de sociale volkshuisvestingssector geeft een grote veranderopgave. Om deze veranderopgave inclusief vormgeving van de gemeentelijke regierol gestalte te kunnen geven is voor een periode van drie jaar (2013-2015) extra inzet nodig op de volgende taken: invulling geven aan de veranderende rol van gemeenten in het toezicht op de woningcorporaties; realisatie van de opgave zorgvastgoed en scheiden wonen en zorg (innovatie sociaal domein); aanjagen van de vastgelopen woningmarkt (verbeteren toegang en doorstroming). In 2014 willen we de prestatieafspraken met de corporaties vaststellen en starten we met de uitvoering. We werken in de regio verder aan het tot stand komen van regionale prestatieafspraken tussen gemeenten en corporaties. In dit overgangsjaar vindt ook besluitvorming plaats over de wijze van continueren van de regionale huisvestingsverordening per 1-1-2015. Het woonakkoord van de regering omvat maatregelen die de bouw en daarmee de werkgelegenheid stimuleren, energiebesparing bevorderen, starters helpen en scheefwonen tegengaan. Voor het aanjagen van de woningmarkt heeft de overheid € 50 miljoen beschikbaar gesteld als aanvulling op de gemeentelijke startersleningen die verstrekt worden via de Stichting Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (SVN). In Delft hebben wij binnen het SVN-fonds € 1,4 miljoen gereserveerd. In Delft hebben we een samenhangend pakket aan maatregelen dat moet helpen om de lokale woningmarkt te stimuleren: - startersleningen zijn stadsbreed beschikbaar, waardoor starters in de gelegenheid worden gesteld het verschil tussen koopprijs de maximaal te verkrijgen hypotheek te overbruggen; - erfpacht is mogelijk gemaakt, waardoor de woonlasten omlaag worden gebracht; - de gebiedsontwikkelingen binnen de gemeente worden gefaseerd o.b.v. het beleidsinhoudelijk kader wonen; - Over de gebiedsontwikkelingen in de regio vindt met Rijswijk en Midden-Delfland op ambtelijk niveau praktische afstemming plaats van de woningbouwplannen in Harnaschpolder en Rijswijk-Buiten, om samenloop van soortgelijke plannen te vermijden; - We zetten in op het binden van kenniswerkers aan de stad middels het bieden van een passend woonarrangement in de stad. Goede ruimtelijke ordening Delft is erin geslaagd om vóór 1 juli alle bestemmingsplannen op orde te hebben en voldoet daarmee aan gestelde eisen in de Wet ruimtelijke ordening. Er is veel overlegd met burgers, ondernemers en partners om te komen tot goede bestemmingsplannen die weer tien jaar mee kunnen. Daarnaast is begonnen met toekomstgericht bestemmen: door nu een tijdsinvestering te doen, zijn in de toekomst minder afwijkingsprocedures nodig. De actualisatie van bestemmingsplannen is daardoor ingewikkelder en tijdrovender, maar uiteindelijk toekomstgerichter. De positieve evaluatie van de stadsbouwmeester in het tweede kwartaal 2012 heeft geleid tot een reservering in de begroting en verlenging van de aanstelling tot en met 2014. In het tweede kwartaal van 2014 volgt een tweede evaluatie. In 2013 wordt samen met de stadsbouwmeester een nieuwe nota welstand opgesteld. De welstandsnota zal vereenvoudigd en makkelijker te gebruiken zijn. Er ontstaat meer ruimte voor ontwikkelingen die een kwalitatieve verrijking zijn voor de stad. Dit past in de gedachte van deregulering. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 86 Goede ruimtelijke ordening /Vastgoed De legesbaten voor de Wabo blijven achter als gevolg van de aanhoudende crisis in de bouw en regionale overprogrammering in de woningbouw. De consequenties zijn dat de afgelopen jaren een structureel tekort is ontstaan binnen het legesmodel en dat de kostendekkenheid van 100% niet is gehaald. In deze begroting is een verlaging opgenomen van zowel de baten als de lasten naar een niveau dat past in de huidige ontwikkelingen in de bouwsector. Het legesmodel Wabo wordt aangepast aan de wettelijk eisen (een op zichzelf staande en gesloten titel binnen de legesverordening) en omgevormd tot een gesloten circuit. Ook naar aanleiding van de rechtszaak met Visade worden daarbij maatregelen genomen om de transparantie en verantwoording te verbeteren. Vanwege de sterke relatie met alle ontwikkelingen in de bebouwde omgeving en nieuwe ontwikkelingsgebieden, is het voorstel om het gesloten circuit op te nemen bij de doelstelling Goede ruimtelijke ordening/ Vastgoed. Tot slot wordt eenmalig een bedrag van € 300.000 in de bijbehorende egalisatiereserve gestort. Met de voorgestelde verlaging van de begroting en dit bedrag in de egalisatiereserve is de verwachting dat het risico op een eventueel tekort is afgedekt en een robuuste basis is gelegd voor de toekomst. Kwaliteit openbare ruimte Het beheer van de openbare ruimte is over het algemeen goed op orde, en soms zelfs beter dan de vastgestelde doelstellingen. De tevredenheid ligt rond de 80%. Wij houden echter rekening met een dalende tevredenheid als gevolg van de al lopende bijstelling van de technische en beeldkwaliteit. Intensiveringen In de Programmabegroting 2014-2017 is een intensivering voor openbare ruimte opgenomen van € 400.000. Dit wordt aangewend voor het verhelpen van calamiteiten. Eventueel resterend budget wordt ingezet voor de omvorming van de openbare ruimte naar meer duurzaam en onderhoudsarm. Hierdoor neemt het risico op calamiteiten (zoals storm- en vorstschade) af. Investeringen Voor het strategisch beheer van de openbare ruimte van Delft wordt gebruik gemaakt van diverse beheersystemen op het gebied van wegen, riolering, civiele kunstwerken, groen en waterwegen. Een applicatie voor het beheer van deze kapitaalgoederen is erop gericht de beheerders zo goed mogelijk in hun werkproces te ondersteunen. Door een goed overzicht en inzicht in het te beheren areaal kan kostenefficiënt(er), met behoud van de gewenste kwaliteit, het beheer worden uitgevoerd. De huidige beheersystemen voldoen niet meer aan de eisen en functionaliteit die van een modern beheerssysteem mag worden verwacht. Voor het vervangen van de huidige systemen is € 200.000 gereserveerd. Delft is bereikbaar Met Spoorzone en tramlijn 19 zijn er veel werkzaamheden met verschillende faseringen (tijdelijke inrichtingen), die ook zo nu en dan wijzigen. In 2013 wordt duidelijk of de doelstelling van een 6,3 wordt gehaald met minder budget dan in 2012. Aanpassing van de bewegwijzering kan mogelijk het verschil maken. Voor 2014 is het doel een 6,0. Een hoog aandeel fietsverplaatsingen draagt bij aan de bereikbaarheid van onze compacte stad, zonder de leefbaarheid geweld aan te doen. De fiets is goed voor milieu en gezondheid en neemt in verhouding tot de auto minder ruimte in beslag. Voor verkeersmaatregelen bestaan cofinancieringsmogelijkheden. We zijn van plan die mogelijkheden maximaal te benutten. De verkeersmaatregelen uit de sobere actualisatie van het LVVP liggen nagenoeg op schema. Er is beperkte vertraging ten opzichte van de LVVP-ambitie uit het meetbaar bestuursprogramma in TUNoord door vertraging van de Sebastiaansbrug. In de Strategische agenda mobiliteit is voor de komende jaren de hoofdrichting van het mobiliteitsbeleid vastgelegd, met name voor de grote Delftse projecten die een goede bereikbaarheid waarborgen om zo bij te dragen aan de Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 87 kenniseconomie. Ook is aangegeven dat Delft meer in wil zetten op microbereikbaarheid als positieve prikkel voor een aantrekkelijk verblijfkwaliteit voor alle Delftenaren, met speciale aandacht voor kenniswerkers. Delft reserveert met deze begroting geld voor de Reinier de Graafweg. Op korte termijn zoeken we cofinanciering voor de Reinier de Graafweg, zodat we meteen kunnen starten met de aanleg na afronding van het gehele project nieuwbouw ziekenhuis inclusief woningbouw. Bij het Rijk dringen we aan op het uitbreiden van de spoorcapaciteit (PHS: 4 sporen Rijswijk-Delft Zuid) aansluitend aan de bouw van de spoortunnel (2017). Najaar 2013 neemt het ministerie een besluit of de bouw kan plaatsvinden in 2020 of 2028. In het kader van PHS heeft Delft bij het Rijk aangedrongen op een stationstunnel voor fietsers en voetgangers bij station Delft Zuid in plaats van een voetgangersbrug (traverse). Het ministerie van I&M lijkt bereid de investering in de traverse (dat wil zeggen, een passage bovenlangs) ook te willen besteden aan de stationstunnel. Delft heeft nu € 800.000 gereserveerd in de begroting en in juli 2013 is door het AB Haaglanden goedkeuring verleend aan aanvullende financiering vanuit Haaglanden. In het project Spoorzone dreigt in de toekomst een tekort aan stallingsruimte voor fietsen. Delft zoekt ruimte voor extra stallingscapaciteit, zowel bij station Delft als Delft zuid. Sinds enige jaren neemt de gemeente Delft met NS, ProRail, Stedenbaan Plus/Haaglanden en TU Delft deel aan het project Vernieuwend Fietsparkeren. De prognose is, dat voor 2025 er in totaal 13.000 fietsparkeerplaatsen nodig zijn in het Spoorzonegebied; daarvan moet voor 5.500 plekken nog ruimte (fysiek en financieel) gevonden worden. Wij onderzoeken mogelijkheden van cofinanciering. In de Kadernota is aangegeven dat we bevorderen dat in het IOP Spoorzone inzicht wordt gegeven in de ruimtelijke en financiële aspecten van dit vraagstuk. Dat is niet gelukt. Wel is in het risicoprofiel rekening gehouden met het risico voor fietsparkeren (zie paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing). De spoortunnel kan volgens planning in 2015 in gebruik worden genomen. De oplevering van de tweede set tunnelbuizen, de parkeergarage Spoorsingel en de inrichting van de openbare ruimte vindt dan plaats vanaf 2017. De regie op de bereikbaarheid van de stad staat in het teken van de uitvoering van het project Spoorzone en tramlijn 19. In 2013 wordt de uitvoering van het project POORT voortgezet. POORT is een sleutelproject in het programma Technologische Innovatie Campus Delft (TICD). Ook Clean Tech Delta ondersteunt actief enkele deelprojecten, onder andere door mee te financieren. Kennisinstellingen, overheden en bedrijven ontwikkelen en implementeren gezamenlijk duurzame mobiliteits- en bereikbaarheidsoplossingen in Delft, voor de korte termijn ("tijdens de verbouwing bereikbaar") en de lange termijn (verdubbeling kenniseconomie in 2013). In 2013 is de Kadernota Parkeerbeleid 2013-2020 vastgesteld. Hiermee is ook de bezuiniging van de parkeerketen nagenoeg geheel ingevuld. Bewoners hebben meer slaagkans op een parkeerplaats op straat in de binnenstad en in de schilwijken voor de eerste auto en een degelijke basisbezoekersregeling. Bezoekers van de binnenstad worden geacht te parkeren in openbare parkeergarages en op parkeerterreinen in de (omgeving van de) binnenstad. De tarieven voor vijfen zevendaagse bedrijfsvergunningen in de binnenstad worden verhoogd. Verdeeld over 2013 en 2014 wordt eenmalig € 1,5 miljoen geïnvesteerd in digitaliseringsmaatregelen en verdere efficiency op de uitvoering. Dit levert uiteindelijk structurele besparingen ter grootte van € 525.000 in 2014 en € 565.000 in 2015. De bereikbaarheid van de stad is essentieel voor de kenniseconomie en voor de leefbaarheid in de (binnen)stad. De intensivering in bereikbaarheid wordt voortgezet tot en met 2017, vanaf 2016 is daarvoor minder budget nodig, omdat tramlijn 19 dan gereed is. Ook het laatste benodigde budget voor het up to date brengen van de bewegwijzering komt in 2014 beschikbaar. Delft is een duurzame stad Met het nieuwe uitvoeringsprogramma richten we onze pijlen op een energieneutraal Delft in 2050. In tegenstelling tot voorgaande jaren richten we ons meer op de verantwoordelijkheid van onze partners in deze, en nemen wij onze rol als facilitator en stimulator. Daar waar we als gemeente een aanzienlijk belang zien vanuit onze eigen rol, pakken we deze en initiëren we zelf projecten. Maar: altijd vanuit een gelijkwaardigheid met partners. Het Duurzaam Delft Dreamteam, de Raad voor energieneutraliteit en het bezoekerscentrum De Papaver zijn de basis om de communicatie over duurzaamheid vorm te geven en om groene en Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 88 duurzame co-creatie gestalte te kunnen geven. Vanaf 2015 is er nagenoeg geen budget meer beschikbaar voor Natuur en Milieu educatie en kinderboerderijen. Daarom wordt er gewerkt aan een andere opzet, waarbinnen de gemeente een andere rol met minder bemoeienis krijgt. Hiervoor is een transitiebudget beschikbaar gemaakt. We blijven inzetten op verduurzaming van de bestaande woningvoorraad. Een verduurzaming van 5% van de bestaande woningen met een energiebesparing van 25% lijkt haalbaar. De stimuleringsregeling van de gemeente loopt tot augustus 2013; de systematiek van subsidieverlening wordt vervangen door laagrentende leningen. Het verbeteren van de luchtkwaliteit blijft een speerpunt in het milieubeleid. Met een drietal projecten wordt sinds het instellen van de milieuzone ingezet op verschoning en vermindering van het verkeer. Dit zijn de Pakketpost per Fiets, Maatwerk Distributie Delft en de Ekolectric. Na 2014 zal blijken of deze projecten zelfstandig kunnen blijven bestaan. De vooruitzichten zijn positief, maar hangen sterk samen met de ontwikkelingen in 2013. Monumenten hebben naast hun historische waarde een toegevoegde duurzame waarde voor de stad. Er wordt weinig aan gesloopt en ze kosten dus weinig aan nieuwe materialen. Wel vragen monument-eigenaren vergunningen of andere faciliteiten bij voornemens om de gebouwen te isoleren of om duurzame energiebronnen aan te boren, zoals zonne-energie en warmtekoudeopslag. Wij zullen onze faciliterende rol hierbij maximaal benutten. De doelen uit het Waterplan halen we later in de tijd, door bezuinigingen op de uitvoering bij zowel de gemeente als het Hoogheemraadschap. Een oppervlaktewatergemaal bij de Kerstanjewetering wordt gerealiseerd en er wordt ingezet op noodzakelijke maatregelen onder meer in overlastgebieden. Daarbij zijn ook maatregelen die samen met het Hoogheemraadschap van Delfland nog in een uitvoeringsprogramma worden uitgewerkt. Dit uitvoeringsprogramma komt in plaats van de voorgenomen watervisie. Vanuit het groenbeleid wordt ingezet op de waarden van groen. Het vergroenen van de directe leefomgeving wordt gestimuleerd, aandacht wordt geschonken aan klimaatbestendigheid van de stad en versterking biodiversiteit. Het metropolitane landschap is in stand gebleven. In samenhang met de (potentiele) stakeholders binnen de metropoolregio wordt ingezet op een ingrijpende vernieuwing van de organisatie van ontwikkeling en beheer van het landschap. De aandeelhouders van het Warmtebedrijf ENECO Delft bv zijn met elkaar in gesprek over de ontwikkeling van het warmtebedrijf. Naar het er zich nu laat aanzien dragen de deelnemende corporaties en gemeenten hun aandeel in het Warmtebedrijf over aan ENECO. Hiermee vervalt een directe rol van de gemeente in WBED. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 89 Wat gaan we ervoor doen? Iedereen heeft kans op woonruimte, ongeacht inkomen. Effect Indicator 0-meting 01-01-2013 01-01-2014 6%. Bandbreedte nieuwbouwwoningen. 346. 200-300. Faciliteren toegang en doorstroom op de sociale woningmarkt. Zie effectindicator: slaagkans 6%. sociale huurwoningen. 7%. 6%. Faciliteren collectief particulier opdrachtgeverschap. Aantal woningen gerealiseerd in particulier opdrachtgeverschap. 32. 35 (cumulatief). 50 (cumulatief). Realisatiecijfers 01-01-2013 Streefcijfers 01-01-2014 Jaar 2014 Iedereen heeft kans op woonruimte, ongeacht inkomen. Prestaties Stimuleren en faciliteren realisatie voldoende nieuwbouwwoningen. Slaagkans op sociale huurwoningen. Een goede ruimtelijke ordening. Effect Indicator Een goede ruimtelijke ordening. Prestaties Ruimtelijke Structuur Visie uitwerken in uitvoeringsparagraaf. 6%. 0-meting Niet zinnig om meetbaar te maken. De uitvoeringsparagraaf. De Uitvoeringsparagraaf uitvoeringsparagraaf vastgesteld. is opgesteld. Stimuleren experimentele en innovatieve architectuur. Evaluatie stadsbouwmeester. Uitgevoerd. Evaluatie stadsbouwmeester uitgevoerd en koers bepaald. Delft beschikt over actuele bestemmingsplannen. Alle bestemmingsplannen zijn niet ouder dan 10 jaar. 1 bestemmingsplan vastgesteld, 1 in voorontwerpfase, 6 in ontwerpfase. 8 actuele bestemmingsplannen voor de wettelijke deadlijn van 01/07/2013. Realisatiecijfers 01-01-2013 Streefcijfers 01-01-2014 > 50%. Een goede openbare ruimte. Effect Indicator 0-meting Een goede openbare ruimte. 83%. Prestaties Doelmatige beeldkwaliteit openbare ruimte. Meer groen/planten van bomen. Jaar 2014 % Delftenaren dat niet ontevreden is over de openbare ruimte. Beeldkwaliteit woonwijken en Niveau A Binnenstad, niveau B in binnenstad. en niveau B overige Binnenstad en B in wijken. overige wijken. Niveau B in binnenstad en C in overige wijken. - Bomenbalans - Neutrale bomenbalans - 9.000 m2 (cumulatief) groen omgevormd. - m2 omgevormd groen (onderhoudsarm en fleurig). Doelmatige technische kwaliteit van de openbare ruimte. Beheerplannen. Doelmatige dienstverlening. Servicenorm schoon en servicenorm heel. Bomenbalans: 800 bomenbalans +44 meer bomen omgevormd groen Omgevormd groen = 11.500 m2. 0. vastgesteld in 2012 beheerplan Waterwegen en beheerplan groen. Jaar 2014 Op alle gebieden actuele beheerplannen. Schoon: 87% Meldingen op tijd Schoon: 75% Heel: 96% afgehandeld: Schoon: Heel: 75%. (norm =75% 93%, Heel: 96%. meldingen binnen 15 dagen verholpen). Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 90 Delft is bereikbaar. Effect Indicator 0-meting Delft is bereikbaar. Oordeel bereikbaarheid. 6,3. In 2011 is een bereikbaarheidsregisseur actief. Oordeel bereikbaarheid is indicator. 6,3. Actualiseren LVVP. LVVP: Aantal projecten waarvan de bouw is gestart. LVVP: 9 projecten 3 uitgevoerd. benoemd waarvan de bouw moet starten voor 1 januari 2015. 5 gestart (cumulatief). 9 gestart (cumulatief). 1) Investeren in hoogwaardige fietsvoorzieningen. FAP: aandeel fietsverplaatsingen. FAP: 47%. FAP: 51%. FAP: 47%. Spoorzone in uitvoering: weinig overlast. % bewoners rondom de spoorzone dat zegt hinder te ondervinden + % bewoners dat er begrip voor heeft. Ondervindt hinder: 95% Heeft er veel begrip voor: 46%. Ondervindt hinder: 89%. Heeft er veel begrip voor: 57%. Ondervindt hinder: <95% Geen vertragingen. Geen vertragingen. Openbare ruimte is veilig Snelheid weghalen fout tijdens bouwwerkzaamheden. geparkeerde fietsen en snelheid oplossen klachten. Fietsen worden dagelijk weggehaald indien zij verkeerd geparkeerd staan, klachten over onduidelijke belijning worden binnen 1 week beantwoord. Fietsen: 1 keer per week Klachten verlichting: binnen 1 week Klachten onduidelijke bebording en belijning: binnen 1 week. Realisatie spoorzone op tijd voor het stadse deel. Volgens planning. Volgens planning. Prestaties Versterken bereikbaarheidsregie. Vergunningverlening en advisering spoorzone is professioneel en pro-actief. Geen vertraging t.g.v. gemeentelijk handelen. Spoorzone volgens planning. Realisatiecijfers 01-01-2013 Streefcijfers 01-01-2014 6,3. Jaar 2014 Jaar 2016: 6,8. 6,2. Zie effectindicator. Zie effectindicator. FAP: 47%. Heeft er veel begrip voor: 52%. 1) Uit de LVVP update zijn een aantal projecten gereed: Zuidplantsoen herinrichting, Rotterdamseweg oversteek Van Barenstraat, Kruithuisplein VRI en markering en Schoemakerstraat oversteek Aula. Ook Schoemakerstraat-Kruithuisweg VRI is gereed in 2013. Schoemakerstraat–Zuidplantsoen VRI; Mijnbouwstraat twee richtingen; Poortlandplein rotonde volgen pas in 2014, i.v.m. de koppeling aan de Sebastiaansbrug, die naar 2014 is verschoven. De start van de bouw van de Gelatinebrug is momenteel voorzien in 2014. Start Westlandseweg-Papsouwselaan volgt naar verwachting na 2015. Deze planningen betekenen dat per 1 januari 2014 naar verwachting 5 projecten uit de LVVP actualisatie zijn gestart. Dat is er 1 minder dan de 6 projecten zoals in het bestuursprogramma voorgenomen. Delft is energieneutraal in 2050. Effect Indicator Realisatiecijfers 01-01-2013 Streefcijfers 01-01-2014 -15% (1990-2012). Een % van het aantal bestaande woningen is 2 stappen omhoog gegaan met het energielabel. 4,5%. 15%. Stimuleren van organisaties en bewoners om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor duurzaam gedrag. Aantal gerealiseerde projecten van het Duurzaam Delft Dreamteam. 6. 10 (cumulatief). Warmtebedrijf ontwikkelen Een x % van de woningequivalenten is aangesloten. - vervallen - Delft is energieneutraal in 2050. Prestaties Versnellen duurzaamheid woningbouw. - gewijzigd Warmtebedrijf ontwikkelen 0-meting Totale CO2 uitstoot t.o.v. 1990. Ton verminderen CO2 uitstoot. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad Jaar 2014 71% (+2.500). 82% (+2.250). - vervallen - - vervallen - - vervallen - 3 ton. 647 ton. 91 Prestaties zonder effectindicator Effect Indicator geen Prestaties In stand houden groene buitengebied. Groter bereik natuur- en milieucommunicatie. 0-meting Realisatiecijfers 01-01-2013 Streefcijfers 01-01-2014 Areaal is gelijk gebleven. Toename oppervlakte arealen 'groen' Delftse Hout. 21.937. 20.000. Jaar 2014 geen Grondgebruik = groene bestemming percelen in bestemmingsplan Delft Oost. Aantal bezoekers Papaver. 17.465. 21.000. Aanvullingen streefcijfers Met voetnoten onder bovenstaande schema’s zijn de aanvullingen en/of veranderingen aangegeven in de effectindicatoren ten opzichte van de Kadernota 2013, en met betrekking tot de prestatieindicatoren ten opzichte van het Jaarverslag 2012. Afwegingskader voor keuzes in gemeentelijke taken In de algemene inleiding is het afwegingskader in zijn geheel weergegeven. We hervormen vanuit de focus op stad van innovatie en participatiesamenleving. Nieuwe bezuinigingsvoorstellen tasten niet de leefbare basis in de stad aan. Voorstellen zijn in lijn met de sociale visie, waarbij de gemeente de groep die dit het hardst nodig heeft blijft bedienen. Hier concretiseren we het kader naar de afzonderlijke doelen. Wat gaan we daar anders doen? Het ruimtelijk beleid zien we in het verlengde van het streven om onze positie als stad van innovatie versterken, door meer kenniswerkers aan te trekken en vast te houden met duurzame en aantrekkelijke woonmilieus en openbare ruimte met verblijfskwaliteit, goede voorzieningen voor werken, ontmoeten en vrije tijd. De inspanningen concentreren zich daarbij op de Spoorzone, Binnenstad en Campus. Centraal staat daarbinnen de ontwikkeling van de Spoorzone tot een nieuw Delfts stadsdeel als ontvangstruimte voor stad en campus en hoogwaardig woon-werkverblijfsgebied verbonden met alle delen van de stad. Wettelijke nota’s blijven we ontwikkelen evenals nota’s die nodig zijn om uitvoeringstaken efficiënt te kunnen uitvoeren. Alle overige nota’s worden niet meer vernieuwd tenzij de raad daarom vraagt. Deze nota’s beperken zich tot het stellen van kaders. Een sterke stad kan niet zonder een aantrekkelijk leefklimaat. Deze basis houden we op orde. Met de lopende bezuinigingen versoberen we de kwaliteit van de openbare ruimte al tot bij het minimum. We gaan daar niet overheen. Er zal geen sprake zijn van verdere versobering. De basiskwaliteit van schoon, heel en veilig houdt de gemeente in stand. Daarbij wordt het initiatief zo veel mogelijk bij de burgers gelegd. Het streefbeeld is een beeldkwaliteit woonwijken op niveau C en binnenstad op niveau B. Alle luxe voorzieningen worden niet meer vervangen. In nieuwe gebiedsontwikkelingen houden we ons ook aan dat streefbeeld. Bij nieuwe ruimtelijke investeringen wordt gekozen voor standaard materialen met de beste verhouding tussen aanschaf en onderhoud. Projecten zonder zicht op financiering worden niet gestart. Stadsbeheer neemt in een periode van ruim tien jaar in omvang af van 200 naar 50, er gaat meer naar de markt en het Werkbedrijf. Voor de hele stad staat het op andere wijze ruimtelijk organiseren van de combinatie zorg en wonen op de agenda. Voor de middellange termijn staat het geleidelijk afronden van de Harnaschpolder op de agenda. Buiten de hierboven genoemde gebieden (Spoorzone, Binnenstad en Campus) wordt geen nieuwe infrastructuur aangelegd. Het financiële kader van het FietsActiePlan is leidend; keuzes moeten hierbinnen passen. Op het gebied van duurzaamheid gaan we door met stimulansen voor de samenleving vanuit het klimaatplan. Op educatief vlak - NME en kinderboerderijen - worden alle mogelijkheden onderzocht Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 92 om dit door de Delftse samenleving inhoudelijk en financieel te laten organiseren en dragen. De gemeente trekt zich terug uit het middelpunt. De maatschappelijke effecten van de taakafwegingen in dit hoofdstuk zijn ons inziens aanvaardbaar. We blijven inzetten op een basis op orde voor een goede leefomgeving. Buiten de genoemde gebieden die we als speerpunten beschouwen, zullen mensen soms langer geduld moeten hebben om wensen voor verbetering in vervulling te laten gaan. We wachten uiteraard niet langer dan verantwoord is. Wat gaat het kosten? Begrote lasten, baten en mutaties in reserves naar hoofdstuk Bedragen x € 1000,- Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Het overzicht van baten en lasten in de begroting Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Stortingen in reserves Onttrekkingen aan reserves Resultaat na bestemming Werkelijk 2012 126.979 85.115 41.8642.134 10.575 33.423- Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad Begroting 2013 94.020 65.694 28.326203 1.059 27.470- Begroting 2014 97.204 70.563 26.6412.683 1.941 27.383- Raming 2015 91.184 64.430 26.754450 1.296 25.908- Raming 2016 169.937 136.492 33.445817 1.541 32.720- Raming 2017 76.967 53.079 23.888909 826 23.970- 93 Mutaties per doelstelling Bedragen x € 1000,- Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Voorstellen naar product en categorie Goed wonen Primaire begroting 2012-2016 / vergelijkende cijfers Werkelijk 2012 Begroting 2013 Begroting 2014 Raming 2015 Raming 2016 Raming 2017 -230 -698 -92 - - - - 300 - - - -500 -1.000 -1.500 -100 - - - Bezuiniging 06032 - Budget studentenhuisvesting Intensiveringen 06037 - Voortzetten ISV Bestaand beleid 06032 - Studentenhuisvesting Overige Begrotingsmutaties Goed wonen Goede ruimtelijke ordening Primaire begroting 2012-2016 / vergelijkende cijfers -230 -698 -108 -300 -200 -1.000 -1.500 -1.416 -1.067 -939 -871 -843 -843 - 15 100 15 100 15 100 Bezuiniging 07009 - Geen verlenging inzet Stadbouwmeester 07009 - Efficiëncy budget Bestemmingsplannen Overige Begrotingsmutaties Goede ruimtelijke ordening Goede ruimtelijke ordening vastgoed Primaire begroting 2012-2016 / vergelijkende cijfers -1.416 -1.067 130 -809 80 -677 79 -649 79 -649 -5.228 -4.567 -3.481 -2.290 -2.359 -2.229 - - - 140 1.750 -1.750 1.750 -1.750 -17 1.750 -1.750 -105 1.750 -1.750 Bezuiniging 12008 - Verkleinen vastgoedportefeuille Bestaand beleid 12008 - Dekking nieuwe huisvesting 12016 - Gesloten circuit WABO opbrengsten 12016 - Gesloten circuit WABO kosten Overige Begrotingsmutaties Goede ruimtelijke ordening vastgoed Goede openbare ruimte Primaire begroting 2012-2016 / vergelijkende cijfers -5.228 -4.567 -845 -4.326 -2.001 -4.291 -1.884 -4.260 -1.594 -3.788 -16.625 -13.000 -15.845 -15.897 -17.253 -17.024 - 40 300 -40 80 30 400 300 300 -40 80 30 400 300 300 -40 Bezuiniging 05054 - Lagere intensiteit openbare verlichting 05054 - Verminderen aantal bruggen in de openbare ruimte 05054 - Aanpassing kwaliteitsniveau Riolering 05054 - Aanpassing voorzieningenniveau Reiniging 05054 - Volledige overdracht NME en kinderboerderijen Intensiveringen 05045 - Integraalbeheersysteem OR Overige Begrotingsmutaties Goede openbare ruimte Delft bereikbaar Primaire begroting 2012-2016 / vergelijkende cijfers -16.625 -13.000 4.443 -11.402 4.766 -10.831 4.533 -11.650 4.512 -11.442 -6.211 -4.850 -4.956 -6.406 -2.197 -4.673 - 20 50 10 40 - 220 20 50 10 40 300 220 20 50 10 40 -210 - -35 - -214 -8 -74 -118 -15 -74 -118 -23 -74 -2.000 -2.000 -2.000 -2.000 Bezuiniging 07005 - Verminderen bijdrage mobiliteitsfonds 07005 - Verminderen capaciteit mobiliteit 07005 - Stoppen onverplichte verkeersveiligheidsmaatregelen 07005 - Stoppen incidentele fietsacties 07005 - Opheffen bewaken fietsenstallingen 07005 - Besparingsverlies parkeren 13050 - Budget Kunstwerk HNK vervalt Intensiveringen 07005 - Bereikbaarheidsmanagement 07005 - Bewegwijzering 07005 - Reinier de Graafweg 07024 - Parkeerautomaten jaarlijks 07024 - Parkeerautomaten Reserves 12001 - Verbreding spaarmodel (Spoorzone) Overige Begrotingsmutaties Delft bereikbaar Duurzame stad Primaire begroting 2012-2016 / vergelijkende cijfers -6.211 -4.850 -530 -7.521 1.376 -7.205 -8.935 -12.698 2.010 -4.748 -3.711 -3.287 -3.224 -3.107 -3.017 -2.294 -73 - 75 -73 150 100 75 -73 150 100 75 -73 150 -200 100 - -45 -45 -45 274 -3.023 -27.383 197 -2.702 -25.908 349 -2.462 -32.720 446 -1.842 -23.970 Bezuiniging 08015 - Verlagen financiele inzet groen 10016 - Besparingsverlies Midden Delfland 08015 - Volledige overdracht NME en kinderboerderijen 08015 - Bezuiniging klimaatplan 08015 - Vrijval middelen Klimaatplan Intensiveringen 08015 - Bijdrage Grondwateronttrekking Overige Begrotingsmutaties Duurzame stad Totaal Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad -3.711 -33.423 -3.287 -27.469 94 Toelichting op de mutaties Goed wonen Bezuiniging 06032-Budget studentenhuisvesting We maken ruimte voor studentenhuisvesting.Daarmee kan het incidenteel budget € 300.000 studentenhuisvesting, geoormerkt voor wonen, vervallen. Intensiveringen 06037-Voortzetten ISV Blijvend investeren in stedelijke vernieuwing van buurten en wijken is van groot belang voor de toekomst van Delft. Tot en met 2014 zijn via bestuursovereenkomsten specifieke prestaties en bijdragen met de provincie Zuid-Holland vastgelegd. Zoals aangegeven in de Kadernota 2013 loopt eind 2014 de rijksbijdrage ISV af. Wij willen het beleid na 2014 echter voortzetten met een hernieuwde focus op: Ontwikkelen: via dekking van niet verhaalbare proceskosten en het revolverend inzetten van gelden stimuleren van gebiedsontwikkelingen, gelet op de drie decentralisaties vormt wonen en zorg(vastgoed) hier een belangrijk onderdeel van; herinrichten: incidentele inrichting van straten, pleinen, groen en/of water in aandachtsgebieden; saneren: bodemsanering en -onderzoek in diverse locaties binnenstedelijk, conform het bodemconvenant. Bestaand beleid Studentenhuisvesting Er is € 100.000 beschikbaar gesteld om studentenhuisvesting te realiseren. Het resterende benodigde bedrag van € 50.000 wordt in 2013 vrijgemaakt en gereserveerd. Goede ruimtelijke ordening Bezuinigingen 07009-Geen verlenging ondersteuning stadsbouwmeester Voor de inhuur van de stadsbouwmeester is incidenteel budget gereserveerd tot en met 2014. Voor ondersteuning en samenwerking met de stadsbouwmeester is er budget gereserveerd voor ambtelijke inzet. Deze reservering komt na 2014 te vervallen. Ambtelijke inzet en betrokkenheid is op projectbasis geborgd door de invoering van de kwaliteitskamer. 07009-Efficiency budget bestemmingsplannen Nu alle bestemmingsplannen in Delft niet ouder zijn dan 10 jaar is de volgende actualisatie minder tijdrovend. Waar mogelijk worden bestemmingsplannen samengevoegd zodat het totaal aantal bestemmingsplannen wordt teruggebracht. Dit leidt ook tot een afname van het aantal procedures. Goede ruimtelijke ordening Vastgoed Bezuinigingen 12008-Verkleinen vastgoedportefeuille Met een verkleining van de gemeentelijke vastgoedportefeuille kan de vastgoedformatie gekoppeld aan het Vastgoedbedrijf op termijn (per 1-1-2017 na ingebruikname HNK) met twee fte worden teruggebracht. Dit is alleen mogelijk als de vastgoedportefeuille ook daadwerkelijk wordt verkleind en er geen andere taken bijkomen. Bestaand beleid 12008-Dekking nieuwe huisvesting Uit de vrijvallende exploitatielasten moeten de herhuisvestingslasten betaald worden van de organisatieonderdelen (overwegend uitvoering Stadsbeheer) die niet meegaan naar Het Nieuwe kantoor. Voor de eigenaarsexploitatie is sprake van een vermindering van dekking voor de Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 95 herhuisvestingslasten vanwege het afnemen van de kapitaallasten. Het vrijvallen van de kapitaallasten moet worden gereserveerd in het Financieel meerjarenbeeld om de dekking in stand te houden. Per saldo levert dit geen resultaat op in de begroting. Goede openbare ruimte Bezuinigingen 05054-Lagere intensiteit openbare verlichting De openbare verlichting ’s nachts verminderen (bv 10% minder branduren). Dit goed monitoren om niet te belanden in (een gevoel van) onveiligheid. 05054-Verminderen aantal bruggen in de openbare ruimte Niet vervangen van bruggen in loop / fietsroutes. 05054-Aanpassing kwaliteitsniveau riolering Er wordt bezuinigd op het kwaliteitsniveau van riolering, door minder drainage gelijktijdig met riolering aan te leggen en de bijdrage aan de RBG omlaag te brengen. 05054- Aanpassing voorzieningenniveau reiniging Er wordt bezuinigd op het kwaliteitsniveau van de afvalscheiding, door te stoppen met afhandeling klachten door KCC, verlagen bijdrage RBG, afschaffen schoonmaken containers burgers. 05054- Volledige overdracht werkzaamheden NME en kinderboerderijen Een deel van de bezuiniging is bij deze doelstelling opgenomen, een ander deel van de bezuiniging wordt opgenomen bij de doelstelling Duurzame stad. De lopende opdracht om een bezuiniging in te vullen op NMC en de kinderboerderijen wordt zodanig aangescherpt dat een volledige overdracht van werkzaamheden aan de Delftse samenleving in 2017 mogelijk wordt. Een eventuele gemeentelijke betrokkenheid vindt plaats op basis van de sociale visie. Om deze transitie mogelijk te maken bestemmen we € 500.000 in de huidige reserve WWB als transitiebudget voor 2015 en 2016. Intensiveringen 05045-Integraalbeheersysteem Openbare ruimte Door een goed overzicht en inzicht in het te beheren areaal kan kostenefficiënt(er), met behoud van de gewenste kwaliteit, het beheer van de openbare ruimte worden uitgevoerd. Delft bereikbaar Bezuinigingen 07005-Verminderen bijdrage mobiliteitsfonds Eerder heeft de gemeente een bezuiniging op het mobiliteitsfonds moeten afboeken als besparingsverlies. Inmiddels is er echter ook bij andere gemeenten meer urgentie tot bezuinigen en bovendien gaat het mobiliteitsfonds binnenkort over naar de Metropoolregio. Dat lijkt een goed moment om vanaf 2016 weer een bezuiniging voor te stellen. Deze bezuiniging blijft afhankelijk van een meerderheid binnen de regiogemeenten. Als de gemeenten minder inleggen, is ook de totale subsidiemogelijkheid beperkter. 07005-Verminderen capaciteit mobiliteit Minder capaciteit voor niet-wettelijke en niet-regelgevingstaken en ondersteuning van het bestuur. 07005-Stoppen onverplichte verkeersveiligheidsmaatregelen Delft stopt met invulling geven aan verkeersveiligheidsverbeteringsvragen zoals in 2013 aan de Derdewerelddreef, de rotonde Delflandplein en de Vrijheidslaan. Daarnaast wordt de organisatie van het praktisch fietsverkeersexamen voor de bassischolen volledig aan de scholen zelf overgelaten. De gemeente Delft ondersteunt niet langer het prikken van een gezamenlijke datum, de afstemming met de politie en zet niet langer de routes uit, maar laat dit naar keuze aan de individuele scholen over. Het theoretische gedeelte van de verkeerseducatie is al eerder bij de scholen zelf belegd. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 96 07005-Stoppen incidentele fietsacties Er zal geen extra fietsenstalling meer worden aangeboden op koningsdag en lichtjesavond. In het fietsparkeerplan voor de Binnenstad wordt samen met partners gezocht naar permanente uitbreiding van capaciteit. Tevens zal worden gestopt met de OWEE-fietsactie en de actie studentenfietsverlichting. 07005-Opheffen bewaken fietsenstallingen Bewaking van de twee stallingen Nieuwe Langendijk en Hoven vervalt, stallingen blijven onbewaakt bestaan en zijn dan gratis beschikbaar. De stalling aan het Vesteplein behoudt zijn bewaking, vanwege de sociale veiligheid in de stalling die inpandig is. 07005-Besparingsverlies parkeren Met de kadernota parkeerbeleid delft 2013-2020 is besloten dat het “resterende” saldo van de reserve parkeren ad € 1,6 miljoen zal worden afgedragen aan de algemene reserve. Daartegenover wordt het resterende bedrag van de taakstelling vanaf 2017 € 210.000 beschouwd als besparingsverlies en opnieuw betrokken bij het financiële meerjarenbeeld. 13050-Budget Kunstwerk HNK vervalt Schrappen van het gereserveerde budget levert een eenmalig bedrag op. Vanuit het project Het Nieuwe Kantoor zal worden gezocht naar alternatieve financieringsbronnen. Intensiveringen 07005-Bereikbaarheidsmanagement De bereikbaarheid van de stad is essentieel voor de kenniseconomie en voor de leefbaarheid in de (binnen)stad. Bereikbaarheidsmanagement is bovendien essentieel voor de bereikbaarheid voor nood- en hulpdiensten en voor de verkeersveiligheid. Om de bereikbaarheid tijdens het vervolg van de uitvoering van de Spoorzone en tramlijn 19 op een aanvaardbaar peil te houden is verlenging van de incidentele intensivering tot en met 2017 noodzakelijk. Voortzetten van bereikbaarheidsmanagement in 2015 op het versoberde niveau van 2014 maakt het mogelijk de streefwaarde uit het meetbaar bestuursprogramma van het oordeel van Delftenaren op bereikbaarheid op een 6,0 te houden. Vanaf 2016 is er minder budget benodigd, omdat tramlijn 19 dan gereed is. Voor 2016 en 2017 is € 150.000 per jaar voldoende. Van de intensivering in bereikbaarheidsmanagement wordt van 2015-2017 jaarlijks € 32.000 gefinancierd uit het gesloten circuit riolering. Hinder en stremming komen ook voort uit rioleringsprojecten. Kosten in het gesloten circuit riolering en doorgerekend aan burgers via de rioolheffing. Concreet resulteert een bijdrage van € 32.000 uit het gesloten circuit riolering in een verhoging van de rioolheffing voor de burger van circa 0,3%. 07005-Bewegwijzering De herziening van de bewegwijzering conform de nota Bewegwijzering en bebording zorgt voor: een eenduidiger, rustiger vormgeving van de bewegwijzering beperking tot relevanter aantal bewegwijzerde doelen een betere bewegwijzering naar de binnenstad voor (toeristische) bezoekers, door het aangeven van ‘Historisch centrum’. Het plan voor de herziening is overlegd met belangenbehartigers uit de stad. Totale kosten € 353.000 (incidenteel), waarvan het grootste deel al is geregeld (o.a. subsidie, budgetoverheveling). Nog benodigd: € 34.500. Daarvan is in de nota, zoals vastgesteld door B&W, aangekondigd dat dit betrokken wordt bij besluitvorming over de programmabegroting. Voor de bewegwijzering is 50% subsidie beschikbaar van Stadsgewest Haaglanden. Met de uitvoering van de nota wordt voldaan aan wettelijke vereisten t.a.v. bebording (RVV, BABW). Met dit laatste geringe aanvullende budget kan de bewegwijzering in de gehele stad worden gecompleteerd. De aanpassing van de bewegwijzering wordt gerealiseerd door de nationale bewegwijzeringsdienst (voorheen ANWB). 07005-Reinier de Graafweg Na afloop van het gehele project zal worden gestart met de herinrichting van de Reinier de Graafweg, die via de Hooipolderweg (Midden Delfland) direct aansluiting geeft op de A4. Hiermee wordt de historische route door de kern Den Hoorn ontlast en krijgen Delft-west en het ziekenhuis een betere ontsluiting op het rijkswegennet. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 97 07024-Parkeerautomaten jaarlijks Betreft de jaarlijkse vervangingsinvestering in geval van calamiteiten. 07024-Parkeerautomaten Onlangs zijn 41 parkeerautomaten vervangen. In 2014 worden 49 parkeerautomaten vervangen. In de begroting is budget opgenomen om vervolgens elke 8 jaar al deze automaten te vervangen (aanschaf, inrichten, plaatsen, etc.). Reserve 12001-Verbreding spaarmodel (Spoorzone) Als gevolg van een aantal ontwikkelingen (beschreven in de Kadernota 2013) wordt het spaarmodel op het onderdeel Spoorzone verhoogd met € 2 miljoen per jaar. Duurzame stad Bezuinigingen 08015-Verlagen financiële inzet Groen Betreft bijdragen aan gemeenschappelijke regelingen, waarvoor gezamenlijke besluitvorming nodig is. In regionaal verband wordt hiertoe onder andere gewerkt aan gemeenschappelijke begrotingskaders. 10016-Besparingsverlies Midden-Delfland Bij de jaarrekening 2012 is besloten dat de bezuinigingstaakstelling op recreatie als besparingsverlies wordt geaccepteerd. 08015- Volledige overdracht werkzaamheden NME en kinderboerderijen Een deel van de bezuiniging is bij deze doelstelling opgenomen, een ander deel van de bezuiniging wordt opgenomen bij de doelstelling Goede openbare Ruimte. De lopende opdracht om een bezuiniging in te vullen op NME en de kinderboerderijen wordt zodanig aangescherpt dat een volledige overdracht van werkzaamheden aan de Delftse samenleving in 2017 mogelijk wordt. Een eventuele gemeentelijke betrokkenheid vindt plaats op basis van de sociale visie. Om deze transitie mogelijk te maken bestemmen we € 500.000 in de huidige reserve WWB als transitiebudget voor 2015 en 2016. 08015-Vrijvallen middelen Klimaatplan In de periode 2015 – 2019 kunnen we jaarlijks € 100.000 laten vrijvallen uit het revolving fund dat met de vaststelling van het uitvoeringsplan Klimaatplan is ingesteld omdat verstrekte middelen terugbetaald zullen worden en daarom geen gemeentelijk budget nodig is. Er blijft voldoende ruimte voor de realisatie van het uitvoeringsplan Klimaatplan. Intensiveringen 08015-Bijdrage Grondwateronttrekking De benodigde investering voor de realisatie van een gemaal en uitplaatsing onttrekkingsputten wordt verdeeld tussen de provincie Zuid-Holland, het Hoogheemraadschap en Gemeente Delft zorgt voor hogere bijdrage aan de gemeenschappelijke regeling. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 98 Bezuinigingsmonitor In onderstaand overzicht geven we per doelstelling inzicht in de bestaande en nieuwe bezuinigingstaakstelling, de al ingevulde bezuinigingen en de nog in te vullen bezuinigingen. Bezuinigingstaakstelling Doelstelling Bezuinigingstaakstelling Goed wonen 2013 2014 2015 - - 300 - - 258 500 5.379 2.163 991 9.291 459 550 6.994 2.716 1.247 11.966 588 550 7.469 2.798 1.522 13.227 588 550 8.244 3.318 1.522 14.222 588 690 8.244 3.018 1.522 14.062 -258 -500 -5.359 -2.163 -991 -459 -400 -6.784 -2.716 -1.097 -473 -350 -6.789 -2.677 -897 -473 -350 -6.794 -2.677 -897 -473 -350 -6.794 -2.325 -897 -9.271 -11.456 -11.186 -11.191 -10.839 20 - 150 210 - 300 115 200 680 120 115 200 1.450 640 115 340 1.450 692 20 150 510 625 2.040 625 3.030 625 3.222 Restant 2013 Restant 2014 Restant 2015 Restant 2016 Restant 2017 diverse - - 300 300 - - diverse diverse - - 15 100 115 15 100 115 15 100 115 diverse diverse diverse - 150 150 50 150 200 50 150 200 50 150 140 340 5048 diverse diverse diverse diverse diverse diverse 20 20 20 190 210 20 320 40 300 680 20 320 30 80 400 300 300 1.450 20 320 30 80 400 300 300 1.450 diverse diverse diverse diverse diverse diverse diverse - - 20 50 10 40 120 300 220 20 50 10 40 640 352 220 20 50 10 40 692 diverse diverse diverse diverse - 150 150 300 75 100 150 625 300 75 100 150 625 300 75 100 150 625 Goede ruimtelijke ordening Goede ruimtelijke ordening / Vastgoed en Projecten Goede openbare ruimte Delft bereikbaar Duurzame stad Totaal bezuinigingstaakstelling Ingevulde bezuinigingen Goed wonen Goede ruimtelijke ordening Goede ruimtelijke ordening / Vastgoed en Projecten Goede openbare ruimte Delft bereikbaar Duurzame stad Totaal ingevulde bezuinigingen Nog in te vullen bezuinigingen Goed wonen Goede ruimtelijke ordening Goede ruimtelijke ordening / Vastgoed en Projecten Goede openbare ruimte Delft bereikbaar Duurzame stad Totaal nog in te vullen bezuinigingen Bedragen x € 1000,- Nog in te vullen bezuinigingen Doelstelling / bezuinigingsvoorstel Goed wonen Vervallen incidenteel budget studentenhuisvesting Totaal Goed wonen Bedragen x € 1000,2016 2017 Product nummer Goede ruimtelijke ordening Geen verlenging inzet Stadbouwmeester Efficiëncy budget Bestemmingsplannen Totaal Goede ruimtelijke ordening Goede ruimtelijke ordening / Vastgoed en Projecten Vastgoedbedrijf+: centralisatiegedachte onderwijs Herhuisvesten DOK filliaal Buitenhof Verkleinen vastgoedportefeuille Totaal Goede ruimtelijke ordening / Vastgoed en Projecten Goede openbare ruimte Gemalen Beperken openingstijden kinderboerderijen, waterspeeltuin Verminderen aantal bruggen in de openbare ruimte Lagere intensiteit openbare verlichting Aanpassing kwaliteitsniveau Riolering Aanpassing voorzieningenniveau Reiniging Volledige overdracht werkzaamheden NME en kinderboerderijen Totaal Goede openbare ruimte Delft bereikbaar Herijking Parkeerketen Budget Kunstwerk HNK vervalt Verminderen bijdrage mobiliteitsfonds Verminderen capaciteit mobiliteit Stoppen onverplichte verkeersveiligheidsmaatregelen Stoppen incidentele fietsacties Opheffen bewaken fietsenstallingen Totaal Delft bereikbaar Duurzame stad Op een andere wijze omgaan met Natuur en Milieu Educatie Verlagen financiële inzet groen Stoppen met Klimaatplan Volledige overdracht werkzaamheden NME en kinderboerderijen Totaal Duurzame stad De toelichtingen op de bezuinigingen zijn opgenomen in de bijlage. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 99 Investeringen in het hoofdstuk Bedragen x € 1000,= Investeringsplan Hoofdstuk Omschrijving Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Goede openb are ruimte ISV Voorbereiding Gelatinebrug Gelatinebrug Bijdrage Gelatinebrug Kapelsbrug Kapelsbrug Bijdrage Haaglanden Sebastiaansbrug Tramlijn 19 Bijdrage Tramlijn 19 Oevers Buitenwatersloot Goede openb are ruimte Vastgoed Kristalweg (nieuw) Kristalweg bijdragen (nieuw) Delft is b ereikb aar Extra stallingplaatsen voor fietsen Spoorzone Fietsactieplan 2005 - 2008 Fietsactieplan 2015-2016 Bijdrage Fietsactieplan 2005 - 2008 Het Nieuwe Kantoor Het Nieuwe Kantoor niet activeerbaar (nieuw) LVVP Bijdrage LVVP LVVP 2014 -2016 Ontsluiting Poptahof Reinier de Graafweg (nieuw) Spoorzone Duurzame stad Delftse Hout Klimaatplan Voorzieningen Midden-Delfland Waterplan Bijdrage Waterplan Hoogheemraadschap Totaal R/K Beschikbaar R K K K K K K K/R K K 697 80 3.000 -2.000 878 -295 P.M. 12.923 -2.566 188 605 80 100 -100 878 -295 5.891 50 92 900 -900 4.708 -766 138 2.000 -1.000 2.324 -1.800 - - - 800 -800 800 - -350 -450 - - 5.050 554 420 -453 59.828 10.605 4.394 -1.266 1.075 P.M. P.M. 27.739 500 554 -453 20.074 3.838 1.506 -671 3.000 550 18.896 3.569 1.217 -500 237 3.000 2.000 210 15.784 5.018 1.022 -835 438 3.000 2.000 210 5.074 -1.820 1.215 400 3.000 174 15.739 723 2.969 59 3.537 -1.500 126.639 450 740 59 600 -300 37.906 273 802 2.400 -1.200 33.066 827 180 28.718 600 180 10.859 177 16.090 K K K K K K K R K/R K K K K R K R R K K Begroting Begroting 2013 2014 Raming 2015 Raming 2016 Raming 2017 e.v. R = dekking uit reserve, K = Kapitaallasten, E =exploitatiebudget Wegens aanbestedingsgevoelige informatie zijn er P.M. posten opgenomen Toelichting bij de investeringen Goede openbare ruimte Gelatinebrug Er komt een nieuwe fiets- en voetgangersbrug over de Schie ter hoogte van evenemententerrein Lijm & Cultuur, 'Gelatinebrug'. Deze brug verbetert de bereikbaarheid in de oost-west fietsroute naar station Delft Zuid en zorgt voor een betere doorstroming van het verkeer in TU-Noord. Kapelsbrug De Kapelsbrug is een project dat onder verantwoordelijkheid en op risico van de gemeente wordt uitgevoerd. Aanleiding van de vervanging is vooral het feit dat er in de toekomst tramverkeer over deze brug zal rijden, en de huidige constructie daarop niet is berekend. De oplevering van de nieuwe brug is voorzien in het tweede kwartaal van 2013. De problemen over de vertraging bij de uitvoering van werkzaamheden op de Zuidwal, die onder regie van Haaglanden worden uitgevoerd, zijn opgelost. Het meerwerk (vertragingsclaim) is gegund en de kosten zijn gedeeld met Haaglanden. De verwachte overschrijding (circa € 550.000) is afgenomen tot circa € 320.000. Deze overschrijding wordt gecompenseerd door de onderschrijdingen bij tramlijn19 en Sebastiaansbrug. Sebastiaansbrug Huidige brug is niet geschikt voor zwaar verkeer en voor de tram. In overleg met provincie en Haaglanden is besloten deze te vervangen door een nieuwe brug. Project in eerste instantie door Delft voorbereid. Project is in 2012 overgedragen aan provincie Zuid-Holland, die hiermee tevens risicodragende partij is geworden. Bijdrage vanuit Delft voor de aanbruggen (toeritten), die Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 100 eigendom zijn van Delft en aangepast dienen te worden. Provincie en Haaglanden hebben onderling afspraken gemaakt over de bijdrage in verband met de meerkosten voor vertramming, waar Delft geheel buiten staat. Na de overdracht en de daarbij gemaakte afspraken is Delft niet meer risicodragend voor de aanleg van de brug. Eventuele scopewijzigingen bij de toeritten zullen wel doorbelast worden. Hiervoor zijn (risico-)reserveringen opgevoerd. Project ligt op het kritieke pad met betrekking tot de oplevering van tramlijn 19. Intensief planningsoverleg tussen partijen en het vaststellen en bewaken van mijlpalen tussen de diverse partijen moeten een tijdige oplevering garanderen. Scopewijzigingen kunnen een tijdige oplevering in gevaar brengen. Door een intensieve samenwerking tussen de diverse gemeentediensten is het huidige programma van eisen vastgesteld en worden geen verdere wijzigingen meer verwacht. Tramlijn 19 Aanleg tramlijn 19. Bestaat uit diverse onderdelen. (a) Allereerst de bijdrage aan Haaglanden van € 3 miljoen voor de aanleg van de tramlijn zelf (door Haaglanden voorbereid en gebouwd: risico Haaglanden). (b) Daarnaast voert Haaglanden tijdens de bouw van de tramlijn een aantal werkzaamheden uit die anders door Delft gerealiseerd zouden worden (rioleringen, groen, wegrenovatie, etc.: risico Delft). (c) En als laatste voert Haaglanden werkzaamheden uit in Technopolis, waarvoor Delft volledig risicodragend is: de verlenging (met bijdrage van Haaglanden). Met het positieve saldo van de diverse onderdelen worden de overschrijdingen bij de andere tramlijn 19 onderdelen (Kapelsbrug en st. Sebastiaansbrug) gecompenseerd. Met Haaglanden zijn inmiddels afspraken gemaakt over de verrekening van kosten die betrekking hebben op werkzaamheden die Haaglanden uitvoert voor Delft (onderdeel (b)). Met betrekking tot (c) Technopolis zijn inmiddels afspraken gemaakt over een nieuwe locatie van de keerlus. Alle financiële gevolgen van het verplaatsen van de keerlus komen voor rekening van de TU Delft. Oevers Buitenwatersloot Herstelwerkzaamheden kademuren t.b.v. waterkerende functie. Goede openbare ruimte vastgoed Kristalweg De ontsluiting van de nieuwbouwlocatie Harnaschpolder wordt gevormd door de Van Foreestweg en de Kristalweg. De Kristalweg is hiermee van een doodlopend straat veranderd in een wijkontsluitingsweg voor de Harnaschpolder. Om de extra hoeveelheid verkeer te kunnen verwerken is aanpassing van de weg nodig. Delft is bereikbaar Extra stallingplaatsen fietsen Spoorzone In de spoorzone zullen 2000 extra stallingplaatsen voor fietsen worden gerealiseerd. De planning is dat bij de oplevering van het station deze stalling ook wordt geopend. (start bouw medio 2015). Voorafgaand aan de uitvoering worden kosten van voorbereiding en ontwerp gemaakt. Fietsactieplan De gemeente Delft streeft naar een minimaal gelijkblijvend aandeel fietsverplaatsingen (47%) en heeft het streven om het oordeel over de bereikbaarheid op een 6,0 te houden. Om dat te bereiken is investeringsbudget benodigd om het fietsgebruik te stimuleren en om de fiets een serieus alternatief te laten blijven voor de auto. Zo kan de stad voldoende bereikbaar worden gehouden. -Fietsactieplan-bestaand In Fietsactieplan II is het Delftse fietsbeleid vastgelegd, met bijbehorende uitvoeringsparagraaf 2005-2010. In de periode 2005-2010 is exclusief subsidies jaarlijks voor bijna € 300.000 aan maatregelen gerealiseerd. Naast reguliere kleine fietsprojecten was ruimte voor grotere projecten als de fietsstraat Ezelsveldlaan. In 2011 is de update fietsactieplan vastgesteld. In deze update is een uitvoeringsagenda opgenomen. Hiervoor is exclusief subsidies gemiddeld zo’n € 200.000 per jaar beschikbaar voor de periode tot en met 2014. Ook in 2015 en met 2016 is er incidenteel circa € 200.000 investeringsbudget per jaar (excl. subsidies) beschikbaar voor maatregelen uit het fietsactieplan. Het overgrote deel daarvan wordt ingezet op reguliere fietsprojecten (kleine werk met werk infrastructuur verbeterprojecten, kleine stallingsvoorzieningen en handhaving). -Geen jaarschijf fietsactieplan/fietshandhaving 2017 Vooralsnog laat de begroting geen ruimte om een nieuwe jaarschijf voor het fietsactieplan toe te kennen. Dit betekent dat er in 2017 vooralsnog geen budget is om stallingsvoorzieningen en Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 101 fietsinfrastructuurprojecten te realiseren. De komende jaren kan bezien worden of meevallers kunnen worden gealloceerd voor de fiets in 2017. Het gaat dan om budget voor verkeerveiligheidsverbeteringen, ontbrekende schakels, het verbeteren van fietsvoorzieningen tegen geringe meerkosten door werk-met-werkprojecten gecombineerd met weg- en rioolonderhoud. En budget om de afhandeling van verwijderde fietsen (door fietsdepot) te laten verzorgen (incl. fietsendiefstalscan) en 60% van de handhaving op fietsparkeren rond stations. Tevens betreft het financiering voor weesfietsenacties op het Nijverheidsplein. Het ontbreken van middelen kan een nadelig effect hebben op het aandeel fietsverplaatsingen, de verkeersveiligheid en het oordeel over de bereikbaarheid. De streefwaarden voor aandeel fietsverplaatsingen en oordeel over bereikbaarheid zullen in dat geval naar beneden moeten worden bijgesteld. Het nieuwe kantoor In de gemeente Delft wordt het Spoorzone –project gerealiseerd. Het project bestaat, onder meer, uit de ondertunneling van het spoor en de realisering van het stadspark, woningen en kantoren. Een belangrijk onderdeel van het project is de bouw van een nieuw stadskantoor met op de begane grond een stationshal en publiekshal. Eind mei 2013 is de BAM begonnen met de bouw van het casco van het stadskantoor. De eerste fase van het casco (80% van het gebouw) is april 2015 gereed, waarna gestart kan worden met de inrichting. Begin 2016 kan dit deel dan in gebruik genomen worden. Volgens planning wordt de tweede fase (20% van het gebouw, waaronder de publiekshal) van het casco in juni 2016 opgeleverd. Na de inrichting van dit tweede deel, kan dit begin 2017 in gebruik worden genomen. LVVP/Strategische agenda mobiliteit In het LVVP is het gemeentelijke mobiliteitsbeleid tot en met 2020 vastgelegd. Het LVVP bevat een lijst met infrastructuurprojecten die tot doel hebben de stad in de toekomst duurzaam bereikbaar te houden. Maatregelen uit het LVVP dragen bij aan de doelen een gezonde leefomgeving, bereikbare, economisch florerende en verkeersveilige stad, die behoort tot de beste fietssteden van Nederland. Sinds de opstelling van het LVVP is er veel uitgevoerd, maar is ook de financiële situatie van de gemeente veranderd. Afgelopen jaren zijn geen nieuwe vaste jaarschijven meer aan de begroting toegevoegd voor het LVVP, ook voor 2014-2017 gebeurt dat niet. Met de update van het LVVP uit 2011 zijn al prioriteiten gesteld. In de Programmabegroting van 2013 is financiering voor enkele prioritaire projecten vastgelegd. Inmiddels is de Strategische agenda mobiliteit vastgesteld, met daarin voor de komende jaren de hoofdrichting van het mobiliteitsbeleid, met name voor de grote Delftse projecten die een goede bereikbaarheid waarborgen om zo bij te dragen aan de kenniseconomie. In de versoberde update LVVP is bepaald welke projecten tot en met 2014 zouden worden uitgevoerd. In 2014 wordt pas gestart met Schoemakerstraat–Zuidplantsoen VRI; Mijnbouwstraat twee richtingen; Poortlandplein rotonde, i.v.m. de koppeling aan de Sebastiaansbrug, die naar 2014 is verschoven. De start van de bouw van de Gelatinebrug is momenteel ook voorzien in 2014. Start Westlandseweg-Papsouwselaan volgt naar verwachting na 2015. Voor 2014 tot en met 2016 is ruim € 1 miljoen beschikbaar gesteld met name voor de Fietstunnel spoor Kruithuisweg, en de reconstructie Van Foreestweg/Provinciale weg fase 2. - Bijdrage fietstunnel spoor Kruithuisweg (LVVP) Het Rijk is op dit moment bezig met de voorbereiding voor spoorverdubbeling. De bestaande situatie, waarin de verbinding tussen de sporen verloopt via het bestaande viaduct, is verre van ideaal. Delft spreekt momenteel met de betrokken partijen over een gewenste tunnel tussen de perrons. Het reserveren van een Delftse bijdrage aan de tunnels vergroot de kans op de verbinding. - Reconstructie van de Kristalweg-Foreestweg-Provinciale weg De Van Foreestweg en Kristalweg zijn in het LVVP gecategoriseerd als wijkontsluitingsweg. Hiervoor is een herinrichting noodzakelijk. Voor de Foreestweg betreft het o.a. markering en capaciteitsuitbreiding van de aansluiting vanaf en richting de Provinciale weg. Het budget is te beperkt voor complete reconstructie van weg en kruispunt. Bezien wordt waarmee het budget het meest effectief wordt besteed, ook de aansluiting vanaf en naar de Ruys de Beerenbroukstraat wordt daarbij bekeken. Tevens worden cofinancieringsmogelijkheden bekeken, afhankelijk daarvan vindt realisatie plaats vanaf 2014 of 2015. Voor de Kristalweg is naast de reservering uit de grondexploitatie Harnaschpolder een subsidieverzoek ingediend voor het mobiliteitsfonds Haaglanden. Ontsluiting Poptahof In het kader van de Poptahof ontwikkeling is het nodig om de ontsluiting van de wijk Poptahof te Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 102 verbeteren. De infrastructuur wordt pas aangelegd nadat de opbrengsten uit de Hovepassage en de Albert Heijn-locatie zijn gerealiseerd. De omvang van de ontwikkelingen van de Hovepassage en de Albert Heijn-locatie zijn nog onzeker. In deze programmabegroting wordt de financiële reservering voor dit project gehalveerd. Dit betekent waarschijnlijk dat uitsluitend de twee meest effectieve “aansluitings-armen” worden aangelegd i.p.v. alle vier de armen. Reinier de Graafweg Voor 2015 tot en met 2017 is budget beschikbaar gesteld voor de Reinier de Graafweg. Wanneer de Reinier de Graafweg via de Hooipolderweg (Midden Delfland) direct aansluiting geeft op de A4, wordt de historische route door de kern Den Hoorn ontlast en krijgen Delft-west en het ziekenhuis een betere ontsluiting op het rijkswegennet. De nieuwe Reinier de Graafweg zal een andere functie en daardoor een veel hogere intensiteit krijgen dan. Het zal een gebiedsontsluitingsweg worden die ingericht wordt met een fietspad, een rijbaanscheiding of middenberm en met een aantal met verkeerslichten geregelde kruisingen. Verder zal er een vrije OV baan aangelegd worden, die bedoeld is voor hoogwaardig openbaar vervoer van Delft station naar Harnaschpolder, Wateringseveld en Den Haag (lijn 37). Mogelijk zou hier op lange termijn een tram kunnen gaan rijden, door naar de Harnaschpolder. In dat geval moet er op een later moment nog extra in de fundering/constructie van de HOV-baan worden geïnvesteerd. De herinrichting is nodig om de Reinier de Graafweg open te kunnen stellen voor verkeer vanaf de A4/Midden-Delftland. Zonder herinrichting zouden anders te grote verkeersveiligheidsrisico’s en opstoppingen ontstaan. De aanleg van de weg zal starten na afronding van het gehele project van nieuwbouw van het nieuwe ziekenhuis én woningbouw. Midden Delfland heeft de Hooipolderweg (het deel van de aansluiting op Midden Delflands grondgebied) al eerder afgerond. Spoorzone De investering Spoorzone betreft het jaarlijks activeren van uitgaven die OBS heeft verantwoord voor de publieke voorzieningen in de Spoorzone, zoals investeringen in de openbare ruimte, parkeerplaatsen, fietsenstallingen en OV-knoop. Duurzame Stad Delftse Hout Het doel van het project is, onder andere, om twee langzaam verkeer-verbindingen tussen de Delftse binnenstad en de Delftse Hout aantrekkelijker en zichtbaarder te maken. Dit deelproject is grotendeels in 2013 uitgevoerd. Eén onderdeel is uitgesteld naar 2014, omdat gewacht moet worden met werkzaamheden die de provincie uitvoert op de Aan 't Verlaat. In samenhang hiermee wordt verder uitvoering gegeven aan de herontwikkeling van de Combikaslocatie, en enkele andere voorzieningen die de verblijfskwaliteit van de gehele Delftse Hout verbeteren. Klimaatplan Begin 2013 heeft het College de nota Delft energieneutraal 2050 - Uitvoeringsprogramma 20132015 vastgesteld. Dit programma heeft de ambitie om met de partners in de stad, gezamenlijk, een invulling te geven aan de doelstelling om in 2050 een energie neutrale stad te zijn. De gemeente zal zich hierbij vanuit haar regiefunctie richten op het faciliteren van deze ambitie en ondersteunen en makelen van de partners. Projecten die dicht tegen de taken van de gemeente aanliggen, worden vanuit de gemeente opgepakt. Voorzieningen Midden Delfland Om het Abtswoudsebos beter te ontsluiten voor de inwoners vanuit de wijk Tanthof-Oost als ook de bezoekers van het Sportpark Tanthof-Zuid wordt het Vockestaertpad voorzien van straatverlichting. Deze verbeterde aansluiting stimuleert de bewoners uit de wijk en de bezoekers van het sportpark om te recreëren/sporten in het Abtswoudsebos. Bijkomend voordeel is dat het sportpark beter (sociaal-veiliger) ontsloten wordt voor voetgangers en fietsers die via of uit de wijk Tanthof-Oost komen. Uitvoering van het project vindt in 2013 plaats. Waterplan Het betreft de investeringen voor een tot 2015 lopend uitvoeringsprogramma waarover afspraken zijn gemaakt met het Hoogheemraadschap van Delfland. Hieronder valt het realiseren van een oppervlaktewatergemaal aan de Kerstanjewetering. Het resterende budget wordt ingezet voor noodzakelijke maatregelen, onder meer in overlastgebieden. Daarbij zijn ook maatregelen die samen met het Hoogheemraadschap Delfland nog in een uitvoeringsprogramma gaan worden Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 103 uitgewerkt. Verder wordt gewerkt aan maatregelen die in het kader van werk-met-werk maken efficiënt en effectief kunnen worden opgepakt. Begrote lasten, baten en reserves naar doelstelling begrotingsjaar Bedragen x € 1000,- Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Doelstelling en productnaam Goed wonen 6029 Financiering woningbouw 6037 Stedelijke vernieuwing mr-isv 6032 Bws en bls beschikkingen Goede ruimtelijke ordening 7009 Ruimtelijke ordening Goede ruimtelijke ordening vastgoed 12008 Algemeen beheer vastgoed 12009 Bouwgrondexploitatie 12010 Exploitatie uitgegeven terreinen 12011 Exploitatie verhuurde eigendommen 12016 WABO vergunningen Goede openbare ruimte 5003 Gladheidsbestrijding 5014 Begraafplaatsen en lijkbezorging 5023 Inzameling delft 5027 Reinigingsinspectie zorg 5029 Reinigingsrechten 5031 Overige derden (wegen, straten pleinen) 5034 Overige derden (riolering) 5044 Overige openbare hygiene 5045 Wegen, straten en pleinen 5046 Groen 5047 Speeltuinen 5048 Schoonmaken openbare ruimte 5051 Recreatieve voorzieningen 5052 Civiele kunstwerken 5053 Verkeersvoorzieningen 5054 Waterwegen 5055 Riolering 5057 Openbare verlichting Delft bereikbaar 7005 Beleidsvoorb. en uitvoering verkeer 7007 Binnengemeentelijk vervoer 7008 Parkeervoorzieningen 7024 Parkeren 10018 Bereikbare binnenstad 12001 Spoortunnel 12003 Werkzaamheden wijk en stadszaken 13050 Nieuw stadskantoor Duurzame stad 5060 Recreatiegebied delftse hout 8015 Milieu 8025 Streekdierentehuis 10016 Recreatiegebied midden delfland Totaal Lasten Baten Saldo van baten en lasten 11.592 9.524 1.968 100 838 838 26.813 7.012 17.368 592 91 1.750 37.775 -176 -846 -1.912 -305 -10.813 -118 -138 -86 -3.026 -3.224 -64 -1.773 -539 -706 -1.286 -703 -10.999 -1.061 16.724 -2.932 -26 -3.295 -2.360 -5.605 -590 -1.916 3.462 -140 -2.930 -59 -332 97.204 11.291 9.524 1.768 29 29 24.670 4.501 17.679 740 1.750 26.211 20 1.058 439 12.591 307 180 306 277 131 39 24 10.838 7.923 37 2.024 3.997 1.865 439 439 70.563 300200100-809 809-2.144 2.512311 147 91-11.564 196 1.905 2.351 305 23.405 425 319 86 3.332 3.501 64 1.904 539 706 1.325 727 21.837 1.061 -8.801 2.969 26 5.319 6.357 7.470 590 1.916 -3.023 140 3.369 59 332 -26.641 Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad Resultaat na Stortingen Onttrekkingen bestemming 2.595 2.595 88 88 00 2.683 412 222 190 248 2481.280 31.2771.941 3002001008098094.3262.2902.094147 9111.404196 1.905 2.351 305 23.405 425 319 86 3.332 3.501 64 1.904 539 706 1.325 727 21.501 1.061 7.5212.969 26 5.315 5.080 7.470 590 1.916 3.023140 3.369 59 332 -27.383 104 Toelichting producten per doelstelling Goed Wonen Financiering Woningbouw Lasten en baten van in het verleden aan Woningbouwverenigingen verstrekte geldleningen voor projecten in de woningbouwsector. Stedelijke vernieuwing MR-ISV De algemene en operationele afspraken voor de ISV periode t/m 2014 liggen vast en worden door de Raad vastgesteld. De realisatie van het programma Stedelijke Vernieuwing wordt jaarlijks gemonitord met de ISV-monitor. Deze monitor vergelijkt de ISV brede af spraken met bereikte jaarlijkse resultaten en kent zowel een inhoudelijk als een procesmatig deel. Goede Ruimtelijke Ordening Ruimtelijke Ordening (RO) Het opstellen, in procedure brengen en onderhouden van RO-instrumenten (bestemmings- en wijzigingsplannen, ruimtelijke onderbouwing etc.) en beleidsnota’s op het gebied van de ruimtelijke ordening, planologie, stedenbouw en openbare ruimte van Delft. De door wetgeving of beleid vereiste advisering op het gebied van bouwplannen en RO procedures. De door de wetgeving of beleid vereiste vertegenwoordiging van de gemeente op het gebied van ruimtelijke ordening; het opbouwen en onderhouden van contacten. Opbouw en beheer van interne en externe expertise op het gebied van de ruimtelijke ordening, planologie, stedenbouw en openbare ruimte en dit toepassen en vertalen in gemeentelijke beleidskaders, Stedenbouwkundige, planologische en RO-juridische bijdragen aan projecten. Goede Ruimtelijke Ordening Vastgoed Algemeen beheer Vastgoed Het beheer, onderhoud, kapitaallasten, huren en gebruikerslasten van de gemeentelijke panden. Bouwgrondexploitatie Dit product heeft betrekking op het (her)ontwikkelen van bouwgronden. Alle grondexploitaties vallen onder de noemer “grondbedrijf” en worden separaat in het Meerjaren Programma Grondbedrijf (MPG) toegelicht. Exploitatie uitgegeven terreinen Op dit product worden de exploitatielasten en –baten verwerkt van alle in erfpacht uitgegeven gronden. Exploitatie verhuurde eigendommen Betreft de uren van Vastgoed die t.l.v. de exploitatie komen. Wabo vergunningen Toetsen van vergunningsplichtig bouwen en gebruiken van bouwwerken en gebouwen aan geldende wet- en regelgeving (omgevingsvergunning). De buitendienstinspecteurs controleren risicogericht de uitvoering van de vergunningplichtige werkzaamheden en of deze in overeenstemming zijn met de afgegeven vergunning. Hierbij wordt ook gelet of de werkzaamheden geen gevaar opleveren voor de omgeving. Hiervoor worden ze bijgestaan door constructeurs en juridische medewerkers. Goede Openbare Ruimte Gladheidbestrijding De gladheidbestrijding op de openbare weg wordt uitgevoerd met een “Winterdienst organisatie”, die door medewerkers van Stadsbeheer wordt uitgevoerd. De winterdienst organisatie bestaat uit medewerkers (waaronder een piketwacht), materiaal (zout), en middelen (wagenpark). Begraafplaatsen en Lijkbezorging Het mogelijk maken van begrafenissen, diverse as-bestemmingen de daarbij behoren administratieve afhandeling (vergunningen plaatsingsrecht, overschrijvingen). Daarnaast vindt het Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 105 onderhoud plaats van de drie Delftse begraafplaatsen. Inzameling Delft Inzameling en verwerking van huishoudelijke afvalstoffen in Delft (restafval, GFT, papier en glas) uitgevoerd door Avalex. Reinigingsinspectie zorg Handhaving door de controleurs openbare ruimte. Reinigingsrechten Betreft de afvalstoffenheffing en het reinigingsrecht inclusief kwijtschelding en administratiekosten. Overige werken derden De werkzaamheden uitgevoerd voor derden bestaat uit: herstellen sleuven straatwerk, in- en uitritten en rioolaansluitingen. Openbare Hygiëne Betreft de zorgplicht voor ongedierte bestrijding en verwijderen van oliesporen in de buitenruimte. Wegen, Straten en pleinen Het in stand houden van de openbare gemeentelijke element- en asfaltverharding middels beheer en onderhoud. Het coördineren en uitgeven van vergunningen voor werkzaamheden van kabels en leidingen, en wijkteams. Groen Het onderhouden van alle openbare groenvoorzieningen binnen de Delftse stadsgrenzen. Dit houdt in: alle voorkomende groenwerkzaamheden aan bomen, (Delftse Hout, parken) alsmede het maaien van de gazons, het schoffelen van heestervakken, en vaste plantenborders. Speeltuinen Kosten voor toezicht in bewaakte speeltuinen. Schoonmaken openbare ruimte Het schoonhouden van straten en pleinen van (zwerf) afval door handmatig en machinaal vegen. Eveneens het verwijderen van fietswrakken en het legen en onderhoud aan papierbakken. Recreatieve voorzieningen De recreatieve voorzieningen bestaan uit de exploitatie kosten voor de kinderboerderijen en de Waterspeeltuinen aan de Korftlaan en in Tanthof Civiele Kunstwerken Het in stand houden van bruggen en tunnels middels beheer en onderhoud en kapitaallasten, inclusief bediening en onderhoud van de bij de provincie in beheer zijnde bruggen. Verkeersvoorzieningen Verantwoording van de kosten voor beheer van verkeersregelsystemen, verkeerslichteninstallaties en de centrale computer voor de aansturing. Daarnaast de kosten voor schrikhekken en wegmarkeringen. Waterwegen Het in stand houden van grachten en overige watergangen en gemalen, inclusief oeververdediging door beheer en onderhoud. Riolering Het in stand houden van de openbare riolering door middel van beheer en onderzoek, klein en groot onderhoud van gemalen en rioolleidingen, alsmede kapitaallasten voor uitbreidings-investeringen van de openbare riolering. Openbare Verlichting Onder dit product worden de kosten in verband met het beheer, onderhoud en vervanging van de openbare verlichting verantwoord, inclusief energieverbruik. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 106 Delft Bereikbaar Beleidsvoorbereiding en uitvoering verkeer Op dit product worden de kosten voor het algemeen beleid, regie, ontwerp en uitvoering op het gebied van verkeer en vervoer verantwoord. Om met beperkt budget flexibel in te kunnen blijven spelen op verkeersvraagstukken, worden budgetten zoveel mogelijk ontschot: beleidsbudgetten voor beïnvloeding van het regionale openbaarvervoerbeleid en beleidsbudget voor andere vervoerwijzen worden samengevoegd. Daartoe is het product Binnengemeentelijk vervoer ondergebracht bij beleidsvoorbereiding en uitvoering verkeer. Dit budget betreft ambtelijke capaciteit voor beïnvloeding van het regionale openbaarvervoerbeleid; ondersteuning van het bestuur op dit thema en kapitaallasten van investeringen uit het verleden. Ook de bijzondere exploitaties (fietsparkeren en pollers) zijn nu ondergebracht onder Beleidsvoorbereiding en uitvoering verkeer en zijn niet langer onderdeel van Parkeren. Parkeervoorzieningen Op dit product worden de kosten voor toezicht, handhaving, vergunningverlening en overige uitvoering van het parkeerbeleid verantwoord, inclusief de materialen, parkeerautomaten, vervoersmiddelen, die daarvoor benodigd zijn. Eveneens worden de inkomsten voor de naheffing van parkeren verantwoord. Parkeren De baten voor straatparkeren, uit parkeerautomaten, parkeervergunningen/abonnementen en bezoekerskaarten en de renterisico-opslag op de lening aan Parking Delft worden onder dit product verantwoord. Dat geldt ook voor de lasten voor parkeerbeleid. Parkeren en parkeervoorzieningen is geen gesloten circuit meer. Spoortunnel Dit betreft inkomsten vanuit ondermeer de kostenvergoeding bouwvergunningen ten behoeve van de Spoorzone tunnel, en voor de uitgavenkant de kapitaallasten van met OBS verrekende investeringen die weer afgerekend worden met de reserve Spoorzone. Werkzaamheden wijk en stadszaken Het betreft werkzaamheden van de gemeente ten behoeve van het spoorzoneproject die niet ondergebracht kunnen worden bij het OBS: publiekrechtelijke taken en opdrachtgeverschap. Nieuw Stadskantoor De voorbereidingskosten voor het nieuwe Stadskantoor die niet geactiveerd kunnen worden, worden via de exploitatie verantwoord en afgerekend met de reserve Gemeentelijk huisvesting. Duurzame Stad Recreatiegebied Delftse Hout Onderhoud en beheer van gebouwen in het Delftse Hout en toezicht strandstrook en zwemwater. Het incidentele budget voor gebiedsaanpakten laste van de reserve Investeringsplan wordt ingezet voor de vervanging van meubilair en inrichtingselementen in de Delftse Hout. Milieu Onder dit product vallen de uitgaven voor advisering op het gebied van milieu en diverse projecten: Beleidsvorming en realisatie van beleid op het gebied van lucht, water, ecologie, bodem, energie, geluid, afval, duurzaam bouwen, ruimtelijke ordening en verkeer en vervoer. Natuur en Milieu educatie en communicatie Uitvoering ISV afspraken bodem en geluid Toezicht en handhaving van het besluit bodemkwaliteit en Wet bodembescherming Advisering van ruimtelijke plannen en gebiedsontwikkelingen Streekdierentehuis Zwerfhonden en zwerfkatten, gevonden in Delft, worden opgevangen in het Streekdierentehuis ’t Julialaantje. De gemeente Delft vergoedt twee weken de kosten van opvang, de totale bijdrage is gemaximeerd. Het betreft hier de uitvoering van een wettelijke verantwoordelijkheid. Daarnaast worden in overleg met dierenwelzijnsorganisaties projecten gesteund gericht op het bevorderen van Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 107 dierenwelzijn in bredere zin. Recreatiegebied Midden Delfland Gemeente Delft participeert in de Gemeenschappelijke Regeling Midden-Delfland (recreatieschap Midden-Delfland). Het Recreatieschap draagt beheer en onderhoud van het recreatiegebied Midden-Delfland op aan de Groen Service Zuid-Holland. Gemeente Delft draagt bij middels een bijdrage. Regionaal groen Gemeente Delft is een van de trekkers voor een ingrijpende vernieuwing van de organisatie van ontwikkeling en beheer van metropolitaan groen. Begrotingsmutaties 2013-2016 Bedragen x € 1000,- Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Voorstellen naar product en categorie Goed wonen Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Overige begrotingsmutaties Goed wonen Goede ruimtelijke ordening Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Intensiveringen 07009 - Stadsbouwmeester Overige begrotingsmutaties Goede ruimtelijke ordening Goede ruimtelijke ordening vastgoed Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Overige begrotingsmutaties Goede ruimtelijke ordening vastgoed Goede openbare ruimte Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Intensiveringen 05048 - Openbare ruimte Overige begrotingsmutaties Goede openbare ruimte Delft bereikbaar Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Intensiveringen 10018 - Investeringsagenda binnenstad 10018 - Activering binnenstad 07005 - Verlaging intensiveringsmiddelen bereikbaarheid 07005 - Intensivering bereikbaarheid 07005 - Intensivering bereikbaar (fiets) Overige begrotingsmutaties Delft bereikbaar Duurzame stad Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Transitiefonds 08015 - Elektrische laadpalen Overige begrotingsmutaties Duurzame stad Totaal Begroting 2013 Raming 2014 Raming 2015 Raming 2016 Raming 2017 -525 -80 -605 -307 215 -92 - - - -1.035 -28 -32 -1.095 -985 -55 100 -940 -998 126 -872 -997 154 -843 -997 154 -843 -4.923 1.284 -3.639 -4.918 1.437 -3.481 -3.616 1.326 -2.290 -3.550 1.191 -2.359 -3.550 1.191 -2.359 -15.426 -305 -166 -15.897 -14.443 -400 -1.001 -15.844 -15.049 -848 -15.897 -16.375 -878 -17.253 -16.375 -878 -17.253 -2.201 -500 -30 -50 -250 -2.297 -5.328 -2.379 -250 -50 -50 -250 -200 -1.877 -5.056 -7.064 658 -6.406 -3.653 1.456 -2.197 -3.653 1.456 -2.197 -4.171 -36 495 -3.711 -30.274 -3.492 -3 271 -3.224 -28.637 -2.507 -600 -3.107 -28.572 -2.579 -438 -3.017 -25.670 -2.579 -438 -3.017 -25.670 Deze tabel geeft inzicht in de voorstellen van de Programmabegroting 2013-2016 die zijn opgenomen in de meerjarige stand van de primaire begroting. De gemeenteraad neemt besluit over de jaarschijf 2014 van deze begroting. De besluiten met een meerjarige doorwerking worden volgens de bestendige gedragslijn opgenomen in de stand van de primaire begroting. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 108 Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 109 Bestuur, organisatie en communicatie Wat willen we bereiken? Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 110 Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 111 Beleidstoelichting: wat willen we bereiken? Goede dienstverlening, heldere communicatie De gemeentelijke communicatie bevindt zich in een dynamisch krachtenveld. De communicatiefunctie van de gemeente anticipeert met verminderde capaciteit op verschillende manieren op deze dynamiek met behoud van de ambitie. Om inwoners tijdig bij ontwikkelingen te betrekken, blijven we in 2014 investeren in het communicatiever maken van de gemeentelijke organisatie met behulp van de methodiek Factor C. Hierdoor worden beleidsmakers in staat gesteld samen met betrokkenen (nieuw) beleid op te stellen vanuit een omgevingsbewuste houding. Vanzelfsprekend is helder taalgebruik hierbij van groot belang en hier is dan ook volop aandacht voor. Om te duiden en betekenis te geven, is het van belang dat informatie correct en compleet is in combinatie met de vereiste snelheid. Dit gebeurt enerzijds door direct en snel contact mogelijk te maken tussen gemeentelijke woordvoerders en media en anderzijds door in 2014 de website meer gericht op de media in te zetten. De gemeente gebruikt een combinatie van middelen in de communicatie met haar doelgroepen. De ‘mediamix’ bestaat uit digitale en papieren middelen, met de website (delft.nl) als basis. Het aandeel van digitale nieuwsbrieven, met informatie op maat, blijft toenemen. Ook de inzet van social media (zoals Twitter en Facebook) groeit. De gemeente zoekt voortdurend naar nieuwe toepassingsmogelijkheden en volgt actief wat er online in Delft speelt. Het afhandelen van vragen en meldingen van bewoners via social media (webcare) wordt belegd bij het KCC. In de Kadernota hebben wij aangegeven geen nieuwe onderwerpen toe te voegen aan de beginspraak-agenda. Dat heeft te maken met de fase in deze collegeperiode en de veranderende rol van de gemeente. Wij vinden samenwerking met partijen aan het begin van (beleids- en uitvoerings-)programma’s vanzelfsprekend. Het hele idee van living lab bestaat hieruit, de wijkaanpak 2.0 eveneens. We gaan door met werkwijzen die goed passen bij de rol van regiegemeente. Bestuurlijke samenwerking Delft heeft een positie verworven in de vormgeving van de Metropoolregio Rotterdam-Den Haag (MRDH). De economische agenda Zuidvleugel is van belang om de concurrentiekracht van deze regio te verbeteren. Een deel van de financiën van de Economische Agenda van de Zuidvleugel wordt geïnvesteerd in Delft, de motor van de innovatieregio. Steden als Delft zijn een schakel in het spinnenweb van relaties in de regio, een platform voor maatschappelijke instellingen, bedrijfsleven en werkt samen met andere gemeenten in de regio, steunt initiatieven van anderen daar waar deze bijdragen aan haar doelen. Delft streeft verdergaande regionale samenwerking na. Het kabinet zet in op het organiseren van taken op een grotere schaal (taakdifferentiaties, decentralisaties sociaal domein). In de afgelopen maanden is hierover een aantal brieven van minister Plasterk verschenen die gaan over vorming van congruente samenwerkingsverbanden op de korte termijn en over herindeling op de wat langere termijn. Op basis van de decentralisatiebrief van minister Plasterk zijn wij nu het gesprek aan gegaan met de buurtgemeenten op te komen tot een congruent samenwerkingsverband. Bestuurlijke samenwerking Internationaal beleid De afgelopen jaren hebben we onze ambities op het gebied van kenniseconomie, duurzaamheid en arbeidsmarkt ondersteund gezien door de EU. Wij onderkennen dit belang om ons te richten op Europa en willen de inzet, de output en de impact van de deelname aan Europese projecten stimuleren door een ‘strategische agenda Europa’. Wij komen met een aanpak om ons internationaal beleid te richten naar een Europa-agenda. De economische kant van de opgebouwde relatie met China gaan we voornamelijk via de ROM Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 112 organiseren. De grotere inzet die de Europa-agenda vraagt komt beschikbaar door een effectieve interne organisatie. Europa biedt kansen! Zeker nu: vanaf 2014 starten de nieuwe structuurfondsen-programma’s in Europa. Delft investeert in relevante netwerken in Europa. Doel is steeds het voorsorteren op de komende programma’s van Europa voor de regionale ontwikkeling, arbeidsmarkt, grens overstijgende samenwerking en het ondersteunen van de kennisinstellingen van Delft in hun aanvragen bij de programma’s van het EIT (European Institute of Technology). Binnen de regio hebben we gepleit voor speerpunten in de Smart Specialisation Strategy die passen bij de regionale ambities op het gebied van de ontwikkeling en verduurzaming van de Rotterdamse haven en de Greenport. Dit zijn de belangrijkste drijvers van de economie van de regio. Delft draagt bij aan de verduurzaming van de haven en de glastuinbouw met kennis van onder andere de witte biotechnologie. Daarnaast is de medische technologie een speerpunt in de regio. Wij zetten in op het verbinden van regionale ontwikkeling met arbeidsmarkt, verduurzaming en gezondheid. Delft heeft een netwerk gestart voor middelgrote steden met een grote technisch georiënteerde universiteit (EUniverCities), en participeert in netwerken van de TU Delft, TNO, VNG, G4-P4 en G32. Deelname aan VNG- en G32-netwerken is een belangrijk middel om de belangen en prioriteiten van Delft en middelgrote gemeenten in Nederland bij de Europese instellingen (zoals het Comité van de Regio’s) te bepleiten. China De samenwerking met China werpt vruchten af. Bij de WFIA zijn vragen binnengekomen voor vestiging van Chinese bedrijven in Delft. Deze vragen komen voort uit bezoeken die Delftse (vice)burgemeesters aan China hebben gebracht. In de toekomst zal de Regionale Ontwikkelingsmaatschappij (ROM) hier een grote rol in spelen. Ook wordt Delft steeds bekender als stad met Chinese connecties en worden wij hierdoor door buurgemeenten meegenomen in hun beleid. De samenwerkingsrelaties met Jingdezhen, Shanghai, Shenzhen en Xi’an zetten we voort in 2014. Vanaf 2015 is nagenoeg geen budget meer beschikbaar voor het Chinabeleid en zal de inzet vooralsnog afgebouwd moeten worden. Solidariteitsbeleid Vanaf 2015 zal het beschikbare budget voor solidariteit ingezet worden voor de strategische Europa agenda zoals hierboven omschreven. Dit betekent dat de subsidie voor Estelí in 2014 voor het laatst verstrekt zal worden en er geen samenwerkingsprojecten tussen Delft en Estelí mogelijk zijn. Rolbewuste overheid De rol van de lokale overheid is sterk aan het veranderen. Op diverse beleidsterreinen is er nog winst te boeken voor de organisatie als professionele, efficiënte dienstverlener. Daarnaast zijn er veel maatschappelijke uitdagingen die om een andere werkwijze, een andere manier van organiseren en een andere rol van de overheid vragen. In de stad vinden inmiddels op tal van beleidsterreinen (al dan niet deels door de gemeente geïnitieerde) ontwikkelingen plaats naar zelforganisatie. Groepen (communities) die vanuit een gedeeld belang de gemeente bevragen. Op dit van ‘buiten-naar-binnen’ werken en denken moet de organisatie inspelen, gefaciliteerd vanuit de diverse bedrijfsvoering disciplines, zoals personeel, organisatie, informatie, communicatie. De organisatie Het organisatiemodel Koers voor Delft is in belangrijke mate voorwaardenscheppend voor de vorming van Delft als regiegemeente. Belangrijk is daarom dat de organisatieprincipes en het model de komende jaren in tact blijven. Tegelijkertijd is de organisatie, ook qua inrichting binnen het organisatiemodel continu in beweging en ontwikkelt zich door naar een kleinere slagvaardige organisatie. Het eindrapport Stadskracht 2.0 heeft aangegeven dat de organisatieverandering KOERS een belangrijke progressie van de ontwikkeling van de organisatie in gang heeft gezet. Tegelijkertijd heeft het stadskrachtonderzoek aspecten van doorontwikkeling van de organisatie in beeld gebracht, met name gericht op de versterking van de strategische samenwerking met maatschappelijke partners binnen en buiten de gemeentelijke organisatie. Dit heeft geleid tot een programma van doorontwikkeling, onder de naam “De Switch”. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 113 Met de ‘Switch’ is een beweging in gang gezet die de organisatie in een ‘veranderstand’ gaat zetten en wordt gekenmerkt door ‘lerend ontwikkelen’. De Switch heeft belangrijke betekenis in verandering van gedrag; samenwerking en omgang met collega’s, burgers, partners en ondernemers in Delft. De beelden van een organisatie die in 2016 een nieuw 'kantoor van de stad' krijgt, gaan over een open organisatie, met lef en innovatie, een lerende omgeving met ruimte en weinig verstarrende regels, waarin ondernemende collega's met veel plezier samen werken en de ‘slimste’ (technische) mogelijkheden gebruiken, zodat de organisatie de grote dynamiek van de samenleving aan kan. Ook de ontwikkeling daar naar toe zal met deze “waarden” worden aangepakt; innovatief; met vertrouwen in de collega’s en partners in en om de stad; vanuit ieders eigen verantwoordelijkheid voor een mooi resultaat; open en met lef. De kracht van de ontwikkeling zit vooral in de aanpak waarin ieder zelf zijn/haar verantwoordelijkheid kan en zal moeten nemen. Diverse benchmarkonderzoeken hebben in het (recente) verleden uitgewezen dat Delft een omvangrijk ambtenarenapparaat heeft (inclusief Vak en Erfgoed thans circa 11 fte per 1000 inwoners, tegen gemiddeld 9,5 fte per 1000 inwoners in de referentiegroep). Dat maakt Delft echter nog niet noodzakelijk duurder dan die andere gemeenten. De belangrijkste factor die bepalend is voor de omvang van de organisatie is het verschil in het uitbestedings- en verzelfstandigingspatroon van gemeenten. Andere factoren zijn o.m. sociale structuur, centrumfunctie, bevolkingsdichtheid, historische stad, bestuurlijke ambities, middelgrote stad met grootstedelijke vraagstukken etc. Sinds 2010 is gestuurd op een krimp van de organisatie. Het voornemen van het college was de organisatie in deze raadsperiode met 10% te laten krimpen. Op dit moment hebben we een krimp op de formatie (in fte’s) bereikt van 17% en van het personeelsbestand (in fte’s) van 15%. Niet alleen de personeelsformatie is gekrompen, maar Delft huurt ook steeds minder externen in. Huurden we in 2009 nog voor ca. € 16 miljoen aan externen in, thans huren we voor ongeveer de helft minder in. De verwachting is overigens niet dat deze trend van dalende inhuur zich voortzet. De omvang van de organisatie daarentegen kan nog wel verder krimpen. Als alle lopende bezuinigingen van totaal € 45 miljoen zijn afgerond en de keuzes zoals die in deze begroting voorliggen worden gerealiseerd, krimpt de organisatie naar circa 9 fte per 1000 inwoners (inclusief Vak en Erfgoed) en komt daarmee beneden het niveau van de hiervoor bedoelde referentiegemeenten. Shared service center (SSC) Delft/Rijswijk De gemeentebesturen van Delft en Rijswijk hebben de intentie uitgesproken om de bedrijfsvoeringsondersteuning van beide gemeenten onder te brengen in een afzonderlijke gemeenschappelijke organisatie, met als doel kwaliteit te borgen kwetsbaarheid te reduceren en kostenefficiënt te werken. Het betreft hier het op afstand plaatsen van bedrijfsvoeringstaken van de gemeente. Het overleg met de OR hierover is gaande. De OR is vanaf de start van het project (plan van aanpak) betrokken en wordt systematisch in het proces meegenomen. De vorming van het SSC gaat een belangrijke bijdrage leveren aan de doelstelling van de rolbewuste overheid. 2014 staat in het teken van de implementatie van de SSC-organisatie voor de bedrijfsvoeringsondersteuning voor Delft en Rijswijk, en de organisatie van de regie op de bedrijfsvoering binnen Delft. Het SSC biedt operationele ondersteuning (standaard dienstverlening) en adviserende ondersteuning (maatwerk). De dienstverlening vindt plaats binnen de kennisvelden Geld, HRM, Informatie, Facilitair, Juridische zaken en Communicatie. De implementatie bestaat uit twee parallelle ontwikkelingen, te weten: 1. De implementatie en start van het SSC en 2. De implementatie en start van de regie op de bedrijfsvoering binnen Delft In 2014 vindt fasegewijs de implementatie plaats en ‘ontvouwt’ het SSC zich in operationele zin als gemeenschappelijke regeling. De implementatie betekent onder andere dat kwartiermakers actief zijn met het inrichten van de organisatie en processen; infrastructuur en systemen worden geïmplementeerd; het (her)plaatsingsproces in gang gezet is; de huisvesting wordt ingericht etc. Regieagenda Bij de Kaderbrief 2012 is de regie-agenda geïntroduceerd. De regie-agenda kent enerzijds onderwerpen op het vlak van verdergaande samenwerking met maatschappelijke partners, en anderzijds onderwerpen die te maken hebben met het uitplaatsen van uitvoerende taken, zoals bedrijfsvoeringstaken in het SSC. Voor de bedrijfsvoeringstaken wordt in de moederorganisatie Delft ook een regieorganisatie op de Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 114 bedrijfsvoering ingericht, waarin voornamelijk de opdrachtgeverstaken worden ondergebracht. Bij de regieorganisatie is de focus gericht op programmering: Professionele opdrachtverstrekking: door gemandateerd opdrachtgeverschap aan regisseurs en programmeurs Managen van klantbehoeften: door definiëren van behoeften, beleidskaders etc. Monitoring: door beheer van contractafspraken, leveringsafspraken en toetsen van klanttevredenheid. Uitvoering van de regie-agenda is een meerjarig ontwikkelingstraject. Deze ontwikkeling wordt gestimuleerd door nieuwe maatschappelijke opgaven, zoals bezuinigingen en decentralisatie(s) van het Rijk. Belangrijke invalshoeken daarbij zijn de rolneming die Delft kiest, de rol die maatschappelijke partners en ook die burgers daarbij kunnen vervullen vanuit het beginsel van eigen kracht en gezamenlijke kracht. Samenwerken aan maatschappelijke opgaven (co-creatie) in netwerken met soms ook wisselende coalities staat daarbij centraal. Dit doen we consequent, zoals nu bijvoorbeeld bij de tijdelijke invulling van Spoorzone en in de Binnenstad. Uiteraard blijft bij de handhavende rol van de gemeente “drang en dwang” nodig, echter met de bedoeling dit zo bescheiden mogelijk te houden. Met “De Switch” zal deze ontwikkeling in de gemeentelijke organisatie verder worden gestimuleerd en geïmplementeerd. Gemeentelijke bedrijfsvoering De lopende bezuinigingen zijn ook op de gemeentelijke bedrijfsvoering ingrijpend. Desalniettemin worden verdere versoberingen vanaf 2015 voorbereid. Een substantieel aandeel in de reeds vastgestelde bezuinigingstaakstellingen binnen het hoofdstuk, vormen de bezuinigingen op de bedrijfsvoeringsondersteuning. Op personeel, huisvesting, materiële budgetten, inclusief de gemeentebrede, moet een bezuiniging worden gerealiseerd die tot en met 2016 oploopt tot 30% van het bedrijfsvoeringsbudget. De bezuinigingen worden voor een bedrag van ca. € 4,5 miljoen gerealiseerd door efficiency (‘leaner’ maken van processen), herijking van de kwaliteit van de (interne) dienstverlening, taken anders doen of niet meer zelf doen, centraliseren/standaardiseren van bedrijfsvoeringstaken en zo mogelijk verwerven van nieuwe inkomsten. Daarnaast is een bezuinigingstaakstelling vastgesteld op de centrale inkoop van goederen en dienst van ruim € 1 miljoen. Tevens wordt mee bezuinigd met de krimp van de totale organisatie (samen ‘trap af’). Zo zijn vanuit de bedrijfsvoering structurele budgetten meegegeven bij de overheveling van de gemeentelijke belastingtaken naar de Regionale belastinggroep (RBG) en de vorming van de Omgevingsdienst Haaglanden (ODH). Deze bijdragen lopen op tot ten minste € 800.000 miljoen. De realisering van deze taakstellingen verloopt thans volgens de planning. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 115 Wat gaan we ervoor doen? Burgers en bedrijven zijn tevreden over de dienstverlening. Effect Indicator 0-meting Burgers en bedrijven zijn tevreden over de dienstverlening. Realisatiecijfers 01-01-2013 Tevredenheid dienstverlening 7,6 en Mate van voldoen aan BvGD. 45%. Prestaties Herkenbare gemeente / 1 Indicator: 1 loket (fysiek), 1 loket (ook voor ondernemers). website, 1 bekend telefoonnummer. -Bekendheid telefoonummer: 2008: 32% -1-website: nu nog meerdere websites (www.delft.nl en www.gemeentedelft. info) -1-loket: nu nog meerdere fysieke loketten. Streefcijfers 01-01-2014 7,0 60%. Meting bekend: najaar 2013. Bekendheid telefoonnummer: 60%. 1 werkwijze in de frontoffice als voorbereiding op het samenvoegen van de fysieke loketten in de Publiekshal in Het Nieuwe Kantoor. 40% actiepunten REAL uitgevoerd. 80% actiepunten REAL uitgevoerd. - vervallen - - vervallen - Regeldruk / administratieve % minder regels. lasten verminderen + bundeling vergunningssystemen (REAL) - vervallen - vervallen - 67 actiepunten. Beleving regeldruk bedrijven verminderen Voldoen aan BvGD (3, 5 en 10). Voldoet aan 2 van de Vertraagd. 3 normen. Voldoen aan 3 van de 3 normen. Verminderen regeldruk - vervallen - Aantal voorstellen. - vervallen - - vervallen - 10. - vervallen - Terugdringen overbodige regels Lokale Effecten Toets (LET). - vervallen - Jaar 2014 - vervallen - - vervallen Vertraagd. Audit op LET-gebruik (x% nieuwe regels toegepast). 10. - vervallen - Zo veel mogelijk producten en % dat door KCC wordt diensten worden verstrekt afgehandeld. door het KCC. 31%. 57%. 70%. Internet meer inzetten. 36%. 55%. 55%. 0-meting Realisatiecijfers 01-01-2013 Streefcijfers 01-01-2014 Minimaal een 6. Jaar 2014 Aandeel van de via internet verkregen producten en diensten. Actief en tijdig communiceren. Effect Indicator 80%. Actief en tijdig communiceren. Tevredenheid met communicatie van burger. Prestaties Klare taal die iedereen Taalniveau van uitgaande begrijpt. brieven en interne nota’s is B2 of hoger. 6,6. 60%. 73%. 75%. 80%. Engels voor anderstaligen. 1.000. 16.000. 7.500. 7.500. Aantal unieke bezoekers engelstalige deel website. Balie open wanneer inwoners Wensen inwoners. dat willen - vervallen - - vervallen - Inwoners vroegtijdig betrekken bij ontwikkelingen in de stad. Paragraaf over de toepassing van de Inspraak- en participatieverordening in beleidsvoornemens. Huidige openingstijden Stadswinkel: Op afspraak van Ma t/m Do van 08:00 tot 17:00 uur en op Vr van 08:00 tot 20:00 uur. Zonder afspraak van Ma t/m Vr van 08:00 tot 12:30 uur. - vervallen - vervallen - Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad Streefcijfer na omnibus 2012 bepaald. - vervallen - N.v.t., andere invulling 100%. van de indicator. - vervallen 100%. 116 Bestuurlijke samenwerking prestaties zonder effectindicator Effect Indicator 0-meting Realisatiecijfers 01-01-2013 Streefcijfers 01-01-2014 Jaar 2014 geen Prestaties Strategisch en geografisch meer samenwerken in de regio’s. geen Delftse agenda stadskracht. Stadskrachtonderzoe Gerealiseerd, zie k gereed (2010). verder de paragraaf regiozaken. Samenwerkingsbesluiten. Gezamenlijke samenwerklingsverbanden: * buurgemeenten * specialistische zorg. Versterken bestuurlijke positie Zuidvleugel. Delftse agenda stadskracht. Stadskrachtmeting gereed (2010). Trekkersrol kenniseconomie Onderdeel nieuw metropoolregiobestuur (WGR+ †) Agenda Den HaagDelft-R'dam-Leiden. Delft is hart van kennisregio. Gerealiseerd, zie verder de paragraaf regiozaken. Verbindingen Delftse agenda stadskracht. maatschappelijk middenveld. Internationaal gericht. Aantal projecten/netwerken dat wordt ondersteund. Meer meedingen Europese financiën Aantal Europese subsidietoekenningen voor grote projecten en geselecteerde thema’s. - vervallen- - gewijzigd - Samen met strategische partners een agenda opgezet. 8 4 projecten/netwerken. projecten/netwerken. 3. - vervallen - - vervallen - - vervallen - - vervallen - Meer meedingen Europese financiën % Transitiefondsbudget benut als cofinancieringsinstrument voor Europese projecten/netwerken. ≥ 50%. ≥ 50%. Ontwikkelingshulp middels stedenbanden. Aantal met projecten ondersteunde millenniumdoelen. 1 project. 2. 2. Realisatiecijfers 01-01-2013 Streefcijfers 01-01-2014 Jaar 2014 2. 3. Doorontwikkeling (waarvan 2 besluiten). overheid in regiserende rol. 1) -12%. -17%. -20%. 2) Streefcijfers eind 2012 bepaald. Streefcijfers eind 2012 bepaald. - vervallen - - vervallen - Rolbewuste overheid Prestaties zonder effectindicator Effect Indicator geen 0-meting geen Prestaties Overheid in regisserende rol / Aantal uitgeplaatste werkzaamheden elders taakvelden. beleggen. Kleinere slimmere organisatie/flexibilisering personeelsbestand. Omvang personeelsbestand: 30-06-2010: excl. VAK en Erfgoed. Formatie 1.219 (in fte). Verschuiving van beleidsvorming naar uitvoering die kleiner is - vervallen - Omvang beleidsfuncties: excl. 30-06-2010: VAK en Erfgoed. Formatie 192 (in fte). - vervallen - - vervallen - - vervallen - 1) Streefcijfer 01-01-2014: Uitplaatsing van: vorming Omgevingsdienst Haaglanden (ODH), besluit SSC bedrijfsvoering, besluit herinrichting Parkeerketen. Streven 2014 en verder: Vorming Werkbedrijf, Vorming regie-organisatie Stadsbeheer, Vorming SSC en regie bedrijfsvoering, Privatisering zwembad, Herinrichting zwembad, verdere Herinrichting parkeerketen, Samenwerking KCC Rijswijk / Delft, Verzelfstandiging VAK, Deelname Metropoolregio en opheffen Stadsgewest Haaglanden. 2) De reductie van het personeelsbestand is gerealiseerd door efficiency, door taken anders te doen en uitplaatsing taakvelden. Met name keuzes om taken geheel of gedeeltelijk niet meer te doen bepalen vanaf 2014 de verdere mogelijkheden tot reductie. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 117 Aanvullingen streefcijfers Met voetnoten onder bovenstaande schema’s zijn de aanvullingen en/of veranderingen aangegeven in de effectindicatoren ten opzichte van de Kadernota 2013, en met betrekking tot de prestatieindicatoren ten opzichte van het Jaarverslag 2012. Afwegingskader voor keuzes in gemeentelijke taken In de algemene inleiding is het afwegingskader in zijn geheel weergegeven. We hervormen vanuit de focus op stad van innovatie en participatiesamenleving. Nieuwe bezuinigingsvoorstellen tasten niet de leefbare basis in de stad aan. Voorstellen zijn in lijn met de sociale visie, waarbij de gemeente de groep die dit het hardst nodig heeft blijft bedienen. Hier concretiseren we het kader naar de afzonderlijke doelen. Wat gaan we daar anders doen? Bij onze dienstverlening gaan we uit van het Antwoordmodel, tenzij bewezen ineffectief of klantonvriendelijk. We houden geen alternatieve kanalen buiten het digitale kanaal open als dat niet nodig is. Dat geldt gemeentebreed en is ook de lijn bij de komende innovaties in het sociale domein. Voorrang en soms exclusiviteit voor het digitale kanaal daar waar dat kan. Burgers worden zo gestimuleerd in hun eigen kracht. In onze opdrachten hanteren we het gemeentelijk dienstverleningskader. Het hebben van een KCC is een basisvoorziening waar we waar mogelijk gebruik van maken. Deels is deze dienstverlening wettelijk vastgelegd (burgerzaken / grote delen uitvoering sociale dienst). Deels niet afgedekt door een wettelijk kader, maar wel bewezen effectief zo hebben de afgelopen jaren geleerd met werken met het “Antwoordmodel” geleerd. We houden het stedelijk profiel van kennis tussen de beide steden overeind. Het bestuur wil de verbindende en leidende rol tussen Rotterdam en Den Haag blijven spelen, de centrumfunctie voor zorg behouden en ons kennisprofiel samen met de TU versterken. Bestuurlijke samenwerking wordt getoetst op het rendement dat het heeft voor deze ambitie. We kijken naar gemeenschappelijke regelingen, vooral om de ambtelijke (en bestuurlijke) capaciteit ook te kunnen verminderen. Een voorbeeld waar winst te boeken is, ligt op het gebied van regionaal groen. In deze periode van budgettaire krapte en scherpe keuzes hoort ook een ander type bestuurscultuur. Bij transformatie naar de regieorganisatie en de scherpe keuzes past een kleiner en compacter stadsbestuur dat uitvoert wat het heeft afgesproken en ‘nee’ kan zeggen om de focus vast te houden. Dit vraagt om een andere en scherpere rolverdeling tussen raad en college. De gemeenteraad en het college moeten gezamenlijk deze cultuurverandering teweeg brengen. De raad richt zich op haar kaderstelling, toezicht en controle rol. Het college voert binnen de kaders van de raad het dagelijks bestuur van de stad. Een scherpere rolneming en minder bestuurlijk werk van de raad heeft effect op het gehele stadsbestuur (college en raad) en de daarbij behorende ondersteuning. Binnen deze nieuwe bestuurscultuur en in de relatie tot de doelen gaan we de discussie voeren over bestuursondersteuning. Het organisatiemodel Koers voor Delft is in belangrijke mate voorwaardenscheppend voor de vorming van Delft als regiegemeente. Belangrijk is daarom om de organisatieprincipes en het model de komende jaren intact te laten. Tegelijkertijd is de organisatie, ook qua inrichting binnen het organisatiemodel continu in beweging en ontwikkelt zich door naar een kleinere slagvaardige organisatie. De gemeente is scherp op de eigen rol: regie. We moeten vooral de opdrachtgeversrol en contractbeheer goed invullen en neezeggen als het buiten het afgesproken kader valt. We zien mogelijkheden om op middellange termijn de organisatie verder te ontschotten. De staf en ondersteuning van de gemeentelijke organisatie is qua omvang ruim 30 fte lager dan een vergelijkbare gemeente. Desalniettemin is verdere versobering mogelijk. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 118 Wat gaat het kosten? Begrote lasten, baten en mutaties in reserves naar hoofdstuk Bedragen x € 1000,- Bestuur, organisatie en communicatie Het overzicht van baten en lasten in de begroting Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Stortingen in reserves Onttrekkingen aan reserves Resultaat na bestemming Werkelijk 2012 17.495 3.975 13.52013.520- Begroting 2013 35.523 3.402 32.12132.121- Begroting 2014 34.755 3.252 31.50431.504- Raming 2015 31.714 3.327 28.38728.387- Raming 2016 33.481 2.959 30.52330.523- Raming 2017 32.885 2.959 29.92729.927- Mutaties per doelstelling Bedragen x € 1000,- Bestuur, organisatie en communicatie Voorstellen naar product en categorie Goede dienstverlening, heldere communicatie Primaire begroting 2012-2016 / vergelijkende cijfers Werkelijk 2012 Begroting 2013 Begroting 2014 Raming 2015 Raming 2016 Raming 2017 -1.916 -2.097 -1.106 -954 -856 -856 -100 -100 -100 50 -100 Bezuiniging 01001 - Efficiencykorting KCC Delft-Rijswijk 01001 - afschaffen bedrijvenloket Overige Begrotingsmutaties Goede dienstverlening, heldere communicatie Bestuurlijke samenwerking Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers -1.916 -2.097 -846 -2.052 -885 -1.939 -876 -1.832 -876 -1.782 -3.756 -2.882 -3.114 -2.396 -2.395 -2.395 -182 - - - Bestaand beleid 13016 - Gemeente europese verkiezing Overige Begrotingsmutaties Bestuurlijke samenwerking Bestuurlijke samenwerking, regio internationaal Primaire begroting 2012-2016 / vergelijkende cijfers -3.756 -2.882 442 -2.854 442 -1.954 441 -1.954 441 -1.954 -917 -922 -932 -791 -746 -746 - 18 18 18 Bezuiniging 13009 - schrappen formatie solidarit Overige Begrotingsmutaties Bestuurlijke samenwerking, regio internationaal Rolbewuste overheid Primaire begroting 2012-2016 / vergelijkende cijfers 42 45 45 45 -917 -922 -890 -729 -684 -684 -6.932 -26.220 -3.761 -3.043 -4.145 -4.713 -200 - 300 85 180 -195 -200 80 40 54 - 300 85 180 -270 -200 80 40 54 65 300 85 180 -270 -200 80 40 54 65 -1.150 453 -200 453 -950 453 453 -21.051 -25.708 -31.504 -21.319 -23.765 -28.387 -21.746 -26.053 -30.523 -21.581 -25.507 -29.927 Bezuiniging 13007 - Ontschotten van de control- en financiële functie 13007 - Rente OG/UG 13007 - Samenvoeging Vastgoed en Facilitair 13007 - Digitaal archiveren van dynamische en semi-statische archieven 13007 - Werk anders organiseren 13007 - Verminderen bestuurlijk handhaven 13007 - Een managementassistenten pool 13007 - Verminderen juridische bestuursondersteuning 13007 - Stoppen met Informatiecentrum 13007 - Adviesfuncties HRM en JZ meer riskbased inzetten Bestaand beleid 13005 - Bestedingsplan res.Automatis 13015 - Gesloten circuit WABO kosten Overige Begrotingsmutaties Rolbewuste overheid Totaal Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad -6.932 -13.520 -26.220 -32.121 119 Toelichting op de mutaties Goede dienstverlening, heldere communicatie Bezuinigingen 01001-Efficiencykorting KCC Delft-Rijswijk De samenwerking met Rijswijk in 1 KCC belasten met een efficiencykorting van structureel € 50.000 met ingang van 2015. Dat is realistisch, omdat de samenwerking in aanleg efficiency moet opleveren. 01001-afschaffen bedrijvenloket De bezuiniging voor het afschaffen van het bedrijvenloket kan niet worden ingevuld en wordt gedekt uit de risicobuffer. Bestuurlijke samenwerking Bestaand beleid 13016-Gemeente- en Europese verkiezingen Voor de incidentele (extra) uitgaven voor verkiezingen is geen dekking. De structurele post voor verkiezingen is in het verleden toegevoegd aan de algemene middelen om vervolgens per verkiezing deze weer aan de algemene middelen te onttrekken. Op deze wijze waren er minder budgetoverhevelingen nodig en vloeide het budget in de jaren dat er geen verkiezingen waren meteen terug naar de algemene middelen. Bestuurlijke samenwerking / regio internationaal Bezuinigingen 13009-Schrappen formatie solidariteit Gezien de wens om internationaal beleid volledig te richten op Europa wordt het solidariteitsbeleid afgebouwd. Vanaf 2015 wordt ¼ fte bezuinigd. Rolbewuste overheid Bezuinigingen 13007-Ontschotten van de control- en financiële functie We komen op basis van een doorlichting tot één pool van controllers, auditers, bedrijfseconomisch adviseurs en financiële ondersteuning, die meer risk-based gaat werken i.p.v. organisatiegericht. Daarnaast gaan we over tot re-design van de processen en systemen van de beleidscyclus. 13007-Samenvoeging Vastgoed en Facilitair Organisatorische samenvoeging, vooruitlopend op onderzoek naar introductie naar een verdienmodel. 13007-Digitaal archiveren van dynamische en semi-statische archieven Ingezet wordt op het digitaal archiveren van documenten. Niet-digitale documenten worden gescand en vernietigd, conform wet- en regelgeving voor substitutie, waardoor het aantal strekkende meters fysiek archief kan worden verminderd. De uitvoering van dit project zal uitbesteed worden aan een externe partij die daartoe geëquipeerd is. 13007-Werk anders organiseren Deze taakstelling is geschrapt vanwege dubbeltellingen elders in de organisatie. 13007-Verminderen bestuurlijk handhaven Deze taakstelling is geschrapt vanwege dubbeltellingen elders in de organisatie. 13007-Een managementassistenten pool Door het vormen van een pool stimuleren we de kwaliteit en de eenduidigheid. Er is meer flexibiliteit Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 120 en efficiency van te verwachten als werkwijzen op elkaar worden afgestemd. 13007-Verminderen juridische bestuursondersteuning Nadere analyse vindt nog plaats, maar een reductie met 0,5 fte is minimaal. 13007-Stoppen met Informatiecentrum Bijdrage vanuit Communicatie aan Informatiecentrum Delft Bouwt stoppen. De faciliteit wordt in 2017 opgenomen in de publiekshal van het nieuwe kantoor. Daaraan voorafgaand wordt een ander gemeentelijk gebouw gebruikt. 13007-Adviesfuncties HRM en JZ meer riskbased inzetten HRM-adviseurs (worden ontkoppeld van de bedrijfsvoeringsteams en) beperkt tot een kleine vaste kern en in plaats van organisatiegericht daar ingezet waar directe toegevoegde waarde kan worden geleverd. Bestaand beleid 13005-Bestedingsplan reserve automatiseringsmiddelen Het bestedingspatroon voor automatisering is niet ieder jaar gelijk. Met name vervanging van hardware en software vindt niet ieder jaar in dezelfde omvang plaats. Uitgaven fluctueren over de jaren, maar het gemiddelde blijft binnen het budgettaire kader. Vervanging van hardware wordt beschouwd als investering en is opgenomen in het vervangingsschema Bedrijfsmiddelen. Daarbinnen vindt de middeling over de jaren plaats. De uitgaven voor software en andere niet te activeren uitgaven (kosten beheersprojecten) worden geëgaliseerd over de jaren door middel van stortingen en onttrekkingen aan de reserve Automatiseringsmiddelen. In 2014 betreft de onttrekking de kosten voor digitaliseren van archieven (zie hiervoor), licenties software en het inrichten van de wettelijk verplichte basisregistratie Grootschalige Topografie. In 2015 dient de software voor de wettelijk verplichte Basisregistratie Adressen en gebouwen te worden vervangen. In 2016 betreft de onttrekking vervanging van verbindingen, gekoppeld aan HNK. Begrote lasten, baten en reserves naar doelstelling begrotingsjaar Bedragen x € 1000,- Bestuur, organisatie en communicatie Doelstelling en productnaam Lasten Baten Saldo van baten en lasten Goede dienstverlening, heldere communicatie 1001 Kcc/babu overig 1002 Dienstverlening Bestuurlijke samenwerking 13002 College van B&W 13003 Overige kosten college 13004 Beheer en exploitatie stadhuis 13014 Koninklijke bijzetting (wdz) 13016 Verkiezingen 13018 Bijdragen vng-repro en algemeen Bestuurlijke samenwerking, regio internationaal 13009 Internationaal beleid 13017 Bijdragen stadsgewest haaglanden Rolbewuste overheid 13005 Automatisering 13006 Gemeentelijk management team 13007 Controlling 13011 Risicomanagement en verzekeringen 13012 Gemeentebrede personele uitgaven 13015 Resultaat kostenplaats middelen 13060 Informatiecentrum Eindtotaal 4.071 3.938 133 3.101 2.085 288 204 29 389 106 890 342 548 26.693 4.797 932 -1.280 220 1.576 20.394 54 34.755 2.019 2.019 247 247 985 186 89 342 368 3.252 2.0521.9191332.8542.08528843 2938910689034254825.7084.6119321.280 1311.23420.0265431.504- Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad Resultaat na Stortingen Onttrekkingen bestemming - - 121 2.0521.9191332.8542.08528843 2938910689034254825.7084.6119321.280 1311.23420.0265431.504- Toelichting producten per doelstelling Goede dienstverlening, heldere communicatie Klant contact center (KCC) /basisregistratie burgers (Babu) Het klantcontactcentrum van de gemeente is de herkenbare ingang waar burgers, bedrijven en instellingen terecht kunnen voor alle producten en diensten van de overheid. Hierbij valt te denken aan de aanvraag van een paspoort, de behandeling van naturalisatieverzoeken of een uittreksel uit de gemeentelijke basisadministratie. Dienstverlening Binnen het product dienstverlening wordt een betere service geleverd aan de burgers en bedrijven enerzijds door het KCC, anderzijds door de regelgeving te verbeteren en te vereenvoudigen. Dit laatste wordt ingevuld binnen het project REAL (Regeldrukvermindering en administratieve lastenverlichting). Bestuurlijke samenwerking College van B&W Salariskosten en overhead van burgemeester, wethouders en gewezen wethouders opgenomen. Overige kosten College Dit betreft representatiekosten, reis- en verblijfkosten en kosten werkconferenties van het college van burgemeester en wethouders. Beheer en exploitatie Stadhuis Op deze post worden beheer en exploitatie van het stadhuis verantwoord. Het stadhuis wordt gebruikt voor bestuurlijke functies en als gemeentelijke vergaderlocaties. Daarnaast wordt het stadhuis tegen vergoeding beschikbaar gesteld voor ontvangsten en evenementen van derden. Koninklijke bijzetting (wdz) Binnen dit product zijn de kosten voor het basisbeheer begroot. Dit zijn reguliere voorbereidings- en onderhoudskosten die nodig zijn om vanuit “rust” de uitvoerde organisatie snel te activeren en een aanstaande bijzetting in een kort tijdsbestek mogelijk te maken. Verkiezingen Organisatiekosten van verkiezingen en referenda. Bijdragen VNG Repro en algemeen. Contributies aan en reprokosten van Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). Bestuurlijke samenwerking regio / internationaal Internationaal beleid Binnen internationaal beleid wordt gestreefd de ontwikkeling van Delft te bevorderen door de inzet van internationale middelen (geld, netwerken, samenwerkingsprojecten, contacten). Bijdragen Stadsgewest Haaglanden Het Stadsgewest Haaglanden is een samenwerkingsverband dat financieel wordt gevoed door de negen Haaglanden-gemeenten. Als overheidsorgaan is het Stadsgewest verantwoordelijk voor het gemeentegrensoverschrijdende beleid en de uitvoering hiervan in de regio. Rolbewuste overheid Onder de doelstelling Rolbewuste Overheid worden op hoofdlijnen de kosten verantwoord van de gemeentebrede bedrijfsvoeringsondersteuning (GBO), het Gemeentelijk Managementteam en controlling. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 122 In onderstaande tabel wordt een specificatie gegeven van de belangrijkste uitgaven in 2014 binnen de doelstelling rolbewuste overheid. Budgetten rolbewuste overheid Bedrag * € 1.000,- Producten en diensten bedrijfsvoering Bedrijfsvoeringsteam, ondersteuning en management Huisvesting – facilitaire diensten HRM – personeel en organisatie Financiën Informatie Juridische zaken Communicatie Servicedesk Basisondersteuning bedrijfsvoering Overige staf, management en ondersteuning Gemeentelijk managementteam Controlling Risicomanagement en verzekeringen Sociale zekerheidsuitgaven Informatiecentrum “Delft Bouwt” Taakstelling Rolbewuste overheid Toerekening gesloten circuits etc Totaal budgetten Rolbewuste Overheid 895 6.295 1.958 2.597 8.455 916 1.385 381 5.659 932 1.012 131 1.234 54 -2.293 -3.904 25.708 Producten en diensten gemeentebrede bedrijfsvoering Bedrijfsvoeringsteams, ondersteuning en management betreft de algemene leiding, het totaal van de clusterbrede administratieve en secretariële ondersteuning en het functioneel beheer van het cluster GBO. De grootste posten binnen het gemeentebrede bedrijfsvoeringsbudget betreffen Huisvesting, Informatie en basisondersteuning. Onder Huisvesting vallen alle kosten van kantoorgebouwen en bedrijfslocaties waarover de gemeente beschikt voor gebruik door haar eigen organisatie, met uitzondering van zogenaamde functionele panden zoals musea, VAK en zwembaden. Voor een groot deel bestaan deze kosten uit afschrijving en huur. Op het onderdeel Informatie worden niet alleen de kosten voor ICT verantwoord, maar ook voor documentaire informatievoorziening, basisregistraties en onderzoek en statistiek. Onder Informatie worden tevens de kosten voor Automatisering (40% van het budget) begroot. Hierop worden alle kosten verantwoord die onderdeel zijn van het standaard basispakket ICT, te weten software, hardware, communicatiemiddelen en overige automatiseringsvoorzieningen van de gemeentelijke organisatie. Basisondersteuning bedrijfsvoering bevat alle bedrijfsvoerings administraties, zoals de financiele administratie, salarisadministratie en specialistische functies, zoals technisch informatiebeheer, werkplekondersteuning, rechtsbeschermingsbedrijf, locatiebeheer, postkamer-/bode- en receptiewerkzaamheden en gemeentelijke basisregistraties. Toelichting producten Automatisering Binnen automatisering worden alle kosten verantwoord op het gebied van softwarelicenties, hardware, communicatiemiddelen en overige automatiseringsvoorzieningen van de gemeentelijke organisatie. Gemeentelijk management team Alle integrale uitgaven van het gemeentelijk management team wordt binnen dit product verantwoord. Controlling Alle integrale kosten van controlling. Risicomanagement en verzekeringen Alle kosten voor afgesloten risicoverzekeringen voor het gemeentelijk apparaat en Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 123 vrijwilligersverzekeringen. Gemeentebrede personele uitgaven Deze post betreft sociale zekerheidsuitgaven voor de hele organisatie, te weten gemeentedeel prepensioen, werkloosheidsuitkeringen en WIA (wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen) en Inen Doorstroombanen (ID). De gemeente is voor WW en WIA eigen risicodrager. Resultaat kostenplaats middelen Operationele kosten voortvloeiend uit de gemeentelijke bedrijfsvoering. Informatiecentrum Kosten voor de inrichting en het instandhouden van het informatiecentrum “Delft Bouwt” ten behoeve van het project Spoorzone en overige grote gemeentebrede projecten. Bezuinigingsmonitor In onderstaand overzicht geven we per doelstelling inzicht in de bestaande en nieuwe bezuinigingstaakstelling, de reeds ingevulde bezuinigingen en de nog in te vullen bezuinigingen. Bedragen x € 1000,- Bezuinigingstaakstelling Doelstelling Bezuinigingstaakstelling Goede dienstverlening en heldere communicatie Bestuurlijke samenwerking Bestuurlijke samenwerking regio / internationaal Rolbewuste overheid Totaal bezuinigingstaakstelling Ingevulde bezuinigingen Goede dienstverlening en heldere communicatie Bestuurlijke samenwerking Bestuurlijke samenwerking regio / internationaal Rolbewuste overheid Totaal ingevulde bezuinigingen Nog in te vullen bezuinigingen Goede dienstverlening en heldere communicatie Bestuurlijke samenwerking Bestuurlijke samenwerking regio / internationaal Rolbewuste overheid Totaal nog in te vullen bezuinigingen 2013 2014 2015 2016 2017 1.643 451 145 4.327 6.566 2.119 878 145 5.244 8.386 2.269 1.503 163 6.418 10.353 2.269 1.503 163 6.448 10.383 2.319 1.503 163 6.448 10.433 -1.643 -451 -145 -3.327 -2.119 -692 -145 -3.703 -2.269 -542 -145 -3.109 -2.269 -542 -145 -3.184 -2.269 -542 -145 -3.184 -5.566 -6.659 -6.065 -6.140 -6.140 1.000 1.000 186 1.541 1.726 961 18 3.309 4.288 961 18 3.264 4.243 50 961 18 3.264 4.293 Bedragen x € 1000,- Nog in te vullen bezuinigingen Doelstelling / bezuinigingsvoorstel Goede dienstverlening en heldere communicatie Efficiencykorting KCC Delft-Rijswijk Totaal Goede dienstverlening en heldere communicatie Bestuurlijke samenwerking Bezuiniging afdeling Besturing College; vermindering wethouders en ondersteuning Vorming Shared Service Centre (SSC) Versoberen bestuursondersteuning Totaal Bestuurlijke samenwerking Bestuurlijke samenwerking regio / internationaal Schrappen formatie solidariteit Totaal Bestuurlijke samenwerking regio / internationaal Rolbewuste overheid Controlling Centraliseren/standaardiseren Huisvesting Zoeklicht Bedrijfsvoering Centralisatie gemeentelijke inkoop Vorming regieorganisatie bedrijfsvoering Een managementassistenten pool Adviesfuncties HRM en JZ meer risk based inzetten Verminderen juridische bestuursondersteuning Samenvoeging Vastgoed en Facilitair Digitaal archiveren van dynamische en semi-statische archieven Ontschotten van de control- en financiële functie Stoppen met Informatiecentrum Overig Totaal Rolbewuste overheid Totaal Product nummer Restant 2013 Restant 2014 Restant 2015 Restant 2016 Restant 2017 diverse - - - - 50 50 13002 diverse diverse diverse - 36 150 186 36 275 300 350 961 36 275 300 350 961 36 275 300 350 961 diverse - - 18 18 18 18 18 18 1.000 1.000 1.000 40 100 400 1.000 1.540 1.726 80 425 400 324 1.000 340 80 40 85 180 300 54 3.309 4.288 80 625 324 1.000 430 80 65 40 85 180 300 54 3.264 4.243 80 625 324 1.000 430 80 65 40 85 180 300 54 3.264 4.293 diverse diverse diverse diverse diverse diverse diverse diverse diverse diverse diverse diverse diverse diverse De toelichtingen op de bezuinigingen zijn opgenomen in de bijlage Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 124 Begrotingsmutaties 2013-2016 Bedragen x € 1000,- Bestuur, organisatie en communicatie Voorstellen naar product en categorie Goede dienstverlening, heldere communicatie Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Overige begrotingsmutaties Goede dienstverlening, heldere communicatie Bestuurlijke samenwerking Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Overige begrotingsmutaties Bestuurlijke samenwerking Bestuurlijke samenwerking, regio internationaal Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Transitiefonds 13009 - De China Agenda Delft 13009 - EUniverCities 2013-2014 Overige begrotingsmutaties Bestuurlijke samenwerking, regio internationaal Rolbewuste overheid Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Overige begrotingsmutaties Rolbewuste overheid Totaal Begroting 2013 Raming 2014 Raming 2015 Raming 2016 Raming 2017 -2.362 704 -1.658 -2.309 -1.203 -1.106 -2.316 1.363 -953 -2.218 1.362 -856 -2.218 1.362 -856 -2.701 -618 -3.319 -2.795 -319 -3.114 -2.587 191 -2.396 -2.586 191 -2.395 -2.586 191 -2.395 -775 -51 -51 -46 -922 -775 -55 -56 -46 -932 -775 -5 -40 29 -791 -775 29 -746 -775 29 -746 -5.443 344 -5.099 -10.999 -4.892 1.131 -3.761 -8.913 -4.862 1.819 -3.043 -7.184 -5.745 1.600 -4.145 -8.141 -5.745 1.600 -4.145 -8.141 Deze tabel geeft inzicht in de voorstellen van de Programmabegroting 2013-2016 die zijn opgenomen in de meerjarige stand van de primaire begroting. De gemeenteraad neemt een besluit over de jaarschijf 2014 van deze begroting. De besluiten met een meerjarige doorwerking worden volgens de bestendige gedragslijn opgenomen in de stand van de primaire begroting. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 125 Raad Algemene doelstelling De doelstelling van het programma Raad is het waarborgen van een democratisch bestuur, dat effectief, doelmatig, transparant en betrouwbaar functioneert. De betrokkenheid van de burger bij het bestuur van de gemeente is daarbij van wezenlijk belang voor het draagvlak van genomen besluiten. Beleidskaders De basis voor de uitvoering van het programma Raad wordt gevormd door het werkplan van de griffie. Raad Nota Onderwerp Werkplan Griffie 2014 Doelstellingen en activiteiten griffie Vastgesteld jan-14 Toelichting De gemeenteraad bepaalt de kaders waarbinnen het college van B&W het beleid voor Delft dient uit te werken en uit te voeren. Ook controleert de gemeenteraad of het college het beleid naar behoren uitvoert en (onvoorziene) problemen afdoende aanpakt. Wat willen we bereiken en wat gaan we ervoor doen? Raad Doelstelling Optimale ondersteuning aan de gemeenteraad en fracties. Bedragen * € 1.000 Activiteiten Uitvoeren jaarplan griffie 2014. Nieuw beleid Gemeenteraad en griffie In het kader van de ondersteuning aan de gemeenteraad wordt het jaarplan van de griffie 2014 uitgevoerd. In het werkplan zijn alle griffiewerkzaamheden opgenomen met betrekking tot de ondersteuning van raad en commissies, de raadscommunicatie, de financiën en de interne organisatie. De Delftse Rekenkamer De Delftse Rekenkamer doet onafhankelijk onderzoek naar de (verwachte) doeltreffendheid en doelmatigheid van het beleid van het gemeentebestuur en vertaalt de onderzoeksresultaten in concrete aanbevelingen voor de raad en soms ook voor het college. Dit onderzoek gebeurt op eigen initiatief en/of op suggestie van de gemeenteraad, college en burgers. Ook ‘herhalingsonderzoeken’ worden uitgevoerd waarbij onderzocht wordt óf en hoe uitvoering is gegeven aan de aanbevelingen. De rekenkamer ondersteunt op deze wijze de gemeenteraad bij zijn kaderstellende en controlerende taak. Met de aanbevelingen wordt het gemeentebestuur en zijn medewerkers scherp gehouden zodat zij zo efficiënt en effectief mogelijk de taken in het belang van de Delftse gemeenschap kunnen uitvoeren. Ook in 2014 zal de Rekenkamer een aantal onderzoeken uitvoeren naar actuele onderwerpen die leven in Delft. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 126 Wat gaat het kosten? Begrote lasten, baten en mutaties in reserves naar hoofdstuk Bedragen x € 1000,- Raad Het overzicht van baten en lasten in de begroting Lasten Baten Totaal saldo van baten en lasten Stortingen in reserves Onttrekkingen aan reserves Resultaat na bestemming Werkelijk 2012 1.942 1.9421.942- Begroting 2013 1.857 1.8571.857- Begroting 2014 1.827 1.8271.827- Raming 2015 1.722 1.7221.722- Raming 2016 1.721 1.7211.721- Raming 2017 1.719 1.7191.719- Mutaties per doelstelling Bedragen x € 1000,- Raad Voorstellen naar product en categorie Raad Primaire begroting 2012-2016 / vergelijkende cijfers Werkelijk 2012 Begroting 2013 Begroting 2014 Raming 2015 Raming 2016 Raming 2017 -1.942 -1.857 -1.872 -1.770 -1.767 -1.765 -57 -152 -152 -152 -30 - - - - 68 68 68 132 -1.827 131 -1.722 131 -1.721 131 -1.719 Bezuiniging 13001 - Stelpost taakstelling raadsbegroting Bestaand beleid 13001 - Verkiezingen 2014 Algemene Dekkingsmiddelen 13001 - dualiseringscorrectie raadsleden Overige Begrotingsmutaties Raad -1.942 -1.857 Begroting van baten en lasten In het programma Raad worden de baten en lasten verantwoord van de gemeenteraad, de griffie en de Delftse Rekenkamer. Algemeen Op de raadsbegroting is vanaf 2010 een structurele bezuiniging van € 30.000 doorgevoerd. In aanvulling hierop is in de Programmabegroting 2011-2014 een structurele bezuiniging van € 23.000 verwerkt. Op basis van uitkomsten van de werkgroep “Taakstelling” heeft de raad besloten bij de programmabegroting 2012-2016 nog een extra bezuiniging van € 69.000 structureel voor zijn rekening te nemen. Bezuinigingen In de Programmabegroting 2013-2016 was in de meerjarenraming 2014-2016 een nieuwe stelpost van € 100.000 in 2014 oplopend tot € 200.000 in 2015 opgenomen. Op 26 november 2012 hebben de fractievoorzitters hierover bepaald dat op nog een aantal aanvullende posten kan worden bezuinigd. Het gaat om een bedrag van in totaal € 42.750 in 2014, oplopend tot € 47.750 in 2015. De fractievoorzitters zijn van mening dat het resterende budget nodig is om de taken van de raad naar behoren te kunnen uitvoeren. De nieuwe bezuinigingen betreffen het communicatiebudget van de raad, onderhoud RIS, het inhuurbudget, het papierloos vergaderen, materiële uitgaven van de griffie en een verlaging van het budget van de Delftse Rekenkamer. Verder is in december 2012 een besluit genomen over een tot dusver spelende autonome ontwikkeling die in de afgelopen jaren tot een incidenteel beroep op de risicobuffer leidde. Besloten is om een evt. derde betaald commissielid/niet-raadslid vanaf 2014 via het fractiebudget te laten financieren, waardoor die kosten naar verwachting niet langer tot een overschrijding op de begroting van de raad zullen leiden. Het overige voor de raad voorziene bezuinigingsbedrag van resp. € 57.000 en € 152.000 voor 2015 is door het college bij de op 11 juni jl. vastgestelde Kadernota 2013 afgeboekt. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 127 Verkiezingen 2014 Zoals in de Kadernota 2013 opgenomen zal, evenals in 2010, in 2014 naar verwachting circa € 30.000 gemoeid zijn met een aantal activiteiten rondom de gemeenteraadsverkiezingen. Het betreft de eens in de vier jaar optredende kosten waarvoor geen structurele middelen in de gemeentebegroting zijn opgenomen. 13001-Dualiseringscorrectie Raadsleden In de Meicirculaire over de uitkering uit het Gemeentefonds is vanaf 2015 een structurele bezuiniging van € 68.000 opgenomen voor de rijksbezuiniging waarmee het aantal raadsleden zou worden verminderd tot het niveau van voor de dualisering van het gemeentebestuur. Nadat de Tweede Kamer op 14 februari 2013 heeft ingestemd met dit initiatief wetsvoorstel, heeft de Eerste Kamer het voorstel verworpen op 9 juli 2013. De verwachting is dat de doorgevoerde korting via de eerstvolgende Gemeentefondscirculaire wordt teruggedraaid. Daarna volgt tevens een correctie van de begroting. Begrote lasten, baten en reserves naar doelstelling begrotingsjaar Bedragen x € 1000,- Raad Doelstelling en productnaam Raad 13001 Raad en raadscommissies 13008 Delftse rekenkamer 13013 Raadsgriffie Eindtotaal Lasten Baten Saldo van baten en lasten 1.827 1.100 120 607 1.827 - 1.8271.1001206071.827- Resultaat na Stortingen Onttrekkingen bestemming - - 1.8271.1001206071.827- Bezuinigingsmonitor Bedragen x € 1000,- Bezuinigingstaakstelling Doelstelling Omschrijving 2013 2014 2015 2016 2017 Raad Bezuinigingstaakstelling Ingevulde bezuinigingen 118 -118 - 247 -247 - 347 -347 - 347 -347 - 347 -347 - Totaal nog in te vullen bezuinigingen in het hoofdstuk Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 128 Paragrafen Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 129 Algemene toelichting op de paragrafen In de paragrafen zijn de beleidslijnen vastgelegd met betrekking tot beheersmatige aspecten en de lokale heffingen. Doel van de paragrafen is dat onderwerpen met een groot financieel belang, die versnippert in de begroting staan, worden gebundeld in een kort overzicht, waardoor de raad voldoende inzicht krijgt. Zij geven een dwarsdoorsnede van de begroting. De paragrafen zijn bedoeld om extra informatie te geven voor de beoordeling van de financiële positie op de korte en langere termijn. Weerstandsvermogen en risicobeheersing In de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing worden de risico’s van materieel belang en de weerstandscapaciteit aangegeven en wordt toegelicht in hoeverre schade en verliezen als gevolg van de risico’s van materieel belang met de weerstandscapaciteit kunnen worden opgevangen. Onderhoud kapitaalgoederen In de paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen wordt verslag gedaan over de voortgang van het geplande onderhoud en het eventuele achterstallig onderhoud aan openbaar groen, water, wegen, kunstwerken, riolering en gebouwen. Verbonden partijen In de paragraaf Verbonden partijen wordt ingegaan op het openbaar belang, het financieel belang en de zeggenschap van de gemeente. Specifiek wordt ingegaan op nieuwe verbonden partijen, het beëindigen van bestaande verbonden partijen, het wijzigen van bestaande verbonden partijen en eventuele problemen bij bestaande verbonden partijen. Subsidies In de paragraaf Subsidies worden de hoofdlijnen van het beleid met betrekking tot het verlenen van subsidies opgenomen en de verdeling van subsidie budgetten over de diverse hoofdstukken. Financiering De paragraaf Financiering bevat een verslag van: de kasgeldlimiet; de renterisiconorm; de liquiditeitsplanning en de financieringsbehoefte voor de komende drie jaar; de rentevisie; de rentekosten en renteopbrengsten verbonden aan de financieringsfunctie. Bedrijfsvoering In de bedrijfsvoeringsparagraaf wordt gerapporteerd over de bedrijfsvoering en over nieuwe ontwikkelingen, over de rechtmatigheid en over de onderzoeken naar de doelmatigheid en doeltreffendheid, zoals bedoeld in artikel 213a Gemeentewet. Grond- en vastgoed bedrijf In de paragraaf Grondbeleid wordt op hoofdlijnen ingegaan op (de uitvoering van) het Meerjaren Programma Grondontwikkeling (MPG). Lokale heffingen In de paragraaf Lokale heffingen wordt verslag gedaan van: de opbrengsten per lokale heffing, het bedrag aan kwijtscheldingen; de kostendekkendheid van de rioolrechten en de afvalstoffenheffing; Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 130 alsmede de (ontwikkeling van de) lokale lastendruk voor eenpersoonshuishoudens, meerpersoonshuishoudens en bedrijven. Bestuurlijke samenwerking In de paragraaf bestuurlijke samenwerking is informatie opgenomen over het doel van regionale samenwerking, de dynamiek van regionale samenwerking en de Regiovisie in 2013 en over Delft als sterke stad in (metropolitane) netwerken. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 131 Weerstandsvermogen en risicobeheersing Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen de beschikbare weerstandscapaciteit (Algemene reserve, Onvoorzien, risicobuffer) en de benodigde weerstandscapaciteit (o.b.v. het risicoprofiel). Hierna wordt eerst in algemene zin een toelichting gegeven op de beschikbare en benodigde weerstandscapaciteit. Daarna volgt een specificatie voor de Programmabegroting 20142017. De beschikbare weerstandscapaciteit bestaat uit de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt om niet begrote kosten, die onverwacht en substantieel zijn, te dekken. In de Delftse begroting kunnen de volgende onderdelen van het vermogen en de begroting tot de weerstandscapaciteit worden gerekend. Statische weerstandscapaciteit De statische weerstandscapaciteit betreft het vrij aanwendbare deel van de Algemene reserve. Dit deel van het reservevermogen is beschikbaar om niet begrote, substantiële tegenvallers op te vangen. Het gaat dan vooral om incidentele tegenvallers. Als sprake is van een structurele doorwerking zal in de begroting en de meerjarenraming ruimte moeten worden vrijgemaakt. Vanaf de Programmabegroting 2011-2014 is onderscheid gemaakt tussen weerstandscapaciteit voor algemene risico’s en weerstandscapaciteit voor risico’s met betrekking tot gebiedsontwikkelingen. Tevens kunnen stille reserves tot de statische weerstandscapaciteit worden gerekend. Dynamische weerstandscapaciteit De dynamische weerstandscapaciteit bestaat uit de ruimte in de begroting om tegenvallers op te vangen. Deze omvat onder andere de post Onvoorzien van jaarlijks € 450.000. Deze post wordt ingezet voor incidentele tegenvallers die onontkoombaar, onvermijdelijk en onuitstelbaar zijn. Als sprake is van een structurele doorwerking moet deze in het volgende begrotingsjaar op een andere wijze worden gedekt. Als sprake is van een nieuw bezuinigingsprogramma wordt standaard een apart budgettair kader gecreëerd voor tegenvallers en risico’s dat ook als dynamische weerstandscapaciteit is te beschouwen. De benodigde weerstandscapaciteit is afhankelijk van het risicoprofiel en de verschuivingen die zich daarin voordoen. Dit risicoprofiel wordt bepaald door de aard en de omvang van de risico’s waar de gemeente mee wordt geconfronteerd. De risico’s betreffen zowel lijnactiviteiten als (ruimtelijke) projecten. Voor deze risico’s kunnen geen verzekeringen worden afgesloten of voorzieningen worden gevormd omdat de risico’s zich niet regelmatig voordoen en niet goed meetbaar zijn. De meer algemene risico’s voor de gemeente, zoals de positieve of negatieve doorwerking van macroeconomische ontwikkelingen en de kans dat zich besparingsverliezen voordoen bij de realisatie van het bezuinigingsprogramma, zijn in deze paragraaf niet beschreven. Wel is hiermee rekening gehouden in het financieel meerjarenbeeld doordat ruimte is vrijgemaakt voor een risicobuffer en voor flankerende middelen ten behoeve van de implementatie van het bezuinigingsprogramma. Alle risico’s zijn geclassificeerd voor wat betreft de geschatte kans van optreden (laag/midden/ hoog) en het geldgevolg. Tevens is aangegeven of sprake is van een structureel (S) of incidenteel (I) risico. De weerstandscapaciteit is geen geëigend middel om structurele risico’s meerjarig af te dekken. Daarvoor moet – indien de risico’s zich voordoen – een oplossing worden gevonden in de begroting. De weerstandscapaciteit wordt hooguit incidenteel ingezet ter overbrugging naar een structurele oplossing. Voor de grondexploitaties zijn de risico’s bruto (impact x kans) en netto (inclusief effect beheersmaatregelen) gekwantificeerd. In het risicoprofiel wordt voor de grondexploitaties gebruik gemaakt van de gewogen netto risico’s. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 132 Het beschikbare weerstandsvermogen De beschikbare weerstandscapaciteit, in de vorm van het vrije deel van de Algemene reserve, is na het opmaken van de Jaarstukken 2012, gedaald naar € 13,9 miljoen. Hiervan is voor algemene risico’s € 12,6 miljoen beschikbaar en voor risico’s bij gebiedsontwikkelingen € 1,3 miljoen. Zoals aangekondigd in de Jaarstukken 2012 en de Kadernota 2013 is in deze begroting een voorstel verwerkt voor ophoging van de weerstandscapaciteit teneinde de balans met het risicoprofiel van de gebiedsontwikkelingen te verbeteren. Belangrijkste factoren hierbij zijn de toegenomen risico’s bij de gebiedsontwikkeling Harnaschpolder (+ € 15 miljoen) en het bedrijvenschap Harnaschpolder (+ € 12 miljoen). Daarnaast is het risico Participatiewet gekwantificeerd (€ 2 miljoen) en is een nieuw risico opgenomen voor de grondwateronttrekking (€ 2 miljoen). De ophoging vindt hoofdzakelijk plaats door (tijdelijke) verlaging van bestemmingsreserves in 2013 (€ 28,5 miljoen). In de jaren daarna wordt de weerstandscapaciteit extra opgehoogd met € 5,2 miljoen door middel van de hervormings- en bezuinigingsopgave. bedragen x €1.000 Ophoging weerstandscapaciteit Vrijval bestemmingreserves Tijdelijke uitname bestemmingsreserves Ruimte in hervormings- en bezuinigingsopgave 2013 2.650 25.850 28.500 2014 2015 2016 2017 1.905 1.905 1.575 1.575 1.375 1.375 375 375 De terugbetaling van de tijdelijk verlaagde bestemmingsreserves komt ten laste van de hervormings- en bezuinigingsopgave en de reserve Gebiedsontwikkeling waarin ruimte ontstaat vanaf 2014. Inmiddels zijn afspraken gemaakt over de uittreding uit de GR Bedrijvenschap Harnaschpolder en is in het MPG op basis van een scenario voor herfasering van de gronduitgifte in de Harnaschpolder het resultaat voor 2013 bepaald. Door deze ontwikkelingen daalt het risicoprofiel en ontstaat extra ruimte in de weerstandscapaciteit. Hierna is een actueel overzicht opgenomen van de weerstandscapaciteit, rekening houdend met de ophoging en overige mutaties in de boekjaren 2013 en 2014. Bedragen x € 1.000.000 Overzicht Algemene reserve (algemene risico's) Saldo Algemene reserve (algemene risico's) per 1 januari 12,6 Boekjaar 2013 Bijdrage weerstandscapaciteit Bijdrage reserve Investeringsplan Bestuurlijke afronding gondelaffaire 1,8 0,5 -0,5 1,8 Boek jaar 2014 Bijdrage weerstandscapaciteit Bijdrage reserve Investeringsplan 3,0 1,5 4,5 Totaal prognose ultimo 2014 18,9 In 2013 en 2014 zijn eerder afgesproken bijdragen opgenomen vanuit het meerjarenbeeld van de begroting. Daarnaast komen in 2013 en 2014 bedragen vrij als gevolg van de in 2010 afgesproken verlaging van het investeringsprogramma. Deze opbrengsten zijn het gevolg van lagere kapitaallasten (in 2015 t/m 2016 komt nog € 4 miljoen beschikbaar).Tenslotte komt de afkoopsom Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 133 die is overeengekomen voor afhandeling van de gondelaffaire ten laste van de weerstandscapaciteit. Bedragen x € 1.000.000 Overzicht Algemene reserve Gebiedsontwikkeling Saldo Algemene reserve Gebiedsontwikkeling per 1 januari Boekjaar 2013 - Spoorzone (spaarmodel) + HNK - Dotatie aan Algemene reserve Gebiedsontwikkeling - Onttrekking bedrijvenschap Harnaschpolder - Spoorzone (spaarmodel) - Kapitaallasten Buitenhof - Taakstellende bezuiniging plan- en uitvoeringskosten - Onttrekking verwacht resultaat 2013 1,3 2,0 28,5 -6,1 -4,0 -0,2 -0,2 -12,5 7,4 Boekjaar 2014 - Spoorzone (spaarmodel) + HNK - Dotatie aan Algemene reserve Gebiedsontwikkeling - Rest bedrijfskavels Delft - Spoorzone (spaarmodel) - Terugbetaling bestemmingsreserves - Kapitaallasten Buitenhof - Juniusstraat - Taakstellende bezuiniging plan- en uitvoeringskosten 3,5 1,9 2,4 -4,0 -3,7 -0,2 -1,4 -0,2 -1,7 Totaal prognose ultimo 2014 7,1 Voor HNK en de gebiedsontwikkeling Spoorzone wordt het spaarmodel de komende jaren voortgezet en opgehoogd voor dalende verkoopprijzen en grondopbrengsten. Hier staat de afgesproken doorbetaling aan de businesscase tegenover. De in de Kadernota 2013 aangekondigde ophoging van de weerstandscapaciteit is verwerkt in 2013 (door verlaging van bestemmingsreserves) en 2014 (door inzet van ruimte in de hervormings- en bezuinigingsopgave). De middelen voor het bedrijvenschap Harnaschpolder zijn toegevoegd aan de voorziening Bedrijvenschap Harnaschpolder ten behoeve van de afkoopsom voor uittreding uit de GR Harnaschpolder (€ 9,5 miljoen). Omdat de afkoopsom lager is dan de risicoreservering ontstaat hier een voordeel. In de jaren 2013 t/m 2016 wordt een bijdrage geleverd aan de bezuinigingen ter grootte van €225.000. Het verwachte nadeel in het tMPG 2013-2016 wordt onttrokken aan de weerstandscapaciteit. Hiervoor is geld vrijgemaakt via de (tijdelijke) verlaging van bestemmingsreserves. Naar verwachting worden de resterende bedrijfskavels in 2014 verkocht. De winst wordt toegevoegd aan de Algemene reserve Gebiedsontwikkeling In de jaren 2015 t/m 2017 wordt de weerstand vergroot door vrijval van kapitaallasten als gevolg van de in 2010 afgesproken verlaging van het investeringsprogramma (€ 4 miljoen) en door het spaarmodel voor HNK en Spoorzone (€ 5 miljoen). De overige ophoging van de weerstandscapaciteit voor de Spoorzone wordt als doorbetaling naar de businesscase OBS verwerkt. Tevens is nog sprake van dynamische weerstandscapaciteit in de vorm van de post Onvoorzien (jaarlijks € 450.000) en de nieuwe buffer voor besparingsverliezen en flankerend beleid (meerjarig € 8,5 miljoen). Naast bovengenoemde componenten kunnen ook stille reserves tot de weerstandscapaciteit gerekend worden. Stille reserves zijn activa die niet of tegen een lagere waarde op de balans staan. Een voorbeeld hiervan is een gemeentelijk gebouw met een lage boekwaarde maar wel direct verkoopbaar is. Voor de gemeente Delft is in de vastgoedportefeuille de verhouding tussen marktwaarde (op basis van de WOZ-waarde) en de boekwaarde als volgt. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 134 Bedragen x € 1.000.000 Stille reserves 2012 Deelportefeuille Beleid Gemeentelijke huisvesting Overig Totaal WOZ-waarde Boekwaarde 38 42 11 91 Verschil 24 28 5 57 14 14 6 34 De tabel laat zien dat de gemeente Delft in theorie een stille reserve heeft van ca. € 34 miljoen. In verband met de vastgoedcrisis zijn de werkelijke marktwaarde van het vastgoed en de verkoopbaarheid onzekere factoren. Daarnaast geldt dat in het bezuinigingsprogramma verkoopopbrengsten zijn geraamd als invulling voor taakstellingen. In werkelijkheid is ook lang niet altijd daadwerkelijk sprake van opbrengsten die ten gunste kunnen komen van de weerstandscapaciteit. Er zijn immers vastgoedexploitaties die een, voor de gemeente Delft, voordelig jaarlijks financieel resultaat hebben, of tegen marktconforme tarieven teruggekocht dan wel gehuurd moeten worden om gestelde beleidsdoelen te kunnen realiseren. Het risicoprofiel De benodigde weerstandscapaciteit is afhankelijk van de aard en de omvang van de risico’s waar de gemeente mee wordt geconfronteerd en de verschuivingen die zich daarin voordoen. De risico’s betreffen zowel lijnactiviteiten als (ruimtelijke) projecten. Voor deze risico’s kunnen geen verzekeringen worden afgesloten of voorzieningen worden gevormd omdat de risico’s zich niet regelmatig voordoen en niet goed meetbaar zijn. De meer algemene risico’s voor de gemeente, zoals de positieve of negatieve doorwerking van macro-economische ontwikkelingen en de kans dat zich besparingsverliezen voordoen bij de realisatie van het bezuinigingsprogramma, zijn in deze paragraaf niet beschreven. Wel is hiermee rekening gehouden in het financieel meerjarenbeeld doordat ruimte is vrijgemaakt voor een risicobuffer en voor flankerende middelen ten behoeve van de implementatie van het bezuinigingsprogramma. Ook met risico’s die een grote impact hebben maar een zeer lage kans op optreden is geen rekening gehouden (bijv. risico’s op calamiteiten zoals zich hebben voorgedaan bij Chemiepack, instortende gebouwen, ongelukken in de treintunnel etc.). Het bestaan van dergelijke risico’s wordt onderkend maar het wordt niet doelmatig geacht om hiervoor weerstandscapaciteit aan te houden. In de paragraaf Financiering is een toelichting gegeven op het renterisico, kredietrisico en garanties. Recent is interne audit uitgevoerd naar garantstellingen aan de hand van een risicoanalyse en getroffen beheersmaatregelen. Geconcludeerd is dat opzet, bestaan en werking van het garantieproces voldoende is (aanvragen, beoordeling, registratie). Vastgesteld is dat alle risicovolle dossiers voldoende in beeld zijn. Dit betreft ca. 82% van het uitstaande volume van ca. € 50 miljoen en vindt plaats door middel van beoordeling van o.a. jaarrekeningen. De gemeente is de laatste jaren zeer terughoudend met het verstrekken van garanties. Het grootste deel van bestaande garanties zijn langer dan 10 jaar geleden zijn verstrekt. Teneinde de risicobeheersing bij verbonden partijen te verbeteren is in Haaglandenverband een project gestart om gezamenlijk op te trekken bij de kaderstelling voor verbonden partijen. Bij de onderwerpen waarvoor gezamenlijke kaders worden uitgewerkt, wordt gedacht aan afspraken over indexering van baten en lasten, bezuinigingen en weerstandsvermogen en risicomanagement. De gemeente Delft heeft voor haar eigendommen een uitgebreide gevarenverzekering afgesloten (brand, ontploffing, inductie, waterschade, inbraak, vandalisme etc.). Voor een aantal voorzieningen (zwembad, warmte-koudeopslag, warmtekrachtkoppeling) is machinebreuk verzekerd. Delft heeft eind 2011 haar gemeentelijke aansprakelijkheidsverzekering aanbesteed. Daarbij is de dekking verder uitgebreid (secundaire verzekering voor deelnemingen en VvE’s, asbest). Alle risico’s zijn geclassificeerd voor wat betreft de geschatte kans van optreden (laag/midden/hoog) en het geldgevolg. Tevens is aangegeven of sprake is van een structureel (S) of incidenteel (I) risico. De weerstandscapaciteit is geen geëigend middel om structurele risico’s meerjarig af te dekken. Daarvoor moet – indien de risico’s zich voordoen – een oplossing worden gevonden in de begroting. De weerstandscapaciteit wordt hooguit incidenteel ingezet ter overbrugging naar een structurele oplossing. Voor de grondexploitaties zijn de risico’s bruto (impact x kans) en netto (inclusief effect beheersmaatregelen) gekwantificeerd. In het risicoprofiel wordt voor de grondexploitaties gebruik gemaakt van de gewogen netto risico’s. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 135 In onderstaande tabel is aan de hand van de geïnventariseerde risico’s een specificatie opgenomen van het totale risicobedrag. De risico’s met een (in de planperiode) verwachte omvang groter dan € 0,5 miljoen zijn apart zichtbaar gemaakt. De overige risico’s zijn in een verzamelregel opgenomen. bedragen x € 1.000 incidenteel 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Risico's Exploitatie Erfgoed Delft Decentralisaties sociaal domein Bouwleges Procesverbaal vergoeding Risicoprofiel MPG Bruggen Spoorzone (incl IOP) ISV-bodem L/M/H M M H M H M H H H H M M M GR beheer grondwateronttrekking Delft Nood Recreatieschap Midden Delfland Gemeentefonds (maatstaf wooneenheden, herverdeling) Financiering en rente Overige risico's structureel S I I S I I I S I S S S € hoofdstuk EWP EWP ZOWV ZOWV BBD BBD BBD BBD BBD BBD 300 5.000 1.300 100 4.498 550 6.000 200 2.000 250 1.500 4.000 970 26.668 Alg. dekking Alg. dekking div. Totaal Het totaalbedrag van de risico’s is ten opzichte van het Jaarverslag 2012 gedaald van € 48,7 miljoen naar € 26,7 miljoen. De daling wordt m.n. verklaard doordat het risico voor het bedrijvenschap Harnaschpolder vervalt als gevolg van de uittreding. Daarnaast is het risicoprofiel van het MPG kleiner geworden, vnl. omdat voor de gebiedsontwikkeling Harnaschpolder het effect van de herfasering is verwerkt in de begroting. Het risico bij de uitvoering van de Participatiewet is nu bepaald voor het totaal van de decentralisaties in het sociaal domein. Nieuwe risico’s zijn ontstaan als gevolg van het mogelijk schrappen van de procesverbaal vergoeding, het Integrale Ontwikkelplan Spoorzone (IOP) en de financiering en rentekosten van de gemeente Delft. Op basis van de risicoscores is het risicoprofiel zichtbaar gemaakt in de onderstaande risicokaart. Voor deze risicokaart geldt hoe donkerder de kleur, hoe hoger de prioriteit van aanpak van het risico. Om verschuivingen in het risicoprofiel inzichtelijk te maken hebben wij ook de risico’s uit het Jaarverslag 2011 in kaart gebracht. Verdeling van de risico’s naar geldgevolg en kans van optreden bedragen x € 1.000 jaarverslag 2012 verwachte omvang > € 1.200 2 begroting 2014 4 3 4 € 600 < x < € 1.200 1 € 250 < x < € 600 4 € 100 < x < € 250 5 3 2 1 1 1 Midden Hoog < € 100 kans (waarschijnlijkheid) Laag Midden Hoog Laag Het weerstandsvermogen en de financiële positie De beschikbare statische weerstandscapaciteit bedraagt € 26 miljoen ultimo 2014. In de jaren 2015 t/m 2017 wordt de weerstand vergroot door vrijval van kapitaallasten als gevolg van de in 2010 afgesproken verlaging van het investeringsprogramma (€ 4 miljoen) en door het spaarmodel voor HNK en Spoorzone (€ 17 miljoen). Hier staat de doorbetaling naar de businesscase OBS tegenover van € 12 miljoen. Tevens is nog sprake van dynamische weerstandscapaciteit in de vorm van de post Onvoorzien (jaarlijks € 450.000) en de nieuwe buffer voor besparingsverliezen en flankerend beleid (meerjarig € 8,5 miljoen). De verhouding tussen de beschikbare weerstandscapaciteit in de totale planperiode en het totaal van de risico’s is positief. Wel wordt hierbij aangetekend dat het risicoprofiel van de gemeente Delft Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 136 hoog is en voor handhaving van een robuust begrotingsbeeld maximaal moet worden ingezet op de beheersing van (nieuwe) risico’s. Naast het weerstandsvermogen zijn er ook andere indicatoren die kunnen worden betrokken bij de beoordeling van de financiële positie van de gemeente. Zo kan een beeld van de investeringscapaciteit van de gemeente ontstaan door kengetallen die tot uitdrukking brengen hoeveel de gemeente kwijt is aan rentelasten (netto schuld als aandeel van de exploitatie), de netto schuld per inwoner en de ontwikkeling hiervan (schuldevolutie) en hoe hoog het bezit van de gemeente belast is met schulden (debt-ratio)3. De netto schuld als aandeel van de exploitatie geeft een indicatie van de druk van de rentelasten op de exploitatie en het investeringsvolume uit het nabije verleden. De netto schuld als aandeel van de exploitatie wordt berekend door de som van de kortlopende schulden, de langlopende schulden (minus kortlopende vorderingen, banktegoeden en uitstaande deposito’s) en de voorzieningen te delen door de totale inkomsten. Als norm geldt dat de score niet boven 150% moet uitkomen. Aan de hand van de netto schuld per inwoner wordt de ontwikkeling van de schuld gevolgd (schuldevolutie). De debt-ratio zegt welk aandeel van de bezittingen op de balans is belast met schulden en wordt berekend door de som van kortlopende, langlopende schulden en voorzieningen te delen door het balanstotaal. Als norm geldt dat een debt-ratio van meer dan 80% aangeeft dat de gemeente zijn bezit zeer hoog heeft belast met schulden. Voor de gemeente Delft zijn de scores voor deze kengetallen als volgt: Bedragen x € 1.000.000 Ratio's 2010 2011 2012 310,2 44,6 6,7 30,6 392,1 293,5 37,5 1,6 34,0 366,6 285,0 40,4 9,9 22,1 357,4 19,7 255,0 109,9 191,3 575,9 21,7 281,0 62,0 201,6 566,3 19,7 263,4 76,4 208,4 567,9 12 Exploitatie 244,0 213,0 172,8 14 Balanstotaal 674,8 661,0 654,9 183,8 199,7 210,5 75% 1.915 94% 2.183 268,0 86% 122% 2.192 9,4 87% Parameters Activa Financiële activa Uitzettingen < 1 jaar Liquide middelen Overlopende activa 5 Totaal 1 2 3 4 6 7 8 9 10 Passiva Voorzieningen Vaste schulden > 1 jaar Schulden < 1 jaar Overlopende passiva Totaal Ratio's 11 Netto schuld (10-5) 13 Netto schuld / exploitatie (11/12) 15 Netto schuld / inwoners (11/96.000) 16 Schuldevolutie / inwoners (15t-15t-1)* 17 Debt ratio (10/14) 85% * t staat voor het lopende jaar, t-1 is het voorgaande jaar. Voor het kengetal Netto schuld als aandeel van de exploitatie scoort de gemeente Delft onder de norm. Wel is sprake van een stijging. Voor de debtratio wordt de norm overschreden. De belangrijkste reden hiervoor is de omvang van de investeringen in de gebiedsontwikkeling Spoorzone. De schaal van dit project en de omvang van de investering die hier aan de orde is, hebben een onevenredig effect op de ratio en leiden tot een vertekend beeld van de schuldpositie. Als de bijdrage van de gemeente aan de Spoorzone buiten beschouwing wordt gelaten, is de debtratio 78%. Voorts wordt de schuldpositie licht verbeterd door financiering aan te trekken waarbij jaarlijks wordt afgelost. 3 Ten opzichte van de Programmabegroting 2012-2015 is de berekening aangepast aan de methodiek zoals die wordt gehanteerd door de VNG. Eind 2011 is hierover het overzicht ‘Schuldpositie van gemeenten op 31 december 2009 op basis van kengetallen’ gepubliceerd. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 137 Risico's In het tweede deel van deze paragraaf is een onderbouwing opgenomen van de belangrijkste risico’s (> € 500.000 miljoen) waarmee de gemeente Delft te maken heeft. Exploitatie Erfgoed Delft Bij Erfgoed Delft (ED) is al enige jaren sprake van tekorten als gevolg van tegenvallende inkomsten (entreegelden en sponsorgelden) en stijging van de lasten. Door ingrijpende maatregelen als sluiting Nusantara, maatregelen in de formatie en de bedrijfsvoering en door in het bedrijfsplan voor de komende jaren de focus te leggen op een beperkt aantal thema’s, worden de uitgaven van ED structureel verlaagd. De implementatie van de maatregelen en omvorming van de organisatie vergt echter tijd. Daarom blijft het risico ten aanzien van Erfgoed Delft vooralsnog gehandhaafd. Bovengrens: € 300.000 (structureel) laag Risicoscore Ondergrens: € PM midden X hoog Decentralisaties in het sociaal domein Vanaf 2015 hevelt het rijk een flink pakket aan taken naar gemeenten over met een forse bezuinigingstaakstelling. De extramurale begeleiding en persoonlijke verzorging worden uit de AWBZ overgeheveld naar de WMO. Daarnaast krijgen de gemeenten de verantwoordelijkheid om de Wet Jeugd en de Participatiewet uit te voeren. Op dit moment is nog veel onbekend omdat alleen de contouren van de wetten bekend zijn, op het terrein van de WMO zijn slechts beleidsvoornemens bekend. Delft anticipeert op de overheveling van taken en verantwoordelijkheden door het gehele sociale domein op een innovatieve manier (opnieuw) in te richten. Voor de Participatiewet geldt dat het budget voor re-integratie en sociale werkvoorziening wordt gebundeld en de komende jaren aanzienlijk verminderd. Met de vorming van het werkbedrijf wordt geprobeerd de risico’s te beheersen. Het rijksbudget voor het verstrekken van uitkeringen is de afgelopen jaren niet toereikend geweest. Voor een belangrijk deel wordt dit veroorzaakt door een verdeelstoornis. Met de inzet van de Taskforce WWB wordt gestreefd naar het volledig reduceren van het tekort. Indien desondanks wel sprake is van een tekort dan zijn middelen in de reserve beschikbaar om dit op te vangen. Vanaf 2015 gaat het rijk de wijze waarop het beschikbare budget verdeeld wordt over de gemeenten aanpassen. Op dit moment is niet duidelijk wat dit voor Delft gaat betekenen. Bovengrens: € 5.000.000 Ondergrens: € PM laag Risicoscore midden X hoog Bouwleges Het aanhouden van de vastgoedcrisis en het regeerakkoord van het kabinet Rutte II leiden tot een structureel tekort op de inkomsten voor de gemeente in het kader van de opbrengsten bouwleges. De Delftse woningmarkt zit op slot en daarbij is sprake van een overprogrammering in de regio. De impact is dat er sprake is van minder vergunningaanvragen in de woningbouwsector. Om dit risico te beheersen is in deze begroting het voorstel opgenomen om het WABO legesmodel vanaf 2014 om te vormen tot een gesloten circuit. Hierbij is een verlaging van lasten en de baten verwerkt en is € 0,3 miljoen vrijgemaakt voor egalisatie. Het risico blijft voor 2013 nog staan. Bovengrens: € 1.300.000 (incidenteel) laag Risicoscore Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad Ondergrens: € PM midden hoog X 138 Procesverbaal vergoeding De proces-verbaal vergoeding is een jaarlijkse vergoeding van de minister van Veiligheid en Justitie die gemeenten ontvangen voor het uitschrijven van processenverbaal. Deze wordt uitgekeerd door het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB). Op dit moment is nog niet duidelijk of deze regeling na 2014 ook daadwerkelijk doorgezet zal worden. Voor 2014 wordt onderzoek verricht door de minister naar een nieuwe, structurele regeling. De mogelijke aanpassing van de regeling zal mede geschieden op basis van het rapport ‘Bestuurlijke strafbeschikking en bestuurlijke boete overlast’. Tijdig zal gezocht moeten worden naar mogelijkheden om het structurele te kort dat ontstaat bij het afschaffen op te vangen. Bovengrens: € 100.000 (structureel) laag Risicoscore Ondergrens: € PM midden X hoog Risicoprofiel MPG In het tussentijdse MeerjarenProgramma Grondontwikkeling (MPG) is een overzicht gegeven van de specifieke planrisico’s. Voor een toelichting op het totaal van de risico’s wordt verwezen naar het MPG. Het totale risico uit het MPG bedraagt € 4,5 miljoen en wordt meegenomen in het risicoprofiel voor de bepaling van de benodigde weerstandscapaciteit van de gemeente Delft. Bedrijvenschap Harnaschpolder In het tussentijdse MeerjarenProgramma Grondontwikkeling (MPG) is een toelichting opgenomen op de uittreding van de gemeente. Het risico vervalt. Bruggen Door het uitstel van de vervanging van de St Sebastiaansbrug zullen er mogelijke extra onvoorziene kosten ontstaan in de tijdelijke beheer- en onderhoudssituatie. Die kosten kunnen betrekking hebben op de afzettingen en rijroutes (max. € 50.000). Maar ook kunnen er kosten ontstaan in geval er extra investeringsmaatregelen getroffen moeten worden (max. € 500.000). Op basis van de periodieke metingen is door het college besloten de bestaande verkeersmaatregelen (verbod zwaar verkeer) te handhaven. Van extra investeringsmaatregelen is nog geen sprake, maar het monitoren van de kwaliteit van de brug wordt vervolgd. Bovengrens: € 550.000 (incidenteel) laag Risicoscore Ondergrens: € 0 midden X hoog Project Tramlijn 19 (inclusief Sebastiaansbrug en Kapelsebrug) De risico’s zijn nader onderbouwd en gekwantificeerd. De beschikbare ruimte in het projectbudget voor afwijkingen in de bouwkosten is hiervoor toereikend. Het risico kan vervallen. Afvalinzameling Avalex De komende jaren werkt Avalex aan het op peil brengen van haar eigen vermogen. Tot dat het geval is bestaat de mogelijkheid dat de deelnemende gemeenten bij moeten springen om bij te dragen in verliezen of in het op peil brengen van de weerstandscapaciteit. Het risico wordt afgedekt vanuit de voorziening Dekking hogere vuilverwerkingskosten. Parkeren Tijdens de bouw van de Spoorzone zijn betaalde parkeerplaatsen op maaiveld verdwenen en verdwijnen er meer, vooral onder het spoorviaduct. Ook na de aanleg van de Spoorsingelgarage komen die vakken op straat niet meer terug. Hierdoor dalen de inkomsten uit betaald straatparkeren. Met het risico is rekening gehouden in de herijking van de parkeerketen. Het risico vervalt. Spoorzone Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 139 De realisatie van het project spoorzone geschiedt door twee partijen. Het spoorse deel wordt voor rekening en risico van het ministerie van Infrastructuur en Milieu door Prorail gerealiseerd en het stadse deel wordt voor rekening en risico van de gemeente gerealiseerd door het Ontwikkelingsbedrijf Spoorzone Delft B.V. (OBS). Businesscase OBS De ontwikkeling van het risicoprofiel OBS laat een vlakke trend zien. Bij de opzet van de businesscase is rekening gehouden met een risicoreservering ter hoogte van € 25 miljoen. Volgens de voortgangsrapportage van OBS over het 2e kwartaal 2013 bedraagt de bufferruimte in deze risicoreserve voor niet voorziene risico’s ca. € 2,3 miljoen. Voor een uitgebreide toelichting wordt verwezen naar de voortgangsrapportage over het 2e kwartaal 2013 van OBS en de Jaarrekening 2012 van OBS. In de voortgangsrapportages over de ontwikkeling van de Spoorzone Delft zijn telkens de actuele top-10 risico’s voor het OBS, het stadskantoor en de overige gemeentelijke risico’s opgenomen. Er is daarmee sprake van een integraal risicoprofiel. Het risicomanagement binnen OBS is een belangrijke factor voor het treffen van beheersmaatregelen om de risico’s zoveel mogelijk te beperken. Het risicoprofiel wordt vooral beïnvloed door de raakvlakken met de realisatie van de spoortunnel, het bouwen boven de tunnel en daarnaast ook de stagnatie in de vastgoedontwikkeling. Gemeentelijke risico’s De belangrijkste risico’s in dit verband zijn: Restantrisico voor de gemeente m.b.t. de tunnelbouw De risicoverdeling tussen rijk en gemeente is zodanig dat de gemeente voor 20% meebetaalt aan risico’s gelegen in meerkosten voor de tunnel tussen € 45 miljoen en € 70 miljoen. Voor de gemeente is dat een maximum risicobedrag van € 5 miljoen. Door de vertraging in de tunnelbouw is de kans vergroot dat de gemeente aangesproken gaat worden op het maximum risicobedrag. Hiervoor is een voorziening getroffen van € 5 miljoen. Herontwikkeling Spoorzone De stedelijke spoorzone-ontwikkeling vindt plaats voor rekening en risico van de gemeente. De financiële impact hiervan wordt in eerste aanleg opgevangen in de business case OBS. Mochten risico’s op enig moment niet opgevangen kunnen worden in de business case OBS dan wordt teruggevallen op het weerstandsvermogen van de gemeente. In de Programmabegroting 2012-2015 is voor compensatie van de afwaardering van de grondwaarde met € 17 miljoen netto contante waarde (€ 24 miljoen nominaal) het spaarmodel geïntroduceerd. In het MPG 2013-2016 is opnieuw een daling van de grondwaarde aan de orde als gevolg van dalende verkoopprijzen en verhoging van het BTW percentage van 19% naar 21%. De aanvullende verlaging van de grondwaarde bedraagt € 22,5 miljoen (€ 25,3 miljoen nominaal). Als gevolg van deze ontwikkelingen is de weerstandscapaciteit voor de Spoorzone opgehoogd en wordt vanaf 2015 € 4,5 miljoen gestort in de Algemene reserve Gebiedsontwikkeling. Deze ontwikkelingen zijn ook van invloed op de businesscase van OBS en daardoor is de bijdrage van de gemeente aan de businesscase vanaf 2013 opgehoogd naar € 4 miljoen per jaar. De totale bijdrage van de gemeente aan de business case bedraagt op dit moment € 42 miljoen (realisatie 2012 € 2 miljoen en vanaf 2013 t/m 2022 € 4 miljoen). In bovenstaande bedragen is nog geen rekening gehouden met de (financiële) consequenties van het Integraal Ontwikkelingsplan “Nieuw Delft” 2025 (IOP) dat momenteel wordt opgesteld en in oktober 2013 aan de gemeenteraad wordt voorgelegd. Doordat het IOP nog niet gereed is, is ook de businesscase van OBS, zoals gebruikelijk is per 1 juli, nog niet herijkt. Wel anticipeert de gemeente op mogelijke negatieve ontwikkelingen door meer te storten in de weerstandscapaciteit dan aan bijdrage aan de businesscase is benodigd. In het concept IOP wordt voor de ramingen van de woningprijzen een bandbreedte aangehouden, met als onderkant de makelaarsramingen en als bovenkant een nominale uitgiftemarge van 10%. Vertaling naar de grondwaarden levert een resultaat van resp. - € 21,4 miljoen. en + € 13,4 miljoen. ten opzichte van de businesscase van 1 januari 2013. Binnen de bandbreedte hebben we gekozen voor een tweeledige benadering: De financiële sturing en beheersing moet in de eerste plaats gebeuren in het project. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 140 Tijdens de planontwikkeling zal de financiële optimalisatie doorgezet worden. Als realistische raming en als taakstelling voor de ontwikkeling gaan we uit van het midden van de bandbreedte. Dat betekent dat ondanks onze optimalisatie-inspanningen een extra tekort kan ontstaan van € 4 miljoen. Dit verschil zal in de businesscase opgevangen moeten worden. Daarnaast zullen we in de gemeentebegroting maatregelen moeten treffen om het risico op een ‘slecht weer’ scenario op te kunnen vangen. Dat risico kan oplopen tot ruim € 20 miljoen. Daarbij denken we aan de mogelijkheid om aanleg van stedelijke infrastructuur ten laste van het investeringsplan van de gemeentebegroting te realiseren. In deze programmabegroting is een eerste aanzet gedaan en aan vrije ruimte voor kapitaallasten is in 2017 € 460.000 beschikbaar en in 2018 € 350.000. Labeling van deze vrije ruimte voor investeringen in de Spoorzone betekent dat voor nieuwe investeringen geen ruimte meer beschikbaar is. In laatste instantie kunnen we het spaarmodel verlengen of verhogen om exogene risico’s, waarvan een aanhoudend ongunstige woningmarkt de belangrijkste is, op te kunnen vangen. De feitelijke eerste grondoverdracht zal in 2015 plaatsvinden. De prijsontwikkeling van de woningen vanaf dat moment zal de toekomstige grondwaarden bepalen en dus tevens het resultaat van de grondexploitatie. Voor een plan dat zich over een periode van 15 tot 20 jaar ontwikkelt, lijkt het onwaarschijnlijk dat de huidige crisisprijzen gedurende deze hele periode blijven doorzetten. Toch is hierover nu nog weinig te zeggen. Daarom zullen we nu en in de toekomst maatregelen blijven treffen om de risico’s in verband met de prijsontwikkeling op de woningmarkt te kunnen blijven opvangen. In het IOP Spoorzone is geen informatie opgenomen over de ruimtelijke en financiële aspecten van het dreigende tekort aan stallingsruimte voor fietsen. Delft zoekt ruimte voor extra stallingscapaciteit, zowel bij station Delft als Delft Zuid. Sinds enige jaren neemt de gemeente Delft met NS, ProRail, Stedenbaan Plus/Haaglanden en TU Delft deel aan het project Vernieuwend Fietsparkeren. De prognose is, dat voor 2025 er in totaal 13.000 fietsparkeerplaatsen nodig zijn in het Spoorzonegebied; daarvan moet voor 5.500 plekken nog ruimte (fysiek en financieel) gevonden worden. Wij onderzoeken mogelijkheden van cofinanciering. Vanwege de onzekerheden wordt hier met een extra risico van € 2 miljoen rekening gehouden. Bovengrens: € 21,4 mln Ondergrens: € + 13,4 mln Laag Risicoscore Midden Hoog X Op grond van bovenomschreven benadering is bij de bepaling van het risicoprofiel van de gemeente Delft rekening gehouden met het midden van de bandbreedte voor het resultaat van de woningprijzen in het IOP. Het Nieuwe Kantoor Met de opdrachtverstrekking aan de BAM is het positieve verschil tussen deelbudget en de aannemingsbegroting (€ 4 miljoen) gereserveerd om daarmee de operationele risico’s van HNK te dekken, waarbij in eerste instantie een bedrag van € 1 miljoen geoormerkt wordt voor eventuele aanschaf van zonnepanelen. In het weerstandsvermogen was eveneens een reservering opgenomen voor risico’s met betrekking tot HNK. Deze reservering, het zogenaamde spaarmodel HNK, werd opgebouwd door jaarlijks € 500.000 te storten, tot een totaal van € 2,5 miljoen Door het verhogen van de post Onvoorzien in het project HNK is het mogelijk om de reservering ten behoeve van dit spaarmodel op te laten gaan in de Algemene Reserve ten behoeve van de weerstandscapaciteit. Alleen als het project HNK schade lijdt als gevolg van ontwikkelingen in de Spoorzone, zal indien nodig, een beroep worden gedaan op deze reserve. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 141 ISV-bodem Na 2014 is er geen dekking meer voor bodemtaken vanuit het ISV en voor de WBB-taken van de Provincie Zuid Holland. Afhankelijk van het aantal bodemsaneringen kan het budget al medio 2014 besteed zijn. Gelet op het wettelijk karakter zal zo nodig alternatieve dekking noodzakelijk zijn. Bovengrens: € 200.000 (structureel) Ondergrens: € PM (structureel) laag Risicoscore midden X hoog GR Beheer grondwateronttrekking Delft Noord Gemeenschappelijke Regeling Beheer Grondwateronttrekking Delft-Noord (GR) investeert in de bouw van een gemaal bij Kerstanjewetering en in de vervanging en/of verplaatsing van de grondwateronttrekkingsinstallatie. Uit de begroting van de GR blijkt dat Delft een aandeel in de investering heeft van ca. € 1 miljoen en dat deze door middel van kapitaallasten (afschrijftermijn 15 jaar) in de begroting kan worden verwerkt. Het risico vervalt. Met ingang van 1 mei 2014 treedt volgens afspraak de provincie uit de regeling. Ook het Hoogheemraadschap van Delfland heeft aangegeven dit te overwegen. Ook is er nog geen duidelijkheid vanuit Den Haag en Rijswijk ten aanzien van hun intenties om blijvend mee te betalen. Dit kan leiden tot de situatie dat Delft een groter deel van de exploitatiebegroting moet dekken. Bovengrens: € 2.000.000 Ondergrens: € 1.000.000 laag midden Risicoscore hoog X Recreatieschap Midden Delfland In Midden-Delfland speelt een aantal ontwikkelingen waardoor de financiële positie van het schap fors onder druk staat. Het betreft enerzijds de door de deelnemers opgelegde bezuinigingstaakstelling en anderzijds de uittreding van het rijk. Door het uittreden van het Rijk zal ca. 50% van de inkomsten verdwijnen. De komende periode zal het accent in Midden Delfland liggen op de juridische afwikkeling van het uittredingsdossier. Ook minnelijk overleg kan bijdragen aan het bereiken van een overeenkomst. Tot dusver (b)lijkt het rijk hier echter nog niet ontvankelijk voor te zijn. Ten gevolge van de gewijzigde financiële context worden in de eerste helft 2013 verschillende scenario’s verkend voor de toekomst van het recreatiegebied. De MDR zal op basis hiervan in samenspraak met de deelnemers bezien op welke onderdelen het bestaande beleid herijkt moet worden. De deelnemersbijdrage van Delft over 2013 bedraagt € 273.066. Het risicoprofiel van het uittreden van het rijk is hoog. Ook als het lukt om met het rijk tot overeenstemming te komen zal dat naar verwachting niet naar de volle omvang van de claim van de MDR zijn. Inzet is dat dit zich niet vertaalt naar een hogere bijdrage van Delft (en andere deelnemers), maar naar nader te maken keuzes in ontwikkeling, beleid en beheer. En dat dit zich op termijn kan vertalen naar de Groenautoriteit. Als de wegvallende rijksmiddelen wel volledig opgevangen zouden worden door de overblijvende deelnemers zou dat voor Delft een extra bijdrage van ca. € 250.000 betekenen. Bovengrens: € 250.000 (structureel) Ondergrens: € 0 laag Risicoscore midden hoog X ID-banen ID-banen bij de gemeente worden gedekt uit het Participatiebudget. Eerder was sprake van een dekkingstekort vanaf 2014 als gevolg van de korting op dit budget. Inmiddels is duidelijk geworden dat voldoende budget beschikbaar is in 2014. Het risico vervalt. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 142 Gemeentefonds Het herijking van het Gemeentefonds wordt ingevoerd met ingang van 2015. Hierdoor kunnen nadelige herverdeeleffecten ontstaan die zijn gemaximeerd op € 15 per inwoner per jaar. Voor de gemeente Delft kan een nadeel ontstaan als gevolg van de wijziging van de definitie van het begrip woonruimte (o.b.v. de Basisadministratie Adressen en Gebouwen). Dit leidt tot een afname van de maatstaf woningen omdat onzelfstandige en bijzondere wooneenheden niet meer meetellen. Bovengrens: € 1.500.000 (structureel) laag Risicoscore Ondergrens: € 500.000 (structureel) midden X hoog Juridische claims De zogenaamde Gondelaffaire is inmiddels bestuurlijk afgewikkeld. Het risico kan vervallen. Afbouw Stadsgewest Haaglanden In samenhang met de opbouw van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) wordt het stadsgewest Haaglanden (SGH) afgebouwd. Voor de financiële consequenties zijn verschillende scenario’s ontwikkeld. De hiermee samenhangende frictiekosten vormen een risico voor de deelnemende gemeenten. Vooralsnog wordt er van uitgegaan dat de vrijval van de bijdrage aan SGH en de eigen middelen van SGH voldoende zijn voor compensatie van de te verwachten frictiekosten. Subsidieregeling Budget Investeringen Ruimtelijke Kwaliteit (BIRK) Delft ontvangt voor het project Spoorzone in het kader van de BIRK-subsidieregeling onder andere een subsidie ter hoogte van € 78,1 miljoen. In de beschikking is deze subsidie verbonden met een drietal kwaliteitsdragers, namelijk de aanleg van de spoortunnel, de aanleg van een stadspark en een ondergrondse fietsenstalling. OBS verantwoordt de jaarlijkse kosten via de verantwoordingsinformatie specifieke uitkeringen (SISA). Dit is een onderdeel van de gemeentelijke jaarrekening. OBS heeft in de SISA 2012 - in de lijn van de SISA-verantwoording voor voorgaande jaren - een bedrag ter hoogte van € 23,9 miljoen verantwoord. De accountant van OBS heeft een verklaring afgegeven voor de kosten die direct verband houden met de eerste in de beschikking genoemde kwaliteitsdrager, namelijk de aanleg van de spoortunnel, voor een bedrag van € 19,1 miljoen. Tussen de BIRK-verklaring en de SISA-verantwoording bestaat dus een verschil van € 4,8 miljoen. Dit verschil wordt nader toegelicht in de ‘verantwoordingsinformatie specifieke uitkering (SISA) in de gemeentelijke jaarrekening 2012. De gemeente en OBS lopen een risico omdat de voorwaarden in de subsidiebeschikking BIRK niet aansluiten op de actualiteit van het project Spoorzone. De integrale benadering van het project Spoorzone komt tot uiting in de intenties van de gemeente en het Rijk om de bekostiging en financiering van het gehele project mogelijk te maken. Dit is ook vastgelegd in de Bestuurlijke Uitvoeringsovereenkomst (BUOK). Dit staat echter op gespannen voet met een eenduidige toerekening van kosten aan elk van de drie kwaliteitsdragers. Daarnaast wordt één van de kwaliteitsdragers – de ondergrondse fietsenstalling – sinds 2008 als spoors deelproject door het ministerie van M&I gesubsidieerd. Stapeling van subsidies is niet toegestaan. Daarnaast is de subsidie zowel in tijd als in geld aan een maximum gebonden. De mogelijke uitloop van het project kan dus eveneens een risico vormen. OBS rapporteert jaarlijks volgens afspraak in mei over de voortgang van het project aan het Agentschap NL dat deze subsidieregeling uitvoert. Het risico dat een deel van de subsidie zal moeten worden terugbetaald, wordt vooralsnog als laag ingeschat. Niettemin zal OBS de contacten met het Agentschap intensiveren, ook om te bereiken dat de subsidiebeschikking als gevolg van voortschrijdend inzicht wordt aangepast aan de huidige realiteit van het project Spoorzone. Het risico wordt opgenomen in het risicoprofiel van OBS en over de voortgang en de afloop wordt gerapporteerd in de voortgangsrapportages Ontwikkeling Spoorzone Delft aan de gemeenteraad. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 143 Financiering en rente De financieringlasten van de gemeente stijgen in de komende jaren als gevolg van de grote gebiedsontwikkelingen. Deze lasten zijn gevoelig voor de renteontwikkeling die nu relatief gunstig is. Daarnaast kan hier in de toekomst ook nog een effect ontstaan als gevolg van de Wet Houdbare Overheids Financiën (Wet HOF) waarmee wordt geregeld dat Rijk en medeoverheden een gelijkwaardige inspanning leveren bij het terugdringen van het begrotingstekort. De tekortnorm voor medeoverheden is gesteld op 0,5% BBP t/m 2015. Op basis van een evaluatie wordt bezien of de beoogde (lagere) norm voor 2016 en 2017 verantwoord en mogelijk is. Zoals toegelicht in de aparte paragraaf over het EMU-saldo (zie hoofdstuk Financieel meerjarenbeeld) wordt in de Programmabegroting 2014-2017 de norm in 2013 en 2014 overschreden. In belangrijke mate wordt dit veroorzaakt door de gebiedsontwikkelingen. Gedurende de looptijd van dit project is de norm voor de gemeente Delft niet haalbaar. Overigens is de wet HOF nog niet aangenomen door de Eerste Kamer. De verwachting is dat juist voor grote gebiedsontwikkelingen zoals de spoorzone aparte afspraken gemaakt kunnen worden. Bovengrens: € 4.000.000 (structureel) laag Risicoscore Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad Ondergrens: € PM midden X hoog 144 Onderhoud kapitaalgoederen Beheer en onderhoud van de “Openbare Ruimte” is een kerntaak van de gemeente Delft. Een goede openbare ruimte draagt bij aan het welzijn en veiligheid van de bevolking. Daarnaast is een functionele en goed onderhouden openbare ruimte van groot economisch belang en dragen deze er toe bij dat Delft een aantrekkelijke plaats is om te wonen, recreëren, en te werken en investeren. De paragraaf kapitaalgoederen gaat over het onderhoudsniveau van kapitaalgoederen in de openbare ruimte of ten behoeve van het openbaar belang. Kapitaalgoederen zijn investeringen die zijn onderverdeeld in drie categorieën: - infrastructurele kapitaalgoederen zoals wegen, riolering en kunstwerken; - voorzieningen zoals openbaar groen; - gebouwen. Het Besluit Begroting en Verantwoording maakt een onderscheid tussen investeringen met een maatschappelijk nut of economisch nut. Op investeringen van economisch nut zoals riolering, moet worden afgeschreven. Op investeringen met een maatschappelijk nut, zoals wegen, groen en kunstwerken mag een gemeente afschrijven. Grote investeringen worden geactiveerd. De overige investeringen en groot onderhoud komen ten laste van de exploitatie. In deze paragraaf wordt ingegaan op de kwaliteit, de wijze van onderhoud en de daarvoor benodigde financiële middelen. Omdat kapitaalgoederen een meerjarig nut kennen wordt het onderhoud structureel gepland aan de hand van beleidskaders en beheerplannen. Voor het beheer van de kapitaalgoederen in de openbare ruimte beschikt de gemeente over een aantal instrumenten. Als eerste de beheersystemen waarin van alle objecten in de openbare ruimte de relevante data is ingebracht. Daarnaast zijn er diverse schouw- en inspectierondes voor de vaststelling van onderhoudsgesteldheid van (objecten in) de openbare ruimte. Op grond hiervan worden middels de beheerplannen keuzes gemaakt betreffende instandhoudingscyclus, de vervangingscyclus en de daarvoor benodigde middelen. De vastgestelde beheerplannen worden indien nodig geactualiseerd en eventueel ontbrekende worden gemaakt. In het in 2011 door het college vastgestelde beheerplan beeldkwaliteit openbare ruimte is een integraal afwegingsmodel opgenomen om de samenhang tussen de verschillende disciplines op beeldkwaliteit en middelen te kunnen beoordelen. Met de in 2011 ingezette bezuinigingen zijn zowel de technische- als beeldkwaliteitsniveaus van de kapitaalgoederen naar beneden bijgesteld tot op een niveau waarop de voorzieningen functioneren en er geen kapitaalvernietiging ontstaat. De bijstelling van deze niveaus zijn verwerkt in de beheerplannen. De nieuwe bezuinigingsmaatregelen hebben geen verder negatief effect op de kwaliteitsniveaus van de kapitaalgoederen, waarmee het voorkomen van kapitaalvernietiging is geborgd. De in de visie openbare ruimte Delft gemaakte afspraken over verhoging van het kwaliteitsniveau voor delen van de openbare ruimte wordt door de bezuinigingen (nog) niet (volledig) gerealiseerd. Per beheerdiscipline wordt aangegeven wat de stand van zaken is. Wegen De omvang van het wegennet is ca. 330 hectare. Hiervan is ca. 84 hectare asfalt en ca. 10 hectare halfverharding. Het overige bestaat uit elementenverharding. In 2013 is het areaal opnieuw geïnspecteerd. Dit dient als input voor het in 2014 op te stellen beheerplan wegen 2015-2018. In de begroting zijn opgenomen de kosten voor elementenverharding, asfaltverharding, administratieve posten (waaronder kapitaallasten) en beleid en beheer. De afgelopen jaren is veel energie gestoken in het wegwerken van achterstallig onderhoud. De achterstanden zijn grotendeels weggewerkt. Door de bezuinigingsmaatregelen worden deze achterstanden niet verder ingelopen. Het beschikbare budget voor het uitvoeren van groot en klein onderhoud neemt in de komende jaren af naar 3,5 miljoen in 2014. De totale financiële omvang van het product neemt toe vanwege Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 145 de oplopende kapitaallasten als gevolg van de aanleg van tramlijn 19. Wegen Wegen Totaal Bedragen x € 1.000 2014 2015 2016 2017 3.027 3.027 3.047 3.047 3.930 3.930 3.886 3.886 Civiele kunstwerken In 2011 is het beheerplan kunstwerken door het college vastgesteld. De inzet van de middelen is gericht op minimale instandhouding, functionaliteit en voorkoming van kapitaalvernietiging. In de begroting zijn opgenomen de kosten voor klein- en grootonderhoud, administratieve lasten en beleid en beheer. Vanwege grote variatie in vervangingskosten vindt vereffening van de jaarschijven 2013 t/m 2014 plaats via de reserve openbare ruimte. Civiele Kunstwerken Civiele Kunstwerken Totaal Bedragen x € 1.000 2014 2015 2016 2017 706 706 1.153 1.153 1.836 1.836 1.831 1.831 Water / oevers Delft beheert 320 km van het totaal aan 515 km oevers binnen de gemeente. Het doel van het oeverbeheer is het in stand houden van goed functionerende scheidingen tussen land en water op een milieu- en natuurvriendelijke wijze. In 2012 is het beheerplan oevers geactualiseerd. Hierin is het onderdeel water toegevoegd. De begroting is hier op aangepast. In de begroting zijn kosten opgenomen voor onderhoud aan grachten en watergangen, onderhoud kademuren, baggerwerkzaamheden en het waterdossier. Er is momenteel geen sprake van grootschalig achterstallig onderhoud. Waterwegen en oevers Waterwegen en oevers Totaal Bedragen x € 1.000 2014 2015 2016 2017 787 787 825 825 822 822 819 819 Groen Het openbaar groen is een beeldbepalend onderdeel van de openbare ruimte en het visitekaartje van de gemeente Delft. In 2012 is het beheerplan groen door het college vastgesteld. De begroting is hier op aangepast. Het beleid is gericht op duurzaam en structureel beheer en onderhoud van het groen in Delft. Hierbij wordt ook gekeken naar de langere termijnvisie voor de vervanging van bomen. In de begroting zijn kosten opgenomen voor onder andere onderhoud openbaar groen, onderhoud bomenbestand en botulismebestrijding. Groen Groen Totaal Bedragen x € 1.000 2014 2015 2016 2017 3.224 3.224 3.082 3.082 3.122 3.122 3.020 3.020 Riolering Het beheer en onderhoud van de gemeentelijke riolering is bepaald aan de hand van het in 2011 vastgestelde Verbreed-GRP. Binnen dit V-GRP is er naast de aandacht voor de afvalwaterzorgplicht (de duurzame instandhouding van het rioolstelsel) tevens aandacht voor de hemelwaterzorgplicht en de grondwaterzorgplicht. Om invulling te geven aan de verschillende zorgplichten worden projecten uitgevoerd. Hierbij kan gedacht worden aan het aanleggen van een gescheiden rioolstelsel, het vervangen van riolering welke niet meer voldoet aan de gestelde eisen en het onderhouden van gemalen en drukriolering. De burgers en bedrijven van de gemeente Delft betalen rioolheffing. De opbrengst hiervan dient geheel besteed te worden aan het vervullen van de drie zorgplichten. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 146 In de begroting zijn kosten opgenomen voor dagelijks onderhoud van riolen en gemalen, inspectie, administratieve lasten (o.a. kapitaallasten) en rationeel beheer. Door het verder toepassen van innovatieve technieken wordt een bezuiniging binnen het GRP gerealiseerd zonder verlaging van het kwaliteitsniveau. Riolering Riolering Totaal Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad Bedragen x € 1.000 2014 2015 2016 2017 10.558 10.558 9.010 9.010 8.889 8.889 8.869 8.869 147 Verbonden partijen Algemene Informatie De gemeente Delft is, evenals andere overheden, actief in netwerken van beleids- en uitvoeringsorganisaties. Met een aantal van die organisaties onderhoudt de gemeente financiële en/of bestuurlijke banden. Die verbindingen staan te boek als “deelnemingen”, maar een bepaalde groep daarvan noemen we overeenkomstig de gemeentelijke begrotingsvoorschriften “verbonden partijen”. Als sprake Is van een participatie in een organisatie met alleen een bestuurlijk of een financieel belang, dan spreken we over een deelneming. Een verbonden partij is een privaat- dan wel publiekrechtelijke organisatie, waarin de gemeente én een bestuurlijk én een financieel belang heeft. Van een bestuurlijk belang wordt gesproken als er zeggenschap bestaat uit hoofde van stemrecht of een vertegenwoordiging in het bestuur van de organisatie. Er is een direct financieel belang wanneer een ter beschikking gesteld bedrag niet verhaalbaar is bij faillissement, of als er een financiële aansprakelijkheid bestaat als de verbonden partij haar verplichtingen niet nakomt. In het vervolg van deze paragraaf gaan we uit van het bredere begrip deelnemingen. Deelnemingen voeren meestal gemeentelijke taken uit met een maatschappelijk en daardoor ook politiek belang. Participatie van de gemeente in deze organisaties levert de gemeente niet alleen op dat gemeentelijke doelen en ambities in samenwerking met onder meer de deelnemingen tot realisatie komen, maar kent ook financiële en bestuurlijke risico’s. Om de synergie vanuit de samenwerking optimaal te benutten en de risico’s te beheersen is aandacht voor de sturingsrelatie met en risicobeheersing bij deelnemingen en verbonden partijen essentieel. Voor de transparantie met betrekking tot de deelnemingen wordt eens per 4 jaar een beleidsnota opgemaakt. In de nota “Deelnemingenbeleid Delft” van oktober 2006 heeft de raad meerjarige beleidskaders en beheerskaders (toezicht en control) gesteld voor de deelnemingen. Deze kaders betreffen o.a. de rol van de gemeente als eigenaar/bestuurder, klant/opdrachtgever, financiële bijdrage, informatievoorziening, het besliskader voor het aangaan van deelnemingen e.d. In het vierde kwartaal 2011 is er een nieuwe geactualiseerde beleidsnota over het deelnemingenbeleid van de gemeente Delft vastgesteld. In de overzichten, die hierna volgen, wordt beknopt de inzet van de deelnemingen in relatie tot de realisatie van de gemeentelijke doelstellingen weergegeven. Een meer uitgebreide inhoudelijke beschrijving van de deelnemingen treft u aan in de nota Deelnemingenbeleid. De deelnemingen die geen verbonden partij zijn, zijn gegroepeerd opgenomen in het tweede deel van het overzicht Beleidsinformatie Deelnemingen. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 148 Overzicht Beleidsinformatie Deelnemingen Deelnemingen, tevens verbonden partij Vennootschappen Deelneming Doel / Openbaar belang Warmtebedrijf Eneco Delft BV Aanleggen en exploiteren van een warmtedistributienet CO2 reductie. Ontwikkelingen Risico’s Het voornemen is dat de gemeente in 2013 1% aandelenkapitaal haar aandelen gaat verkopen aan Eneco. in totaal € 12.000 Combiservices BV Ontwikkelen, plaatsen en begeleiden van Combiservices BV is een onlosmakelijk medewerkers Wet Sociale Werkvoorziening, onderdeel van Combiwerk. waarbij arbeidsontwikkeling centraal staat. Risico op waarde aandelen en mislopen winstuitkering, welke ten gunst van Combiwerk komt. Evides BV Beheren en exploiteren van een waterbedrijf. Er is een wet in de maak die voor Evides zou inhouden dat zij ook vennootschapsbelasting moeten gaan betalen. Voor Delft zou dit in de toekomst een lager dividend betekenen Bevorderen van technologisch In 2013 zal het ZIF worden geliquideerd vernieuwende ondernemingen en technostarters. Idem Zuid-Hollands Investeringsfonds BV Science Port Holland NV Locaties Technopolis en Rotterdamse locaties ontwikkelen tot een hoogwaardig themapark met kennisbedrijven. Grondexploitatiemaatschappij Station Zuid CV (VP) Realisatie van drie kantoorgebouwen bij station Delft- Zuid. a. De Stille Vennoot BV Risico op waarde aandelen Marketing en aguisitieplan verder Idem vormgeven. Grondaanbiedingen gedaan en uitgifte gerealiseerd. Marktontwikkelingen niet rooskleurig. Gaat naar verwachting in 2013 op in de ROM Logisch gevolg van het opheffen van de Risico aandelen kapitaal GEM BV (zie b.) is dat de Stille Vennoot ook wordt opgeheven. b. Grondexploitatie maatschappij beheer (GEM BV) Station Zuid In 2012 opgeheven VOM BV Beheersen vastgoedontwikkeling en gewenste branchering vooral in kern historisch winkelgebied binnenstad. Marktontwikkeling niet rooskleurig (vastgoedcrisis). Voorlopig is er een rem op aankoop van vastgoed door de VOM. Vestia blijft voorlopig aandeelhouder. Geen bijzonderheden. Risico op waarde aandelen + garantstelling/ financiering. Parking BV / Parking Delft BV Uitvoeren van het parkeerbeleid Delft en de exploitatie van parkeergarages. Eneco Holding NV Beheren en exploiteren van een energiebedrijf. Door een uitspraak van de rechter is de splitsing van Eneco nog niet aan de orde. Risico op waarde aandelen en lager of geen dividend. Blossom Participatiemaatschappij NV Investeren / participeren in nieuwe product ideeën, die via intellectuele eigendomsrechten beschermd zijn. Het bedrijf lijdt een slapend bestaan. Geen risico. Boekwaarde aandelen is in 2006 afgeboekt. Ontwikkelbedrijf Spoorzone (OBS) Realiseren herontwikkeling van het Spoorzonegebied, waaronder ook de realisatie van het Stadskantoor. Risico stedelijke ontwikkeling. NV Bank voor Nederlandsche Gemeenten - BNG Bank ten dienste van de overheid Marktontwikkeling niet rooskleurig (vastgoedcrisis). In 2012 is de governance van het bedrijf gewijzigd. In 2013 krijgt dit nog een vervolg. Door nieuwe regelgeving voor banken (Basel 3) wordt het dividend de komende jaren minder, nl 25% ipv 50%. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad Risico op waarde aandelen + de garantstelling / financiering. Beperkt risico. Waarde aandelen niet geactiveerd. Jaarlijks dividend is beperkt. 149 Deelnemingen, tevens verbonden partij Gemeenschappelijke regelingen Deelneming Doel / Openbaar belang Recreatieschap MiddenBehartigt belangen openluchtrecreatie in Delfland Midden-Delfland, onder handhaving van het landelijk karakter. Ontwikkelingen Rijk wil zich uit het schap terugtrekken. Risico’s Aangesloten deelnemers zijn gezamenlijk risico- drager. G.G.D. Zuid-Holland West Regie, uitvoeren, adviseren en bevorderen van de publieke gezondheid. In 2013 wordt de fusie tussen GGD ZuidIdem holland West en GGD Haaglanden verder voorbereid. Geplande fusiedatum 1-1-2014 Veiligheidsregio Haaglanden Geneeskundige hulpverlening bij ongevallen, brandweerzorg, rampen- en crisisbeheersing in regio; meldkamer en CPA. Samenwerking voor het uitvoeren van de wettelijke afvalinzamelingstaak. In zijn afspraken gemaakt over huisvesting Idem en overdracht activa (waaronder kazernes). Dit moet nog geformaliseerd worden. Grondwateronttrekking DelftNoord Beheer grondwateronttrekking bij Delftse DSM-vestiging. Bedrijvenschap HarnaschPolder Bedrijven, die uitgeplaatst moeten worden een nieuwe lokatie aanbieden op bedrijventerrein. Strategie is ingezet om de onttrekking, waar Idem mogelijk, te reduceren. Zie ook de paragraaf Weerstandsvermogen en risico's. Marktontwikkeling niet rooskleurig Delft draagt 1/3 van de risico’s (vastgoedcrisis). In de 1e helft van 2013 (eindwaarde grex). wordt een nieuw businessplan opgesteld. Zie verder de paragraaf Weerstandsvermogen en risico's. Stadsgewest Haaglanden Samenwerking op basis van kaderwet op gebied van diverse beleidsvelden. Afvalinzameling Avalex Deelnemingen, tevens verbonden partij Stichtingen Deelneming Doel / Openbaar belang Stichting jeugdgezondheidsBorgen van jeugdgezondheidszorg in het zorg Zuid-Holland-West publieke domein. Grondexploitatiemaatschappij (GEM) Poptahof Realiseren herstructureringsplan Poptahof. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad Het onderzoek naar de gewenste governancestructuur (besturingsmodel) wordt voortgezet in 2013.De intensieve monitoring van de invulling van de opgelegde taakstellingen blijft in stand in 2013. De verplichtingenstop blijft gehandhaafd met uitzondering van de inzamelmiddelen. Idem Regeerakkoord geeft aan dat de WGR+ regeling komt te vervallen. Gemeenten gezamelijk risicodrager. Ontwikkelingen De JGZ is per 1-1-2013 definitief ontvlecht uit de GGD en de bekostiging van de JGZ loopt nu direct via de gemeenten. Het convenant en financieel kader zijn vastgesteld. Risico’s Gemeenten gezamenlijk risicodrager. In 2012 is deze GEM opgeheven 150 Overige deelnemingen, geen verbonden partij A. Stichtingen Doel / Openbaar belang Deelneming Behouden van agrarisch cultuurlandschap Groenfonds Midden-Delfland en versterken relatie stad en land door educatie en recreatie. Opvang van alle leerlingen binnen de Samenwerkingsverband Voortgezet onderwijs/ Speciaal doelgroep van het samenwerkings-verband (zorgleerlingen). Adequaat onderwijsaanbod onderwijs Delft voor alle leerlingen. Bevorderen energiebesparing, promotie van Eerste Regionale Energie duurzame energie en stimuleren van Agentschap innovatieve projecten. Ontwikkelingen Geen bijzonderheden. Risico’s Conform Statuten In voorbereiding dat gemeente zich hieruit terugtrekt vanwege eigen verantwoordelijkheid onderwijs. Idem Per 1 januari 2013 is dit agentschap opgeheven. Idem Regionaal Platform Arbeidsvoorziening Haaglanden (RPA) Streven naar optimale afstemming tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt in de regio Haaglanden. Geen bijzonderheden. Idem Delft Kennisstad Overlegplatform inzake de kenniseconomie van de stad. Slapende stichting geen activiteiten. Idem Breedband Delft Beheren, exploiteren glasvezelnetwerk voor aangesloten instellingen. Westholland Foreign Investment Agency Idem Aantrekken buitenlandse investeerders naar Enkele succesvolle investeringen naar Delft getrokken. Delft heeft haar bijdrage de regio Haaglanden en Leiden (Westvanaf 2014 opgezegd. Taken zullen worden Holland), bevorderen internationaal overgenomen door de ROM. ondernemersklimaat. Kennisalliantie Zuid-Holland Stimuleren kenniseconomie Zuid-Holland dmv netwerken, projectondersteuning en kennis. Yes!Delft Young Entrepreneurs Society Delft Yes!Delft is omgevormd in een BV waarin Ondersteunen studenten, professionals, wetenschap- pers in het succesvol oprichten gemeente aandeelhouder is geworden. van een eigen onderneming met een technologisch product of proces als basis. Centrummanagement Delft Verbeteren en stimuleren van economisch functioneren binnenstad. Idem De activiteiten van de kennisalliantie Zuid Holland zullen in 2013 opgaan in de ROM Idem Aandelenkapitaal dat de gemeente heeft gstort. Geen bijzonderheden. Conform Statuten. Ontwikkelingen Geen bijzonderheden. Risico’s Conform Verenigingsreglement. Samenwerken in projecten, kennisuitwisseling voor een effectief lokaal klimaatbeleid. Geen bijzonderheden. Geen. Vereniging Regionaal Optimaliseren toeristisch-recreatief gebruik Samenwerkingsverband Water- van waterwegen en aanlig-gende gebieden stad-land. om een economische impuls te geven aan het gebied Vereniging van Nederlandse Ondersteunen en behartigen belangen Gemeenten gemeenten. College van Arbeidszaken. Geen bijzonderheden. Conform Verenigingsreglement. Verlaging bijdrage met 5% werkt door in dienstverlening VNG. Verlaging bijdrage werkt door in dienstverlening VNG. Vereniging Deltametropool Geen bijzonderheden. Geen. Overige deelnemingen, geen verbonden partij B. Verenigingen Deelneming Doel / Openbaar belang Vereniging voor lokale natuur- Samenwerken op vlak natuur en en milieu-educatie milieucommunicatie. Vereniging Klimaatverbond De onafhankelijke Vereniging Deltametropool stelt zich ten doel om in West-Nederland de in beginsel reeds aanwezige metropool tot ontwikkeling te brengen. Toelichting Het doel van de organisaties is hierboven kort weergegeven. Uitgebreider informatie is te vinden in de beleidsnota over het deelnemingen beleid, en uiteraard in de begroting en het jaarverslag van de genoemde instelling. De ontwikkelingen zijn op hoofdlijnen getypeerd. De belangrijke risico’s in verband met de verbonden partijen zijn, voor zover van toepassing, onderdeel van de reguliere risico-inventarisatie in de paragraaf weerstandsvermogen. Het risico dat de gemeente loopt is afhankelijk van de rechtsvorm van de deelneming. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 151 Overzicht financiële informatie Deelnemingen Financieel Overzicht Deelnemingen Deelneming Vennootschappen resultaat 2012 Warmtebedrijf Eneco Delft BV Combiservices BV Eigen Vermogen € 553.000 negatief Vreemd vermogen geen 1% van de aandelen € 1,5 miljoen € 91.000 geen 100 % gestort aandelenkapitaal € 431.000 geen 5,8 % gestort aandelenkapitaal Ontvangen dividend 2012: € 962.524 €0 geen In 2001 is voor € 450.000 aandelen gekocht Evides BV € 57,3 miljoen € 448,6 miljoen € 653,1 miljoen Zuid-Hollands Investeringsfonds BV € 27.005 negatief € 1.452 miljoen € 1.900.000 Eneco Holding NV € 233 miljoen € 4,4 miljard € 4,3 miljard € 527.315 € 66.481 Science Port Holland NV € 151.411 negatief Blossom Participatiemaatschappij NV -- VOM BV € 141.146 negatief Parking BV / Parking Delft BV Ontwikkelbedrijf Spoorzone (OBS) BV € 1,5 miljoen negatief € 18 verstrekte Financieel belang garanties / (% of verhouding) geldleningen € 12.000 € 659.000 10,9 miljoen € 500.000 € 1,3 miljoen Aandelen kapitaal (a) € 4,8 miljoen € 10,1 miljoen € 48,9 miljoen negatief nul (onderdeel meerjarige business case) € 121.380 aandelen ca € 100 nominaal. geen Niet op balans geactiveerd 2,44% gestort aandelenkapitaal Ontvangen dividend 2012: € 2,1 miljoen € 15.000 Jaarlijks bijdrage van € 200.000 geen 1/3 gestort aandelenkapitaal €0 geen 7% gestort aandelenkapitaal. Waarde is afgewaardeerd € 9.000 € 4 miljoen 50% gestort aandelenkapitaal € 81.000 € 40 miljoen 100% gestort aandelenkapitaal € 18.000 geen 100% gestort aandelenkapitaal € 18.000 geen a. De stille vennoot 100% gestort aandelenkapitaal geen b. de GEM BV 50% gestort aandelenkapitaal. Opgeheven Grondexploitatiemij Station Zuid CV: a. De Stille Vennoot BV € 127,- € 16.007 €0 b. Grondexploitatiemij beheer (GEM BV) Station Zuid YES!DELFT B.V. NV Bank voor Nederlandsche Gemeenten - BNG € 153.073 € 171.730 € 332 miljoen € 2,7 miljard € 178.000 Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 47.385 aandelen van € 2,50. Niet opde balans geen geactiveerd 0,85% van het geplaatst aandelenkapitaal Ontvangen dividend 2012: € 117.988 152 Financieel Overzicht Deelnemingen Deelneming Gemeenschappelijke regelingen resultaat 2012 Eigen Vermogen Recreatieschap MiddenDelfland € 18.600 € 8,5 miljoen G.G.D. Zuid-Holland West € 1,2 miljoen negatief Veiligheidsregio Haaglanden Afvalinzameling Avalex Grondwateronttrekking DelftNoord Bedrijvenschap Harnaschpolder Vreemd vermogen € 16,8 Aandelen kapitaal (a) verstrekte Financieel belang garanties / (% of verhouding) geldleningen n.v.t. 16,0% n.v.t. 18,4% € 3,9 miljoen € 10 miljoen € 78 miljoen n.v.t. 8,4% € 1,1 miljoen negatief € 1,8 miljoen negatief € 2,1 miljoen n.v.t. 32% van de omzet €0 € 750.000 € 2,1 miljoen n.v.t. 11,8% n.v.t. 1/3 deel n.v.t. 9,5% nul (onderdeel meerjarige business case) Stadsgewest Haaglanden Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 153 Financieel Overzicht Deelnemingen Deelneming Stichting Eigen Vermogen Vreemd vermogen Stichting Grotius College n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Stichting jeugdgezondheidszorg Zuid-Holland-West. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Samenwerkingsverband Voortgezet onderwijs/ Speciaal € 0 onderwijs Delft n.v.t. n.v.t. n.v.t. Regionaal Platform Arbeidsvoorziening Haaglanden (RPA) n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Grondexploitatiemaatschappij (GEM) Poptahof Groenfonds Midden-Delfland nul (onderdeel meerjarige n.v.t. business case) € 141.000 € 10.000 € 37.486 Delft Kennisstad Breedband Delft € 18.000 onbekend Westholland Foreign Investment Agency € 158.000 Kennisalliantie Zuid-Holland € 13.071 Centrummanagement Delft € 8,4 miljoen Aandelen kapitaal (a) verstrekte Financieel belang garanties / (% of verhouding) geldleningen resultaat 2012 € 484.000 € 217.000 n.v.t. n.v.t. n.v.t. € 119.396 € 25.800 n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. onbekend Financieel Overzicht Deelnemingen Deelneming Verenigingen Vereniging voor lokale natuuren milieu-educatie Vereniging Klimaatverbond Vereniging Regionaal Samenwerkingsverband Water-stad-land Vereniging van Nederlandse Gemeenten Vereniging Deltametropool resultaat 2012 Eigen Vermogen Vreemd vermogen onbekend onbekend onbekend onbekend onbekend Aandelen kapitaal (a) verstrekte Financieel belang garanties / (% of verhouding) geldleningen Contributie per jaar van € 476 n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Op basis van de jaarverslagen van de deelnemingen en verbonden partijen zijn het resultaat 2012, het eigen vermogen en het vreemd vermogen vermeld. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 154 Ontvangen dividend 2012 Ontvangen dividend in 2012 Deelneming Evides NV Eneco NV BNG NV Totaal Bedragen x € 1000,- Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 963 2.167 118 3.248 155 Subsidies In deze paragraaf worden de hoofdlijnen van het beleid met betrekking tot het verlenen van subsidies opgenomen en de verdeling van subsidiebudgetten over de diverse hoofdstukken. Subsidiesystematiek De Delftse subsidiesystematiek bestaat uit een door de gemeenteraad vastgesteld Beleidskader voor de subsidiesystematiek en de Kaderverordening Subsidies Delft en daarnaast de door het college vastgestelde nadere uitvoeringsregels, zoals bijv. de beleidsregel Maatschappelijke activiteiten. Periodiek vinden technische wijzigingen in Kaderverordening plaats. Bij nieuw beleid of aanpassing van het vigerende beleid wordt ook bekeken of dit moet leiden tot aanpassing van de beleidsregels. Ten gevolge van regelgeving van hogere overheden kunnen eveneens aanpassingen nodig zijn. Soorten subsidies Het gemeentelijke beleid wordt voor een deel via subsidieverstrekking aan een grote diversiteit van organisaties in de stad uitgevoerd. Subsidies worden in verschillende vormen verleend: 1. Prestatiesubsidies: de prestatiesubsidie legt een relatie tussen de door de gemeente essentieel geachte activiteiten/resultaten die bijdragen aan het realiseren van de hoofddoelstelling en of beleidsdoelen van het beleid én de subsidie. Veelal wordt de prestatiesubsidie verleend aan professionele organisaties waar beroepskrachten worden ingezet. Met deze organisaties worden afspraken gemaakt over de te leveren producten, prestaties en kwaliteit (maatschappelijke effecten, output en activiteiten). 2. Waarderingssubsidies: de waarderingssubsidie beoogt de instemming en waardering van de gemeente uit te drukken voor bepaalde activiteiten waar geen, of in mindere mate, resultaatgerichte activiteiten worden geëist. In plaats van een producten- en prestatieovereenkomst, wordt een budgetovereenkomst afgesloten. Hiermee wordt duidelijk gemaakt dat het bedrag (budget) voor het uitvoeren van de afgesproken activiteit het maximaal beschikbare subsidiebedrag is. Deze subsidievorm is bedoeld als bijdrage in de kosten die de subsidieaanvrager denkt te hebben. 3. Incidentele subsidies: deze kunnen worden toegekend voor evenementen en incidentele activiteiten, die bijdragen aan gemeentelijke doelen. Subsidies in het licht van de hervormingsagenda en de bezuinigingen. In totaal wordt een bedrag van circa € 19,6 miljoen aan subsidies verstrekt. Prestatiesubsidies nemen hiervan circa 90% voor hun rekening. Deze subsidies gaan naar ruim 40 instellingen, zoals BWD, Kwadraad, Brijder, DOK, en Theater de Veste. In het kader van de herijking van de waarderingssubsidies is in het verleden al een aantal waarderingssubsidies overgeheveld naar de categorieën prestatiesubsidies en incidentele subsidies. Daarnaast wordt het stelsel van waarderingssubsidies fundamenteel herzien, gekoppeld aan de visie op de regiegemeente. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 156 Overzicht Prestatiesubsidies Hieronder is een samenvattend overzicht opgenomen van de in 2011-2013 verleende prestatiesubsidies. De subsidiebedragen per instelling voor 2014 worden in een later stadium bekend en openbaar gemaakt. * Deze instellingen zijn m.i.v. 2013 overgeheveld van de categorie waarderingssubsidies naar de categorie prestatiesubsidies. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 157 Subsidiejaar 2013 prestatiesubsidies, verdeling naar subcategorieën. Overzicht Waarderingssubsidies Waarderingssubsidies worden verleend aan ruim 80 instellingen in Delft. Naar de hoofdstukindeling van deze Programmabegroting worden deze subsidies in totaalbedragen als volgt gegroepeerd. bedragen * € 1.000,- Waarderingssubsidies Subsidie Subsidie budget 2012 budget 2013 583 233 187 197 3 4 21 20 794 454 Hoofdstuk Economie, Werk en Participatie Zorg, Onderwijs, Wijkzaken en Veiligheid Bouwen, Bereikbaarheid en Duurzaamheid Bestuur, Organisatie en Communicatie Totaal Subsidiejaar 2012 waarderingssubsidies, verdeling naar subcategorieën €19,136.00 - 4% Amateurkunst €116,495.00 26% Evenementen €128,481.00 28% Internationaal beleid Jeugd Natuur, sport, recreatie €53,976.00 12% €86,868.00 - 19% €29,600.00 7% Welzijn Zorg €20,250.00 - 4% Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 158 Financiering Organisatie en verantwoording De wet Financiering Decentrale Overheden (FiDO) vormt het wettelijke kader voor de financiering. De intentie van de wet is gericht op het bevorderen van de kredietwaardigheid en transparantie van het financieringsbeleid. Voor de beheersing daarvan is een aantal instrumenten geformuleerd zoals: Het stellen van een kwantitatieve kasgeldlimiet en renterisiconorm over de begroting; Het verplichten van een treasurystatuut, met onder meer het stellen van kwalitatieve en duurzame uitgangspunten voor uitzettingen en rente instrumenten; Het verplichten van verantwoordingsrapportage in de jaarrekening en begroting. Financieringsbeleid De treasury houdt zich bezig met risico’s die samenhangen met alle toekomstige kasstromen. Deze risico’s komen zowel voort uit de financieringsbehoefte, als uit de wijzigingen in de bestaande portefeuilles (onder meer: vervroegde aflossingen, herfinanciering, herbeleggingen, renteaanpassingen en dergelijke). Het treasurybeleid is primair gericht op het waarborgen van financiële continuïteit door het resultaat en vermogen te beschermen tegen financiële risico’s en de organisatie financierbaar te houden. Deze bescherming vindt plaats door de renterisico’s en risico’s uit financiële posities te vermijden en te spreiden. Deze twee soorten risico’s zijn binnen de Treasury van de Gemeente Delft leidend. We gaan in de uitwerking daarvan verder dan de wettelijke kaders. In principe zijn de uitgangspunten als volgt: Zorgdragen voor voldoende financierbaarheid op korte en lange termijn; Bewerkstelligen van passende financieringslasten; Beheersen van wettelijke en feitelijke rente- en of financieringsrisico’s; Risicomijdend uitzetten van gelden en afgeven van garanties; Zorgdragen voor een effectief, veilig en efficiënt betalingsverkeer; Actief onderhouden van contacten met marktpartijen om toegang tot de financiële markten open te houden. Deze uitgangspunten leiden in ieder geval tot het zo nauwkeurig mogelijk toepassen van de ‘matching’ tussen opgenomen en uitgezette gelden. Dit principe wordt ook in de komende periode doorgezet. Voorts wordt actief gebruik gemaakt van de wettelijke mogelijkheden om passende financieringslasten te bewerkstelligen. Dit resulteert onder meer in het zo maximaal mogelijk betrekken van de kasgeldlimiet bij financieringsbeslissingen. In geen geval wordt de limiet onnodig overschreden. Expliciet zijn de doelstellingen gericht op het versterken van de financierings- en vermogenspositie. Door de feitelijke rente op de opgenomen leningen terug te dringen trachten wij de rentekosten van de totale portefeuille te minimaliseren. Om dit te bereiken mag de renterisiconorm niet worden overschreden, wordt het gebruik van kortlopende leningen beperkt tot de kasgeldnorm en dient de match tussen opgenomen gelden (o/g) en uitgezette gelden (u/g) niet in gevaar te worden gebracht. De genoemde doelstellingen wijken feitelijk niet af van vorige jaren. Financieringsbehoefte De geprognotiseerde behoefte aan (lang)geld, voornamelijk uit herfinancieringen, is voor de komende jaren vanaf € 9,3 miljoen in 2014, € 20,6 miljoen in 2015 en € 21,6 miljoen in 2016 en € 15 miljoen in 2017. Deze bedragen zijn exclusief het bedrag dat jaarlijks nodig is aan kasgeld (kortgeld) en de financiering van HNK. De HNK financiering is aangetrokken en de bedragen van € 33 miljoen, € 11 miljoen en € 11 miljoen worden respectievelijk in 2014, 2015 en 2016 gestort. Gezien de relatief hoge bedragen die de komende jaren moeten worden ge(her)financierd en het daarmee verbonden renterisico heeft dit bij elk Treasury beraad4 ruime aandacht. Concreet houdt Periodiek overleg tussen de wethouder Financiën, gemeentecontroller en treasurer over ontwikkelingen in de gemeentelijke financieringsfunctie. 4 Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 159 dit in dat de rente ontwikkelingen op de geld- en kapitaal markten scherp in de gaten worden gehouden. Bij het aantrekken van geld kiezen we, om het risico te spreiden, verschillende looptijden en aflossingsvormen. Renterisico Met de invoering van Wet FiDO geldt een renterisiconorm. Deze norm stelt dat het bedrag van de vaste schuld waarover de gemeente in enig jaar een renterisico loopt maximaal 20% mag zijn van het begrotingstotaal. Het risico bestaat uit de componenten: “netto renteherzieningen en netto aflossingen”. Voor de komende periode wordt rekening gehouden met de volgende bedragen: Bedragen x € 1.000 Kasgeldlimiet 2014 Omvang korte schuld Opgenomen gelden < 1 jaar Schuld rekening courant Gestorte gelden door derden < 1 jaar Overige geldleningen niet zijnde vaste schuld Totaal netto vlottende schuld Vlottende middelen Contante gelden in kas Tegoeden in rekening courant Overige uitstaande gelden < 1 jaar Totaal vlottende middelen Toets kasgeldlimiet Totaal netto vlottende schuld Toegestande kasgeldlimiet Ruimte (+) of overschrijding (-) van de limiet 7. Begrotingstotaal (*) 8. Percentage vastgesteld per ministeriele regeling 9. Kasgeldlimiet kwartaal 1 kwartaal 2 kwartaal 3 kwartaal 4 42.000 - 49.000 - 42.000 49.000 52.000 52.000 24.000 22.000 - - - - 42.000 26.949 -15.051 49.000 26.949 -22.051 52.000 26.949 -25.051 22.000 26.949 4.949 317.044 8,50% 26.949 Naar het zich laat aanzien is er voldoende ruimte om de renterisico’s die voortkomen uit de vermogensbehoefte te kunnen dragen. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 160 Kasgeldlimiet De prognose voor de kasgeldlimiet 2014 wordt in onderstaande tabel weergegeven: Bedragen x € 1.000 Renterisiconorm en renterisico's 2014-2017 1a. Renteherziening op vaste schuld o/g 1b. Renteherziening op vaste schuld u/g 2. Netto renteherziening op vaste schuld (1a-1b) 3a. Nieuw aangetrokken vaste schuld 3b. Nieuwe verstrekte lange leningen 4. Netto nieuw aangetrokken vaste schuld (3a-3b) 5. Betaalde aflossingen 6. Herfinanciering (laagste van 4 en 5) 7. Renterisico op vaste schuld (2+6) Renterisiconorm 8. Begrotingstotaal: 9. Percentage vastgesteld per ministeriele regeling 10. Renterisiconorm (8 x 9) Toets renterisiconorm 10. Renterisiconorm 7. Renterisico op vaste schuld 11. Ruimte(+) Overschrijding (-); (10-7) 2014 2015 2016 2017 7.984 7.986 -2 53.000 53.000 13.400 13.400 13.398 48.000 48.000 25.446 25.446 25.446 48.000 48.000 25.434 25.434 25.434 35.000 35.000 20.453 20.453 20.453 317.044 20% 63.409 303.521 20% 60.704 374.586 20% 74.917 289.942 20% 57.988 63.409 13.398 50.011 60.704 25.446 35.258 74.917 25.434 49.483 57.988 20.453 37.535 Bovenstaande houdt in het kort in dat alle kortlopende (< jaar) uitzettingen en opgenomen gelden worden gesaldeerd en het saldo gemiddeld per kwartaal (en niet meer dan drie opeenvolgende kwartalen) niet meer mag bedragen dan 8,5% van het begrotingstotaal in het betreffende jaar. Kredietrisico u/g portefeuille en garanties Naast het renterisico dient ook het kredietrisico van de uitzettingen te worden bepaald. Dit laatste geldt feitelijk ook voor de garantieportefeuille. Dit betreft het risico dat de tegenpartij contractuele of andere overeengekomen verplichtingen niet nakomt. De samenstelling van de portefeuille met uitgezette gelden (u/g) bestaat in aanvang van het boekjaar voor het grootste deel uit leningen aan lokale woningcorporaties. De overige leningen zijn aan zorginstellingen, de sportsector en Parking Delft BV. De uitzetting aan de woningcorporaties staan onder garantie van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Aan dit fonds is door de twee toonaangevende rating-agencies de hoogste typering van kredietwaardigheid toegekend. Prognose liquiditeitsbehoefte 2014-2017 Bedragen x € 1.000 Prognose liquiditeitsbehoefte 2014 - 2017 HNK Herfinancieringen Investeringen Totaal op te nemen Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 2014 33.000 10.000 10.000 53.000 2015 11.000 30.000 7.000 48.000 2016 11.000 30.000 7.000 48.000 2017 30.000 5.000 35.000 161 Garanties De gemeente Delft staat ultimo 2012 voor de verschillende partijen in totaal voor € 50,1 miljoen garant. Als zekerheid tegenover de garanties heeft de gemeente in nagenoeg alle gevallen, het recht van eerste hypotheek op onroerende zaken. Alleen bij Radex is sprake van een recht van 2 e hypotheek. Het Bedrijfschap Harnaschpolder heeft vorig jaar enige herfinancieringen moeten doen van aflopende leningen van in totaal € 42 miljoen. De BNG heeft om aanvullende zekerheiden gevraagd, omdat de Gemeenschappelijke Regeling een eindig karakter heeft De gemeenten Delft, Den Haag en Midden-Delfland staan hiervoor borg. Het Delftse aandeel in de borgstelling is dus € 14 miljoen. Daarnaast heeft de gemeente Delft nog een achtervangverplichting bij de stichting Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) van € 948 miljoen. In april 2002 heeft de raad van de gemeente Delft ermee ingestemd om met de WSW een ongelimiteerde achtervang aan te gaan, voor alle in de gemeente Delft werkzame of in de toekomst werkzame toegelaten instellingen (woningbouwcorporaties) bij de WSW, tot het moment van wederopzegging. Het theoretische geval dat de achtervangers op hun achtervangpositie worden aangesproken, doet zich pas voor als het garantievermogen van het WSW, dreigt te dalen onder het garantieniveau. In dat geval zullen renteloze leningen aan het WSW moeten worden verstrekt om het garantievermogen weer aan te vullen. Daarbij geldt een vooraf bepaalde verdeling, namelijk dat het Rijk 50% voor zijn rekening neemt en de overige 50% wordt verdeeld onder de deelnemende gemeenten. Hierbij neemt de “schade” gemeente de helft op zich van het gemeentelijk aandeel. Schatkistbankieren In het Begrotingsakkoord 2013 is afgesproken dat decentrale overheden in 2013 gaan schatkistbankieren zonder leenfaciliteit. Schatkistbankieren houdt in dat tegoeden worden aangehouden in de Nederlandse schatkist. Hierdoor zal de Nederlandse staat minder geld hoeven te lenen op de financiële markten en zal de staatsschuld dalen. Het Kabinet heeft besloten dat in 2014 verplicht schatkistbankieren zonder leenfaciliteit wordt ingevoerd voor gemeenten, provincies, waterschappen, en gemeenschappelijke regelingen. Dit heeft een positief effect op de omvang van de staatsschuld. Decentrale overheden zullen op de deposito’s een rente vergoedt krijgen die gelijk is aan de rentes die de Nederlandse staat betaalt op leningen die ze op de markt aangaat. Voor de Gemeente Delft heeft dit (nog) geen gevolgen omdat er geen overtollige middelen zijn. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 162 Bedrijfsvoering 2014 Waar elders in de programmabegroting de nadruk ligt op de 3 W-vragen, is de paragraaf Bedrijfsvoering bedoeld om inzicht te geven in de ‘Hoe-vraag’, in het bijzonder gericht op de inzet van het gemeentelijk apparaat en de gemeentelijke ondersteuningsfuncties: organisatie, personeel, financiën, informatie, facilitaire diensten, juridische zaken en communicatie. Wat we willen bereiken is adequate ondersteuning gericht op de realisatie van de doelen en prioriteiten die het gemeentebestuur heeft geformuleerd. Om de realisatie van de doelen en prioriteiten die het gemeentebestuur heeft geformuleerd mogelijk te maken moet continu geïnvesteerd worden in de gemeentelijke organisatie, personeelsontwikkeling en de ondersteuning van de gemeentelijke bedrijfsvoering. Tegelijkertijd moet op de bedrijfsvoering van de gemeente noodzakelijkerwijs een aanzienlijke bezuiniging worden gerealiseerd die zo mogelijk verder reikt dan de krimp van de organisatie in z’n totaliteit. De komende jaren kunnen daarmee getypeerd worden als “EN-EN-jaren”; én het faciliteren van een omslag in de organisatie en de bedrijfsvoering én het (helpen) realiseren van ingrijpende bezuinigingen. Moderne en regiegestuurde bedrijfsvoering De bedrijfsvoering is nauw aangesloten bij de ontwikkelingen op de verschillende inhoudelijke beleidsterreinen en schept de voorwaarden om de organisatie te (helpen) hervormen. Het enerzijds faciliteren van vernieuwingen en anderzijds bezuinigen op de bedrijfsvoering, naast het borgen van alle going-concern activiteiten vergt een integrale aanpak ten aanzien van alle bedrijfsvoering disciplines (personeel, organisatie, informatie, financiën, onderzoek, inkoop, facilitair, communicatie, juridische zaken). Meer integraliteit bereiken we door vraagstukken te benaderen vanuit het perspectief van 4 strategische pijlers. STANDAARDISEREN, SELF-SERVICE (instrumenten, voorzieningen, producten) Rolbewuste overheid ONTWIKKELINGEN BESTUUR / BELEIDS CLUSTERS (instrumenten, advies, formats) MODERNE REGIEGESTUURDE BEDRIJFSVOERING ONDERSTEUNING RANDVOORWAARDELIJK (strategie, systematiek, structuur) Doelstellingen beleidsclusters NIEUWE WERKVORMEN (ideeen, concepten) De pijlers maken het mogelijk genuanceerde keuzes te maken, afhankelijk van de vraagstukken of thema’s die worden aangepakt. De begrippen ‘innovatief’, ‘degelijk’, ‘hoogwaardig’ en ‘duurzaam’ zijn in dit kader niet zonder betekenis. Moderne bedrijfsvoering ondersteuning omarmt nieuwe concepten en werkvormen, ontwikkelt toekomstbestendige basisvoorzieningen, biedt indien mogelijk standaard oplossingen en speelt waar nodig op flexibele wijze in op ontwikkelingen. Vanuit deze aanpak draagt de bedrijfsvoering bij aan de doelstelling van ‘rolbewuste overheid’ vanuit de stelling dat we als organisatie flexibeler zijn én de noodzakelijke bezuinigingen kunnen Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 163 realiseren als we de complexiteit van de bedrijfsvoering reduceren. We zetten in op een verregaande standaardisering van de bedrijfsvoering ondersteunende activiteiten. We vinden niet zelf het wiel uit, maar maken (waar mogelijk) gebruik van landelijk gehanteerde systematieken en beschikbare voorzieningen. Dienstverlening De Switch is een gemeentebrede doorontwikkeling van de organisatie die aanzienlijke impact heeft op de inzet vanuit de bedrijfsvoering in termen van facilitering en ondersteuning en veranderingen binnen de bedrijfsvoering zelf. Denk daarbij aan de ontwikkeling van individueel leiderschap, competentie-ontwikkeling, de ontwikkeling van virtuele werkplekken, het Innovatielab in de Torenhove – in relatie tot de inrichting van Het Nieuwe Kantoor. Op het gebied van informatiemanagement moet een belangrijke ontwikkeling, analoog aan “De Switch” worden ingezet. In onze organisatie heeft het accent lange tijd gelegen op de ICT; het bieden van toepassingen (applicaties) en apparatuur, systemen en netwerken (infrastructuur). Deze beheersmatige activiteiten blijven onverminderd van belang. Maar daarnaast vraagt de veranderde rol van de overheid en ook de maatschappelijke ontwikkelingen om meer verbinding tussen technologie en ontwikkelingen en processen. Dit, om vraagstukken over keteninformatisering, procesdigitalisering, open data (toegang tot en delen van informatie) en onderwerpen als business intelligence en de toepassing van web 2.0 technologieën te kunnen managen en faciliteren. Met het Informatiebeleid voor de gemeente Delft is een eerste belangrijke stap gezet op weg naar verdere ontwikkeling van de informatievoorziening. Onderdeel van De Switch is om ook in de toekomst een aantrekkelijke werkgever te blijven en aansluiting met de jongste generatie medewerkers te houden. Daartoe wordt aandacht besteed aan nieuwkomers op de arbeidsmarkt en worden moderne, bij deze generatie passende, “aanstellingsvormen” onderzocht. Door anders te werken neemt de gemeente een stevige rol in het vernieuwde medialandschap. Om te duiden en betekenis te geven is het van essentieel belang dat informatie correct en compleet is in combinatie met de vereiste snelheid. Dit gebeurt enerzijds door direct en snel contact mogelijk te maken tussen gemeentelijke woordvoerders en media en anderzijds door de website meer gericht op de media in te zetten. De mix van communicatiemiddelen wordt steeds verder aangepast aan de huidige tijd. Er is geïnvesteerd in de inzet van eigen (nieuwe) communicatiemiddelen, waarbij analoog plaatsmaakt voor digitaal. Digitale nieuwsbrieven nemen de plaats in van papieren versies. Daarbij is de gemeente (inter)actief op verschillende social media. Doel van de vernieuwde mediamix is om met minder capaciteit meer inwoners, ondernemers en partners te informeren over wat er speelt in de gemeente en over hoe zij hun bijdrage kunnen leveren. Met de verhuizing naar het nieuwe Stadskantoor in het vooruitzicht worden de principes van “Het Nieuwe Werken” getraind: plaats- en tijdonafhankelijk werken, regie op eigen werk (eigenaarschap), werken op basis van resultaatafspraken en vanuit gedeelde verantwoordelijkheid en wederzijds vertrouwen. De ‘basis op orde’ omvat een pakket aan activiteiten en projecten waaraan de verschillende bedrijfsvoering disciplines gezamenlijk bijdragen. De interne dienstverlening wordt nog verder gestandaardiseerd en geoptimaliseerd. Het standaard instrumentarium voor sturing en beheersing van de organisatie (Integrale Management Monitor) wordt verder doorontwikkeld op basis van de sturingsvragen van bestuur en management. Ook op het gebied van inkoop wordt gewerkt aan verdere standaardisering, centralisering en regionalisering. Verder krijgt ook de beleidscyclus (proces en kwaliteit van de cyclusdocumenten) aandacht. Een upgrade van het vigerende beveiligingsbeleid vraagt om een bijdrage van de disciplines HRM (agressiebeheersing), Informatie (informatiebeveiliging) en Facilitaire Zaken (fysieke beveiliging), om meer integraliteit te realiseren. Daarnaast vraagt een veranderende rol van de gemeente als organisatie ook vanuit de individuele bedrijfsvoering disciplines om een bijdrage. Op strategisch en tactisch niveau werken de vakdisciplines aan plannen en de concrete uitvoering daarvan in duurzame basisvoorzieningen en systematiek. Enkele voorbeelden hiervan zijn: - Personeel (HRM): (meerjarig) strategisch plannen en ontwikkelen, vergroten van Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 164 - zakelijkheid en resultaatgerichtheid, flexibele en duurzame inzetbaarheid, een nieuw functiehuis, een modern arbeidsvoorwaardenpakket, intergemeentelijke samenwerking en uitwisseling en een gerichte arbeidsmarktbenadering. Facilitair: gastvrije ontvangst, strategisch huisvestingsbeleid, onderhoud- en energiebeheer, preferred suppliership Informatie: virtualisatie werkplekken, digitaliseren documentstromen, tijd- en plaats onafhankelijk werken, i-NUP Communicatie: concerncommunicatie (Factor C), crisiscommunicatie Geld (Financiën): Borgen en door ontwikkelen fiscale functie, In Control Statement Juridische Zaken: Beleidskader en dashboard regelgeving, herordening van juridische taken en verantwoordelijkheden binnen de organisatie, juridische kwaliteitstoetsing, alternatieve geschillen beslechting Naast de directe bijdragen aan de doelstelling rolbewuste overheid, draagt de bedrijfsvoering, via kwalitatief hoogwaardige adviezen en oplossingen die op maat gesneden zijn, ook bij aan alle overige doelstellingen op de verschillende inhoudelijke beleidsterreinen. We zoeken daarbij nadrukkelijk naar mogelijkheden tot samenwerking op regionaal niveau en schuwen innovaties niet. Enkele (komende) ontwikkelingen met een grote impact op de bedrijfsvoering ondersteuning: - Innovaties Sociaal Domein (3D’s) Herijken Parkeerketen Vorming van het (nieuwe) Werkbedrijf diverse verzelfstandigingen En tenslotte en niet in de laatste plaats de ontwikkeling naar een regieorganisatie bedrijfsvoering en de vorming van een Shared Services Center (SSC) bedrijfsvoering met Rijswijk. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 165 Grondbeleid Grondbeleid en doelstellingen Het grondbeleid is een van de middelen die de gemeente tot haar beschikking heeft om (ruimtelijke) doelstellingen te kunnen realiseren. Het grondbeleid is daarmee ondersteunend aan de verschillende beleidsvelden. De ruimtelijke invulling is dus afhankelijk van de doelstellingen vanuit de verschillende beleidsvelden. Gegeven deze doelstelling streeft de gemeente naar het optimaliseren van de financiële uitkomsten. De financiële uitkomsten zijn in deze begroting opgenomen in het hoofdstuk “bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid” onder de doelstelling “goede ruimtelijke ordening vastgoed”. Uitvoering van het grondbeleid In 2011 is de “Nota grondbeleid gemeente Delft 2011-2014” vastgesteld door de gemeenteraad. In deze nota worden de kaders en uitgangspunten voor het grondbeleid van de gemeente Delft weergegeven. De gemeente is op drie manieren betrokken bij de uitvoering van de grondexploitaties: - Actief en risicodragend, de gemeente treedt op als vervaardiger van bouwrijpe grond en verkoper daarvan. Voorwaarde voor deze rol is het hebben van een grondpositie. Een voorbeeld hiervan is het project Harnaschpolder Delft Woongebieden (D.W.). - Participerend en risicodragend, de gemeente faciliteert de planvorming en participeert in de ontwikkeling en de uitvoering. De ontwikkeling en uitvoering kan ondergebracht zijn in een zelfstandige juridische entiteit (voorbeeld Ontwikkelingsbedrijf Spoorzone), waarin de gemeente participeert. - Faciliterend, de gemeente faciliteert de planvorming in haar hoedanigheid als overheid. De ontwikkeling en uitvoering wordt overgelaten aan een private partij. In deze situatie heeft de gemeente geen of geen noemenswaardige grondpositie. Voorbeelden hiervan zijn TU Noord en Midden en Watertuinen. Informatievoorziening Jaarlijks wordt het document “MeerjarenProgramma Grondontwikkeling” (MPG) opgesteld. Dit document geeft inzicht in de te verwachten resultaten per exploitatie. In het MPG wordt tevens per plan ingegaan op de specifieke planrisico’s. De in het MPG benoemde risico’s zijn opgenomen in de risicoparagraaf en lopen derhalve mee in de bepaling van het weerstandsvermogen van de gemeente Delft. Naast het MPG wordt ook jaarlijks het “Tussentijds MeerjarenProgramma Grondontwikkeling” opgesteld. Hierin worden de afwijkingen ten opzichte van het vastgestelde MPG gerapporteerd. De financiële gegevens zoals opgenomen in deze paragraaf zijn ontleend aan het t-MPG 20132016. De (raads)behandeling van dit t-MPG zal gelijktijdig met de najaarsrapportage 2013 plaatsvinden. Het grondbeleid in financieel perspectief Verwacht jaarresultaat 2014 Het begrote resultaat voor bestemming bedraagt € 382.000 voordelig. In 2014 wordt € 2.405.000 gedoteerd aan de “algemene reserve gebiedsontwikkeling” waardoor het begrote resultaat na bestemming € 2.023.000 nadelig bedraagt. Het resultaat is als volgt opgebouwd: Resultaat grondexploitaties 2014 Afsluiting project “Rest bedrijfskavels Delft” Oprenting voorziening nadelige saldi MPG Incidentele baten lasten en baten grondbedrijf Resultaat voor bestemming Dotatie winst Rest bedrijfskavels aan “AR gebiedsontwikkeling” Resultaat na bestemming 2.405 1.948 75 382 2.405 2.023 Bedragen x € 1000 Voordeel Nadeel Nadeel Voordeel Nadeel Nadeel Naar verwachting zullen in 2014 de resterende bedrijfskavels verkocht zijn. De winst die resteert zal worden toegevoegd aan de algemene reserve gebiedsontwikkeling. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 166 Op basis van het t-MPG 2013-2016 is de omvang van de voorziening nadelige saldi MPG bepaald. De waardering van de voorziening vindt plaats tegen contante waarde. De gemeentelijke omslagrente wordt gehanteerd als disconteringsvoet. Deze bedraagt vanaf 1 januari 2014 4%. Om er voor te zorgen dat de voorziening op eindwaarde c.q. bij afsluiting van het project toereikend is, dient de voorziening jaarlijks opgerent te worden (met 4%). Verwachte ontwikkeling boekwaarde In onderstaande tabel is het (geprognosticeerde) verloop van de boekwaarde en de “voorziening nadelige saldi MPG” weergegeven: Verloopstaat boekwaarde Stand per 1-1-2013 Stand per 31-12-2013 Stand per 31-12-2014 Stand per 31-12-2015 Stand per 31-12-2016 Stand per 31-12-2017 Bruto boekwaarde 90,9 93,6 91,8 93,7 98,2 84,4 bedragen x € 1.000.000 Voorziening Netto boekwaarde 34,8 56,1 48,7 44,9 50,6 41,1 52,7 41,0 54,8 43,4 57,0 27,4 In 2013 neemt de bruto boekwaarde toe door vertraging van de gronduitgifte in, met name, Harnaschpolder. Doordat herfasering van projecten heeft plaatsgevonden neemt de voorziening fors toe, waardoor de netto boekwaarde in 2013 afneemt. In de periode 2014 tot en met 2016 zal de netto boekwaarde naar verwachting schommelen tussen de € 40 – € 45 miljoen. Vanaf 2017 neemt de boekwaarde sterk af, omdat naar verwachting de uitgifte weer op gang zal komen en de geraamde grondopbrengsten ontvangen zullen worden. Systematiek van winstneming De gemeente Delft heeft twee grondexploitaties in uitvoering die naar verwachting met een voordelig resultaat zullen worden afgerond. Het betreft de volgende grondexploitaties: Rest Bedrijfskavels Delft: Buitenhof: € 2.405.000 (eindwaarde per 31-12-2014) € 5.760.000 (eindwaarde per 31-12-2019) De gemeente Delft hanteert bij het nemen van winsten het voorzichtigheidbeginsel. Dit betekent dat winsten worden genomen wanneer het project is afgerond c.q. de laatste grondverkoop heeft plaatsgevonden. Systematiek van verliesneming De uitvoering van de grondexploitatie kan ook verliesgevend zijn of gedurende de uitvoering door omstandigheden verliesgevend worden. Op basis van de ramingen (haalbaarheidsstudies of vastgestelde grondexploitaties) wordt het verwachte verlies afgedekt met een voorziening. De voorziening wordt gevormd op het moment van besluitvorming over het project of op het moment dat de verliezen niet meer voorkomen kunnen worden. Tweemaal per jaar. Bij het MPG en het t-MPG, wordt de inschatting van het verwachte verlies geactualiseerd. Deze actualisatie leidt dan tot bijstelling van de voorziening. De voorziening wordt gewaardeerd op basis van de netto contante waarde-systematiek op basis van een disconteringsvoet. Als disconteringsvoet wordt de gemeentelijke omslagrente gehanteerd die is verlaagd van 5% naar 4% (per 1 januari 2014). De gemeente kent de volgende twee voorzieningen die getroffen zijn ter dekking van verliezen op grondexploitaties / projecten: - Voorziening nadelige saldi MPG - Voorziening Bedrijvenschap Harnaschpolder De voorziening nadelige saldi grondexploitaties is getroffen ter afdekking van de verliezen op de gemeentelijke grondexploitaties. Het verwachte verloop van de “voorziening nadelige saldi MPG” is hierboven reeds weergegeven. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 167 De voorziening Bedrijvenschap Harnaschpolder is getroffen voor het Delftse aandeel in het tekort op de grondexploitatie van het Bedrijvenschap Harnaschpolder van € 4.335.000 (per 1-1-2013). In de kadernota 2013 is € 12 miljoen toegevoegd aan de weerstandscapaciteit als gevolg van het toegenomen risicoprofiel van de business case van het bedrijvenschap. Inmiddels is overeenstemming bereikt over de uittreding van Delft uit de gemeenschappelijke regeling. Dit heeft geleid tot een eenmalige afkoopsom van het Delftse aandeel in het tekort van € 9.500.000. Dit bedrag wordt onttrokken aan de voorziening. Per leidt dit tot een lagere onttrekking aan de algemene reserve gebiedsontwikkeling van € 5.933.000 in de voorziening. De voorziening Bedrijvenschap Harnaschpolder kan per 1 januari 2014 worden opgeheven. Reserveontwikkeling en het weerstandsvermogen In de programmabegroting 2011-2014 is weerstandscapaciteit opgebouwd in de vorm van de “Algemene reserve gebiedsontwikkeling”. In de onderstaande tabel zijn de nu verwachte dotaties en onttrekkingen weergegeven: 2013 1.265 19.000 9.500 - 2014 8.738 1.905 1.000 -3.650 2.405 - 2015 7.083 1.575 1.000 -2.400 - 2016 6.385 1.375 1.000 -2.200 - 2017 6.846 375 -1.250 - 2018 6.415 - Bedragen x € 1.000 2019 2020 2021 2022 7.225 13.295 9.425 9.925 5.760 - Algemene reserve Gebiedsontwikkeling Stand Algemene reserve gebiedsontwikkeling per 1-1 - Dotatie aan Algemene reserve gebiedsontwikkeling - Sturing meerjarenbeeld 2014-2017 - voor-financiering met bestemmingsreserves - Rest Bedrijven kavels Delft - Buitenhof - Spoorzone (spaarmodel) + HNK 2.000 2.500 5.000 5.000 5.000 5.000 4.500 4.500 4.500 4.500 Totaal dotaties 30.500 4.160 5.175 5.175 4.125 5.000 10.260 4.500 4.500 4.500 - Onttrekking verwacht resultaat 2013 12.545 - - - - - - - - - 6.067 - - - - - - - - - - 1.400 1.400 - - - - - - - 190 190 190 190 190 190 190 4.370 - - 4.000 4.000 4.000 4.000 4.000 4.000 4.000 4.000 4.000 4.000 - - Onttrekking bedrijvenschap HP - Juniusstraat - Kapitaallsten Buitenhof - Spoorzone (spaarmodel) - Dotatie reserve Investeringsplan - Taakstellende bezuiniging plan- en uitvoeringskosten Totaal onttrekkingen Stand Algemene reserve gebiedsontwikkeling 31-12 - - 58 298 366 - - - - 225 225 225 225 - - - - - - 23.027 5.815 5.873 4.713 4.556 4.190 4.190 8.370 4.000 4.000 8.738 7.083 6.385 6.846 6.415 7.225 13.295 9.425 9.925 10.425 Dotatie Algemene reserve gebiedsontwikkeling In de kadernota 2013 is aangegeven dat als gevolg van het herprogrammeren en herfaseren van de gemeentelijke gebiedsontwikkelingsprojecten de weerstandscapaciteit wordt aangevuld. In totaal wordt in de periode 2013-2017 € 24,2 miljoen toegevoegd aan de algemene reserve gebiedsontwikkeling. Van deze € 24,2 miljoen wordt € 19,0 miljoen toegevoegd in 2013. Sturing meerjarenbeeld 2014-2017 Deze aanvullende dotatie aan de Algemene Reserve Gebiedsontwikkeling is nodig om de verhoogde bijdrage Spaarmodel aan OBS mogelijk te maken. Voorfinanciering bestemmingsreserves Om een negatieve stand van de algemene reserve gebiedsontwikkeling te voorkomen wordt in 2013 € 9,5 miljoen vanuit de bestemmingsreserves toegevoegd aan de algemene reserve gebiedsontwikkeling. Dit bedrag wordt in de periode 2014-207 wederom onttrokken aan de algemene reserve gebiedsontwikkeling en toegevoegd aan de bestemmingsreserves. Per saldo is er dus sprake van voorfinanciering vanuit de bestemmingsreserves om een negatieve stand van de algemene reserve gebiedsontwikkeling te voorkomen. Rest bedrijfskavels Delft Naar verwachting zullen de resterende bedrijfskavels in 2014 verkocht zijn. De winst wordt toegevoegd aan de algemene reserve gebiedsontwikkeling. Buitenhof en dekking kapitaallasten Buitenhof De ontwikkeling van de laatste fase van Buitenhof is naar achter geschoven waardoor de verwachte winst (€ 5.760.000) naar verwachting pas in 2019 zal worden gerealiseerd. De winst op het project Buitenhof wordt, via de algemene reserve gebiedsontwikkeling, nagenoeg geheel (€ 5.700.000,-) gedoteerd aan de reserve dekking kapitaallasten ter dekking van de kapitaallasten van de gerealiseerde Sporthal. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 168 Spoorzone en storting Spaarmodel aan OBS In de begroting 2012-2015 is het Spaarmodel Spoorzone Delft geïntroduceerd. Dit betekent dat jaarlijks een bedrag in de algemene reserve gebiedsontwikkeling wordt gestort. Als gevolg van de verdere verslechtering van de woningmarkt en de verhoging van het BTW-percentage van 19% naar 21% is de grondwaarde per 1 januari 2013 verder gedaald, waardoor het spaarmodel is verhoogd met € 2,0 miljoen per jaar. Ook de doorbetaling aan het Ontwikkelingsbedrijf Spoorzone is verdubbeld van € 2,0 miljoen naar € 4,0 miljoen. Onttrekking verwacht resultaat 2013 De verslechtering van de projectresultaten (van projecten met een negatief exploitatieresultaat) alsmede de incidentele nadelen in 2013 worden onttrokken aan de algemene reserve gebiedsontwikkeling. Onttrekking bedrijvenschap Harnaschpolder In de kadernota 2013 is aangegeven dat de weerstandscapaciteit, als gevolg van het toegenomen risicoprofiel van de business case van het bedrijvenschap Harnaschpolder, wordt verhoogd met € 12 miljoen. Dit bedrag is, via de algemene reserve gebiedsontwikkeling, gedoteerd aan de voorziening bedrijvenschap Harnaschpolder. Zoals eerder aangegeven valt de afkoopsom lager uit (€ 9,5 miljoen). De onttrekking aan de Algemene reserve Gebiedsontwikkleing bedraagt € 6,1 miljoen hetgeen leidt tot een lagere onttrekking aan de Algemene Reserve Gebiedsontwikkeling van € 5,9 miljoen. Onttrekking Juniusstraat Als gevolg van de samenvoeging van het CLD en de Grotiuscollege tot het Delflandcollege komt op termijn de locatie aan de Juniuslocatie beschikbaar voor herontwikkeling. De potentiele winst op de locatie is ingezet ter dekking van de nieuwbouw van het Delflandcollege. Het BBV schrijft voor dat winsten pas genomen mogen worden wanneer deze zijn gerealiseerd. Om die reden is er voor gekozen om de potentiele winst van € 2,8 miljoen voorlopig te onttrekken aan de algemene reserve gebiedsontwikkeling. Dit bedrag zal na afronding van het project worden teruggestort in de algemene reserve gebiedsontwikkeling. Een eventueel voordelig of nadelig verschil ten opzichte van de € 2,8 miljoen komt ten laste c.q. ten gunste van het beleidsveld. Dotatie investeringsplan Door de overheveling van de hoofdinfrastructuur van de grondexploitatie Voorhof Noord-West naar het gemeentelijk investeringsplan, zijn de kosten voor oprenting van de voorziening nadelige saldi MPG afgenomen. Dit voordeel, na aftrek van het nadeel als gevolg van een lagere bijdrage voor de school in de Poptahof, wordt toegevoegd aan de reserve investeringsplan. Taakstellende bezuiniging plan- en uitvoeringskosten In de begroting 2013-2016 is rekening gehouden met een bezuinigingstaakstelling van € 300.000 per jaar, gedurende 4 jaar, op de plan- en uitvoeringskosten. Dit heeft per saldo geresulteerd in een verlaging van de voorziening van € 900.000. Dit bedrag is ten gunste van de algemene reserve gebiedsontwikkeling gebracht. Vanuit de algemene reserve gebiedsontwikkeling wordt nu jaarlijks, gedurende 4 jaar (2013-2016), € 225.000 gedoteerd aan de algemene middelen. Aanvullend is het budget (€ 75.000 structureel) voor de oprenting van de voorziening Poptahof ter dekking ingezet. Risico’s In het t-MPG 2012-2015 is een risicoparagraaf opgenomen. Aan deze risicoparagraaf ligt een risicoinventarisatie voor de gemeentelijke grondexploitaties ten grondslag. Uit deze risico-inventarisatie blijkt een bruto risico van € 4.498.000. Dit is een afname van € 3.650.000. Deze afname wordt voornamelijk veroorzaakt door het herprogrammeren en herfaseren van projecten. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 169 Lokale heffingen Deze paragraaf geeft een overzicht van de voor 2014 geraamde inkomsten en het gemeentelijk beleid ten aanzien van de lokale heffingen, een overzicht op hoofdlijnen van de diverse heffingen, de tariefsontwikkeling en er wordt een overzicht gegeven van de lokale lastendruk. Ook is het kwijtscheldingsbeleid en enkele relevante landelijke ontwikkelingen rondom de lokale heffingen beschreven. Lokale heffingen worden onderscheiden in heffingen waarvan de besteding gebonden dan wel ongebonden is. Ongebonden lokale heffingen, zoals de onroerendezaakbelastingen, de precariobelasting en de reclamebelasting worden tot de algemene dekkingsmiddelen gerekend. De besteding is niet gebonden aan een bepaalde taak. Dat geldt wel voor de gebonden heffingen, zoals de afvalstoffenheffing en rioolheffing. Deze worden niet tot de algemene dekkingsmiddelen gerekend. De lokale heffingen zijn ook te onderscheiden in woonlasten en overige heffingen. Woonlasten zijn: de onroerendezaakbelasting (OZB), afvalstoffenheffing en rioolheffing. De overige heffingen zijn: reinigingsrecht; kadegelden; leges; lijkbezorgingrechten; marktgelden; parkeerbelastingen; precariobelasting; reclamebelasting; toeristenbelasting. In deze paragraaf wordt met name aandacht besteed aan de woonlasten, omdat ieder huishouden hier jaarlijks mee te maken heeft. Het totaal van de tariefvoorstellen is terug te vinden in het voorstel tot vaststelling van de belastingverordeningen 2014. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 170 Geraamde inkomsten Hierna volgt een overzicht van de werkelijke inkomsten in 2012 en de geraamde inkomsten voor 2013 en 2014. Bedragen x € 1.000 Geraamde inkomsten Belastingsoort Woonlastenheffingen OZB Afvalstoffenheffing Rioolheffingen Werkelijk 2012 Begroting 2013 Begroting 2014 22.016 22.223 22.668 11.934 8.418 11.985 8.483 11.978 9.162 337 141 4.342 854 385 161 4.800 1.058 392 161 4.816 1.058 229 1.863 241 247 2.001 255 247 2.001 260 212 479 51.066 201 536 52.335 205 536 53.484 Overige heffingen Reinigingsrechten Kadegelden Leges Lijkbezorgingsrechten Marktgelden Parkeerbelastingen Reclamebelasting Precariobelasting Toeristenbelasting Totaal * De opbrengst OZB is inclusief opbrengst voor het ondernemersfonds en opbrengst Areaal Beleid en ontwikkelingen In beginsel wordt gelijke tred gehouden met de inflatie (Consumentenprijsindex) zoals deze door het Centraal Plan Bureau wordt vastgesteld. Voor 2014 is dit 2% (bron: CPB maart 2013). Voor de ‘rechten en leges’ geldt de wettelijke eis dat de tarieven zo worden vastgesteld dat de geraamde baten van de rechten niet hoger zijn dan de geraamde lasten. De tarieven voor de gemeentelijke dienstverlening mogen dus niet meer dan 100% kostendekkend zijn. Er wordt zoveel mogelijk gestreefd naar maximale kostendekking. Hierdoor kunnen afwijkingen ontstaan van de algemene lijn. OZB Het uitgangspunt voor de OZB is dat het begrotingsbedrag gecorrigeerd wordt voor het bestaande areaal (groei of afname van het aantal woningen en bedrijven) en maximaal met de CPI (2% in 2014) wordt verhoogd. De OZB-tarieven kunnen wel hoger of lager uitkomen dan het CPI percentage. Dit komt door het effect van de waardeontwikkeling van woningen en niet-woningen. Bij een daling van de waarden is het resultaat dat de tarieven hiervoor gecorrigeerd worden (omhoog bijgesteld) om de begrote opbrengst te realiseren. Ook komend jaar zullen de WOZwaarden naar alle waarschijnlijkheid dalen, waardoor een aanpassing naar boven van de OZBtarieven nodig zal zijn. Ondernemersfonds Voor de OZB opbrengst is rekening gehouden met het doorzetten van het Ondernemersfonds. Een evaluatie van het Ondernemersfonds vindt plaats in het najaar van 2013. Als uit de evaluatie blijkt dat het Ondernemersfonds geen doorgang zal krijgen (wat niet wordt verwacht), wordt het begrotingsbedrag hierop aangepast en de tarieven voor ondernemers. Compensatie OZB startende ondernemers Startende ondernemers kunnen vanaf 2013 een compensatie voor de OZB krijgen. Deze regeling biedt compensatie voor het gebruikersdeel van de onroerendezaakbelasting. Dat is de belasting die betaald moet worden voor het gebruik van de bedrijfsruimte van een onderneming. Hiermee beloont de gemeente het initiatief om in deze economisch moeilijke tijden een nieuwe onderneming van de grond te krijgen. De regeling geldt voor de belastingaanslagen vanaf het belastingjaar 2013. Voor eerdere belastingjaren wordt geen compensatie gegeven. De compensatie is een subsidie en wordt vertrekt met als doel de lasten van de startende ondernemers te verlagen. Voor de uitvoering is een budget beschikbaar van € 20.000. Wanneer het Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 171 subsidieplafond is bereikt, wordt er geen subsidie meer verstrekt. Afvalstoffenheffing Bij de afvalstoffenheffing is kostendekkendheid het uitgangspunt. Voor de tarieven 2014 is uitgegaan van 2% verhoging ten opzichte van 2013. Rioolheffing De rioolheffing is een belasting waarmee de gemeente de kosten bestrijdt die zij maakt voor de inzameling, afvoer en zuivering van het huishoudelijk afvalwater en het bedrijfsafvalwater, de kosten voor de inzameling en de afvoer van het hemelwater en de zorg voor de grondwaterstand. De opbrengsten van de rioolheffing moeten dus aan deze zorgplichten worden uitgegeven. Voor de tarieven 2014 is uitgegaan van 4,2% verhoging ten opzichte van het tarief 2013. Dit is conform het Gemeentelijk Rioleringsplan 2012-2015. Leges Uitstel maximering leges rijbewijzen Voor de leges rijbewijzen was een wettelijk maximumtarief met ingang van 1 juli 2012 aangekondigd. Dat gaat vooralsnog niet door en is ook niet duidelijk wanneer het maximumtarief wel ingaat. De afgelopen jaren is geen tariefsverhoging toegepast omdat de mogelijkheid bestond dat er een maximum tarief zou komen. Voor 2014 wordt voorgesteld het rijbewijstarief te verhogen met Є 7,50. Als het maximumtarief in 2014 wel ingaat, dan wordt het tarief hierop aangepast. Parkeerbelasting Het parkeerbeleid in de gemeente Delft ondergaat een herijking. Eén van de doelstellingen is een vereenvoudiging van de bestaande parkeerregulering. Dit heeft sinds 2013 invloed op parkeertarieven, -gebieden, reguleringstijden en parkeerproducten. Toelichting overige heffingen voor 2014 De overige heffingen worden in principe verhoogd met het stijgingspercentage van 2%. Eventuele afwijkingen worden toegelicht in het voorstel tot vaststelling van de belastingverordeningen 2014. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 172 Tarief ontwikkeling De ontwikkeling van de tarieven OZB, afvalstoffenheffing, reinigingsrecht en rioolheffing zijn in onderstaande tabellen weergegeven voor de belastingjaren 2010 t/m 2014. Onroerendezaakbelastingen (OZB) Onroerendezaakbelastingen jaar woningen eigenaren stijging niet-woningen eigenaren gebruikers stijging 2010 2011 2012 2013 2014 0,1133% 0,1182% 0,1223% 12,6880% 0,1294% 1,99% 4,32% 3,46% 3,74% 2% 0,2112% 0,2371% 0,2385% 0,2426% 0,2474% 0,1691% 0,1899% 0,1910% 0,1943% 0,2000% 1,47% 12,28% 2,00% 1,73% 2% * Voor het ‘Ondernemersfonds’ zijn de tarieven niet-woningen in 2011 verhoogd met een extra 8,2%. De extra inkomsten als gevolg van deze stijging vloeien, via het fonds, terug naar de ondernemers. De tarieven voor 2014 worden in een later stadium nog gecorrigeerd voor de waardeontwikkeling van onroerende zaken tussen 1-1-2012 en 1-1-2013. Het uitgangspunt bij de OZB is namelijk dat de OZB-opbrengst niet meer stijgt dan 2%CPI. Reinigingsheffingen Reinigingsheffingen Meer persoons- Afvalstoffenheffing Een persoonsstijging huishouden jaar Reinigingsrechten niet-woning stijging huishouden 2010 2011 € 318,00 € 322,75 € 203,00 € 206,05 0,00% 1,50% € 346,00 € 351,20 0,00% 1,50% 2012 2013 € 311,45 € 316,90 € 198,85 € 202,30 -3,50% 1,75% € 358,20 € 364,45 2,00% 1,75% 2014 € 323,25 € 206,35 2,00% € 371,75 2,00% Rioolheffingen Rioolheffingen jaar 2010 2011 2012 2013 2014 Afvoerrecht/heffing per m3 <= 500 € 35,40 € 35,95 € 37,10 € 38,55 € 40,15 >500 € 0,41 € 0,42 € 0,44 € 0,45 € 0,47 Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad >500.000 € 0,15 € 0,15 € 0,16 € 0,16 € 0,17 Aansluitrecht/heffing stijging 5,99% 1,50% 2,00% 3,80% 4,20% eigenaren € 127,00 € 128,90 € 132,00 € 137,15 € 142,90 stijging 5,82% 1,50% 2,40% 3,80% 4,20% 173 Lastendruk belastingjaar 2014 Huishoudens In onderstaande grafiek zijn de lokale lasten voor 2014 getoond voor vier basistypen huishoudens, uitgaande van de huidige gemiddelde WOZ-waarde voor een woning in Delft. Een gezin met een woning in eigendom met een waarde van € 195.000. Een gezin dat een woning huurt. Een alleenstaande met een woning in eigendom met een waarde van € 195.000. Een alleenstaande die een woning huurt. Lokale lasten per huishouden in 2014 Bedrijven In onderstaande grafiek zijn de lokale lasten 2014 weergegeven voor een bedrijf. In dit geval een ondernemer met een kantoor/ winkelpand. Door ook een WOZ-waarde van € 195.000 te gebruiken, wordt inzichtelijk wat het verschil is in de te betalen lokale lasten voor een bedrijf t.o.v. een huishouden. Een bedrijf met een kantoor/winkelpand in eigendom met een waarde van € 195.000. Een bedrijf dat een kantoor/winkelpand huurt. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 174 Lokale lasten bedrijven in 2014 Vergelijking met gemeenten in de regio De lokale lasten van Delft zijn in de onderstaande grafiek vergeleken met die van andere gemeenten in de regio en met het landelijk gemiddelde. Ook zijn de lokale lasten van Leiden toegevoegd, omdat dit een stad is van vergelijkbare grootte met eveneens een universiteit en een historisch centrum. Het betreft hier overigens een vergelijking van de lasten in 2013 omdat de tarieven voor 2014 nog niet bekend zijn. Bruto woonlasten per huishouden in andere gemeenten in 2013 bron: COELO; Atlas van de lokale lasten 2013 Onder de woonlasten wordt in dit verband verstaan: het gemiddelde bedrag dat een huishouden in een gemeente betaalt aan OZB, rioolheffing en afvalstoffenheffing. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 175 Kwijtscheldingsbeleid Kwijtschelding is bedoeld voor mensen met een laag inkomen zonder vermogen of waardevolle bezittingen. Bij de kwijtschelding wordt rekening gehouden met het vermogen en met de betalingscapaciteit. De betalingscapaciteit is het verschil tussen het netto besteedbare inkomen en de kosten van bestaan. De kosten van bestaan die in aanmerking worden genomen, worden ontleend aan de Wet werk en bijstand. Op het gebied van kwijtschelding van lokale belastingen is veel veranderd. In 2011 en begin 2012 is de wet- en regelgeving met betrekking tot de kwijtschelding van lokale belastingen voor ondernemers, mensen met kinderopvang en 65-plussers gewijzigd. Gemeenten hebben enige beleidsvrijheid bij de kwijtschelding van lokale belastingen. Zij kunnen een ruimer kwijtscheldingsbeleid voeren dan het rijk door bij de kosten van bestaan uit te gaan van 100% van de bijstandsnorm, zoals Delft doet. Ook kunnen gemeenten besluiten helemaal geen of slechts gedeeltelijk kwijtschelding te verlenen. Sinds 1 april 2011 hebben gemeenten ook de mogelijkheid kwijtschelding aan ondernemers te verlenen. Daarnaast kunnen zij per 1 januari 2012 rekening houden met de kosten van kinderopvang en een nieuwe norm voor 65-plussers. Kwijtschelding aan kleine ondernemers De mogelijkheid van kwijtschelding wordt opengesteld voor startende ondernemers met een uitkering op grond van het Besluit bijstandsverlening zelfstandigen (Bbz). Eigen bijdrage kinderopvang Bij de berekening van de betalingscapaciteit wordt rekening gehouden met de netto-kosten van kinderopvang door deze aan te merken als uitgave. Voor de uitvoering van de maatregel stort het Kabinet € 10 miljoen extra in het Gemeentefonds. Aanpassing kwijtscheldingsnormen 65-plussers Voor 65-plussers wordt voorgesteld gebruik te maken van de mogelijkheid om een hogere inkomensnorm te hanteren. Sinds 1 januari 2012 kan de raad besluiten om de huidige kwijtscheldingsnormen voor personen van 65 jaar of ouder, te verhogen tot 100% van de toepasselijke netto AOW-bedragen. Dit is om te voorkomen dat personen van 65 jaar of ouder minder aanspraak op kwijtschelding gemeentelijke belastingen kunnen maken. Deze mogelijkheid wordt geboden om te voorkomen dat AOW-ers hun kwijtschelding onbedoeld kwijtraken. De verordening kwijtschelding 2013 is aangepast op de verruiming van het kwijtscheldingsbeleid. Kwijtschelding Delft In Delft kan kwijtschelding worden aangevraagd voor de afvalstoffenheffing, de rioolheffing gebruik, leges huisvestingsvergunning en het gemeentelijk deel van de leges voor een identiteitsbewijs. Bedragen x € 1.000 Kwijtschelding Belastingsoort Afvalstoffenheffing Rioolheffing gebruik Leges paspoort Leges huisvestingsvergunning Totaal Werkelijk 2012 1.008 148 1.156 Begroting 2013 Begroting 2014 1.000 49 1.049 1.000 49 1.049 Jaarlijks worden ruim 5000 kwijtscheldingsverzoeken behandeld, automatische kwijtscheldingen inbegrepen. Daarvan worden ruim 3000 verzoeken geheel of gedeeltelijk toegewezen. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 176 Regionale samenwerking Regiovisie in 2014 en verder: Delft als sterke stad in netwerken De brede oriëntatie op de regio is ingezet vanuit de Stadsvisie en het onderzoek naar de versterking van de Stadskracht en het Rapport over Delft Kennisstad van de Delftse rekenkamer. In het Bestuursprogramma is deze lijn doorgezet. Sinds 2010 is door Delft gewerkt aan verdergaande regionale samenwerking. Relaties in en met de regio – zowel bestaand als nieuw – hebben steeds meer aandacht gekregen. Meer dan voorheen wordt de inzet in de regio gecoördineerd en afgestemd. Delft ziet het belang van regionale samenwerking in het perspectief van de economische concurrentie tussen regio’s wereldwijd. Steeds vaker zetten stedelijke gebieden internationaal – in het bijzonder in Europa – een ontwikkeling van metropolitane samenwerking in. Europa onderkent het belang van de metropolitane gebieden in haar 2020 strategie. Delft draagt bij als stad van innovatie met kennisinstituten zoals de TU Delft, TNO en Deltares binnen haar grenzen. De kennisinstituten spelen mee in de wereldwijde concurrentie om toponderzoekers, de gunsten van het bedrijfsleven en Europese subsidies. De metropoolregioschaal is nodig om dit te faciliteren. Delft werkt actief mee aan de inrichting van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag in Europa en wereldwijd. De Technologische Innovatie Campus Delft (TICD) is hierin een tastbare bijdrage. Delft is een vitale kennisstad en wil dat blijven, ook (of juist) in tijden van grote bezuinigingen. Om deze ambitie te realiseren is samenwerking met maatschappelijke instellingen en met regiogemeenten van cruciaal belang. In dat kader verkennen we ook de samenwerking met Leiden: Leiden en Delft zijn identieke steden met een universiteit die mede bepalend is voor de identiteit, een kenniseconomie, een historische binnenstad en vergelijkbare bestuurlijke vraagstukken zoals het zoeken van een weg in het Europese domein, in de Randstad en in het bijzonder in de zuidelijke Randstad. Regionale samenwerking is ook een voorwaarde om de andere doelen zoals geformuleerd in het bestuursprogramma en de daarop volgende programmabegrotingen te realiseren, zoals het verbeteren van de werkgelegenheid en het op peil houden van de voorzieningen. De bevolking, de bedrijven en instellingen van Delft varen er wel bij. Delft is als vitale stad - met haar inbreng ‘kennis’ en ‘historie’ – onderdeel van een polycentrisch metropolitaan netwerk. Delft ligt centraal op de noord-zuid-as en op de oost-west-as van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag en kan die positie benutten om partijen bijeen te brengen. Delft ligt ook op het snijpunt van de kennis-as, de groen/blauwe-as en de hoofdverkeersaders van weg, water en spoor. Belangrijk voordeel van een grotere schaal is krachtenbundeling en daarmee een sterkere belangenbehartiging. Samenwerking versterkt de concurrentiekracht van het netwerk en zet daarmee ook Delft sterk op de kaart in Nederland, Europa en de wereld. Ook de Provincie Zuid-Holland is hierbij een onmisbare partner. Regionale verkenning Het College ziet dat de stad Delft functies vervult met een nationaal, regionaal of subregionaal belang. Hoe kan de stad deze functies in stand houden ook in economisch mindere tijden? Een cruciale maatstaf in de benadering van het Rijk bij decentralisaties is of gemeenten voldoende uitvoeringskracht hebben om hun taken (lokaal en regionaal) naar behoren uit te voeren. Voor ons is belangrijk dat Delft toekomstbestendig is, waarvoor we deel uit moeten maken van een sterk stedelijk weefsel tussen de grote steden Den Haag en Rotterdam. Daarvoor is verdergaande regionale samenwerking van belang. Op basis van het in 2013 te verrichten onderzoek wordt voor 2014 e.v. de bestuurlijke agenda voor Delft als robuuste stad in de Zuidvleugel voor de nabije en verdere toekomst opgesteld. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 177 Acteren op verschillende schaalniveaus Ieder onderwerp kent zijn eigen optimale vorm en schaalniveau. Delft zet in op de totstandkoming van optimale samenwerkingsverbanden op passende schaalniveaus. In onze visie worden drie geografische cirkels rondom Delft onderscheiden met daar tussen vloeiende overgangen. De derde en grootste cirkel betreft de Metropoolregio Rotterdam Den Haag. Op dit schaalniveau van 2,2 miljoen inwoners werken we samen met de 23 andere gemeenten, de andere overheden, marktpartijen en kennisinstellingen om het Daily Urban System Zuidvleugel optimaal te laten functioneren. Prioriteiten liggen bij de inzet van kennis en innovatie, arbeidsmarkt, doorontwikkeling van het verkeer- en vervoerssysteem, de regionale groenstructuur en de regionale economie. Delft is op deze schaal actief door middel van deelname aan de Metropoolregio en Vervoersautoriteit in oprichting en de Regionale ontwikkelingsmaatschappij (ROM); ook staat Delft een verregaande opschaling van natuur- en recreatieschappen voor. De intentie is om als eerste stap daarin sterk in te zetten op intensieve samenwerking van alle (potentiële) stakeholders in het metropolitane landschap Hof van Delfland. Binnen de cirkel van de Metropoolregio bestaat de tweede en middelste ring uit het huidige Haaglandengebied met de aangesloten 9 gemeenten. De transitie van het stadsgewest zal zich in 2014 verder uitkristalliseren. Het DB Haaglanden zal in het najaar van 2013 een voorstel doen over hoe om te gaan met taken die niet binnen de MRDH komen maar wel op de schaal van Haaglanden georganiseerd kunnen worden belegd. De eerste en binnenste ring omvat het gebied Delft – Rijswijk – Midden-Delfland – Westland. Binnen dit gebied hebben deze gemeenten naar elkaar uitgesproken dat zij willen komen tot een congruent gebied op het terrein van de decentralisaties (ISD). Binnen deze ring zit ook het preferred-partnerschap met Rijswijk. De lokale schaal van Delft – Rijswijk biedt voordelen voor het organiseren van bedrijfsvoering en dienstverleningen. Het denken en werken in cirkels past vrijwel naadloos in de opdracht die minister Plasterk de gemeenten heeft gegeven om te komen tot congruente samenwerkingsverbanden in het sociale domein. De 3 cirkels rondom Delft zijn niet statisch. De overgangen tussen de ringen zijn vloeiend. Er kunnen beleidsonderwerpen zijn die zowel (sub) regionaal als in Metropoolverband aan de orde zijn. En buiten de cirkel van de Metropoolregio bevind zich onze buitenwereld, waarmee ook vele samenwerkingsrelaties bestaan. Te denken valt daarbij aan de Provincie Zuid-Holland, de liaison met collega universiteitsstad Leiden, de ontwikkelingen in de Zuidvleugel en in Europa, waarin we samenwerken in netwerken als Energy Cities, UNIC, EUniverCities. Hierbij hoort ook de deelname van Delft aan de G32, als instrument om als gemeenten samen te lobbyen bij andere overheden en om kennis uit te wisselen. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 178 De dynamiek van regionale samenwerking Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) De gemeenteraden en de colleges van B&W van de 24 metropoolgemeenten hebben de afgelopen periode intensief met elkaar gesproken over de Metropoolregio Rotterdam Den Haag. Het samenwerkingsverband van de metropoolregio begint nu met de belangrijke basis van vervoersautoriteit en economie. In de komende jaren is verdere verbinding en verdieping mogelijk ook op aanpalende terreinen als ruimte, groen en wonen. De raad heeft ingestemd met de ontwerpGemeenschappelijke regeling Metropoolregio Rotterdam Den Haag, zodat deze na in het najaar van 2013 ondertekend kan worden. De raad heeft ook kennisgenomen van de strategische agenda ‘Kwaliteiten Verbinden’. Deze agenda is te beschouwen als contouren van een door het Algemeen Bestuur op te stellen strategische agenda, als bedoeld in de Gemeenschappelijke regeling Metropoolregio Rotterdam Den Haag. Daarnaast heeft de raad ingestemd met het feit dat de kosten voor de vaste kern ten laste komen van een bijdrage per inwoner en in aanvulling hierop, op basis van een door de deelnemers te onderschrijven kader, een inhoudelijke bijdrage te leveren aan de Metropoolregio Rotterdam Den Haag. Wij zetten erop in dat alle kosten (inwonersbijdrage, trekkingsrechten, frictiekosten afbouw Haaglanden en uitvoering van taken die terugvloeien naar de gemeenten) gedekt kunnen worden uit onze huidige bijdrage aan het stadsgewest Haaglanden en uit de eigen middelen van Haaglanden (bijvoorbeeld reserves). Definitieve besluitvorming over de hoogte van de inwonerbijdrage komt aan de orde in de nog op te stellen begroting voor de MRDH. Deze begroting wordt via de gebruikelijke zienswijzeprocedure aan de raden voorgelegd. Als alle 24 raden zich hebben uitgesproken volgt definitieve besluitvorming door de raden. Kosten regionale samenwerking Bedragen x € 1.000 Huidige kosten regionale samenwerking Haaglanden Haaglanden inwonersbijdrage Haaglanden mobiliteitsfonds Haaglanden groenfonds Toekomstige kosten regionale samenwerking MRDH MRDH inwonersbijdrage Eventueel overige bijdragen en kosten 550 881 98 p.m. p.m. Rijksregelgeving *Intrekking WGR+ Het kabinet heeft (voor de zomer 2013) een wetsvoorstel ingediend bij de Twee Kamer waarin wordt voorgesteld de juridische (verplichte) constructie van de WGR+ op te heffen. Achterliggende argumentatie is dat het kabinet een wettelijke verplichting tot samenwerking (in een van bovenaf opgelegde vorm) niet langer gerechtvaardigd vindt. Het kabinet vertrouwt er op dat gezien de positieve ervaringen met regionale samenwerkingen de afgelopen 20 jaar deze lijn wordt voortgezet. In het voorstel wordt verder aangeven dat de WGR+ wordt ingetrokken op een nader bij Koninklijk Besluit te bepalen datum. De intrekking van de wet heeft concreet gevolgen voor de regionale samenwerking op het gebied van Verkeer en Vervoer, huisvestingsverordening en Jeugdzorg: De middelen uit de BDU (Brede Doeluitkering) Verkeer en Vervoer gaan in onze regio rechtstreeks naar de in te stellen Vervoersautoriteit Rotterdam/Den Haag Aan de provincie wordt de bevoegdheid gegeven om, op verzoek van een of meerdere gemeenten, een woningmarktregio aan te wijzen waarin uitsluitend met toepassing van een (zware of lichte) WGR een huisvestingsverordening tot stand kan worden gebracht Wat betreft de Jeugdzorg fungeert 2014 als een overgangsjaar waarin het stadsgewest deze taken continueert, waarna de bevoegdheden overgeheveld worden naar de gemeenten. Met de huidige Haaglanden gemeenten zijn en worden afspraken gemaakt om voor de specialistische Jeugdzorg samen op te blijven trekken. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 179 *Nieuw beleid gemeentelijke herindeling Eind juni 2013 heeft minister Plasterk een nieuw beleidskader gemeentelijke herindeling aangeboden aan de Tweede Kamer en aan de colleges van Gedeputeerde Staten en van Burgemeester en Wethouders. Uitgangspunt is en blijft dat herindelingen van onderop tot stand behoren te komen, ofwel geïnitieerd worden door gemeenten zelf. Om te voorkomen dat er – soms na jarenlange discussie – niet tot een voorstel wordt gekomen, zijn twee wijzigingen opgenomen ten opzichte van het eerdere beleidskader (van juni 2011): Provincies hebben ook een bovenlokale verantwoordelijkheid die uitgaat boven de belangen van afzonderlijke gemeenten. Binnen die verantwoordelijkheid kan de provincie nu zelf het initiatief nemen of het initiatief van gemeenten overnemen, als gemeenten na een lange discussie niet zelf tot een herindelingsvoorstel komen, terwijl versterking van de bestuurskracht wel nodig is. De weging van het criterium draagvlak verandert: Het rijk kijkt daarbij niet alleen naar het draagvlak bij de direct betrokken gemeenten en hun inwoners, maar beziet de herindeling ook in een regionale context, waarin de ovpatting van provincie en buurgemeenten meegewogen wordt. Daarnaast worden maatregelen genomen om negatieve financiële consequenties van herindeling te verzachten (verdwijnen vaste voet en frictiekosten). Het nieuwe beleidskader is van toepassing op voorstellen gericht op herindeling per 1 januari 2016 en later. Afbouw Haaglanden In de brief van 18 april 2013 schetst het DB Haaglanden het proces wat zij gaat doorlopen voor de afbouw van Haaglanden. Onderdeel van dit proces is het onderzoek wat op dit moment door de 9 gemeentesecretarissen in de regio Haaglanden wordt gedaan naar hoe we om willen gaan met de bevoegdheden zoals die geregeld waren in de wet WGR+. Verder bekijken zij of en hoe de gemeenten de overige taken (die niet overgaan naar de MRDH) van het stadsgewest blijven continueren. Het is duidelijk dat regionale samenwerking steeds belangrijker wordt en dat we dat het liefste vormgeven in lichte bestuurlijke verbanden. Het DB Haaglanden heeft in haar brief aangegeven dat zij, naar verwachting, met een voorstel komt richting AB en de gemeenteraden over de afbouw Haaglanden. Regionale ontwikkelingsmaatschappij (ROM) Om een forse versterking van de bijdrage van de Delftse kenniseconomie aan de regionale innovatiekracht te bereiken, is focus en samenwerking van eminent belang. Voor de Technologische Innovatie Campus Delft, is door Delft met zijn samenwerkingspartners gekozen voor de inhoudelijke focusgebieden Medical Delta en Clean Tech Delta. Ter bevordering van de regionale samenwerking en verbetering van de regionale economische slagkracht heeft Delft zich actief ingezet voor de komst van de ROM, met als inzet om ook in de ROM zoveel mogelijk focus aan te brengen. Het instrument ‘regionale ontwikkelingsmaatschappij’ heeft in andere landsdelen zijn meerwaarde bewezen. Technologische Innovatie Campus en de ROM zal Delft relatief veel voordeel hebben van de activiteiten van deze organisatie. De ROM is een samenwerkingsverband waar Delft samenwerkt met de Provincie Zuid Holland, het ministerie van ELI, de gemeenten Leiden, Den Haag, Dordrecht en Rotterdam en de Zuid-Hollandse universiteiten en medische centra. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 180 ISD congruent gebied Delft komt in kader ISD tot nadere concretisering van de invoering en uitvoering van de te decentraliseren taken. Dit gebeurt in nauw overleg met het Sociaal Platform waar diverse regionaal opererende maatschappelijke partners in participeren. Delft en Rijswijk zijn met elkaar overeen gekomen dat ze een 100% congruent gebied op de decentralisaties samen willen vormen. Delft – Rijswijk zal samen met Westland en Midden – Delfland een congruente regio voor de drie decentralisatie gaan vormen. In overleg met de Commissaris van de Koning zullen deze vier gemeenten met een plan van aanpak komen over hoe de congruente regio gevormd zal worden. Voor specialistische taken vindt samenwerking plaats in Haaglandenverband. Deze samenwerking past in onze visie op samenwerken en het werken op verschillende schalen. Samenwerking met Rijswijk Met Rijswijk lopen verschillende samenwerkingstrajecten. Er wordt stevige voortgang geboekt bij de oprichting van het Shared Service Center (SSC). Inmiddels hebben wij samen met het college van Rijswijk ook een bestuurlijke opdracht vastgesteld om te komen tot meer samenwerking op het terrein van publieke dienstverlening en samenwerking op Archeologie. Delftse agenda voor 2014 en verder We zetten de ingezette samenwerking met Rijswijk door. We zetten de gesprekken in de regio voort over samenwerking op de verschillende schaalniveaus, ook met betrekking tot het verdelen/toedelen van voorzieningen in de regio. We streven naar een goede inbedding en regionale samenwerking ten aanzien van de taakuitvoering met betrekking tot de innovatie in het sociale domein om te komen tot een congruent gebied. Vanuit de in 2012 geformuleerde Delftse ambitie werken we mee aan de totstandkoming van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag. Delft blijft voorstander van een integrale aanpak van de ontwikkeling van de regio, waarin de verschillende beleidsterreinen in samenhang worden besproken. We streven naar herstructurering en opschaling van recreatieschappen in de Metropoolregio Rotterdam Den Haag met als 1e stap daarin het vormgeven van een nieuwe organisatie voor ontwikkeling en beheer van het metropolitane landschap Hof van Delfland. We zetten ons daarbij in voor een zorgvuldige transitie van Haaglanden richting de Metropoolregio Rotterdam Den Haag en andere bovenlokale samenwerkingsverbanden die hier uit kunnen ontstaan. Vanuit herkenning van vergelijkbare identiteiten en vraagstukken verkennen we verdergaande samenwerking met Leiden. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 181 Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 182 Verzameloverzichten Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 183 Investeringsplan Investeringsplan Omschrijving Bedragen x € 1000,= R K E* Toegekend Aanpassing bedrag t/m 2013 Toegekend Aanpassing Toegekend bedrag na 2014 bedrag na wijziging wijziging Realisatie t/m 2012 Beschikbaar Economie, werk en participatie Combiwerk Harnaschpolder, onrendabele top Combiwerk niet activeerbaar gedeelte Blauw in het Prinsenhof Herhuisvesting erfgoed Delft Herstructurering SchieOevers Restauratie Nieuwe Kerk YES doorgroeigebouw K E K K R K K 17.049 487 9.467 4.624 1.500 - -1.210 1.300 -1.300 -1.040 1.000 15.839 487 1.300 8.167 3.584 1.500 1.000 -600 - 15.239 487 1.300 8.167 3.584 1.500 1.000 14.923 503 92 622 3.220 - 316 -16 1.208 7.545 364 1.500 1.000 Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Brede school Poptahof Sportvoorziening Poptahof Christelijk Lyceum Delft Gezondheidscentra Onderwijshuisvesting 2009 Onderwijshuisvesting 2010 Onderwijshuisvesting 2011 Onderwijshuisvesting 2012 Onderwijshuisvesting 2013 Onderwijshuisvesting 2014 - 2018 Reconstructie sportpark Brasserskade Scholen Combinatie Delfland Speelplekken Bijdrage Speelplekken K K K R K K K K K K R K K K 2.300 350 3.800 2.535 5.441 2.871 960 200 - 4.000 -400 -504 -1.169 1.977 30.272 -2 120 -73 6.300 350 3.400 2.031 4.272 4.848 30.272 958 320 -73 350 -350 6.000 -713 -518 60 2.289 5.288 -17.225 8.000 -73 73 6.650 6.000 3.400 1.318 3.754 4.908 2.289 5.288 13.047 958 8.000 247 - 638 3.384 1.318 3.754 1.477 357 827 27 25 - 6.012 6.000 16 3.431 1.932 5.288 13.047 131 7.973 222 - 750 5.050 1.736 76.855 4.084 6.280 6.052 500 P.M. P.M. 12.134 136 2.500 167.661 1.627 -1.627 420 300 3.000 -2.000 -1.610 25 4.570 -600 -644 1.718 -2.018 1.075 P.M. P.M. 31.900 8.826 -5.123 2.971 -2.585 73.196 750 5.050 3.363 -1.627 420 300 3.000 -2.000 75.245 4.109 4.570 -600 5.636 7.770 -2.018 1.075 500 31.900 20.960 -5.123 136 5.471 -2.585 240.857 -7.036 13.294 -480 800 -800 697 -697 P.M. -2.609 2.557 -1.108 608 7.807 750 5.050 3.363 -1.627 420 300 3.000 -2.000 68.209 13.294 4.109 4.570 -600 5.156 800 -800 8.467 -2.715 1.075 500 P.M. 31.900 18.351 -2.566 136 4.363 -1.977 248.664 27 2.809 -1.174 220 8.381 2.689 3.412 3.692 -305 2.187 4.073 -1.449 312 P.M. P.M. P.M. 4.161 5.428 77 826 -477 66.056 723 5.050 554 -453 420 80 3.000 -2.000 59.828 10.605 697 878 -295 2.969 800 -800 4.394 -1.266 1.075 188 P.M. P.M. P.M. 27.739 12.923 -2.566 59 3.537 -1.500 182.608 Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Delftse Hout Extra stallingplaatsen voor fietsen Spoorzone Fietsactieplan 2005 - 2008 Bijdrage Fietsactieplan 2005 - 2008 Fietsactieplan 2015-2016 Voorbereiding Gelatinebrug Gelatinebrug Bijdrage Gelatinebrug Het Nieuwe Kantoor Het Nieuwe Kantoor niet activeerbaar (nieuw) ISV Kapelsbrug Kapelsbrug Bijdrage Haaglanden Klimaatplan Kristalweg (nieuw) Kristalweg bijdragen (nieuw) LVVP Bijdrage LVVP LVVP 2014 -2016 Oevers Buitenwatersloot Ontsluiting Poptahof Reinier de Graafweg (nieuw) Sebastiaansbrug Spoorzone Tramlijn 19 Bijdrage Tramlijn 19 Voorzieningen Midden-Delfland Waterplan Bijdrage Waterplan Hoogheemraadschap Eindtotaal K K K K K K K K K R R K K R K K K/R K K K K K K R K/R K R K K R = dekking uit reserve, K = Kapitaallasten, E =exploitatiebudget Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 184 Investeringsplan Investeringsplan Omschrijving Bedragen x € 1000,= R K E* Beschik baar Begroting 2013 Begroting 2014 Raming 2015 Raming 2016 Raming 2017 e.v. Economie, werk en participatie Combiwerk Harnaschpolder, onrendabele top Combiwerk niet activeerbaar gedeelte Blauw in het Prinsenhof Herhuisvesting erfgoed Delft Herstructurering SchieOevers Restauratie Nieuwe Kerk YES doorgroeigebouw K E K K R K K 316 -16 1.208 7.545 364 1.500 1.000 316 -16 472 265 182 750 - 579 1.293 182 750 1.000 157 1.995 - 2.597 - 1.395 - Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Brede school Poptahof Sportvoorziening Poptahof Christelijk Lyceum Delft Gezondheidscentra Onderwijshuisvesting 2009 Onderwijshuisvesting 2010 Onderwijshuisvesting 2011 Onderwijshuisvesting 2012 Onderwijshuisvesting 2013 Onderwijshuisvesting 2014 - 2018 Reconstructie sportpark Brasserskade Scholen Combinatie Delfland Speelplekken Bijdrage Speelplekken K K K R K K K K K K R K K K 6.012 6.000 16 3.431 1.932 5.288 13.047 131 7.973 222 - 4.012 200 16 3.431 1.182 1.388 131 503 175 - 2.000 200 250 850 2.500 500 47 - 2.300 250 1.550 2.500 3.470 - 3.300 250 1.500 2.000 3.500 - 6.047 - 723 5.050 554 -453 420 80 3.000 -2.000 59.828 10.605 697 878 -295 2.969 800 -800 4.394 -1.266 1.075 188 P.M. P.M. P.M. 27.739 12.923 -2.566 59 3.537 -1.500 182.608 450 500 554 -453 80 100 -100 20.074 3.838 605 878 -295 740 800 1.506 -671 50 3.000 5.891 59 600 -300 50.913 273 550 900 -900 18.896 3.569 92 802 -350 1.217 -500 237 138 3.000 4.708 -766 2.400 -1.200 43.217 2.000 210 2.000 -1.000 15.784 5.018 827 -450 1.022 -835 438 3.000 2.324 -1.800 180 40.940 2.000 210 5.074 -1.820 600 1.215 400 3.000 180 24.006 174 15.739 177 23.532 33.311 5.812 6.540 5.358 5.495 10.106 Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Delftse Hout Extra stallingplaatsen voor fietsen Spoorzone Fietsactieplan 2005 - 2008 Bijdrage Fietsactieplan 2005 - 2008 Fietsactieplan 2015-2016 Voorbereiding Gelatinebrug Gelatinebrug Bijdrage Gelatinebrug Het Nieuwe Kantoor Het Nieuwe Kantoor niet activeerbaar (nieuw) ISV Kapelsbrug Kapelsbrug Bijdrage Haaglanden Klimaatplan Kristalweg (nieuw) Kristalweg bijdragen (nieuw) LVVP Bijdrage LVVP LVVP 2014 -2016 Oevers Buitenwatersloot Ontsluiting Poptahof Reinier de Graafweg Sebastiaansbrug Spoorzone Tramlijn 19 Bijdrage Tramlijn 19 Voorzieningen Midden-Delfland Projecten Waterplan Bijdrage Waterplan Hoogheemraadschap Eindtotaal K K K K K K K K K R R K K R K K K/R K K K K K K R K/R K R K K R = dekking uit reserve, K = Kapitaallasten, E =exploitatiebudget Totaal vervangingsinvesteringen Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 185 Overzicht baten in de begroting Bedragen x € 1000,- Baten Overzicht van baten Economie, werk en participatie Groei kenniseconomie Sterkere economie, meer werkgelegenheid Meedoen met cultuur Arbeidsparticipatie en armoedebestrijding Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Gezondheid en toereikende zorg Betere aandachtsbuurten Talentontwikkeling jongeren Veilige stad Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Goed wonen Goede ruimtelijke ordening Goede ruimtelijke ordening vastgoed Goede openbare ruimte Delft bereikbaar Duurzame stad Bestuur, organisatie en communicatie Goede dienstverlening en communicatie Bestuurlijke samenwerking Bestuurlijke samenwerking, regio internationaal Rolbewuste overheid Raad Werkelijk 2012 78.217 538 403 3.647 73.629 10.553 4.111 721 2.959 2.762 85.116 7.858 209 34.665 26.940 14.136 1.308 3.975 1.971 332 20 1.652 - Begroting 2013 77.970 430 3.486 74.054 9.386 3.777 250 2.454 2.905 85.994 11.225 125 41.906 24.095 8.227 416 2.873 1.649 243 981 - Begroting 2014 82.796 431 3.938 78.427 8.210 3.956 750 3.039 466 70.563 11.291 29 24.670 26.211 7.923 439 3.252 2.019 247 985 - Mutatie 2013-2014 4.826 1 452 4.373 -1.176 179 500 585 -2.439 -15.431 66 -96 -17.236 2.116 -304 23 379 370 4 4 - Algemene dekkingsmiddelen Totaal baten 162.401 340.262 152.905 329.129 152.223 317.044 -682 -12.084 Bedragen x € 1000,- Onttrekkingen Overzicht van onttrekkingen Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Goede ruimtelijke ordening vastgoed Goede openbare ruimte Delft bereikbaar Algemene dekkingsmiddelen Totaal onttrekkingen Overzicht van baten en lasten Resultaat Totaal baten Totaal lasten Resultaat voor bestemming Totaal stortingen Totaal onttrekkingen Resultaat na bestemming Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad Werkelijk 2012 10.575 9.406 458 711 Begroting 2013 869 222 619 28 Begroting 2014 1.941 412 248 1.280 Mutatie 2013-2014 1.072 190 -371 1.252 34.604 45.179 17.357 18.227 22.884 24.825 5.527 6.599 Bedragen x € 1000,- Resultaat Werkelijk 2012 340.262 345.282 -5.020 26.553 45.179 13.607 Begroting 2013 329.129 327.193 1.937 20.167 18.227 - Begroting 2014 317.044 310.237 6.807 31.632 24.825 - Mutatie 2013-2014 -12.084 16.956 -11.465 6.599 - 186 Overzicht lasten in de begroting Bedragen x € 1000,- Lasten Overzicht van lasten Economie, werk en participatie Groei kenniseconomie Sterkere economie, meer werkgelegenheid Meedoen met cultuur Arbeidsparticipatie en armoedebestrijding Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Gezondheid en toereikende zorg Betere aandachtsbuurten Talentontwikkeling jongeren Veilige stad Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Goed wonen Goede ruimtelijke ordening Goede ruimtelijke ordening vastgoed Goede openbare ruimte Delft bereikbaar Duurzame stad Bestuur, organisatie en communicatie Goede dienstverlening en communicatie Bestuurlijke samenwerking Bestuurlijke samenwerking, regio internationaal Rolbewuste overheid Raad Werkelijk 2012 119.424 1.914 3.535 19.532 94.443 75.755 36.576 3.066 21.050 15.063 126.978 8.088 1.625 47.165 44.023 21.058 5.019 17.496 3.887 4.088 937 8.584 1.942 Begroting 2013 116.481 2.094 3.309 18.303 92.775 71.192 32.364 2.700 20.790 15.338 114.297 11.830 1.219 43.337 40.201 13.582 4.128 13.871 3.307 3.562 922 6.080 1.973 Begroting 2014 111.374 2.528 2.754 15.646 90.447 60.509 29.586 1.984 18.212 10.726 97.204 11.592 838 26.813 37.775 16.724 3.462 34.755 4.071 3.101 890 26.693 1.827 Mutatie 2013-2014 5.107 -434 555 2.657 2.328 10.683 2.778 716 2.578 4.612 17.093 238 381 16.524 2.426 -3.142 666 -20.884 -764 461 32 -20.613 146 Algemene dekkingsmiddelen Totaal lasten 3.687 345.282 9.379 327.193 4.567 310.237 4.812 16.956 Bedragen x € 1000,- Stortingen Overzicht van stortingen Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Goede ruimtelijke ordening vastgoed Goede openbare ruimte Delft bereikbaar Algemene dekkingsmiddelen Totaal stortingen Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad Werkelijk 2012 2.134 2.134 - Begroting 2013 2.840 2.430 410 - Begroting 2014 2.683 2.595 88 0 Mutatie 2013-2014 157 -165 322 -0 24.419 26.553 17.327 20.167 28.949 31.632 -11.622 -11.465 187 Overzicht meerjarige baten en onttrekkingen in de begroting Bedragen x € 1000,- Geraamde baten Economie, werk en participatie Groei kenniseconomie Sterkere economie, meer werkgelegenheid Meedoen met cultuur Arbeidsparticipatie en armoedebestrijding Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Gezondheid en toereikende zorg Betere aandachtsbuurten Talentontwikkeling jongeren Veilige stad Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Goed wonen Goede ruimtelijke ordening Goede ruimtelijke ordening vastgoed Goede openbare ruimte Delft bereikbaar Duurzame stad Bestuur, organisatie en communicatie Goede dienstverlening en communicatie Bestuurlijke samenwerking Bestuurlijke samenwerking, regio internationaal Rolbewuste overheid Raad Algemene dekkingsmiddelen Totaal baten Bedragen x € 1000,- Bedragen x € 1000,- Raming 2015-2017 Raming 2015 82.921 431 3.938 78.552 7.934 3.952 558 2.957 466 64.430 9.524 29 21.418 25.205 7.923 331 3.327 2.019 247 75 985 - Raming 2016 83.046 431 3.938 78.677 6.573 3.952 2.154 466 136.492 9.524 29 93.270 25.415 7.923 331 2.959 2.019 247 75 617 - Raming 2017 83.046 431 3.938 78.677 6.573 3.952 2.154 466 53.079 9.524 29 9.489 25.633 8.073 331 2.959 2.019 247 75 617 - 144.913 303.525 145.517 374.586 144.286 289.942 Bedragen x € 1000,- Raming 2015-2017 Geraamde onttrekkingen Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Goede ruimtelijke ordening vastgoed Goede openbare ruimte Delft bereikbaar Raming 2015 1.296 470 36 790 Raming 2016 1.541 710 41 790 Raming 2017 826 778 45 3 Algemene dekkingsmiddelen Totaal onttrekkingen 19.471 20.767 21.359 22.900 8.849 9.675 Bedragen x € 1000,- Raming 2015-2017 Totaal baten Totaal lasten Resultaat voor bestemming Totaal stortingen Totaal onttrekkingen Resultaat na bestemming Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad Raming 2015 303.525 295.149 8.375 29.142 20.767 - Raming 2016 374.586 374.538 48 22.948 22.900 - Raming 2017 289.942 280.749 9.193 18.867 9.675 - 188 Overzicht meerjarige lasten en stortingen in de begroting Bedragen x € 1000,- Raming 2015-2017 Geraamde lasten Economie, werk en participatie Groei kenniseconomie Sterkere economie, meer werkgelegenheid Meedoen met cultuur Arbeidsparticipatie en armoedebestrijding Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Gezondheid en toereikende zorg Betere aandachtsbuurten Talentontwikkeling jongeren Veilige stad Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Goed wonen Goede ruimtelijke ordening Goede ruimtelijke ordening vastgoed Goede openbare ruimte Delft bereikbaar Duurzame stad Bestuur, organisatie en communicatie Goede dienstverlening en communicatie Bestuurlijke samenwerking Bestuurlijke samenwerking, regio internationaal Rolbewuste overheid Raad Raming 2015 108.527 1.804 2.108 15.354 89.261 56.688 26.834 1.871 17.232 10.750 91.184 9.724 706 25.932 35.871 15.918 3.033 31.714 3.959 2.201 804 24.750 1.722 Raming 2016 108.309 1.694 2.108 15.236 89.270 54.984 26.815 1.013 16.473 10.683 169.937 10.524 678 97.752 36.779 21.411 2.793 33.481 3.851 2.201 759 26.670 1.721 Raming 2017 107.695 1.694 2.108 14.633 89.260 56.164 26.820 862 17.798 10.683 76.967 11.024 678 13.499 36.770 12.824 2.173 32.885 3.801 2.201 759 26.124 1.719 Algemene dekkingsmiddelen Totaal lasten 5.314 295.149 6.108 374.538 5.319 280.749 Bedragen x € 1000,- Raming 2015-2017 Geraamde stortingen Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Goede ruimtelijke ordening vastgoed Goede openbare ruimte Delft bereikbaar Raming 2015 450 248 202 - Raming 2016 817 488 329 - Raming 2017 909 556 353 - Algemene dekkingsmiddelen Totaal stortingen 28.692 29.142 22.131 22.948 17.959 18.867 Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 189 Overzicht meerjarige begrotingswijzigingen Bedragen x € 1000,- Economie, werk en participatie Voorstellen naar product en categorie Economie, werk en participatie Groei kenniseconomie Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Intensiveringen 10017 - Uitvoering Programma Technologische Innovatie Campus Delft 10017 - Bijdrage Science Port Holland Transitiefonds 10017 - Projecten Zuidvleugel Topsectoren Overige Begrotingsmutaties Sterkere economie, meer werkgelegenheid Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Overige begrotingsmutaties Meedoen met cultuur Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Intensiveringen 10006 - Bijdrage bezuiniging cultuur 10006 - Intensivering poppodium 10006 - Bijdrage bezuiniging poppodium Overige begrotingsmutaties Arbeidsparticipatie en armoedebestrijding Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Intensiveringen 02004 - Actieplan WWB-WMO 02011 - Duurzame werkgelegenheid Overige begrotingsmutaties Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Gezondheid en toereikende zorg Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Transitiefonds 06035 - Zorg en techniek Overige Begotingsmutaties Betere aandachtsbuurten Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Intensiveringen 05018 - Integrale aanpak Buitenhof Overige Begotingsmutaties Talentontwikkeling jongeren Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Overige Begotingsmutaties Veilige stad Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Overige Begotingsmutaties Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Goed wonen Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Overige begrotingsmutaties Goede ruimtelijke ordening Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Intensiveringen 07009 - Stadsbouwmeester Overige begrotingsmutaties Goede ruimtelijke ordening vastgoed Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Overige begrotingsmutaties Goede openbare ruimte Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Intensiveringen 05048 - Openbare ruimte Overige begrotingsmutaties Delft bereikbaar Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Intensiveringen 10018 - Investeringsagenda binnenstad 10018 - Activering binnenstad 07005 - Verlaging intensiveringsmiddelen bereikbaarheid 07005 - Intensivering bereikbaarheid 07005 - Intensivering bereikbaar (fiets) Overige begrotingsmutaties Duurzame stad Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Transitiefonds 08015 - Elektrische laadpalen Overige begrotingsmutaties Bestuur, organisatie en communicatie Goede dienstverlening, heldere communicatie Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Overige begrotingsmutaties Bestuurlijke samenwerking Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Overige begrotingsmutaties Bestuurlijke samenwerking, regio internationaal Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Transitiefonds 13009 - De China Agenda Delft 13009 - EUniverCities 2013-2014 Overige begrotingsmutaties Rolbewuste overheid Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Overige begrotingsmutaties Raad Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Overige begrotingsmutaties Algemene dekkingsmiddelen Primaire begroting 2011-2015 / vergelijkende cijfers Overige Begotingsmutaties Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad Begroting 2013 Raming 2014 Raming 2015 Raming 2016 Raming 2017 -1.368 -375 -275 -250 174 -1.371 -375 -275 -340 145 -811 -110 144 -811 144 -811 144 -2.664 -215 -1.696 -263 -1.542 -263 -1.542 -263 -1.542 -263 -13.719 -450 -75 -125 -448 -13.120 -75 -125 -457 -13.068 - -13.828 - -13.828 - -399 436 436 -15.714 -540 -255 -2.213 -14.334 -275 -2.866 -13.996 -2.472 -14.002 -2.344 -14.002 -2.344 -27.712 -26 -845 -26.387 -30 657 -26.146 -5 879 -26.077 1.024 -26.077 1.024 -2.414 -25 -10 -2.145 -200 -4 -2.143 -375 13 -2.143 -150 13 -2.143 -150 13 -16.653 -1.682 -15.664 -1.089 -15.938 -825 -16.963 -789 -16.963 -789 -12.532 99 -11.590 -261 -11.694 -267 -11.692 -267 -11.692 -267 -525 -80 -307 215 - - - -1.035 -28 -32 -985 -55 100 -998 126 -997 154 -997 154 -4.923 1.284 -4.918 1.437 -3.616 1.326 -3.550 1.191 -3.550 1.191 -15.426 -305 -166 -14.443 -400 -1.001 -15.049 -848 -16.375 -878 -16.375 -878 -2.201 -500 -30 -50 -250 -2.297 -2.379 -250 -50 -50 -250 -200 -1.877 -7.064 658 -3.653 1.456 -3.653 1.456 -4.171 -36 495 -3.492 -3 271 -2.507 -600 -2.579 -438 -2.579 -438 -2.362 704 -2.309 1.203 -2.316 1.363 -2.218 1.362 -2.218 1.362 -2.701 -618 -2.795 -319 -2.587 191 -2.586 191 -2.586 191 -775 -51 -51 -46 -775 -55 -56 -46 -775 -5 -40 29 -775 29 -775 29 -5.443 344 -4.892 1.131 -4.862 1.819 -5.745 1.600 -5.745 1.600 -1.881 -92 -1.851 -21 -1.848 79 -1.846 79 -1.846 79 134.219 9.337 125.452 6.009 126.962 -421 127.384 -2.549 127.384 -2.549 190 Bijlagen Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 191 Raming reserves en voorzieningen Raming reserves en voorzieningen Naam reserve / voorziening Reserves Algemene reserve Weerstandscapaciteit Algemene reserve Gebiedsontwikkeling Totaal algemene reserves Saldo begin boekjaar Jaar 2014 Jaar 2013 Egalisatie vermeerresultaat deringen 2012 verminderingen Saldo begin boekjaar vermeerderingen bedrag * € 1.000,- verminderingen Saldo eind boekjaar 6.183 1.266 7.449 6.440 6.440 2.253 36.433 38.686 453 28.960 29.413 14.423 8.739 23.162 4.468 7.810 12.278 9.465 9.465 18.891 7.084 25.975 Reserve Beleid en Uitvoering Algemene reserve Financiering Reserve Parkeren Reserve Transitiefonds Sub totaal b estemmingsreserves b eleidsuitvoering 8.472 2.538 5.643 420 17.073 2.065 4.446 6.511 94 118 212 4.161 3.701 2.791 382 11.035 6.470 3.401 2.852 38 12.761 94 459 78 631 1.034 436 1.277 2.747 5.530 3.424 1.575 116 10.645 Reserve Dienstverlening Reserve Parkeercontrole Reserve Riskmanagement Egalisatiereserve bouwen en wonen Reserve egalisatie maatschappelijk vastgoed Reserve Centrale Vervanging Meubilair Reserve Automatiseringsmiddelen Reserve VAK Reserve Delfts Erfgoed Reserve Openbare Ruimte Reserve Onderwijshuisvesting Reserve Spoorzone Reserve Vervanging Stadswinkel Sub totaal b estemmingsreserves Egalisatie exploitatie 90 133 202 789 320 1.002 3.981 219 49 1.192 1.828 8.468 140 18.413 291 20 300 611 54 131 272 72 460 512 1.601 56 3.158 128 150 250 757 1.490 31 1.075 1.437 9.313 97 14.728 90 5 106 789 361 396 2.791 460 121 577 903 756 99 7.454 67 300 31 225 400 273 72 576 1.012 3.036 55 6.047 3 32 7 1.349 31 75 437 793 97 2.824 90 2 141 1.089 392 614 1.842 702 193 1.078 1.478 2.999 57 10.677 4.580 4.119 8.699 - 39 39 1.000 2.658 3.658 3.619 1.461 5.080 289 775 1.064 248 248 3.908 1.988 5.896 339 6.582 28 5.248 9.346 21.543 45 45 56 2.044 2.427 5.612 10.139 50 6.921 28 3.025 8.756 18.780 390 1.705 4.650 6.202 12.947 57 1.972 4.024 5.558 11.611 65 389 1.941 7.143 9.538 382 3.288 6.733 4.617 15.020 173 173 - - - 173 173 - - 173 173 Totaal bestemmingsreserves 65.901 7.167 13.548 48.201 38.415 19.353 15.357 42.411 Transporteren 73.350 13.607 52.234 77.614 61.577 31.631 24.822 68.386 Reserve Vastgoed Reserve Riolering Sub totaal b estemmingsreserves Gesloten circuits Reserve Decentrale Arbeidsvoorwaarden Reserve Dekking Kapitaallasten Reserve Enquetterecht Raad Reserve Gemeentelijke Huisvesting Reserve Investeringsplan Sub totaal b estemmingsreserves Financiering Reserve Combiwerk Totaal b estemmingsreserves overige organisatie onderdelen Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 192 Raming reserves en voorzieningen Naam reserve / voorziening transport Voorzieningen Voorziening dubieuze debiteuren belastingen Voorziening dubieuze debiteuren Vooziening nadelige saldi MPG Voorziening toezeggingen REM-gelden Voorziening Instandhouding subsidies monumenten Voorziening bedrijvenschap Harnaschpolder Voorziening Warmtebedrijf Voorziening verplichtingen - verliezen Combiwerk Voorziening bodemsanering Technopolis Voorzieniing grondwateronttrekking Voorziening pand Haring Totaal voorzieningen verplichtingen / verliezen Saldo begin boekjaar 73.350 Jaar 2013 Egalisatie vermeerresultaat deringen 2012 13.607 52.234 verminderingen 77.614 Jaar 2014 Saldo vermeerbegin deringen boekjaar 61.577 31.631 bedrag * € 1.000,- verminderingen 24.822 Saldo eind boekjaar 68.386 111 207 34.770 1.069 42 4.335 1.188 208 350 946 3.101 46.327 - 100 15.391 5.165 20.656 100 209 9.500 9.809 111 207 49.952 1.069 42 1.188 208 350 946 3.101 57.174 100 2.022 2.122 100 4 104 111 207 51.970 1.069 42 1.188 208 350 946 3.101 59.192 Voorzieningen GEM Poptahof Voorziening Bruidschat Grotius Voorziening Rentelasten BWS Voorziening Bacinol 2 Voorziening Spoorzone Voorziening GGD Totaal voorzieningen tb v risico's 13 319 5.000 733 6.065 - 426 426 67 67 439 252 5.000 733 6.424 426 426 67 67 865 185 5.000 733 6.783 Voorziening onderhoud sporthallen Voorziening onderhoud VAK Voorziening onderhoud zwembad Kerkpolder Voorziening renovatie sportgelden Totaal voorzieningen gelijkmatige verdeling lasten 567 76 1.055 1.469 3.167 - 71 58 118 321 568 - 638 134 1.173 1.790 3.735 71 58 118 321 568 - 709 192 1.291 2.111 4.303 Voorziening dekking hogere vuilverwerkingskosten Voorziening instandhouding Delftse monumenten Voorziening Doe weer mee Voorziening volkshuisvestingsfonds Voorziening afgekochte grafrechten Voorziening Archeologie Spoorzone Voorziening Arboretum Heempark - Korflaan Totaal voorzieningen middelen van derden 2.790 11 12 77 360 22 205 3.477 - 200 200 312 21 333 2.478 11 12 77 360 222 184 3.344 185 185 439 21 460 2.039 11 12 77 360 407 163 3.069 Totaal voorzieningen 59.036 - 21.850 10.209 70.677 3.301 631 73.347 Recapitulatie reserves Totaal algemene reserves Totaal bestemmingsreserves Totaal reserves 7.449 65.901 73.350 6.440 7.167 13.607 38.686 13.548 52.234 29.413 48.201 77.614 23.162 38.415 61.577 12.278 19.353 31.631 9.465 15.357 24.822 25.975 42.411 68.386 Recapitulatie voorzieningen Totaal voorzieningen verplichtingen / verliezen Totaal voorzieningen tbv risico's Totaal voorzieningen gelijkmatige verdeling lasten Totaal voorzieningen middelen van derden Totaal voorzieningen 46.327 6.065 3.167 3.477 59.036 - 20.656 426 568 200 21.850 9.809 67 333 10.209 57.174 6.424 3.735 3.344 70.677 2.122 426 568 185 3.301 104 67 460 631 59.192 6.783 4.303 3.069 73.347 132.386 13.607 74.084 87.823 132.254 34.932 25.453 141.733 Totaal reserves en voorzieningen Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 193 Bezuinigingstaakstelling Onderstaande tabel geeft inzicht in de bezuinigingstaakstellingen per hoofdstuk, voor welk bedrag de bezuinigingen zijn ingevuld, en voor welk bedrag de bezuinigingen nog moeten worden ingevuld. Bezuinigingstaakstelling Hoofdstuk Bezuinigingstaakstelling Economie, werk en participatie Bedragen x € 1000,- 2013 2014 2015 2016 2017 8.070 10.360 11.366 11.541 12.091 Totaal bezuinigingstaakstelling 8.550 9.291 6.566 118 4.980 37.575 11.007 11.966 8.386 247 2.488 44.454 14.006 13.227 10.353 347 1.560 50.859 14.041 14.222 10.383 347 3.418 53.952 14.041 14.062 10.433 347 5.678 56.652 Ingevulde bezuinigingen Economie, werk en participatie Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Bestuur, Organisatie en communicatie Raad Algemene dekkingsmiddelen -8.070 -8.550 -9.271 -5.566 -118 -4.980 -10.129 -10.285 -11.456 -6.659 -247 -2.328 -9.558 -9.332 -11.186 -6.065 -347 -314 -9.683 -9.460 -11.191 -6.140 -347 -312 -9.683 -9.460 -10.839 -6.140 -347 -312 -36.555 -41.104 -36.802 -37.133 -36.781 22 1.000 - 231 720 511 1.726 - 1.808 4.673 2.041 4.287 - 1.858 4.580 3.031 4.242 - 2.408 4.580 3.223 4.292 - 1.022 160 3.348 1.246 14.055 3.106 16.817 5.366 19.869 Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Bestuur, Organisatie en communicatie Raad Algemene dekkingsmiddelen Totaal ingevulde bezuinigingen Nog in te vullen bezuinigingen Economie, werk en participatie Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Bestuur, Organisatie en communicatie Raad Algemene dekkingsmiddelen Totaal nog in te vullen bezuinigingen Algemene toelichting bij onderstaande tabellen: Indien bij productnummer in de tabel “diverse” staat vermeld, dan betekent dit dat de bezuinigingstaakstelling op meerdere producten wordt ingevuld. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 194 Economie, werk en participatie Bedragen x € 1000,- Bezuinigingstaakstelling Doestelling ingevuld Bezuinigingsvoorstel Groei kenniseconomie ja Verlagen bijdrage WFIA Versoberen Uitvoering Stadsmarketing Regionale samenwerking en acquisitie Delft Marketing Overhead stadsmarketing Stadsmarketing Project management en planontwikkeling Schie-oevers Overig nee Evenementen/jumelagecontracten Totaal Groei kenniseconomie Sterkere economie, meer werkgelegenheid ja De organisatie van markten omvormen Havendiensten omvormen Grote evenementen en festivals Overig nee Schrappen onderzoeksbudget Economie Evenementen/jumelagecontracten Hervormen toeristenbeleid Totaal Sterkere economie, meer werkgelegenheid TaakProduct stelling nummer 2013 Taakstelling 2014 Taakstelling 2015 Taakstelling 2016 Taakstelling 2017 Restant Restant Restant 2013 2014 2015 Restant 2016 Restant 2017 9.008 10.017 10.017 10.017 10.017 12.002 diverse diverse 20 165 20 65 80 88 2 440 20 205 20 65 80 88 4 482 20 205 20 65 80 88 4 50 532 20 205 20 65 80 88 4 50 532 20 205 20 65 80 88 4 50 532 - - 50 50 50 50 50 50 9.002 9.009 9.008 diverse diverse diverse diverse 60 80 30 41 211 60 80 30 70 240 60 80 30 70 25 50 115 430 60 80 30 70 25 50 115 430 60 80 30 70 25 50 115 430 - - 25 50 115 190 25 50 115 190 25 50 115 190 10.002 4.021 10.002 10.006 10.006 10.006 10.006 10.011 10.013 10.013 10.013 10.013 diverse diverse diverse 10.006 10.002 diverse diverse 200 260 220 50 32 25 100 40 57 25 25 20 200 694 -100 75 102 250 2.275 200 260 220 250 32 25 200 50 57 25 25 20 200 970 20 75 136 250 3.015 200 260 220 250 32 25 200 50 57 25 25 20 200 970 140 136 250 3.060 200 260 220 250 32 25 200 50 57 25 25 20 200 970 140 136 250 50 3.110 200 260 220 250 32 25 200 50 57 25 25 20 200 970 140 136 250 600 3.660 - 231 231 124 231 355 124 231 50 405 124 231 600 955 2.004 2.005 2.009 2.009 02009 2.010 2.011 2.011 2.035 diverse diverse diverse diverse 2.010 02021 diverse diverse diverse diverse diverse diverse diverse diverse 75 40 70 50 125 250 1.740 50 142 400 158 296 1.200 -252 100 658 18 24 - 150 40 70 50 150 250 2.520 50 137 500 187 296 1.200 -27 100 433 283 24 210 275 40 70 50 150 250 2.520 50 137 500 187 296 1.200 45 361 156 190 250 150 97 100 400 40 70 50 150 250 2.520 50 137 500 187 296 1.200 45 361 156 190 250 150 97 100 400 40 70 50 150 250 2.520 50 137 500 187 296 1.200 45 361 156 190 250 150 97 100 - - 156 190 250 150 97 100 156 190 250 150 97 100 156 190 250 150 97 100 diverse diverse 5.144 6.623 143 127 7.344 143 127 7.469 143 127 7.469 - - 143 127 1.213 143 127 1.213 143 127 1.213 8.070 10.360 11.366 11.541 12.091 - 231 1.808 1.858 2.408 Meedoen met cultuur ja Verlagen subsidie De Veste Andere financiering cultuur- en erfgoededucatie Bezuinigingstaakstelling VAK Aanpassen subsidiesysteem Samenwerking Prinsenhof-38CC Stoppen met ateliersubsidie Verlagen subsidie DOK Premie op samenwerking culturele instellingen Minder bouwhistorie Verminderen subsidie monumenten Monumentenzorg: minder kennisdelen Monumentenzorg: verhoging leges Vastgoedfonds culturele gebouwen Bezuinigingstaakstelling Erfgoed Extra bezuinigen Educatie Halvering budget intensivering popklimaat nee Bezuinigingstaakstelling VAK Vastgoedfonds culturele gebouwen Subsidies afwegen binnen gewenst stadprofiel Arbeidsparticipatie en armoedebestrijding Arbeidsparticipatie en armoedebestrijding ja Minder uitgaven door versterking poortwachterfunctie Delftpas Campagne "Elke Euro telt" Tariefverhoging Delftpas + schaalvoordeel metropool Versobering bijzondere bijstand Omvorming Combiwerk tot arbeidsontwikkelbedrijf Participatiebudget Volwasseneducatie Versobering emancipatie, inburgering en integratie Herijken taken op gebied van arbeidsmarkt Hervormen beleid emancipatie en integratie Digitaal klantdossier Bijdrage Combiwerk (Balkenende IV) cofinanciering/regionale samenwerking Idem idem nee Bundeling regelingen Bijzondere bijstand versoberen Herschikken loketfuncties Inzet restant rijksbudget inburgering Regionale samenwerking, planning en normering Beperken subsidies integratie/emancipatie Co-financiering participatie effecientere inzet participatie / bijzondere bijstand Gemeentelijke bijdrage combiwerk Eindtotaal (exclusief de reeds volledig ingevulde bezuinigingen) Totaal Economie, werk en participatie Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 195 Toelichting per voorstel Sterkere economie, meer werkgelegenheid Schrappen onderzoeksbudget Economie Geen budget meer voor onderzoeken als de werkgelegenheidsmonitor Haaglanden. Hervormen toeristenbeleid De gehele inzet op het gebied van toerisme, waaronder het toeristeninformatiepunt, stadsmarketing en watertoerisme wordt herzien. Dit loopt op tot een bezuiniging van € 115.000 in 2015. De resterende inzet moet een bijdrage leveren aan versterken van de werkgelegenheid en koopkrachtbinding. Op het gebied van toerisme en toeristische promotie wordt de samenwerking met de stichting DelftMarketing voortgezet echter er zal vanaf 2015 een forse bezuiniging doorgevoerd worden (bovenop de reeds doorgevoerde bezuiniging). Daarnaast zal onderzocht worden in hoeverre de subsidie nog meer verlaagd kan worden zonder dat de doelstellingen verder in gevaar komen; nl goed gastheerschap en het aantrekken van nieuwe bezoekers. Dit zal gebeuren met de partners in de hernieuwde Stichting Centrum Management Delft. Hierbij wordt tevens gekeken in hoeverre de toeristenbelasting gekoppeld kan worden aan de uitgaven in de vorm van subsidies en hoe het bedrijfsleven / marktpartijen financieel hieraan bij kunnen dragen. Meedoen met cultuur Bezuinigingstaakstelling VAK De bezuinigingstaakstelling is in 2013 incidenteel ingevuld. Voor de jaren 2014 en verder werkt de VAK aan een reorganisatie voor de structurele invulling van de bezuiniging. Met deze reorganisatie bereidt De VAK zich voor op een verzelfstandigingsscenario en wordt de bezuiniging gerealiseerd. Vastgoedfonds culturele gebouwen De mogelijkheden voor een besparing op het culturele vastgoed worden bezien. Het gaat om het waar mogelijk afstoten van cultureel vastgoed. Subsidie afwegen binnen gewenst stadprofiel We beperken subsidies tot voorzieningen die essentieel zijn binnen het profiel stad van innovatie en participatiesamenleving. De bezuiniging bereiken we door subsidies te verlagen, bundelen en ontschotten van activiteiten, meer samenwerking en efficiënter gebruik van huisvesting. Bij de uitwerking houden we rekening met de aangekondigde hervorming van het subsidiestelsel (brief aan de raad van juli 2013 met kenmerk 1313039). Arbeidsparticipatie en armoedebestrijding Bundeling regelingen Vanaf 2015 wordt binnen deze doelstelling een aantal regelingen en budgetten ontschot, gebundeld en meer in regie gezet zodat er voor de kwetsbare jongeren en volwassenen binnen de gemeente de mogelijkheid blijft mee te doen aan voorzieningen in de samenleving. De regeling wordt innovatief opgezet waardoor het mogelijk is de gemeentelijke bijdrage aan deze regeling te beperken en hierdoor een bezuiniging te realiseren. Bijzondere bijstand versoberen Vanuit de bijzondere bijstand leveren we een bijdrage aan de bezuinigingen. In de loop van 2014 wordt bekeken of aanpassing van beleid nodig is om de uitgaven binnen het beschikbare budget te houden. Herschikken loketfuncties i.v.m. innovatie in het sociale domein Deze bezuiniging wordt vanaf 2015 gerealiseerd via een herziening van de verschillende loketfuncties in het sociale domein in Delft. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 196 Voor 2015 resteert nog een taakstelling van € 617.000 te realiseren via cofinanciering en regionale samenwerking. Deze invulling is naar ons oordeel te onzeker. Daarom is gekozen voor een nadere invulling van deze bestaande taakstelling. Regionale samenwerking en planning en normering Verwacht wordt, mede in het perspectief van regionale samenwerking, een efficiencytaakstelling op de werkprocessen van werk en inkomen kan worden gerealiseerd. Het resterende deel wordt vanaf 2015 gerealiseerd door een omzetting van de huidige exploitatiebijdrage aan Combiwerk (€ 127.000), naar een prestatiebijdrage uit het participatiebudget, het beperken van subsidies op het terrein van integratie en emancipatie, een efficiëntere inzet van participatieregelingen/ bijzonder bijstand en door een toerekening van de bijdrage aan het Regionaal Platform Arbeidsmarkt( RPA) voor de regionale werkgeversdienstverlening aan het participatiebudget (€ 143.000). Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 197 Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Bedragen x € 1000,- Bezuinigingstaakstelling Doelstelling ingevuld Bezuinigingsvoorstel Gezondheid en Toereikende Zorg ja Herstructureringplannen woningvoorraadbeleid Minder beheer & onderhoud buitensportaccomodaties Prestatiesubsidie Sportfondsen Delft B.V. Lastenverlichting sportverenigingen stopzetten Hervormen welzijnsbeleid AWBZ pakketmaatregelen Afschaffen dalurentarief sporthallen Stimuleringsbudget maatschappelijke participatie Hervormen algemeen maatschappelijk werk Mantelzorgondersteuning / bureau Vrijwillerswerk Niet invoeren zorgabonnement Samenvoegen communicatie (div. organisatie) Stopzetten Zorgkrant Samenvoeging WMO-loket en loketten Werkplein Signalering sociaal isolement Onttrekking WMO reserve Communicatie Ouderenproof Visitatiecommissie afschaffen Participatie woonconsument Seniorenbeleid Laatste kans beleid Stopzetten Startgids OGGZ / Betere aandachtsbuurten Gezondheidscentrum Tanthof Regionale Digitale sociale kaart GGD ZHW Aanpassingen gebouwen huisvesting ouderen Begeleiden kortdurende opvang Uitvoeringsbudget voorzieningen gehandicapten Schrappen toegankelijkheidprijs Digitaal loket Exploitatietekort Gezondheidscentrum Samenvoegen WMO raad en panel WZW Subsidie sportclubs Efficientie in subsidiering WMO diverse prestatievelden Aanscherpen beleid WMO nee Tariefsaanpassing zwembaden Bundelen voorzieningen Gezond en Wel Samenvoegen budgetten eigen kracht en burgerinitiatieven Herontwerp processen WMO veld 6 Ontschotten prestatievelden 7,8 en 9 WMO Efficiency maatschappelijk vastgoed Minder beleidscapaciteit zorg en techniek Minder speelplekken, openbaar maken van 2 bewaakte speeltuinen Verzakeling aansturing externe organisaties Accommodaties efficient gebruik Zoeklicht formatiereductie Kostendekkende verhuur, invoering maatschappelijke korting Privatisering Binnen- en buitensportaccomodaties (excl zwembaden) Totaal Gezondheid en Toereikende Zorg Betere aandachtsbuurten ja Brede school programma primair onderwijs Programma Brede School voor ouders Stopzetten apart wijkbudget advies Formatie wijkcoordinatie Stopzetten bijdrage aan SECOS Overig nee Capaciteitsvermindering samenleving Totaal Betere aandachtsbuurten TaakProduct stelling nummer 2013 Taakstelling 2014 Taakstelling 2015 Taakstelling 2016 Taakstelling 2017 Restant 2013 Restant 2014 Restant 2015 Restant 2016 Restant 2017 1019 6005 6007 6009 6016 6022 6006 6018 6020 6022 6022 6022 6022 6022 6023 6023 6035 6035 6035 6035 6035 6035 diverse 6027 6027 6028 6034 6035 diverse 6024 6027 6027 diverse diverse diverse diverse 6007 diverse diverse diverse diverse diverse diverse 5058 6007 diverse diverse diverse diverse 9 50 56 140 500 80 25 55 200 70 20 30 63 100 50 302 40 9 17 9 50 70 613 50 100 18 98 300 7 15 49 19 3 400 22 90 344 724 321 5.118 9 100 85 190 800 405 25 55 250 70 20 30 65 100 50 40 9 17 9 50 70 306 50 100 18 98 300 7 15 49 19 3 300 500 22 90 344 1.525 350 20 6.565 9 100 85 190 800 405 25 55 250 70 20 30 65 100 50 40 9 17 9 50 70 306 50 100 18 98 300 7 15 49 19 3 450 500 22 450 20 500 185 280 25 100 344 1.525 350 20 150 8.335 9 100 85 190 800 405 25 55 250 70 20 30 65 100 50 40 9 17 9 50 70 306 50 100 18 98 300 7 15 49 19 3 600 500 22 450 20 500 185 90 25 100 344 1.525 350 20 150 8.295 9 100 85 190 800 405 25 55 250 70 20 30 65 100 50 40 9 17 9 50 70 306 50 100 18 98 300 7 15 49 19 3 600 500 22 450 20 500 185 90 25 100 344 1.525 350 20 150 8.295 - 27 287 350 20 684 450 20 500 185 280 25 37 1.287 350 20 150 3.304 450 20 500 185 90 25 37 1.287 350 20 150 3.114 450 20 500 185 90 25 37 1.287 350 20 150 3.114 4018 4018 5018 5018 5018 6007 diverse 75 50 69 106 69 -138 231 75 50 69 106 69 -111 258 75 50 69 106 69 -111 258 75 50 69 106 69 -111 75 333 75 50 69 106 69 -111 75 333 - - - 75 75 75 75 Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 198 Vervolg: Zorg, onderwijs, wijken en veiligheid Talentontwikkeling jongeren ja Minder subsidie zorg rond voortgezet onderwijs Voorzieningen kinderen en jeugd met een beperking Bijdrage coördinatie zorgplatform onderwijs Versoberen onderwijsachterstandsplan Minder gemeentelijke bijdrage Onderwijsachterstandbeleid Afromen/fasering budgetten onderwijshuisvesting Regeling schoolparkeerabonnementen Bezuiniging Jongerenparticipatie Bezuiniging Schiehallen Hervorming Jeugd en jongerenwerk Minder inzet op Maatschappelijke Stage Verlagen uitgaven voortijdig schoolverlaters Omvorming Delftse plus op het onderwijs Versoberen JGZ en CJG Verlagen bijdrage Centrum Jeugd en Gezin Sluiting van een peuterspeelzaal Efficiency maatregelen in de kinderopvang Minder inkoop van kinderopvang Jeugd & Onderwijs Inkopen kindplaatsen doelgroepouders Stoppen met projectfaciliteiten onderwijsmonitor Overig nee Herijking subsidie techniek educatie Efficiency speelplekken Uitvoeren wettelijke taken OAB en hervormen kinderopvang Afstoten speelnatuur Hervormen prestatieveld 2 WMO Marktcomforme huur kinderopvang in schoolgebouwen Minder locaties CJG Minder jeugd en jongerenwerk, jongerenparticipatie 12+ Totaal Talentontwikkeling jongeren Veilige Stad Ja\ Efficiency Milieu toezicht RUD Archiveren bouwtekeningen Weglekeffect leges Technische toets bouwdeel omgevingsvergunning Verzakeling aansturing externe organisaties Beëindigen cameratoezicht station Graffiti aanpak Leges voorrangsverklaring Omvorming veiligheid in de wijken Gemeentelijke organisatie veiligheid Bijdrage project alcohol en jeugd Veelplegers en nazorg gedetineerden Veilige school Vermindering subsidies Jongeren overlast en jongeren werk Samenwerking handhaving evenementen Extra inkomsten bestuurlijke strafbeschikking Efficiency veiligheidsregio Gebruiksvergunnigen en adviezen brandveiligheid Overig nee Zoeklicht formatiereductie Preventie vanuit veiligheidsbeleid stoppen Totaal Veilige Stad Totaal Zorg, onderwijk, wijken en veiligheid 4005 4009 4009 4009 4009 4014 4014 4015 4015 4015 4018 4021 4022 4024 4024 4025 4025 4025 4025 4025 diverse 4025 diverse diverse diverse diverse diverse diverse diverse diverse 50 29 69 100 49 50 40 75 49 75 25 25 250 90 50 50 41 50 40 31 100 133 1.471 50 29 69 100 100 50 40 75 49 75 75 50 100 50 250 90 100 50 41 50 90 52 100 50 266 2.051 50 29 69 100 100 50 40 75 49 75 75 50 100 50 250 90 100 50 41 50 90 52 230 30 465 30 200 100 100 400 3.190 50 29 69 100 100 50 40 75 49 75 75 50 100 50 250 90 100 50 41 50 90 52 230 30 465 30 200 100 100 400 3.190 50 29 69 100 100 50 40 75 49 75 75 50 100 50 250 90 100 50 41 50 90 52 230 30 465 30 200 100 100 400 3.190 - - 230 30 465 30 200 100 100 88 1.242 230 30 465 30 200 100 100 88 1.242 230 30 465 30 200 100 100 88 1.242 1012 1019 1019 1019 6007 11002 11002 11002 11002 11002 11002 11002 11002 11002 11002 11002 11002 11005 11008 diverse 1019 diverse 25 100 -559 120 56 51 6 60 117 4 11 9 11 7 10 100 470 110 613 409 1.730 8.550 50 100 -700 120 56 46 51 6 60 146 7 11 9 11 7 10 100 640 110 848 446 2.134 11.008 50 100 -700 120 56 46 51 6 60 146 7 11 9 11 7 10 100 640 110 848 446 90 2.224 14.007 50 100 -700 120 56 46 51 6 60 146 7 11 9 11 7 10 100 640 110 848 446 90 2.224 14.042 50 100 -700 120 56 46 51 6 60 146 7 11 9 11 7 10 100 640 110 848 446 90 2.224 14.042 - 38 38 722 38 90 128 4.674 60 90 150 4.581 60 90 150 4.581 Toelichting per voorstel Gezondheid en toereikende Zorg Bundelen voorzieningen Gezond en Wel In de uitvoering bundelen en ontschotten wij de budgetten van prestatieveld 1, 3, 4 en 5 van de WMO, sportbeleid, jongerenwerk, mantelzorg en vrijwilligerswerk en een deel van de wijkaanpak. Het gaat daarbij om wettelijke en niet wettelijke taken die we vanuit gezond en wel benaderen. We bezuinigen 10% op de dit budget te weten € 450.000. In de huidige begrotingsindeling heeft ‘gezond en wel’ betrekking op diverse doelstellingen, tijdelijk opgenomen onder de doelstelling gezondheid en toereikende zorg. Samenvoegen budgetten eigen kracht en burgerinitiatieven We bundelen diverse budgetten en subsidies zoals, wijkvouchers, subsidie voor migranten en integratie beleid en de budgetten die behoren tot de hervorming van de waarderingssubsidies tot één budget voor initiatieven en activiteiten in de stad die bijdragen aan de participatiesamenleving. Hier zit nog een taakstelling op vanuit de oude bezuiniging. Die hogen we op met € 20.000. In de huidige begrotingsindeling heeft ‘eigen kracht en burgerinitiatieven’ betrekking op diverse doelstellingen, tijdelijk opgenomen onder de doelstelling gezondheid en toereikende zorg. Herontwerp processen WMO veld 6 We zullen de processen rondom de collectieve voorzieningen efficiënter inrichten, waardoor een besparing kan worden gerealiseerd op de uitvoering. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 199 Ontschotten prestatievelden 7,8 en,9 Vanuit het rijk is meer geld beschikbaar gesteld ter voorkoming van ouderenmishandeling. Wij nemen deze taak op in ons reguliere beleid ten behoeve van burgers in kwetsbare omstandigheden. Daarbij bundelen en ontschotten we in de prestatievelden 7,8 en 9 van de WMO. Efficiency maatschappelijk Vastgoed We gaan taken anders inrichten, ontschotten en taken bundelen. Hierdoor kunnen we efficiënter omgaan met de middelen die ons ter beschikking staan. In de praktijk betekent dit dat we kritisch kijken naar maatschappelijk vastgoed en taken die nu nog apart worden georganiseerd, combineren. We gaan een verdere efficiencyslag maken met ons maatschappelijk vastgoed. Daarbij denken wij aan het verlagen van het onderhoudsniveau van ons maatschappelijk vastgoed en gaan we nog verder onderzoek doen naar het combineren van onze voorzieningen met de voorzieningen van maatschappelijke partners in het kader van de decentralisaties en het afstoten van panden. Minder beleidscapaciteit zorg en techniek Delft spitst haar inzet toe op innovaties die besparingen kunnen opleveren in de zorg en zo o.a. het WMO budget kunnen ontlasten. Deze inzet vindt plaats via het TIC-programma. Zo is Delft deelnemer aan het Living Lab voor zorginnovaties waarin nieuwe zorgproducten worden ontwikkeld en Delftenaren ze als eerste in de praktijk mogen testen. Overige beleidscapaciteit verminderen we omdat we verder het landelijk beleid volgen. Er is een landelijk platform actief. Minder speelplekken, openbaar maken van 2 bewaakte speeltuinen De taakstelling wordt ingevuld door het verlagen van het beheerniveau op speelnatuur en een verlaging van de subsidiebudgetten t.b.v. de bewaakte speeltuinen. Dit is mogelijk omdat op deze budgetten jaarlijks sprake was van onder uitputting. Verzakelijking aansturing externe organisaties Onderzocht wordt hoe de bezuiniging ingevuld kan worden binnen de innovatie van het sociale domein (decentralisatie AWBZ, Jeugdzorg en WWB), de materiële budgetten en de specifieke/decentralisatie uitkeringen. Accommodaties efficiënt gebruik Per wijk is in beeld gebracht welke gebouwen, zoals wijkcentra, buurthuizen, sportverenigingen, scholen en kerken, multifunctioneel te maken zijn, waardoor activiteiten centraal kunnen plaatsvinden. Op deze wijze worden activiteiten per wijk zoveel mogelijk gelijk gehouden, terwijl het gebouwenbestand kan krimpen. De accommodaties worden kostendekkend geëxploiteerd en het beheer wordt vooral met vrijwilligers uitgevoerd. Het overtollig bezit wordt verkocht of verhuurd. Dit alles leidt tot lagere kapitaallasten en een toename van eenmalige opbrengsten. Door het sluiten van een aantal wijkgebouwen is in 2013 voldoende marge ontstaan op de subsidie aan de BWD om de bezuinigingstaakstelling te realiseren. Vanaf 2014 is de bezuiniging grotendeels ingevuld door het beheer van welzijnsaccommodaties over te hevelen van de BWD naar de Gemeente en op een andere wijze in te zetten en beheren. Hiermee wordt 1 miljoen op de taakstelling ingevuld. Zoeklicht formatiereductie De formatie van het cluster Samenleving wordt verminderd. Dit gaat samen met minder werkzaamheden en een andere taakinvulling mede in het licht van de ontwikkeling van de regiegemeente. Kostendekkende verhuur, invoering maatschappelijke korting De bezuiniging wordt gerealiseerd door maatregelen in de bedrijfsvoering. Privatisering Binnen- en buitensport activiteiten (excl. Zwembaden) Betreft de privatisering van het sportbedrijf. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 200 Betere aandachtsbuurten Capaciteitsvermindering samenleving Bij het cluster Samenleving wordt door meer op regie te sturen en taken te bundelen nog een besparing van € 75.000 gevonden in 2016 en verder. Talentontwikkeling jongeren Herijken subsidie techniek educatie We kijken kritisch naar het verstrekken van subsidies rondom techniek educatie vanuit participatiesamenleving. De gemeentelijke subsidie aan het Science Center voor techniek educatie wordt gestopt. In het bredere verband van de metropoolregio Rotterdam Den Haag of via de scholen wordt gekeken naar andere financiering. De intensiveringsaanvraag doorlopende leerlijn techniek komt niet ten laste van de gewone begroting, maar wordt ondergebracht bij de intensivering kenniseconomie/TIC Delft. Efficiency speelplekken Het aantal speelplekken wordt waar mogelijk teruggebracht op basis van de in 2012 vastgestelde Uitvoeringsnotitie Spelen. Een deel van het areaal wordt omgevormd naar een groene voorziening zonder speeltoestellen. Uitvoeren wettelijke taken Onderwijs achterstandenbeleid ( OAB) en hervormen kinderopvang We beperken ons tot het uitvoeren van de wettelijke taken voor de gemeente in het kader van het onderwijsachterstandenbeleid. Het rijksbudget voor het onderwijsachterstandenbeleid is in het verleden verhoogd en de gemeentelijke bijdrage is niet verminderd. Delft doet dus meer dan wettelijk vereist. Met het stoppen van de gemeentelijke bijdrage gaan we terug naar de vereiste inzet. Wij zien mogelijkheden voor een hervorming en bezuiniging op dit terrein, waarbij ook wordt gekeken naar de inzet van het participatiebudget. Afstoten speelnatuur De natuurspeelplaats hammenpoort over laten aan de natuur. Geen extra inzet meer op onderhoud en activiteiten. Hervorming prestatieveld 2 WMO Binnen prestatieveld 2 van de WMO, de jeugdgezondheidszorg bundelen we wettelijke en niet wettelijke taken. Daarbij versoberen we het maatwerk dat wordt uitgevoerd door diverse uitvoeringsorganisaties (o.a. de stichting JGZ). Ook ligt hier een sterke relatie met de decentralisatie van de jeugdzorg en het opzetten van de sociale teams. We bezuinigen met uitzondering van het basispakket 10% wat neerkomt op € 200.000. Marktconforme huur kinderopvang in schoolgebouwen De bezuiniging betreft de invoering van een marktconforme huur voor gebruik van (delen van) schoolgebouwen voor kinderopvang. Over de invulling van de bezuiniging wordt overleg gevoerd met de schoolbesturen, in het kader van het Integraal huisvestingsplan voor het primair onderwijs (IHP-PO) dat einde 2013 klaar is. Dit zal resulteren in een structurele invulling van de bezuiniging vanaf 2014. Minder locaties CJG Om de huisvestingslasten te verminderen wordt het aantal locaties in de wijken teruggebracht van 7 naar maximaal 4. Hiermee wordt huidige leegstand opgeheven. Door aanpassing van het Gezondheidscentrum Nassaulaan kan de bezuiniging worden gerealiseerd waarbij de dienstverlening wordt gewaarborgd. Bij de verdere hervorming van het jeugdbeleid wordt onderzocht of er op de schaal van Delft mogelijkheden zijn om te volstaan met twee CJG’s. Minder Jeugd en jongerenwerk, jongerenparticipatie 12+ Versobering van de diverse budgetten voor Jeugd- & Jongerenwerk en jeugdparticipatie. Gezien de impact hiervan op met name het huidige welzijnswerk voor jongeren, wordt de bezuiniging gefaseerd doorgevoerd. Realisatie van de bezuiniging vanaf 2014 vereist hervorming van het huidige aanbod met als focus kwetsbare jongeren in aandachtsbuurten. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 201 Veilige stad Zoeklicht formatiereductie Invulling van de resterende taakstelling is onder andere gevonden in het afbouwen van het project veilige school, incidentele vermindering begroting Spoorzone, stopzetten projectgelden WABO. Stoppen preventie De gemeentelijke subsidies voor ambulant jongerenwerk en de bijdrage aan Halt worden gestopt. Dit zijn niet wettelijke taken binnen de doelstelling Veilige Stad. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 202 Bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid Bedragen x € 1000,- Bezuinigingstaakstelling Doelstelling Ingevuld Bezuinigingsvoorstel TaakProduct stelling nummer 2013 Taakstelling 2014 Taakstelling 2015 Taakstelling 2016 Taakstelling 2017 Restant 2013 Restant 2014 Restant 2015 Restant 2016 Restant 2017 Goed wonen nee Vervallen incidenteel budget studentenhuisvesting Totaal Goed wonen Goede ruimtelijke ordening ja Welstand deels afschaffen RO-beleidsontwikkeling Vertegenwoordiging regio Vereenvoudigen bestemmingsplannen Diverse projecten Versobering procedure bestemmingsplannen Overig nee Geen verlenging inzet Stadbouwmeester Efficiëncy budget Bestemmingsplannen Totaal Goede ruimtelijke ordening diverse - - 300 300 - - - - 300 300 - - 1019 7009 7009 7009 7009 7009 7009 diverse diverse 78 20 40 35 75 10 258 50 124 20 80 35 150 459 50 124 20 80 49 150 15 100 588 50 124 20 80 49 150 15 100 588 50 124 20 80 49 150 15 100 588 - - 15 100 115 15 100 115 15 100 115 7009 100 Vastgoedbedrijf 12008 50 Grondbedrijf: plankosten + uitvoeringskosten 12009 300 Nee Verkleinen vastgoedportefeuille diverse Vastgoedbedrijf+: centralisatiegedachte onderwijs diverse 50 Herhuisvesten DOK filliaal Buitenhof diverse Totaal Goede ruimtelijke ordening / Vastgoed en Projecten 500 Goede openbare ruimte Ja Verminderen dienstverlening 5003 70 Afvalstoffenheffing verschuiven naar één persoonshuishouden 5029 200 Alternerende inzameling huisvuil 5029 573 Versobering grofvuilbeleid 5029 250 Vermindering inningskosten 5029 48 Vermindering toerekening overhead Avalex 5029 300 Papierinzameling tweewekelijks 5029 300 Uitfaseren automatisering grofvuil-intakes 5029 20 Ongediertebestrijding privatiseren 5044 50 Bedrijfsvoering begraven 5045 25 Minder onderhoud wegen 5045 723 Verminderen speelplekken 5046 15 Reduceren zitbanken met prullenbakken 5046 15 Verlaging beeldkwaliteit groen 5046 229 Versoberen onderhoud oeverbeschoeiing 5054 15 Beleid bomen vervangen en plaatsen 5046 38 Besparing kwaliteitsbewakingssysteem Stadsbeheer 5046 42 Botanische Heemtuin omvormen tot sober park 5046 50 Frequentie schoonhouden speelplaatsen 5046 41 Herzien faciliteiten t.a.v hondenpoep 5046 43 Vermindering veegmachine 5048 56 Zwerfvuil in het groen 5048 262 Organisatiekosten 5048 15 Schoonmaken taken weekend en feestdagen 5048 75 Beheer taken openbare ruimte 5048 100 Lagere frequentie vuilvissen 5048 20 Onderhoud civiele kunstwerken 5052 75 Verminderen beheerskosten Bruggen vervangen door duikers 5052 30 Kwaliteitsniveau verkeersvoorzieningen 5053 28 Lagere frequentie drijfvuilverwijderen 5054 20 Minder onderhoud kademuren 5054 60 Reinigen, reparen en vervangen riolen 5055 450 Verschillende calamiteitendiensten samenvoegen en servicenorm diverseverlagen 35 Uitbesteden beheer rotondes 5046 10 Ontwerpfunctie optimalisatie diverse 30 Uitvoering Openbaar Groen 5046 57 Onkruidbestrijding in het groen 5046 300 Ontwerpen openbare ruimte diverse 150 Bomenbalans aanpassen en vereenvoudiging kapvergunningdiverse 25 Delftse hout omvormen tot een normaal park diverse 33 Verkeerslichten Kruithuisweg 5053 10 Onderhoud straatnaamborden 5054 15 Kwaliteitsniveau openbare verlichting 5057 175 Verruimen reclamemogelijkheden openbare ruimte 14002 10 Baggerspecie op de kant 5054 20 Beperken gebruik geluidwerend asfalt 5045 25 Brugbediening onderbrengen 5052 Overig diverse 212 nee Gemalen 5048 34 Beperken openingstijden kinderboerderijen, waterspeeltuin diverse Verminderen aantal bruggen in de openbare ruimte diverse Lagere intensiteit openbare verlichting diverse Volledige overdracht werkzaamheden NME en kinderboerderijen diverse Aanpassing kwaliteitsniveau Riolering diverse Aanpassing voorzieningenniveau Reiniging diverse Totaal Goede openbare ruimte 5.379 50 300 50 150 550 50 300 50 150 550 50 300 50 150 550 50 300 140 50 150 690 - 150 150 50 150 200 50 150 200 140 50 150 340 96 200 573 250 48 300 300 20 50 25 1.059 20 20 267 20 58 42 50 41 43 56 262 15 75 100 20 100 40 28 20 80 600 35 10 30 57 450 200 25 33 10 15 235 15 20 25 10 722 34 190 6.994 96 200 573 250 48 300 300 20 50 25 1.059 20 20 267 20 58 42 50 41 43 56 262 15 75 100 20 100 40 28 20 80 600 35 10 30 57 450 200 25 33 10 15 235 20 20 25 10 722 34 320 40 300 7.469 96 200 573 250 48 300 300 20 50 25 1.059 20 20 267 20 58 42 50 41 43 56 262 15 75 100 20 100 40 28 20 80 600 35 10 30 57 450 200 25 33 10 15 235 25 20 25 10 722 34 320 30 80 300 400 300 8.244 96 200 573 250 48 300 300 20 50 25 1.059 20 20 267 20 58 42 50 41 43 56 262 15 75 100 20 100 40 28 20 80 600 35 10 30 57 450 200 25 33 10 15 235 25 20 25 10 722 34 320 30 80 300 400 300 8.244 20 20 20 190 210 20 320 40 300 680 20 320 30 80 300 400 300 1.450 20 320 30 80 300 400 300 1.450 Goede ruimtelijke ordening / Vastgoed en Projecten Ja Verminderen inzet op Project Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 203 Delft bereikbaar Ja Verminderen inzet beleidsvoorbereiding en uitvoering 7005 Tariefswijziging parkeren diverse Beperken van inzet beleidscapaciteit 7005 Verlaging contributie Mobiliteitsfonds Haaglanden 7005 Verminderen ambitie bereikbaarheid 7005 Vermindering advisering verkeersontwerpen en externe projecten7005 Binnengemeentelijk vervoer 7007 Bezuiniging onderhoud pollers 7024 Beperken beleid parkeren 7024 Spoorzone publieke deel 12003 Capaciteit VRI-OV diverse Vervallen digitale reizigersinformatie 7007 Bezuiniging PB 2011 diverse Bezuiniging PB 2013 14006 Bezuiniging PB 2013 diverse Nee Herijking Parkeerketen diverse Budget Kunstwerk HNK vervalt diverse Verminderen bijdrage mobiliteitsfonds diverse Verminderen capaciteit mobiliteit diverse Stoppen onverplichte verkeersveiligheidsmaatregelen diverse Stoppen incidentele fietsacties diverse Opheffen bewaken fietsenstallingen diverse Totaal Delft bereikbaar Duurzame stad Ja Beëindigen bijdrage verschonen gemeentelijk wagenpark 8015 Vrijval reserve ecologie irt projecten blauw en groen diverse Projecten Natuur- en Milieucommunicatie 8015 Reserve Milieutechnologiefonds 8015 Verminderen advisering bestemmingsplannen 8015 Vrijval budget milieuzone 8015 Vrijval budget openbaar vervoer op aardgas 8015 Wijzigen financiering van de functie "water" 8015 Energiebesparende maatregelen 8015 Gemeentelijke Interne Milieuzorg 8015 Streekdierentehuis ‘t Julialaantje 8025 Investering grondwatermaatregelen 5055 Algemeen bestuursondersteuning diverse Recreatiegebied Midden-Delfland 10016 Keten Openbare Ruimte diverse Verminderen inzet klimaatbeleid 8015 Milieu terug naar wettelijke minimum diverse Definitief stoppen met NMC Vervalt!? diverse Overig diverse 294 300 36 135 -38 28 15 120 56 100 61 756 300 2.163 448 300 48 175 138 28 16 120 75 100 61 22 -162 100 127 1.120 2.716 448 300 48 175 28 16 120 75 100 61 22 -162 200 127 1.120 20 50 10 40 2.798 448 300 48 175 28 16 120 75 100 61 22 -162 200 127 1.120 300 220 20 50 10 40 3.318 448 300 48 175 28 16 120 75 100 61 22 -162 200 127 1.120 220 20 50 10 40 3.018 - - 20 50 10 40 120 300 220 20 50 10 40 640 352 220 20 50 10 40 692 49 280 25 50 55 75 59 17 24 53 50 17 120 117 49 280 25 50 30 55 75 84 17 24 52 50 17 120 169 49 80 25 50 30 55 75 84 17 24 52 50 17 120 169 49 80 25 50 30 55 75 84 17 24 52 50 17 120 169 49 80 25 50 30 55 75 84 17 24 52 50 17 120 169 - - - - - Nee Verlagen financiële inzet groen diverse Vrijvallen middeln Klimaatplan diverse Op een andere wijze financieren Regionaal groen diverse Volledige overdracht werkzaamheden NME en kinderboerderijen diverse Totaal Duurzame stad Totaal bouwen, bereikbaarheid en duurzaamheid 991 9.291 150 1.247 11.966 75 100 300 150 1.522 13.227 75 100 300 150 1.522 14.222 75 100 300 150 1.522 14.062 20 150 150 510 75 100 300 150 625 2.040 75 100 300 150 625 3.030 75 100 300 150 625 3.222 Toelichting per voorstel Goed wonen Budget studentenhuisvesting We maken ruimte voor studentenhuisvesting. Daarmee kan het incidenteel budget € 300.000 studentenhuisvesting, geoormerkt voor wonen, vervallen. Goede ruimtelijke ordening Geen verlenging ondersteuning stadsbouwmeester Voor de inhuur van de stadsbouwmeester is incidenteel budget gereserveerd tot en met 2014. Voor ondersteuning en samenwerking met de stadsbouwmeester is er budget gereserveerd voor ambtelijke inzet. Deze reservering komt na 2014 te vervallen. Ambtelijke inzet en betrokkenheid is op projectbasis geborgd door de invoering van de kwaliteitskamer. Efficiency budget bestemmingsplannen Nu alle bestemmingsplannen in Delft niet ouder zijn dan 10 jaar is de volgende actualisatie minder tijdrovend. Waar mogelijk worden bestemmingsplannen samengevoegd zodat het totaal aantal bestemmingsplannen wordt teruggebracht. Dit leidt ook tot een afname van het aantal procedures. Goede ruimtelijke ordening Vastgoed Verkleinen vastgoedportefeuille Met een verkleining van de gemeentelijke vastgoedportefeuille kan de vastgoedformatie gekoppeld aan het Vastgoedbedrijf op termijn (per 1-1-2017 na ingebruikname HNK) met twee fte worden teruggebracht. Dit is alleen mogelijk als de vastgoedportefeuille ook daadwerkelijk wordt verkleind en er geen andere taken bijkomen. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 204 Vastgoedbedrijf+: centralisatiegedachte onderwijs Een gedeelte van het gemeentelijk vastgoed is op dit moment nog in beheer bij Samenleving. Het gaat dan om vastgoed met een onderwijsgerelateerde functie en om een aantal gymzalen. De onderwijsgebouwen worden voornamelijk onderhouden door de schoolbesturen zelf maar de feitelijke uitvoering van het onderhoud aan een aantal “losse” gymzalen wordt al, op regiebasis, verzorgd door de afdeling Vastgoed. Geschat wordt dat door het invoegen van dit bestand in het grotere gemeentelijke vastgoedbestand een bezuiniging ter grootte van structureel ongeveer € 50.000 te realiseren is. Voorgesteld wordt om te onderzoeken of het nader vormgeven en afronden van de centralisatiegedachte die ten grondslag ligt aan het huidige Vastgoedbedrijf, leidt tot een bezuiniging ter grootte van structureel € 50.000 dan wel of deze bezuiniging via een andere weg gerealiseerd kan worden. Herhuisvesten Dok filiaal Buitenhof Onderzocht wordt of deze bezuiniging via verkoop van het vastgoed behaald kan worden en door verplaatsing van de activiteiten elders of dat de bezuiniging op andere wijze ingevuld kan worden. Goede openbare ruimte Gemalen Een besparing kan worden gerealiseerd door te kiezen voor een lager technisch kwaliteitsniveau. . Is financieel verankerd in het in 2012 vastgestelde beheerplan Waterwegen. Beperken openingstijden kinderboerderijen, waterspeeltuin Voor de bezuinigingstaakstelling op de kinderboerderijen / waterspeeltuin loopt een onderzoek (in samenhang met de aanvullende taakstelling hierop en de bezuinigingstaakstelling op Natuur en Milieu educatie). Hierbij wordt gewerkt aan een andere opzet, waarbinnen een andere rol met minder bemoeienis van de gemeente ontstaat. Verminderen aantal bruggen in de openbare ruimte Niet vervangen van bruggen in loop / fietsroutes. Lagere intensiteit openbare verlichting De openbare verlichting ’s nachts verminderen (bv 10% minder branduren). Dit goed monitoren om niet te belanden in (een gevoel van) onveiligheid. Volledige overdracht werkzaamheden NME en kinderboerderijen Een deel van de bezuiniging is bij deze doelstelling opgenomen, een ander deel van de bezuiniging wordt opgenomen bij de doelstelling Duurzame stad. De lopende opdracht om een bezuiniging in te vullen op NMC en de kinderboerderijen wordt zodanig aangescherpt dat een volledige overdracht van werkzaamheden aan de Delftse samenleving in 2017 mogelijk wordt. Een eventuele gemeentelijke betrokkenheid vindt plaats op basis van de sociale visie. Om deze transitie mogelijk te maken bestemmen we € 500.000 in de huidige reserve WWB als transitiebudget voor 2015 en 2016. Aanpassing kwaliteitsniveau riolering Er wordt bezuinigd op het kwaliteitsniveau van riolering, door minder drainage gelijktijdig met riolering aan te leggen en de bijdrage aan de RBG omlaag te brengen. Aanpassing voorzieningenniveau reiniging Er wordt bezuinigd op het kwaliteitsniveau van de afvalscheiding, door te stoppen met afhandeling klachten door KCC, verlagen bijdrage RBG, afschaffen schoonmaken containers burgers. Delft bereikbaar Herijking parkeerketen In 2013 is de Kadernota Parkeerbeleid 2013-2020 vastgesteld. Hiermee is ook de bezuiniging van de parkeerketen nagenoeg geheel ingevuld. Met de kadernota parkeerbeleid is besloten dat het “resterende” saldo van de reserve parkeren ad € 1,6 miljoen zal worden afgedragen aan de algemene reserve. Daartegenover wordt het resterende bedrag van de taakstelling vanaf 2017 Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 205 € 210.000 beschouwd als besparingsverlies en dat is opnieuw betrokken bij het financiële meerjarenbeeld Budget Kunstwerk HNK vervalt Schrappen van het gereserveerde budget levert een eenmalig bedrag op. Vanuit het project Het Nieuwe Kantoor zal worden gezocht naar alternatieve financieringsbronnen. Verminderen bijdrage mobiliteitsfonds Eerder heeft het de gemeente een bezuiniging op het mobiliteitsfonds moeten afboeken als besparingsverlies. Inmiddels is er echter ook bij andere gemeenten meer urgentie tot bezuinigen en bovendien gaat het mobiliteitsfonds binnenkort over naar de Metropoolregio. Dat lijkt een goed moment om vanaf 2016 weer een bezuiniging voor te stellen. Deze bezuiniging blijft afhankelijk van een meerderheid binnen de regiogemeenten.Als de gemeenten minder inleggen, is ook de totale subsidiemogelijkheid beperkter. Verminderen capaciteit mobiliteit Minder capaciteit voor niet-wettelijke en niet-regelgevingstaken en ondersteuning van het bestuur. Stoppen onverplichte verkeersveiligheidsmaatregelen Delft stopt met invulling geven aan verkeersveiligheidsverbeteringsvragen zoals in 2013 aan de Derdewerelddreef, de rotonde Delflandplein en de Vrijheidslaan. Daarnaast wordt de organisatie van het praktisch fietsverkeersexamen voor de bassischolen volledig aan de scholen zelf overgelaten. De gemeente Delft ondersteunt niet langer het prikken van een gezamenlijke datum, de afstemming met de politie en zet niet langer de routes uit, maar laat dit naar keuze aan de individuele scholen over. Het theoretische gedeelte van de verkeerseducatie is al eerder bij de scholen zelf belegd. Stoppen incidentele fietsacties Er zal geen extra fietsenstalling meer worden aangeboden op koningsdag en lichtjesavond. In het fietsparkeerplan voor de Binnenstad wordt samen met partners gezocht naar permanente uitbreiding van capaciteit. Tevens zal worden gestopt met de OWEE-fietsactie en de actie studentenfietsverlichting. Opheffen bewaken fietsenstallingen Bewaking van de twee stallingen Nieuwe Langendijk en Hoven vervalt, stallingen blijven onbewaakt bestaan. De stalling aan het Vesteplein behoud zijn bewaking, vanwege de sociale veiligheid in de stalling die inpandig is. Duurzame stad Verlagen financiële inzet Groen Betreft bijdragen aan gemeenschappelijke regelingen, waarvoor gezamenlijke besluitvorming nodig is In regionaal verband wordt hiertoe onder andere gewerkt aan gemeenschappelijke begrotingskaders. Vrijvallen middelen Klimaatplan In de periode 2015 – 2019 kunnen we jaarlijks € 100.000 laten vrijvallen uit het revolving fund dat met de vaststelling van het uitvoeringsplan Klimaatplan is ingesteld omdat verstrekte middelen terugbetaald zullen worden en daarom geen gemeentelijk budget nodig is Op een andere wijze financieren van het Regionaal Groen. Dit betreft met name bijdragen aan samenwerkingsverbanden waar Delft in participeert. Door met partijen te komen tot een ander organisatiemodel voor beheer en ontwikkeling verwachten wij hier bezuinigingen te kunnen realiseren. Volledige overdracht werkzaamheden NMC en kinderboerderijen Een deel van de bezuiniging is bij deze doelstelling opgenomen, een ander deel van de bezuiniging wordt opgenomen bij de doelstelling Goede openbare Ruimte. De lopende opdracht om een bezuiniging in te vullen op NMC en de kinderboerderijen wordt zodanig aangescherpt dat een volledige overdracht van werkzaamheden aan de Delftse samenleving in 2017 mogelijk wordt. Een eventuele gemeentelijke betrokkenheid vindt plaats op basis van de sociale visie. Om deze transitie Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 206 mogelijk te maken bestemmen we € 500.000 in de huidige reserve WWB als transitiebudget voor 2015 en 2016. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 207 Bestuur, organisatie en communicatie Bedragen x € 1000,- Bezuinigingstaakstelling Doelstelling Ingevuld Bezuinigingsvoorstel TaakProduct stelling nummer 2013 Goede dienstverlening en heldere communicatie ja Kostendekkendheid leges producten KCC 1001 Uitsluiten werken op afspraak 1001 Afschaffen bedrijvenloket of inzetten op meer regie 1001 Stimuleren digitale producten en afname 1001 Internetgebruik verhogen 1001 Betere inzet digitale balie (MOL) Phoenixstraat 1001 Vergroten aantal digitale balies met betaal- en printoptie 1001 Openingstijden fysieke balie gefaseerd beperken 1001 Samenvoegen callcentra 1001 Invoering elektronische Nederlandse identiteitskaart 1001 Kosten Klant Contact Centrum (KCC) 1011 Dienstverlening diverse Nieuwe stelpost Dienstverlening diverse Inrichting KCC en midoffice en Real diverse Regionale samenwerking belastingen 13007 nee Efficiencykorting KCC Delft-Rijswijk diverse Totaal Goede dienstverlening en heldere communicatie Bestuurlijke samenwerking ja (Bestuurs) ondersteunende processen 13002 Versoberen solidariteitsbeleid 13009 Budget overige kosten college verminderen 13003 Overig 13009 nee Bezuiniging afdeling Besturing 13002 Vorming Shared Service Centre (SSC) diverse Versoberen bestuursondersteuning diverse College; vermindering wethouders en ondersteuning diverse Totaal Bestuurlijke samenwerking Bestuurlijke samenwerking regio / internationaal ja Solidariteit 13009 Internationaal beleid anders organiseren 13009 Nieuw Beleid Programmabegroting 2009 13009 Bijdrage stadsgewest Haaglanden 13017 Korten op de bijdrage aan de VNG 13018 nee Schrappen formatie solidariteit diverse Totaal Bestuurlijke samenwerking regio / internationaal Rolbewuste overheid ja Werk anders organiseren diverse Ambtenarenmiddag 13006 Taakstelling Organisatie 13012 Afloop gemeentelijke bijdrage FPU 13014 Optimaliseren inzet Controlling 13007 Verminderen bestuurlijk handhaven diverse Strategie en controlling 14002 Optimaliseren treasuryresultaat diverse Verkennen van de (regionale) overheidsmarkt 13017 nee Ontschotten van de control- en financiële functie diverse Samenvoeging Vastgoed en Facilitair diverse Digitaal archiveren van dynamische en semi-statische archieven diverse Centraliseren/standaardiseren diverse Een managementassistenten pool diverse Verminderen juridische bestuursondersteuning diverse Stoppen met Informatiecentrum diverse Adviesfuncties HRM en JZ meer risk based inzetten diverse Controlling diverse Huisvesting diverse Zoeklicht Bedrijfsvoering diverse Centralisatie gemeentelijke inkoop diverse Vorming regieorganisatie bedrijfsvoering diverse Overig diverse Totaal Rolbewuste overheid Totaal Bestuur, organisatie en communicatie Taakstelling 2014 Taakstelling 2015 Taakstelling 2016 Taakstelling 2017 100 50 30 150 50 50 100 100 -84 258 439 400 1.643 100 50 100 100 150 50 150 100 100 100 -36 297 358 500 2.119 100 50 100 100 150 50 150 100 100 150 100 -36 297 358 500 2.269 100 50 100 100 150 50 150 100 100 150 100 -36 297 358 500 2.269 100 50 100 100 150 50 150 100 100 150 100 -36 297 358 500 50 2.319 - - 291 45 75 -5 45 451 407 56 75 -5 45 150 150 878 407 56 75 -5 45 300 350 275 1.503 407 56 75 -5 45 300 350 275 1.503 407 56 75 -5 45 300 350 275 1.503 - 15 60 15 50 5 145 15 60 15 50 5 145 15 60 15 50 5 18 163 15 60 15 50 5 18 163 15 60 15 50 5 18 163 20 58 247 89 22 600 100 200 1.900 1.000 60 31 4.327 6.565 20 58 375 89 200 22 300 100 40 400 2.400 1.000 240 5.244 8.385 195 20 58 375 89 200 22 75 300 85 180 425 80 40 54 80 400 2.400 1.000 340 6.418 10.352 270 20 58 375 89 200 22 75 300 85 180 625 80 40 54 65 80 2.400 1.000 430 6.448 10.382 270 20 58 375 89 200 22 75 300 85 180 625 80 40 54 65 80 2.400 1.000 430 6.448 10.432 Restant Restant Restant 2013 2014 2015 Restant 2016 Restant 2017 - - 50 50 36 150 186 36 300 350 275 961 36 300 350 275 961 36 300 350 275 961 - - 18 18 18 18 18 18 1.000 1.000 1.000 100 40 400 1.000 1.541 1.726 300 85 180 425 80 40 54 80 400 324 1.000 340 3.309 4.288 300 85 180 625 80 40 54 65 80 324 1.000 430 3.264 4.243 300 85 180 625 80 40 54 65 80 324 1.000 430 3.264 4.293 Goede dienstverlening, heldere communicatie Efficiencykorting KCC Delft-Rijswijk De samenwerking met Rijswijk in 1 KCC belasten met een efficiencykorting van structureel €50.000 met ingang van 2015. Dat is realistisch, omdat de samenwerking in aanleg efficiency moet opleveren. Bestuurlijke samenwerking / regio internationaal Solidariteit Gezien de wens om internationaal beleid volledig te richten op Europa wordt het solidariteitsbeleid afgebouwd. Vanaf 2015 wordt ¼ fte bezuinigd. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 208 Rolbewuste overheid Ontschotten van de control- en financiële functie We komen op basis van een doorlichting tot één pool van controllers, auditers, bedrijfseconomisch adviseurs en financiële ondersteuning, die meer risk-based gaat werken i.p.v. organisatiegericht. Daarnaast gaan we over tot re-design van de processen en systemen van de beleidscyclus. Samenvoeging Vastgoed en Facilitair Organisatorische samenvoeging, vooruitlopend op onderzoek naar introductie naar een verdienmodel. Digitaal archiveren van dynamische en semi-statische archieven Ingezet wordt op het digitaal archiveren van documenten. Niet-digitale documenten worden gescand en vernietigd, conform wet- en regelgeving voor substitutie, waardoor het aantal strekkende meters fysiek archief kan worden verminderd. De uitvoering van dit project zal uitbesteed worden aan een externe partij die daartoe geëquipeerd is. Centraliseren /standaardiseren Van de bedrijfsvoeringstaken welke nog ondergebracht zijn bij de bedrijfsvoeringsteams en/of bedrijfsbureaus, wordt heroverwogen. De sturing op de bedrijfsvoeringsbudgetten wordt zo veel mogelijk gecentraliseerd. In de bedrijfsvoeringsondersteuning wordt standaardisering het uitgangspunt. Een managementassistenten pool Door het vormen van een pool stimuleren we de kwaliteit en de eenduidigheid. Er is meer flexibiliteit en efficiency van te verwachten als werkwijzen op elkaar worden afgestemd. Verminderen juridische bestuursondersteuning Nadere analyse vindt nog plaats, maar een reductie met 0,5 fte is minimaal. Stoppen met Informatiecentrum Bijdrage vanuit Communicatie aan Informatiecentrum Delft Bouwt stoppen. De faciliteit wordt straks opgenomen in de publiekshal van het nieuwe kantoor. Adviesfuncties HRM en JZ meer riskbased inzetten HRM-adviseurs (worden ontkoppeld van de bedrijfsvoeringsteams en) beperkt tot een kleine vaste kern en i.p.v. organisatiegericht daar ingezet waar directe toegevoegde waarde kan worden geleverd. Controlling Inzet controlling ademt mee met de omvang van bestuur en management. Als de hervorming naar een regiegemeente meer vorm gekregen heeft en er meer regionaal wordt samengewerkt, is ook een besparing mogelijk op de capaciteit van auditing en controlling. Dit is echter geen automatisme, maar mede afhankelijk van de ontwikkeling van het gemeentelijk risicoprofiel. Huisvesting De huisvesting van het ambtelijk apparaat wordt geleidelijk aan ingekrompen, vooruitlopend op de ingebruikname van Het Nieuwe Kantoor. Met de eigenaar van het complex Torenhove wordt onderhandeld over gefaseerd opzeggen van het huurcontract. Ook verhuur van kantoorruimte aan derden is nog een optie. Zoeklicht bedrijfsvoering Het verminderen van bedrijfsvoeringskosten gaan wij realiseren door een efficiencyslag op de bedrijfsvoeringsprocessen, de kwaliteit van de dienstverlening aan te passen (minder maatwerk meer standaard), door taken anders of niet meer te doen en door op efficiency gerichte zoeklichten uit te zetten op een aantal processen in de bedrijfsvoering. Het bezuinigingsproces is inmiddels in gang gezet en de eerste resultaten zijn al zichtbaar. Centralisatie gemeentelijke inkoop Het organiseren van een efficiëntere inkoop door clusteren en samenwerken. Het invoeren van Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 209 gemeentebrede inkooppakketten met verantwoordelijke budgethouders en daaraan gekoppelde inkopers zal door het opstellen van raamovereenkomsten met eenvoudige bestelprocedures in termen van clusteren voordeel opleveren. Daarnaast kan de regionale samenwerking (schaal) voordelen opleveren. Vorming regieorganisatie bedrijfsvoering De operationele en uitvoerende taken worden op afstand geplaatst in een Shared Service Center i.o. of bij een marktpartij. Hierdoor ontstaat een andere vorm van aansturing bij de moederorganisatie die meer gericht is op klant en leveranciersmanagement. Het aantal taken zal afnemen en de regieorganisatie bedrijfsvoering wordt kleiner en kan taken bundelen met andere onderdelen. Dat leidt tot besparing op management en ondersteuning. Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 210 Raad Bedragen x € 1000,- Bezuinigingstaakstelling TaakTaakProduct stelling stelling nummer 2013 2014 Doelstelling ingevuld Bezuinigingsvoorstel Raad ja Stelpost taakstelling raadsbegroting diverse 100 Bezuinigingstaakstelling raad programmabegroting 2011-2014 13001 23 23 Bezuinigingstaakstelling raad programmabegroting 2012-2015 13001 95 124 Totaal Raad 118 247 Taakstelling 2015 Taakstelling 2016 Taakstelling 2017 200 23 124 347 200 23 124 347 200 23 124 347 Restant Restant Restant Restant Restant 2013 2014 2015 2016 2017 - - - - - Stelpost taakstelling raadsbegroting In de Programmabegroting 2013 was in de meerjarenraming 2014-2017 een nieuwe stelpost van € 100.000 in 2014 oplopend tot € 200.000 in 2015 opgenomen. Op 26 november 2012 hebben de fractievoorzitters hierover bepaald dat op nog een aantal aanvullende posten kan worden bezuinigd. Het gaat om een bedrag van in totaal € 42.750 in 2014, oplopend tot € 47.750 in 2015. De fractievoorzitters zijn van mening dat het resterende budget nodig is om de taken van de raad naar behoren te kunnen uitvoeren. De nieuwe bezuinigingen betreffen het communicatiebudget van de raad, onderhoud RIS, het inhuurbudget, het papierloos vergaderen, materiële uitgaven van de griffie en een verlaging van het budget van de Delftse Rekenkamer. Het overige voor de raad voorziene bezuinigingsbedrag van resp. € 57.250 en € 152.250 voor 2015 is door het college bij de op 11 juni jl. vastgestelde Kadernota 2013 afgeboekt. Algemene dekkingsmiddelen Bedragen x € 1000,- Bezuinigingstaakstelling Doelstelling ingevuld Bezuinigingsvoorstel Algemene dekking ja Audits op dossiers met bijzondere verklaring Verlaging salarisbudget belastingen Surplus BTW optimalisatie Incidentele teruggave BTW Onderuitputting investeringen; afromen reserves Overig nee Inhuur communicatie Waarderingssubsidies verlagen Nog te verdelen taakstelling Totaal Algemene dekkingsmiddelen TaakProduct stelling nummer 2013 14006 14006 14006 14007 14007 diverse diverse 14006 diverse diverse 35 -19 -23 280 1.000 3.018 500 29 160 4.980 Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad Taakstelling 2014 Taakstelling 2015 Taakstelling 2016 Taakstelling 2017 35 -19 -23 280 2.026 29 160 2.488 35 -19 -23 280 34 29 160 1.064 1.560 35 -19 -23 280 32 29 160 2.924 3.418 35 -19 -23 280 32 29 160 5.184 5.678 Restant Restant Restant Restant Restant 2013 2014 2015 2016 2017 - 160 160 22 160 1.064 1.246 22 160 2.924 3.106 211 22 160 5.184 5.366 Overzicht wettelijke taken – beleidsvrijheid Thema Participatiesamenleving Wettelijke taken Zorg voor bijstand, werkbedrijf Volwasseneneducatie, inburgering Streekdierentehuis Wettelijk met beleidsruimte Schuldhulpverlening Archeologie en archief Lokale omroep Zorg voor openbaar vervoer en Leerlingenvervoer Zorg voor huisvesting onderwijs, peuterspeelzalen en kinderdagverblijven Zorg voor WMO taken, jeugdgezondheidszorg Leerplicht Doeluitkeringen en gesloten circuits Beeldende kunst Beleidsvrij Doeluitkeringen en gesloten circuits Straatmarkten, havendienst Beleidsvrij Doeluitkeringen en gesloten circuits ISV Bouwgrondexploitaties Parkeren Riolering Reiniging Woningverdeling Beleidsvrij Doeluitkeringen en gesloten circuits Beleidsvrij Cultuur Sport Basiseducatie Wijkaanpak Sociaal cultureel werk, Jeugd en jongeren Thema stad van innovatie Wettelijke taken Wettelijk met beleidsruimte Economie, stadsmarketing Thema leefbare basis Wettelijke taken Deelname aan brandweer, rampenbestrijding en GGD Zorg voor milieubeheer Zorg voor bestemmingsplannen Wettelijk met beleidsruimte Inrichting openbare ruimte vanuit perspectief van veiligheid en aansprakelijkheid; ook onderhoud bruggen Openbare orde, handhaving en toezicht Wegenbeheer, groen, begraafplaatsen Binnenstad Spoortunnel Openbare ruimte Natuur- en milieueducatie, Recreatie Thema bestuur, regio en dienstverlening Wettelijke taken Klantcontactcentrum voor uitgifte officiële documenten Wettelijk met beleidsruimte Ondersteuning gericht op officiële verantwoordingsplicht: jaarcyclus, audits, treasury Raad Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad Internationale samenwerking Ambtelijke organisatie 212 Bedragen x € 1000,- Thema: Participatiesamenleving Doelstelling Arbeidsparticipatie en armoedebestrijding beinvloedbaar beinvloedbaar niet beinvloedbaar Totaal Arbeidsparticipatie en armoedebestrijding Betere aandachtsbuurten beinvloedbaar niet beinvloedbaar Totaal betere aandachtsbuurten Gezondheid en toereikende zorg beinvloedbaar niet beinvloedbaar Totaal Gezondheid en toereikende zorg Meedoen met cultuur beinvloedbaar niet beinvloedbaar Totaal Meedoen met cultuur Talentontwikkeling jongeren beinvloedbaar niet beinvloedbaar Totaal Talentontwikkeling jongeren Totaal participatiesamenleving aandeel in de b egroting waarvan beinvloedbaar aandeel beinvloedbaar in de begroting waarvan Niet beinvloedbaar aandeel niet b einvloedb aar in de b egroting Raming Raming Raming lasten 2015 lasten 2016 lasten 2017 4.854 4.864 4.854 84.405 84.405 84.405 89.259 89.269 89.259 1.872 1.013 863 1.872 1.013 863 7.666 7.678 7.613 19.170 19.139 19.207 26.836 26.817 26.820 15.357 15.240 14.637 15.357 15.240 14.637 17.234 16.473 17.798 17.234 16.473 17.798 150.558 148.812 149.377 51% 40% 53% 46.983 45.268 45.765 38% 35% 38% 103.575 103.544 103.612 60% 43% 65% Raming baten 2015 586 77.967 78.553 558 558 1.659 2.293 3.952 3.938 3.938 2.958 2.958 89.959 30% 9.699 6% 80.260 59% Raming baten 2016 586 78.092 78.678 1.659 2.293 3.952 3.938 3.938 2.155 2.155 88.723 24% 8.338 5% 80.385 39% Raming Raming Raming lasten 2015 lasten 2016 lasten 2017 1.805 1.695 1.695 1.695 1.748 360 2.108 3.803 1% 3.443 3% 360 0% Raming baten 2015 23 408 431 431 0% 23 0% 408 0% Raming baten 2016 23 408 431 431 0% 23 0% 408 0% Raming Raming Raming lasten 2015 lasten 2016 lasten 2017 10.779 16.264 7.742 5.139 5.147 5.081 15.918 21.411 12.823 2.509 2.273 1.657 523 520 516 3.032 2.793 2.173 -300 10.024 10.524 11.024 9.724 10.524 11.024 3.960 10.524 11.024 3.960 3.853 3.803 13.174 13.994 13.786 22.697 22.784 22.984 35.871 36.778 36.770 35 35 35 671 643 643 706 678 678 7.582 7.714 8.338 18.354 90.037 5.161 25.936 97.751 13.499 2.260 2.193 2.193 8.491 8.491 8.491 10.751 10.684 10.684 105.898 184.472 91.454 36% 49% 33% 40.299 52.997 44.775 33% 40% 37% 55.575 127.622 42.876 32% 52% 27% Raming baten 2015 1.902 6.021 7.923 306 25 331 9.524 9.524 9.524 2.020 2.343 22.862 25.205 29 29 5.241 16.178 21.419 467 467 66.918 22% 19.783 12% 45.115 33% Raming baten 2016 1.902 6.021 7.923 306 25 331 9.524 9.524 9.524 2.020 2.343 23.073 25.416 29 29 5.491 87.779 93.270 467 467 138.980 37% 20.033 12% 116.927 56% Bedragen x € 1000,- Thema: Stad van innovatie Doelstelling Groei kenniseconomie beinvloedbaar beinvloedbaar niet beinvloedbaar Totaal Groei kenniseconomie Sterkere economie, meer werkgelegenheid beinvloedbaar niet beinvloedbaar Eindtotaal Totaal Stad van innovatie aandeel in de b egroting waarvan beinvloedbaar aandeel beinvloedbaar in de begroting waarvan Niet beinvloedbaar aandeel niet b einvloedb aar in de b egroting 1.805 1.748 360 2.108 3.913 1% 3.553 3% 360 0% 1.695 1.748 360 2.108 3.803 1% 3.443 3% 360 0% beinvloedbaar beinvloedbaar niet beinvloedbaar Totaal Delft bereikbaar Duurzame stad beinvloedbaar niet beinvloedbaar Totaal Duurzame stad Goed wonen beinvloedbaar niet beinvloedbaar Totaal Goed wonen Goede dienstverlening, heldere communicatie beinvloedbaar niet beinvloedbaar Totaal Goede dienstverlening, heldere communicatie Goede openbare ruimte beinvloedbaar niet beinvloedbaar Totaal Goede openbare ruimte Goede ruimtelijke ordening beinvloedbaar niet beinvloedbaar Totaal Goede ruimtelijke ordening Goede ruimtelijke ordening vastgoed beinvloedbaar niet beinvloedbaar Totaal Goede ruimtelijke ordening vastgoed Veilige stad Raming baten 2017 23 408 431 431 0% 23 0% 408 0% Bedragen x € 1000,- Thema: Leefbare basis Doelstelling Delft bereikbaar Raming baten 2017 586 78.092 78.678 1.659 2.293 3.952 3.938 3.938 2.155 2.155 88.723 31% 8.338 5% 80.385 65% beinvloedbaar niet beinvloedbaar Totaal Veilige stad Totaal leefbare basis aandeel in de b egroting waarvan beinvloedbaar aandeel beinvloedbaar in de begroting waarvan Niet beinvloedbaar aandeel niet beinvloedbaar in de begroting Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad Raming baten 2017 1.902 6.171 8.073 306 25 331 9.524 9.524 9.524 2.020 2.343 23.291 25.634 29 29 6.448 3.040 9.488 467 467 55.566 19% 20.990 13% 32.556 26% 213 Bedragen x € 1000,- Thema: Bestuur, regio en dienstverlening Doelstelling Bestuurlijke samenwerking beinvloedbaar beinvloedbaar niet beinvloedbaar Totaal Bestuurlijke samenwerking Bestuurlijke samenwerking, regio internationaal beinvloedbaar Raming Raming Raming lasten 2015 lasten 2016 lasten 2017 2.087 2.087 2.087 114 114 114 2.201 2.201 2.201 804 759 759 759 24.844 1.280 26.124 29.084 10% 27.690 23% 1.394 1% Raming baten 2015 247 247 75 75 643 342 985 1.307 0% 965 1% 342 0% Raming baten 2016 247 247 75 75 275 342 617 939 0% 597 0% 342 0% Raming Raming Raming lasten 2015 lasten 2016 lasten 2017 1.724 1.722 1.721 1.724 1.722 1.721 1% 0% 1% 1.724 1.722 1.721 1% 1% 1% 0% 0% 0% Raming baten 2015 0% 0% 0% Raming baten 2016 0% 0% 0% Raming Raming Raming lasten 2015 lasten 2016 lasten 2017 5.314 6.108 5.319 5.314 6.108 5.319 33% 29% 41% 5.314 6.108 5.319 4% 5% 4% 0% 0% 0% Raming baten 2015 144.913 144.913 48% 144.913 86% 0% Raming baten 2016 145.518 145.518 39% 145.518 87% 0% niet beinvloedbaar Totaal Bestuurlijke samenwerking, regio internationaal Rolbewuste overheid beinvloedbaar niet beinvloedbaar Totaal Rolbewuste overheid Totaal Bestuur, regio en dienstverlening aandeel in de b egroting waarvan beinvloedbaar aandeel beinvloedbaar in de begroting waarvan Niet beinvloedbaar aandeel niet b einvloedb aar in de b egroting 804 23.472 1.280 24.752 27.757 9% 26.363 21% 1.394 1% 759 25.391 1.280 26.671 29.631 8% 28.237 22% 1.394 1% Bedragen x € 1000,- Thema: Raad Doelstelling Raad beinvloedbaar beinvloedbaar niet beinvloedbaar Eindtotaal aandeel in de b egroting waarvan beinvloedbaar aandeel beinvloedbaar in de begroting waarvan Niet beinvloedbaar aandeel niet b einvloedb aar in de b egroting Raming baten 2017 0% 0% 0% Bedragen x € 1000,- Thema: Algemene dekkingsmiddelen Doelstelling Algemene dekkingsmiddelen Raming baten 2017 247 247 75 75 275 342 617 939 0% 597 0% 342 0% beinvloedbaar beinvloedbaar niet beinvloedbaar Eindtotaal aandeel in de b egroting waarvan beinvloedbaar aandeel beinvloedbaar in de begroting waarvan Niet beinvloedbaar aandeel niet b einvloedb aar in de b egroting Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad Raming baten 2017 144.286 144.286 50% 144.286 87% 0% 214 Afkortingenlijst A+O-fonds AB AED AI&E AKA-opleiding ANDEZ AO APV AUB AVA AWBZ BAG BANS BBB BBV BBZ BIZ BJZ BKS BLS BNG BOGG BOS BP BPS BTW BTWC BV Bvo BWD BWS BZK CAO CdR CER CIE CJG CKE COT COR CPB (C)PO CV CWI DB DBO DIA DIAB DIN DIP DMS DO DOK DOP DURP Stichting Arbeidsmarkt en Opleidingsfonds gemeenten Algemeen Bestuur Automatische Externe Defibrillator Arbeidsmarkt, Inkomen en Emancipatie Opleiding arbeidsmarktgekwalificeerd assistent Inkoopcombinatie midoffice (Alphen aan den Rijn, Nieuwegein, Delft, Ede, Zoetermeer ) Administratieve Organisatie Algemene Plaatselijke Verordening Project Actualiseren en Uniformeren Bestemmingsplannen Algemene Vergadering van Aandeelhouders Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten Basisregistraties adressen en gebouwen Bestuursakkoord Nieuwe Stijl Besluit Bijzondere Bijstand Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten Besluit Bijstand Zelfstandigen Bedrijven Investering Zone Bureau Jeugdzorg Bedrijvenkring Schieoevers Besluit Locatiegebonden Subsidies Bank voor Nederlandse Gemeenten Belastingoverzicht Grote Gemeenten Buurt-Onderwijs-Sport Bestemmingsplannen Bestuurlijke processturing Belasting Toegevoegde Waarde BTW compensatiefonds Besloten Vennootschap Bruto vloeroppervlak Breed Welzijn Delft Besluit Woninggebonden subsidies Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Collectieve Arbeidsovereenkomst Comité van de Regio’s Compensatie eigen risico zorgverzekeringswet Clean Tech Incubation Europe Centrum voor Jeugd en Gezin Cultuur, Kennisstad en Economie Crisis Onderzoeksteam Comité van de regio’s Centraal Planbureau (Collectief) particulier opdrachtgeverschap Commanditaire Vennootschap Centrum voor Werk en Inkomen Dagelijks Bestuur Degelijke bedrijfsvoeringsondersteuning Delftse ICT-Afspraak Delft international advisory board Duurzame infrastructuur Delfts Internet Panel Document Management Systeem Definitief ontwerp DiscOtake, Openbare Bibliotheek en het Kunstcentrum Delft Delft Ontwikkelingsprogramma Digitale Uitwisselbaarheid Ruimtelijke Plannen Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 215 DW DWO E&Y EDP EFRO ELI EPN-norm ESF EU EZH FAP FHIRBB FiDo FLO GBA GBO GDO GEM-Poptahof Gft-afval GGD-ZHW GGZ GKB GR Grexwet GRP GS GSB HAVO HNK HOF HPO HRH IBA ICT ID-banen IHA i-JGZ INK IOAW IOAZ ISV IWO JGZ JZ KCC KCS KLIC KRW LAP LMP LV LVS LVVP MBK MBO MDD Delft Woongebieden Dagbesteding Delft Westland Oostland Ernst and Young Electronic Data Processing Europees fonds voor regionale ontwikkeling Ministerie van economische zaken, landbouw en innovatie Energie Prestatie Norm Europees sociaal fonds Europese Unie Elektriciteitsbedrijf Zuid-Holland Fietsactieplan Fundamentele Herbezinning op de Inrichting van het Rechtsbeschermingsbedrijf Wet Financiering Decentrale Overheden Functioneel Leeftijdsontslag Gemeentelijke Basisadministratie persoonsgegevens Gemeentebrede bedrijfsvoeringsondersteuning Gemeenten voor duurzame ontwikkeling Stichting Grondexploitatiemaatschappij Poptahof Groente-, fruit- en tuinafval Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Zuid-Holland West Geestelijke Gezondheidszorg Gemeentelijke krediet bank Gemeenschappelijke Regeling Grondexploitatiewet Gemeentelijk Rioleringsplan Gedeputeerde Staten Grotestedenbeleid Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Het Nieuwe Kantoor Houdbaarheid overheidsfinanciën Hoogwaardige proces ondersteuning Hulpverleningsregio Haaglanden Individuele Behandeling van Afvalwater Informatie- en Communicatietechnologie In- en Doorstroombanen Inzameling huishoudelijk afval Integrale jeugdgezondheidszorg Instituut Nederlandse Kwaliteit Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing Innovatieve werkomgeving Jeugdgezondheidszorg Jeugdzorg Klant Contact Centrum Klant Contact Systeem Kabels en Leidingen Informatie Centrum Kaderrichtlijn Water Landelijk Afvalbeheersplan Lisbon Monitoring Platform Landelijke Voorziening Leerling volg systeem Lokaal Verkeers- en Vervoersplan Monumentenzorg en Bouwkwaliteit Middelbaar Beroepsonderwijs Maatwerk distributie Delft Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 216 MER MOP MKB MMC MPG MRDH MR-ISV MTF NASB NFIA NMC NME NS NT1 Nug(gers) NUP NV OA OAB OBD OBS OC&W ODH OGGZ OGO OV OV/VRI OZB P&O PHS PIB PKVW PuBa PuZa PvA PVAGM PZH R&D Milieu Effect Rapportage Meerjaren onderhoudsplanning Midden- en kleinbedrijf Menselijke Mogelijkheden Centraal Meerjarenprogramma Grondontwikkeling Metropoolregio Rotterdam Den Haag Meerjarenraming Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing Milieutechnologiefonds Nationaal Actieplan Sport en Bewegen Netherlands Foreign investment agency Natuur- en milieucommunicatie Natuur- en milieueducatie Nederlandse Spoorwegen Nederlands als eerste taal Niet-uitkeringsgerechtigd(en) Nationaal uitvoerings programma Naamloze Vennootschap Operational audit Onderwijs Achterstanden Beleid Ondernemersvereniging Binnenstad Delft Ontwikkelingsbedrijf Spoorzone Delft BV Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen Omgevingsdienst Haaglanden Openbare Geestelijke Gezondheidszorg Opvoeding, gezondheid en onderwijs Openbaar vervoer Openbare verlichting en verkeersregelinstallaties Onroerende Zaak Belasting Personeel en organisatie Programma hoogfrequent Spoorvervoer Persoonsgebonden Inburgeringsbudget Politiekeurmerk Veilig Wonen Publieksbalie Publiekszaken Plan van aanpak Programma Versterking Aanpak Georganiseerde Misdaad Provincie Zuid-Holland Research and Development RBG REAL Redeoss REM RIE RIS ROC ROM RSP Haaglanden RSV RvC S&C SAP SBS-subsidie SCMD SEP SES SESAC SMT SOB SOD Regionale belasting groep Regeldruk en administratieve lasten Revalidatie Delft en Omstreken Sport en Spel Reserve Energiebesparende Maatregelen Regionaal Informatie- en Expertisecentrum Raads Informatie Systeem Regionaal Opleidings Centrum Regionale ontwikkelingsmaatschappij Regionaal Structuurplan Haaglanden Ruimtelijke structuurvisie Raad van Commissarissen Strategie en Control Subsidie Advies Punt Subsidie in het kader van de subsidieregeling Steun voor Bedrijven Stichting Centrum Management Delft Sociaal, economisch en cultureel programma Sociaal-economische Status Sustainable Energy Systems Advanced Cities Spoorzone management team Samenwerking Onderwijs en Bedrijven Stichting Ouderen Delft Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 217 SOK SPH SSC SSPB SVN Swv TAG TICD TNO TU TWK Ufo-premie UMTS UWV VAK VbbV VE VELDA VMBO VMBO-t VNG VO VOM Delft VRH VROM VVE VWO VWS WABO Wajong WAO Wbb WBO WEB WFIA WGR WGR+ WI WIA WIJ WION WKO WMO WOZ Wpg WRO WSW WSW Wtcg WVG WW WWI WWB WZW ZIF Samenwerkingsovereenkomst Science Port Holland Shared service center Stichting Samenwerkingsverband Praktijkopleiding Bouw Stichting stimuleringsfonds Volkshuisvesting Sociale werkvoorziening Teerhoudend Asfaltgranulaat Technologisch Innovatief Complex Delft Nederlandse organisatie voor toegepast natuurwetenschappelijk onderzoek Technische Universiteit Tegemoetkoming Woonlasten Kamerbewoners Premie Uitvoeringsfonds voor de overheid Universal Mobile Telecommunications System Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen Vrije Akademie, Centrum voor de Kunsten Veiligheid begint bij Voorkomen Volwasseneneducatie Samenwerking met Vlaardingen, Ede, Leidschendam-Voorburg, Delft, Alphen aan den Rijn Voorbereidend Middelbaar Beroepsonderwijs Voorbereidend Middelbaar Beroepsonderwijs – theoretische leerweg Vereniging van Nederlandse Gemeenten Voorlopig ontwerp Vastgoed Ontwikkelingsmaatschappij Delft Veiligheids regio Haaglanden Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu Voor- en vroegschoolse educatie Voorbereidende Wetenschappelijk Onderwijs Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Wet algemene bepalingen omgevingsrecht Wet Arbeidsongeschiktheidsvoorziening jongeren Wet Arbeidsongeschiktheid Wet Bodembescherming Wet op het Bevolkingsonderzoek Wet Educatie en Beroepsonderwijs West-Holland Foreign Investment Agency Wet Gemeenschappelijke Regelingen Plusregio in het kader van de Wet Gemeenschappelijke Regelingen Wet Inburgering Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen Wet investeren in jongeren Wet Informatie-uitwisseling Ondergrondse Netten Warmte – koude opslagsystemen Wet Maatschappelijke Ondersteuning Wet Waardering Onroerende Zaken Wet Publieke Gezondheid Wet Ruimtelijke Ordening Waarborgfonds Sociale Woningbouw Wet Sociale Werkvoorziening Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten Wet Voorzieningen Gehandicapten Werkloosheidswet Wet op Werkhervatting en Inkomen Wet Werk en Bijstand Wonen, Zorg en Welzijn Zuid-Hollands Investeringsfonds Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 218 Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 219 Programmabegroting 2014-2017 - Gemeente Delft tbv besluitvorming Raad 220
