Romanisering

Hoofdstuk V: Rome
Les 6: Romanisering
Landbouwstedelijke samenleving
• Meeste mensen waren werkzaam in de landbouw
– Als slaaf of vrije pachter
– Kleine zelfstandige boeren  veteranen en proletariërs die via de
keizers grond hadden gekregen.
• Steden vormden handelscentra. Hun inwoneraantal nam toe
doordat meer mensen in de handel en nijverheid (het vervaardigen
van producten) konden gaan werken.
– De Romeinen stichtten overal in het rijk steden (soms helemaal nieuw,
soms als vervanger van oude nederzettingen)
– Rome bleef het voorbeeld, net als de legerkampen (stratenpatroon)
• De Romeinen verhandelden veel producten, uit alle delen van het
rijk en daarbuiten.
De langdurige vrede (Pax Romana), het uitgebreide wegennet en de
munt waren belangrijk voor de handel.
Wateringseveld
Romeinse weg (spoor in de bodem)
Monster of Naaldwijk
Colonia Ulpia Traiana (Xanten)
Romeins fort
dorp
fort
Romanisering
• Wat is romanisering?
– Overnemen van de Romeinse cultuur:
• Taal
• Bouwstijl
• Eetgewoonten
• Religie
• Kleding
• Belangrijke factor, het leger
– Verspreidde cultuur en burgerrecht door het hele rijk.
– Veteranen hulptroepen kregen burgerrecht
• De Romeinen gebruikten geen dwang. Rust was voor hen het
belangrijkst.
– Plaatselijke bovenlaag werd ‘beloond’ met burgerrecht
Militair diploma (166-7 AD), gevonden in Poeldijk
Romanisering
• Romanisering
kende vele
uitingsvormen
– het schrift
– Met de komst van het
schrift startte de historie
(geschiedenis) in ons
gebied
Religie, opvoeding en onderwijs
• Romeinse religie was polytheïstisch
– Volgens de overheid bestond er een verband tussen het vereren van
de Romeinse goden en trouw aan het Romeinse rijk  eenheid.
• In de veroverde gebieden werden Romeinse goden soms
‘gekoppeld’ aan lokale (belangrijke) goden.
• Daarnaast accepteerden de Romeinen dat de veroverde volkeren
hun eigen goden (naast de Romeinse) bleven vereren.
– Eén eis: vereer de keizer!
• Onderwijs was een privézaak
– Wel werd iedere Romein volgens dezelfde waarden (wat mensen goed
en slecht, mooi en lelijk, belangrijk en onbelangrijk vinden) opgevoed:
dapperheid, gehoorzaamheid, vaderlandsliefde
Nehalennia
Romeinse bouwkunst
• Romeinen namen veel over
van de Grieken, maar
vernieuwden en pasten aan
 beton
– Koepel
– Bogen.
• Kunst moest praktisch zijn,
maar ook de macht van het
rijk laten zien: viaducten,
triomfbogen,
overwinningszuilen
• Ook bestonden er
verschillen tussen Griekse
en Romeinse
beeldhouwkunst
Grieks en Romeins theater
- Zoek de verschillen
Wetgeving
• Overal in het rijk golden dezelfde wetten. Ook dat versterkte de
eenheid.
• Kenmerken van de Romeinse wetgeving en rechtspraak zijn:
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Rechten en plichten in wetten vastgelegd (dus officieel)
Alle wetten gelden voor iedereen
Een verdachte is onschuldig tot het tegendeel is bewezen
Een verdachte mag zich verdedigen
Bij twijfel volgt vrijspraak
Rechters zijn onafhankelijk
Niemand kan gestraft worden voor wat hij denkt
Niemand mag twee keer voor hetzelfde feit worden veroordeeld
Je kan niet gestraft worden voor iets dat niet verboden is in de wet
• Het Romeinse Recht vormt de basis voor ons huidige rechtssysteem
Taal en literatuur
• Het Latijn werd door heel het rijk verspreid
– Hier stammen de Romaanse talen vanaf
• Tot in de 19e eeuw was het de taal van de
wetenschap en nog steeds is het de taal van de
Rooms-Katholieke Kerk
• Romeinse auteurs worden nog steeds
bestudeerd. De bloeitijd van de Romeinse
literatuur was gedurende de Pax Romana.
Rijk onder Augustus
Huiswerk
• Romeinen botsen met Bataven (p.86) & opdracht 16 WB
(p.55)
• Veroveraars en Veroverden (p.90)