Hoofdpijn Informatieblad

Hoofdpijn Informatieblad
Er zijn verschillende vormen van hoofdpijn waar de manueeltherapeut hulp kan bieden.
Hieronder bespreken wij de 5 meest voorkomende hoofdpijnvormen die wij in de praktijk
zien.
Spierspanningshoofdpijn
Spierspanningshoofdpijn geeft een drukkend gevoel aan beide kanten van het hoofd. Dit is
te vergelijken met het gevoel van een te strakke band om het hoofd of een te strak zittende
hoed. Er zijn meestal geen klachten van gevoeligheid voor licht of geluid. Het is vooral een
lastige, zeurende vorm van hoofdpijn, maar het kan de kwaliteit van leven zeer zeker
beïnvloeden. De hevigheid van de pijn wisselt gedurende de dag. Rust nemen en minder
werken hebben geen invloed op de mate van pijn.
Verkrampte of te hard gespannen spieren (met pijnpunten/triggerpoints) in de nek,
voorwaartse positie van het hoofd, verminderde kracht van de spieren in de nek en
verminderde beweeglijkheid van de nek kunnen de oorzaak zijn. Maar ook gebrek aan slaap,
stress, psychische of emotionele spanningen. Vaak is er sprake van een aantal oorzaken,
waarbij uiteindelijk één de druppel is die de emmer doet overlopen.
De hoofdpijn voldoet aan minstens twee van de volgende kenmerken:





Hoofdpijn, aan weerszijden van het hoofd
Doffe, drukkende pijn
Lichte tot matig intense pijn
De pijn wordt niet erger bij routinematige fysieke inspanningen (bijv. traplopen).
De hoofdpijn kan 30 min duren maar ook tot 7 dagen aanhouden.
Verder kunnen de volgende kenmerken optreden:


De pijn straalt vanuit de nek uit naar het hoofd
Schouders zijn stijf en pijnlijk
Hoofdpijn informatieblad Fysiohuis
Nekgerelateerde hoofdpijn
Deze hoofdpijn wordt veroorzaakt door een beperkte beweeglijkheid van één van de
bovenste nekwervels. Dit vaak in combinatie met verhoogde spierspanning. De hoofdpijn
kan uren tot dagen aanhouden. De hoofdpijn trekt van achter naar voren, meestal aan één
zijde van het hoofd. Hierbij beweegt de nek ook duidelijk minder goed. Belangrijk punt is dat
er geen sprake is van braken, misselijkheid of duizeligheid.
Kenmerken:







Hoofdpijn meestal van het achterhoofd doortrekkend naar het voorhoofd. Er hoeft
geen nekpijn aanwezig te zijn
Enkelzijdig
Erger door bepaalde bewegingen of houdingen en dus minder bij vermijden van de
foute beweging of houding
Beperkte bewegingsuitslag
Episodes van de hoofdpijn variëren sterk
Niet drukkend, stekend of kloppend
Borende, zeurende hoofdpijn
Migraine
We spreken van migraine als twee van de volgende vier symptomen aanwezig zijn: de
hoofdpijn is éénzijdig, bonzend, matig of ernstig en neemt toe bij routine activiteiten (zoals
bijv. traplopen). Ook is bij migraine sprake van misselijkheid/braken of overgevoeligheid
voor licht/geluid. Ruim één op de zeven mensen met migraine ziet voor de migraineaanval
lichtflitsen of vlekken (aura).
Kenmerken van migraine:









Komt in aanvallen
Ziek van de hoofdpijn
Aanvallen hebben een duidelijk begin en einde
Pijn zit aan één kant van het hoofd
Matige-ernstige bonzende of kloppende hoofdpijn
Misselijkheid e/o braken
Overgevoeligheid voor licht en geluid
Elke inspanning is onmogelijk
Duur 4-72 uur per (onbehandelde) aanval
Medicijnafhankelijke hoofdpijn
Langdurig slikken van medicijnen tegen hoofdpijn kan dagelijks terugkerende hoofdpijn
veroorzaken. Als u op meer dan 15 dagen in de maand een medicijn inneemt, dus op meer
dan twee dagen in de week, dan zou u wel eens middelenafhankelijke hoofdpijn kunnen
hebben. Dus medicijnen die tegen de hoofdpijn moeten werken, kunnen op den duur
averechts werken en zelf hoofdpijn veroorzaken.
Hoe gaat dit in zijn werk? In het begin zal het medicijn best helpen, maar na enige tijd wordt
het effect minder. Om toch van de hoofdpijn verlost te raken, bestaat de neiging meer
Hoofdpijn informatieblad Fysiohuis
medicijnen te nemen. Misschien neemt u al medicijnen voordat de hoofdpijn optreedt, om
zo een aanval te voorkomen. Dit leidt tot ‘onttrekkingshoofdpijn': als het medicijn is
uitgewerkt, ‘vraagt' het lichaam met hoofdpijn om een volgende dosis. Ondanks steeds meer
medicijnen wordt uw hoofdpijn alleen maar erger. Om uit deze vicieuze cirkel te raken, moet
u in overleg met de arts het gebruik van de medicijnen resoluut stoppen. De
ontwenningsperiode is soms moeilijk en vergt motivatie en doorzettingsvermogen. De
huisarts kan u hierin begeleiden.
Hoofdpijn vanuit de kaak
Hoofd, nek en kaak zijn drie gedeeltes van het lichaam die een duidelijke relatie hebben.
Het kaakgewricht kan uitstralen naar nek en hoofd en hoofdpijn veroorzaken. Als de klacht
veroorzaakt wordt door de kaak dan verwijzen wij naar een orofaciaaltherapeut.
Dit is een gespecialiseerde kaakfysiotherapeut die hulp kan bieden bij pijn en klachten aan
de kaak, klemmen en tandenknarsen, maar ook pijn in het gelaat, hoofd of de hals.
Mengvormen
De vier beschreven hoofdpijnvormen kunnen samen voorkomen.
Zo ontstaat bij migraine regelmatig spierspanningshoofdpijn. De patiënt heeft het dan ook
vaak over twee verschillende hoofdpijnvormen die hij ervaart.
Wanneer naar de manueeltherapeut
Eerst bepaalt de manueeltherapeut aan de hand van uw verhaal en zijn/haar onderzoek
welke vorm van hoofdpijn bij u aanwezig is en of dit een hoofdpijnvorm is waarbij manuele
therapie van waarde kan zijn.
Wanneer de manueeltherapeut aangrijpingspunten ziet voor een behandeling, dan wordt er
een behandelplan gemaakt. U krijgt meestal een hoofdpijndagboek mee en oefeningen.
Wanneer de manueeltherapeut geen aangrijpingspunten ziet voor behandeling is dat
meestal duidelijk na het onderzoek of na enkele proefbehandelingen.
Wat kan de manueeltherapeut voor u betekenen?
Er wordt veel geschreven over duidelijke relaties tussen de hoofdpijn en afname van de
beweeglijkheid van de nek, toegenomen spierspanning en pijnpunten (triggerpoints) in de
spieren, verminderde kracht en stabiliteit in de nek en een relatie m.b.t. de houding (vooral
de positie van het hoofd). De manueeltherapeut onderzoekt al deze punten bij u.
Wetenschappelijk onderzoek bij volwassenen met spierspanningshoofdpijn en
nekgerelateerde hoofdpijn heeft aangetoond dat de combinatie van manuele therapie en
oefentherapie vaak de beste resultaten geeft.
Bij de combinatie migraine en spierspanningshoofdpijn kan de manueeltherapeut wat voor u
betekenen door het behandelen van de spierspanningshoofdpijn.
Soms vermindert dan toch ook de migraine in frequentie e/o intensiteit. Hier is echter nog
Hoofdpijn informatieblad Fysiohuis
geen wetenschappelijk bewijs voor, maar de ervaring die wij ermee hebben is dat manuele
therapie bij migraine nuttig is.
Wat zijn de resultaten
De resultaten van de behandeling zijn mede afhankelijk van hoe lang u al hoofdpijn heeft en
van de oorzaken.
Over het algemeen is het zo dat, na een juiste diagnostiek, de intensiteit en de frequentie
van de hoofdpijn verminderen bij het combineren van manuele therapie en oefentherapie.
Hoofdpijnspecialisten van het Fysiohuis
Jacqueline Vrieling en Will Bonneveld hebben tijdens hun masteropleiding als specialisatie
voor hoofdpijn gekozen en zien veel hoofdpijnpatiënten.
Hoofdpijn informatieblad Fysiohuis