Superdiversiteit en sociaal werk

advertisement
Informatievaardigheden: sadan-opdracht
Superdiversiteit
Als onverwerkte realiteit
Evelien Peeters
2014-2015
Inhoud
Stap 1: algemene onderwerpsverkenning ........................................................................................ 3
1.1.
Thema: ................................................................................................................................... 3
1.2.
Trefwoorden:......................................................................................................................... 3
1.3.
Wat neem je mee uit deze zoekopdracht?....................................................................... 3
1.4.
Dien je het thema te verbreden of af te bakenen? ........................................................ 3
Stap 2: de basistekst ............................................................................................................................ 4
2.1. Context....................................................................................................................................... 4
Referentie .............................................................................................................................................. 4
2.2. Auteur......................................................................................................................................... 4
Bron ......................................................................................................................................................... 5
2.3. Structuur .................................................................................................................................... 5
2.4. Lijsten ........................................................................................................................................ 6
A. Organisaties .............................................................................................................................. 6
B. Specialisten............................................................................................................................... 7
C. Woordenlijst ............................................................................................................................. 9
D. Bronnenlijst ............................................................................................................................ 10
Bronnen die ik later eens wil bekijken:.......................................................................................... 10
3.5. Samenvatting .......................................................................................................................... 11
Bibliografie .......................................................................................................................................... 12
Stap 3: beschikkingen krijgen en meer .......................................................................................... 14
3.1. .................................................................................................................................................... 14
3.2. Auteurs in de tekst................................................................................................................. 16
A. Andere werken die van Dirk Geldof aanwezig zijn in de bib ......................................... 16
B. Sterauteurs ............................................................................................................................. 17
3.3. Zoek ter plaatse in de bib .................................................................................................... 18
3.4. Zoek verder buiten je tekst.................................................................................................. 18
Bijkomende bronnen .......................................................................................................................... 19
Stap 4: contextualiseren ................................................................................................................... 22
1. Organisatie: Kif Kif .................................................................................................................... 22
2. Juridische documenten ............................................................................................................. 24
3. Statistieken ................................................................................................................................. 24
4. De politieke context .................................................................................................................. 24
A. Wereldniveau ......................................................................................................................... 24
B. Europees Niveau........................................................................................................................ 25
C. Federaal niveau ......................................................................................................................... 25
D. Vlaams niveau ........................................................................................................................... 25
E. Vlaamse organisaties ............................................................................................................. 26
Stap 5: persoonlijk besluit ................................................................................................................ 27
Stap 1: algemene onderwerpsverkenning
1.1. Thema:
Het thema dat Idriss en ik hebben gekozen is superdiversiteit.
1.2. Trefwoorden:
Samen met Idriss hebben we gebrainstormd rond het thema superdiversiteit. De woorden
die in ons opkwamen rond deze thema’s hebben we gebruikt als trefwoorden voor onze
zoekopdracht.






Superdiversiteit:
Superdiversiteit:
Superdiversiteit:
Superdiversiteit:
Superdiversiteit:
Superdiversiteit:
samenleving
problematiek
migratie
onderwijs
welzijn
stad
Soort bron
Aantal zoekopdrachten
Krant
59
Boek
32
Website
265
Tijdschrift
54
Relevantie betrouwbaarheid
Redelijk betrouwbaar maar
niet allemaal relevant
Betrouwbaar en relatief
grote relevantie.
Relatief betrouwbaar maar
niet allemaal relevant.
Redelijk betrouwbaar maar
niet allemaal relevant
1.3. Wat neem je mee uit deze zoekopdracht?
Superdiversiteit is een jong begrip. In vergelijking met andere thema’s is er geen immense
overvloed van informatie aan. Via geavanceerd zoeken in google hebben we het aantal
zoekopdrachten binnen de perken kunnen houden. Zo hebben we enkel maar
Nederlandstalige informatie.
Wanneer we de bronnen gaan doornemen, zullen we zeker statistieken, onderzoeken en
beleidsdocumenten tegenkomen.
1.4. Dien je het thema te verbreden of af te bakenen?
We willen graag weten hoe onze maatschappij staat ten opzichte van superdiversiteit en
wat de huidige problematiek ervan is. Ook willen we concreet weten hoe we dit in sociaal
werk kunnen integreren.
Stap 2: de basistekst
2.1. Context
Ik heb het artikel ‘Superdiversiteit als onverwerkte realiteit: een uitdaging voor het sociaal
werk’. Dit artikel is geschreven door Dirk Geldof, een socioloog en publicist.
Mijn gekozen artikel komt uit vakspecifieke tijdschrift ALERT. Het medium ALERT wil zich
richten op het sociaal werk en al haar werkers die betrokken zijn bij de praktische
detectie van zorgbehoeften, de organisatie van het uitvoerend werk, het beleid van de
sociale ondernemingen, de sociale politiek op alle bestuurlijke niveaus, het sociaal
onderzoek en de opleiding sociaal werk.
Referentie
Geldof, D. (2013). Superdiversiteit als onverwerkte realiteit: een uitdaging voor het sociaal
werk. ALERT, 39 (3) 12-24.
2.2. Auteur
Op het einde van de tekst staat een korte uitleg over de auteur Dirk Geldof. Via
zijn persoonlijke website kan je meer informatie terugvinden.
DIRK GELDOF
geboren te Antwerpen op 28 oktober 1965
samenwonend met Kristel Driessens (coördinator Bindkracht)
vader van Kobe (13) en Nathan (10).
socioloog en publicist. Van 1991 tot 2002 co-auteur van
de Jaarboeken Armoede en Sociale Uitsluiting. Boeken en
artikels
over
onze risicomaatschappij,
over
arbeid,
over onthaastingen over consumptie. Klik hier voor meer
informatie over mijn publicaties.
recentste boeken
Superdiversiteit. Hoe migratie onze samenleving
verandert. (2013)
Onzekerheid. Over leven in de risicomaatschappij (2011)
doctor in de politieke en sociale wetenschappen en bachelor in
de Wijsbegeerte aan de Universiteit Antwerpen.
lector 'Sociologie en samenleving', eindwerkbegeleider en
onderzoeker
aan
het Hoger
Instituut
voor
Gezinswetenschappen (Odisee).
lector 'Diversiteit, armoede en stad' (DIVAS) aan de opleiding Sociaal Werk van de Karel de GroteHogeschool te Antwerpen.
docent Sociologie aan de opleiding Architectuur en Interieurarchitectuur aan de faculteit
Ontwerpwetenschappen, Universiteit Antwerpen.
focus op sociale thema's: diversiteit, armoede, stadsbeleid, sociale zekerheid, arbeid en
tijdsbeleid, consumptie
politiek ervaren als Antwerps districtsraadslid (1989-1990), gemeenteraadslid (1990-1999),
schepen voor jeugd, bevolking, groen en emancipatie (juni 1999-einde 2000) en fractieleider in
de Antwerpse gemeenteraad (2001-2006). Deeltijds wetenschappelijk medewerker Vlaams
Parlement en studiedienst Groen (2002-2011). OCMW-raadslid te Antwerpen van 2007-2012.
Bron
Geldof, D. (2014, 11 3). Wie ben ik. Opgehaald van Dirk Geldolf:
http://www.dirkgeldof.be/dirk_geldof
2.3. Structuur
De opbouw van de tekst:
a) Duidelijke structuur en mooie vormgeving. De achtergrond van de inleiding is in een
andere kleur. De tekst is verdeeld in twee kolommen per pagina.
b) Er zijn vetgedrukte tussentitels.
c) Op iedere pagina in het midden is een citaat uit het artikel. In het hele artikel is
één afbeelding terug te vinden, waarop vogelhuisjes staan afgebeeld.
d) In de tekst kan je referenties terug vinden, wanneer men een bron bespreekt kan je
deze tussen haakjes zien in de tekst. Helemaal op het einde van de tekst is een
volledige bronnenlijst terug te vinden, alfabetisch gerangschikt volgens auteur.
2.4. Lijsten
A. Organisaties
Organisatie
Contact
CAW Zuid-WestVlaanderen
deSOM vzw
Adres: Voorstraat 53
8500 Kortrijk
Telefoon: 056532151
Online:
http://www.cawzuidwestvlaanderen.be
Email:
[email protected]
Adres: President Kennedypark 30,
8500 Kortrijk
Telefoon: 056742150
Online: http://www.desom.be
Email: [email protected]
Werking & doelgroep
Hulpverleningsorganisatie in WestVlaanderen voor mensen met vragen
en problemen op vlak van welzijn
(psychologie, relaties, seksueel, gezin,
gezondheid,…)
Doel: personen en organisaties
begeleiden en ondersteunen zodat
iedereen evenwaardig burger kan zijn
en met elkaar kan samenleven.
 Onthaalbureau, inburgering,
integratiecentrum, tolkendienst
Doelgroep: etnisch-culturele
minderheden, overheden, reguliere
diensten en organisaties, socioculturele organisaties,
onderwijsinstellingen, zelforganisaties,
vrijwilligersorganisaties, media
Cursussen Nederlands voor volwassen
die Nederlands als tweede taal leren.
Huis van het
Nederlands WestVlaanderen
Adres: Sint-Godelievedreef 20,
8310 Sint-Kruis
Telefoon: 050490898
Online: http://www.hvn-wvl.be
Email: [email protected]
Stad en OCMW
Geel - Lokale
Integratiedienst
Telefoon: 014566078
Online: http://www.geel.be
Email:
[email protected]
Integratiedienst voor inwoners uit
Geel.
(In iedere stad/ gemeente nu bijna
een dergelijke afdeling in het OCMW.)
Vzw De touter
Adres: Auwersstraat 48, 2600 Berchem
Telefoon: 032878020
Email: [email protected]
Integrale begeleiding van gezinnen,
jongeren en kinderen. De vzw bestaat
uit 4 dagcentra, dienst
thuisbegeleiding en dienst begeleid
zelfstandig wonen. De doelgroep die
ze willen bereiken zijn gezinnen met
kinderen die kampen met
problematische opvoedingssituaties.
B. Specialisten
Specialist
Vakgebied
Jan Blommaert
Jan Blommaert (4 november 1961) is een
Belgisch sociolinguïst en taalkundig
antropoloog. Hij werkt in Tilburg als
hoogleraar taal, cultuur en globalisering en
is directeur van het Babylon Centrum voor
de studie van superdiversiteit.
Blommaerts werk richt zich op
vraagstukken zoals macht en sociale
ongelijkheid vanuit een etnografische
invalshoek.
Hierbij komen thema’s zoals van migratie
en mobiliteit, racisme en beeldvorming,
geletterdheid, meertaligheid en onderwijs,
diversiteit en stedelijkheid, in het
bijzonder in relatie tot asielzoekers en
anderstalige nieuwkomers aanbod.
Nancy Fraser
Nancy Fraser (20 mei 1947) is hoogleraar
filosofie en politiek aan de New School for
Social Research in New York. Ze is ook
actief in het Europese werkveld, je kan
haar vinden in de Vrije Univesiteit van
Berlijn & ze heeft een zitje in het Collège
d'Etudes Mondiales te Parijs als prof
mondiale rechtvaardigheid. In de winter
van 2014, zal ze gastprofessor worden van
gender studies aan de Universiteit van
Cambridge. Haar meest recente boek is
Fortunes van Feminisme: Van de overheid
beheerde Kapitalisme neoliberale Crisis.
Sami Zemni
Sami Zemni is professor in de politieke en
sociale wetenschappen, verbonden aan de
vakgroep conflict en ontwikkeling van de
UGent. Hij is gespecialiseerd in de studie
van politieke veranderingsprocessen in het
Midden-Oosten en Noord-Afrika (in het
bijzonder Tunesië, Marokko en Egypte). Hij
is directeur van de onderzoeksgroep
MENARG (Middle East and North Africa
Research Group). Zijn tweede
expertiseveld is het islamdebat in Europa.
Thomas Faist
Thomas Faist (22 december 1959) is hoofd
van de opleiding sociologie aan de Duitse
universiteit Bielefeld. Zelf is hij prof in
sociologie, transnationalisme en
ontwikkeling & migratie. Hij heeft al
verschillende gastdoctoraten gedaan in
Zweden en Canada.
De focus van zijn onderzoek op het gebied
van internationale migratie, integratie van
etnische en nationale minderheden,
burgerschap, sociaal beleid en
ontwikkelingsbeleid.
Faist is in verschillende
onderzoeksprojecten, waaronder projecten
van de Deutsche Forschungsgemeinschaft
en de Europese Unie, hebben bestuurlijke
ervaring, heeft tal van wetenschappelijke
artikelen gepubliceerd, is de auteur van
verscheidene Engels- en Duitstalige boeken
en redacteur van talrijke boeken.
Willem Schinkel
Willem Schinkel (1976) is socioloog. Hij
werkt aan de Erasmus
Universiteit te Rotterdam.
In 2005 promoveerde Schinkel cum
laude op het proefschrift 'Aspects of
Violence'. In dit onderzoek onderzocht
Schinkel in hoeverre daders van geweld
genieten van het plegen van deze daden.
Zijn andere publicaties gaan over het
integratiebeleid in Nederland. Daarin pleit
hij vooral voor de afschaffing van het
integratiebeleid en een nieuwe linkse
politiek.
C. Woordenlijst
Vakterm
Assimilatie
Culturisme
Cultuursensitiviteit
Dekolonisatie
Divers-sensitief werken
Interculturele samenleving
Islamfobie
Multiculturele samenleving
Neo-racisme
Regularisatie
Sociale activering
Definitie
Proces van aanpassing aan je omgeving
Het culturisme, ofwel een culturele vorm van
racisme, dat uitgaat van het inherente conflict
tussen culturen. In het culturisme bestaat een
rangorde van culturen waarbij de ‘dominante
cultuur’, ofwel de ‘cultuur’ van de samenleving,
bovenaan staat. In het culturisme wordt de
verklaring voor sociaaleconomische achterstanden
en voor criminaliteit gevonden in de culturele
achtergrond van een burger. De
verantwoordelijkheid daarvoor ligt in geen geval bij
de samenleving. Deze nadruk op cultuur heeft een
uitsluitend effect en is sociologisch uiterst
problematisch.
Bewust zijn van het bestaan van verschillende
culturen en hiervoor begrip tonen.
Het onafhankelijk worden van koloniën.
Methodiek in het sociaal werk waarbij men
rekening houdt met cultuursensitiviteit en
superdiversiteit.
Samenleving waarin verschillende
bevolkingsgroepen met elkaar leven. In
tegenstelling tot de multiculturele samenleving is
er een grote interactie. Gelijkheid staat centraal.
Angst voor de islam.
Samenleving waarin verschillende
bevolkingsgroepen, elk met een onderscheiden
cultuur, naast elkaar bestaan. De multiculturele
samenleving kenmerkt zich door tolerantie, door de
afwezigheid van racisme en rassendiscriminatie, en
door garanties van de vrijheid van geloof en
godsdienst.
Hedendaagse vorm van racisme. In de sociologie
gebruikt men deze term wanneer men culturele
redenen zoekt om een socio-economische
achterstelling te verklaren.
Getuigschrift van integratie. Dit heeft men nodig
tijdens een asielprocedure en om een
verblijfsvergunning te kunnen krijgen.
Het activeren van cliënten om op een
maatschappelijk gebied actief te worden.
D. Bronnenlijst
Soort bron
Aantal
Krant
/
Boek
14
Online artikel
2
Tijdschrift
8
Bronnen die ik later eens wil bekijken:
Blommaert, J. (2011). De heruitvinding van de samenleving. Berchem: Epo.
Geldof, D. (2012). Stadsbewoners zonder papieren. Een verkennende analyse van de
regularisatieaanvragen in Antwerpen in 2000 en 2009. Ruimte en Maatschappij, 3,
3-24.
Roseeuw, I. (2011). Kleurrijke maatzorg. Aan de slag met interculturalisering. Berchem:
vzw De Touter.
Schinkel, W. (2008). De gedroomde samenleving. Kampen: Klement.
Vertovec, S., & Wessendorf, S. (2010). The multiculturalism Backlash. European
discourses, policies and practices. London & New York: Routledge.
3.5. Samenvatting
Superdiversiteit
 Wat? Diversiteit binnen diversiteit.
 Waar? Overal in België en Europa. Dit fenomeen is vooral in de steden.
 Oorzaak? Veel inwoners hebben een migratieachtergrond. De migranten die in
België verblijven zijn zeer divers, ze komen van overal ter wereld. De etnischculturele en godsdienstige achtergronden verschillen sterk.
 Probleem? Vreedzaam samenleven  er is racisme, discriminatie en uitsluiting.
Superdiversiteit en sociaal werk
 Als sociaal werker heb je een grote kennis nodig van het vreemdelingenrecht.
 Mensen met een migratieachtergrond doen meer beroep op maatschappelijke
dienstverlening. Je hebt dan een hoger risico op armoede.
 Nu: multiculturele samenleving
 we staan ‘neutraal’ t.o.v. andere cultuur
 we verwachten assimilatie
 De rol van het sociaal werk is het wij-zij denken structureel aan te pakken.
D.w.z.: iedereen gelijk en gelijke rechten
 herverdeling, en erkenning politieke rechten
 Gebruikte methodieken: - Interculturele communicatie
- Divers-sensitief werken
- Kruispunt denken
- Aangepaste visie cultuur zoeken
Waarom de inspanningen falen
 Eenzijdige assimilatie, de Westerse cultuur = dominant.
 Dit wekt frustraties op!!!
 Cultuur wordt misbruikt als oorzaak van sociaal-economische problemen bij mensen
met een migratieachtergrond.
 Grote focus op cultuur. Culturisme is racisme waarbij ‘ras’ is vervangen door
‘cultuur’. Telkens verwijzen naar hun cultuur is een sterk afleidingmanoeuvre om
de discriminatie en uitsluiting in de samenleving te verbergen.
 Armoede, sociale uitsluiting, discriminatie los je niet op met een taalcursus en
integratiecursus.
Echte oplossingen
 Krachtgericht sociaal werk. = Structurele verbeteringen met aandacht
voor de cultuur en leefwereld van de mensen.
 Als sociaal werker meer weten over de verschillende religies, dat
bevordert de persoonlijke hulpverlening.
 Actief pluralisme
= Erkennen dat er meerdere levensbeschouwelijke en politieke
stromingen zijn, deze erkennen én open bespreken.
“Sterf dan ook, gij oude vormen en neutraliteitsgedachten: in tijden van superdiversiteit
moet het sociaal werk van de grijsheid van veronderstelde neutraliteit evolueren naar de
wijsheid van actief en betrokken pluralisme.
Bibliografie
Bauböck, R. (2008). Beyond culturalism as statism. Liberal responses to diversity.
Eurosphere working paper, 6, 2-34.
Beck, U. (2005). Inequality and recognition: pan-European social conflicts and their
political dynamic. In A. Giddens, & P. Diamond, The new egalitarianism.
Cambridge: Polity Press.
Blommaert, J. (2011). De heruitvinding van de samenleving. Berchem: Epo.
Blommaert, J. (2011, oktober 27). Superdiversiteit maakt integratiebeleid irrelevant.
Opgehaald van http://www.socialevraagstukken.nl/.
Blommaert, J. (2013). Superdiversiteit: een inleiding. Opgehaald van
www.superdiversiteit.com
Clyck, N. (2010). Identiteit socio-antropologisch beschouwd. In B. Lesshi, & M. Van den
Bossche, Identiteit en interculturaliteit. Identiteitsconstructie bij jongeren in
Brussel (pp. 15-39). Brussel: VUBPress.
De Coninck, M. (2011). Welke migratie voor welke integratie. Samenleving en politiek, 1,
20-28.
Devillé, A., & Basstanie, J. (2013). Van etikettering tot hulpverlening - Hulpverlening aan
immigranten in de 21ste eeuw. Opgehaald van www.kifkif.be.
Elchardus, M. (2012). Van de losgezongen elite naar de gefrustreerde achterban en terug:
twintig jaar TOR-onderzoek. In M. Elchardus, I. Glorieux, & (eds), Voorspelbaar
uniek. Dieper graven in de symbolische samenleving (pp. 325-352). Leuven:
LannooCampus.
Faist, T. (2010). Cultural diversity and social inequalities. Social Research, 77, 1, 297-324.
Fraser, N. (2000). Rethinking Recognition. New Left Review, 3, May - June 200.
Geldof, D. (2011). Nood aan interculturalisering. Steden verkleuren sneller dan sociaal
werk. Alert,2, 8-18.
Geldof, D. (2012). Stadsbewoners zonder papieren. Een verkennende analyse van de
regularisatieaanvragen in Antwerpen in 2000 en 2009. Ruimte en Maatschappij, 3,
3-24.
Graham, J., Bradshaw, C., & Trew, J. (2009). Addressing Cultural Barriers with Muslim
Clients: An Agency Perspective. Administration in Social Work, 4, 387-406.
Levrau, F. (2011). Politieke, culturele en redistributieve rechtvaardigheid. Over de
politiek-filosofische dimensies van erkenning in een multiculturele samenleving.
Antwerpen: Steunpunt Gelijke Kansenbeleid.
Lleshi, B. (2010). De facetten van identiteit: tussen theorie en praktijk. In B. Lleshi, M.
Van den Bossche, & eds, Identiteit en interculturaliteit. Identiteitsconstructie bij
jongeren in Brussel (pp. 171-199). Brussel: VUBpress.
Pinxten, R. (2011). Het plezier van het zoeken. Filosofie tegen de angst.
Antwerpen/Utrecht: Houtekiet.
Roseeuw, I. (2011). Kleurrijke maatzorg. Aan de slag met interculturalisering. Berchem:
vzw De Touter.
Schinkel, W. (2008). De gedroomde samenleving. Kampen: Klement.
Taspinar, B., & Vandeperre, E. (2012). Levensbeschouwing en hulpverlening. Visietekst
studiedag. Antwerpen: vzw Motief.
Taylor, C. (1994). The politics of recognition. In A. e. Gutmann, Multiculturalism.
Examining the politics of recognition (pp. 25-74). Princeton: Princeton University
Press.
Tirions, M. (2011). Kruispuntdenken. Diversiteit in sociaal werk. Alert,2, 19-28.
TOR-groep. (2012). Tussen de oren en aangepraat. In M. Elchardus, I. Glorieux, & (eds),
Voorspelbaar uniek. Dieper graven in de symbolische samenleving (pp. 354-375).
Leuven: LannooCampus.
Van Haarlem, A., Coene, J., & Lusyne, P. (2011). De superdiversiteit van armoede en
sociale uitsluiting. In D. Dierckx, & ea, Armoede en sociale uitsluiting. Jaarboek
2011 (pp. 177-198). Leuven: ACCO.
Van Robaeys, B., & Driessens, K. (2011). Gekleurde armoede en hulpverlening. Sociaal
werkers en cliënten aan het woord. Leuven: LannooCampus.
Vertovec, S. (2007). Super-diversity and its complications. Ethnic and Racial Studies, 30
(6), 1024-1054.
Vertovec, S., & Wessendorf, S. (2010). The multiculturalism Backlash. European
discourses, policies and practices. London & New York: Routledge.
Zemni, S. (2009). Het islamdebat. Berchem: Epo.
Stap 3: beschikkingen krijgen en meer zoeken
3.1. Publicaties binnen handbereik?
Bron
Blommaert, J. (2011). De heruitvinding van de
samenleving. Berchem: Epo.
De Coninck, M. (2011). Welke migratie voor welke
integratie. Samenleving en politiek, 1, 2028.
Elchardus, M. (2012). Van de losgezongen elite
naar de gefrustreerde achterban en terug:
twintig jaar TOR-onderzoek. In M.
Elchardus, I. Glorieux, & (eds),
Voorspelbaar uniek. Dieper graven in de
symbolische samenleving (pp. 325-352).
Leuven: LannooCampus.
Geldof, D. (2011), Nood aan interculturalisering.
Steden verkleuren sneller dan sociaal werk. Alert,
2, 8-18.
Geldof, D. (2012). Stadsbewoners zonder papieren:
Een verkennende analyse van de
regularistieaanvragen in Antwerpen.
Ruimte & maatschappij, 3, 1-24.
Lleshi, B. (2010). De facetten van identiteit: tussen
theorie en praktijk. In B. Lleshi, M. Van den
Bossche, & eds, Identiteit en
interculturaliteit. Identiteitsconstructie bij
jongeren in Brussel (pp. 171-199). Brussel:
VUBpress.
Locatie
Kortrijk:
hoofdbib.
Vindplaats
Informatie: 309
Kortrijk:
hoofdbib.
Leeszaal :
M20/R111
Tijdschriften
Kortrijk:
hoofdbib.
Informatie: 309
Kortrijk:
hoofdbib.
Leeszaal :
M20/R99
Tijdschriften
VIVES
Campus
Kortrijk
Bib gelijkvloers : Tijds.
sociaal-agogisch
VIVES
Campus
Kortrijk
Bib 1e
verdieping 130.4
Pinxten, R. (2011). Het plezier van het zoeken.
Filosofie tegen de angst.
Antwerpen/Utrecht: Houtekiet.
Taylor, C. (1994). The politics of recognition. In
A. e. Gutmann, Multiculturalism.
Examining the politics of recognition (pp.
25-74). Princeton: Princeton University
Press.
Tirions, M. (2011). Kruispuntdenken. Diversiteit in
sociaal werk. Alert,2, 19-28.
Van Haarlem, A., Coene, J., & Lusyne, P. (2011).
De superdiversiteit van armoede en sociale
uitsluiting. In D. Dierckx, & ea, Armoede
en sociale uitsluiting. Jaarboek 2011 (pp.
177-198). Leuven: ACCO.
Van Robaeys, B., & Driessens, K. (2011).
Gekleurde armoede en hulpverlening.
Sociaal werkers en cliënten aan het
woord. Leuven: LannooCampus.
Zemni, S. (2009). Het islamdebat. Berchem: Epo.
Kortrijk:
hoofdbib.
Informatie: 309
VIVES Campus
Kortrijk
Bib 1e
verdieping 130.4
VIVES Campus
Kortrijk
Bib
gelijkvloers Tijds.
sociaal-agogisch
werk
VIVES Campus
Kortrijk
Bib 1e
verdieping 339.11
VIVES Campus
Kortrijk
Bib 1e
verdieping 361
VIVES Campus
Kortrijk
Bib 1e
verdieping 297
3.2. Auteurs in de tekst
A. Andere werken die van Dirk Geldof aanwezig zijn in de bib
Bron
Geldof, D. (2013). Superdiversitiet. TerZake,
december, 25-36.
Geldof, D. (2013). Superdiversiteit: hoe migratie
onze samenleving verandert. Leuven:
Acco.
Geldof, D. (2012). Stadsbewoners zonder
papieren: Een verkennende analyse van de
regularistieaanvragen in Antwerpen.
Ruimte & maatschappij, 3, 1-24.
Geldof, D. (2011). Big society. Alert, 4, 17-24.
Geldof, D. (2011). Etnische en ethische
diversiteit. Alert, 2, 8-18.
Locatie
VIVES Campus
Kortrijk
Vindplaats
Bib
gelijkvloers Tijds.
sociaal-agogisch
werk
VIVES Campus
Kortrijk
Bib 1e verdieping
130.4
VIVES Campus
Kortrijk
Bib
gelijkvloers Tijds.
sociaal-agogisch
werk
VIVES Campus
Kortrijk
Bib
gelijkvloers Tijds.
sociaal-agogisch
werk
Bib
gelijkvloers Tijds.
sociaal-agogisch
werk
VIVES Campus
Kortrijk
B. Sterauteurs
Bron
Blommaert, J. (2011). Superdiversiteit.
Samenleving en politiek : tijdschrift voor
een democratisch socialisme. 18, 24-35.
Maly, I., Blommaert, J., & Ben Yakoub, J. (2014).
Superdiversiteit en democratie. Berchem:
EPO.
Vandenbussche, W. (1993). Kunst als
interculturele communicatie. Gent:
SoCAK.
Haegens, K. (2013). De groei is overal: Heerlijke
nieuwe wereld - Willem Schinkel. De
groene Amsterdammer, 137 , 22-25.
Schinkel, W., Ellian, A., Tonkens, E., Duyvendak,
J. W., & Kinneging, A. (2009). Polarisatie:
bedreigend en verrijkend. Amsterdam:
SWP.
Schinkel, W. (2012). De nieuwe democratie: naar
andere vormen van politiek. Amsterdam:
Bezige Bij.
Locatie
VIVES Campus
Kortrijk
Vindplaats
Bib gelijkvloers
Tijds. sociaalagogisch
VIVES Campus
Kortrijk
Bib 1e verdieping
130.4
VIVES Campus
Kortrijk
Bib 1e verdieping
130.4
VIVES Campus
Kortrijk
Bib gelijkvloers
Tijds. sociaalagogisch
VIVES Campus
Kortrijk
Bib 1e verdieping
130.16
VIVES Campus
Kortrijk
Bib 1e verdieping
32
3.3. Zoek ter plaatse in de bib
Zemni, S. (2009), Het islamdebat. Berchem, Epo.
De islam is een steeds terugkerend onderwerp in het politieke debat. Vaak wordt de islam
beschuldigt als oorzaak voor sociale problemen zowel binnen Europa als elders in de
wereld. Deze obsessie voor de islam bemoeilijkt het samenleven in de multiculturele
samenleving.
Het islamdebat analyseert de relatie tussen islam en Verlichting en het gevaar van de
islamfobie. Zo kan men evolueren naar een interculturele samenleving.
Enkele belangrijke hoofdstukken uit het boek: islamfobie, de essentie van de koran,
diversiteit, islamisme & jihad,…
3.4. Zoek verder buiten je tekst
Soort bron
Aantal zoekopdrachten
Boeken
32
Artikel uit vaktijdschrift
33
Eindwerken
16
Digitale anderstalige bronnen
113
E-artikels
106
Internet algemeen
265
Internet algemeen:
(Geldof, Niet meer maar beter, 2014) Boek gedeeltelijk online te lezen
(Van Avermaet & Sierens, 2010) Tekst volledig online te lezen
(Geldof, Linking Welfare and Work, 1999) Tekst volledig online te lezen
(Geldof, Dirk Geldof, 2012) Tekst volledig online te lezen
(Driessens & Geldof, 2009) Tekst volledig online te lezen
Bijkomende bronnen
"Dossier superdiversiteit". (2013). Terzake, 25-36.
Bellingen, W. V. (2014, oktober 23). Brussel is een majority-minority city: de meerderheid
van de bevolking behoort tot een minderheid. Opgehaald van Knack:
http://www.knack.be/nieuws/belgie/brussel-is-een-majority-minority-city-demeerderheid-van-de-bevolking-behoort-tot-een-minderheid/article-opinion463051.html
Berghmans, E. (2014, april 23). Ronde 2: wat hebben cultuur en gemeenschap met elkaar?
Opgehaald van De standaard:
http://www.standaard.be/cnt/dmf20140423_056?utm_source=feedburner&utm_me
dium=feed&utm_campaign=Feed%3A+dsosnelnieuws+%28De+Standaard+Online%3A+Snelnieuws%29
Blommaert, J., & Rampton, B. (sd). Language and Superdiversity. Opgehaald van Unesco:
http://www.unesco.org/new/en/social-and-humansciences/resources/periodicals/diversities/past-issues/vol-13-no-2-2011/languageand-superdiversity/
Breugelmans, A. (2008). Intercultureel onderwijs: Lespraktijk en schoolwerking [eindwerk].
Vorselaar: Katholieke Hogeschool Kempen.
Bussche, F. (2008). Naar een interculturele samenleving? : interview met prof. dr. Rik
Pinxten. UVV info, 3, 4-9.
Corijn, E. (2013, november 28). Opinie: Neen, anders zijn is niks voor Vlaanderen.
Opgehaald van De Morgen: http://www.demorgen.be/nieuws/neen-anders-zijn-isniks-voor-vlaanderen-a1748447/
Corijn, J., & De Vos, L. (2008). Feesten een feest. Intercultureel feestvieren op school
[eindwerk]. Brussel: Europese Hogeschool Brussel.
De Visscher, K. (2014). Niets meer dan gelijkheid: over jonge mensen, superdiversiteit en
de jeugdsector. Brussel: Demos.
Devocht, G., Jespers, L., Jans, M., Van Roie, L., & Damen, M. (2013). Culturen met de
buren: Geel kleurt en scoort origineel [eindwerk]. Geel: Thomas More Kempen.
Driessens, K., & Geldof, D. (2009). Individu en/of structuur?Of wat wil het sociaal werk
aanpakken? . Opgehaald van Canon sociaal werk:
http://www.canonsociaalwerk.be/essays/Driessens%20Geldof%20%20Individu%20en%20of%20structuur.pdf
Fincher, R., Iveson, K., Leitner, H., & Preston, V. (2014). Planning in the multicultural
city: Celebrating diversity or reinforcing difference? Progress in Planning, august
92, 1-55.
Geldof, D. (1999). Linking Welfare and Work. Opgehaald van http://edz.bib.unimannheim.de/www-edz/pdf/ef/98/ef9853en.pdf#page=20
Geldof, D. (2012, juli). Opgehaald van Dirk Geldof:
http://www.dirkgeldof.be/system/files/2012%203%20gezinnen%20over%20grenzen.
pdf
Geldof, D. (2014, November 4). Niet meer maar beter. Opgehaald van Books Google:
http://books.google.be/books?hl=nl&lr=&id=4o3EMC4bnhIC&oi=fnd&pg=PT8&dq=dir
k+geldof&ots=0KcdBpvUII&sig=WZHQqVZVvZ4YV3yPLT733TKx4Y#v=onepage&q=dirk%20geldof&f=false
Gendt, T. D. (2014). Turkije aan de Leie: 50 jaar migratie in Gent. Leuven: Lannoo.
Gibbens, S. (2014). Levensbeschouwing en superdiversiteit : Fiona Gardner geeft
antwoorden. Alert, 2, 51-56.
Goffry, L. (2014). Integratie is dood, lang leve de integratie. : van integratiepioniers naar
migratiebeheer in superdiverse tijden. Oikos, 69, 44-64.
Loobuyck, P. (2014, juni 4). Opinie:Niemand wint door populisme te banaliseren, maar het
kan ook niet als oplossing dienen. Opgehaald van De Morgen:
http://www.demorgen.be/binnenland/niemand-wint-door-populisme-tebanaliseren-maar-het-kan-ook-niet-als-oplossing-dienen-a1907274/
Maly, I. (2014). Superdiversiteit en democratie. Berchem: Epo.
Meeus, B., & De Decker, P. (2013). De geest van suburbia. Antwerpen: Garant.
Meylemans, M. (2014). Superdiversiteit is, de-culturalisering moet: aan de slag met een
diverse vrijwilligerswerking binnen sociaal-artistieke organisaties in Vlaanderen
[eindwerk]. Sociale School Heverlee: Heverlee.
Oosternlynck, S. (2013). Superdiversiteit : solidariteit herdenken. Alert, 4, 13-19.
Pinxten, R. (2013, oktober 25). Kleine revoluties en de sociaal-culturele sector. Opgehaald
van De wereld morgen:
http://www.dewereldmorgen.be/artikels/2013/10/25/kleine-revoluties-en-desociaal-culturele-sector
Ratcliffe, R. (2014, oktober 8). How will 'super diversity' affect the future of British
politics? Opgehaald van The Guardian:
http://www.theguardian.com/education/2014/oct/08/immigration-britainschanging-identity
Say, P., & Corijn, E. (2014). Wereldvreemd in Vlaanderen. Bakens voor een progressieve
politiek. Berchem: Eppo.
Spencer, S. (2012, mei 21). Cities of migration. Opgehaald van Super-diversity and the
City: http://citiesofmigration.ca/ezine_stories/sarah-spencer-super-diversity-andthe-city/
Travels in hyper-diversity: Multiculturalism and the contextual assessment of
acculturation. (2013). International Journal of Intercultural Relations, november 6,
686–699.
University of Birmingham. (2014, november 26). Institute for Research into Superdiversity
(IRiS). Opgehaald van
http://www.birmingham.ac.uk/research/activity/superdiversityinstitute/index.aspx
Van Avermaet , P., & Sierens, S. (2010). Diversiteit is de norm. Opgehaald van Vlaamse
onderwijsraad:
http://www.vlor.be/sites/www.vlor.be/files/diversiteit_is_de_norm._ermee_leren
_omgaan_de_uitdaging.pdf
Verstichele, J. (2012). Assimileren moet je leren [eindwerk]. Antwerpen: Universiteit
Antwerpen.
Vertovec, S. (2005, september 20). Opinion: Super-diversity revealed. Opgehaald van BBC
News: http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/4266102.stm
Stap 4: contextualiseren
4.1. Organisatie: Kif Kif
Kif Kif is een interculturele beweging die strijdt voor gelijkheid en tegen racisme. Kif Kif
bouwt mee aan een solidaire, democratische en interculturele samenleving. De organisatie
wil anderen hun stem laten horen in het debat over de interculturele samenleving via
kritische, sensibiliserende, interactieve en educatieve initiatieven te organiseren. Op deze
manier steunt Kif Kif individuen en groepen die uitgesloten worden van hun grondrechten
of gediscrimineerd worden. Ze versterken hen om zelf of te komen voor hun rechten en
een actief burger te worden.
Uit deze missie kan je de volgende algemene doelstellingen halen:
1. Woord maken:
Kif Kif laat mensen zelf het heft in handen laten nemen zodat ze hun stem
kunnen laten horen in het maatschappelijk debat.
2. Woord geven:
Kif Kif wil mensen de ruimte geven om hun stem te laten horen via publicaties
op hun website, magazine, boeken,…
3. Woord nemen:
Kif Kif speelt een belangrijke actor in het maatschappelijk debat over
intercultureel samenleven.
4. Woord doorgeven:
Kif Kif verspreidt haar expertise inzake interculturaliteit voor andere
organisaties en creëert zo een multiplicatoreffect.
De belangrijkste uitgangspunten van Kif Kif:

Democratie:
Democratie is een debat met kritische en diverse stemmen. Hiervoor is een sterk
middenveld vereist dat opkomt voor de democratie en alle mensen hierin te
betrekken. Het is onaanvaardbaar dat er belangrijke beslissingen over de hoofden
van verschillende groepen gebeurd. De maatschappij moet toegankelijk voor al haar
leden. Democratie is geen eigenschap die weg is gelegd voor enkel de ‘Westerling’.

Voor gelijkheid en antiracistisch

Links en solidair:
Op internationaal niveau neemt de ongelijkheid toe. Kif Kif denkt na over
democratische alternatieven voor het huidige economische wereldsysteem. De
organisatie hecht veel belang aan grensoverschrijdende solidariteit. Onderwerpen
zoals migratie, globalisering, armoede en oorlog komen ruim aanbod. De socioeconomische en culturele positie wordt vaak gebruikt als uitsluitingsmechanisme.
Zowel in Vlaanderen, België én op wereldniveau dromen ze m structurele
veranderingen te creëren inzake onderwijs, tewerkstelling en huisvestiging.

Vrijheid en progressiviteit:
Kif Kif wil niet lijdzaam toekijken hoe alles bij het oude blijft. De hervorming van
een aantal maatschappelijke aspecten en instellingen dringt zich hoe langer hoe
meer op. We strijden tegen elk ideeëngoed dat ongelijkheid propageert, zij het
ongelijkheid op basis van afkomst, geloof, gender, … Mensen moeten in alle
vrijheid, zoals het kader van de rechtstaat dit garandeert, hun eigen keuzes kunnen
maken.

Pluralistisch en intercultureel:
Kif Kif stelt zich van bij de start open en intercultureel op. Dit betekent dat we
open staan voor eventuele samenwerking met andere democratische verenigingen.
Iedere mens is gelijk en moet, ongeacht de sociaal-culturele achtergrond, gelijke
kansen krijgen om zich maximaal te ontplooien en op een volwaardige manier
kunnen deelnemen aan het maatschappelijke leven. Daarnaast willen we een einde
maken aan de strakke opdeling tussen „allochtoon‟ en „autochtoon‟. We leven
samen in eenzelfde geografische, institutionele en economische ruimte en kunnen
maar beter leren om dit op een vreedzame en respectvolle manier te doen.

Anti-essentialistisch:
Kif Kif vertrekt van een anti-essentialistische visie op cultuur en identiteiten. Een
essentialistische visie op cultuur verdoezelt immers de heterogeniteit, de
diversiteit van de samenleving en binnen verschillende groepen. Essentialisme wist
de geschiedenis uit en behandelt groepen tegen alle wetenschappelijke bevindingen
in als monolithische blokken die één set basiskarakteristieken zouden delen en
waardoor ze fundamenteel verschillen van andere groepen. Dat is niet alleen in
tegenspraak met de vorming van identiteiten en groepen als sociale constructies die
dynamisch van aard zijn, het zet de deur open voor de propaganda van een statisch
en zeer nefast wij-zij-verhaal.

(Zelf)kritisch:
Kif Kif is een constructieve en kritische organisatie. Als nieuwe sociale beweging is
het a.h.w. haar plicht om kritisch te staan ten opzichte van de (al dan niet
gevestigde) anti-interculturele tendensen. Kif Kif is er zich van bewust dat dit
verzet tegen interculturaliteit geen kleur heeft. Het kan gemotiveerd worden
vanuit de meest uiteenlopende ideologieën en wereldbeschouwingen, gaande van
religies tot nationalismen, van het secularisme tot het multiculturalisme. Kif Kif zal
al deze tendensen ongeacht hun oorsprong kritisch analyseren en bekritiseren waar
nodig via de middelen die ze tot haar beschikking heeft.
Kif Kif wil fris uit de hoek komen. Het is haar plicht om out of the box te denken,
om met helikopterzicht te kijken naar de realiteit en desgevallend te (re)ageren op
de samenleving of bepaalde actoren wanneer basiswaarden en principes in het
gedrang komen. Echter wie kritisch is voor anderen, moet ook kritisch zijn voor
zichzelf. Kif Kif is niet vies van enige zelfkritiek. Dat kan maar wanneer op
regelmatige basis wordt stilgestaan bij de missie, visie, de doelstellingen, de
werking, de capaciteiten en de attitude van de organisatie. Het laatste wat Kif Kif
wil is zelf „neerlanden‟ en „mainstream‟ worden. Wanneer het gerechtvaardigd is,
zal Kif Kif haar eigen acties, activiteiten en werking stevig onder de loep nemen. 1
1
Kif Kif: 787 woorden
Bron
Kif Kif. (2012, december 9). Frequently Asked Questions. Opgehaald van Kif Kif:
http://www.kifkif.be/faq
4.2. Juridische documenten
Wet van 10 mei 2007 ter bestrijding van bepaalde vormen van discriminatie (30 mei
2007). Belgisch staatsblad, 29016.
Resolution 2106 (XX) of 21 December 1965 on the Elimination of All Forms of Racial
Discrimination. United Nations.
Decreet van 10 juli 2008 en kader voor het Vlaamse gelijkekansen- en
gelijkebehandelingsbeleid. Belgisch staatsblad, 49410.
4.3. Statistieken
Zie tablad 3 van de excel-file.
4.4. De politieke context
A. Wereldniveau
De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens is een verdrag van de Verenigde
Naties. Op 10 december 1948 heeft de VN dit verdrag ondertekend.
De belangrijkste artikelen die hier van toepassing zijn:

Artikel 1: Alle mensen worden vrij geboren en moeten op dezelfde manier worden
behandeld.

Artikel 2: Ieder heeft recht op alle rechten, ongeacht of je jong of oud, man of
vrouw bent, welke huidskleur je hebt, welke godsdienst je belijdt of welke taal je
spreekt.

Artikel 6: Je hebt recht op dezelfde bescherming als iedereen.

Artikel 7: De wet moet voor iedereen hetzelfde zijn; iedereen moet volgens de wet
op dezelfde manier behandeld worden.

Artikel 18: Je hebt het recht op vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst.
Organisaties die die opkomen voor de mensenrechten:



Amnesty International (https://www.aivl.be/)
Human Rights Watch (http://www.hrw.org/)
Liga voor mensenrechten (http://www.mensenrechten.be)

…
B. Europees Niveau
Het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele
vrijheden (EVRM) is een Europees verdrag waarin mensen- en burgerrechten voor alle
inwoners van de verdragsluitende staten zijn geregeld. Het verdrag is opgesteld in 1950 in
navolging van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Indien burgers menen
dat hun rechten voortkomend uit het EVRM door hun overheid worden geschaad, kunnen ze
ook eventueel een procedure aanspannen bij het Europees Hof voor de Rechten van de
Mens, waarvan de statuten ook in het EVRM zijn vastgelegd. Het hof zetelt
in Straatsburg en hanteert als officiële talen alleen Engels en Frans.
In 2000 werd een Europese richtlijn aangenomen die discriminatie op basis van godsdienst
of levensbeschouwelijke overtuiging, handicap, leeftijd en seksuele geaardheid
verbiedt (2000/78/EU).
Deze richtlijn heeft tot doel de gelijke behandeling te waarborgen in het kader van arbeid,
tewerkstelling en beroepsopleiding.
C. Federaal niveau
In de federale regering is Elke Sleurs Staatssecretaris van Gelijke Kansen. Ze is bevoegd
voor de uitvoering van de antidiscriminatie wetgeving in heel België.
Wetgeving: Wet van 10 mei 2007 ter bestrijding van bepaalde vormen van
discriminatie (30 mei 2007). Belgisch staatsblad, 29016.
D. Vlaams niveau
Liesbeth Horemans (N-VA) is Vice-Minister van de Vlaamse Regering, Vlaams minister van
Binnenlands bestuur, Inburgering, Wonen, Gelijke kansen en armoede bestrijding.
Haar bevoegdheden zijn:







het beleidsdomein bestuurszaken, met uitzondering van overheidsopdrachten en
erkenning van aannemers, het reguleringsmanagement, rampenschade en de
gerechtelijke procedure voor onteigeningen;
het beleidsveld woonbeleid;
het beleidsveld sociale economie;
het beleidsveld gelijke kansen;
de coördinatie van het armoedebeleid;
de informatiemaatschappij, het structureren en opslaan, uitwisselen en
ontsluiten van informatie, en de infolijn;
de uitbouw van de geografische informatie infrastructuur.
Vlaamse wetgeving:
Decreet van 10 juli 2008 en kader voor het Vlaamse gelijkekansen- en
gelijkebehandelingsbeleid. Belgisch staatsblad, 49410.
Meldpunten discriminatie
In Vlaanderen werden in 13 centrumsteden meldpunten discriminatie ingericht waar
burgers met een klacht over ongelijke behandeling terecht kunnen. Sinds 1 januari 2014
maken deze meldpunten deel uit van het interfederaal Gelijkekansencentrum
(www.diversiteit.be).
Kaart van Vlaanderen, ingedeeld in gemeenten, opgesplitst naar werkingsgebieden
Aalst (10), Antwerpen (48), Brugge (13), Brussel (51), Genk (9), Gent (47), Hasselt (39),
Kortrijk (24), Leuven (26), Mechelen (9), Oostende (12), Roeselare (16), Sint-Niklaas (6),
Turnhout (17)
De meldpunten en het interfederaal Gelijkekansencentrum verlenen bijstand aan
slachtoffers en kunnen bemiddelen tussen partijen opdat het discriminerende gedrag
wordt stopgezet. Deze bijstand kan ook louter het verlenen van informatie zijn. Indien
nodig kan het interfederaal Centrum gerechtelijke stappen zetten.
Naast klachtenbehandeling verzorgen de meldpunten en het interfederaal
Gelijkekansencentrum ook preventieve acties.
E. Vlaamse organisaties
Zie punt 2.4.
In het sociaal werk is superdiversiteit, anti-discriminatie en gelijke kansen een groot
werkveld.
Stap 5: persoonlijk besluit
Het vak informatievaardigheden volg ik nu voor de tweede keer. Ik ben heel erg blij dat
het vak dit jaar hervormd is naar enkel de sadan-opdracht en geen examen. Met de
computer werken is niet mijn specialiteit. Om zo lang intensief taken te maken via de
computer moet ik veel geduld opbrengen.
Eerst kozen Idriss en ik het thema samenlevingsopbouw. We hebben enkele uren gezocht in
de bibliotheek om een goed artikel te vinden om deze opdracht te maken. Na weinig
succes zijn we overgeschakeld naar het thema superdiversiteit.
Word
Nu heb ik geleerd om te werken met een automatische inhoudsopgave,
opmaakprofielen/stijlen en bronnen beheren in APA. Volgend semester doe ik mijn
bachelor proef en dan gaat dit zeker van pas komen!
PowerPoint
Een PowerPoint maken is redelijk simpel. Hierbij heb ik wel geleerd om in de presentatie
ook een referentie te maken voor de gebruikte afbeeldingen.
Excel
In mijn vorige hogeschool (de XIOS) was er een vak rekenen in Excel. Deze vaardigheden
werden dan toegepast op bv. Sociale zekerheid, lonen en uitkeringen berekenen,
statistiek,… Alle formules en functies zijn me niet gekend. Voor deze opdrachten grafieken
en tabellen maken lukt me wel goed. Enkel voor de 'staaf van cirkel' heb ik google moeten
raadplegen.
Er kruipt heel veel tijd in de sadan-opdracht. Het is aangenaam dat je twee uur per week
in de lessen er aan kunt werken. De leerkrachten zijn dan beschikbaar om je te helpen.
De samenwerking tussen Idriss en mij is goed verlopen. Idriss kan minder goed met de
computer werken. Daarom hebben we telkens samen de deelopdrachten gemaakt in de
bibliotheek. Het is belangrijk dat iedereen van de groep mee is met het groepswerk ook al
betekend dat extra tijd en werk. Door hem te helpen heb ik nog veel meer geleerd met
werken met office. Mijn informatievaardigheden zijn vast en zeker verbeterd!
Download