Biologie samenvatting H1 + 5

Biologie samenvatting H1 + 5.1 + 5.2
H1
Begrip
Gedrag
Inwendige prikkel
Uitwendige prikkel
Motiverende factoren
Drempelwaarde
Gedragseenheden
Gedragsketen
Gedragssysteem
Uitleg
Alles wat dieren/mensen doen of
laten
Prikkels van binnenuit(een
organisme)
Prikkel van buitenaf
Samen in&uitwendige prikkels
Hoogte van motivatie die nodig is
om tot bepaald gedrag over te
gaan
Aparte handelingen
Vaste volgorde gedragseenheden
Samenhangende gedragsketens
Functies van gedrag
Objectief
Antropomorf
Ethologie
Sleutelprikkel
Supernormale prikkel
Gevoelige periode
Inprenting
Signalen
Rituelen
Balts
Conflictgedrag
zonder oordeel
Subjectieve menselijke benadering
van diergedrag
Tak van wetenschap die onderzoek
doet naar diergedrag
Prikkel die altijd zelfde gedrag
oproept
Versterkte prikkel – overdreven
grote prikkel
Korte periode na uitkomen van ei,
leren wie moederbeeld is
bijvoorbeeld
Vorm van leren die beperkt is tot
korte gevoelige periode
Prikkels waarmee dieren het
gedrag van soortgenoten willen
beïnvloeden
Serie gedragseenheden die van
tevoren vaststaan
Ritueel gedrag dat leidt tot
paringsgedrag
Treedt op bij innerlijk conflict
tussen 2 gedragssystemen.
Verschillende soorten komen
Voorbeeld
Dorstgevoel
Geur van beer: zeug stilstaan
voor paring
Genoeg motivatie door
prikkels: drempelwaarde
bereikt: zeug paren
Staan, lopen, knagen
Afbijten - kauwen
Varkens: paren, werpen,
voeden, etc.
Overleven van het individu –
overleven van de soort
Een kwispelende hond als
‘blij’ omschrijven
Rode vlek > pikken
Zwarte vlek i.p.v rode vlek
Als kuikens in die periode
hond krijgen aangeboden is
dat hun moeder
Signalen met wenkbrauwen,
lippen en oren bij honden
Begroetingsgewoonten
Onderwerpen



Ambivalent gedrag
Omgericht gedrag
Overspronggedrag
Overspronggedrag
Ambivalent gedrag
Omgericht gedrag
Aangeboren
Gewenning
Aangeleerd
Imitatie
Sociaal gedrag
Rangorde
Associatief leren
Klassieke
conditionering
Trial-and-error gedrag
hieronder.
Gedrag dat niet bij de situatie past,
dan ga je wat anders doen.
Gedrag dat elementen van 2
tegengestelde gedragssystemen
afwisselt.
Agressie ergens anders op richten
Gedrag dat al vanaf geboorte
aanwezig is
Leren om niet meer te reageren op
een prikkel
Gedrag dat je leert in leerproces
Leren door gedrag van
soortgenoten na te bootsen
Omgaan met soortgenoten
Volgorde van dieren die minder of
meer dominant zijn, wie is het
hoogst in rang en wie het laagst.
Door rangorde zijn gevechten niet
voortdurend nodig.
Leren prikkels aan elkaar te
koppelen
Gaat om verband leggen tussen
prikkels
Proefondervindelijk leren
Operante
conditionering
Cultuur van groep
Leren door beloning/straf krijgen
voor wat je doet
Verschijnsel dat individuen binnen
de groep vergelijkbaar gedrag
vertonen. Veel met imiteren.
Inzicht
Mensen/dieren leggen nieuwe
verbanden tussen
gebeurtenissen/situaties
Stelt mensen en dieren in staat
sociaal gedrag te vertonen en
samen te werken
Inlevingsvermogen
Aanvallen / weglopen?
Poot likken
Brullen & overeind komen
Dan weer rustig zitten
Boos op je vader> je gooit
met de deur
Huilen
Bij mensen: niet meer te
schrikken van de trein die
achter je huis langs komt
Lopen
Hoogst krijgt vaak beste
voedsel etc.
Pavlov onderzocht hiermee
speekselreflex van hond
Horen van schoolbel: einde
les gedrag
Alles eten toen je klein was
en wat lekker was, herhalen.
Dolfijnen krijgen visje als ze
iets goed doen
Overdracht van ouder op
kind van regels, normen,
waarden, activiteiten en
gewoonten
Prikkels stimuleren.
Bij biologie is iets pas inwendig als het wordt opgenomen in het lichaam. De weg van een
knikker die je eet en die er weer uitkomt, is gewoon uitwendig.
5.1 + 5.2
Begrip
Collegiale toetsing
Onderdelen
wetenschappelijk
onderzoek
Controleexperiment
/blanco
Onafhankelijke
variabele
Afhankelijke
variabele
Beschrijvend
onderzoek
Regels
experimenteel
onderzoek
Uitleg
Voorbeeld
Deskundigen(collega-wetenschappers) bekijken voorafgaand aan
publicatie de gevolgde methode, manier waarop meetgegevens zijn
weergegeven en manier waarop resultaten verwerkt zijn en naar de
conclusie. Ze gaan gevolgde werkwijze na en niet de juistheid van de
resultaten.
- Onderzoeksvraag: heldere eenduidende vraag over waargenomen
verschijnsel, met daarin onafhankelijke&afhankelijke variabele
- Hypothese: voorlopig antwoord op onderzoeksvraag, mag geen
wilde gok zijn! Alleen zinvol met goede argumenten!
- Materiaal en methode: nauwkeurige beschrijving experiment +
materialen
- Resultaten en verwerking: overzichtelijke vastgelegde
waarnemingen en meetgegevens, vaak in vorm van
tabellen/diagrammen, soms ook tekeningen/foto’s/films
- Conclusie: antwoord op onderzoeksvraag, berust op
onderzoeksresultaten
- Discussie: bevestiging/verwerping van hypothese, gevolg door
uitleg en verklaring van resultaten, verbeterpunten en vragen voor
vervolgonderzoek
Hiermee controleer je of variabele die je onderzoekt oorzaak is voor
resultaat of dat er andere factor in spel is. Bij natuurwetenschappelijk
experimenteel onderzoek essentieel voor juiste conclusie.
Variabele die niet afhankelijk is van
Temperatuur of hoeveelheid
wat er gebeurt in het experiment, je
varieert zelf de onafhankelijke
variabele
Wat je meet/waarneemt als gevolg van wat hij varieert
Gewoon iets waarnemen
Dat kippen vluchtgedrag
vertonen wanneer roofvogel
overvliegt
Variabele kiezen, je verwacht iets (hypothese) maar je moet toch
andere variabelen uitsluiten met controle-experiment.
Alleen afhankelijke en onafhankelijke variabelen variëren, andere
moeten gelijk blijven: je mag maar 1 variabele per x variëren.
Nieuwe biologische kennis vindt toepassing in landbouw, veeteelt, klimaatonderzoek en
gezondheidszorg. Wetenschappers publiceren hun resultaten in wetenschappelijke
tijdschriften. Populair-wetenschappelijke tijdschriften en wikipedia ‘vertalen’ dit naar
leesbare artikelen. Controle van wetenschappelijke publicaties door: collegiale toetsing en
herhaling van onderzoek. Ethische en wettelijke grenzen beperken wetenschappelijk
onderzoek. In onderzoeksverslag de 6 onderdelen van wetenschappelijk onderzoek, de
beschrijving moet herhaling van onderzoek mogelijk maken.