Vita kgt 2e druk, blauwdruk

Vita hv 2e druk, wegwijzer
In deze wegwijzer is de opzet van module 1 t/m 6 van de tweede druk van Vita uitgewerkt. Per module is de indeling van de basisstof weergegeven, met de
daarin behandelde begrippen. In de kolom ‘Vita 1e druk’ kunt u zien of er gebruik gemaakt is van leerstof uit de 1e druk van Vita. De module en basisstof zijn
aangegeven.
Per module is verder een overzicht gegeven van practica, onderzoek en techniekopdrachten die voorkomen. Als één van deze onderdelen afkomstig is uit de
1e druk, dan is dat aangegeven. Op deze manier hopen we u op een relatief eenvoudige manier over te stappen van de 1e druk naar de 2e druk van Vita.
24-7-2017
Module 1 HV | VERKENNEN
Hoofddoel: kennismaking met enkele basisbegrippen en basisvaardigheden van het vak M&N
Vita
1e druk
Basisstof 1
Kijken naar jezelf
Basisstof 2
In je vrije tijd
Basisstof 3
In je kamer
Basisstof 4
In de keuken
Basisstof 5
Veiligheid
Basisstof 6
Onderzoek
24-7-2017
Identiteit: ideaalbeeld, uniek, identiteit, uiterlijke kenmerken, innerlijke kenmerken, karaktereigenschappen
Lichaam: borstholte, buikholte, middenrif, orgaan, luchtpijp, longen, hart, slokdarm, maag, dunne darm, dikke darm,
lever, nieren, organenstelsel
Cellen: cellen, celmembraan, cytoplasma, celkern, weefsel
Loep: loep
Microscoop: microscoop, statief, voet, oculair, tubus, revolver, objectieven, grote schroef, kleine schroef, tafel,
preparaatklemmen, lampje, lichtschakelaar, diafragma
Preparaat: preparaat, voorwerpglas, dekglas
Relaties: persoonlijke relatie, functionele relatie
Communicatie: communiceren, verbale communicatie, non-verbale communicatie, communicatiestoornis,
communicatiemiddel, sociale media
Tijdsbesteding: vrije tijd, tijdsbesteding, inspanning, ontspanning, stress, (huiswerk)plannen
Levensverschijnselen: levensverschijnselen, organisme, voeden, ademhalen, uitscheiden, waarnemen, bewegen,
voortplanten, groeien, levend, dood, levenloos
Materialen: materiaal, natuurlijke materialen, grondstoffen
Materiaaleigenschappen: materiaaleigenschappen, hout, metalen, zuivere metalen, glas, kunststoffen, kraken,
biologisch afbreekbaar, textiel
Bewerken van materialen: gereedschappen, bewerken
Fasen: fasen, vast, vloeibaar, gasvormig
Zuivere stof en mengsels: zuivere stof, mengsel, oplossing, emulsie, emulgator, suspensie
Legering: legering, messing, brons, roestvast staal, goud, karaat
Bescherming tegen roesten: galvaniseren, verzinken, thermisch verzinken, edelmetalen
Veiligheid: veiligheid, sociale veiligheid
Vertrouwenspersoon: vertrouwenspersoon, geheimhoudingsplicht
Veiligheidsregels: veiligheidsregels
Veilig werken: kolomboormachine, boorklem, bankschroef, tafelklem
Veiligheidsvoorzieningen: veiligheidsvoorzieningen, noodknop elektra, oogdouche, blusdeken, brandblusser,
douche, EHBOkoffer
Onderzoek: wetenschappelijk onderzoek, beschrijvend onderzoek, experimenteel onderzoek, onderzoeksvraag,
stappenplan, enquête
Onderzoekstekening: natuurgetrouwe tekening, schematische tekening, buitenaanzicht, lengtedoorsnede,
dwarsdoorsnede, tekenregels
Tabel: titel, kop, grootheid, eenheid
Diagrammen en grafieken: diagram, grafiek, assen, x-as, y-as, lijndiagram, staafdiagram, cirkeldiagram
Vergelijkend warenonderzoek: vergelijkend warenonderzoek
M1-B1
M1-B1
M1-B2
M8-B2
nieuw
M1-B3
nieuw
M1-B4
nieuw
nieuw
M1-B2
M1-B4
M1-B5
Basisstof 7
Rondom het huis
Basisstof 8
Bedrijvigheid in de
buurt
Rijken: rijken, bacteriën, schimmels, planten, dieren, celwand, celkern, bladgroenkorrels
Bacteriën: eencellig, delen, bacteriekolonies
Schimmels: eencellige schimmels, veelcellige schimmels, schimmeldraden, spore, knopvorming
Planten: zaadplanten, sporenplanten, mossen, sporendoosjes, varens, sporenhoopjes, algen, wieren
Dieren: uitwendig skelet, inwendig skelet, symmetrie, tweezijdig symmetrisch, veelzijdig symmetrisch, nietsymmetrisch
Winkels: consument, producent
Behoeften: behoefte
Ontwerpen: ontwerpers, smartphone, programma van eisen, ideeëntabel, prototype
Aanzichten tekenen: aanzicht, technische tekening, maatlijnen, grenslijnen, isometrisch papier
Verpakking: productinformatie, netto-inhoud, houdbaarheidsdatum, bewaarvoorschrift, ingrediëntenlijst
Streepjescode: streepjescode
Practica 1hv
Type
Opdracht 11: Werken met een loep
practicum
Opdracht 12: Met een loep naar jezelf kijken
practicum
Opdracht 15: Een krantenartikel
Practicum
Opdracht 16: Hoofdharen
Practicum
Opdracht 18: Een preparaat maken
practicum
Opdracht 22: Non-verbale communicatie
onderzoek
Opdracht 23: Onderdelen van een mobiele telefoon
techniek
Opdracht 28: Huiswerk
onderzoek
Opdracht 39: Een vechtvlieger van de juiste materialen
techniek
Opdracht 60: Lengte meten
onderzoek
Opdracht 61: Verschil in lengte tussen jongens en meisjes
onderzoek
Opdracht 71: Een appel tekenen
Practicum/onderzoek
Opdracht 73: Groeisnelheid raketsla
Practicum/onderzoek
Vita, 1e druk
M1-opdr16
M1-opdr17
M1-opdr21
M1-opdr22
M1-opdr29
M1-opdr66
Opdracht 79: Cellen van een ui
M1-opdr73
M1-opdr74/75
Practicum/onderzoek M1-opdr59
practicum
M1-opdr80
Opdracht 81: Yoghurt maken
practicum
Opdracht 82: Bacteriekolonies kweken
practicum
Opdracht 84: Schimmels
practicum
Opdracht 88: Planten indelen
practicum
Opdracht 89: Memoryspel over indeling van het dierenrijk
practicum
Opdracht 75: Colatest
24-7-2017
M1-opdr82
M1-opdr84
M1-B6
M1-B7
M7-B8
nieuw
Opdracht 96: Programma van eisen voor mobiele telefoon
techniek
Opdracht 97: Verpakking voor Pringles ontwerpen
techniek
Opdracht 100: Verpakking voor melkpak ontwerpen
techniek
24-7-2017
M1-opdr100
Module 2 HV | WONEN
Hoofddoel: verstandig en veilig omgaan met huis en huishouden
Vita
1e druk
Basisstof 1
Jouw thuis
Basisstof 2
De lusten, maar ook de
lasten
Basisstof 3
Gas, water en
elektriciteit
Basisstof 4
Warmteproductie
Basisstof 5
Warmtetransport
Basisstof 6
Een constante
24-7-2017
Vroeger: industrialisatie, Woningwet
Functies van woning: woningaanbod
Kamer: schets, plattegrond, tekening op schaal, plaatsruimte, gebruiksruimte
Tuin: beschermen, verven, impregneren
Huishouden: huishouden, opruimen, schoonmaken
Schoonmaakmiddelen: waarschuwingssymbolen, milieu, veiligheid, geconcentreerde oplossing, dosering
Binnenklimaat: binnenklimaat, allergisch, overgevoelig, koolstofmono-oxidevergiftiging, ventileren
Ongedierte: ongedierte, huisstofmijt, anti-allergeen, kakkerlakken, muizen en ratten, vlooien
Meterkast: nutsvoorzieningen, meterkast, verbruiksmeter, kilowattuurmeter, watermeter, gasmeter, hoofdkraan,
hoofdschakelaar
Gas: aardgas, geiser, boiler, veiligheid
Water: hoofdafvoer
Elektriciteit: elektrische stroom, stroomkring, geleiders, isolatoren
Veiligheid en elektriciteit: kortsluiting, overbelasting, groepenkast, groepen
Zekeringen: zekering, smeltveiligheid, stop, automatische zekering, aarding, geaarde stopcontacten,
aardlekschakelaar, schok, erkend vakman, keurmerk
Kosten: verbruik=eindstand-beginstand, eenheidsprijs, kosten=verbruikxeenheidsprijs, vermogen, watt, kilowatt,
energieverbruik=vermogenxtijd
Zuinig met energie: zuinige apparaten, energielabels
Thermometers: thermometer, vloeistofthermometer, reservoir, stijgbuis, schaalverdeling, graden Celsius, digitale
thermometer, sensor, warmtevoeler, display, digitale weergave
Brandstoffen en verbranding: warmtebron, brandstof, aardgas, zuurstof, ontbrandingstemperatuur,
koolstofdioxide, waterdamp, warmte, ontsteken, reactieschema (methaan(g)+zuurstof(g)>koolstofdioxide(g)+waterdamp(g)+warmte), molecuulformule, onvolledige verbranding, koolstofmono-oxide,
koolstofmono-oxidevergiftiging
Centrale verwarming: verwarmingsketel, gasbrander, ontsteking, gasafvoerbuis, warmtewisselaar,
warmteoverdracht, pomp, verwarmingsbuizen, radiatoren
Temperatuurregeling: thermostaat, signaal, normwaarde, terugkoppeling
Warm water: geiser, waakvlam, boiler, combiketel, mengkraan, thermoskraan
Warmtetransport: warmtetransport, warmtegeleiding, radiatoren, warmtegeleider, warmtestraling, luchtledige
ruimte, absorberen, infrarode straling, warmtestroming
Warmte-isolatie: temperatuurverschil, isoleren, dubbel glas, gordijnen, spouw, spouwisolatie
M2-B1
M1-B6
nieuw
Verbranding in lichaam: glucose, glucose(s)+zuurstof(g)->koolstofdioxide(g)+water(l)+energie
Lichaamstemperatuur: koudbloedige dieren, warmbloedige dieren, winterslaap
M2-B7
M2-B2
M5-B7
M6-B3
M2-B3
M2-B6
M11-B2
M11-B8
nieuw
M2-B4
M11-B1
M2-B5
lichaamstemperatuur
Isolatie bij dieren: vet, haren, haarspiertjes, veren
Basisstof 7
Hoe wonen dieren?
Constante lichaamstemperatuur: warmteproductie, warmteafgifte, zweet, verhoging, koorts, bibberen,
(plaatselijke/algehele) onderkoeling
Temperatuurregelcentrum: temperatuurregelcentrum, temperatuurzintuigen, gevoelstemperatuur, kleding
Spechten: spechten, ketel
Wespen: koningin, werksters, wespenvolk, cellen, larven
Stekelbaarzen: nest, waaieren
Wevervogels: kolonies, bouwen van een nest
Tuin: nestkastje
Basisstof 8
Huishouden met beleid
Uitgaven: gezinsuitgaven, huishoudelijke uitgaven, vaste lasten, reserveringsuitgaven, kleine persoonlijke
uitgaven
Overzicht: inkomsten, tekort, extra inkomsten, lenen, bezuinigen, overschot, spaargeld, overzicht van inkomsten
en uitgaven
Begroten: begroting, begroten, financiële draagkracht
Kleedgeld: kleedgeld, berekenen
Rechten en plichten: consument, koopovereenkomst, bestelbon, kassabon, deugdelijk product, garantie,
garantiebewijs
Veilig klussen: klussen
Practica 2hv
Type
Opdracht 38: Geleiders en isolatoren
practicum
Opdracht 39: Aansluiten van een stekker
practicum
Opdracht 47: De temperatuur waarnemen
practicum
Opdracht 50: Je eigen thermometer maken
techniek
Opdracht 51: Meten met je eigen thermometer
practicum
Opdracht 54: Volledige en onvolledige verbranding
practicum
Vita, 1e druk
Opdracht 1: Waarom deze woning?
onderzoek M2-opdr1
Opdracht 3: Een advertentie maken
practicum M2-opdr3
Opdracht 7: Je kamer schetsen
techniek
M2-opdr7
Opdracht 9: Je kamer meten
techniek
M2-opdr8
Opdracht 10: Twee plattegronden
techniek
M2-opdr9
Opdracht 18: Schoonmaakmiddelen
onderzoek M2-opdr17
Opdracht 22: Memoryspel van veiligheidssymbolen practicum M2-opdr20
Opdracht 34: De stromende kraan
practicum M2-opdr33
24-7-2017
M2-opdr70
M2-opdr38
M2-opdr39
M2-opdr47
M2-B8
M2-B6
nieuw
Opdracht 60: Meten aan een thermoskraan
practicum
Opdracht 65: Warmtegeleiding
practicum
Opdracht 66: Stroming in water
practicum
Opdracht 71: Isolatie van je eigen huis
onderzoek
Opdracht 79: Invloed van kou op je handen
practicum
Opdracht 86: Hoe wonen dassen?
onderzoek
Opdracht 87: Een nestkasje bouwen
techniek
Opdracht 94: Kleedgeld?
onderzoek
24-7-2017
M2-opdr49
M2-opdr76
M2-opdr95
Module 3 HV | SPORTEN
Hoofddoel: kennis van eigenschappen die van belang zijn voor sporten, met name gezond sporten
Vita
1e druk
Basisstof 1
Een sport kiezen
Basisstof 2
Snelheid
Basisstof 3
Lenigheid
Basisstof 4
Kracht
Basisstof 5
Uithoudingsvermogen:
verbranding en
ademhaling
24-7-2017
Inspanning: lichamelijke inspanning, geestelijke inspanning
Samenwerken: individuele sport, teamsport, tactiek, ik-boodschap
Bewegen: lenigheid, kracht, snelheid, uithoudingsvermogen
Kiezen: waardevol, mening, argumenten
Afstand: afstand, symbool s, grootheid, eenheid, meter, kilometer, m, km, 1km=1000m, meetinstrument
Tijd: tijd, symbool t, seconde, minuut, uur, s, min, h, hour, 1uur=60minuten, 1minuut=60seconden
Nauwkeurig meten: sensor
Snelheid: km/h, snelheid, snelheid=afstand/tijd
Rekenen met formules: v=s/t, t=s/v, s=txv, snelheid in m/sx3,6=snelheid in km/h
Gemiddelde snelheid: gemiddelde snelheid
Skelet: hoofd, romp, ledematen, botten, inwendig skelet, geraamte, schedel, wervelkolom, borstkas, schoudergordel,
bekkengordel
Schedel: fontanellen
Functies skelet: beweging, stevigheid, bescherming
Botten: tussencelstof, beenweefsel, kalkzouten, lijmstof
Kraakbeen: kraakbeenweefsel
Stevigheid: pijpbeenderen, lang, rond, hol, constructie, boogconstructie, driehoekconstructie
Beenverbindingen: beenverbindingen, vergroeid, naad, starre verbindingen, lassen, lijmen, tussenwervelschijven,
gewrichten
Wervelkolom en schokbrekers: vering, dubbele S-vorm, rugspieren
Gewrichten: gewrichtskogel, gewrichtskom, gewrichtskapsel, gewrichtssmeer, kapselbanden, kogelgewricht,
scharniergewricht, los-vastverbinding, rolgewricht
Spieren: spierkracht
Krachten: zwaartekracht, veerkracht, grootheid F, newton, N
Spierstelsel: pezen, biceps, armbuigspier, triceps, armstrekspier, antagonisten
Versterken: spiraalveren
Krachtmeten: uitrekking=lengte op dit moment-lengte aan t begin, veerkracht
Krachtmeters: veerunster
Zwaartekracht: massa, grootheid m, eenheid gram, F=gxm
Wrijvingskracht: wrijvingskracht
Inspanning: energie, verbranding, zuurstof, brandstof, verbrandingsproducten, koolstofdioxide, water,
reactieschema, brandstof+zuurstof->koolstofdioxide+waterdamp+energie,
gucose+zuurstof=koolstofdioxide+water+energie, glucose, zweten, krachtsporter, duursporter, goede conditie
Ademhalingsstelsel: neusholte, mondholte, keelholte, strottenhoofd, luchtpijp, bronchiën, luchtpijptakjes,
longblaasjes, longhaarvaten, gaswisseling
M3-B1
M3-B2
M3-B3
M3-B4
M3-B5
nieuw
M3-B6
Basisstof 6
Uithoudingsvermogen:
bloed, spieren, voeding
Basisstof 7
Blessures
Basisstof 8
Doping
Vitale capaciteit: ademvolume, longvolume, vitale capaciteit, maximale zuurstofopname
Bloedsomloop: bloedsomloop, slagaders, haarvaten, aders
Dubbele bloedsomloop: kleine bloedsomloop, grote bloedsomloop, dubbele bloedsomloop, slagfrequentie,
slagvolume, minuutvolume, minuutvolume=slagfrequentiexslagvolume
Spieren: spiervezels, glycogeen, melkzuur, glucose->melkzuur+energie, spierpijn, spierbeschadiging
Sportvoeding: eiwitten, koolhydraten, sportdrank
Lichaamstemperatuur: zweet, kleding, deodorant
Blessures: sportblessures, warming-up, rekoefeningen, cooling-down
Spierblessures: spierscheuring, zweepslag, peesscheuring
Botblessures: botbreuken, röntgenfoto, gezet, gipsverband, gipszaag
Gewrichtblessures: kneuzing, drukverband, verzwikking, voetbalknie, meniscus, kniebanden, kruisbanden
Ontstekingen: ontstekingen, tennisarm, achillespeesontsteking
Hersenletsel: hersenschudding
Doping: doping, hormonen, anabole steroïden, cafeïne, amfetamine, efedrine, bloeddoping, hoogtestage, epo,
gezondheidscontroles
Practica 3hv
Type
Opdracht 9: Nee zeggen
onderzoek
Opdracht 12: Kosten van je favoriete sporten
onderzoek
Opdracht 16: Hoe groot is het sportveld
practicum
Opdracht 17: Invloed van hellingshoek op snelheid
onderzoek
Opdracht 20: Hoe snel ben je?
onderzoek
Opdracht 21: Uitwerking opdracht 20
onderzoek
Opdracht 22: Wereldrecords schaatsen
onderzoek
Opdracht 28: Hoe lenig ben je?
practicum
Opdracht 29: Hoe ver kun je vooroverbuigen?
onderzoek
Opdracht 36: Kraakbeen en been
practicum
Opdracht 37: De samenstelling van been
practicum
Opdracht 39: De vorm van botten
practicum
Opdracht 41: Stevigheid van de voeten
practicum
Opdracht 43: Voetafdrukken maken
practicum
Opdracht 47: De vorm van de wervelkolom
techniek
Opdracht 56: Je eigen kracht meten
practicum
Opdracht 57: Een spiraalveer uitrekken
practicum
24-7-2017
Vita, 1e druk
M3-opdr35
M3-opdr38
M3-opdr40
M3-opdr42
M3-opdr43
M3-B7
M3-B8
M8-B6
M3-B9
Opdracht 58: Kracht van een veerunster
practicum
Opdracht 60: Veerkracht meten
practicum
Opdracht 62: Wrijvingskracht meten
practicum
Opdracht 63: Lichamelijke inspanning en werking van organen
practicum
Opdracht 73: Bepaal je vitale capaciteit
practicum
Opdracht 83: Zweten
practicum
Opdracht 98: Cafeïne
practicum
24-7-2017
M3-opdr76
Module 4 HV | WAARNEMEN
Hoofddoel: kennis van de werking van enkele zintuigen en hun prikkels; kennis van enkele afwijkingen en oplossingen daarvoor
Vita
1e druk
Basisstof 1
Waarnemen
Basisstof 2
Voelen
Basisstof 3
Ruiken en proeven
Basisstof 4
Horen
Basisstof 5
Pas op je oren!
Basisstof 6
Zien
Basisstof 7
Kleuren zien
24-7-2017
Zintuigen: waarnemen, zintuigen, prikkels
Waarnemen: zintuigcellen, impulsen, hersenen, sensor
Reactie: drempelwaarde, gewenning, bewuste reactie, reflex
Zenuwstelsel: ruggenmerg, zenuwstelsel
Huid: onderhuids bindweefsel, opperhuid, hoornlaag, eelt, kiemlaag, lederhuid, zweetklieren, porie, talgklieren, talg,
acne
Zintuigen in de huid: tastzintuigen, drukzintuigen, warmtezintuigen, koudezintuigen, pijnpunten
Beschadigingen: zon, uv-straling, huidkanker
Voelen door dieren: snorharen, antennes, zijlijnzintuig
Ruiken: geurstoffen, neusholte, neusslijmvlies, reukzintuigcellen, reukharen, neusharen, trilharen,
geurherinneringen, reukstoornis
Proeven: smaakknopjes, smaakzintuigcellen, vier smaken, smaakstoornis
Geur: lichaamsgeur, zweetgeur, mondgeur, functie van geur, reukvermogen van honden, waterdieren en slangen
Geluidsbron: trilling, geluidsbron, natuurlijke geluidsbron, kunstmatige geluidsbron
Oor: oorschelp, uitwendig oor, trommelvlies, trommelholte, middenoor, gehoorbeentjes, hamer, aambeeld,
stijgbeugel, slakkenhuis, buis van Eustachius, evenwichtsorgaan
Horen: gehoorzintuigcellen, gehoorzenuw, gehoorcentrum
Frequentie: oscilloscoop, frequentie, hertz (Hz), toonhoogte, frequentie als formule (incl, symbolen),
frequentiebereik, richtinghoren
Verplaatsing: tussenstof, geluidssnelheid, geluidssnelheid als formule (incl. symbolen), stemmen
Geluidssterkte: geluidssterkte, decibel (dB), decibelmeter, gehoordrempel, pijngrens, gehoorschade, doofheid
Gehoortest: audiogram, nullijn
Gehoorverlies: tijdelijk gehoorverlies, oorsmeer, verkouden, oorontsteking, middenoorontsteking,
trommelvliesbuisje
Gehoorproblemen: doof, slechthorend, beschadigde gehoorzintuigcellen, gehoorapparaat, cochleair impantaat
Oog: iris, pupil, glasachtig lichaam, harde oogvlies, hoornvlies, vaatvlies, netvlies, lens, gele vlek, blinde vlek,
oogspieren
Zien: breking, scherp zien, straalvormig lichaam, accommoderen, totale gezichtsveld, diepte zien, gezichtsbedrog
Bescherming: oogkassen, wenkbrauwen, oogleden, wimpers, traanklieren, oogvocht, traanbuizen, pupilreflex
Licht: lichtbronnen, natuurlijke lichtbronnen, kunstmatige lichtbronnen, lichtstralen, diffuse terugkaatsing.
Schaduw: schaduw, randstralen
Spiegelbeeld: spiegelbeeld, spiegelschrift, spiegelwet, normaal, hoek van inval, hoek van terugkaatsing, hoek van
inval=hoek van terugkaatsing
Licht en kleur: spectrum, prisma, zakspectroscoop
Kleuren: absorberen, kleurenfilter
M4-B1
M4-B2
M11-B3
M4-B2
M4-B3
M4-B4
M4-B5
nieuw
M4-B5
M4-B6
M4-B7
M4-B8
nieuw
M4-B8
Basisstof 8
Bijzonder licht en
geluid
Kleuren zien: kegeltjes, staafjes, kleurenblind, fosforescentie, fluorescentie
Straling: infraroodstraling, ultraviolette straling, röntgenstraling, laserlicht
Geluid: ultrasoon geluid, infrasoon geluid, echografie, sonar
Practica 4hv
Type
Opdracht 11: Hoe goed kun jij voelen?
Vita, 1e druk
practicum M4-opdr7
practicum M4-opdr14
Opdracht 18: De gevoeligheid van je huid
practicum
Opdracht 19: Een deurmatsensor maken
techniek
Opdracht 26: Stof in de lucht
practicum
Opdracht 32: Test ruiken en proeven
practicum
Opdracht 36: Een geurspoor volgen
practicum
Opdracht 7: Een reflex
Opdracht 42: Geluidstrillingen zichtbaar maken
M4-opdr32
M4-opdr36
practicum M4-opdr50
Opdracht 43: Geluidstrillingen
practicum
Opdracht 45: Kenmerken van hoge en lage geluiden
practicum
Opdracht 48: Een mobieltje in vacuüm
practicum
Opdracht 49: Werking van een luidspreker
practicum
Opdracht 52: Tonen van snaren
practicum
Opdracht 54: Kenmerken van harde en zachte geluiden
practicum
Opdracht 61: Gehoortest: bepaal je frequentiebereik
practicum
Opdracht 66: Een eenvoudig gehoorapparaat maken
techniek
M4-opdr58
Opdracht 71: Blinde vlek
M4-opdr67
M4-opdr78
practicum M4-opdr91
Opdracht 73: Een beeld op het netvlies
practicum
Opdracht 74: Een camera maken
techniek
Opdracht 75: Je camera gebruiken
practicum
Opdracht 86: Lichtstralen
M4-opdr99
M4-opdr100
practicum M4-opdr104
practicum M4-opdr95
practicum M4-opdr85
Opdracht 88: Lichtgevoelig alarm maken
Techniek
Opdracht 89: Lichtgevoelig alarm testen
Techniek
Opdracht 78: Afstand schatten
Opdracht 84: De pupilreflex
24-7-2017
M4-B5
M4-B8
M4-B9
M8-B6
Opdracht 95: Een spectrum zichtbaar maken
Practicum
Opdracht 96: Spectroscoop
Practicum
Opdracht 100: Spelen met kleuren
Practicum
Opdracht 102: Warmteabsorptie
Practicum
Opdracht 103: Kleurenfilter
Practicum
Opdracht 105: Kleuren waarnemen
Practicum
Opdracht 107: Gekleurd licht mengen
Opdracht 108: Fluorescentie
Opdracht 111: UV-inkt zichtbaar maken
24-7-2017
M4-opdr112
M4-opdr114
M4-opdr118
Practicum M4-opdr120
Practicum M4-opdr122
Practicum M4-opdr128
Module 5 HV | WATER EN LUCHT
Hoofddoel: kennis van enkele eigenschappen van water en lucht; de invloed die deze eigenschappen hebben op de vorm en werking van enkele
transportmiddelen en organismen.
Vita
1e druk
Basisstof 1
Water
Basisstof 2
Geen leven zonder
water
Basisstof 3
Lucht
Basisstof 4
Leven van lucht
Basisstof 5
Drijven of zinken
Basisstof 6
Aanpassingen aan het
leefmilieu
24-7-2017
Water: grondwater, oppervlaktewater, zeewater, zoet water, zout water, hemelwater, neerslag
Functies van water: voedingsstof, bouwstof, transportmiddel
Fasen: vast, vloeibaar, gasvormig, waterdamp, kristalstructuur
Fase-overgangen: condenseren, stollen, verdampen, smelten, bevriezen, uitzetten, stoom, ijzel, sublimeren,
rijpen, rijp
Bevriezen: watermoleculen, uitzetten, koelvloeistof, vriespuntverlaging, kookpuntverhoging
Waterkringloop: waterkringloop
Water in je lichaam: cytoplasma, bloedplasma, bloedcellen, rode bloedcellen, witte bloedcellen, bloedplaatjes,
zuurstof, koolstofdioxide, urine
Water en planten: zwaartekracht, waterdruk, celspanning, vacuole, vacuolevocht
Stevigheid: vaatbundels, nerven, hout, jaarring, inwendig skelet, uitwendig skelet
Aanpassingen: waterplanten, waterdieren
Samenstelling lucht: stikstof, zuurstof, overig, edelgassen, formule van stoffen,
koolstofdioxide, indicator, waterdamp, luchtvochtigheid
Luchtdruk: luchtdruk, pascal (Pa), barometer, metaalbarometer, massa van lucht, perslucht, vacuüm,
Maagdenburger halve bollen
Drukverschil: onderdruk, bovendruk, pneumatische pomp
Ademhaling: ademhaling, ingeademde lucht, uitgeademde lucht, gaswisseling
Ademhalingsbeweging: ribademhaling, borstademhaling, borstbeen, ribbenkast, borstkas,
middenrifademhaling, buikademhaling, middenrif, actief proces, passief proces
Hemoglobine: hemoglobine, bloedarmoede, staalpillen, ijle lucht, hoogtestage, hoogteziekte
Problemen: fijnstof, longemfyseem, bronchitus, COPD, hooikoorts, allergie, taaislijmziekte
Ademhaling bij vissen: kieuwen, kieuwboog, kieuwplaatjes, kieuwholte, kieuwdeksel
Ademhaling andere dieren: huidademhaling, tracheeën, stigma’s
Ademhaling bij planten: glucose, fotosynthese, huidmondjes
Massa en volume: massa, 1kg=1000gr, 1L=1000cm3, 1cm3=0,001 liter, 1mL=1cm3,
volume=lengtexbreedtexhoogte
Dichtheid: dichtheid=massa/volume, in formule
Eenheden van dichtheid: g/cm3
Drijven of zinken: drijven, gemiddelde dichtheid, duikboot, ballasttanks, duiker, trimvest, perslucht, zwemblaas
van een vis
Aanpassingen bij planten : wortelstelsel, bladeren, waterplanten, zonplanten, schaduwplanten,
voorjaarsbloeiers
Aanpassingen bij dieren : voortbeweging, weerstand, luchtweerstand, wrijving, wrijvingskracht, gestroomlijnd,
M5-B1
M5-B2
M5-B3
M5-B4
M8-B3
M5-B2
M6-B2
M6-B4
M5-B4
M6-B3
M5-B5
M5-B4
M10-B6
Basisstof 7
De reinigende kracht
van water
Basisstof 8
Vliegen
voortstuwende kracht, zwemvliezen, straalaandrijving, oppervlaktespanning
Landdieren : zoolgangers, teengangers, topganger, hoefganger
Vogels : handpennen, grote slagpennen, armpennen, kleine slagpennen, luchtzakken
Amfibieën : amfibieën, larve, kikkerdril, kikkervisje, uitwendige kieuwen, inwendige kieuwen, longen,
huidademhaling, gedaanteverwisseling, metamorfose
Voortplanting : uitwendig bevrucht, inwendig
Lichaamhygiëne : talg, ziektekiemen, shampoo
pH : zuur, pH, base, wasactieve stoffen
Schoonmaakmiddelen : geconcentreerde zeepoplossing, dosering, zeepconcentratie
Kleding : natuurlijke vezel, plantaardige vezel, dierlijke vezel, synthetische vezel, nylon, acryl, polyamide,
polyester, mengvezel, isoleert
Etiket : maatetiket, merketiket, samenstellingsetiket, onderhoudsetiket, behandelingssymbolen, waskaart
Kleding wassen : sorteren, doseren, wasmiddelen, wastemperatuur, wasactieve stof
Waterhardheid : zacht water, hard water, kalkaanslag, ketelsteen, waterontharder
Vliegtuigen : liftkracht, propellers, straalmotoren, welvingskleppen, flaps
Zweven : zweefvliegtuig, deltavlieger, thermiek
Ballon : heteluchtballon, opwaarsekracht, luchtschip, zeppelin
Vectoren : vectoren, nettokracht,
Luchtweerstand : luchtweerstand, frontaal oppervlak, stroomlijning, parachute
@ opdrachtnrs nog aanpassen na 1e proef
Practica 5hv
Type
Vita, 1e druk
Opdracht 3: Zoutoplossingen maken
practicum
M5-opdr4
Opdracht 9: Temperatuurverloop tijdens koken van water
practicum
M5-opdr12
Opdracht 10: Temperatuurverloop tijdens smelten van ijs
practicum
M5-opdr13
Opdracht 12: Kookpunt van een zoutoplossing
practicum
M5-opdr17
Opdracht xx: De kracht van water en stevigheid van planten
practicum
M5-opdr27
Opdracht xx: Verbranding van kaarsvet
practicum
M6-opdr6
Opdracht xx: Aantonen van koolstofdioxide
practicum
M6-opdr8
Opdracht xx: Effecten van luchtdruk (1)
practicum
M6-opdr33
Opdracht xx: Effecten van luchtdruk (2)
practicum
M6-opdr34
Opdracht xx: Ei onder een stolp
demonstratiepracticum M6-opdr44
Opdracht xx: Koolstofdioxidegehalte van in- en uitgeademde lucht practicum
M6-opdr16
Opdracht xx: Beweging van de buikwand
practicum
M6-opdr18
Opdracht xx: Kieuwen van een vis
practicum
M5-opdr38
24-7-2017
M1-B1
M2-B7
M5-B7
M6-B7
M6-B8
Opdracht xx: Huidmondjes bekijken
practicum
Opdracht xx: Drijven en zinken
practicum
Opdracht xx: Een duikboot maken
techniek
Opdracht xx: Invloed van stroomlijning
practicum
Opdracht xx: Oppervlaktespanning
practicum
Opdracht xx: Een slagpen
practicum
Opdracht xx: Shampoo gebruik thuis
onderzoek
Opdracht xx: Shampoo vergelijken
onderzoek
Opdracht xx: Shampoo maken
practicum
Opdracht xx: Schoonmaakmiddelen
onderzoek
Opdracht xx: Microscopie: vezels
practicum
Opdracht xx: Brandproef
practicum
Opdracht xx: Werking van waspoeder
Practicum
Opdracht xx: Warme lucht van radiator
Practicum
Opdracht xx: Water in een stromingsbuis
Practicum
24-7-2017
M6-opdr28
M6-opdr87
M5-opdr39
M6-opdr80
M5-opdr68
M5-opdr69
M5-opdr70
M5-opdr77/78
M6-opdr77
Module 6 HV | VOEDING
Hoofddoel: kennis van eigenschappen van voedingsmiddelen en op basis hiervan keuzes kunnen maken ten aanzien van gezonde voeding en
voedselbereiding
Vita
1e druk
Basisstof 1
Voedingsmiddelen
Basisstof 2
Voedingsgewoonten
Basisstof 3
Gezonde voeding
Basisstof 4
Voedselproductie
Basisstof 5
Voedingsmiddelenindustrie
24-7-2017
Voedingsmiddelen: dierlijke voedingsmiddelen, plantaardige voedingsmiddelen
Voedingsstoffen: voedingsstoffen, brandstoffen, bouwstoffen, beschermende stoffen, reservestoffen,
koolhydraten, eiwitten, vetten, mineralen, kalk, ijzer, vitaminen, water, voedingsvezel
Jouw eten: indicator, glucose, zetmeel
Smaak: smaak, zintuigen, voedingsgewoonte, leefstijl, tijdsbesparing, afkomst
Keuze: klimaat, cultuur, gezondheid, uiterlijk, respect voor dieren, milieu, Max Havelaar, vegetariër,
veganist
Religie: christendom, orthodoxe joden, koosjer, moslims, halal, haram, ramadan, hindoeisme, boeddhisten
Gezond: voedingscentrum, schijf van vijf, voedingsadvies
Vetten: verzadigde vetten, onverzadigde vetten
Hoeveel: in balans, energiebalans, joule (J), kilojoule (kJ), calorie (cal)
Gewicht: overgewicht, obesitas, hart- en vaatziekten, kanker, suikerziekte, ondergewicht, BMI
Eetstoornis: anorexia nervosa, boulima nervosa, binge eating disorder, eetstoornis
Voedselovergevoeligheid: voedselallergie, voedselintolerantie, voedselovergevoeligheid
Bruine boon: zaden, zaadhuid, navel, poortje, kiemen, kiem, zaadlobben, levenscyclus
Wortels: wortelstelsel, hoofdwortel, zijwortels, wortelharen, functies (stevigheid, water, reservevoedsel)
Stengels: stengels, vaten, vaatbundels
Bladeren: bladsteel, bladschijf, nerven, hoofdnerf, zijnerven, bladmoes, fotosynthese, bladgroenkorrels,
glucose
Eetbare delen
Landbouw: landbouw, akkerbouw, tuinbouw, veeteelt, voedingsgewassen, landbouwhuisdieren
Akkerbouw: akkerbouw, akkers, gewassen, monocultuur
Tuinbouw: tuinbouw, boomgaard, glastuinbouw
Veeteelt: veeteelt, vlees, orgaanvlees, melk, grondstof
Voedselproductie: mest, kunstmest, gewasbeschermingsmiddelen, resistent, voedselketen, accumulatie
Voedingsmiddelenindustrie: ingrediënten, samengestelde producten, bacteriën, schimmels,
voedselverrijking, genetische modificatie, kweekvlees
Conserveren: conserveren, vriesdrogen, vacuum trekken, invriezen, pasteuriseren, sporen, steriliseren,
conserveermiddel, natuurlijk conserveermiddel, kunstmatig conserveermiddel, inblikken, drogen,
doorstralen, e-nummers, additief
Verpakken: verpakking, kant-en-klaar, reclame
M7-B1
M7-B4
M1-B1
M7-B1
M7-B7
M7-B9
nieuw
M7-B3
M7-B6
M7-B7
M9-B1
M7-B8
M7-B9
M9-B6
Basisstof 6
Voedsel bereiden en
bewaren
Basisstof 7
Vertering van mond naar
maag
Basisstof 8
Vertering van maag naar
anus
Voedselhygiëne: voedselhygiëne, kruisbesmetting, samonellabacterie
Voedselbereiding: bereiden, cellulose, koken, bakken, frituren
Kookapparaten: gaskookplaat, elektrische kookplaat, keramische kookplaat, inductiekookplaat,
heteluchtoven, magnetron, microgolven, combimagnetron, energieverbruik, veiligheid
Verspilling: verspilling, voedselbederf
Koelkast: koelmiddel, compressor, verdamper, vriezer
Verteringsstelsel: verteringsstelsel, darmkanaal, verteren, verteringsproducten, klier, verteringssappen,
enzymen
Mond: speeksel, speekselklieren, slijmvlies, slijm
Gebit: oppervlaktevergroting, snijtanden, hoektanden, kiezen, wortels, tandvlees, kroon, tandbeen,
zenuwen, tandglazuur, cement, wortelvlies
Tandformule: melkgebit, wisselen, verstandskiezen, volledig gebit
Aantasting gebit: tandplak, cariës, tandvleesontsteking
Gebitsverzorging: poetsen, fluoride, tandsteen, tandarts, composier, amalgaam, legering, gebitscorrectie
Gebit van dieren: plooikiezen, knipkiezen, knobbelkiezen, omnivoren, carnivoren, herbivoren
Mond naar maag: huig, slikreflex, strottenklepje, slokdarm
Darmperistaltiek: kringspieren, lengtespieren, peristaltische beweging, darmperistaltiek, antiperistaltische
beweging
Maag: maagsap, maagsapklieren, maagportier, brandend maagzuur
Twaalfvingerige darm: twaalfvingerige darm
Lever en alvleesklier: lever, gal, galblaas, emulgeren, alvleesklier, alvleessap
Dunne darm: dunne darm, darmplooien, darmvlokken, darmsapklieren, darmsap
Blinde darm: blindedarm, wormvormig aanhangsel, appendix
Dikke darm: dikke darm, cellulose, diarree
Endeldarm: endeldarm, anus, ontlasting
Ziekten en aandoening: maagzweer, prikkelbare darm, spastische darm, ziekte van Crohn, stoma
coeliakie, gluten
Dieren: alleseters, planteneters, vleeseters, herkauwen, pens, netmaag, boekmaag, lebmaag
Practica 6hv
Type
Opdracht 9: Watergehalte van voedingsmiddelen
practicum
Opdracht 10: Zetmeel aantonen
practicum
Opdracht 19: De internationale keuken
onderzoek
Opdracht 23: Jouw bewegingsdagboek
onderzoek
Opdracht 25: Jouw voedingsdagboek
onderzoek
Opdracht 34: Een geweekt zaad
practicum
Opdracht 38: Wortels van tuinkers
practicum
Opdracht 40: Een anjer
demonstratiepracticum
24-7-2017
Vita, 1e druk
M7-opdr9
M7-opdr46
M7-opdr34
M7-opdr33
M7-opdr84
M7-B2
Nieuw
M5-B7
M7-B4
M7-B5
nieuw
Opdracht 47: Wedstrijd: wie kent de meeste melkproducten
onderzoek
Opdracht 60: Reclames voor voedingsmiddelen
onderzoek
Opdracht 67: Ontwerp een kookdoos
techniek
Opdracht 68: Bouw een kookdoos
techniek
Opdracht 69: Je kookdoos uitproberen
practicum
Opdracht 74: Afkoelen door verdamping
practicum
Opdracht 93: Pepsine
practicum
24-7-2017
M7-opdr108
M7-opdr23
M7-opdr24
M7-opdr25
M7-opdr68
Leerjaar 2
24-7-2017