Mooi, mooier Middelland

Mooi,
mooier
Middelland
Bewoners, ondernemers en gemeente bundelen
krachten in CO CREATIE
INhoudsopgave
Voorwoord
4
Inleiding
7
Samenvatting
9
Middelland
Stadswijk in west
De spirit van middelland
Kwetsbaar en rauw
13
13
14
15
Uniek experiment
Startpunt zijn bewoners en ondernemers
Denken en doen
Samen ontdekken & leren
16
16
17
19
Programma
Leidende gedachte
Integrale inzet op plekken
Middellandstraat: op reis midden in rotterdam
Middellandplein: centrum van de wijk
Oostervantplein en omgeving
Branco van dantzigpark en omgeving
Johannes de vouplein en omgeving
Huize middelland
Verbindingen & routes
Van overlast naar leefbaarheid
AAN DE SLAG MET DOE-GELD
Communicatie & participatie
20
20
20
23
27
28
30
31
33
36
39
42
42
Samen doorgaan met co-creatie
44
Colofon
46
VOORWOORD
Mooi, mooier Middelland lijkt een bijzonder experiment. De stad maakt ruim baan
voor de inbreng van burgers. Sterker nog,
burgers trekken de kar van de ontwikkeling van Middelland. Grotere betrokkenheid en zichtbaarheid van burgers in ons
democratische proces is van belang. Met
200 mensen tijdens verschillende bijeenkomsten pakten de bewoners van Middelland die uitnodiging met enthousiasme
op. Ik nodig bijvoorbeeld ook vaak burgers
uit om gebruik te maken van het recht
om te komen inspreken. Zo is het ook in
Middelland begonnen. Burgers kwamen
inspreken waarop raadsleden mij vroegen
een plan te maken.
Deze samenwerking heb ik co-creatie
genoemd. Burgers uit de wijk werken
samen met het gemeentebestuur. Ambtenaren zijn in dit proces als echte ‘civil
servants’ aan de slag gegaan, als dienaren
van de publieke zaak. Ik heb gezien dat
ze de ideeën en dromen van burgers
hielpen concretiseren in het verhaal. Hier
zijn we de WIJ-maatschappij in wording:
samen werken aan een gemeenschappelijk
doel: een mooi, mooier Middelland. Ook
politiek is het experiment bijzonder. De
gereserveerde middelen (€ 7 miljoen voor
2016, 2017 en 2018) zijn bij de behande-
4 _
ling van de begroting van 2016 even niet
besproken omdat de burgers nog bezig
waren met het werken aan dit programma. Het is uniek dat daar ruimte voor is
en zegt iets over het draagvlak binnen de
Gemeenteraad voor dit experiment. Ik ben
daar trots op.
heid te leveren. Niet een interventie in de
gezondheidszorg zelf, maar een aanpak
in een ander domein leverde winst op. Zo
is het ook met dit programma. Door aandacht te hebben voor het mooier maken
van Middelland, leveren we een positieve
bijdrage aan de leefbaarheid en veiligheid.
Mooi, mooier Middelland is met grote
inzet en betrokkenheid door veel burgers
gemaakt. Ik ben geraakt door de aandacht
voor de ontmoeting die spreekt uit het
plan. Ook vind ik de focus op concrete
plekken een vondst. Er wordt gebruik
gemaakt van kracht en energie uit de
wijk. Ook heeft het plan zowel oog voor
dromen als voor daden. Deze combinatie
maakt het interessant voor verschillende
mensen, de doeners en de denkers.
Ik zie ernaar uit om dit programma
samen met kwartiermakers in de politieke
arena te presenteren. Een belangrijk en
lastig onderdeel ontbreekt nog. Niet alles
wat in dit verhaal te lezen is, zal kunnen
worden uitgevoerd. Middelen zijn beperkt.
Het is een lastige klus om gezamenlijk te
kiezen en prioriteiten te stellen. Daar kan
dit boekje bij ondersteunen. Bewaar het
daarom goed!
De aanleiding om met elkaar aan de slag
te gaan betrof een aantal hardnekkige
veiligheidsproblemen in Middelland. Het
programma dat voor ligt, heeft het bestrijden van onveiligheid niet als belangrijkste
aandachtsgebied. Dit wil niet zeggen dat
Middelland door dit programma niet
veiliger wordt! Soms moet je dingen doen
die niet onmiddellijk voor de hand liggen.
Neem de aanleg van de riolering als voorbeeld om een grote bijdrage aan gezond-
Ahmed Aboutaleb
Burgemeester van Rotterdam
Mooi, mooier Middelland _ 5
6 _
INLEIDING
Vanaf mei hebben bewoners en ondernemers uit Middelland samengewerkt aan
het toekomstbeeld voor een veiliger en
mooier Middelland. Wij hebben als kwartiermakers gefunctioneerd. Elk van ons
heeft zorg gedragen voor een werkgroep
waarin we samen met bewoners, ondernemers en ambtenaren van de gemeente
Rotterdam gewerkt hebben aan ideeën
en plannen voor een mooier Middelland.
Dit hebben we gedaan omdat de burgemeester ons uitdaagde invulling van een
programma ter verbetering van de veiligheid in Middelland te komen. Voor dit
programma was al een aanzienlijk budget
gereserveerd door het gemeentebestuur.
Aan de invulling van dat programma hebben wij de afgelopen maanden gewerkt,
maar nooit alleen. Naast talloze werkgroepen hebben we in een drietal grote bijeenkomsten in mei, september en november
zoveel mogelijk Middellanders betrokken
en gevraagd mee te doen. We zijn ons er
van bewust dat groot draagvlak cruciaal
is. ‘Wij’ moet betrekking hebben op zoveel
mogelijk Middellanders.
Hoewel het gereserveerde budget het
proces heeft aangejaagd, heeft dit verhaal
betrekking op meer: het is onze kijk op de
wijk. Deze blik is van betekenis voor het
(toekomstig) handelen in Middelland, van
de overheid, maar vooral voor onszelf. Wij
maken Middelland. De tekst in dit boekje
is in de wij-vorm geschreven. De wijk
maken doe je niet alleen.
Een woord van dank is op zijn plaats aan
al die bewoners en ondernemers die de afgelopen maanden veel tijd, denkkracht en
energie hebben geleverd om dit toekomstbeeld tot stand te brengen. Veel mensen
hebben op verschillende manieren hun
bijdrage geleverd: van het plakken van
prikkelende post-its tot het organiseren
van uitwisseling tussen buurtprojecten.
Het was zeer inspirerend om te mogen
meemaken hoe enthousiast bewoners en
ondernemers zich op de uitdaging van de
burgemeester hebben gestort:
”jullie zijn aan zet, geef
maar aan wat er volgens
jullie moet gebeuren om
Middelland veiliger en
mooier te maken!”
Ook een woord van dank aan de ambtenaren die in dit intensieve proces de
bewoners en ondernemers hebben ondersteund. Het vergde een andere manier
van werken, maar het resultaat van die
Mooi, mooier Middelland _ 7
V.l.n.r. boven: Jan Maas, Marieke Hillen, Ahmed
Aboutaleb, Tom Harreman
onder: Matthias Veen, Ikram Es Sanounni, Amina Hiba
inspanningen mag er zijn. Ook dank aan
die gebiedscommissieleden die met raad
en daad de bewoners en ondernemers hebben bijgestaan.
Mooi, mooier Middelland geeft aan waar
we met elkaar de komende jaren willen
investeren om Middelland nog veiliger en mooier te krijgen. Uitgangspunt zijn de initiatieven van bewoners en onder-
nemers. Dat is de basis waarop de investeringen plaatsvinden. De actuele bestuurlijke aandacht voor Middelland is een mooie
handreiking voor de ontwikkelingen in
8 _
de wijk. Maar voor een blijvend succes
zal ook in de toekomst extra politieke
aandacht voor Middelland vereist blijven,
al was het maar omdat we in Middelland
co-creatief aan de slag zijn!
Amina Hiba, Matthias Veen, Ikram Es
Sannouni, Ankie Stam, Marieke Hillen, Jan
Maas, Zakia Razzougui, Tom Harreman
(voorzitter gebiedscommissie Delfshaven)
SAMENVATTING
Middelland toont zich. Oude en nieuwe
netwerken bundelen zich om deze
dynamische stadswijk in het westen van
Rotterdam op allerlei manieren beter en
mooier te maken. Bewoners, ondernemers en gemeente willen de voorzichtig
ingezette opgaande lijn (sociaal en fysiek)
op allerlei manieren versterken. Dat
doen we in co-creatie. Vertrekpunt van
de co-creatie zijn de ervaringen en ideeën
van bewoners en ondernemers. Vervolgens hebben bewoners, ondernemers en
gemeente op basis van gelijkwaardigheid
in een vergaande samenwerking een wijkverbeterplan opgesteld. Deze innovatieve
manier is een prikkelende uitdaging om
elkaar te inspireren en gezamenlijk betere
resultaten te boeken. De nieuwe werkpraktijk is ook af en toe weerbarstig. Logisch,
want dat hoort bij innoveren. De burgemeester ondersteunt deze experimentele
werkwijze.
Voor het programma Mooi, mooier Middelland heeft de gemeente een bedrag van
€ 7 miljoen gereserveerd voor 2016, 2017
en 2018. Kwartiermakers - zelf bewoner
of ondernemer van Middelland - werkten
in zes werkgroepen (met een mix van
bewoners, ondernemers, ambtenaren) aan
het programma Mooi, mooier Middelland.
De gebiedscommissie is verantwoordelijk
voor het proces. Tijdens wijkbijeenkomsten en gesprekken op straat vond reflectie en uitwisseling met vele wijkbewoners
plaats. Op basis van (concept)plannen van
de werkgroepen en de uitkomsten van
twee bijeenkomsten in oktober, ontstond bijgaand verhaal.
In Mooi, mooier Middelland maken we
gebruik van het sociale, economische en
fysieke kapitaal dat in de wijk aanwezig
is: zoals de jeugd, ondernemers, moeders,
speelplekken en gevels van winkelpanden.
We geven dit potentieel de ruimte, schudden het wakker en zoeken het op. We
brengen mensen in contact met elkaar.
Ontmoetingen genereren energie om kennis, netwerk, ervaring (vakmanschap), tijd
en investeringen te delen. Deze energie
wordt zichtbaar op een aantal openbare
plekken. We halen graag het beste uit deze
publieke plekken door precies te kijken
en te handelen. Dit doen we samen met
mensen met verschillende achtergronden
en ervaringen. We hebben steeds aandacht
voor fysieke en sociale verbeteringen en
het verband daartussen. Bekijken we de resultaten van het cocreatie proces in samenhang dan kiezen
Mooi, mooier Middelland _ 9
#WEDOENHETWELZELF
SoCIAAL KAPITAAL VAN MIDDELLAND:
Verschillende plekken vormen
samen Huize Middeland
10 _
Mooi, mooier Middelland _ 11
we voor een integrale inzet op een aantal
plekken. Zo kiezen we voor een concentratie van inzet rond vier buurten met
pleinen. Ook kiezen we bewust voor het
versterken van een verzameling van bewonersinitiatief. We noemen deze verzameling kleinschalige locaties gezamenlijk
Huize Middelland, het Huis van de Wijk.
Ook investeren we vanzelfsprekend in het
bestrijden van overlast en criminaliteit
op de plekken waar zich dat voordoet. We
komen tot zes programmaonderdelen:
- Middellandstraat: op reis midden in Rotterdam
- Oostervantplein en omgeving
- Johannes de Vouplein en omgeving
- Branco van Dantzigpark en omgeving
- Huize Middelland, verbindingen & routes - Van overlast naar leefbaarheid Bij deze programma-onderdelen hebben
we concrete korte en langere termijn activiteiten benoemd. Het draait om een
beter verblijfsklimaat en een herstel van
het publieke leven. Kennis, ervaring en
vakmanschap van bewoners en ondernemers vertaalt zich in activiteiten rond
winkels, pleinen en huizen met een openbare functie. We versterken veerkracht, inbreng, talenten en initiatief om te komen tot duurzame verbeteringen.
Een bundeling van inzet en investering
door gemeente, ondernemers en bewoners
leidt tot meer dan de som der delen. Wij
merken dat er veel inspiratie en ‘zin’ is bij
ondernemers, bewoners en ambtenaren.
12 _
Het spreekt vanzelf dat we zo snel mogelijk van start willen….. Eigenlijk zijn we
al begonnen. Wat wij nodig hebben zijn
steeds meer medestanders en volmondige
‘ja’s’ voor onze avontuurlijke, innovatieve
en productieve reis door Middelland.
MIDDELLAND
Stadswijk in west
Middelland ligt in Rotterdam-West. Het is
een echte stadswijk met een mooie negentiende-eeuwse lay-out. De wijk kenmerkt
zich door een grote verscheidenheid en
afwisseling van prachtige singels, pleinen,
lanen, winkels, brede en smalle straten.
Middelland heeft vele verschillende
woningen, van sociale huurwoningen tot
chique stadsvilla’s. De centrale ligging in
Rotterdam is van meerwaarde. Stedelijke
voorzieningen zoals diergaarde Blijdorp,
Museum Boijmans van Beuningen en
het Centraal Station liggen op steenworp
afstand. Middelland kent twee stadstraten,
de Nieuwe Binnenweg en de Middellandstraat. Deze stadstraten zijn zeker
geen ‘middle-of-the road’ straten met de speciale en gevarieerde winkels, toko’s,
eettentjes, afhaalmogelijkheden en koffiebarretjes. De winkelstraten zijn
twee belangrijke oost-west verbindingen
richting het centrum.
Bijzondere kwaliteit van Middelland is
de totale mix van mensen: alles loopt
dwars door elkaar en geen enkele groep is
dominant. Het gaat om gekleurdheid en
diversiteit in alles en dat gaat verder dan
je op het eerste gezicht kunt waarnemen:
gezinnen, studenten, mensen in loondienst, zzp’ers, mensen zonder betaald
werk, mensen met diploma’s en zonder
diploma’s, recente nieuwkomers, kunstenaars en vele ‘gewone’ mensen. Sommigen
zijn geboren en getogen in RotterdamWest, velen (ver) daarbuiten.
Er zit talent in de wijk. Alia Azzouzi,
eigenaresse van espressobar Dates op de
Middellandstraat wordt dagelijks verrast
door persoonlijke verhalen en kleine
onverwachte ontmoetingen in haar onderneming.
“Het werkelijke verborgen
kapitaal van de wijk zijn
niet de panden, maar de
talenten, capaciteiten en
ervaringen van de grote
mix van mensen die hier
woont.”
Alia Azzouzi
Het is uiteindelijk deze unieke mix van
mensen, gebouwen, straten en sferen die
zorgt voor een boeiende grootstedelijke
dynamiek in Middelland.
Mooi, mooier Middelland _ 13
Singeldingen: pleisterplaats in het voorjaar
jong en oud
arm en rijk
geboren
getoge
in deze wijk
aan komen waaien
en blijven hangen
de wereld bekijkend in lagen en rangen
Iedereen heeft wel één
van de bijna tweehonderd nationaliteiten die deze wijk rijk is.
Ondernemend en initiatiefrijk, ondanks dat er gezeik is.
Het krioelt en verandert
vaak gaat het goed.
Diversiteit meandert hier
Zoals de Heemraadssingel dat doet
Derek Otte
(27 jaar, spreker en schrijver en
geboren en getogen in Middelland)
14 _
De spirit van
Middelland
Van oudsher zijn er al vele formele en
informele straatnetwerken in Middelland
die werken aan leefbaarheid en veiligheid.
Tegelijkertijd ontvouwt zich een nieuwe
kracht van mensen die in het gebied
wonen en werken en zich op allerlei
manieren organiseren en inzetten voor
herstel van publieke zaken: van initiatieven als Singeldingen en de Spoortuin, tot
een werkgroep voor en door jongeren en
meerdere Buurt Bestuurt-groepen. Het
bruist van inzet en activiteit. Van spelletjesmiddagen op een plein, koken voor
buurtbewoners, het begeleiden van kinderen bij hun huiswerk tot het organiseren
van kleinschalige dialogen over bijvoorbeeld religie. Het gaat om eigenwijze,
bescheiden, vriendelijke en eigenzinnige
mensen die hun vakmanschap, professie,
creativiteit, kennis en vaardigheden inzetten ten gunste van hun lokale woon- en
werkomgeving. Steeds meer bewoners en ondernemers
in Middelland bedenken zelf projecten
die antwoord geven op door hen geconstateerde mogelijkheden, problemen
of tekorten. Zij manifesteren zich op
inhoudelijke kwesties die er voor hen
toe doen, agenderen deze kwesties en/of
pakken kansen op plekken in de wijk om
er zelf mee aan de slag te gaan. Zij leggen
daarmee een vinger op maatschappelijke
tekorten en laten wegen zien hoe daarin
te handelen. Want Middelland kan zeker
nog mooier worden.
Kwetsbaar en rauw
Middelland is een wijk van contrasten.
Kwetsbare, rauwe en harde kanten van
het leven in een stadswijk zijn in verschillende gedaanten in Middelland aanwezig. Van asociaal gedrag van buren die
hun vuilnis op straat gooien tot en met
overlast van coffeeshops, drugshandel,
armoede, een schietpartij, scheldende
kinderen op pleinen en jongeren die om
allerlei redenen vanuit thuis minder
steun kunnen krijgen. De veiligheidsindex
laat zien dat vooral de elementen drugs
en overlast negatief afwijken van het
stedelijke gemiddelde.
Soms schuurt en wringt het samenleven
door wederzijds onbegrip, wantrouwen,
vooroordelen en de angst voor het onbe-
kende. Er zijn speelplekken die grauw en
stenig zijn en pleinen die weinig gebruikt
worden, terwijl er wel veel kinderen omheen wonen. Er zijn verpauperde gevels, vage panden
en verloederde winkels. De Middellandstraat is verzwakt. Veel winkeliers
hebben moeite om te overleven omdat er
te weinig klanten zijn.
Er wonen in Middelland mensen die
moeilijk rondkomen en mensen die om
verschillende redenen kwetsbaar zijn.
Potentiële capaciteiten en talenten van
een deel van de Middellanders worden
onvoldoende gezien, erkend en benut.
“… in deze Middellandse
Zee ontstaan eilandjes
door zwijgen. Met wat
meer contact in de
breedte en diepte, kan
de buurt samen tot
grote hoogte stijgen.”
Derek Otte, 23 september 2015
Mooi, mooier Middelland _ 15
UNIEK
EXPERIMENT
Startpunt zijn bewoners en ondernemers
In Middelland is een uniek en innovatief
experiment van wijkverbetering gaande.
Bewoners, ondernemers en gemeente
werken aan dit proces met de titel: Mooi,
mooier Middelland. Bewoners, ondernemers en ambtenaren komen samen met
de burgemeester tot een programma om
de wijk sociaal sterker, veiliger en mooier
te maken in 2016, 2017 en 2018. Dit heet
co-creatie. Met bewoners en ondernemers als startpunt vindt een spannende
omkering plaats. Niet het beleid van de
gemeente is leidend, maar de ervaringen,
dromen en daden van bewoners en ondernemers. Er is speelruimte om verrassende
ideeën een plek te geven.
“Ik heb een droom dat op
de groene heuvels van
de Spoortuin de kinderen
van gevluchte Syriërs en
de kinderen van vrije
Hollandse bakfietsmoeders, samen in het
hangnet spelen.
Ik heb een droom dat
het Johannes de Vouplein
waar gefrustreerde
burgers met politiehulp
luidruchtige jongeren
wegjagen, een oase van
vrolijke gezelligheid
wordt.
Ik heb een droom dat in
het Wijkpaleis een
gepensioneerde timmerman
zijn ambacht overdraagt
aan een groep Kaapverdische jongens en
dat ze dan samen een
bank maken voor het
Heemraadspark waar de
oudjes van Ettaouhid
lekker op gaan uitrusten.”
Bram Dingemanse, Thuis in West
16 _
Matthias Veen, kwartiermaker, licht de plannen
aan bewoners toe
Het experiment heeft breed draagvlak in
de gemeenteraad. Binnen enkele weken
zijn werkgroepen (mix van ambtenaren,
bewoners en ondernemers) aan de slag
gegaan en zijn meerdere wijkbijeenkomsten georganiseerd. Betrokken bewoners
en ondernemers gaan straten en pleinen op om mensen en ondernemers te
activeren en te signaleren wat er leeft en
speelt. Zes bewoners, de kwartiermakers,
zijn aanspreekpunt voor zes werkgroepen.
Gebiedscommissieleden zijn verantwoordelijk voor het proces en de voorzitter van
de gebiedscommissie heeft een actieve rol.
Niet alles wat in Middelland speelt, leent
zich overigens voor co-creatie. Zo hebben
investeringen in de luchtkwaliteit en
de funderingsproblematiek hun eigen
kaders.
Denken en doen
Een bundeling van inzet en investeringen
door gemeente, ondernemers en bewoners
leidt tot meer dan de som der delen. Zo zien wij bijvoorbeeld dat tijdens de co-creatie in Middelland het denken en
doen meer door elkaar heen loopt dan in
een ‘normaal’ beleidsproces. Het gegeven
Mooi, mooier Middelland _ 17
Denken door doen
dat de co-creatie intrinsiek gemotiveerde
wijkbewoners ruimte geeft, maakt dat er al aan de slag wordt gegaan. Ontmoetingen aan wijktafels versterken netwerken, genereren ideeën en ‘zin’ om aan het werk te gaan. Soms is een idee nog niet opgeschreven of betrokkenen geven er in werkelijkheid al gestalte
aan. In de ontmoeting zit de kracht voor
verandering.
Twee voorbeelden
Co-creatieproces: samen denken en doen
DENKEN EN DOEN GAAN
HAND IN HAND
Een wens voor de Middellandstraat
is een kwaliteitsverbetering van de
winkels. Naar aanleiding van deze wens
maakt de kwartiermaker alvast een
rondje langs de huidige winkeliers om
te praten over de straat, ondernemersvereniging en een kwaliteitsverbetering.
Vanzelfsprekend leidt deze actie weer tot
nieuwe reacties en acties.
UITWISSELING VERRIJKT
PROGRAMMA
Illustratief is een korte uitwisseling tussen de burgemeester en de zes kwartier-makers over jongeren in de wijk.
Na wat heen en weer gepraat, ontstond
een scherpe gezamenlijke ambitie en
werden enkele concrete activiteiten op
dit onderwerp gedeeld. De gezamenlijke
ambitie is om voor jongeren die thuis
18 _
onvoldoende steun ontvangen, omgevingen te creëren die hen stimuleren om
talenten te ontdekken en te benutten.
Een wijkbewoonster en mede-initiatiefnemer van het Wijk-paleis vertelde dat
zij werkt aan een serie wijkontmoetingen tussen kinderen en volwassenen
met verschillende beroepen; juist om
het voorstellingsvermogen en contacten
van de kinderen uit de wijk te vergroten.
De werkgroep voor en door jongeren zet
zich in voor de totstand-koming van een
locatie die jongeren stimuleert om meer
uit het leven te halen. De kwartiermaker
winkelstraat vertelt enthousiast over het idee om stageplaatsen te creëren. En de kwartiermaker sociaal vult aan
dat er een voorstel ligt om een stagemarkt te organiseren. Het co-creatieproces stimuleert extra kansen en inspiratie
en genereert denkkracht en acties.
Gebruik maken van kennis, netwerk en
ervaring van alle Middelanders
Samen ontdekken
& leren
Mooi, mooier Middelland is ook een proeftuin: samen ontdekken en leren bewoners, ondernemers en gemeente nieuwe
vormen van samenwerken. We bouwen
langzaam aan wederzijds vertrouwen. De
nieuwe werkpraktijk is af en toe weerbarstig en chaotisch. Soms schuurt en wrijft
het. Logisch, want dat hoort bij experimenteren en innoveren. Belangrijk is dat
we regelmatig de tijd nemen om gezamenlijk terug te kijken en vooruit te blikken.
Wat zijn opbrengsten en leerpunten van
de co-creatie? Deze inzichten bieden een
gezamenlijke grond waarop we verder
kunnen werken. En vanzelfsprekend
kunnen andere wijken en projecten in
Rotterdam er hun voordeel mee doen. Mooi, mooier Middelland _ 19
PROGRAMMA
Haal het beste uit
jezelf en uit de buurt:
leidende gedachte
Mooi, mooier Middelland is een WIJ-wijk,
een wijk waar je wil zijn. Het is een wijk
waarin mensen het beste uit zichzelf
halen en het beste uit de buurt. De sleutel
hiertoe ligt in ontmoetingen. Deze leveren
energie op die ervoor zorgt dat we samen
zelfstandig en aantrekkelijk zijn.
20 _
In Mooi, mooier Middelland maken we
gebruik van het sociale, economische en
fysieke kapitaal dat in de wijk aanwezig
is: zoals de jeugd, ondernemers, moeders,
speelplekken en pleinen. We geven dit potentieel de ruimte, schudden het wakker
en zoeken het op. We brengen mensen in
contact met elkaar. Ontmoetingen genereren energie om kennis, netwerk, ervaring
(vakmanschap), tijd en investeringen te
delen. Deze energie wordt zichtbaar op
een aantal publieke plekken: waaronder
winkels, buurten en pleinen. We halen
graag het beste uit deze openbare plekken
door precies te kijken en te handelen. We
doen dit samen met mensen met verschillende achtergronden, ervaringen en
perspectieven. Daarbij hebben we steeds
aandacht voor fysieke en sociale verbeteringen en het verband ertussen.
Integrale inzet
op plekken
Bekijken we de resultaten van het cocreatie proces in samenhang dan kiezen
we voor een integrale inzet op een aantal
plekken. Deze plekken zijn vooral gesitueerd in het noordelijke deel van de wijk,
Mooi, mooier Middelland _ 21
rondom de Middellandstraat. Dit heeft te
maken met het contrast ten opzichte van de Nieuwe Binnenweg, de andere
levensader van de wijk. Deze straat is recent opgeknapt en aangepakt. De focus
is daarom nu meer gericht op dit deel van
de wijk. We kiezen voor een concentratie
van inzet rond vier buurten met pleinen.
De reden dat we gekozen hebben voor
deze plekken is dat er a) iets mis is op of
rond deze plek en dat er b) initiatief is
om aan de slag te gaan met verbetering
van deze plek. Ook kiezen we bewust voor
het versterken van een verzameling van
satellieten van bewonersinitiatief. We
noemen deze verzameling kleinschalige
locaties gezamenlijk Huize Middelland
het Huis van de Wijk. Tot slot, investeren
we vanzelfsprekend ook in het bestrijden
van overlast en criminaliteit op de plekken waar zich dat voordoet. We komen tot
zes hoofdzaken: - Middellandstraat: op reis midden in
Rotterdam
- Oostervantplein en omgeving
- Johannes de Vouplein en omgeving
- Branco van Dantzigpark en omgeving
- Huize Middelland, verbindingen &
routes - Van overlast naar leefbaarheid Bij deze programma-onderdelen hebben
we concrete korte en langere termijn
activiteiten benoemd. Veel activiteiten
concentreren zich op bepaalde locaties.
Het zijn deze grotere en kleine openbare
plekken waar we de komende jaren in
Middelland vooral het verschil kunnen 22 _
en willen maken. Waarom? Ten eerste omdat op deze plekken meerwaarde ontstaat door het samenvallen van
bestrijden van overlast, het aantrekkelijker maken van straten en pleinen, het
transformeren van vastgoed (of juist niet)
en het investeren in (kwetsbare) mensen
en ondernemers.
Ten tweede stimuleren vooral concrete
openbare plekken het initiatief en de
inzet van bewoners en ondernemers.
De ervaring leert dat veel bewoners en
ondernemers het prettig vinden om bij te
dragen aan verbetering aan de hand van
een concrete publieke locatie zoals een
straat, plein of buurt. Sprekend voorbeeld
is Zakia Razzougui. Zakia woont vlakbij
het Johannes de Vouplein en wil het plein
graag verbeteren. Om die reden is zij
lange tijd actief geweest in Buurt Bestuurt
in haar buurt. Ze sloot zich aan bij de
werkgroep ‘kansrijke wijken’ omdat zij de
gezinsvriendelijkheid van het plein wilde
verbeteren, bezocht de werkgroep ‘sociaal’
om aandacht te vragen voor de jeugd en
merkte dat ze zich eigenlijk ook bij de
werkgroep ‘leefbaarheid’ zou moeten
aansluiten om een aantal overlast gevende
situaties te bespreken. Een integrale inzet
gericht op de buurt rond het Johannes de
Vouplein zal voor haar en haar buurtgenoten effectiever zijn en meer tot de
verbeelding spreken. Omgekeerd is het
Johannes de Vouplein door veel andere
bewoners uit de wijk genoemd als locatie
van aandacht.
Middellandstraat:
op reis midden in
Rotterdam
De Middellandstraat is verzwakt en raakt
achterop ten opzichte van andere winkelstraten in de omgeving waar intensief
inzet is gepleegd waaronder de Nieuwe
Binnenweg en de West-Kruiskade. Een
groot deel van de oorspronkelijk mooie
panden is verloederd en de uitstraling
van sommige winkels is verpauperd.
Het verblijfsklimaat van de openbare
ruimte laat te wensen over. Het fysieke en
economische profiel van de winkelstraat
is rommelig en veel ondernemers hebben
moeite met overleven omdat er weinig
klanten komen.
We vinden het belangrijk om ons de komende jaren te concentreren op de economische revitalisering van de winkelstraat
en goed ondernemerschap te stimuleren.
Verzameling
ideeën voor de
Middelandstraat
Mooi, mooier Middelland _ 23
Espresso Dates: lokale producten gemaakt door
vrouwen uit de wijk
Niet in de laatste plaats omdat de Middellandstraat en het Middellandplein een
centrale functie en uitstraling hebben
voor zowel de gehele wijk als dit gedeelte
van Rotterdam. Allereerst moeten de winkels, de straat
en de pleinen weer aantrekkelijk worden
voor wijkbewoners, in al hun diversiteit.
24 _
We willen graag dat veel meer bewoners
zich verbonden voelen met de straat en
de winkeliers. Dit kunnen we onder meer
bereiken door het aanbod van winkels en
voorzieningen beter aan te laten sluiten
bij de behoeften van bewoners, alsook
het huidige aanbod beter te ontsluiten.
Vanzelfsprekend is het belangrijk dat
ondernemers weten wat de behoeften van
bewoners zijn; dit is immers de basis van
een gezonde wijkeconomie.
Daarbovenop heeft de straat door de ligging in de stad, dichtbij het centrum
en in het verlengde van de West-Kruiskade
de potentie om straks mensen uit andere
buurten, steden en landen te trekken. We vinden het belangrijk om de verbinding met de West-Kruiskade te versterken
en willen graag dat de Middellandstraat,
samen met de West-Kruiskade, straks tot toeristische hotspot wordt benoemd in internationale populaire reisgidsen
zoals de Lonely Planet. Mensen reizen nu de gehele wereld rond om ervaringen op te doen. Maar in 2020 komt het winkelend publiek juist vanwege de enorme variatie aan verschillende belevenissen naar de Middellandstraat: op reis midden in Rotterdam.
Vertrekpunt bij het verbeteren van de
winkelstraat zijn het versterken van de
bestaande kwaliteiten. Dat zijn vooral de ondernemers, de panden en de ruimten voor verblijf. Nemen we de
moeite om de ondernemers op de straat
beter te ontdekken, dan zien we interessante winkels en ondernemingen zoals
Kapsalon Friday met Arganolie producten
uit Marokko en Espresso Dates met goede
koffie en lokale producten, gemaakt door
vrouwen uit de wijk.
Door middel van het uitwisselen van kennis en ervaringen willen we de kwaliteit van de ondernemers versterken. Ook
willen we de branchering van de straat
verbeteren en nieuwe ondernemers aan-
trekken die passen bij het thema ‘op reis
midden in Rotterdam’.
Het is belangrijk dat we snel zichtbare
resultaten kunnen boeken. De van oorsprong mooie panden en gevels, willen we
weer zichtbaar maken. Vieze en verpauperde rolluiken, luifels en gedateerde
reclame uitingen moeten verwijderd
worden en waar mogelijk worden de
(deels nog aanwezige) puien in oude staat
teruggebracht of vervangen door modernere varianten. In de straat zien we daar
reeds enkele goede voorbeelden van.
We willen deze kwaliteitsslag gaan
bereiken door middel van een combinatieaanpak waarbij verbetering van gevels,
plinten, binnenkant van de winkels én
een optimalisering van de bedrijfsvoering
centraal staan. We stimuleren pandeigenaren en ondernemers om in actie te komen
via een stimuleringsfonds en de deelname
aan het stimuleringsfonds te koppelen aan voorwaarden waarmee andere
speerpunten van het programma zoals
kwaliteit en uitstraling van ondernemingen ook gewaarborgd kunnen worden.
Met als motto ‘Made in Middelland’ produceren bewoners in keukens uit de wijk
straks speciale producten voor winkels
en horecagelegenheden op de Middellandstraat. Daarmee stimuleren we bewoners om onbenutte talenten te ontplooien.
Ook concentreren we ons op activeren
en ondersteunen van jongeren bij het
werken aan hun positieverbetering. We
noemen dit programma ‘Middellandstraat
Stagestraat’. Zo nodigen we ondernemers
uit om stageplekken en (kleine) banen
Mooi, mooier Middelland _ 25
te creëren. Uitwisseling over wensen en
behoeften van jongeren ontstaat middels
het op te richten Jongerenplatform (zie
ook onder kopje ‘Huis van de wijk, verbindingen & routes’). De gemeente staat op het punt om het
voormalige wijkcentrum aan de Middellandstraat te verkopen. Het gaat om twee
26 _
markante panden (nummer 103-111). Het
programma in deze panden moet, gezien
hun historie, formaat, plek in de straat en
plek in de wijk van publieke, sociale en
economische meerwaarde zijn. De panden
hebben de potentie om ruimte te bieden
aan publiekstrekker(s) voor buurtbewoners en mensen (ver) daarbuiten. Middellandplein:
centrum van de wijk
We vinden het belangrijk om de straat
aantrekkelijker te maken, onder andere
door meer groen toe te voegen. Extra
aandacht krijgt het Middellandplein. Het
plein maakt een desolate en rommelige
indruk en moet straks het kloppend hart
van de winkelstraat worden: een plek
van betekenis waar het prettig toeven is
en ontmoetingen en activiteiten plaats
kunnen vinden. Een programma van eisen
voor een nieuwe inrichting is in de maak.
Zo willen we dat het plein en de omliggende bebouwing straks visueel meer een
geheel gaan vormen en willen we een veel
groenere uitstraling. Ook willen we inzetten op het autoluw maken van de directe
omgeving van het plein. De functies van
de bebouwing aan het plein sluiten aan
bij het concept ‘op reis midden in Rotterdam.’ De inrichting maakt het
straks mogelijk dat horecazaken een terrasfunctie kunnen krijgen op het plein.
Er komt er een pop-up centrum op of aan
het plein. Dit is een cluster van kleine
mobiele-, verplaatsbare of ad-hoc ruimtes
die per dag voor een laag bedrag gehuurd
kunnen worden: om nieuwe winkelconcepten te ontwikkelen, activiteiten,
trainingen en voorlichtingen van bewoners en ondernemers te faciliteren en ter
ondersteuning voor activiteiten die op het
plein plaatsvinden.
Meerdere investeringen en activiteiten vinden in samenwerking met ondernemers, gemeente en bewoners plaats om Middellandstraat als
centrum van Middelland
de Middellandstraat en het Middellandplein te verbeteren. Hieronder de belangrijkste op een rij:
- Een combinatie-aanpak om te komen
tot verbetering van gevels, plinten, binnenkant van de winkels én een optimalisering van de bedrijfsvoering.
We stimuleren pandeigenaren en
ondernemers om in actie te komen via
bijvoorbeeld een stimuleringsfonds.
Deelname aan het stimuleringsfonds is gekoppeld aan enkele voorwaarden
om andere speerpunten van het programma zoals kwaliteit en uitstraling van ondernemingen te
waarborgen; Mooi, mooier Middelland _ 27
- Vergroten van variatie aan winkels dat past bij het motto ‘Op reis door
Middelland’ met inzet van een projectleider. De projectleider zal onder meer proactief innovatieve ondernemingen stimuleren om zich op de Middellandstraat te vestigen;
- Begeleiding van huidige ondernemers
en ondersteuning van ondernemersvereniging;
- Begeleiden van platform van pandeneigenaren;
- Aan de slag met het idee ‘Made in Middelland’; - Aan de slag met het idee ‘Stagestraat’
in samenwerking met ondernemers en het op te richten Jongerenplatform
(zie meer over het platform bij het
kopje ‘Huize Middelland’); - In vergaande samenwerking met
bewoners en ondernemers het Middellandplein als centrum van de wijk
herinrichten en programmering; - Opknappen van straat en pleinen door
het realiseren van groen in de openbare ruimte, hangplanten en extra
bomen;
- Kleine ingrepen uitvoeren om de straat
schoon, heel en veilig te maken en de
uitstraling te verbeteren. Het gaat om
zaken als het fiets-parkeren beter organiseren, grotere en mooiere afvalbakken plaatsen, goede (sfeer) verlichting
en kunst in de openbare ruimte;
- Verbeteren van het straatprofiel om
rust terug brengen in de straat;
- Bij verkoop door gemeente van het
pand op nummer 103-111 is het belangrijk dat het pand van publieke, sociale
28 _
en economische waarde is en blijft
voor straat en wijk. Oostervantplein
en omgeving
Het relatief grote Oostervantplein, het
sportcomplex met zwembad, sporthal,
bowlingbaan en cafetaria, de verborgen
groene speelplek het Dierenlandje en de
sportvelden op het Henegouwerplein:
het zijn kansrijke publieke plekken voor
stedelijke gezinnen. Wij zien voor wijk en
stad meerwaarde om deze omgeving, op
een steenworp afstand van het Centraal
Station en vele verschillende scholen, in
samenhang te versterken. Interessant aanknopingspunt is dat veel wijkbewoners,
van groot tot klein en van jong tot oud al
gebruik maken van het sportcomplex de
Oostervant. Er liggen in het gebied -met
de Oostervant als centrum- kansen om
contacten tussen buurtbewoners te bevorderen en wederzijds begrip te versterken.
Ook biedt het gebouw bij het Dierenlandje
mogelijkheden voor een binnenspeellocatie. Positief is dat de locatie zich recent
heeft aangesloten bij het netwerk Huis
van de Wijk (zie ook onder kopje Huis van
de Wijk, verbindingen & routes). Bekijken we de huidige situatie dan valt
op dat het Oostervantplein niet zo goed
wordt gebruikt en niet zo aantrekkelijk is.
Het Dierenlandje is een groene vriendelijke speelplek, maar kan beter worden
gebruikt. De sportvelden op het Henegouwerplein zijn fantastisch voor de jeugd,
maar de route ernaar toe kan prettiger. De indruk bestaat dat relatief veel bewoners in het wat anonieme gebied vooral
bezig zijn met rondkomen en weinig bewoners zich actief georganiseerd hebben.
Vanuit dit perspectief vraagt de Aleidisstraat en omgeving ook extra aandacht.
Meerdere investeringen en activiteiten
kunnen samen met bewoners, gemeente
en andere partners het Oostervantplein
en omgeving versterken. Hieronder de
belangrijkste op een rij: - Vraaggerichte buurtaanpak ter bevordering van betrokkenheid bij activiteiten onder bewoners die tot nu toe nog
niet bereikt zijn. In overleg formuleren
we de preciezere vraagstellingen en
stellen we preciezer het gebied vast
(aanbellen, aanspreken, activeren); - Ontwikkelen bewonerswerkgroep om
gebruik en inrichting van het Ooster-
vantplein te verbeteren met concentratie op spelen, sporten en ontmoeten;
- Uitvoeren van een actie-onderzoek
onder jongeren en andere mogelijke belangstellenden om er achter te komen of het plaatsen van fitness toestellen op het plein van meer-
waarde is en om er achter te komen of een groep jongeren mede verantwoordelijkheid wil dragen voor het
beheer van de fitness toestellen;
- Fysieke verbindingen en routes tussen
speelplekken verbeteren; - Vergroenen van Oostervantplein en
omgeving;
- Samen met bewoners versterken van onder andere de woonstraten
Aleiddisstraat en Jan van Avennesstraat (vergroenen, verbeteren van het spelen);
- Samen met initiatiefnemers van de locatie bij het Dierenlandje binnenspeel-activiteiten organiseren en
Mooi, mooier Middelland _ 29
Brancoparkdagen: Buurtgenoten geven hun
mening over het park
bekendheid ervan vergroten; - Functie van het sportcomplex de Oostervant als centrum voor wijkbewoners verder uitbreiden: gericht
op sport, kind-ouder activiteiten en
ontmoeting;
- Organiseren van wijkdialogen over betekenis van transitie van woningvoorraad in Middelland.
Branco van Dantzigpark en omgeving
Het Branco van Dantzigpark is in de
jaren negentig ontstaan, na de sloop van
een wasserij, om meer lucht en groen in
Middelland te creëren. Het is een grote
publieke ruimte in de wijk. De potentie
die deze openbare ruimte heeft voor 30 _
stedelijke gezinnen om te spelen en te
ontspannen komt niet goed uit de verf.
Waar dat precies door komt, is moeilijk
te zeggen. Maar gezien het feit dat er vele
mensen en kinderen vlakbij het plein wonen, wordt het slecht gebruikt. Het plein
lijkt weinig uitdagend voor kinderen, oogt
kaal en in de zomer is er weinig schaduw.
De Brancoparkgroep, een groep actieve
bewoners heeft deze kwestie geagendeerd
en zet zich in om met kleine fysieke ingrepen en activiteiten het verblijfsklimaat
op het plein te verbeteren. Zij organiseren
bijvoorbeeld Brancoparkdagen. Een locatie van Huize Middelland, Thuis
in West, heeft de sleutel gekregen van de
nu onbemande en gesloten Duimdrop.
Afhankelijk van het weer, gebruikt Thuis
in West de Duimdrop zo’n twee maal per week om met kinderen op het plein te spelen. Deze zomer heeft Thuis in West
tijdens hun zomerfeest met een grote
groep kinderen op het plein gekampeerd. - In overleg jongeren activeren en ondersteuning bieden bij het werken
aan de verbetering van hun positie.
Vlakbij het plein en aan de Middellandstraat liggen de Jan Porcellisstraat,
Jan Sonjéstraat en de Bellevoystraat.
Bewoners, gemeente en Woonstad werken
samen om deze woonstraten te verbeteren zodat er meer ruimte komt voor de
huisvesting stedelijke gezinnen, spelen,
ontmoeten en groen.
Johannes de Vouplein
en omgeving
Meerdere investeringen en activiteiten
kunnen samen met bewoners, gemeente
en mogelijk andere relevante partners het
gebied verbeteren. Hieronder de belangrijkste op een rij:
- Ontmoeten en spelen op het plein versterken door te investeren in de fysieke en sociale omgeving op en rond het park; - Vergroenen van de omgeving; - Veilige en betere wandel- en fietsroutes
creëren;
- Versterken van de woonstraten (meer
groen, meer ruimte voor spelen, wandelen en fietsen);
- Aanpak slechte en overlastgevende
panden; - In overleg een buurtaanpak uitvoeren
om de betrokkenheid van bewoners te verbreden en het isolement van bewoners met problemen te door-
breken. In overleg vindt preciezere formulering van de vraagstelling
plaats; Het Johannes de Vouplein is een publieke
buurtplek in Middelland waar prettig
spelen en plezierig ontmoeten in potentie
goed mogelijk zijn. De fysieke inrichting
van het Johannes de Vouplein is verouderd en stenig. Ook schuurt en wringt
in deze buurt het prettig samenleven
met enige regelmaat. Oudere jongeren
verdringen vrouwen, moeders en kleinere
kinderen van het plein. Omwonenden
ervaren té vaak overlast, bijvoorbeeld van lawaai tijdens late en nachtelijke uren.
De gezamenlijke inzet is om het publieke
leven op en rond het Johannes de Vouplein te herstellen zodat dit gebied weer
een prettige verblijfsplek wordt voor jong
en oud, waar mensen met verschillende
achtergronden elkaar kunnen ontmoeten.
Mooi, mooier Middelland _ 31
Spelen op het schoolplein van de Mariaschool
aan de Schietbaanlaan
Vanzelfsprekend reikt de inzet verder dan
het plein en de directe omgeving. Ook
de omliggende straten vragen aandacht.
De inzet is om middels een buurtaanpak
ervaringen en behoeften van bewoners
die tot nu toch nog niet bij het proces zijn
betrokken te verzamelen en betrokkenheid bij activiteiten die plaatsvinden te
vergroten.
Overlastgevende situaties pakken we aan
door te starten met een pilot van collectieve buurtbemiddeling 2.0. Wat houdt
dat in? Een bewonersondersteuner doet
onderzoek naar de zaken die volgens
32 _
bewoners de leefbaarheid van het plein en
de buurt bedreigen. Vervolgens vindt op
basis van feiten inzet plaats gericht op de
overlastgevers en overlastgevende situaties
(zie ook onder het kopje ‘van overlast naar
leefbaarheid’). Positief is dat meerdere bewoners reeds
actief zijn rond het Johannes de Vouplein
en zich inzetten om hun leefomgeving te
verbeteren. Daarbij is Ettaouhid, een van
de huizen van de wijk vlakbij gesitueerd
en is woningcorporatie Woonstad Rotterdam actief in het gebied.
Meerdere investeringen en activiteiten
vinden samen met bewoners, gemeente en
andere partners plaats om het Johannes
de Vouplein en de omliggende straten
verbeteren. Hieronder de belangrijkste op
een rij:
- Combinatie-aanpak van fysieke investeringen en het organiseren van
activiteiten en inzet op het plein ter
bevordering van samen buitenspelen
en samen ontmoeten;
- Creëren van veilige wandel- en fietsroutes voor ouders en kinderen, onder
meer door een zebrapad bij de Mariaschool aan te leggen; - Vergroenen van de buurt; - Vraaggerichte buurtaanpak om jongerenparticipatie te bevorderen en ‘restvermogens’ van jongeren te
benutten, creëren van omgevingen die jongeren in hun (intellectuele)
ontwikkeling stimuleren;
- Vraaggerichte buurtaanpak ter
bevordering van betrokkenheid bij
activiteiten onder bewoners die nu tot
nu toe nog niet bereikt zijn. In overleg
formuleren we preciezere vraagstellingen (aanbellen, aanspreken, activeren); - Starten van pilot collectieve buurtbemiddeling 2.0 met een bewonersondersteuner die overlastsituaties in beeld
brengt en samen met bewoners acties
ontwikkelt. De bewonersondersteuner
helpt bewoners bij het melden van
problemen & draagt bij aan een adequate opvolging en terugkoppeling
van meldingen.
Huize Middelland
Middelland kent meer dan tien huiskamers van de wijk, unieke knooppunten
van bewonersactiviteit. Het zijn kleinschalige en zeer verschillende locaties,
verspreid over de wijk. De verzameling
van deze knooppunten noemen we Huis
van de Wijk. Vanuit deze kleinschalige
locaties vinden activiteiten en ontmoetingen plaats. Het zijn goede voorbeelden van
waardevolle en betekenisvolle plekken in
de wijk waar mensen worden uitgenodigd
om mee te doen en zich in te zetten voor
straat, buurt en medemens.
De meeste van deze plekken en bewonersinitiatieven zijn ontstaan vanuit
de behoefte om elkaar te ontmoeten
op straat- of buurtniveau. Maar er zijn
ook initiatieven die zich bijvoorbeeld
richten op groen en avontuurlijk spelen,
het stimuleren van zorgen voor elkaar
en het zichtbaar maken van ambachten
in de wijk. Door het organiseren van
activiteiten ontstaat uitwisseling tussen
oud en jong, arm en rijk en mensen met
verschillende leefstijlen. Wederkerigheid
is bij de meeste initiatieven het principe.
Doe je mee aan activiteiten, vragen ze een
(kleine) bijdrage op basis van je interesses en mogelijkheden, dit ter versterking
van de activiteit en/of ontwikkeling van
de huiskamer van de wijk, buurttuin of
bewonersinitiatief.
Mooi, mooier Middelland _ 33
HUIZE MIDDELLAND
34 _
Mooi, mooier Middelland _ 35
Verbindingen & routes
In Middelland versterken en verbinden we
alle initiatieven. Het gaat om meer dan
tien locaties of initiatieven: Spoortuin,
Vereniging ter Bevordering, Oostervant,
Werkgroep jongeren Middelland, Wijkpaleis, Dierenlandje, Oranjerie, Ettaouhid,
Buurtatelier, Thuis in West, Zorgvrijstaat,
Singeldingen.
Centraal uitgangspunt is de kwaliteit die al aanwezig is: de actieve bewoners,
activiteiten, buurt- en straatnetwerken en locaties. Door onderlinge verbindingen
te maken, versterken we de (formele en
informele) actieve bewonersnetwerken in Middelland. De plekken bouwen aan
een gezamenlijk netwerk en organiseren
uitwisselingen van kennis, ervaring, vakmanschap, spullen, mensen en programma. We willen graag het beste uit deze afzonderlijke plekken halen en
dat begint bij elkaar inspireren en van
elkaar leren.
straten naar de groene en avontuurlijke
Spoortuin. De oogst in de Spoortuin is
gebruikt tijdens de aanschuifmaaltijden
van Zorgvrijstaat. En een aantal locaties
publiceren reeds hun activiteiten op de facebookpagina van ‘Mooi, mooier
Middelland’. Naast versterking van het netwerk Huize
Middelland, investeren we ook in het
versterken van de fysieke verbindingen in
de wijk. Op logische plekken in de wijk
willen we graag veilige en gebruiksvriendelijke oversteekplaatsen, wandel- en
fietsroutes creëren.
Ook willen we - daar waar bewoners zich
er voor inzetten - het verblijfsklimaat en
leefklimaat van straten en kleinschalige
openbare plekjes verbeteren, bijvoorbeeld
door middel van vergroening. Een interessant initiatief dat daar goed op aansluit
is de ‘Droomstraat’ waar enkele mensen
zich voor inzetten in een aantal straten in
Noord-Middelland (o.a. de Beatrijsstraat). Daarnaast investeren we in: De plekken en initiatieven gaan hun gezamenlijke inzet en activiteiten zichtbaar en kenbaar maken. Het gaat om meer dan de som der delen; het is de
verzameling van locaties die ruimte biedt
aan veel verschillende bewoners en een
grote variatie aan activiteiten.
Het aantal locaties dat meedoet kan wisselen. Dankzij de co-creatie is het aantal reeds uitgebreid. Ook is de wederzijdse uitwisseling al begonnen. Thuis
in West gaat met kinderen uit de stenige
36 _
- Het oprichten van een Jongeren-
platform en het opzetten van een
Steunpunt voor Jongeren. In overleg
met het Jongerenplatform vinden vervolgens activiteiten plaats ter bevordering van de participatie en ontwikkeling van jongeren in de wijk;
- Het organiseren van een wijkcongres
voor vrouwen waar we kunnen vaststellen hoe verschillende groepen
vrouwen uit de wijk in het kader van
‘Mooi, mooier Middelland’ aan hun
Thuis in West gaat met kinderen naar
de avontuurlijke Spoortuin
eigen ontwikkeling willen werken.
Op basis daarvan maken we een apart
wijkplan voor de emancipatie en participatie van vrouwen; - Het initiëren van een extra locatie in Middelland-Zuid. Wellicht door te starten met een gerichte buurt-
aanpak in de Vliegerstraat waar ook de wens is uitgesproken door bewoners om een binnen speelplek te creëren.
- Inventarisatie van het huidige aanbod.
Wat doen de huiskamers van de wijk,
de initiatieven, de buurttuinen, de
instellingen die betrokken zijn? Wie is
erbij betrokken? Wat is de betekenis
en waarde ervan? Op basis van de uitkomsten van de inventarisatie kunnen
gezamenlijk ambities ten aanzien van
mogelijke uitbreiding van het aanbod
geformuleerd worden (aan de hand van
wensen, behoeften, mogelijkheden en
draagvermogen);
- Ontwikkelen van een duurzaam
netwerk Huize Middelland ten bate
van uitwisseling van kennis, ervaring,
vakmanschap, spullen, mensen en programma;
- Versterken van de zichtbaarheid van
de plekken. De opgave is om enerzijds
Mooi, mooier Middelland _ 37
Gezamenlijk
ambities formuleren
kenbaar te maken dat het om een verzameling gaat en anderzijds om aparte ‘identiteiten’;
- Meer bekendheid geven aan het Huize
Middelland en het programma dat er
plaatsvindt; - Specifiek investeren in (zichtbaar maken en ontsluiten van) het kinderprogramma met binnen- en
buitenspelen;
- Verduurzamen van de vastgoedpositie
van de verschillende locaties. Voor enkele initiatieven is de vastgoed-
positie onzeker door tijdelijke contracten en/of tijdelijke lagere huurcontracten;
- In samenwerking met het netwerk
Huize Middelland kan op verzoek op
specifieke plekken vraaggericht actie- en buurtonderzoek plaatsvinden
onder (tot dan toe niet bereikte) bewoners in de nabije omgeving;
- Investeren in groene en gebruiks-
38 _
vriendelijke wandel- en fietsroutes en
oversteekplaatsen: nadrukkelijk ook in
de nabije omgeving van de scholen;
- Het versterken van het verblijfklimaat
en leefklimaat van straten en het
verbeteren van kleinschalige openbare
plekjes (daar waar bewoners zich er
voor inzetten). Voorbeelden van interessante initiatieven die hier op
aansluiten zijn de woonstraten in de
buurt van het Branco van Dantzigpark
(zie ook onder kopje ‘Branco van Dantzigpark en omgeving’) en het initiatief van de ‘Droomstraat’ in onder andere de Beatrijsstraat.
Van overlast naar
leefbaarheid
Vanzelfsprekend willen we inzetten op het
wegnemen van bedreigingen als gevolg
van criminaliteit, onveiligheid en overlast.
Dat doen we natuurlijk op de plekken
waar zich dat voordoet in de wijk. Als deze
plekken samenvallen met de gebiedsontwikkeling van ‘onderop’ in de vier
buurten met een geconcentreerde inzet of
als overlast zich manifesteert in vastgoed
waar ook bewonersinitiatief aanwezig is,
vindt extra afstemming en uitwisseling
onder betrokkenen plaats. Want uitgangspunt bij de uitvoering van de overlastbestrijding is een vergaande samenwerking
tussen gemeente, bewoners, ondernemers
en professionele organisaties. De vorm
van deze samenwerking verschilt per
onderwerp. Sommige bedreigingen vragen
vooral inzet van politie en justitie en
andere situaties vragen inzet van bewoners. Daarbij is het belangrijk dat we zo
precies mogelijk kunnen benoemen waar
het bij de overlast om gaat; welke soorten
overlast ervaren mensen en wie of wat is
de ‘oorzaak’ daarvan? Het is noodzakelijk
om subjectieve belevingen, objectieve
gegevens en feiten bij elkaar te brengen
zodat een scherp inzicht ontstaat en op
basis van de verschillende perspectieven
effectieve oplossingen kunnen ontstaan. Bij de bestrijding van overlast en onveiligheid is het in alle gevallen cruciaal dat er
een heldere meldingsprocedure is. Niet
alleen moet duidelijk zijn waar mensen
moeten melden, maar ook hoe de melding
moet worden beschreven. En vanzelfsprekend is het noodzakelijk dat er een
adequate opvolging en terugkoppeling
plaatsvindt. Onderdeel van het programma ‘Mooi
mooier Middelland’ is een overlastagenda
waar de volgende vijf onderwerpen zijn
benoemd:
1. Vermindering van de overlast van opvangvoorzieningen ’s-Gravendijkwal
Er is reeds een politiek besluit genomen
om de concentratie van opvangvoorzieningen te verminderen op de ’s-Gravendijkwal. Bewoners van de werkgroep
leefbaarheid zijn echter van mening dat
verdunning van de maatschappelijke
opvang niet gewenst is. Zij vrezen dat
verplaatsing juist zal leiden tot meer
overlast op straat. Bewoners georganiseerd
in vereniging BOOG (bewonersvereniging
’s Gravendijkwal) zijn een andere mening
toegedaan. De bewoners van Middelland
zijn niet eensgezind over de wenselijkheid
van de vermindering van overlast door het
wegnemen van een opvangvoorziening.
Bewoners uit de werkgroep onderstrepen
dat de financiële middelen slechts één
keer kunnen worden uitgegeven en vragen
zich af of het verplaatsen van een voorziening niet teveel kost. De bewoners van
de werkgroep verwachten dat uitbreiding
van ambulant werk en het organiseren
van een adequate beheerstructuur met
omwonenden meer resultaten zullen boeken dan het verminderen van de opvang.
Inmiddels is er al een beheerplatform in
de straat opgezet als onderdeel van het
plan van aanpak verdunning maatschap-
Mooi, mooier Middelland _ 39
Samen werken aan een schone wijk
pelijke opvang ’s-Gravendijkwal. Naast het
initiëren van maatregelen om de overlast
van de opvangvoorzieningen zo gering
mogelijk te houden, speelt het platform
een rol bij de uitvoering van de verdunningsvoorstellen.
2. Aanpak ondermijning en aanpak overlastgevende panden en functies
Ondermijning betreft de raakvlakken
tussen de boven- en onderwereld zoals
een onderneming die wordt gebruikt
voor witwaspraktijken of als dekmantel
voor andere vormen van criminaliteit.
40 _
Bij overlastgevende panden kan het gaan
om panden met overlastgevende functies in woonstraten die gezien hun aard
(bijvoorbeeld horeca of shisha-lounges)
niet in woonstraten thuishoren, overlast
veroorzaken en een negatieve uitstraling
op de buurt hebben. Ook kan het gaan
om overlastgevende panden met langdurige leegstand, achterstallig onderhoud,
krakers of een combinatie ervan. In Middelland zijn overlastgevende
panden en overlastgevende functies in
kaart gebracht. Momenteel staan zo’n 30
panden op een zogenaamde pandenlijst.
Deze lijst geeft een overzicht van overlast
en aanpak per pand. Vanzelfsprekend
is de pandenlijst een dynamische lijst:
aangepakte panden gaan van de lijst af en
door veldwerk en op basis van overlastmeldingen kunnen nieuwe panden worden
toegevoegd. De inzet is om elk jaar 15
overlastgevende panden in Middelland
aan te pakken. Er is niet gewacht tot de
plannen helemaal klaar waren om met
de uitvoering van de pandenaanpak te
starten. Dit heeft reeds tot een aantal
positieve resultaten geleid.
Met vier coffeeshops in de wijk, is Middelland een concentratiegebied. Een
combinatie van horeca, coffeeshops, seksinrichtingen en opvanghuizen zorgt bij
bewoners voor druk op de woonbeleving.
Om die reden willen we overlastgevende
functies in woonstraten stevig aanpakken
en waar mogelijk verplaatsen. In 2018
is Middelland geen concentratiegebied
van coffeeshops meer en is het aantal
aanwezige coffeeshops verminderd met
minimaal één.
3. Aanpak verschillende vormen van
door bewoners en ondernemers beleefde
overlast
In een wijk waar bewoners hun oren en
ogen open houden, actief overlast melden
en niet het gevoel hebben dat zij alleen
staan, maar zich gesteund weten, vindt
sneller signalering van storende en onaangename zaken plaats en krijgen verloedering en criminaliteit minder kans. Het
versterken van buurtkracht en bewonerskracht ter bevordering van de veiligheid is
daarom een belangrijk speerpunt van het
programma. Er is geen allesomvattende
remedie om daartoe te komen. We zoeken
aansluiting bij bestaande netwerken in
straten en willen deze versterken. Soms
betekent dit een aanmoediging of een
impuls aan een Buurt Bestuurt-groep.
Sommige straten in Middelland hebben
een zeer adequaat netwerk gericht op het
bestrijden van overlast, andere straten
hebben dit niet.
Het voorstel is om een bewonersondersteuner in te zetten die in principe alle
meldingen van overlast (niet zijnde de
eenvoudige klachten) gaat opvolgen door
een onderzoek te doen en met degene die
overlast ervaren een actieplan opstellen. We noemen dit ook wel collectieve
buurtbemiddeling 2.0. We stellen voor om
hiermee met een pilot te starten in het
gebied rond het Johannes de Vouplein.
Ook vinden we het belangrijk om melders
te faciliteren met een Middelland Veilig
App. Tevens is het belangrijk om bewuste
motieven van mensen om niet te melden
te kennen en weg proberen te nemen. Ook
communicatie met mensen die overlast
melden is belangrijk: we willen zichtbaar
maken dat bewoners voor hun buurt staan
en laten weten wat er met meldingen en
signalen is gedaan.
4. Een schoon en heel Middelland
Vuil en rommel op straat is een storende
vorm van overlast in de beleving van
vele bewoners. We constateren dat op
de agenda’s van de verschillende Buurt
Bestuurt-groepen enkele storende zaken
voor een schone en hele buitenruimte al
Mooi, mooier Middelland _ 41
veel te lang blijven staan. Sommige Buurt
Bestuurt-groepen zijn nog erg actief, maar
er zijn ook bewoners afgehaakt.
In 2016 willen we in ieder geval dat
belangrijke knelpunten de agenda’s van
de Buurt-Bestuurt-vergaderingen zijn opgelost of met goedkeuring zijn afgevoerd.
Ook vindt in het kader van een schone en
hele wijk inzet op betere handhaving en
gedragsbeïnvloeding plaats. In Rotterdam
Noord heeft de afdeling Schone Stad van
de gemeente Rotterdam ervaring met een
interessant project waarbij jongeren die
helpen om de wijk schoon te maken een
zakcentje krijgen. We willen dit project
graag ook in Middelland starten.
5. Ontwikkelen bewoners- en buurtkracht
Een effectieve aanpak van overlast veronderstelt dat de buurt zelf een regulerend
vermogen heeft. Een veilige wijk is een
weerbare wijk. Om zelfregulerende vermogen te stimuleren lanceren we een wijkinvesteringsspel. Dit spel gaat er
vanuit dat bewoners meer betrokken
zijn bij de buurt als zij ook zelf kunnen
investeren.
Met een wijkinvesteringsspel maken we
alle bewoners mede-investeerders van de
leefbaarheid in Middelland. We geven
bewoners letterlijk een gedeelte van het
beschikbare budget. Alle bewoners krijgen
een cheque ter waarde van een klein bedrag en door elkaar op te zoeken kunnen
zij geld bijeen brengen om zelf activiteiten te financieren ter bevordering van de
leefbaarheid.
42 _
AAN DE SLAG MET
DOE-GELD
Onderdeel van het programma ‘Mooi,
mooier Middelland’ is het ‘doe-geld’.
Het ‘doe-geld’ is nodig om snelle acties uit
te kunnen voeren. Het gaat om kwesties die voor bewoners en ondernemers
cruciaal zijn en op korte termijn opgelost
kunnen worden, bijvoorbeeld met een
gezamenlijke ‘doe-dag’. Een voorbeeld
zijn de prikkelbosjes bij het Johannes de
Vouplein. Tijdens de doe-dag: ‘weg met de
prikkelbosjes’ kunnen gemeente en bewoners samen de prikkelbosjes verwijderen,
gebruiksvriendelijk groen terug planten
en bijvoorbeeld boomstammen als speelobject neerleggen.
Communicatie &
participatie
Het is belangrijk dat we blijven investeren
in de communicatie en participatie. We
willen mensen goed kunnen informeren
over het gehele programma ‘Mooi, mooi
Middelland’, de zes afzonderlijke programmaonderdelen en de activiteiten die
plaats gaan vinden. We zien het als een
gezamenlijke taak van gebiedscommissieleden, ambtenaren en bewoners om zo
veel mogelijk Middellanders te bereiken
en uit te nodigen om mee te doen.
Co-creatie genereert meerwaarde, maar
het kost ook iets. Er vinden vele ontmoetingen plaats en we willen nadrukkelijk
aandacht besteden aan de kwaliteit en
diversiteit van deze ontmoetingen. Ook
De Middeland Post: zoveel mogelijk bewoners en
ondernemers betrekken
willen we samen leren van de co-creatie.
Daarbij willen we investeren in de verdere
ontwikkeling van een wijkgemeenschap.
Dit is immers het kapitaal om tot duurzame verbeteringen en ontwikkelingen
te komen. Met elkaar ga je in de wijk aan
de slag. Tijd en (financiële) middelen zijn
nodig om dit vorm te geven: zoals communicatiemiddelen, extra inzet van een interessante spreker of aanvullende expertise,
catering, een bedankje en zaalhuur. Mooi, mooier Middelland _ 43
SAMEN DOORGAAN
MET CO-CREATIE
Betrokken Middellanders met burgemeester Aboutaleb
Het co-creatie experiment ‘Mooi, Mooier
Middelland’ is uitdagend, spannend en
innovatief. Vertrekpunt in het proces
zijn ervaringen en ideeën van bewoners
44 _
en ondernemers. Vervolgens zijn bewoners, ondernemers en gemeente op een
gelijkwaardig niveau samen aan het
werk gegaan om een kwalitatief zo goed
mogelijk programma te bedenken en de
uitvoering ervan mogelijk te maken. Het
proces genereert enthousiasme, inzet en
betrokkenheid. Tegelijkertijd schuurt en
wringt het soms. Logisch, want ook dat
hoort bij innovatieve processen.
Bijzonder is dat co-creatie plaatsvindt
op basis van een overheidsbudget van 7
miljoen. Deze extra middelen zijn nodig
om de potenties van Middelland als
kansrijke wijk, daadwerkelijk waar te kunnen maken. Daarnaast kunnen meerdere
onderdelen uit het programma ook uit
de ‘reguliere’ middelen van bestaande
beleidsprogramma’s gerealiseerd gaan
worden. Aparte plannen met een begroting maken dit inzichtelijk.
kapitaal en potenties die in het gebied
aanwezig zijn. Door talenten, veerkracht
en inbreng te versterken, komen we tot
duurzame verbeteringen.
Het is niet zomaar dat bewoners, ondernemers en ambtenaren zich samen
inspannen om Middelland te verbeteren.
De wijk verdient het om juist nu een
flinke zet te krijgen. Het tij is gunstig. Het
is een productieve manier om collectief
het hoofd te bieden aan bedreigingen en
kansen te benutten voor een Mooi, mooier
Middelland.
Kijken we vooruit, dan is het voor het
welslagen van het programma cruciaal
dat bewoners, ondernemers en gemeente
actief en gelijkwaardig mee blijven doen.
Wij willen om die reden graag blijven experimenteren in Middelland en de
ruimte krijgen om door te gaan met het
proces van co-creatie. Wel is het belangrijk dat we een aantal spelregels met
elkaar benoemen en regelmatig de tijd
nemen om gezamenlijke lessen te trekken
op basis waarvan we weer verder kunnen.
Er is natuurlijk nog genoeg te doen: oplossingsrichtingen uitwerken, realistische transparante begrotingen opstellen,
prioriteiten stellen en het benoemen van
de korte en de lange termijn investeringen. Door daadwerkelijk in vergaande
samenwerking de uitvoering ter hand te
nemen, kunnen we voortbouwen op het
Mooi, mooier Middelland _ 45
Colofon
Tekst: Els Desmet
Eindredactie: Lot Mertens
Vormgeving: Trichis
Kaarten en tekeningen: Theresa Hartgers Foto’s op pagina: diversen
Januari 2016
Dank
Veel dank gaat uit naar alle mensen (100+)
die vanuit betrokkenheid en/of hun functie bijdragen leveren aan het programma
‘Mooi, mooier Middelland’.
Belangrijke basis voor dit verhaal zijn
twee werkbijeenkomsten op 13 en 14
oktober 2015. Tijdens deze bijeenkomsten
puzzelden kwartiermakers, aanwezige
ambtenaren, een vertegenwoordiger van
Woonstad en een aantal gebiedscommissieleden aan de totstandkoming van het
verhaal. Ook burgemeester A. Auboutaleb
puzzelde op een van deze dagen mee.
Daarnaast is dit stuk geschreven op basis
van diverse schriftelijke (concept) uitkomsten van werkgroepen.
46 _