Pensioencommunicatie start bij de werkgever

Pensioencommunicatie start bij de
werkgever
Welke maatregelen kan de werkgever nemen om het pensioenbewustzijn van de sollicitant te
verhogen?
1
Uit recent onderzoek is gebleken dat werknemers een hogere pensioenbewustzijn hebben wanneer de
werkgever actief inspeelt op pensioencommunicatie. Het blijkt dat onder de werknemers die zeggen
geïnformeerd te zijn over het pensioen, het aandeel volledig pensioenbewusten twee keer zo hoog is, dan bij
werknemers die zeggen niet geïnformeerd te zijn door hun werkgever. Zie onderstaande grafiek.
Deze uitkomst is een belangrijke reden om de werkgever actiever te betrekken bij pensioencommunicatie.
Maar op welke wijze kan de werkgever dit aanpakken? Welke maatregelen kan hij nemen om het bewustzijn
verder te vergroten? In dit artikel zal ik uiteen te zetten op welke wijze de werkgever een bijdrage kan leveren
aan pensioenbewustzijn en doe ik een aantal aanbevelingen.
2
In een brief aan de Tweede Kamer heeft ook oud-minister Kamp aangegeven om de werkgever een
prominentere rol te geven in de communicatie over pensioenen. Deze vraag wordt op dit moment verder
uitgewerkt door de Stichting van de Arbeid (STAR).
Wat betekent pensioenbewustzijn
3
Om het pensioenbewustzijn te kunnen meten moet er een definitie worden vastgesteld. TNS NIPO heeft een
bruikbare definitie opgesteld: “Pensioenbewustzijn is de mate waarin men op de hoogte is van het
pensioeninkomen bij ouderdom, overlijden en arbeidsongeschiktheid, weet of dat in de eigen situatie
voldoende is en weet (indien gewenst) welke oplossingen er zijn en daar een afweging in maakt.”
Is pensioenbewustzijn noodzakelijk?
Veel pensioenfondsen verkeren al langere tijd in zwaar weer. De economische crisis in Europa heeft ook
gevolgen voor de Nederlandse pensioensector. De dekkingsgraden van de pensioenfondsen dalen . De
dekkingsgraad is een (globale) indicator voor de vermogenspositie van een pensioenfonds: hierbij wordt de
actuele waarde van de beleggingen gedeeld door de contante waarde van de verplichtingen. De oorzaken voor
deze daling liggen in de waardedaling van de beleggingen en de lage rente. Tegelijkertijd hebben we ook te
maken met fundamentelere oorzaken. De levensverwachting stijgt en het aantal gepensioneerden neemt toe.
http://www.wijzeringeldzaken.nl/media/289294/rapp_pensbewustzijn_jan2012.pdf
https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-33110-2.html
3 http://www.wijzeringeldzaken.nl/media/58451/pensioenbewustzijnmeter.pdf
1
2
Onderstaand een rijtje van het aantal gebeurtenissen met onderscheid in persoonlijke- en productgerelateerde
gebeurtenissen.
Een paar voorbeelden van persoonlijke gebeurtenissen:




Verandering van baan
Loopbaan wijzigingen
Life Events (huwelijk, echtscheiding en overlijden)
Werkloosheid
Hierdoor stijgt de onzekerheid aangezien de pensioenuitkomsten onzekerder worden.
Voorbeelden van algemene gebeurtenissen:





wijzigingen in wet- en regelgeving, zoals aanpassing van pensioenleeftijd, belastingen,
boekhoudregels;
pensioenregelingen die in de loop van tijd wijzigen;
effecten van economische omstandigheden, zoals economische groei of inflatie;
veranderingen op de financiële markten (rente, obligaties, aandelen)
demografische veranderingen in de samenleving
Om de invloed van deze gebeurtenissen op het pensioen te begrijpen is bepaalde mate van pensioenbewustzijn
noodzakelijk.
Pensioen als arbeidsvoorwaarde
Een lage pensioenbewustzijn betekent niet dat er geen of een lagere
pensioenopbouw plaatsvindt. In Nederland bouwt ruim 90 procent van de
werknemers een collectief aanvullend pensioen op via de werkgever. Het
uiteindelijke pensioen wordt in belangrijke mate bepaald door de geschiedenis van
de werknemer.
De afgelopen jaren zijn de pensioenregelingen veelal gewijzigd en zijn er meer
keuzemogelijkheden binnen pensioenregelingen gekomen. Onbekendheid met de
regeling kan daarom, meer dan in het verleden, tot ongewenste uitkomsten leiden of
tot teleurstelling over het resultaat.
Pensioen blijft voor velen een primaire arbeidsvoorwaarde. De werkgever kan zich hiermee onderscheiden ten
opzichte van zijn concurrenten. Tegelijkertijd is het ook voor de werknemer een belangrijke arbeidsvoorwaarde
om op te letten. Zo kunnen de pensioenpremies tussen pensioenregelingen nogal verschillen. Dit kan
resulteren in een hoge pensioenpremie voor de werknemer.
Argumenten voor een actievere rol van de werkgever
Er zijn een aantal argumenten denkbaar om de werkgever actiever bij de pensioencommunicatie te betrekken.
Een werknemer ziet de werkgever als belangrijk informatiekanaal voor alle arbeidsvoorwaarden, dus ook voor
pensioen. Zoals in de eerste alinea reeds besproken blijkt dat het pensioenbewustzijn hoger is bij de groep
werknemers waar de werkgever actief communiceert over pensioen. Een prominentere rol van
pensioencommunicatie kan echter ook voor de werkgevers meerwaarde hebben. Een goede pensioenregeling
kan (en zal naar verwachting steeds meer) een onderscheidende arbeidsvoorwaarde worden waarmee een
werkgever zich kan profileren. Bijvoorbeeld bij een krimpende arbeidsmarkt.
Aanbevelingen
Een actievere rol van de werkgever is gewenst wanneer je de voorgaande alinea’s leest. De werkgever dient
hier wel een aantal hulpmiddelen voor te hebben. Deze aanbevelingen kan de werkgever gebruiken om de
pensioencommunicatie tijdens het sollicitatieproces te verbeteren. Het rapport Pensioencommunicatie
“Behoeften en Barrières” geeft aan dat de deelnemer liever de informatie krijgt aangereikt dan wanneer zij zelf
de informatie moet opzoeken.
Gebruik de (bedrijfs-)website
De werkgever kan de kenmerken van de pensioenregeling via de (bedrijfs-)website onder de aandacht brengen.
Hiermee kan een potentiële kandidaat zich vooraf informeren over de aspecten van de aangeboden
pensioenregeling.
Daarbij is deze methode in opzet eenvoudig realiseerbaar aangezien de meeste bedrijven inmiddels wel een
eigen (bedrijfs-)website hebben. Een extra pagina met daarin uitleg over de pensioenregeling is een handig
hulpmiddel om de sollicitant vooraf te informeren. Wanneer de werkgever niet in staat is om de regeling op de
website te benoemen zou een verwijzing naar het pensioenfonds kunnen volstaan. Dit kan bijvoorbeeld
wanneer een bedrijf is aangesloten bij een bedrijfstakpensioenfonds. Deze fondsen hebben veelal een eigen
website met veel informatie.
Folders en brochures
Het overhandigen van brochures en folders over de pensioenregeling tijdens een sollicitatiegesprek geeft
meerwaarde aan het gesprek. De sollicitant kan na het eerste kennismakingsgesprek deze stukken aandachtig
doornemen en eventueel vragen stellen hierover. Dit maakt de pensioencommunicatie interactief en zorgt dat
het onderwerp gaat leven.
De vacature
De vacature is bij uitstek geschikt om de kandidaat te informeren over de pensioenregeling. Het communiceren
over de pensioenregeling via een vacature is verhelderend en kan een sollicitant motiveren om te reageren.
Externe deskundige
Schakel hulp in van een pensioendeskundige tijdens een sollicitatiegesprek. De sollicitant kent de
pensioenregeling niet of de personeelsfunctionaris kan de vraag niet beantwoorden. Aangezien vragen over de
pensioenregeling geen belemmering mogen zijn voor het sollicitatieproces, kan het in sommige gevallen zinvol
zijn om direct een externe pensioendeskundige in te schakelen. Als werkgever zou je deze optie kunnen
aanbieden gedurende het sollicitatieproces. Zeker wanneer de sollicitant vergaande pensioenvragen heeft.
Voor de werkgever kan het tevens van belang zijn wanneer zij de sollicitant perse willen hebben.
Inzetten van Sociale Media
Wereldwijd groeit Social Media enorm. Het gebruik van
LinkedIn, Twitter en Facebook stijgt dagelijks. Social Media
heeft op communicatiegebied de wereld definitief
veranderd. De consument staat nu echt centraal. Als
werkgever moet je zijn, waar je klant is – in dit geval de
sollicitant -. Maak daarom gebruik van Social Media. Het
geeft een nieuwe dimensie aan communiceren.
Toekomstvisie
De mobiliteit op de arbeidsmarkt zal blijven stijgen en tegelijkertijd zullen baangaranties afnemen. Des te meer
reden om de arbeidsvoorwaarde pensioenen tijdens het sollicitatieproces grondiger te behandelen. Iedereen
zal steeds meer moeten nadenken over het inkomen na pensionering. Tijdig handelen wordt belangrijk om
teleurstellingen te voorkomen. Niet alleen de werkgever maar ook de sollicitant zal zich meer moeten
verdiepen in de pensioenmaterie. Een nieuw product die hierbij kan helpen is de Pensioen Wijzer app.
Dit is een handige tool voor sollicitanten en werknemers. Het helpt bij het in kaart brengen van de opbrengst
van pensioenregelingen. Ook voorziet de app in een elektronisch spiekbriefje dat nuttig is bij de voorbereiding
van sollicitatiegesprekken. Met de app kan de sollicitant nagaan of de pensioenregeling voor hemzelf of zijn
partner adequaat is, of dat er behoefte is aan aanvullende voorzieningen.
Door verwachtingen over pensioen bij aanvang te communiceren kunnen (eventuele) teleurstellingen in de
toekomst worden voorkomen. Het managen van deze verwachtingen hoort ook bij loopbaanontwikkeling. Een
heldere en transparante aanpak om het pensioenbewustzijn te verhogen valt onder goed werkgeverschap.
Wanneer de werkgever een duidelijk beeld kan scheppen over het pensioen dan is de sollicitant in staat om te
anticiperen. Er ontstaat een wisselwerking tussen werknemer en werkgever met meer aandacht voor pensioen.
Met deze ontwikkeling kan het pensioenbewustzijn worden vergroot.